Verslag extra Portefeuillehoudersoverleg Milieu 11 mei 2011

Verslag extra Portefeuillehoudersoverleg Milieu 11 mei 2011 Datum Voorzitter

: 11 mei 2011 : Roel Cazemier (Dinkelland)

Aanwezig

: Michel Kotteman en Herman Mulder (Borne), Gerrit Ophof (Tubbergen), André Idzinga (Twenterand), Janneke Oude Alink en Mariska ten Heuw (Hengelo), Hans van Agteren en Henk-Jan van Tubbergh (Enschede), Hans Bekke (Wierden), Ben Wolterink (Rijssen-Holten), Thea ten Have en Jelle Beintema (Hellendoorn), Pim Koegler (Dinkelland), Jeanette Schuddeboom (Losser), Mireille Kinket (Prov.Overijssel), Fons Lohuis, Linda van Asselt, Bram Hendriks en Albert Groen (Regio Twente)

Afwezig

: Josh Sijbom (Hof van Twente), Theo de Putter (Wierden), Henk Winkelhuis (Oldenzaal), Johan Andela (Almelo), gem. Haaksbergen

Nr. 1.

Onderwerp Opening en mededelingen

Plaats Secretaris

: Hotel Marktzicht, Losser Tijdstip : 16.30 – 18.30 uur : Ank Stumpel / Agnes Koopman (Regio Twente)

Toelichting De voorzitter opent om 16.35 uur de vergadering, waarvoor met het oog op het hoofdonderwerp – de Twentse Duurzaamheidsagenda – alle deelnemers aan de portefeuillehoudersoverleggen van het Domein Leefomgeving Regio Twente zijn uitgenodigd. Mededelingen: • Op 6 september 2011 wordt wederom “Duurzame Dinsdag” georganiseerd door de provincie. Op die dag worden allerlei duurzame ideeën en innovatieve oplossingen verzameld in een koffer en symbolisch overhandigd aan een vertegenwoordiger van het kabinet. Mevr. Kinket van Provincie Overijssel moedigt alle portefeuillehouders aan deze boodschap te verspreiden en zoveel mogelijk ideeën op te halen. In november 2011 zal er een regionale bijeenkomst zijn om te bespreken wat er allemaal mogelijk is met de diverse ideeën. • Op 6 juli 2011 organiseren Regio en Provincie samen een informatiebijeenkomst voor bestuurders over het thema duurzaamheid (en dan met name voor bestuurders die duurzaamheid niet in hun portefeuille hebben). • Op 24 mei a.s. vindt in Hengelo het debat “De Twentse afvalestafette” plaats tussen Twence, Twente Milieu, de Twentse gemeenten en de kennisinstituten in Twente.

Extra Portefeuillehoudersoverleg Milieu d.d. 11.05.2011

Pagina 1 van 7

2.

3.

Vaststelling verslag Portefeuil- Het verslag wordt ongewijzigd vastgesteld. lehoudersoverleg Milieu d.d. 16 maart 2011 Presentatie Janneke Oude Alink “Duurzaamheid in Hengelo” is de titel van de presentatie die wordt gehouden door Janneke Oude Alink. (wethouder duurzaamheid Hengelo) Speerpunt van het coalitieakkoord 2010-2014 van Hengelo is: Investeren in verbinding. Duurzaamheid is het uitgangspunt. Duurzaamheid is een gemakkelijk woord, maar het is moeilijk om het vorm te geven. Hengelo wil toe naar het maken van een duurzaamheidsagenda die op alle thema’s/programma’s terugkomt en als uitgangspunten heeft: - Van lineaire economie naar gesloten kringlopen. - Afhankelijkheid en Verantwoordelijkheid. (Grondstoffen zijn deels eindig; er zal daarom nagedacht moeten worden bij alles wat er gedaan wordt). - Van compromissen naar én people én planet én profit. - Van korte termijn naar lange termijn. Veranderingen zijn noodzakelijk, zowel qua denken (van problemen & belemmeringen naar kansen & mogelijkheden) als bij de organisatie en uitvoering (van bedenken & opleggen naar samenwerken & faciliteren). Er moet geïnvesteerd worden in kennis, bewustwording en draagvlak (lange termijn); dat vraagt om gedragsverandering, zowel in- als extern. Op de korte termijn kunnen concrete projecten ontwikkeld worden, die bijdragen aan verduurzaming en een voorbeeldfunctie hebben. Strategische doelen zijn: - Het voorkomen van schaarste en schade (uitstoot-reductie, gesloten kringlopen, eerlijke productieprocessen) - Kwaliteit van de leefomgeving (tegengaan verlies biodiversiteit, werken aan klimaatbestendigheid) - Duurzaam produceren en consumeren (In dit kader wordt onder meer het stimuleren van MVO genoemd; in Hengelo zijn bij het platform MVO inmiddels honderden bedrijven aangesloten. Op die manier wordt geprobeerd bedrijven ook aan te spreken op hun sociale verantwoordelijkheid). Voorbeelden van concrete projecten: - Invoering Diftar en vernieuwing van het milieupark - Millenniumactiviteiten (Hengelo is bijvoorbeeld bezig een fairtrade-gemeente te worden) - Verbouwing van het stadhuis en nieuwbouw van het stadskantoor (op basis van het cradle to cradle principe) - Industrieterrein Twentekanaal – denk aan het warmtenet. Op 18 mei a.s. is de bestuurlijke aftrap van “Water en Energie in Twente” (WET), een samenwerkingsverband tussen Almelo, Enschede, Hengelo en het Waterschap Regge en Dinkel, met als belangrijke doelstelling milieucommunicatie en -educatie. Janneke Oude Alink benadrukt: - Invloed op de omgeving stopt niet bij de gemeentegrens. Regionale samenwerking is dus van belang. - Duurzaamheidsvraagstukken los je niet alleen op. De 4 O’s hebben daarin een gezamenlijke taak.


Pagina 2 van 7

- Economie en techniek moeten met elkaar verbonden worden. Oftewel: integrale benadering. Zij pleit vooral voor samenwerking op het gebied van groen/natuur. Daar zit immers een grote kracht van Twente. Twente heeft daarmee goud in handen. “Groen loont!”. Tot slot: Duurzaamheid is positief, je kunt er ambitieus in zijn, je kunt er veel in realiseren, en je kunt het dicht bij mensen brengen. 4.

Presentatie Pim Koegler (wethouder duurzaamheid Dinkelland)

Dinkelland heeft nog geen echt beleid op het gebied van duurzaamheid. Pim Koegler houdt zijn presentatie dan ook 2 vanuit een persoonlijke insteek, onder de titel “3G ”. -

-

-

Duurzaamheid hoort thuis in de portefeuille Economie. Van groot belang zijn zowel de planeet, de mensen als de euro. Klimaatverandering is een veel te groot begrip. Het heeft geen zin daarover te communiceren, dan luisteren mensen niet. Je moet het hebben over: o Geld: Er moet geld verdiend worden voor de mensen, er moet bespaard worden op kosten, bedrijven moeten werkgelegenheid en inkomen genereren. o Gezondheid. Daarbij speelt o.a. energie een belangrijke rol, evenals een beter klimaat in gebouwen e.d. o Groen. Veranderingen lukken alleen als wordt voldaan aan de 3 G’s: Gemak, Gewin en Genot. Op dat vlak is een belangrijke rol weggelegd voor de overheid. Denk bijvoorbeeld aan het verstrekken van leningen aan bedrijven vanuit een revolverend fonds, waarbij wordt terugbetaald uit de gerealiseerde besparingen. In Engeland werkt dat heel goed. Voor gemeenten liggen de grootste opgaven op het gebied van mobiliteit, vrachtvervoer en bouwen. o Het mobiliteitsvraagstuk gaat uit boven gemeentegrenzen, maar ook boven regionale en landsgrenzen – dit dient aangepakt te worden op Europese schaal. De overheid kan een voorbeeldfunctie vervullen door bijvoorbeeld over te stappen op elektrisch rijden. En het is slechts een kwestie van tijd voordat ook het vrachtverkeer zo ver is. o Biomassa is er te over. Er is heel veel restafval dat omgezet kan worden in energie/biomassa. o Zonnepanelen voor woningen. Het is overigens de vraag of de aanschaf daarvan gesubsidieerd moet worden, aldus Pim Koegler; deskundigen menen namelijk dat zonne-energie omstreeks 2023 gratis verkregen kan worden. Veranderingen moeten geënt worden op cultuurhistorische tradities, op de eigen identiteit. Want het is helemaal geen automatisme dat iets wat in de ene gemeente blijkt te werken, ook in een andere gemeente werkt. Welke rol zou Regio Twente kunnen spelen? Te denken valt aan: o Informatiekanaal. o Lobby. o Wellicht een virtueel netwerk waar de kennis en kunde die alom aanwezig zijn inzichtelijk en beschikbaar


Pagina 3 van 7

o

5.

Presentatie concept Twentse Duurzaamheidsagenda (Linda van Asselt en Bram Hendriks, Regio Twente)

worden gemaakt . Kleine innovatieve bedrijven hebben vaak geweldige ideeën, maar komen niet verder als gevolg van de regelgeving. Organiseer bijvoorbeeld een soort beauty contest op het terrein van duurzaamheid, waarin bedrijven zich kunnen presenteren en de winnaar de opdracht krijgt een aantal zaken daadwerkelijk uit te voeren. Regio Twente zou mede-organisator kunnen zijn.

In het kader van het project Duurzaamheid is een presentatieronde gehouden in alle ambtelijke overleggen van het domein Leefomgeving van Regio Twente. Doel was het informeren van de ambtenaren over het project en het ophalen van ideeën en kritieken, en die te gebruiken bij de discussie over de inhoud van de Twentse duurzaamheidsagenda. In hun presentatie gaan Linda van Asselt en Bram Hendriks nader in op de Twentse Duurzaamheidsagenda in wording. Zij hebben de volgende definitie geformuleerd: “Duurzaamheid is het vermogen om nu in Twente de goede beslissingen te nemen om de huidige kwaliteit van leven voor de toekomstige generaties te waarborgen of te verbeteren”. Het is de bedoeling de Twentse kracht op het gebied van duurzaamheid zichtbaar te maken. Door een verbinding te leggen met economie en techniek ligt er een kans om Twente goed te positioneren als innovatieve, toptechnologische regio. Dit wordt geconcretiseerd door het opstellen van een Twentse Duurzaamheidsagenda, waarin regionale kansen voor innovatie, economische groei en aandacht voor het milieu samenkomen. Het te bereiken resultaat (Regioraad 12 oktober 2011) is: - een door de vier O’s breed gedragen Twentse duurzaamheidsagenda - een inventarisatie van duurzaamheidsinitiatieven in Twente (atlas) - een duurzaamheidsconvenant tussen de provincie Overijssel en Twentse gemeenten (coalition of the willing). De basis voor de agenda wordt gevormd door gemeentelijk en provinciaal beleid, opgehaalde kennis uit overleggen, inventarisatie van initiatieven (atlas), uitkomsten expertmeetings en klankbordgroep, Agenda van Twente/Innovatieplatform Twente. Duurzaamheid is een heel breed begrip. Daarom is er clustering aangebracht: - Duurzaamheid in ruimtelijke omgeving (energiebesparing woningen, landbouw, (vrijetijds)economie) - Duurzaamheid in mobiliteit (A1-zone, openbaar vervoer, bereikbaarheid) - Energietransitie (bio-based economy, afval is grondstof, eigen organisatie) - Sociale duurzaamheid (MVO, demografische ontwikkelingen, gezondheid). Maar niet alles kan aangepakt worden, er moet focus aangebracht worden. Accenten die uit de inventarisatie naar voren zijn gekomen en die laten zien waar de kracht van Twente ligt, zijn: - Energie(transitie) – denk aan: biomassa, Twence - Innovatie (IPT)


Pagina 4 van 7

-

Klimaatbestendigheid water-hitte (Wave) A1-zone MVO (Hengelo) Vroeg inspelen op vergrijzing op de arbeidsmarkt.

Er gebeurt al heel veel, ook bij de andere O’s. Het is dan ook niet de bedoeling iets nieuws op te tuigen, maar te zoeken naar aanknopingspunten zodat daarbij kan worden aangesloten. Denk daarbij aan bestaande gemeentelijke projecten, bestaande netwerken, de EU, het rijk en de provincie. De gedachte is om met die aanknopingspunten een atlas te bouwen, in de vorm van een website waar men bijvoorbeeld een overzicht kan krijgen van wat er al is, wat belangrijk is als men een project wil opstarten, welke samenwerkingsmogelijkheden er zijn etc. Er wordt gestreefd naar het beschikbaar zijn van een eerste offline versie in de Regioraadsvergadering op 29 juni 2011. Door het aandeelhouderschap Twence beschikken de gemeenten over een instrument voor het behalen van duurzaamheidsdoelstellingen op het gebied van afval en energie. Er zou gewerkt kunnen worden aan een regionale agenda, nauwere samenwerking (ook met innovatieve Twentse bedrijven) en een gezamenlijke profilering (green and clean). Ook de provincie Overijssel heeft ambities op het terrein van duurzaamheid, die in 2040 gerealiseerd moeten zijn: - in de top 3 van duurzame provincies - klimaatneutraal en klimaatbestendig - schoon, gezond, bereikbaar en leefbaar - flexibele samenwerking in clusters/coalities met bedrijven, kennisinstituten, maatschappelijke actoren, gemeenten en waterschappen - innovatieve kennisregio met speerpunten ict, nano en energie uit natuurlijke grondstoffen. Uiteraard zal Regio Twente daar waar mogelijk samenwerken met de provincie, zodat er geen dingen dubbel gedaan worden. 6.

Discussie

De bedoeling van de discussie is: - een richting te bepalen voor de Twentse Duurzaamheidsagenda voor de komende 3 à 4 jaren - te proberen de rode draad in Twente te vinden (duurzame Twentse identiteit / unique selling point) - te bepalen wanneer de Duurzaamheidsagenda voor Twente een succes is. Uit de discussie wordt het volgende opgetekend: • Jelle Beintema vraagt zich af of de provincie niet beter de rol van de Regio kan overnemen. De provincie beschikt immers over middelen, heeft een duidelijke agenda en er wordt al mee samengewerkt. De voorzitter wijst erop dat het de Regioraad is die heeft uitgesproken dat de Duurzaamheidsagenda een van de ambities is die vervuld moeten worden.


Pagina 5 van 7

•

•

Er gebeurt al heel veel op het gebied van duurzaamheid, in alle beleidsvelden op gemeentelijk niveau en ook bij bedrijven. - Twence is een samenbindend element. Er zit geld, innovatieve kracht, kennis etc. - Ook de recreatieparken kunnen genoemd worden, evenals het gezamenlijke havenbeheer, Twente Mobiel, gezamenlijke inkoop. - Het is belangrijk dat elke portefeuillehouder meer zichtbaar maakt wat er op allerlei terreinen gebeurt vanuit de duurzaamheidsgedachte en hoe daaruit nieuwe economie gegenereerd kan worden. Het gevaar van de website (atlas) is dat er veel energie in gaat zitten, zonder dat dat leidt tot echt dóén.

Suggesties: • Geef in het kader van de Agenda van Twente bij de toekenning van subsidies het begrip duurzaamheid als belangrijke randvoorwaarde mee. • Er moet gewerkt worden van onderop. Bijvoorbeeld in de vorm van een soort burgerparticipatie. Inwoners denken vaak dat een probleem bij de gemeente ligt, maar meestal is er sprake van een gezamenlijk probleem. Kortom: samenwerking moet ook in de horizontale kringloop plaatsvinden. (Reactie van de voorzitter: Er ligt met name een taak voor de gemeenten zelf om dat te organiseren). • Activiteiten op het gebied van windenergie, biomassa e.d. kunnen regionaal opgepakt worden. Kijk in dat verband ook naar hoe daar in Duitsland mee omgegaan wordt. De wet- en regelgeving vormen in Nederland een groot knelpunt. Er zou op dat vlak in regionaal verband een strategie ontwikkeld kunnen worden, gevolgd door een lobby op nationaal niveau. • We moeten de hele afvalketen bezien en erbij betrekken, niet alleen Twence. • Wat willen we in de toekomst met Twence? Over een x aantal jaren bestaat er misschien geen afval meer. Hoe kunnen wij als aandeelhouders de directie en de RvC van Twence activeren? • Er moet een soort “beeldmerk” komen waarmee Twente getypeerd wordt. De regio beschikt over toptechnologische kennis, is op velerlei gebied innovatief, beschikt over een sterke bouwsector en is groen. Met zo’n beeldmerk kunnen uit allerlei potjes financiële middelen naar de regio gehaald worden. En in dat geheel kan ook richting gegeven worden aan de toekomst van Twence. • Denk in verband met Twence ook aan geothermie (gebruik van aardwarmte) – dat heeft toekomstwaarde en biedt veel kansen. Regio Twente en Twence zouden daarmee samen met de provincie een koppositie kunnen innemen. Misschien valt zelfs te denken aan een geothermaal productiestation, waarbij in Euregionaal verband samenwerking gezocht kan worden met Duitsland (in Bad Bentheim ligt immers een geothermale bron). • Er bestaat een heel interessant boek, getiteld “Nieuwe energie. Nederland na het fossiele tijdperk”. Kennis over toepassingen is van groot belang. De regio zou zich daarin door middel van bijvoorbeeld een congres, samen met de UT, verder in kunnen verdiepen. • Er zit kennis op heel veel plekken in de regio. Regio Twente zou een aanjaagfunctie kunnen hebben richting gemeenten om aanwezige kennis ter beschikking te stellen. Kijk daarbij naar de verschillende mogelijkheden van plattelandsgemeenten en steden en hoe zij elkaar kunnen helpen. Betrek daarbij bijvoorbeeld ook afstudeerders.


Pagina 6 van 7

• • •

Maar ook elders aanwezige kennis moet ontsloten worden; Regio Twente kan in dat kader zorgen voor het leggen van verbindingen tussen alle vier O’s op het gebied van duurzaamheid. Ontsluiting van kennis kan het best via netwerken gerealiseerd worden. We zouden kunnen zorgen dat Saxion en UT de kenniscentra worden. Dus: concentreren en dan inzetten voor onze doelen. Het is belangrijk na te gaan welke instrumenten ingezet kunnen worden om verbindingen tot stand te brengen. Een MVO-platform zou een van die instrumenten kunnen zijn. Als er keuzes worden gemaakt moet uitgegaan worden van praktische, concrete projecten. Er zou enige focus aangebracht kunnen worden door denkkracht te organiseren in de diverse portefeuillehoudersoverleggen en te komen tot het benoemen van enkele zaken die de komende jaren onderwerp van gesprek moeten zijn.

Uit de discussie destilleert de voorzitter enkele grote lijnen: We doen al heel veel, in allerlei portefeuilles en vanuit allerlei verantwoordelijkheden. We doen dat goed. Daar mogen we trots op zijn en dat moeten we stimuleren. We moeten rondom het thema Duurzaamheid de 14 Twentse gemeenten bundelen en een structuur vinden die kan enthousiasmeren, lobbyen, appelleren en als voorbeeld dienen. Daarbij gaat het niet alleen om de portefeuillehouders Milieu maar ook de andere portefeuillehouders. “L’unité, c’est la force!” We zijn op zoek naar een soort “Twents ros”, een drager, een voorbeeldproject, dat Twente meer zichtbaar maakt op het thema Duurzaamheid. Dat zou kunnen zijn: duurzame energie (Twence, biomassa etc.). Het is belangrijk dat er een kenniscentrum komt. Dat moet nader vormgegeven worden (waarbij een vraagteken is gezet bij het nut van het steken van veel energie in het opzetten van een website). Afgesproken wordt om t.z.t., na het debat “De Twentse afvalestafette” op 24 mei 2011, opnieuw een bijeenkomst als dit portefeuillehoudersoverleg te organiseren om over een en ander verder door te praten. 7.

Rondvraag / w.v.t.t.k.

Van de rondvraag wordt geen gebruik gemaakt.

8.

Afsluiting

Om 18.30 uur sluit de voorzitter de vergadering.


Pagina 7 van 7

Verslag extra Portefeuillehoudersoverleg Milieu 11 mei 2011

Recommend Documents