[Technasium Magazine] Goois Lyceum - februari 2016

[Technasium Magazine] Goois Lyceum - februari 2016

Inleiding Sinds de uitgave van het vorige magazine is er veel gebeurd op het technasium van het Goois Lyceum. De eerste lichting examenleerlingen heeft in april 2015 hun meesterproef afgerond op een feestelijke avond. Zij gaven toen de spannendste presentatie uit hun schoolcarrière voor een groot en divers publiek. Naast de opdrachtgevers, experts uit het hoger onderwijs en docenten die vanaf het begin af aan betrokken zijn bij de meesterproef, waren ook veel andere belangstellenden aanwezig zoals ouders, schoolleiders en oud-docenten. Rond dezelfde tijd was er ook een ander belangrijk moment voor het technasium. De landelijke Stichting Technasium visiteert in het kader van kwaliteitszorg elke vier jaar alle technasia. Op 17 april 2015 werd de school bezocht door een auditteam. Er werden lessen geobserveerd en leerlingen, docenten en directie werden geïnterviewd. Op basis van dit bezoek en de vooraf aangeleverde informatie ontvingen wij een glansrijke beoordeling. Als gevolg hiervan mag de school weer vier jaar met trots het technasiumpredikaat voeren. Het huidige schooljaar staat in het teken van verdere ontwikkeling van het onderwijsconcept. Het docententeam werkt aan nieuwe competentiemodellen voor leerlingen en besteedt veel aandacht aan praktische en technische vaardigheden. Uiteraard zou het technasium niets zijn zonder de toegewijde opdrachtgevers met wie wij ieder jaar weer een uitdagend programma kunnen realiseren. In dit magazine geven wij een beeld van wat er dit schooljaar gebeurt op ons technasium. Dat doen we aan de hand van beschrijvingen van verschillende projecten en nieuwsfeiten. Ook laten we opdrachtgevers aan het woord. Ik wens u veel leesplezier. Wouter de Vries - Projectleider technasium

Nieuws uit Netwerk Randstad-Noord Samen met vier andere technasiumscholen maakt het Goois Lyceum deel uit van Netwerk RandstadNoord. Binnen het netwerk is er overleg over onderwerpen zoals kwaliteitsbewaking en de samenwerking met het hoger onderwijs. Een van de resultaten hiervan is het convenant dat is gesloten met de Hogeschool van Amsterdam (HvA). De HvA ziet een meerwaarde in het technasiumonderwijs voor haar techniekopleidingen. Daarom ondersteunt zij de scholen van het netwerk bij de begeleiding van de meesterproeven in het examenjaar. Een andere samenwerking waarbij meerdere scholennetwerken betrokken zijn is die met het Opleidings- en ontwikkelingsfonds voor het Technisch Installatiebedrijf (OTIB). OTIB zoekt op alle niveaus contact met het primair-, voortgezet- en beroepsonderwijs om de interesse voor techniek onder jongeren te stimuleren. Op dit moment loopt er een pilot met enkele scholen in Midden-Nederland waarbij OTIB verschillende bedrijven en scholen met elkaar verbindt en leerlingen in de onderbouw een opdracht uitvoeren. Op het gebied van kwaliteitsbewaking bezoeken de scholen van het netwerk elkaar dit voorjaar als zogenaamde critical friends. Met deze tweejaarlijks terugkerende activiteit houden de technasia elkaar scherp en helpen ze elkaar vooruit in hun ontwikkeling.

Luchthaven Schiphol ligt ongeveer in het midden van de scholen van het netwerk. Zowel Schiphol als KLM hebben in het verleden samengewerkt met het technasium van het Goois Lyceum.

Opdrachtgever aan het woord: Harm Hasenaar Als ontwerper vind ik het belangrijk dat kinderen leren om zich heen te kijken en het verschil leren tussen kijken en zien. Vooral in deze tijd waar multimedia een belangrijke rol inneemt, is het belangrijk beelden te begrijpen en ze niet alleen waar te nemen. In samenwerking met Natuurmonumenten en de technasiumopleiding hebben we met onze ontwerpstudio een programma van eisen laten vertalen naar een concreet concept/ontwerp voor het inrichten van een informatiepunt voor in Fort Kijkuit, nabij Kortenhoef. Het is mooi te zien dat elke generatie op zijn of haar manier laat zien hoe zij de opdracht vertaalt naar concrete oplossingen. Soms duurde het even en moesten de leerlingen uit hun ‘comfort zone' van vooringenomen gedachten en beelden gehaald worden, maar uiteindelijk heeft dat geleid tot een hoeveelheid ideeën waarvan onze studio er een aantal heeft vertaald naar een bruikbaar en uitgevoerd informatiepunt. Inmiddels is het fort met het nieuwe informatiepunt te bezoeken voor publiek en ik raad u aan eens te gaan kijken. Wij kijken terug op een enorm leuke samenwerking en hopen in de toekomst nog eens een gelijkwaardige opdracht te laten uitwerken samen met onze ontwerpstudio. Harm Hasenaar Creative Director Studio Harm Hasenaar Muiden

Foto’s van het uiteindelijke ontwerp van Studio Harm Hasenaar waarin elementen uit de werkstukken van leerlingen zijn verwerkt.

Leerjaar 1 In leerjaar 1 maken de leerlingen door middel van vier projecten kennis met het technasiumonderwijs. De eerste opdracht is op het Goois Lyceum al jaren gerelateerd aan Artis in Amsterdam. Voor de tweede opdracht gingen de leerlingen aan de slag met het bedenken van een nieuw concept om afval zo duurzaam mogelijk te verwerken in de Haarlemmer Kweektuin. Het derde project richt zich op gezondheid en gaat over het meten van de effecten van energie- en frisdranken op het lichaam van tieners.

De pampa - Artis

De pampa - Artis

In dit project krijgen leerlingen de opdracht om een dierverblijf te ontwerpen en dit te presenteren door middel van ontwerptekeningen en een maquette. Het gaat om een kunstmatige landschapsinrichting van een beperkte ruimte waarbij rekening moet worden gehouden met de beleving van de dierentuinbezoekers en met het welzijn van de dieren. Met architectuur heeft het feitelijk maar zijdelings te maken.

Dit schooljaar is het dierverblijf de Argentijnse pampa. In dit verblijf leven weliswaar meerdere diersoorten naast en door elkaar, maar de leerlingen moeten in hun ontwerp ook opnemen dat er voor elke diersoort een eigen plek behouden blijft. Verder moeten zij een prototype maken van een zelf ontworpen gedragsverrijking, zodat de dieren actief blijven. Bij deze eerste opdracht komen vaardigheden aan de orde als het maken van een ethogram en protocol, tekenen op schaal, het maken van een zakelijke poster, het bewerken van

maquettemateriaal en presenteren. Voor het eerst krijgen leerlingen te maken met een programma van eisen van de opdrachtgever, waar ze bovendien nog een aantal zelfbedachte eisen aan moeten toevoegen. Het valt niet mee om iets creatiefs te bedenken voor de inrichting van een dierenverblijf wanneer het grootste obstakel, het Eenhoevigenhuis, niet mag worden verbouwd of verplaatst omdat het een monument is. Zelfs aan de boombeplanting mag niet veel worden gedaan. Toch blijken leerlingen prima in staat om hun eigen stempel op het ontwerp te drukken. Vooral in het bedenken van oplossingen om de beleving van de bezoekers te verhogen zijn zij vindingrijk. Er zijn loopbruggen, uitkijktorens, glazen gangen, interieurcamera’s en zelfs spugende lama’s bedacht om de bezoekers dichter bij de lama’s, de mara’s, de vicuña’s en de capibara’s te brengen. De maquettes van 1t1 en 1t2 werden op 30 oktober in de technasiumwerkplaats aan ouders gepresenteerd in de vorm van een markt. Er was ontzettend veel belangstelling van ouders. Voor de leerlingen was deze markt een goede voorbereiding op hun presentatie die zij later op de dag gaven. De bezoekers stelden namelijk veel vragen en de leerlingen moesten de keuzes in hun ontwerp goed uitleggen. Begin december zijn vier groepjes, ook weer met medewerking van diverse ouders die het vervoer op zich namen, met hun maquettes naar Artis gegaan. Daar presenteerden zij met verve hun ontwerp in de collegezaal. Ik was trots op ze!

Door: Irma Jansen, docent O&O & afdelingsleider leerjaar 1

Leerjaar 2 In de tweede klas leggen we de focus sterk op de ontwerpcyclus en praktische vaardigheden. We besteden dit schooljaar een volledige periode aan het oefenen met technische verbindingen, tekenen en werken met verschillende materialen. Uiteraard doen de leerlingen ook opdrachten voor opdrachtgevers. Zo begonnen zij het schooljaar met het bedenken van een nieuwe ‘functional food’ voor Yakult en ronden zij nu hun werkstuk voor de Technasium Top Award (TTA) 2016 af.

De TTA: Slimmer Verlichten De tweedeklassers van het Goois Lyceum strijden samen met 5400 andere tweedeklassers voor de Technasium Top Award (TTA). Dit jaar is de opdracht ‘Slimmer Verlichten’ met het IGOV-innovatieplatform als opdrachtgever. Door de verstedelijking wordt Nederland elk jaar lichter en dat heeft grote gevolgen voor het energieverbruik, de leefomgeving van mens, flora en fauna. De leerlingen hebben de opdracht gekregen om een lichtconcept te ontwerpen voor een zelfgekozen afgebakende omgeving dat rekening houdt met bovenstaande punten. Er is de afgelopen weken hard gewerkt aan het bouwen van prototypes van treinstations, snelwegen, klaslokalen, parken en zelfs het sprookjesbos van de Efteling! De projecten zien er allemaal ontzettend goed uit en het zal een erg lastige taak worden om een team uit te kiezen dat onze school gaat vertegenwoordigen in de regionale voorrondes. De finale zal op 22 en 23 april plaatsvinden. Vorig jaar heeft het Caland Lyceum uit Amsterdam gewonnen. Eén ding is zeker, dit jaar zal het ze niet zo makkelijk afgaan. Het Goois Lyceum is er namelijk klaar voor! Door: Jurre van Schaik, docent O&O

Leerjaar 3 Een belangrijk aspect in het derde jaar is het kiezen van het vakkenpakket voor de bovenbouw, en dus het eindexamen. Onderzoek & Ontwerpen is uiteraard één van de keuzes die de technasiumleerlingen kunnen maken, als onderdeel van een N&G- of N&T-profiel. Dit schooljaar hielp Nuon ons met een fantastische opdracht en ontwierpen de leerlingen een nieuwe parkeergarage in opdracht van architectenbureau Zwarts & Jansma.

Waterkracht en vissen - Nuon In de Neder-Rijn staat bij een van de stuwen (die gebruikt worden om het waterpeil van de rivier te reguleren) een waterkrachtcentrale. Om de hinder voor de vismigratie zoveel mogelijk te beperken is er een vistrap gemaakt. Het probleem is echter dat de vistrap alleen werkt voor de stroomopwaarts zwemmende vissen. Stroomafwaarts komen de vissen in de turbines van de waterkrachtcentrale terecht. De opdracht was om met een oplossing te komen waardoor de vissen niet meer beschadigd worden door de turbines van de centrale. Om te beginnen hebben de leerlingen een vooronderzoek gedaan om te ontdekken welke vissen er zoal zwemmen door de Neder-Rijn en wanneer ze stroomopof stroomafwaarts gaan.

Vervolgens zijn we bij de waterkrachtcentrale in Maurik op bezoek geweest om een gevoel te krijgen hoe de omgeving eruitziet en om meer te leren over de centrale zelf. Daarna kwamen de leerlingen met een grote diversiteit aan oplossingen, zoals een lopende band over de centrale heen waar de vissen mee vervoerd worden of het beïnvloeden van het gedrag van de vissen door middel van kleur, licht, geur en stroming. Van deze oplossingen hebben ze de beste gepresenteerd aan de opdrachtgevers van Nuon. Door: Bart Janssen, docent O&O

Binnen in de waterkrachtcentrale bij Maurik.

Interview met Brigitte Kool - opdrachtgever HKT De Haarlemmer Kweektuin (HKT) is een park in Haarlem van circa vier hectare groot. Het groene gebied wordt in de komende jaren door gemeente en buurtbewoners ontwikkeld tot een duurzaam, educatief en recreatief stadspark. Op het terrein zijn kassen aanwezig waar ondernemers zich kunnen vestigen. Jaarlijks komen er zo'n 50.000 bezoekers. De duurzame ontwikkeling is echt een uitdaging. In 2015 is de Kweektuin gestart met het benaderen van technasia in de omgeving om mee te denken en mee te werken aan die ontwikkeling. Brigitte werkt als adviseur en coördinator voor verschillende organisaties op het gebied van onderwijs, ondernemerschap en overheid en is een van de oprichters van het Kweekcafé, onderdeel van de Haarlemmer Kweektuin. Als Goois Lyceum waren wij meteen geïnteresseerd om samen te werken, hoe is dat bevallen? Het Goois Lyceum meldde zich inderdaad als eerste. Drie brugklassen hebben begin 2015 een project uitgevoerd met de vraag: hoe kunnen we in de toekomst omgaan met het verzamelen en voorkomen van afval op het terrein? We hebben een kick-off gehouden om de leerlingen te enthousiasmeren. Dat deden we met Troeptrimmen, een presentatie over het terrein en over plastic soep. Die eerste samenwerking verliep heel goed en we waren erg onder de indruk van de presentaties en de resultaten. De resultaten exposeren wij in een kas zodat anderen er ook kennis van kunnen nemen. Daarna hebben enkele bovenbouwteams zich uit eigen initiatief bij jullie gemeld, hoe ging dat? In het voorjaar hebben zes leerlingen van de vierde klas een project gedaan voor het Kweekcafé. Een café dat haar intrek neemt in een oude werkplaats en kas. Het project vroeg om berekeningen om de kas energieneutraal te maken en om de ruimte flexibel in te delen. Die berekeningen maken nu onderdeel uit van geplande verbouwing. Hoe zie je de toekomstige samenwerking met het technasium? Op de Kweektuin liggen nog veel aanknopingspunten voor nieuwe projecten. De combinatie van techniek, duurzaamheid, ruimtelijke vormgeving, klimaat en natuur is een heel breed spectrum. Dit jaar ligt voor ons de focus op kringlopen. Hoe kunnen bedrijven in het gebied kringlopen van afval en grondstoffen sluiten? Kan het resthout van de zagerij benut worden voor het verwarmen van de kas? Kunnen voedselresten dienst doen als compost bij de stadslandbouw? Hoe ervaart u de samenwerking met technasiumleerlingen? De interactie met jongeren en hun manier van denken, scherpt onze geest. We krijgen energie van de vragen, van de ideeën en van de verbanden die gelegd worden. Zij leren van de complexiteit van het terrein en van de actuele thema's. Door met elkaar aan de slag te gaan, krijgt de Kweektuin steeds meer vorm. We werken met veel vrijwilligers en we ervaren de afstemming met docenten als heel prettig. De balans tussen inzet en resultaat is heel goed en we hopen dat we samen nog meer projecten kunnen uitvoeren.

Bovenbouw HAVO In de vierde klas oefenen de leerlingen met het zelfstandig zoeken van een opdrachtgever. Gedurende twee projecten worden ze begeleid in de communicatie met opdrachtgevers en het formuleren en uitvoeren van de opdracht. Deze ervaringen zorgen ervoor dat ze in het examenjaar helemaal zelfstandig hun meesterproef kunnen uitvoeren. Hieronder de samenvatting van wat er in het huidige examenjaar gebeurt. In de tekst hieronder volgt een korte beschrijving van de meesterproeven.

HAVO 5 - Meesterproeven Opdrachtgever: Academisch Medisch Centrum Amsterdam Leerlingen: Olivier van den Barselaar, Morena Hilhorst en Talitha Laane Olivier, Morena en Talitha houden zich bezig met een project voor opdrachtgever Remko Zweije, werkend aan het AMC. De opdracht gaat om de hoeveelheid straling die vrij komt bij een behandeling met hyperthermie. Hierbij moeten ze mogelijkheden voor het constant meten van de hoeveelheid straling op papier weten te zetten. Aan de hand van de oplossingen kan het AMC met de beste meetapparatuur zowel de artsen als de patiënten van een veilige omgeving voorzien; een omgeving met een onschadelijke hoeveelheid straling. Opdrachtgever: Ford Nederland Leerlingen: Harm van Essen, Boris Pieper en Max Pliva Harm, Boris en Max ontwerpen een auto voor Ford Nederland die aantrekkelijk is voor jongeren, door middel van het afnemen van een enquête. Hier moet uitkomen wat een auto aantrekkelijker maakt voor jongeren. Met deze resultaten maken zij een ontwerp dat zij zullen presenteren aan Gerard Bolder van Ford Nederland. Opdrachtgever: Givaudan Leerlingen: Felix van Beusekom, Sjors Grondman en Mathijs Roggeveen Givaudan is een bedrijf dat geur- en smaakstoffen maakt. Er heeft een verbouwing plaatsgevonden waardoor de situatie in de afvulhal is veranderd. Er is een grote muur gebouwd waardoor de logistiek van het magazijn anders wordt. De opdracht waar Felix, Sjors en Mathijs aan werken is het optimaliseren van de logistieke indeling van het magazijn na de verbouwing. Hierbij moet rekening worden gehouden met looproutes, voorraad en locatie. Door: Christijn den Besten, docent

Ervaringen training wetenschappelijk schrijven Vrijdag 11 september heb ik samen met leerlingen van 5 vwo, 6 vwo en 5 havo deelgenomen aan een cursus wetenschappelijk schrijven. De cursus werd gegeven door Annemarie van der Zeeuw, actief als trainer en tekstschrijver. De cursus duurde twee lesuren, die werden gevuld met een heldere presentatie en de mogelijkheid om vragen te stellen. Er werd gezorgd dat iedereen actief bij de presentatie betrokken was. Zo werden er vragen gesteld aan de leerlingen en werden er opdrachten uitgedeeld om de opgedane kennis op de proef te stellen. Ik vond het een duidelijke, informatieve presentatie waar ik zeker nuttige tips en tricks heb geleerd. Annemarie sprak erg rustig waardoor het goed te volgen was en we konden alle nodige vragen stellen. Tot slot kregen we nog een overzicht met daarin de belangrijkste punten voor een wetenschappelijk verslag. Ik ben erg blij dat ik deel heb genomen aan de cursus en zou anderen ook zeker aanraden om deel te nemen als ze de kans krijgen. Zeker als je moeite hebt met schrijven kan Annemarie je verder helpen. Je leert niet alleen om je tekst beter op te bouwen, maar ook om efficiënter te werk te gaan. De cursus komt niet alleen van pas bij Nederlands en Onderzoek en Ontwerpen, maar ook bij het profielwerkstuk. Ik ben blij dat ik deze kans aangeboden heb gekregen en ben er van overtuigd dat ik na het volgen van deze cursus mijn verslagen toch nog naar een hoger niveau kan tillen. Morena Hilhorst, leerlinge 5 havo

Bovenbouw - VWO De bovenbouw van het vwo begint met twee opdrachten die door de docent worden aangedragen, zoals de leerlingen gewend zijn uit de onderbouw. Daarna doen leerlingen in totaal vier opdrachten waarbij zij zelf een opdrachtgever moeten vinden en met hem of haar een opdracht formuleren. Het gaat om drie keuzeopdrachten (één in de vierde klas, twee in de vijfde klas) en de meesterproef in het examenjaar. Bij het maken van hun keuze voor een opdracht en een opdrachtgever moeten de leerlingen rekening houden met een goede verdeling in onderzoeks- en ontwerpopdrachten. Ook moeten de onderwerpen zoveel mogelijk van de zeven bètawerelden beslaan (voedsel & vitaliteit; lifestyle & design; market & money; mens & medisch; mobiliteit & ruimte; science & exploration; water, energie & natuur). Hieronder beschrijven de leerlingen de projecten waar ze dit schooljaar aan werken.

Het komkommercomplex – Givaudan (VWO 4) Als laatste klassikale opdracht hebben de leerlingen van 4vwo zich aan een scheikundig vraagstuk van geur- en smaakstoffenfabrikant Givaudan gewaagd. In één van de fabrieken van deze opdrachtgever worden grote hoeveelheden komkommers verwerkt tot komkommergeur. Deze geur wordt toegevoegd aan verschillende alledaagse producten om deze een ‘verse geur’ mee te geven. In vaktaal wordt deze geur groen-complex genoemd omdat het sterk naar onrijpe (dus groene) groente en fruit ruikt. Door komkommer te laten reageren met lucht kan het enzym lipoxygenase vetzuren laten oxideren. Het enzym is echter labiel in aanwezigheid van zuurstof. Dat maakt het niet makkelijk om deze reactie in de fabriek efficiënt te laten verlopen. Givaudan is op zoek naar manieren om de productie van het groen-complex te verbeteren om een sterker ruikend eindproduct te krijgen. Alvorens de leerlingen de handen vuil konden maken, hebben zij zich eerst verdiept in de organische chemie omtrent het onderwerp. Dat was nodig om te kunnen begrijpen wat de opdracht precies inhield. Daarna hebben ze verschillende experimenten opgezet om te onderzoeken of variabelen zoals temperatuur, verschillende vetzuurconcentraties, pH en mate van blootstelling aan zuurstof een invloed hebben op het eindproduct. Met behulp van ruikpanels (verzamelede proefpersonen uit de school) werden de verschillende substanties beoordeeld op geursterkte. De uitkomsten werden eind januari gepresenteerd aan de opdrachtgever. Enkele resultaten waren dusdanig interessant dat men er bij Givaudan verder mee gaat experimenteren. Door: Wouter de Vries, docent

VWO 5 - keuzeopdrachten

Ontwerpen met het plastisch getal Sander Engelberts, Fenna Kolff en Jaïr Valenkamp Bob Custers van Vocus architecten gaf ons de opdracht om een advies te schrijven over hoe te werken met het plastisch getal. Het plastisch getal is een driedimensionaal verhoudingsgetal dat erg natuurlijk overkomt op de mens. Om tot een advies te komen hebben wij een studentenhuis ontworpen voor acht personen, waarbij dit verhoudingsgetal in alle afmetingen van het huis is doorgevoerd. Hiermee hebben wij ervaren hoe met het plastisch getal gewerkt kan worden en welke tegenslagen op je pad kunnen komen. Gebaseerd op deze ervaringen hebben wij een helder advies geschreven. Het was een leuk project, want er was veel mogelijkheid tot ontwerpen en er was veel inhoudelijke diepgang.

Virtual Reality Jonne Staal, Dani van de Pol en Willemijn Verschuren De opdrachtgever van wie wij dit eerste halfjaar een opdracht kregen is Samsung. Een paar grote bedrijven in de wereld zijn nu bezig met Virtual Reality (VR), onder andere Samsung. Er is al een aantal toepassingen van VR en aan ons is gevraagd of wij een toepassing konden bedenken specifiek voor de luchtvaart. Ons eindproduct dat aan Samsung is gepresenteerd bevatte drie uitgewerkte ideeën: een rondleiding van het vliegveld waar je gaat landen wanneer je in het vliegtuig zit, een doorzichtig vliegtuig waardoor je de lucht met wolken om je heen ziet en extra functies voor een piloot. Al deze ideeën worden uitgevoerd door middel van een VR-bril.

Het ontzaden van hete pepers Carmen van der Heiden, Doortje Brugmans en Noa Beijen Femix-seeds is een bedrijf dat zich bezig houdt met het veredelen van onder andere paprika’s en pepers. Daarom zijn de zaadjes van de vruchten een heel belangrijk product voor dit bedrijf. Tegenwoordig worden deze zaadjes met de hand uit de vruchten gehaald, wat soms problemen met zich meebrengt. Vooral bij de pepers is dit het geval. Het probleem waarmee de medewerkers van het bedrijf mee te maken hebben, is dat ze ontzettend veel last krijgen van hun ogen, luchtwegen en handen door de scherpte van de hete pepers als zij de zaden uit de pepers moeten halen. Onze opdracht was om één of meerdere methodes te bedenken om de hete pepers te ontzaden, met de intentie dat het de slechte werkomstandigheden van de werknemers vermindert. Wat hierbij belangrijk is, is dat de kwaliteit van de zaadjes door de toegepaste methode niet wordt aangetast. Door middel van twee onderzoeken gaan wij na welke methode het beste is voor de werknemers en de kwaliteit van de zaadjes.

Isoleren? Laurens Hilbrands, Falco Kal, Ole de Koning en Tjard Langhout Tegenwoordig hoort je van alle kanten dat het een goed idee is om je woning te isoleren, maar is dit wel zo? Want hoewel je met isoleren veel elektriciteitskosten bespaart, kost het aanbrengen van deze isolatiematerialen veel geld. Om er zeker van te zijn of het een goed idee is om je huis te isoleren, heeft het architectenbureau Fokkema & Partners ons de opdracht geven om een programma te ontwerpen waarmee de terugverdientijd van isolatiematerialen kan worden berekend.

VWO 6 - Meesterproef

Antibiotica in ons riool Wigger Tolsma, Rosa Maessen, Jessica van der Mannen en Lisanne Poyé Hebben ziekenhuizen controle over de hoeveelheid antibiotica die hun patiënten uitscheiden? In opdracht van Geofoxx onderzoeken wij de concentratie antibiotica op verschillende plekken in de afvalketen van het ziekenhuis naar het oppervlaktewater. Hiervoor moeten wij samenwerken met het ziekenhuis, de gemeente en de rioolwaterzuiveringinstantie om rioolwatermonsters te kunnen nemen. De monsters moeten vervolgens worden geanalyseerd door een laboratorium. Naast dit onderzoek schrijven wij een uitgebreid theoretisch kader bij dit onderwerp, zodat wij de resultaten goed kunnen beoordelen en uitwerken.

Parasitaire gevaren voor een kind in de zandbak Irene Jeltes en Max Verheijen Jaarlijks krijgt een kind 0,2 gram zand binnen door het spelen in een zandbak. Dit brengt gevaren met zich mee, want naast het zand kan het kind geïnfecteerd worden door verschillende parasieten. Deze gevaren zijn nog niet duidelijk in kaart gebracht. Het Erasmus Mc heeft ons de opdracht gegeven de maatschappij in te lichten over deze gevaren. Om deze opdracht te vervullen maken wij eerst een overzicht van mogelijk aanwezige parasieten, geprioriteerd op prevalentie en schadelijkheid. Vervolgens bedenken wij oplossingen om deze gevaren te reduceren en ontwikkelen wij een manier om dit over te brengen op de maatschappij.

De invloed van invriezen op de compliantie van bloedvaten Lise van de Ven, Neville Magielse, Daan Cox en Lucie Boersma Frans van de Vosse, professor van de Technische Universiteit Eindhoven, houdt zich bezig met onderzoek naar het bloedvatenstelsel om bij te dragen aan het genezen van (cardio)vasculaire ziekten. In zijn onderzoeksgroep wordt er onder andere onderzoek gedaan naar de elasticiteit van bloedvaten. Ze gebruiken hiervoor zowel verse als ingevroren bloedvaten. De betrouwbaarheid van metingen aan ingevroren bloedvaten wordt echter in twijfel getrokken. Wat wij gaan onderzoeken is het volgende: Hebben de metingen aan de elasticiteit van ingevroren bloedvaten dezelfde uitkomsten als metingen aan de elasticiteit van verse bloedvaten? Hiertoe bouwen we een opstelling waarmee we druk op de bloedvaten kunnen zetten en vervolgens bekijken we de vergroting van de diameter van de respectieve bloedvaten.

Ontwerp een vitaliteitsapp Joris Driessen en Matthijs Hornix Vitaliteitstherapeuten helpen mensen met het meer energie krijgen en het beter kunnen volhouden van dagelijkse activiteiten. Ze doen dit bijvoorbeeld met behulp van oefeningen die cliënten meekrijgen en thuis zelf moeten uitvoeren. Daarbij is het contact tussen de cliënt en de vitaliteitstherapeut erg belangrijk. De BOvV (Beroepsorganisatie voor Vitaliteitsprofessionals) is op zoek naar verbetering in het vitaliteitstraject. Onze opdrachtgever Mariska Vonck vraagt ons een app te creëren waarmee het onderlinge contact tussen therapeut en cliënt verbeterd wordt en waarmee een duidelijk overzicht van het opgegeven consult. Verder willen wij met de app inzicht geven in de progressie van de cliënt, en feedback geven op de oefeningen. Zo kunnen cliënten sneller van hun klachten/problemen worden verholpen.

Aardbevingsbestendig bouwen voor Nepal Sofie Rosenberg, Yvette Keij, Jasper Klein Kranebarg en Maud Jonker In april 2015 werd Nepal getroffen door een zeer zware aardbeving. Hierdoor lagen veel akkers in puin en moesten veel huizen herbouwd worden. Veel organisaties houden zich hiermee bezig, waaronder de Smart Shelter Foundation. Onze meesterproef voeren wij uit in opdracht van Martijn Schildkamp van de Smart Shelter Foundation. Het doel van onze opdracht is om een aardbevingsbestendig huis te ontwerpen, het is hierbij van belang dat er materialen worden gebruikt die in het land zelf aanwezig zijn en dat de bouwwijze over te brengen is op de Nepalese bevolking. Hierdoor zou bij een eventuele nieuwe ramp de schade worden beperkt en levens worden gered.

Een melder voor giftige stoffen Mark Hollander, Nigel de Vos en Madelon Geurts Voor de meesterproef hebben wij een opdracht gekregen van Pascal de Haas en Ben Derriks van brandweer Gooi en Vechtstreek. We moeten een melder maken voor giftige stoffen. Deze melder moet aangeven wanneer er een te hoge concentratie ammoniak of chloorgas in een ruimte is. Deze melder is bedoeld voor gewone huishoudens en mag daarom ook niet te veel kosten. Deze melder kan ook gebruikt worden in schoonmaakkasten in bijvoorbeeld scholen of zorgtehuizen.

Verduurzaming van de sportvelden Joep Berbers en Marc Mistou In opdracht van de heer Verweij van de gemeente Bussum zullen wij de Bussumse sportclubs en velden verduurzamen. In deze periode van verduurzaming kan Bussum zeker niet achterblijven. Met smeltende poolkappen in de achteruitkijkspiegel dragen wij ons steentje bij aan het verminderen van het versterkt broeikaseffect. Alle sportclubs zijn gescand op hun energieverbruik door het bedrijf Stimular. Volgens de consumentenbond heeft duurzaamheid echter een veel bredere betekenis. Aan de hand van die definitie hebben wij vier punten van duurzaamheid geselecteerd waar wij rekening mee zullen houden; energieverbruik, waterverbruik, onderhoud van de velden en afvalverwerking. Stimular heeft geen rekening gehouden met het waterverbruik, onderhoud van de velden en de afvalverwerking van de verenigingen. Wij zullen zelf onderzoek doen om te kunnen beoordelen hoe de clubs er op alle punten voor staan. Aan de hand van onze resultaten zullen wij een plan voor de gemeente maken waarin staat welke maatregelen genomen zullen worden en hoe deze zullen worden gerealiseerd.

Warmteregulerende systemen in een huis Desirée Mastellone, Noud Corten en Sebastiaan de Haas Huizen worden tegenwoordig steeds duurzamer. De afgelopen decennia zijn er warmte regulerende systemen ontwikkeld met als doel zo min mogelijk energieverbruik, strevend naar energie-neutraal. Deze systemen worden uitgewerkt in ons vooronderzoek, met als opdrachtgever architectenbureau Van Manen. Daarna wordt gekeken of deze systemen toegepast kunnen worden in het huis 'De Zonnewende' in Noordwijk. Vervolgens wordt dit huis opnieuw ontworpen en worden de uitgewerkte warmte regulerende systemen hierin verwerkt.

Excellentieproject - Schoolplein

Het Goois Lyceum laat gedurende het schooljaar 2015-2016 haar schoolplein grondig renoveren. Het is belangrijk om de gebruikers van het nieuwe schoolplein hierbij te betrekken. Zo is het idee ontstaan om er een technasiumopdracht van te maken. Omdat deze opdracht niet past in het al bestaande curriculum is besloten om hier een excellentieopdracht van te maken. Het doel is om het ontwerp dat door het leerlingteam wordt gemaakt ook daadwerkelijk uit te voeren (in samenspraak met de aannemer/architect). Ook vanwege de hoge kwaliteitseisen die de opdrachtgever daarom stelt aan het eindproduct is het gerechtvaardigd om hier een excellentieproject van te maken. Sinds november is er een enthousiast team van vijftien leerlingen uit klas 3 tot en met 6 aan het werk om deze opdracht te realiseren. Inmiddels is de onderzoeksfase afgerond en zijn de eisen en wensen van de toekomstige gebruikers duidelijk. In de creatieve fase zal worden toegewerkt naar drie ontwerpvoorstellen waaruit de hele school er één mag kiezen.

Nawoord van de rector Het is met enige verwondering dat ik in allerlei vakbladen en dagbladen soms discussies lees over hoe het onderwijs in Nederland meer aan zou moeten sluiten op wat de huidige dynamische maatschappij van de mensen vraagt. “Zouden bedrijven geen rol kunnen spelen in het daadwerkelijke onderwijs in de les?” oppert een CEO. “Leerlingen zouden meer projectmatig moeten werken waarbij ze zelf feedback geven op hun proces”, melden onderwijskundigen. Of het nu gaat om moderne “21ste eeuwse” vaardigheden, het proces even belangrijk vinden als het product, direct contact met de buitenwereld (universiteiten, bedrijven) – het technasium doet dit allemaal al. Het is dan ook mijn overtuiging dat de wijze van werken bij het vak o&o veel meer weerslag zou moeten vinden in het Nederlandse onderwijs als geheel. Dit schooljaar werd dit bevestigd op het Goois Lyceum. Ons schoolplan 2016-2020 wordt geschreven en het is de wens van de schoolleiding dat dit document tot stand komt in gesprek met alle collega’s, de ouders, de leerlingen en experts uit het veld die waardevolle input kunnen leveren. Op deze wijze wint ons schoolplan sterk aan kwaliteit en wordt de visie breed gedragen. Op alle studiedagen waar iedereen met elkaar in gesprek ging over het nieuwe schoolplan bleek: wij zijn trots op ons technasium en zien een grote meerwaarde in de manier van werken, ook bij andere vakken. Dankzij de inspanningen van Wouter de Vries en zijn team is ons technasium meer dan alleen een lessenserie o&o. Excellente technasiasten ontwerpen ons nieuwe voorplein, het netwerk Randstad-Noord waar we in zitten is direct in gesprek met de nieuwe directeur van de Stichting Technasium over een betere aansluiting met het vervolgonderwijs en een bredere maatschappelijke bekendheid van het technasium, docenten uit alle hoeken van de school werden door de docenten o&o op een inspiratiemiddag meegenomen in de praktijk van het technasium. Het is dan ook met bewondering dat ik dit Technasium Magazine lees en zie wat er allemaal ontstaat op onze mooie derde verdieping. Ik hoop dat voor u hetzelfde geldt! Drs. A.P. Elsakkers Rector Goois Lyceum

De organisatie Het team van het technasium bestaat uit dertien personen die in teamverband vorm geven aan het curriculum. Hieronder een overzicht. Naam Wouter de Vries

Functie binnen het technasium Technator en docent

O&O-klassen Klas 3V, 4V & 5V

Vak Biologie, O&O

Kirsten Vrolijk

Klas 2V & 5V

Biologie, O&O

Klas 3V

Natuurkunde, O&O

Klas 5H

Scheikunde, O&O

Henk Schoemaker

Jaarlaagcoördinator technasium klas 12 en docent Jaarlaagcoördinator technasium klas 3 en docent Coördinator havo-bovenbouw en docent Docent

Klas 1HV

Jurre van Schaik

Docent

Klas 3V

Irma Jansen

Afdelingsleider leerjaar 1 en docent

Klas 1V

Marloes Kloosterboer

Docent

Klas 6V

Bouchien Wolma

Docent

Klas 1V & 2H

Marijke Kwint

Docent

Klas 3HV & 4H

Hans Tigchelaar Lars Hashem

Technisch onderwijsassistent en werkplaatsbeheerder Technisch onderwijsassistent

Techniek, O&O, K&M Natuurkunde, O&O Handvaardigheid, O&O Wiskunde, O&O, Aardrijkskunde Wiskunde, O&O Biologie, Bèta+, O&O Techniek

Tjeerd van der Meer

Technisch onderwijsassistent

Bart Janssen Christijn den Besten

Contact Adres: Vossiuslaan 2a 1401 RT Bussum

Telefoon: 035-6933294 Wouter de Vries (projectleider technasium): [email protected]

Techniek, Economie, M&O

Dit is een uitgave van het Goois Lyceum Fotografie: Bouchien Wolma, Irma Janssen, Derk Stenver, Gerke van der Hoef & Arnold Streefkerk