STUDIE 153 OPLEIDINGSPROFIEL Automechanica
OPLEIDINGSPROFIEL Automechanica studiegebied : industriële wetenschappen en opleiding optie sector
technologie : mechanica : automechanica : metaal-elektriciteit-kunststoffen
Werkgroep opleidingsprofielen van de Vlaamse Hogescholen in opdracht van de Vlaamse Onderwijsraad D/2000/6356/21 De leden van de werkgroep opleidingsprofielen zijn inhoudelijk verantwoordelijk voor het opleidingsprofiel. De Vlor heeft enkel ingestaan voor een uniforme en toegankelijke lay-out
OPLEIDINGSPROFIEL AUTOMECHANICA
I N H O U D
1
INLEIDING
1.1 1.2 1.3 1.4 2
SITUERING VAN DE OPTIE C.Q. OPLEIDING
2.1
2.2 2.3 3
Gegevens uit de beroepenwereld 2.1.1 Beroepenstructuur 2.1.2 Geraadpleegde beroepsprofielen 2.1.3 Visie Gegevens uit de onderwijswereld Verantwoording van de opleiding
OPLEIDINGSPROFIEL
3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7
4
Identificatie van het opleidingsprofiel Opdracht Ontwikkelingsproces Legitimatie
Exacte benaming opleiding Globale omschrijving van de optie c.q. opleiding De vertaalslag Sleutelkwalificaties De kern van het opleidingsprofiel De maatschappelijk-culturele vorming Relevantie van het opleidingsprofiel voor de herschikking van de kwalificatiestructuur
1 1
1 1 1 2
2 2 2 2 2 3 4
4 4 5 12 12 12 12
DOELGROEPEN VAN HET AFGEWERKTE OPLEIDINGSPROFIEL
13
5
BIBLIOGRAFIE
14
6
LIJST VAN MEDEWERKERS
15
OPLEIDINGSPROFIEL AUTOMECHANICA
HOOFDRUBRIEK 1: INLEIDING
1.1
Identificatie van het opleidingsprofiel Sectorcommissie : Studiegebied : Opleiding : Optie :
1.2
metaal - elektriciteit - kunststoffen. industriële wetenschappen en technologie 1 cyclus gegradueerde in mechanica automechanica
Opdracht Zie overkoepelend opleidingsprofiel voor gegradueerde in mechanica.
1.3
Ontwikkelingsproces Na de aanstelling van de expert door de sectorcommissie MetaalElektriciteit-Kunststoffen werd een basiswerkdocument opgesteld. Dit document werd na overleg met de andere hogescholen aangepast. Specifieke vergaderdata opleidingsprofiel Automechanica: • • • • •
1.4
13 juni 1997 3 juli 1997 2 september 1997 17 september 1997 6 november 1997
Legitimatie Raad voor het Hoger Onderwijs.
1
OPLEIDINGSPROFIEL AUTOMECHANICA
2
HOOFDRUBRIEK 2: SITUERING VAN DE OPTIE c.q. O P L E I D I N G
2.1
Gegevens uit de beroepenwereld België is per hoofd van de bevolking de grootste autoproducent ter wereld. België produceert 12 wagens per 100 inwoners tegenover 8 voor Japan en 7 voor Duitsland. Volgens Fabrimetal werkten eind 1995 49 481 mensen in de automobielindustrie. Naast deze industriële tak onderscheiden we ook een zeer belangrijke autodistributie- en reparatiesector. Deze sector wordt gekenmerkt door een groot aantal economische operatoren met sterk verschillende functies. Volgens Educam werken in deze sector 79 788 personen.
2.1.1
Beroepenstructuur Pers & Voorlichting Zie beroepsprofiel Mechanica optie Automechanica
2.1.2
Geraadpleegde beroeps- en opleidingsprofielen Beroepsprofiel van gegradueerde in Mechanica optie Automechanica
2.1.3
Visie De opleiding Mechanica optie Automechanica neemt binnen het geheel van de technische graduaatopleidingen een bijzondere plaats in. Het is de bedoeling om polyvalent gevormde mensen op te leiden die zowel op het vlak van automechanica, auto-elektriciteit en auto-elektronica de recentste technologische evoluties in de sector kunnen volgen, zowel op het theoretische als op het praktische vlak. Gezien de grootte en het belang van de sector, de ruime tewerkstelling en het specifieke van de opleiding dat niet helemaal past binnen het gamma van bestaande opleidingen, pleit de commissie om de optie Automechanica tot een aparte opleiding Autotechnieken om te vormen.
2.2
Gegevens uit de onderwijswereld Opleidingenaanbod Er zijn op dit ogenblik 3 hogescholen in Vlaanderen die deze optie inrichten: •
Hogeschool voor Wetenschap en Kunst, campus Kardinaal Mercier te Schaarbeek
OPLEIDINGSPROFIEL AUTOMECHANICA
• •
3
Karel de Grote Hogeschool, campus Hoboken Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen, departement VHTI te Kortrijk.
Het aantal afgestudeerden bedraagt jaarlijks ongeveer 140 studenten. Spreiding aanbod Geografische spreiding van de beroepenactiviteit in Vlaanderen. Gegradueerden in Mechanica optie Automechanica worden in heel Vlaanderen gevraagd. Voor bepaalde functies (vnl. bij invoerders) is er een concentratie merkbaar op de as Antwerpen-Brussel. Infrastructuur Er is nood aan een uitgebreide, veilige en recente infrastructuur op het gebied van vermogenbanken, moderne elektronische diagnoseapparatuur, dieselapparatuur, motoren, proefstanden. Studenten Instroom: Aantal eerstejaarsstudenten per academiejaar: 1990 – 1991: 257 1991 – 1992: 254 1992 – 1993: 272 1993 – 1994: 295 1994 – 1995: 287 1995 – 1996: 320 Uitstroom: Aantal afgestudeerden per academiejaar: 1991 – 1992: 131 1992 – 1993: 146 1993 – 1994: 142 1994 – 1995: 135 1995 – 1996: 139 1996 – 1997: 139 Zowel wat betreft recrutering als wat betreft jaarlijks aantal afgestudeerden is de opleiding heel stabiel.
2.3
Verantwoording van de opleiding De optie Automechanica is een polyvalente opleiding maar met een sterke specialisatie Autotechnieken. Deze optie levert het hoogste diploma op het gebied van Automechanica af in Vlaanderen. Door de toenemende complexiteit van de moderne voertuigen, de steeds strenger wordende eisen op het gebied van milieu en veiligheid ontstaan er een aantal functies die enkel kunnen worden ingevuld door mensen met een hogere opleiding in Automechanica. Vandaar dat dit diploma meer en meer gevraagd wordt in de sector, vnl. voor leidinggevende en gespecialiseerde taken.
OPLEIDINGSPROFIEL AUTOMECHANICA
4
HOOFDRUBRIEK 3: HET OPLEIDINGSPROFIEL
3.1
Exacte benaming opleiding Studiegebied : Opleiding : Optie :
3.2
Industriële Wetenschappen en Technologie 1 cyclus Mechanica Automechanica
Globale omschrijving van de optie c.q. opleiding Om een grondige kennis van autotechniek te verwerven is een basiskennis in een aantal disciplines, waarvan de principes toegepast worden op voertuigen, vereist zoals o.a.: • • •
mechanica, sterkteleer, hydraulica en pneumatica, fysica, meettechnieken, regeltechniek, materialenkennis elektriciteit, elektronica chemie.
Hierbij worden deze disciplines zoveel mogelijk afgestemd i.f.v. de specifieke toepassingen op voertuigen. Naast de belangrijke gespecialiseerde kennis van verbrandingsmotorenleer, voertuigentechniek, auto-elektriciteit, koetswerktechnieken… neemt auto-elektronica de laatste jaren een zeer grote vlucht. Vandaar dat een zeer grondige kennis van auto-elektronica een vereiste is.
5
OPLEIDINGSPROFIEL AUTOMECHANICA
3.3
De vertaalslag
Functioneel geheel Onderhoud, diagnose, herstelling van voertuigen (herstellingswerkplaatsen)
Onderdeel -
-
-
informeren
Basiscompetentie Vaardigheid - kan de geformuleerde klachten analyseren - kan technische documentatie raadplegen en gebruiken, ook op elektronische informatiedragers
uitvoeren en interpreteren van metingen
-
herstellen, afstellen, regelen, testen
-
-
-
-
rapporteren
-
-
Kennis Beroepsgerichte kennis - grondige kennis van sensoren, gebruikt in de automobielbouw - grondige kennis van onderhoudsschema’s, specificaties van producten, smeermiddelen kan probleemoplos- - grondige kennis van send denken motoren, voertuigkan vlot werken met technieken, automoderne diagnoseelektriciteit & apparatuur elektronica - grondige kennis van kan defecten op een motormanageefficiënte en veilige mentssystemen, bemanier herstellen dradingschema’s kan op een efficiënte - kennis van multimanier gebruik maplexsystemen ken van moderne - kennis van moderne garage-uitrusting, testapparatuur testapparatuur - grondige kennis van airconditioninginstallaties kan nauwkeurige besluiten trekken uit - grondige kennis van moderne herstelde metingen lingstechnieken in kan een beknopt de carrosseriewerkdoch volledig verplaats slag maken over de - grondige kennis van herstelling luchtdrukremmen en is voldoende taal-vering vaardig
Contextgegevens Attitude - heeft zin voor kwaliteit - werkt klantgericht - kan zelfstandig en in teamverband werken - orde en netheid - is communicatievaardig - is veiligheids- en milieubewust - heeft zin voor organisatie
-
gespecialiseerde computergestuurde apparatuur moderne diagnoseapparatuur simulatieproeftoestanden vermogenbanken motoren op proefstand rollenbanken werkplaats met efficiënte rookgasafzuiging en ventilatie moderne voertuigen hefbruggen werkplaatshandboeken
6
Functioneel geheel
Receptie, organisatie van de werkplaats voor voertuigen (herstellingswerkplaatsen)
OPLEIDINGSPROFIEL AUTOMECHANICA
Onderdeel
-
informeren
Basiscompetentie Vaardigheid
-
-
-
Contextgegevens Kennis - kennis van motorrevisietechnieken
Attitude
Algemeen ondersteunende kennis - kennis van ARABen milieuwetgeving - kennis van hydraulica en pneumatica - kennis van toegepaste informatica, tekstverwerking - technische talenkennis - kennis van rapportering kan de geformuleer- Beroepsgerichte kennis de klachten analyse- - grondige kennis van ren technische uitrusting kan technische dovan een autowerkcumentatie raadpleplaats gen en gebruiken, - grondige kennis van ook op elektronische motoren en voerinformatiedragers tuigtechnieken kan een klantgericht - grondige kennis van onthaal organiseren auto-elektriciteit en kan gerichte vragen auto-elektronica stellen kan op een volledige Algemeen ondersteuen ondubbelzinnige nende kennis wijze informatie - goede kennis van doorspelen naar de bedrijfsbeleid uitvoerders - goede kennis van kan leiding geven informaticapakketten (tekstverwerking)
communicatievaardig veiligheids- en milieubewust kwaliteits- en verantwoordelijkheidsbewust
-
gespecialiseerde computergestuurde apparatuur moderne diagnoseapparatuur simulatieproefstanden vermogenbanken motoren op proefstand rollenbanken werkplaats met efficiënte rookgasafzuiging en ventilatie moderne voertuigen hefbruggen werkplaatshandboeken
7
OPLEIDINGSPROFIEL AUTOMECHANICA
Functioneel geheel
Onderdeel - plannen
Voorstudie (ombouw en aanpassingen van bedrijfsvoertuigen)
-
informeren
-
werkvoorbereiding
-
tekenen en ontwerp
Basiscompetentie Vaardigheid - kan een efficiënte en realistische werkplanning opstellen voor de uit te voeren werkzaamheden en leiding geven - kan een efficiënte werkverdeling opstellen - kan de vragen van de klant analyseren -
-
constructie
-
Aankoop (technischcommerciële functie)
-
informeren
-
Contextgegevens Kennis - technische talenkennis - rapportering
Beroepsgerichte kennis - grondige kennis van motoren, voertuigkan een lastencohier technieken, autoopstellen elektriciteit en autoelektronica kan de ombouw controleren a.h.v. Algemeen ondersteuberekeningen nende kennis kan wijzigingen te- goede kennis van kenen wiskunde kan werkopdrachten - goede kennis van opstellen sterkteleer, conkan een homologastructie- en lastechtierapport opstellen nieken - kennis van moderne kan een werkplanhydraulische instalning opstellen laties (vb. kranen…) kan op een efficiënte - kennis van veiligmanier de werkheidsnormen zaamheden opvol- technisch tekenen gen (cad) Beroepsgerichte kennis kan informatie inwinnen omtrent pro- - grondige kennis van ducten, grondstoffen motoren, voertuigen, en apparaturen en auto-elektriciteit en
Attitude
-
veiligheids- en milieubewust verantwoordelijkheidszin kwaliteits- en verantwoordelijkheidsbewust - gebruik van computer
-
-
communicatievaardig probleemoplossend denken
commercieel inzicht zelfvertrouwen taalvaardigheid imagobewust
8
Functioneel geheel
Verkoop (technischcommerciële functie)
OPLEIDINGSPROFIEL AUTOMECHANICA
Onderdeel
Basiscompetentie Vaardigheid de specificaties ervan
Contextgegevens Kennis auto-elektronica
Algemene ondersteukan de kwaliteit en nende kennis prijzen van gelijk- technische kennis aardige producten van vreemde talen t.o.v. elkaar afwegen - kennis van bedrijfsbeleid kan geleverde producten en apparatuur controleren
-
bestellen
-
-
inspecteren
-
-
beheren
-
kan de administratie wat betreft aankopen en bestellingen efficiënt beheren
-
stockeren
-
-
informeren
-
kan de voorraad op een efficiënte manier beheren om tijdig nieuwe bestellingen te plaatsen Beroepsgerichte kennis kan een marktonderzoek op een effi- - grondige kennis van ciënte manier orgamotoren, voertuigniseren technieken, autoweet zich te informeelektriciteit en autoren over de haalelektronica baarheid van de wensen van de klant Algemene ondersteunende kennis kan technische on- technische kennis dersteuning geven van vreemde talen - kennis van bedrijfskan een handleiding beleid
-
-
adviseren
-
-
opleiden
-
Attitude - communicatievaardig
-
commercieel inzicht zelfvertrouwen taalvaardigheid imagobewust communicatievaardig
9
OPLEIDINGSPROFIEL AUTOMECHANICA
Functioneel geheel
Onderdeel
-
naverkoop
Basiscompetentie Vaardigheid en cursus samenstellen - kan demonstraties en opleiding organiseren -
Expertise
-
vaststellen van schade
-
-
rapporteren
-
Contextgegevens Kennis Attitude - kennis van rapportering
kan herstellingen en garantiegevallen afhandelen kan ondersteuning geven bij het in bedrijfstellen kan onderhandelen Beroepsgerichte kennis kan de relatie tussen - grondige kennis van motoren, voertuigoorzaak en gevolg technieken, autovan een schade zelf elektriciteit en vaststellen elektronica kan wedersamenstellingen organise- - grondige kennis van moderne koetswerkren herstellingstechniekan de waarde beken, toegepast bij palen van voertuigen voertuigen - kennis van compukan een expertiseterprogramma’s voor verslag opstellen vaststellen van de kan een efficiënte schade herstellingsmethode voorstellen Algemeen ondersteunende kennis - kennis van technische reglementeringen van voertuigen - kennis van autoverzekeringen i.v.m.
-
beslissingsvermogen veiligheidsbewust communicatievaardig verantwoordelijkheidszin
10
Functioneel geheel
Keuring van voertuigen
OPLEIDINGSPROFIEL AUTOMECHANICA
Onderdeel
Basiscompetentie Vaardigheid
Attitude
-
-
plannen
-
kan een werkverdeling en planning opstellen
-
testen
-
kan administratieve Algemeen ondersteuen technische controle van voertuigen nende kennis uitvoeren - grondige kennis van kan typegoedkeurinreglementeringen op gen van voertuigen gebied van veiliguitvoeren heid en milieu kan garantiegevallen onderzoeken
-
Onderzoek
Contextgegevens Kennis schade en RDR… - kennis van rapportering Beroepsgerichte kennis - grondige kennis van motoren en voertuigtechnieken
-
rapporteren
-
-
informeren
-
-
voorbereiding – testopstelling
-
-
testen
-
kan een homologatierapport opstellen kan de bestaande vakliteratuur raadplegen
Beroepsgerichte kennis - grondige kennis van verbrandingsmotoren, voertuigtechnieken, auto-elektriciteit kan een proefopstelen –elektronica ling realiseren - grondige kennis van meetsensoren en kan metingen uitvoemeetapparatuur ren kan metingen analyseren en interprete- Algemeen ondersteuren nende kennis kan meewerken aan - kennis van rapporteverbeteringen ren - wetenschappelijke ondersteuning
-
veiligheidsbewust milieubewust verantwoordelijkheidszin beslissingsvermogen kritische ingesteldheid
creatief abstract denken planmatig denken leergierigheid teamgeest
11
OPLEIDINGSPROFIEL AUTOMECHANICA
Functioneel geheel Opleiding en training
Onderdeel -
opleiden
-
communiceren
Basiscompetentie Vaardigheid - kan zijn ideeën en kennis op een doordachte en gestructureerde manier zowel mondeling als schriftelijk overbrengen naar anderen -
-
informeren
-
kan goed luisteren kan een gestructureerd gesprek voeren kan gerichte vragen stellen is in staat zich via zelfstudie nieuwe technologieën en vaardigheden eigen te maken
Contextgegevens Kennis Beroepsgerichte kennis - grondige kennis van verbrandingsmotoren, voertuigtechnieken, auto-elektriciteit en -elektronica - grondige kennis van meetsensoren en meetapparatuur
Attitude - contactbereidheid - zin voor samenwerking - flexibiliteit - creativiteit - zelfstandigheid - leergierigheid - kritische ingesteldheid
Algemeen ondersteunende kennis - kennis van communicatieve vaardigheden - kennis van tekstverwerking en presentatietechnieken
Voetnota: In de rubriek kennis komt ‘grondige kennis’ overeen met niveaus 3 en 4, terwijl ‘kennis’ eerder overeenkomt met niveaus 1 en 2.
12
3.4
OPLEIDINGSPROFIEL AUTOMECHANICA
Sleutelkwalificaties 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35
3.5
Abstract denken Accuratesse Assertiviteit Beslissingsvermogen Commercieel inzicht Contactbereidheid Creativiteit Dienstverlenende ingesteldheid Doorzettingsvermogen Een werkplan maken Empathie Flexibiliteit Imagobewustzijn Inzicht in de arbeidsorganisatie Kritische ingesteldheid Kunnen omgaan met informatie Kwaliteitsbewustzijn Leerbekwaamheid Leergierigheid Loyauteit Omgaan met stress Planmatig denken Problemen onderkennen en oplossen Productieve taalvaardigheid MVT Productieve taalvaardigheid Moedertaal Receptieve taalvaardigheid MVT Receptieve taalvaardigheid Moedertaal Resultaatgerichtheid Solidariteit Veiligheids- en milieubewust Verantwoordelijkheidszin Zelfstandigheid Zelfvertrouwen Zin voor initiatief Zin voor samenwerking
2 6 3 6 4 5 5 1 6 6 3 4 5 3 3 6 7 4 4 3 5 5 3 3 6 6 2 4 1 5 5 5 6 6 7
De kern van het opleidingsprofiel Zie punt 2.3
3.6
Maatschappelijk-culturele vorming Zie algemeen opleidingsprofiel Mechanica.
3.7
Relevantie van het opleidingsprofiel voor de herschikking van de kwalificatiestructuur Gezien de grootte en het belang van de sector, de ruime tewerkstelling en het specifieke van de opleiding dat niet helemaal past binnen het gamma van bestaande opleidingen, pleit de commissie om de optie Automechanica tot een aparte opleiding Autotechnieken om te vormen.
OPLEIDINGSPROFIEL AUTOMECHANICA
HOOFDRUBRIEK 4: DOELGROEPEN VAN HET AFGEWERKTE OPLEIDINGSPROFIEL
Zie algemeen opleidingsprofiel Mechanica.
13
14
OPLEIDINGSPROFIEL AUTOMECHANICA
HOOFDRUBRIEK 5: BIBLIOGRAFIE
Zie algemeen opleidingsprofiel Mechanica.
OPLEIDINGSPROFIEL AUTOMECHANICA
HOOFDRUBRIEK 6: LIJST VAN WERKGROEPMEDEWERKERS
•
Frans De Volder, Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen lector-coördinator opleiding Automechanica
•
Hugo Janssens, Karel de Grote-Hogeschool Antwerpen hoofd opleiding Automechanica expert opleidingsprofiel optie Automechanica
•
Luc Van Goidsenhoven, Hogeschool voor Wetenschap en Kunst departementshoofd departement Technologie expert gemeenschappelijk opleidingsprofiel Mechanica
15