VERSLAG VAN DE VERGADERING VAN DE ADVIESCOMMISSIE VAN DE GEMEENTE DORDRECHT D.D. 25 FEBRUARI 2014 Fysieke Leefomgeving (Verkeer en vervoer)
SPREKERSPLEIN Inventariseren voorkeursvariant rotonde Groenezoom (1187474) E-mailbericht van de heer K. van der Knijff over de hoge kosten voor verbetervoorstellen t.b.v. rotonde Groenezoom (1199973) E-mail van de heer N. van Soest over verkeer en veiligheid in Stadspolders, Jan Valsterweg (1205167)
Voorzitter: de heer Riet Secretaris: de heer Hoogstad Verslag: Erna Verveer, Getikt! Aanwezig: Mevrouw Ruisch, GL Mevrouw Kruger, GL Mevrouw Snijders, GL De heer Staat, ChristenUnie/SGP De heer Tiebosch, D66 De heer Uilhoorn, D66 De heer Cobelens, PvdA De heer Nederhof, BVD De heer Groeneweg, BVD Mevrouw Kuhlemeier, BVD De heer Schalken, BVD De heer Tazelaar, VSP De heer Heijkoop, CDA De heer Naeije, CDA De heer Van der Net, VVD Namens het college is aanwezig wethouder Mos Insprekers: de heer Van der Knijff, de heer Van der Stelt, de heer Bohlander (Fietsersbond) en de heer Van Eck. De voorzitter opent de vergadering en heet iedereen welkom, in het bijzonder de insprekers, de heer Van der Knijff en de heer Van der Stelt. Mevrouw Bettinger-Luthart heeft zich afgemeld; haar bijdrage wordt aan het dossier toegevoegd. Zij vraagt met name aandacht voor scootmobiels. De heer Van der Knijff verwijst naar de brief die hij geschreven heeft. Er was een prijsvraag en de oplossing mocht maximaal het onvoorstelbaar grote bedrag van 2,8 miljoen kosten. Het voorliggende voorstel pakt zelfs nog eens twee miljoen duurder uit. Hij vraagt zich af of de winnaar van de prijsvraag zich nog wel herkent in het voorliggende voorstel. Het effect per te investeren euro is heel klein, verwacht hij, want de rotonde is niet zo gevaarlijk. Het gevaar dat er is, wordt veroorzaakt door te hard rijdende automobilisten en daar zou dus iets aan gedaan moeten worden. Als de fietsers onverhoopt toch ondergronds gestopt worden, ontstaat er een sociaal onveilige situatie voor de fietsers; die zijn immers onzichtbaar geworden. Het bedrag waar het nu om gaat is zó groot dat je daarvan tientallen andere knelpunten in Dordrecht op zou kunnen lossen, met een veel groter effect per geïnvesteerde euro. In zijn brief heeft hij 1
praktische oplossingen aangedragen. Bij de afslag Groenezoom richting Biesbosch is een hele flauwe bocht gemaakt, waardoor automobilisten hun snelheid kunnen behouden. Verderop bij de Chico Mendesring is de snelheid veel lager omdat de afslag veel scherper is. ’s Morgens is er wel eens een keer een kleine file voor de rotonde, maar die is na vijf minuten verdwenen en als dat echt een probleem wordt, kan het Wellant College misschien een half uur later beginnen; dan is het probleem van veel fietsers en auto's tegelijkertijd ook opgelost. De heer Van der Stelt is bewoner van Oudelandshoek. Hij heeft zich hogelijk verbaasd over de ongelijkvloerse oplossing; die is buitenproportioneel, niet functioneel en bovendien peperduur. Het extern verkeersbureau Goudappel meldt dat er eigenlijk niets aan de hand is, maar dat de rotonde in de ochtendspits wel maximaal gebruikt wordt; het is dan erg druk. Hij is van mening dat er een misverstand is ontstaan door het aantal aanrijdingen op kruispunten in Dordrecht te tellen. Dat zijn absolute getallen. Die geven een heel andere indruk dan wanneer je ook het aantal fietsbewegingen meeweegt. Het geld kan veel beter worden ingezet op andere plekken met gevaarlijke situaties waar het veel noodzakelijker is. Daar komt nog wat bij. Wat doe je dan op het maaiveld als je kiest voor een ondergrondse oplossing? Mag niemand dan nog gelijkvloers oversteken? Dat is een bizarre oplossing. Eigenlijk heb je hooguit gemak van die onderdoorgang in de spits; voor de rest en dat is 96% van de tijd wordt hij niet gebruikt. Als je niet allerlei maatregelen treft op maaiveld en gelijkvloers oversteken dus mogelijk blijft, blijft iedereen bovengronds; dan gaat niemand omrijden. De doorstroomsnelheid van de auto’s die dankzij een ongelijkvloerse oplossing ontstaat, wordt bovendien vergroot; het effect daarvan is dat een gelijkvloerse oversteek voor basisschoolkinderen, 150 meter verderop naar het noorden, straks onveiliger wordt dan hij nu is. Er is een gelijkvloerse oplossing mogelijk die door verkeerskundigen als veiliger dan de huidige situatie wordt gezien. Dat komt neer op het inkrimpen van de rotonde, waardoor de afstand van de auto tot de kruisende fietser wordt vergroot. Dat is nou net de verbetering waar je naar moet zoeken. Dat kan gerealiseerd worden voor ca. drie ton, in verhouding tot 5 miljoen weggegooid geld. Hij begrijpt niet dat hier in deze tijd nog over moet worden gesproken. De heer Van der Net merkt op dat de heer Van der Knijff de stelling innam dat het een relatief veilige rotonde is. Tussen 2006 en 2010 hebben 26 ongevallen plaatsgevonden; de rotonde staat in de regio Drechtsteden met stip op 1 als gevaarlijkste punt. De heer Van der Knijff vraagt op welke wijze die ongevallen plaatsgevonden hebben en wat de oorzaken zijn. Dat kunnen best oorzaken zijn die met relatief eenvoudige oplossingen weggenomen kunnen worden. De getallen zeggen niet zo veel. Het aantal fietsbewegingen is zoals gezegd groot en dan zullen er relatief meer botsingen zijn. Dat moet opgelost worden, maar op een heel andere manier dan nu wordt voorgesteld. Hij heeft niet beweerd dat er niets moet gebeuren. Mevrouw Kruger vraagt of er al ontwerpen zijn van de 'ingekrompen' rotonde. De heer Van der Stelt antwoordt dat de veiligheid van de rotonde is bekeken als je die gelijkvloers houdt en inkrimpt. Je kunt ook nog bredere binnenbermen aanleggen waardoor de fietsers nog een rustpunt krijgen tijdens de oversteek. (Er wordt een foto getoond van het ontwerp.) De heer Groeneweg vraagt welke ongelijkvloerse variant de voorkeur heeft van de insprekers; de bovengrondse of de ondergrondse. Het is erg onoverzichtelijk als er druppels op je ruit zitten en iemand voert bijvoorbeeld geen licht. Hij rijdt zelf altijd behoorlijk verantwoord op die rotonde, maar hij kan toch niet garanderen dat hij nooit iemand aan zal rijden. De heer Van der Stelt merkt op dat de grote drukte de basis is voor een aantal ongelukken. Die drukte kun je niet verkleinen, hooguit uitsmeren. De automobilisten en fietsers die het punt kennen, rijden daar wel voorzichtig; daar zit niet de wezenlijke oorzaak van de aanrijdingen. Met de gelijkvloerse oplossing kun je die pijnpunten waardoor er toch nog steeds aanrijdingen ontstaan, oplossen. Er is dus geen enkele 2
reden om ongelijkvloers te gaan. Als de rotonde krimpt wordt de afstand van de auto tot de fietser groter. Ze zien elkaar dan haaks in plaats van schuin, de auto moet een scherpere bocht maken in plaats van een gestroomlijnde bocht en de automobilist heeft daardoor noodgedwongen een lagere snelheid. Dus: een grotere afstand en een lagere snelheid. De heer Groeneweg vraagt nogmaals welke ongelijkvloerse variant de voorkeur heeft. De heer Van der Stelt heeft van beide voorstellen grote afkeer. De bovengrondse optie is echt absurd met de enorme lengtes van de opritten en afritten. Je rijdt de school eigenlijk voorbij als je eenmaal beneden bent. De ondergrondse is dan nog relatief slim. Vraag blijft wat je dan met de gelijkvloerse huidige opties doet; ga je die allemaal blokkeren, of niet? De heer Groeneweg merkt op dat er elders in het land op diverse plaatsen dergelijke oplossingen zijn toegepast, om het snelverkeer en het langzaam verkeer van elkaar te scheiden. De heer Van der Stelt antwoordt dat je waarschijnlijk alleen ongelijkvloerse kruisingen toepast als je de snelheid niet kunt beheersen. Dat is in Stadspolders wel het geval; je kunt het gelijkvloers oplossen met een krappere rotonde. De heer Cobelens vraagt waarom het voorstel van de inspreker het niet gehaald heeft. De heer Van der Knijff antwoordt dat hij geen flauw idee heeft. De heer Bohlander van de Fietsersbond Drechtsteden spreekt in. Hij houdt zijn betoog aan de hand van 12 sheets, die terug te vinden zullen zijn op het Raadsinformatiesysteem van de gemeente. Hij merkt op dat op 7 bekende knelpunten in Dordrecht slechts 15% van alle ongevallen wordt geregistreerd. Zelfs bij zwaargewonden is de registratiegraad slechts 80%. De VNG heeft de punten met ongelukken met fietsers in kaart gebracht en daarvan noemt hij er 7. Eén daarvan is de rotonde die vandaag op de agenda staat. Een andere kruising heeft evenveel geregistreerd letsel, maar daar gebeurt dan weer helemaal niets mee en de Fietsersbond is daar niet gelukkig mee. De bovenvariant en de ondervariant komen in beeld. De verhouding tussen kosten en veiligheid is slecht; de sociale onveiligheid is groot, zeker met de ondergrondse variant. Alle fietsers gaan met een hoge snelheid naar beneden en er ontstaan botsingen in de "kuil". Bovendien is het een hele mooie hangplek. De oversteek bij de school is gevaarlijker. Hoogteverschillen: de fietsers moeten altijd een helling op. Bovenop zit je in de volle wind. 'Olifantenpaadjes' voor voetgangers en fietsers zullen gegarandeerd ontstaan, want er zullen altijd mensen oversteken waar dat niet de bedoeling is. Het is bekend dat twee van de geregistreerde ongelukken op zo'n punt hebben plaatsgevonden, dus met de fiets via een olifantenpaadje, zó de weg op. De mensen doen immers niet altijd alles wat in de wet staat. Over de ruimtelijke inpassing in de omgeving is ook het nodige te zeggen, maar gezien de beperkte tijd wil hij daar graag later het gesprek over aangaan. De Fietsersbond heeft zelf een voorstel gemaakt en beschikt onder andere over een hoogleraar Verkeerskunde en oud-politieagenten, kortom er is genoeg deskundigheid bij de Fietsersbond aanwezig om een verantwoord ontwerp voor te leggen. Voor relatief weinig geld heb je dan een goede oplossing voor het half uur paniek in de ochtendspits. Een jaar geleden werd geschermd met het argument dat de Fietsersbond gezegd had dat dit zo'n gevaarlijke kruising is en dat er wat moet gebeuren. De Fietsersbond heeft geen zin zich voor het karretje te laten spannen van mensen die te laat van huis gaan en in de spits vast komen te zitten. Het is wat de Fietsersbond betreft één van de 7 of eigenlijk 10 punten met gevaarlijke kruisingen, niet minder, niet minder. De rotonden moet nog steeds afgemaakt worden. Voor de verschillende punten kun je ook elk 3 ton uittrekken, dan kom je in totaal op 2,4 miljoen uit in plaats van 5 miljoen en dan heb je 7 of 8 punten in Dordrecht redelijk fietsveilig opgelost. Bij het Leerpark is ook zo'n punt wat nooit is opgelost en waar duizenden leerlingen per dag elke dag ruzie met de bus hebben en die staat nog niet eens in de lijst. De Fietsersbond vraagt zich werkelijk af waar de gemeente mee bezig is. Het stuk staat op de website van de Fietsersbond. De
3
deskundigheid die bij de Fietsersbond aanwezig is, wordt graag ter beschikking gesteld aan de gemeente. De heer Van Eck woont in Sterrenburg 2 en gebruikt de rotonde regelmatig als automobilist en als fietser. Alle aanrijdingen en bijna-aanrijdingen komen in wezen op het conto van de automobilisten, want de voorrangsregels zijn hier erg duidelijk. Er spelen twee problemen. Een kleine groep automobilisten neemt graag voorrang. In de tweede plaats: je kunt rechts door een fietser worden ingehaald en dat kun je niet altijd goed zien, zeker als het zicht minder is. Bij het afslaan heb je dan ineens een fietser voor je auto en daar kun je als automobilist niet altijd wat aan doen. De insteek van de politici is duidelijk: ruim baan voor de auto, zodat een goede doorstroming voor het autoverkeer verzekerd is. De fietser moet dan in ieder geval één keer omhoog, jong en oud, met en zonder rolstoel, met en zonder scootmobiel. De kosten worden geraamd op een bedrag van 4,6 en 4,9 miljoen euro. De ervaring leert dat het dan minstens op 6 miljoen uitkomt. Dat is een grote verspilling van geld. Er is nagedacht over alternatieven en hij roept op om daar serieus over na te denken. Er wordt wel ontkend dat het aan de automobilisten ligt, maar een kleine groep rijdt zoals gezegd agressief. Dat is ook bekend bij de gemeente. Immers, op de rotonde Copernicusweg/Kometenlaan staan behalve een voorrangsbord en haaientanden ook nog een extra bord ‘fietsers hebben voorrang’. Dat zou waanzin zijn als de automobilist zich aan de regels zou houden. Dordrecht is in zijn optiek een fietsonvriendelijke stad; de auto krijgt niet alleen ruim baan op de Groenezoom. Gisteren heeft hij binnen een half uur 12 punten opgeschreven waar door recente veranderingen van wegprofielen de fietsers in een onveilige situatie zijn beland; de meeste in Sterrenburg, waar hij woont. Hij hoefde dus niet eens ver van huis te gaan om ze te vinden. Hij hoopt dat de raad dit alles wil meenemen in de overwegingen. De heer Staat vraagt wat de nadelen zijn van de oplossing van de heer Bohlander; bijvoorbeeld een tragere verkeersafwikkeling in de spits. De heer Bohlander merkt op dat er nu regelmatig enige vertraging zichtbaar is; fietsers hebben namelijk terecht voorrang. De spits valt samen met de schoolaanvangstijd en dat veroorzaakt een wachttijdprobleem. Dat probleem oplossen is dus 5 miljoen waard volgens het college. De snelheid van het autoverkeer wordt na de door de Fietsersbond voorgestelde aanpassing lager; dat is ook de bedoeling. Voor de wachttijd maakt het niet veel uit. Als je dat wilt oplossen, moet je in gesprek met de school over hun begintijd. Dat probleem speelt slechts een half uur per dag. De heer Naeije vraagt wanneer de ongelukken plaatsvinden. In zijn ervaring is de spits juist niet het probleem qua onveiligheid, maar juist ’s avonds, als het schemert, als het donker is en als het regent. De heer Bohlander antwoordt dat de spits inderdaad niet het gevaarlijkste moment is; velen vinden zoals gezegd de spits een groot probleem. Dat is lastig, maar niet een probleem voor de verkeersveiligheid. Juist in de wat rustiger tijden en in de schemering doen zich voor fietsers gevaarlijke situaties voor. Zorg dus dat de snelheid lager wordt en de afstand groter. Je kunt ook nog denken aan de 'Papendrechtse lampjes': lampjes in het wegdek. Leg die 15 meter van te voren neer en de automobilist wordt op tijd gewaarschuwd, tegen luttele meerkosten. De heer Naeije merkt op dat is aangegeven dat de Fietsersbond deskundigheid in huis heeft. De doorstroming is ook van belang en hij vraagt of is beoordeeld wat het voorstel doet voor de doorstroming van de auto's. De heer Bohlander antwoordt dat die deskundigheid er is; hij wil daar best een keer naar laten kijken, maar er is vooral gefocust op het veiligheidsprobleem. De heer Groeneweg merkt op dat veel ouderen een fiets met hulpaccu kopen. Dat schijnt iets van 80% te zijn. Hij vraagt of de Fietsersbond die cijfers kent.
4
De heer Bohlander antwoordt dat hij dat niet weet; je kunt alleen zien hoeveel E-bikes er in Nederland verkocht worden, maar je weet niet hoeveel er mee gereden wordt. Er speelt wel een ander probleem. De grootste aandacht van het rijk is gericht op ouderen en op mensen met een E-bike, want er blijken veel eenzijdige ongelukken te gebeuren. Het gaat daarbij om een beheersingsprobleem. Hij gaat er niet van uit dat 60, 70% van de mensen die last zou hebben van de helling, al over een E-bike beschikt; zo ver is het nog lang niet. De heer Uilhoorn merkt op dat de Fietsersbond het aantal ongevallen eigenlijk relativeert en vraagt of de Fietsersbond bekend is met het aantal verkeersbewegingen en die kan geven. De heer Bohlander antwoordt ontkennend. Er worden wel tellingen gedaan door de gemeente, maar hij heeft die cijfers niet paraat. Zelf doet de bond ook tellingen, op eigen initiatief. Waarschijnlijk staan de cijfers in de nota voor het fietsbeleid. De heer Nederhof vraagt of het klopt dat de Fietsersbond idealiter voorstander is van gescheiden rijbanen op rotondes. De heer Bohlander merkt op dat CROW sinds drie dagen voorschrijft dat fietspaden in Nederland voortaan 2,6 meter breed moeten zijn ten koste van het autoverkeer. Dat is natuurlijk fijn, want dan heb je de ruimte om veilig te fietsen. Als je toe wilt naar een toekomst met veel fietsen en daar gaat het heen, moet je je voorbereiden daarop en dan moet je het zo veilig mogelijk maken. De Groenezoom situatie is bekeken, het gevaar in Dordrecht is bekeken. Er zijn tien situaties en dan zijn er betere dingen om het geld in te investeren dan dit voorstel van het college. De heer Nederhof merkt op dat de politiek weet dat er tien punten zijn die veel aandacht nodig hebben. De Fietsersbond is er specifiek voor de veiligheid van de fietsers en zou er toch voor willen zorgen dat autoverkeer en fietsverkeer goed gescheiden is. De heer Bohlander antwoordt dat de Fietsersbond dat ook voorstelt. De heer Nederhof is dat niet geheel met hem eens. De voorzitter dankt iedereen, in het bijzonder de insprekers. Volgende week komt het onderwerp opnieuw aan de orde. Hij sluit de vergadering.
5
