INSTROOMNOTA 2014 -2015 De Fontein & Goois Lyceum
INSTROOMNOTA vmboT → 4havo Deze nota is bedoeld voor leerlingen die in mei 2015 examen vmboT doen en daarna hun havodiploma willen halen. INHOUD Inleiding Procedure en Tijdpad Contact Toelatingscriteria Instroomklas Het gemeenschappelijk deel De vier profielen Keuzevoorwaarden en verbodscombinaties Het vrije deel Het vak rekenen De kosten Rekenen en dyscalculie Veranderen van vak in 4havo Vwo doen na de havo Extra activiteiten en certificaten Gegevens voor het HBO en MBO
pagina 2 3 3 4 4 5 5 10 11 11 11 11 13 14 15 16-25
2
Inleiding Toen het vmbo werd ingevoerd, was het eigenlijk de bedoeling dat leerlingen aansluitend naar het mbo zouden gaan, de zogenaamde verticale leerlijnen. Daardoor kon het vmbo toegankelijker gemaakt worden, met minder grammatica bij de talen en minder algebra bij wiskunde, om uitval van leerlingen zo veel mogelijk te beperken. De keerzijde is dat daardoor de overstap van vmboT naar 4havo moeilijker is geworden. De overstap naar 4havo valt veel leerlingen in de praktijk daarom erg tegen. Het is veel moeilijker dan verwacht en het blijkt nodig te zijn veel meer tijd aan het huiswerk te besteden dan ze gewend waren. Een aantal heeft het gevoel dat ze alleen nog maar met school bezig zijn. Motivatie en doorzettingsvermogen zijn belangrijke succesfactoren. Leerlingen die havo gaan doen omdat ze niet zo goed weten wat ze anders zouden moeten gaan doen (parkeerstudie), redden het vaak niet. Bij veel vakken speelt tekstbegrip een rol, zelfs bij de exacte vakken. Goed leren is dus niet voldoende. Een leerling moet kunnen interpreteren, combineren, afwegen, toepassen in nieuwe situaties, etc. Kiezen voor de havo betekent kiezen voor nog twee jaar theoretisch onderwijs. Als dat niet bij je past, is een beroepsopleiding vaak leuker, passender en effectiever. Wees dus eerlijk voor jezelf.
Procedure en tijdpad Aanmelden kan vanaf maandag 2 februari tot en met vrijdag 17 april 2015 middels het daarvoor bestemde aanmeldingsformulier, te vinden op onze website. Lever ook een kopie van je ID-bewijs in. Je komt samen met een van je ouders naar de informatieavond op woensdag 23 april 2015, aanvang 20.00 uur. Op vrijdag 12 juni lever je twee dingen bij ons in: een kopie van je voorlopige cijferlijst en een verzuimoverzicht van je huidige school over het gehele schooljaar 2014/2015 Uiterlijk dinsdag 16 juni sturen we een bericht over toelating per post op.
Contact en/of vragen Voor al uw vragen kunt u terecht bij de teamleider havo bovenbouw, mevrouw M. Vroonhof via e-mail:
[email protected]
3
Criteria instroom vmboT → 4havo 2015 Een leerling wordt zonder meer toegelaten tot 4havo indien hij/zij aan alle zes onderstaande voorwaarden voldoet 1. Het gemiddelde van de eindcijfers van de voorlopige cijferlijst n.a.v. het eerste tijdvak is ten minste 6,8. 2. Voor de vakken Engels, Nederlands en wiskunde heeft de leerling op het C.S.E. 1e tijdvak ten minste een 6,0 gehaald; 3. Het vmboT is zonder vertraging, dus in vier jaar, doorlopen; 4. De leerling kiest alleen vakken waarin hij/zij examen heeft gedaan of vakken die in 4havo starten (Spaans, filosofie, management&organisatie, tekenen, muziek,…) 5. De leerling heeft op het vmboT geen gedrags- en/of motivatieproblemen. Uit het verzuimoverzicht blijkt dat hij/zij zelden te laat komt, nooit (of hooguit een enkele keer) ongeoorloofd absent is geweest en ook niet om andere redenen regelmatig absent was. Hiervoor vragen wij een verklaring en een verzuimstaat van de vmboT-school. Verder gelden de volgende richtlijnen.
Een leerling die geen examen in wiskunde heeft gedaan, kan worden toegelaten indien het gemiddelde van de eindcijfers van de voorlopige cijferlijst n.a.v. het eerste tijdvak ten minste 7,0 is. Bij dit gemiddelde wordt het vak maatschappijleer niet meegerekend. Deze leerling moet gedwongen het profiel C&M kiezen, zonder wiskunde en zonder economie. Indien het gemiddelde van de eindcijfers minder dan 6,8 is, maar ten minste 6,5, of indien aan een van de andere vijf criteria niet is voldaan, dan kan de leerling worden toegelaten op grond van de resultaten van het havo-instroom-traject.
Instroomklas Bij voldoende belangstelling formeren we een speciale instroomklas. De lessentabel van de instroomklas is hetzelfde als van de andere klassen. We zetten flexibele studiehulp in voor de vakken waarvoor dat nodig blijkt.
4
HET GEMEENSCHAPPELIJK DEEL Het vakkenpakket is opgebouwd uit drie delen:
het gemeenschappelijk deel het profieldeel het vrije deel
In het gemeenschappelijke deel zitten de vakken die alle leerlingen volgen. DE VIER PROFIELEN In de profielen die je hieronder ziet, kunnen kleine aanpassingen worden aangebracht. Als te weinig leerlingen een bepaald vak in het Vrije Deel kiezen, kan dat verstrekkende gevolgen hebben voor de roosters van vele andere leerlingen. De schoolleiding kan dan besluiten dit vak in het Vrije Deel niet aan te bieden. De schoolleiding behoudt zich bovendien het recht voor af te wijken van de instroomnota wanneer onvoorziene, ernstige roosterproblemen zouden ontstaan door bepaalde keuzes van vakken of vakkencombinaties.
5
7
8
9
Verklaring afkortingen Ak: aardrijkskunde Bi: biologie Ckv: culturele en kunstzinnige vorming Du: Duits Ec: economie Fa: Frans Fi: filosofie Ges: geschiedenis
M&o: management en organisatie Mu: muziek Na: natuurkunde Sk: scheikunde Sp-e: Spaans elementair Te: tekenen Wia: wiskunde a Wib: wiskunde b
KEUZEVOORWAARDEN VOOR PROFIELVAKKEN EN VRIJE DEEL Aanvullende eis voor een natuurprofiel Een leerling mag alleen een N-profiel (NG of NT) kiezen, indien het gemiddelde van de eindcijfers voor de profiel(keuze)vakken van het vmboT-examen (1e tijdvak) ten minste 7,0 is. Als je dit gemiddelde net niet haalt, kan de afdelingsleider besluiten jou de keuze van een NG-profiel toe te staan met een verandering van het vakkenpakket, zoals bijvoorbeeld WA ipv WB en/of AK ipv NA of een minder riskant vak in het vrije deel. Niet alle vakkencombinaties zijn mogelijk Ieder profiel is opgebouwd uit verplichte profielvakken en profielkeuzevakken. Leerlingen kiezen één of meer profielkeuzevakken (2 vakken in het profiel Cultuur & Maatschappij, 1 in de andere profielen) en één vak in het Vrije Deel. Voor deze keuzes gelden aanvullende regels, omdat wij ervoor willen zorgen dat alle leerlingen een zo goed mogelijk rooster krijgen. De volgende vakkencombinaties zijn niet mogelijk:
Management & organisatie en tekenen Wiskunde B en Spaans
Voorwaarden bij de keuze van wiskunde-B en/of biologie in een EM-profiel. Voor de keuze van de vakken wiskunde B en biologie binnen het profiel E&M gelden voor onze eigen leerlingen strenge voorwaarden. Wij raden instroomleerlingen af een dergelijke keuze te doen Natuurkunde in N&G Het vak natuurkunde kan in het profiel N&G gekozen worden als profielkeuzevak. Hierbij kan de leerling wiskunde A of wiskunde B kiezen. De algebraïsche vaardigheden die bij natuurkunde vereist zijn, komen echter onvoldoende aan bod bij wiskunde A. Aan de ene kant is wiskunde B dus de juiste ondersteuning van het vak natuurkunde. Aan de andere kant is wiskunde B voor veel leerlingen een zeer moeilijk of zelfs te moeilijk vak. Hoewel we dus niet een duidelijk advies kunnen geven, hopen we hiermee wel inzicht te geven in de knelpunten en de risico’s.
Het vrije deel
Eén vak in het Vrije Deel is verplicht! In zeer uitzonderlijke gevallen kan het voorkomen dat de keuze van het vak in het vrije deel niet gerealiseerd kan worden. In dat geval nemen wij voor de zomervakantie contact op om een oplossing te vinden Een extra vak in het vrije deel Een aantal leerlingen zou graag een extra vak ingeroosterd willen hebben, bijvoorbeeld omdat ze na het havo nog vwo willen doen. Het volgen van een extra vak vereist uiteraard meer inspanning. Je hebt dan drie of vier lessen in de week extra, je hebt meer huiswerk en je moet meer toetsen voorbereiden. De tijd die je aan een extra vak besteedt, gaat af van de tijd die je beschikbaar hebt voor je andere vakken. Daarom is een extra vak alleen zinvol voor leerlingen die meer kunnen en meer willen. Wil je een extra vak kiezen dan dien je hiervoor een motivatiebrief te schrijven aan de afdelingsleider havo bovenbouw. Deze nodigt je dan uit voor een gesprek waarin je je keuze kunt motiveren. Na het gesprek krijg je te horen of je keuze gehonoreerd kan worden. Bij het maken van het rooster houden we in eerste instantie rekening met gewenste extra vakken van leerlingen die op hun eindlijst CSE 1e tijdvak voor de vakken die ze ook in 4 havo volgen gemiddeld ten minste 7,0 staan. Het vak maatschappijleer wordt hierbij niet betrokken. In de regel lukt het om het gewenste extra vak te realiseren. Als je een extra vak kiest is het verstandig zo te kiezen dat het een profielkeuzevak is. Er ontstaat dan een uitruilmogelijkheid tussen een profielkeuzevak en een vak in het vrije deel. Die uitruilmogelijkheid kan later nog van pas komen. Leerlingen die een extra vak kiezen en ingeroosterd krijgen, moeten dat vak in ieder geval volgen t/m de SE1-week. Na de SE1-week mag een leerling een extra vak laten vallen als hij/zij zich voor dat vak naar behoren heeft ingezet (er is een acceptabel resultaat gehaald en de werkhouding is voldoende of beter). Het volgen van een extra vak is dus niet vrijblijvend.
De Kosten (tarieven 2014/2015) borg kluis nieuwe leerlingen 15,00 excursies 70,00 overige activiteiten en kluishuur 95,00 borg gebruik schoolboeken 75,00 buitenlandse reis 4havo 415,00 grafische rekenmachine (wiskunde) 100,00 (circa) (Deze tarieven kunnen voor het schooljaar 2015/2016 anders zijn)
11
REKENEN Het vak rekenen In 2010 hebben de Eerste en Tweede Kamer de Wet referentieniveaus aangenomen. Dit betekent dat alle 5havo-leerlingen mee gaan doen aan een landelijke rekentoets. De invoering van de rekentoets als onderdeel van het eindexamen heeft als doel basale rekenkennis te borgen. De rekentoets wordt centraal ontwikkeld (door het CITO) en zal digitaal worden afgenomen. De rekentoets is schoolexamen noch centraal examen, maar aanvullend. Er is dus geen Examen Dossier voor rekenen. De rekentoets wordt afgenomen in 5havo en kent een eigen, aparte herkansingsregeling: alle leerlingen mogen de toets twee keer herkansen. De herkansing voor de rekentoets is dus aanvullend op die van het centraal examen. Leerlingen moeten voor de rekentoets een 6 of hoger halen. Met een 5 is het nog mogelijk om te slagen, maar dan moeten zowel Nederlands, Engels als wiskunde (A of B) worden afgesloten met minimaal een 6 (de ‘kernvakkenregeling’). Nota bene: het cijfer voor rekenen telt uiteindelijk niet mee als mogelijke compensatie voor onvoldoendes bij de reguliere vakken. De rekentoets wordt voorbereid in de lessen wiskunde of rekenen. In 4havo krijgen alle leerlingen ook een cijfer voor rekenen, dat meetelt in de bevordering naar 5havo. Leerlingen met wiskunde A krijgen apart les in rekenen tijdens de lessen wiskunde, van leerlingen wiskunde B verwachten wij dat zij zich zelfstandig kunnen voorbereiden.
Rekenen en dyscalculie Vooralsnog mogen scholen aan leerlingen met dyscalculie – behalve tijdverlenging – geen enkele ontlastende faciliteit bieden zoals een formulekaart, het gebruik van een rekenmachine of het hanteren van een afwijkende norm. Hoewel de discussie daarover landelijk nog gaande is, en het dus niet uitgesloten is dat hier nog verandering in komt, kunnen wij op dit moment niets anders doen dan ons houden aan de wettelijke voorschriften.
12
VERANDEREN VAN PROFIELVAK IN 4 HAVO 2014-2015 We gaan er van uit dat je je profiel en vakkenpakket weloverwogen hebt vastgesteld. In uitzonderlijke gevallen is het mogelijk om in 4havo nog één vak te wijzigen. Hierover bestaan de volgende richtlijnen: De wens tot wijziging betreft maximaal één vak. Je moet een vak serieus geprobeerd hebben. Daarom kun je pas een verzoek tot wijziging indienen in de week na de eerste SE (Schoolexamen)-week (eind november). Verder nemen we je verzoek alleen in overweging als je docent bevestigt dat je echt je best hebt gedaan. Als een vakdocent dus aangeeft dat je werkhouding niet voldoende was mag je het vak niet inruilen voor een ander vak. Een verzoek tot wijziging moet (bijvoorbeeld per mail) komen van je ouders, in de week na de eerste SE-week. Na deze week worden verzoeken niet meer in behandeling genomen. Een vakwissel is technisch niet altijd mogelijk. Het kan zijn dat een door jou gewenste verandering niet in het rooster gerealiseerd kan worden of dat er geen plaats meer is in de lesgroep(en) van het door jou gewenste vak. Hier is dan helaas niets tegen te doen. Het kan ook zijn dat je een ander vak wilt waarvoor je vorig schooljaar onvoldoende stond, waarvoor je een negatief advies had of waarvan het om een andere reden twijfelachtig is of dat wel verstandig is. We zullen je verzoek dan afwijzen. Als een vakwisseling gerealiseerd kan worden, krijg je een overstapprogramma dat je moet afronden om de wissel definitief te maken. In de week na de eerste SE-week zijn vakwissel in de bovenbouw van de havo niet meer mogelijk.
13
VWO DOEN NA DE HAVO Toelatingseisen overstap 5havo – 5vwo Goois Lyceum Een 5havo-leerling wordt door de afdelingsleider vwo bovenbouw aangenomen in 5vwo, als de leerling aan de volgende voorwaarden heeft voldaan: Tijdig, maar uiterlijk 1 mei 2015 heeft de leerling bij de afdelingsleider bovenbouw vwo aangegeven in 5vwo te willen plaatsnemen De leerling heeft een gesprek gevoerd met de afdelingsleider bovenbouw vwo waarin deze is overtuigd van de juiste motivatie van de leerling De brief die je meekrijgt tijdens het gesprek met de afdelingsleider bovenbouw vwo moet uiterlijk 10 mei 2015 bij de afdelingsleider vwo bovenbouw ingeleverd zijn Er staan geen onvoldoendes op de eindlijst havo De eindcijfers op het havodiploma zijn gemiddeld een 7,0 of hoger (een 6,9 is dus te laag) De leerling heeft op de havo een extra vak in het vrije deel gevolgd De leerling heeft op de havo een tweede moderne vreemde taal gevolgd De leerling heeft op de havo het vak wiskunde gevolgd De leerling heeft op het Goois Lyceum geen geschiedenis van gedragsproblematiek en/of ongeoorloofd verzuim De leerling volgt voor bepaalde vakken een verplicht overstapprogramma N.B. Een leerling die 5vwo na 5havo volgt moet dat jaar bevorderd worden naar 6vwo of de school verlaten Een leerling die 5havo heeft afgerond heeft op het vwo vrijstelling voor de vakken anw, ckv en maatschappijleer. De leerling heeft geen vrijstelling voor de verplichte onderwijstijd, in overleg met de afdelingsleider moet dus een apart programma worden bepaald Er bestaat een ontheffingsregeling voor de tweede moderne vreemde taal op het vwo (voor bijvoorbeeld dyslectische leerlingen). Voor meer informatie raadpleeg de RT-deskundige of decaan. Indien een leerling van deze regeling gebruik wil maken, dient de procedure rond deze regeling voltooid te zijn voor 1 mei 2015.
14
EXTRA ACTIVITEITEN EN CERTIFICATEN Als je in de bovenbouw extra activiteiten verricht, dan kun je daar van school een officieel certificaat voor krijgen. Deze certificaten kunnen bij de toelating van een aantal studies in het Hoger Onderwijs een belangrijke rol spelen. Voor sommige studierichtingen melden zich namelijk veel studenten aan, terwijl het aantal studieplaatsen beperkt is. Dit probleem wordt dan opgelost door de toelating te regelen met behulp van loting en decentrale selectie. Bij loting wordt gekeken naar het gemiddelde cijfer van je officiële eindlijst; hoe hoger dat gemiddelde cijfer is hoe groter de kans wordt om toegelaten te worden. Bij het gemiddelde cijfer 8.0 krijg je zelfs automatisch een studieplaats toegewezen en hoef je niet mee te loten. Daarnaast kun je deelnemen aan de decentrale selectie. Een universiteit of een hogeschool kijkt dan naar je motivatie en naar de extra activiteiten die je hebt verricht buiten alle verplichte werkzaamheden voor je profiel. Bij extra activiteiten gaat het bijvoorbeeld om deelname aan:
debatteren internationalisering musical leerlingenraad
Als je een certificaat of certificaten kunt laten zien in een dergelijke situatie, dan nemen daarmee de kansen toe dat je toegelaten wordt tot de studie die jij hebt gekozen. Daarnaast kunnen deze extra activiteiten een rol spelen bij de verplichte hoeveelheid onderwijstijd die iedere leerling per schooljaar aangeboden moet krijgen. Het verrichten van zo’n extra activiteit kan er dan voor zorgen dat je aan deze eis voldoet.
15
HET HOGER ONDERWIJS EN HOGER BEROEPSONDERWIJS Er zijn in Nederland twee soorten Hoger Onderwijs: het Hoger Beroepsonderwijs (HBO), dat gegeven wordt aan Hogescholen en het Wetenschappelijk Onderwijs (WO), dat gegeven wordt aan Universiteiten. Het onderwijs aan de universiteiten is wetenschappelijk van aard. Dat wil zeggen dat er diep over de dingen wordt nagedacht, men probeert alle achtergronden te begrijpen. De studie is voor een belangrijk deel theoretisch en leidt in het algemeen niet op voor een bepaald beroep. Toelatingseis: Vwo-diploma. Het HBO is sterk gericht op een bepaalde beroepspraktijk en kent veel stages. Voor zover het HBO theoretisch is, gaat het meer om het toepassen van de theorie in de praktijk. Toelatingseis: HAVO of Vwo-diploma. De cursusduur is bij het WO en het HBO in principe gelijk: 4 jaar. Je mag over je opleiding 10 jaar doen, maar studiefinanciering geldt slechts voor de duur van de cursus. HET HOGER BEROEPSONDERWIJS (HBO, Hogescholen) Elk jaar weer is het zo, dat duizenden aankomende studenten met hun diploma vwo of havo op zak, niet geplaatst kunnen worden bij de hogere beroepsopleiding van hun keuze. Bij de hogere hotelschool bijvoorbeeld geven zich elk jaar weer ca. 3000 kandidaten op, terwijl de totale capaciteit van de hogere hotelscholen in ons land in het eerste studiejaar slechts 1100 bedraagt. Iets dergelijks geldt, zij het in mindere mate, voor o.m. de opleiding fysiotherapie en de academies voor journalistiek. In andere sectoren van het HBO kan daarentegen nog best een flink aantal studenten geplaatst worden. De hierboven genoemde voorbeelden doen vermoeden dat veel jonge havo- en vwo-gediplomeerden zich blind staren op één bepaald beroep, zonder misschien ooit andere mogelijkheden te hebben overwogen. Het kan natuurlijk niet waar zijn, dat je slechts geschikt bent voor één beroep. Je doet er dus goed aan tijdig meerdere studie en beroepsmogelijkheden onder de loep te nemen om daardoor meer pijlen op je boog te krijgen. Dat voorkomt teleurstelling en tijdverlies. Bij de toelating spelen factoren als aanleg, gemiddeld eindexamencijfer, capaciteiten en samenstelling van het examenvakkenpakket een belangrijke rol. Ontbreken er één of meer vereiste vakken in het pakket, dan kost het je soms een jaar om de gevraagde kennis te verwerven.
16
NADERE VOOROPLEIDINGSEISEN IN HET HOGER BEROEPSONDERWIJS We willen je hieronder een indruk geven welke hogere beroepsopleidingen er zoal zijn en welke officiële toelatingseisen worden gehanteerd. Maar sommige hogescholen wijken af van deze eisen. Ook zijn er nog wijzigingen en/of aanvullingen in deze lijst mogelijk. Kijk daarom voor alle zekerheid altijd naar de vooropleidingseisen zoals die geformuleerd staan op de site van de hogeschool waar jij heen wilt! Verklaring van in de tabel gebruikte afkortingen en symbolen. dit profiel geeft toelatingsrecht voor de betreffende opleiding, zonder aanvullende vakkeneisen. dit profiel geeft geen toelatingsrecht voor de betreffende opleiding (ook niet in combinatie met bepaalde vakken in het vrije deel). Een vakaanduiding betekent dat er toegangsrecht is indien aan de vakaanduiding is voldaan. (…): uit de tussen haken vermelde vakken kan worden gekozen. Eén van de genoemde vakken is voldoende. bi: biologie ec: economie gs: geschiedenis m&o: management en organisatie mw: maatschappijwetenschappen mvt: moderne vreemde taal fa: Frans
du: Duits na: natuurkunde nl&t: natuur, leven en technologie sk: scheikunde wia: wiskunde A wib: wiskunde B
Sector gedrag en maatschappij (HBO: instroom met havo-diploma) nr
Opleidingen
N+T
N+G
E+M
C+M
1.
Creatieve therapie¹
2.
Culturele en maatschappelijke vorming
3.
Godsdienstpastoraal werk
4.
Imam/Islamitisch geestelijk werker
5.
Integrale veiligheidskunde
ec
ec
ec
6.
Maatschappelijk werk en dienstverlening
7.
Pedagogiek
8.
Personeel en arbeid
9.
Sociaal-juridische dienstverlening
10.
Sociaal pedagogische hulpverlening
11.
Social work
12.
Sport en bewegen¹
13.
Sport en bewegingseducatie
14.
Toegepaste psychologie ¹ Voor deze opleiding gelden aanvullende eisen.
wia of wib
17
nr
Sector economie (HBO: instroom met havo-diploma) Opleidingen N+T
1.
Accountancy
2.
Bedrijfseconomie
3.
N+G
E+M
C+M
ec of m&o
ec of m&o
(ec of m&o) + wi(a ofb)
ec of m&o
ec of m&o
(ec of m&o) + wi (a of b)
Bedrijfskundige informatica
(ec of m&o) + wi (a of b)
4.
Bestuurskunde /overheidsmanagement
Ec
ec
ec
5.
Boekhandel en uitgeverij
Ec of m&o
Ec of m&o
(ec of m&o) + wi (a of b)
6.
Commerciële economie
ec of m&o
ec of m&o
(ec of m&o) + wi (a of b)
7.
Communicatie
Ec of m&o
Ec of m&o
(Ec of m&o) + wi(a of b)
8.
Communicatiesystemen
Ec of m&o
Ec of m&o
(Ec of m&o) + wi(a of b)
9.
Facility management
ec of m&o
ec of m&o
(ec of m&o) + wi (a of b)
10.
Financial services management
ec of m&o
ec of m&o
(ec of m&o) + wi (a of b)
11.
Fiscale economie
ec of m&o
ec of m&o
(ec of m&o) + wi (a of b)
12.
Food and business
(ec of m&o) + wi(a of b)
13.
Functiegerichte bachelor in toerisme en recreatie
ec of m&o
14.
Hbo-rechten
e
e
e
15.
Hogere Europese beroepenopleiding
2 mvt
2 mvt
2 mvt
16.
Hoger Hotelonderwijs¹
2e mvt
2e mvt
2e mvt
ec of m&o
17.
Hoger toeristisch en recreatief onderwijs
ec of m&o
18.
Informatiedienstverlening en -management
19.
Integrale veiligheid
20.
Integrale veiligheidskunde
ec
ec
ec
21.
International business and languages
22.
International business and management studies
23. 24. 25. 26.
ec of m&o
ec of m&o
ec of m&o of 2e mvt
ec of m&o of 2e mvt
ec of m&o
Journalistiek
Kunst en economie
Logistiek en economie
ec of m&o
ec of m&o
(ec of m&o ) + wi(a of b)
Management, economie en recht
ec of m&o
ec of m&o
ec of mw of m&o
18
27.
Media and entertainment management
28.
Media, informatie en communicatie
29.
Office management
30.
Oriëntaalse talen en communicatie
31.
ec e
ec e
ec of mw of m&o
ec
e
2 mvt
2 mvt
2 mvt
Small business & retail management
ec of m&o
ec of m&o
ec of m&o
32.
Sport, management en ondernemen
ec of m&o
33.
Trade management Azië
ec of m&o
ec of m&o
ec of m&o
34.
Vastgoed en makelaardij
ec of m&o
ec of m&o
(ec of m&o) + wi (a of b)
35.
Vertaalacademie
2e mvt²
2e mvt²
2e mvt²
36.
Vormgeving en management
ec of m&o
37.
Vrijetijdsmanagement ¹ Voor deze opleiding gelden aanvullende eisen. ² Frans of Duits verplicht indien deze taal wordt gekozen.
ec of m&o
N+G
E+M
C+M
nr
Sector gezondheidszorg (HBO: instroom met havo-diploma) Opleidingen N+T
1.
Audiologie
2.
Bewegingsagogie/ psychomotorische therapie¹
3.
Ergotherapie
4.
Farmakunde
5.
Fysiotherapie
6.
Huidtherapie
7.
Kunstzinnige therapie
8.
Logopedie¹
9.
Management in de zorg¹
10.
Medisch beeldvormende en radiotherapeutische technieken
wi (a of b)
11.
Mondzorgkunde
12.
Oefentherapie Cesar
13.
Oefentherapie Mensendieck
14.
Optometrie
wi (a of b)
15.
Orthoptie
wi (a of b)
16.
Podotherapie
17.
Sport, gezondheid en management
1
18.
Verloskunde
bi
bi + sk
bi + sk + wi(a of b)
19.
Verpleegkundige, opleiding tot
20.
Voeding en diëtiek ¹ Voor deze opleiding gelden aanvullende eisen.
19
Sector landbouw en natuurlijke omgev. (HBO: instroom met havo-diploma) nr
Opleidingen
N+T
N+G
E+M
C+M
1.
Accountanca en agribusiness
wi (a of b)
2.
Bedrijfskunde en agribusiness
wi (a of b)
3.
Biotechnologie
4.
Bos- en natuurbeheer
wi (a of b)
5.
Dier- en veehouderij
sk
6.
Diermanagement
bi
7.
Educatie en kennismanagement groene sector²
8.
Kust- en zeemanagement
wia
9.
Laboratoriumtechniek
10.
Land- en watermanagement
sk
11.
Milieukunde
sk
12.
Plattelandsvernieuwing
wi (a of b) of ec
13.
Tropische landbouw
sk
14.
Tuinbouw en akkerbouw
sk
15.
Tuin- en landschapsinrichting
wi (a of b)
16.
Voedingsmiddelentechnologie wia+sk 2 Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs en/of beroepsonderwijs en volwasseneneducatie van de tweede graad.
nr
Sector onderwijs (HBO: instroom met havo-diploma) Opleidingen N+T
1.
Aardrijkskunde²
2.
Algemene economie²
N+G
E+M
C+M
ec of m&o
ec of m&o
ec
Allochtone levende talen, opleiding tot leraar
3.
Basisonderwijs, opleiding tot leraar
4.
Beeldende kunst en vormgeving, docent¹
5.
Bedrijfseconomie²
ec of m&o
ec of m&o
ec
6.
Biologie²
bi of nl&t
bi of nl&t
7.
Bouwkunde²
wi (a of b)
8.
Bouwtechniek²
wi (a of b)
9.
Consumptieve techniek²
10.
Dans, docent¹
11.
Drama, docent¹
12.
Duits²
du
du
du
du
13.
Elektrotechniek²
wi (a of b)
14.
Engels²
15.
Frans²
fa
fa
fa
fa
16.
Fries²
17.
Geschiedenis²
18.
Gezondheidszorg en welzijn²
19.
Godsdienst²
20
20.
Grafische techniek²
wi (a of b)
21.
Informatie- en communicatietechnologie²
wi (a of b)
22.
Installatietechniek²
wi (a of b)
23.
Islamgodsdienst²
24.
Lichamelijke oefening¹
25.
Maatschappijleer²
26.
Mechanische techniek²
wi (a of b)
27.
Mens en maatschappij²
28.
Mime, opleiding tot docentschap
29.
Motorvoertuigentechniek²
wi (a of b)
30.
Muziek, docent¹
31.
Natuurkunde²
na of nl&t
32.
Nederlands²
33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45.
Nederlandse gebarentaal/tolkenopleiding¹,² Omgangskunde² Opleidingskunde Pedagogiek² Scheikunde² Spaans² Techniek² Turks¹,² , Verpleegkunde¹ ² Verzorging/ huishoudkunde² Verzorging/ gezondheidskunde² Werktuigbouwkunde² wi (a of b) Wiskunde² wib wib ¹ Voor deze opleiding gelden aanvullende eisen. 2 Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs en/of beroepsonderwijs en volwasseneneducatie van de tweede graad.
nr
Sector taal en cultuur (HBO: instroom met havo-diploma) Opleidingen N+T
1.
Autonome beeldende kunst¹
2. 3.
N+G
E+M
C+M
Dans¹
Film en televisie
4.
Museologie
5.
Muziek¹
6.
Theater¹
7.
Vormgeving¹ ¹ Voor deze opleiding gelden aanvullende eisen.
21
nr
Sector techniek (HBO: instroom met havo-diploma) Opleidingen N+T
1.
Aot-techniek
2.
Aquatische ecotechnologie
3.
Autotechniek
4.
N+G
E+M
C+M
na of nl&t
na of nl&t
Aviation
na of nl&t
na
5.
Bedrijfsmanagement mkb
wi (a of b)
6.
Bedrijfswiskunde
wib
wib
7.
Bewegingstechnologie
wi (a of b)
8.
Bio-informatica
9.
Biologie en medisch laboratoriumonderzoek
10.
Biometrie
wi (a of b)
11.
Biotechnologie
12.
Bouwkunde
na of nl&t
wib + na
13.
Bouwmanagement en vastgoed
ec + wi (a of b)
14.
Bouwtechnische bedrijfskunde
na of nl&t
wib + na
15.
Business engineering
na of nl&t
16.
Chemie
17.
Chemische technologie
18.
Civiele techniek
na of nl&t
19.
Commercieel ingenieur
ec of wi (a of b)
20.
Communication and multimedia design
wi (a of b)
21.
Elektrotechniek
na of nl&t
22.
Engineering, design and innovation
na of nl&t
na
23.
Forensisch onderzoek
na of nl&t
24.
Game architecture and design
25.
Geodesie
na of nl&t
26.
Gezondheidszorgtechnologie
27.
Grafimediatechnologie
wi (a of b)
28.
Human technology
wi (a of b)
29.
Hydrografie
na of nl&t
30.
Industrieel product ontwerpen
na of nl&t
na
31.
Industriële automatisering
na of nl&t
na
32.
Informatica
wi (a of b)
33.
Kunst en techniek¹
wi (a of b)
34.
Logistiek en technische vervoerskunde
35.
Luchtvaarttechnologie
na of nl&t
36.
Maritiem officier¹
na of nl&t
37.
Medisch Ingenieur
38.
Milieukunde
sk
39.
Netwerk infrastructuur design
wi (a of b)
40.
Orthopedische technologie
41.
Ruimtelijke ordening en planologie
wi (a of b) of na
22
42.
Scheepsbouwkunde
na of nl&t
43.
Technische bedrijfskunde
44.
Technische commerciële confectiekunde
45.
Technische commerciële textielkunde
46.
Technische informatica
wib
wib
47.
Technische natuurkunde
na of nl&t
48.
Verkeerskunde
49.
Werktuigbouwkunde ¹ Voor deze opleiding gelden aanvullende eisen.
na of nl&t
23
HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS (MBO) Nogal wat leerlingen, die het havodiploma behaald hebben, maken de overstap naar het MBO. Een veel gehoord motief hierbij is: "De havo sluit zo slecht aan op het Hoger Beroepsonderwijs". In een aantal gevallen is deze uitspraak ongetwijfeld juist. Met name de overgang van het havo naar de zgn. "harde" opleidingen binnen het HBO is niet eenvoudig. Hiertoe rekent men onder meer de hogere technische, economische en administratieve, informatica- en laboratoriumopleidingen. Het kan daarom verstandig zijn eerst een middelbare beroepsopleiding te volgen om daarna door te stromen naar het hoger beroepsonderwijs. Tot het eerste leerjaar van een school voor MBO kun je toegelaten worden met een overgangsbewijs van 3- naar 4-havo of met een vmbo-t-diploma. Met een havodiploma op zak kun je vaak in het tweede leerjaar plaatsnemen, vooropgesteld dat je vakkenpakket voldoet aan de eisen. De cursusduur van de meeste scholen voor MBO is 3 of 4 jaar. Hieronder volgt een opsomming van de meest voorkomende typen van middelbaar beroepsonderwijs. Economische Sector Middelbaar economisch en administratief onderwijs (MEAO), middelbaar detailhandels-onderwijs/ondernemersonderwijs (MCO), MBO brood- en banketbakken, opleiding tot secretaresse, receptioniste, informatrice, toeristisch medewerker, reclame- en presentatietechnieken. Agrarische Sector Opleidingen: plantenteelt, veehouderij, groene ruimte, bloemen- en tuincentrum, paardenhouderij en paardensport, dierverzorging en veterinaire ondersteuning, voedingsindustrie en milieutoezicht. Horeca-, Huishoud- en Nijverheidssector Middelbare horeca opleiding, mbo-mode dienstverlening.
en
kleding,
mbo-facilitaire
Sector Openbare Orde Opleidingen tot onderofficier bij de landmacht, de luchtmacht, de marine en de marechaussee, de politieopleiding, beveiligingsbeambte. Sector Gezondheidszorg Mbo-apothekersassistent, mbo-doktersassistent, mbo-tandartsassistent, mboverpleging, opleiding ziekenverzorgende. Sector Dienstverlening en Welzijn Mbo-verzorging, mbo-agogisch werk, mbo-uiterlijke verzorging, mbo-sociale arbeid, mbo-activiteitenbegeleiding, mbo-sport en bewegen, mbo-assistenten in de gezondheidszorg, sociaal juridische dienstverlening, sociaal pedagogisch werk.
24
Technische Sector Middelbare technische school, mts-motorvoertuigentechniek, instituut voor de autohandel, mts-fijnmechanische vakken, instrumentenmakersschool, mtsluchtvaarttechniek en elektronica, mts voor meubilerings- en houtbedrijven, mts voor schilderen en etaleren, mts-edelsmederij, grafische mts, mts-fotografie en fotonica, ICT-Lyceum, middelbaar laboratoriumonderwijs, mtsinstallatietechniek. Sector Transport en Logistiek Mbo-scheepswerktuigkundige, mbo-stuurman, middelbare haven- en vervoerschool, middelbare opleiding voor het baggerbedrijf, transport en logistiek, luchtvaartdienstverlening. Sector Kunst, Cultuur en Media Sound and Vision, pop- en sounddesign, webspecialist, audio/ video/ animatiespecialist, multimediaspecialist, mediavormgever Meer informatie over de hierboven genoemde opleidingen en over pakketeisen kun je krijgen bij de decaan.
25
