Jaargang 93 | nr. 2 | februari 2016 | issn 0444-5428 | Losse nummers € 3,75
Uitgave van de Nederlands Zuid-Afrikaanse Vereniging te Amsterdam www.maandbladzuidafrika.nl
Het Zuid-Afrikahuis stelt zich voor
30 33
36 37
27
Dis ’n plesier!
28
Felicitaties
30
Voorzitter Jan Donner
33
Bibliotheek
34
Culturele activiteiten
36
Jongerenproject
37
Leeskring
38
Archief
40
Cursussen
41
Leerstoel
42
Studiefonds
43
Maandblad Zuid-Afrika
44
Huisarchief
46
SASNEV
48
Afrikaanse Kultuurfees Amsterdam
C@ntrol MSS
26
38
41
42
43
Dis ’n plesier…. Op een steenworp afstand van het Paleis op de Dam, de Westerkerk en het Anne Frankhuis ligt aan de Keizersgracht 141-C in Amsterdam het Zuid-Afrikahuis. Het Zuid-Afrikahuis is uniek in zijn soort: het herbergt de grootste collectie boeken met informatie over Zuid-Afrikaanse literatuur, geschiedenis en cultuur buiten Zuid-Afrika, en bezit daarnaast ook nog een interessant archief. Dankzij een grondige renovatie van het gebouw is de toekomst van het Zuid-Afrikahuis voor langere tijd gewaarborgd. Dat betekent dat er ook een nieuwe invulling gegeven kan worden aan activiteiten die reeds langere tijd in het huis plaatsvonden en die ook in de toekomst zullen worden voortgezet. Guido van den Berg / Foto: Roelie Wilms
Op de Amsterdamse grachten zijn alle talen van de wereld te horen, maar naast het Nederlands van de Amsterdammers is het Engels van toeristen overheersend (‘Can you show me the way to the Anne Frankhouse?’). Je zou bijna vergeten dat er ook nog andere talen gesproken worden in de wereld, sterker, dat er talen zijn waar je je prima mee kunt redden, zonder meteen in het Engels te beginnen. Nederlands is – heus – ook zo’n taal. Nederlands wordt niet alleen gesproken in Nederland, Vlaanderen, Suriname en op de Antillen, maar – mits je je best doet – kom je er ook een eind mee in Zuid-Afrika. Het Afrikaans, een taal die gesproken wordt door ongeveer zes miljoen mensen, van wie de meerderheid kleurling, is ontstaan uit zeventiendeeeuws Nederlands en kent tal van invloeden uit bijvoorbeeld het Maleis, de Khoi-talen en natuurlijk het Engels. Een Nederlander die zich een beetje inspant, kan zonder problemen een Afrikaanstalige krant lezen, en vice versa. Het is de unieke verbondenheid tussen het Nederlands en het Afrikaans die zijn weerslag vindt in het Zuid-Afrikahuis door de boeken die er te vinden zijn, de activiteiten die er plaatsvinden en – natuurlijk! – door de mensen die er komen. Wie komen er zoal in het Zuid-Afrikahuis? Studenten, vooral studenten Nederlandse en Afrikaanse taal- en letterkunde, maar ook studenten
geschiedenis, architectuur, theologie en kunstgeschiedenis; historici en letterkundigen. Zij komen uit Nederland, Vlaanderen en Zuid-Afrika, en soms van ver daarbuiten, en kunnen terecht in de bibliotheek voor het lenen van een boek of het bestuderen van een archiefstuk. In de avonduren kunnen cursisten in de bibliotheek Afrikaans leren, en ook zijn er cursussen Nederlands voor Afrikaanstaligen. Zoals hierboven vermeld zal na de verbouwing – die bijna twee jaar heeft geduurd – met nieuw élan invulling gegeven worden aan allerlei activiteiten. In een sociëteitsruimte op de bel-etage, die plaats biedt aan ongeveer vijfendertig mensen, zullen net als vroeger lezingen en debatten worden georganiseerd en kleine huisconcerten gegeven. Nieuw is dat er ook films kunnen worden vertoond. Genoeg redenen om eens langs te komen. Dis ’n plesier! Guido van den Berg, directeur Zuid-Afrikahuis
De directie van het Zuid-Afrikahuis bedankt Naspers, de Provincie Noord-Holland, De Melker & Partners, Bouwadviesbureau van Zweeden en aannemersbedrijf Van den Engel voor hun aandeel in de renovatie.
27
Felicitaties Bun Booyens: Ek vermoed Nederlanders onderskat waarskynlik effens hoe diep die Hollandse kultuur wêreldwyd ingeprent is. Hier waar ek nou op kantoor sit, kyk ek uit op Kaapstad se middestad, waar maklik ’n derde van die strate steeds Hollandse name het: Heerengracht, Buitengracht, Leeuwenstraat, Paardeneiland, om maar net ’n paar te noem. Maar ry jy die platteland binne, kan jy sien waar die Suid-Afrikaanse landskap begin skaaf het aan die Hollandse terminologie. Kyk jy net na die plekname, begin sien jy die droër landskap, die versugting na water, die geknelde land: Allesverloren, Somersverdriet, Ongegund, Soebatsfontein, Stofkraal, Putsonderwater, Droëspruit, Tandjiesberge... Die restourasie van Zuid-Afrikahuis bied ’n opwindende geleentheid – eintlik ’n setel – vir hierdie twee kulture om mekaar weer te verken. Ons sien uit om van ons joernaliste na Keizersgracht 141 te stuur om daar ons verhouding met Afrikaans se stamlande te versterk en ook iets terug te gee: die wonderlike variant van Nederlands wat hier aan die suidpunt van Afrika ontstaan het. Ons sien uit na ’n nuwe hoofstuk. Soos die Afrikaanse uitdrukking dit stel: Die Kaap is weer Hollands. Bun Booyens, hoofdredacteur Die Burger, Kaapstad
Namhla Gigaba: The Embassy of the Republic of South Africa in the Kingdom of the Netherlands would like to congratulate the Zuid-Afrikahuis on the completion of the renovations. The South African Embassy hopes that the Zuid-Afrikahuis will continue to showcase the rich and diverse cultural heritage of the Republic of South Africa in the Netherlands. We look forward to the reopening of the house in February 2016. Namhla Gigaba, Counsellor Political, South African Embassy, The Hague
De Nederlandse Ambassade in Zuid-Afrika feliciteert het ZuidAfrikahuis met de feestelijke heropening. In het ‘vernieuwde’ Zuid-Afrikahuis wordt letterlijk en figuurlijk ruimte geboden voor verbreding en verdieping van de goede banden tussen onze landen. Wij wensen u veel succes! Marisa Gerards, Nederlands ambassadeur in Zuid-Afrika
28
Dione– Prinsloo:
Anne-Marie Beukes:
Dit is vir die SA Akademie vir Wetenskap en Kuns ’n voorreg om Zuid-Afrikahuis alle voorspoed toe te wens met die heropening in 2016. Zuid-Afrikahuis, in die wêreldkultuurstad Amsterdam, was vir meer as ’n honderd jaar vir die SA Akademie en vir navorsers ’n ideale buitelandse tuiste. Die geskiedkundige verbintenis betree nou ’n nuwe fase – en saam met ou en nuwe vriende sien die Akademie met entoesiasme uit na die volgende eeu van samewerking.
Dit is met groot vreugde dat die Afrikaanse Taalraad haar hartlike gelukwense oordra aan Zuid-Afrikahuis wat nou pronk met ’n nuwe, deftige gewaad! Ons salueer almal wat bygedra het om hierdie gedeelde kultuurskat nuwe lewe te gee. Zuid-Afrikahuis was nog altyd ’n plek van tuiskoms vir die Nederlandse en Afrikaanse taal en kultuur en ons glo dat hierdie ruimte ’n energieke middelpunt sal vorm ten behoewe van almal in ons breë taalfamilie.
Dione– Prinsloo, HUB SA Akademie vir Wetenskap en Kuns
Anne-Marie Beukes, Voorsitter Afrikaanse Taalraad
Beste lezer(s), Op zaterdag 13 februari is er een feestelijke mogelijkheid om het vernieuwde Zuid-Afrikahuis te bezichtigen. De ruimte is echter zeer beperkt dus u moet zich hiervoor wel aanmelden via het emailadres:
[email protected]. Wij vragen hiervoor uw begrip.
Zaterdag 13 februari 2016 10.30 - 12.45 uur / 13.00 - 14.45 15.00 - 17.00 uur
FEESTELIJKE 0PENING ZUID-AFRIKAHUIS
U krijgt een bevestiging op welk tijdstip u ons kunt bezoeken. De beschikbare tijdstippen zijn: 10.30 – 12.45, van 13.00 – 14.45 uur en van 15.00 – 17.00 uur. De bibliotheek zal vanaf dinsdag 16 februari 2016 weer voor iedereen toegankelijk zijn voor het lenen van een boek of het bestuderen van een archiefstuk. Voor meer informatie: www.zuidafrikahuis.nl Guido van den Berg Directeur Zuid-Afrikahuis
Zuid-Afrikahuis Keizersgracht 141-C • 1015 CK • Amsterdam tel 020-6249318 • www.zuidafrikahuis.nl
29
Voorzitter Stichting Zuid-Afrikahuis Nederland
Jan Donner Het duurt niet lang meer, dan is Stichting Zuid-Afrikahuis Nederland een feit. Voorzitter Jan Donner over verleden, heden en toekomst van ‘het Huis’. Jan Donner is van huis uit jurist, gepromoveerd op een proefschrift over de vrijheid van het bijzonder hoger onderwijs. In de jaren zeventig werkte hij voor het ministerie van Onderwijs en Wetenschap, waar hij verantwoordelijk was voor de bouw van de academische ziekenhuizen in Utrecht, Amsterdam, Leiden en Maastricht. In 1981 kwam hij in dienst van het AMC in Amsterdam, waar hij als vicevoorzitter van de Raad van Bestuur de verhuizing van het ziekenhuis van de binnenstad naar de Bijlmer begeleidde. Daarna werkte hij enkele jaren in Groot-Brittannië, toen men daar bezig was om de gezondheidszorg te hervormen en meer open te stellen voor het bedrijfsleven. In 1991 keerde hij terug naar de Nederlandse academische wereld als lid van het College van Bestuur van de VU en later als vicevoorzitter naast voorzitter Harry Brinkman. Hoewel Donner daarvoor ook wel eens in Zuid-Afrika was geweest (voor het eerst in 1976, met de Soweto-opstand en de olieboycot), was het Brinkman die hem sti-
Bouwoverleg. V.l.n.r. Jan Donner, Bas de Melker (projectmanager) en Theo van Zweeden (bouwadviseur)
30
muleerde om zijn ideeën over de bestuursstructuur van universiteiten ook in Zuid-Afrika uit te dragen. Daar was in de overgangsjaren rond het einde van de apartheid behoefte aan. Donner bepleitte een bestuursmodel dat beoogde de universitaire besturing te professionaliseren; op centraal niveau kreeg de vice-chancellor een aantal stevige diensten onder zich. Op facultair niveau gebeurde hetzelfde, zodat de decanen meer tijd voor onderwijs en onderzoek kregen. Echte managementtaken werden in handen van professionals gelegd. De transparantie en accountability namen in dit model toe. Bij meerdere ZuidAfrikaanse universiteiten – de Universiteit van het Noorden, Potchefstroom, Pretoria, Bloemfontein en Stellenbosch – heeft Donner zijn besturingsmodel helpen introduceren. Ook als portefeuillehouder van de Dienst Ontwikkelingssamenwerking en later als directeur van het Centrum Internationale Samenwerking zou hij Zuid-Afrika frequent bezoeken en wist hij er een waardevol netwerk op te bouwen. Dit jaar, 2016, markeert zijn veertigste bezoek aan het land! Van 2001 tot 2012 was Donner voorzitter van de Raad van Bestuur van het Koninklijk Instituut voor de Tropen. Inmiddels was hij, opnieuw via Harry Brinkman, ook nauw betrokken geraakt bij het Zuid-Afrikahuis. In 1996 trad hij toe tot het bestuur van de Stichting ZASM; in 2002 werd hij voorzitter. Inmiddels is hij aan zijn derde termijn als voorzitter bezig. Vir oulaas: de fusie Jan Donner had graag gezien dat de fusie bij de opening al helemaal rond was, maar het wachten is nog even op een stempel van de rechter. Die moet toestemming geven voor de omzetting van de NZAV van een vereniging in een stichting. Daarna kan de Stichting NZAV opgaan in de Stichting ZASM, die vervolgens de naam Stichting Zuid-Afrikahuis Nederland aanneemt. Voor Donner zelf verandert er feitelijk niet zo veel: hij blijft gewoon in functie tot in 2017 – het jaar waarin hij
70 hoopt te worden – zijn derde en laatste termijn als voorzitter ten einde loopt. Vanuit het perspectief van de ZASM werd de noodzaak van de fusie vooral ingegeven door financiële overwegingen. Donner: ‘Als ZASM-bestuur waren wij verantwoordelijk voor het beheer van het vermogen van de ZASM. Vanuit dat vermogen leverden we binnen het Zuid-Afrikahuis forse bijdragen aan onder meer het Studiefonds, de bibliotheek, de NZAV en het Maandblad. Konden we, met de dalende rentestand, dat vermogen voldoende op peil houden, en bleef er nog wel genoeg over om projecten in Zuid-Afrika te steunen? Toen we daarover gingen nadenken, deed zich als eerste de vraag voor of we wel zoveel geld in het onderhoud van het pand Keizersgracht 141 moesten investeren. Dat was dringend aan renovatie toe. Ik ben toen tot de conclusie gekomen dat we het geld níet in “de stenen” moesten steken. Ik ben in die tijd meerdere keren naar Zuid-Afrika gegaan om te praten met mensen die voelden dat het Zuid-Afrikahuis ook tot hun culturele erfenis behoorde. Er zijn verschillende initiatieven geweest om te kijken of de financiering van de renovatie mogelijk was vanuit Zuid-Afrika. Tót op een zaterdagmorgen Koos Bekker van Naspers het Zuid-Afrikahuis binnenwandelde. We hebben hem alles laten zien, van de bibliotheek in de kelder tot de archieven op zolder, en daarna was de zaak al snel beklonken.’ Toen de ZASM niet langer de zorg had voor de kosten van de renovatie, kon het bestuur zich buigen over de vraag hoe het ZASM-vermogen binnen het Zuid-Afrikahuis zelf zo efficiënt mogelijk kon worden besteed. De conclusie was dat alle losse organisaties die daar gevestigd waren, de krachten moesten bundelen. Nadat het SAI (de bibliotheek en de leerstoel) in de ZASM was geïncorporeerd, begonnen de gesprekken met de NZAV. ‘Als ZASM wilden we niet dat er een situatie zou ontstaan waarbij de leden van de vereniging zeggenschap zouden krijgen over het beheer van het vermogen’, zegt Donner. ‘Dat is een populistisch beheer van geld, dat gaat niet goed.’ Aan de andere kant was het duidelijk dat het Zuid-Afrikahuis de oude NZAV-leden niet kon missen. Er was een ambitieuze infrastructuur
Het achterhuis (eind 17e, begin 18e eeuw)
bedacht met negen commissies, en er zouden zo’n vijftig enthousiaste vrijwilligers nodig zijn om die commissies te bemensen. Bovendien zouden de bibliotheek en de archieven, de nieuwe culturele ruimte op de bel-etage en het Jongerenproject een lege huls zijn zonder gebruikers. Donner hoopt dan ook dat de voormalige NZAV-leden het Zuid-Afrikahuis blijven steunen. ‘Iets waar we mee door willen gaan, is de jaarvergadering’, vertelt hij, ‘al zal die dan niet meer alleen voor leden zijn, maar voor alle geïnteresseerden. Tijdens die bijeenkomst zal het bestuur inzicht geven in wat er in het afgelopen jaar allemaal is bereikt. Want ook voor een stichting is het goed om rekenschap af te leggen.’ Plannen en projecten Wat kunnen mensen zoal van het nieuwe Zuid-Afrikahuis verwachten? In de eerste plaats blijven de bibliotheek en de archieven natuurlijk een belangrijke trekpleister. Tijdens de renovatie zijn de archieven volledig opgeschoond, en daarbij is opnieuw gebleken hoeveel waardevol materiaal daar te vinden is, zowel voor Nederlandse als voor buitenlandse onderzoekers. Daarnaast is de beletage ingericht als ontmoetingsruimte waar kleinschalige culturele activitei-
31
ten kunnen worden georganiseerd; Isabelle Vermeij is aangetrokken om het evenementenprogramma het eerste half jaar vorm te geven. Jan Donner heeft de ruimte onlangs voor het eerst in voltooide staat gezien, en hij is onder de indruk: ‘Het ziet er écht heel mooi uit.’ De ruimten in het Zuid-Afrikahuis zullen ook verhuurd worden. En dan zijn er de twee nieuwe appartementen, die van vitaal belang zijn voor de exploitatie van het Huis. In één van deze appartementen zal telkens drie of zes maanden lang een journalist van Die Burger wonen. Door de berichten van deze journalist kan de belangstelling voor Nederland in Zuid-Afrika worden aangewakkerd. Donner: ‘Hopelijk zullen dan nóg meer mensen in Zuid-Afrika het gevoel krijgen: dat Zuid-Afrikahuis, dat is ook van óns.’ En dan is er de steun aan projecten, die altijd al tot de kerntaken van de ZASM behoorde. Voor het gevoel van de buitenstaanders kwam daar in het verleden misschien weinig van naar buiten. Maar de laatste jaren zoekt de ZASM ook in het publieke jaarverslag en bijvoorbeeld met de publicatie van het woordenboek ANNA en, recent, de presentatie van de dichtbundel Amalgaam meer de openbaarheid. In principe is Jan Donner echter geen voorstander van het ondersteunen van losse projecten. Hij is lid van het zogenaamde ‘voorzittersoverleg’, waar hij – samen met Theuns Eloff van het Dagbreek Trust, Koos Bekker van Naspers en J.D. Krige van het Jan Maraisfonds – afstemt welke projecten worden gesteund. Overigens wil de Stichting Zuid-Afrikahuis Nederland er niet alleen zijn voor Afrikaanstalig ZuidAfrika. ‘Natuurlijk is dat wel onze achtergrond’, erkent Donner. ‘Maar we hebben ook een verantwoordelijkheid naar andere bevolkingsgroepen toe. We hebben bijvoorbeeld ook musea gesteund, en een radiostation in de Noord-Kaap. We hebben van alles gedaan en daar willen we mee doorgaan.’ Betrokkenheid Na de fusie krijgt de Stichting Zuid-Afrikahuis Nederland een negenkoppig bestuur van ervaren bestuursleden die verschillende expertises
32
inbrengen. Een aantal oud-NZAV- en ZASM-bestuursleden zijn overgestapt naar de commissies, waar hun kennis en ervaring van grote waarde zijn. Geleidelijk zal er in het stichtingsbestuur ook plaats komen voor nieuwe leden. Betekent dat dat we in de komende jaren een verjonging te zien krijgen in de top van het Zuid-Afrikahuis? Donner: ‘Misschien zijn er wel grijsaards ook die lust hebben. Maar ja, er komen in ieder geval nieuwe gezichten bij.’ Vooral via de commissies kunnen voormalige NZAV-leden invloed op de gang van zaken in het Zuid-Afrikahuis blijven uitoefenen. Jan Donner ziet het als één van de belangrijkste taken in zijn laatste jaar als voorzitter om de resterende posten gevuld te krijgen. Sommige commissies, zoals de bibliotheekcommissie en de commissie Studiefonds, zijn al helemaal bemenst. Maar de commissie die zich gaat bezighouden met fondsenwerving, onder meer voor de projecten in ZuidAfrika, kan beslist nog wel wat hulp gebruiken. Een andere uitdaging, dit eerste jaar, zal zijn om de infrastructuur op orde te krijgen. Voor trouwe NZAV-leden was het bijvoorbeeld wel even wennen dat hun in januari van dit jaar niet gevraagd werd om contributie te betalen. Dat heeft volgens Donner te maken met de afwikkeling van de fusie. ‘Op dit moment is de rekening van ZASM – binnenkort dus de Stichting Zuid-Afrikahuis Nederland (het IBAN-nummer wijzigt niet, de tenaamstelling wel) – open voor iedere goede gever. Zodra de fusie rond is, zal de penningmeester iedere betrokkene wijzen op de financiele mogelijkheden, terwijl op dat moment ook de commissie Fondsenwerving aan de slag gaat.’ Jan Donner hoopt dat de voormalige NZAV-leden ook in de toekomst hun weg naar het Zuid-Afrikahuis zullen weten te vinden en zullen genieten van alles wat het vernieuwde Huis te bieden heeft. ‘De verandering van een vereniging in een stichting betekent dat de band met de mensen die tot nu toe NZAV-lid waren, anders wordt. Maar we willen graag met deze mensen voortgaan, we willen ze blijven betrekken.’ Ingrid Glorie
Bibliotheek De bibliotheek van het Zuid-Afrikahuis heeft de grootste afdeling Zuid-Afrikaanse literatuur in Europa. We verwelkomen u graag in onze mooie nieuwe studiezaal! Al sinds het prille begin werden er boeken verzameld in het Zuid-Afrikahuis. Alle instellingen die daar gehuisvest waren, hadden in hun doelstelling staan de culturele betrekkingen tussen Nederland en Zuid-Afrika. Twee ervan, de Nederlands Zuid-Afrikaanse Vereniging (NZAV) en het Suid-Afrikaanse Instituut (SAI), deden dit onder meer door het vormen van een bibliotheekcollectie. Meer dan een eeuw oud Bij de oprichting van de NZAV in 1881 werd begonnen met het verzamelen van boeken over ZuidAfrika, met name om leden, emigranten en anderszins geïnteresseerden te kunnen voorlichten over Zuid-Afrika. Hoe ziet dat land onder het Zuiderkruis eruit, wie wonen daar, welke talen worden er gesproken, met welke cultuuruitingen heb je rekening te houden? Vragen waarop de collectie een antwoord wilde geven. Toen in 1932 de Stichting tot bevordering van de studie van taal, letterkunde, cultuur en geschiedenis van Zuid-Afrika werd opgericht, kwam er een tweede bibliotheek bij. Deze bevond zich aanvankelijk bij de Gemeentelijke Universiteit (nu UvA), maar werd in 1950 overgebracht naar het Van Riebeeckhuis, het huidige Zuid-Afrikahuis. Deze stichting initieerde in 1933 een bijzondere leerstoel Zuid-Afrikaanse letterkunde, waardoor de focus van de collectie kwam te liggen op Zuid-Afrikaanse taal- en letterkunde en geschiedenis. Deze bibliotheek kreeg haar eigen naam: Suid-Afrikaanse Instituut. Tezamen vormden deze verzamelingen de basis voor de bibliotheekcollectie van het Zuid-Afrikahuis. De collectie is door de jaren heen voortdurend uitgebreid. Momenteel telt de collectie ruim 54.000 titels (boeken, artikelen, tijdschrif-
ten en dvd’s). Daarnaast vormt het literair knipselarchief, dat al sinds de jaren zeventig wordt bijgehouden, een belangrijke bron van informatie; op dit moment wordt dit knipselarchief gedigitaliseerd. Digitalisering De bibliotheek heeft de afgelopen jaren belangrijke stappen gezet op digitaal vlak. Eind jaren negentig deed de geautomatiseerde catalogus zijn intrede in het Zuid-Afrikahuis. Aanvankelijk was die catalogus alleen te raadplegen via de website. Maar in 2009 sloot de bibliotheek zich aan bij de Digitale Bibliotheek Amsterdam, nu AdamNet Groepcatalogus, straks: Virtuele Collectie Amsterdam. En in 2011 werd de catalogus van het Zuid-Afrikahuis toegevoegd aan de Nederlandse Centrale Catalogus en dus aan Picarta en WorldCat. Dat betekent dat de bibliotheek wereldwijd doorzoekbaar is. Sinds eind 2009 kunnen alle foto’s uit het fotoarchief van de NZAV via onze eigen website worden bekeken en besteld. In 2011 werd deze collectie toegevoegd aan het Geheugen van Nederland, met als titel Zuid-Afrika in beeld. In 2016 zal een begin worden gemaakt met digitalisering van de tijdschriften. Als eerste zijn het ‘eigen’ Maandblad Zuid-Afrika en diens voorloper Hollandsch Zuid-Afrika aan de beurt. Na digitalisatie zal dit tijdschrift (tot 1960) digitaal beschikbaar worden gesteld via onze eigen website en Delpher. De vertrouwde bibliotheekcollectie is tijdens de verbouwing van het Zuid-Afrikahuis onder handen genomen, opgeschoond, ontdubbeld en nog beter (digitaal) toegankelijk gemaakt. Vanaf 16 februari kunt u onze bibliotheek weer raadplegen in de mooie, lichte, frisse, nieuw ingerichte studiezaal op de eerste etage van het Zuid-Afrikahuis. Corine de Maijer, bibliothecaris Zuid-Afrikahuis
33
Culturele activiteiten in het Voorhuis Graag stel ik mij even aan u voor. Mijn naam is Isabelle Vermeij en ik ga het komende half jaar de programma-coördinatie in het geheel verbouwde Zuid-Afrikahuis uitvoeren. Samen met Guido van den Berg heb ik plannen geschreven, begrotingen opgesteld en ideeën voor een mogelijke programmering bedacht. Ook ben ik de afgelopen tijd als intermediair druk bezig geweest met de technische realisatie van de culturele ruimte. Daarbij is een goed en helder contact tussen de architect Theo van Zweeden en het technische buro Art Support belangrijk geweest. Veel ervaring Ik ben jarenlang werkzaam geweest in de culturele sector in Amsterdam; begonnen in het Goethe Institut, daarna via het Holland Festival, een bureau dat Architectuurprijsvragen voor jonge Europese architecten (Europan) organiseerde, de Stichting Van Gogh 1990 (het grote herdenkingsjaar met de twee tentoonstellingen in Amsterdam en Otterlo) en het International Film Festival Rotterdam bij het Tropentheater terecht gekomen. Daar heb ik lang gewerkt in verschillende functies, die mij allemaal nu ook goed van pas komen. Als producent heb ik veel
Isabelle Vermeij
34
programma’s logistiek en technisch voorbereid, als programmeur heb ik veel programma’s bedacht en uitgevoerd, als projectleider heb ik subsidieaanvragen gedaan en als hoofd bedrijfsvoering heb ik me met financiën, logistiek en personele zaken beziggehouden. Op het podium voor niet-westerse culturen heb ik ook regelmatig voorstellingen en projecten over Zuid-Afrika gerealiseerd; alle podiumactiviteiten bij de tentoonstelling Familiegeschiedenissen, Cinema Zuid-Afrika, dans- en theatervoorstellingen in het kader van het Holland Festival, de eerste editie van het Festival voor het Afrikaans etc. Ik was er ook verantwoordelijk voor de samenwerkingsprojecten met het Tropenmuseum; voorstellingen vonden dan vaak plaats in de statige Lichthal van het museum. Culturele ruimte Bij het bedenken van programma’s, researchen en het praktisch uitvoeren ligt mijn hart en dat zal ik, met hulp van mijn collega’s bij het Zuid-Afrikahuis en vele externe partners, het komende half jaar dus ook gaan doen. Dat kan omdat het Zuid-Afrikahuis na de prachtige verbouwing een kleine culturele ruimte heeft gekregen: het Voorhuis. In die zaal kunnen we films en documentaires vertonen, journalistieke ontmoetingen tot stand brengen, lezingen houden, discussies voeren, boekpresentaties en literaire debatten organiseren en kleinschalige muziek-, theater- en spoken word-voorstellingen. Er is een licht- en geluidsinstallatie aangelegd en er zal een nieuwe piano worden geplaatst. Ook is er een filmdoek met goede beamer voor de filmprojecties opgehangen. Er is ruimte voor circa 30 tot 40 stoelen. Programmering Er is inmiddels een evenementencommissie samengesteld onder leiding van Wiete Hopperus Buma, waarin mensen zitten die zelf werkzaam zijn in de culturele sector, die zich inhoudelijk met Zuid-Afrika bezighouden of die een uitgebreid net-
