OVERZICHT De Ronde 23-08-2011 Aanvang: 19:00 Tijd
Raadzaal 1.02
Molendijkzaal 0.01
19:00 Toelichting stand van zaken door Veiligheidsregio Utrecht (o.a. Beleidsplan, Dienstverleningsovereenkomst, Brandweer) Informatie
Decentralisatie Jeugdzorg Informatie
20:30
Stand van zaken ontwikkelingen op het terrein van Werk en Inkomen (o.a. REO-advies Arbeidsmarktbeleid en Werken naar vermogen) Informatie
1
De Ronde en Het Plein Datum: Aanvang:
dinsdag 23 augustus 2011 19:00
Toelichting stand van zaken door Veiligheidsregio Utrecht (o.a. Beleidsplan, Dienstverleningsovereenkomst, Brandweer) Informatie
Toelichting stand van zaken door Veiligheidsregio Utrecht (o.a. Beleidsplan, Dienstverleningsovereenkomst, Brandweer) Informatie Reg.nr.: 3852563 Van: College van B&W Ambtelijk contact: Van Eijk (033-469 4321 ) Portefeuillehouder: Bolsius Opsteller: Van Eijk Samenvatting: Op 1 november 2010 is de Veiligheidsregio Utrecht (VRU) formeel van start gegaan. Het proces tot regionalisering van de brandweer is afgerond en de VRU is volop bezig met de toekomst. In de toelichting wordt ingegaan op de stand van zaken rondom brandweer-, veiligheidszorg en risicobeheersing in Amersfoort en directe omgeving. Er is volop ruimte voor interactie zodat het VRU-verhaal verteld kan worden aan de hand van vragen van raadsleden. Uitgenodigd zijn o.a.: De heer J.M.P. Wink, algemeen directeur VRU De heer J.N. van Geest, districtscommandant Eemland Doel activiteit: Informatie Soort document: n.v.t. Reden van aanbieding: Het presidium heeft de uitnodiging van de VRU aangenomen om een toelichting te geven op de stand van zaken, de behaalde resultaten en de agenda voor de komende jaren. Van de raadsleden wordt gevraagd: Kennis te nemen van de informatie en eventueel vragen te stellen. Vervolgtraject: Soort verslag: Bijbehorende documenten: /smartsite.shtml?ch=ter&id=233340 Bundel: xBIS Raadskast: Fractiekamer Presentatie 23-8-2011 (pdf)
Ontwikkelingen Veiligheidsregio Utrecht
Raadsinformatie Amersfoort 23 augustus 2011
Waarom geregionaliseerd?
Professionele(re) hulpverlening
Kosteneffectief en efficiënt
Toekomstproof
Samen sterker!
(maatschappelijke) Ontwikkelingen
Nationale politie Meldkamer Wet veiligheidsregio’s & Wet publieke gezondheid Regionale Uitvoeringsdiensten Impact (nieuwe) media Economische situatie
Missie en Visie
Multidisciplinaire hulp- en dienstverlener
Ondersteuning gemeenten
Netwerk en kennisplatform
Toonaangevend in veiligheid!
Beleidsplan VRU ambities VRU
risicoprofiel
beleidsplan
financiën
crisisplan
rampbestr.plan
Strategische doelen
Actueel Risicoprofiel
Risico’s beperken
Veerkrachtige crisisorganisatie
Maatregelen Risicocommunicatie
crisiscommunicatie
Samenwerking met (netwerk) partners, buurregio’s en kennisinstituten
Financiën en realisatie
Begrotingskader 2012 en meerjarenraming
Onzekerheid financiële ontwikkelingen
Beleidsplan: budget-neutraal
Per jaar afweging doelen, activiteiten en beschikbare middelen in programmabegroting
Bereikte resultaten VRU:
Slagvaardige hulpverleningsorganisatie Risicoprofiel: zicht op totale verzorgingsgebied Gezamenlijk programma OTO;
voorbeeld aanpak Tunnel A2
Voordelen door regionale aanbestedingen Meer deskundigheid en continuïteit
Ontwikkelingen
Brandweerzorg op maat
Bezuinigingen Dienstverlening
Brandweerzorg op Maat
Doel project:
Het Project:
Een bestuurlijk vastgesteld niveau voor Brandweerzorg
Ontwerp effectieve en efficiënte repressieve brandweerzorg (knoppenmodel)
Het proces:
Bestuur Veiligheidsregio stelt ‘dekkingsplan’ vast
Dienstverleningsovereenkomst
Afgesproken minimum niveau
Bezuinigen op lokaal niveau heeft gevolgen voor ‘de buren’
Transparant & beheersbaar
Brandweerzorg op maat Vernieuwing financiële systematiek
Vragen/discussie
Presentatie 23-8-2011
De Ronde en Het Plein Datum: Aanvang:
dinsdag 23 augustus 2011 19:00
Decentralisatie Jeugdzorg Informatie Stand van zaken ontwikkelingen op het terrein van Werk en Inkomen (o.a. REO-advies Arbeidsmarktbeleid en Werken naar vermogen) Informatie
Presentatie 23-8-2011
Decentralisatie Jeugdzorg Informatie Reg.nr.: 3874076 Van: College van B&W Ambtelijk contact: Smink (033 469 4570) Portefeuillehouder: Tigelaar Opsteller: Smink Samenvatting: Vanaf 2016 zijn gemeenten volledig verantwoordelijk voor de financiering en uitvoering van de jeugdzorg. Vanaf 2014 zullen we al verantwoordelijk zijn voor de ambulante jeugdzorg. De decentralisatie van de jeugdzorg is een grote en complexe opgave. Vier jaar lijkt lang, maar er is veel te doen. Ook omdat het niet alleen gaat om het overnemen van nieuwe taken, maar ook omdat de decentralisatie van de jeugdzorg een kans biedt om te komen tot een stelselwijziging. In Amersfoort zijn we inmiddels van start gegaan met de voorbereiding op de decentralisatie. Het college is begonnen met een proces tot visievorming en hebben een aantal pilots in gang gezet. Doel activiteit: Informatie Soort activiteit: Rondetafelgesprek Reden van aanbieding: De raad te informeren over de decentralisatieopgave jeugdzorg: wat behelst het en wat is het proces. Gesprek is tevens afdoening van toezegging die wethouder Boeve in De Ronde op 30 maart 2010 deed bij het Lidmaatschap van gebruikersvereniging van Multisignaal. Van de raadsleden wordt gevraagd: Naar aanleiding van de presentatie een gesprek voeren over het onderwerp, ter verbreding en verdieping van de kennis over de materie. Vervolgtraject: Begin 2012 wordt de raad nader geïnformeerd over het vervolgtraject en de rol van de raad daarin. Soort verslag: Bijbehorende documenten: Presentaties: - /smartsite.shtml?ch=ter&id=233342 - /smartsite.shtml?ch=ter&id=233341 Bundel: x BIS Raadskast: Fractiekamer Decentralisatie jeugdzorg (pdf) Transitiemanagement Jeugdzorg (pdf)
Presentatie 23-8-2011
Stand van zaken ontwikkelingen op het terrein van Werk en Inkomen (o.a. REO-advies Arbeidsmarktbeleid en Werken naar vermogen) Informatie Reg.nr.: 3873904 Van: College van B&W Ambtelijk contact: Opstelten (033-469 5537) Portefeuillehouder: Van ’t Erve Opsteller: Opstelten Samenvatting: Op het terrein van Werk en Inkomen zijn forse rijksbezuinigingen aan de orde. Dit vraagt om heroverweging van huidig beleid. Daarnaast heeft de Raad voor Economische Ontwikkeling een advies uitgebracht over het regionaal te voeren arbeidsmarktbeleid. Er worden twee presentaties gegeven om beide aspecten te belichten: Ontwikkelingen op terrein van Werk en Inkomen (waaronder toekomst Wsw) door wethouder Van ’t Erve; Toelichting op REO advies door de heer de Groot (REO-lid). Doel activiteit: Informatie Soort activiteit: Informatie Reden van aanbieding: Raad informeren over nieuwe ontwikkelingen en REO-advies. Van de raadsleden wordt gevraagd: Kennis te nemen van de informatie en vragen te stellen. Vervolgtraject: De toekomst van de Wsw wordt in najaar 2011 in De Ronde verder besproken. Over de bezuinigingen op het Werk-deel van het WWB-budget wordt de raad in najaar 2011 nader geïnformeerd. Op 23 augustus kan De Ronde aangeven op welke manier de raad bij welke onderwerpen verder betrokken wil worden. Soort verslag: Bijbehorende documenten: Presentaties: - /smartsite.shtml?ch=&id=233338- /smartsite.shtml?ch=&id=233339 Bundel: xBIS xRaadskast: Fractiekamer : http://www.amersfoort.nl/docs/Nieuwe_structuur/_werk_ondernemen/_ondernemen/Advies%20REO%20over%20arbeidsmarktbeleid%20-%20januari%202011.pdf: Prioriteiten in het arbeidsmarktbeleid voor de regio Amersfoort Bundel: xBIS xRaadskast: Fractiekamer Prioriteiten in het arbeidsmarktbeleid (pdf) REO-advies (pdf) Ontwikkelingen werk en inkomen (pdf)
24-8-2011
Decentralisatie jeugdzorg
Wethouder Menno Tigelaar Rondetafelgesprek raad 23 augustus 2011
Doel rondetafelgesprek • Jeugdzorg – waar gaat het over? • Decentralisatieopgave jeugdzorg › Wat behelst het? › Achtergrond › Proces/fasering
• Aanpak in Amersfoort ter voorbereiding op de decentralisatie jeugdzorg
1
24-8-2011
Aanleiding De door het rijk voorgenomen decentralisatie van alle Jeugdzorg van de Provincie naar de gemeenten per 2016
De opdracht aan gemeenten Concreet luidt de opdracht aan ons als gemeenten: • U bent vanaf 2016 financieel en uitvoeringstechnisch verantwoordelijk voor de uitvoering van alle jeugdzorg die nu onder het Rijk, provincies, gemeenten, de AWBZ en de ZvW valt (vanaf 2016) • Ontwikkel en realiseer één financieringssysteem voor de jeugdzorg, dat het huidige preventieve beleid omvat, de huidige vrijwillige provinciale jeugdzorg, de jeugdzorg aan licht verstandelijk gehandicapten (lvg) en de jeugd-ggz/jeugdreclassering en jeugdbescherming. vervolg
2
24-8-2011
De opdracht aan gemeenten
(vervolg)
• De centra voor jeugd en gezin dienen bij de overheveling naar de samenwerkende gemeenten als front office voor alle jeugdzorg van de gemeente
Waarom een transitie? • Het huidige stelsel is té complex en dit leidt tot afstemmings- en aansluitingsproblemen • De te snelle problematisering van jeugdigen die om zorg vragen en daarmee is er een groeiend aantal jeugdigen dat (te snel) zware zorg krijgt • Er wordt te weinig gebruik gemaakt van de eigen kracht van jeugdigen en gezinnen • De kosten binnen de jeugdzorg zijn te hoog. • Zorg wordt te langzaam geboden of betreft niet de juiste zorg Conclusie: De decentralisatie moet oplossingen bieden voor de knelpunten in het huidige stelsel
3
24-8-2011
Passend Onderwijs • Ook het onderwijs verandert • Zorgplicht
8
Het spelersveld Jeugdbeleid
Jeugdzorg
huisarts Jeugd-geestelijke gezondheidszorg aanbod (j-ggz) Lokale algemene voorzieningen
Zorgverzekering/AWBZ: Zorgverzekeraars
Leerplicht / Regionale meld- en coördinatiecentra Centra voor Jeugd en Gezin (CJG) - Jeugdgezondheidszorg - 5 functies WMO (vroegsigna-lering, advies en informatie, toeleiding naar hulp, lichte pedagogische hulp, coördinatie van zorg), schakel naar Bureau Jeugdzorg en zorgadviesteams (ZAT) in onderwijs. Algemeen Welzijn
Bureau Jeugdzorg
Jeugd-licht verstandelijk gehandicaptenaanbod (j-lvg) AWBZ Zorgverzekeraars
Indiceert en verwijst Gesloten jeugdzorg (Begrotingsfinanciering) Adviesen meldpunt Kindermishande -ling
Jeugdbescherming
Jeugdreclassering
Provinciaal Jeugdzorgaanbod (combinatie van) -Jeugdhulp -Verblijf -Observatiediagnostiek
Peuterspeelzalen en kinderopvang
Onderwijs (zorgstructuren/ZAT’s)
Kinderrechter doet uitspraak
Justitiële jeugdinrichtingen
Strafrechtelijk (na strafbaar feit)
Bureau HALT
Politie
Raad voor de Kinderbescherming onderzoek, adviseert en bereidt besluiten voor
4
24-8-2011
9
Versnipperd stelsel Speciaal onderwijs, voortgezet speciaal onderwijs, speciaal basisonderwijs, rugzakjes, praktijkonderwijs en leerwegondersteunend onderwijs
Geldstromen jeugddomein* Jeugd en Gezin, maart 2010
Aanval op de Uitval, RMC, plusvoorzieningen: 320 mln
OCW Onderwijsachterstandenbeleid (incl. VVE): 249 mln
Justitiële Jeugdinrichtingen (JJI’s)
325 mln
Justitie
Raad voor de Kinderbescherming
106 mln Jeugdreclassering: 57 mln
87 mln
Gesloten jeugdzorg
160 mln
J&G 1.378 mln
Bureaus Jeugdzorg
BDU CJG’s: 297 mln
Rijk
Zorgverzekeraars
Provincies
518 mln
Gemeenten
917 mln
(waarvan 275 mln jeugdbescherming en 57 mln …
Jeugdzorgaanbieders
CJG’s: 50 mln
VWS
Scholen Voortijdig schoolverlaten (VSV)
VSV : 45 mln Gemeentefonds
WMO 58 mln
470 mln
Jeugd-ggz PGB’s jeugd-ggz
329 mln 678 mln
Zorgkantoren
Jeugd-lvg
(* De vermelde cijfers zijn een schatting, peildatum 2008/2009.)
10
Wat is er aan de hand in de Jeugdzorg • Weinig aandacht voor de kwaliteit van het gewoon opgroeien en opvoeden • Versnippering / gefragmenteerd aanbod. • Doorschuiven van jeugdigen/gezinnen; het verwijzen / doorsturen van cliënten van de ene naar de ander instelling. • Enorme toename van gebruik gespecialiseerde zorg › Jeugd en opvoedhulp gemiddeld › Jeugd GGZ › Cluster-4 onderwijs • Onbeheersbaar systeem door
(± 7,4% per jaar) (± 12,5% per jaar) (± 17,5% per jaar)
› Recht op zorg › Waterbed-effect
5
24-8-2011
Decentralisatie Jeugdzorg Wat behelst het? Huidige situatie Gemeenten •Opvoed- en opgroeiondersteuning •Licht ambulant
Rijk •Gesloten Jeugdzorg
ZVW (zorgverzekeraars) •Jeugd-ggz
Provincies •Ambulante zorg •Open residentiële zorg •Pleegzorg •Dagbehandeling •Spoedeisende zorg •Gesloten jeugdzorg (vanaf 2013) •Jeugdbescherming en jeugdreclassering
Nieuwe situatie AWBZ •Jeugd-lvg •PGB o.b.v. Jeugd-ggz of Jeugd-lvg
Gemeenten •Opvoed- en opgroeiondersteuning •Jeugdgezondheidszorg •Licht ambulant •Ambulante zorg •Open residentiële zorg •Dagbehandeling •Spoedeisende zorg •Gesloten Jeugdzorg •Jeugdbescherming en jeugdreclassering •Jeugd-lvg •PGB o.b.v. jeugd-ggz of Jeugd-lvg •Jeugd-ggz
Het nieuwe zorgstelsel beoogt dat: • Zorg dicht bij opvoeders en jeugd georganiseerd (hulp in leefomgeving) wordt en de opvoeding versterkt • De focus op preventie en ‘eigen kracht’ komt te liggen en daarmee het beperken van de (te snelle) instroom in zware zorg • Eén gezin, één plan • Ontschotte en gebundelde geldstromen • Betaalbare Jeugdzorg
6
24-8-2011
Decentralisatie jeugdzorg – fasering/proces • Fasegewijze decentralisatie › 2013 als overgangsjaar begeleiding AWBZ › Ambulante hulp/begeleiding per 1 januari 2014, › de rest (Lv-gehandicapten, jeugd-ggz, jeugdbescherming, jeugdreclassering, overige jeugdzorg) per 1 januari 2016 › in 2016 een volledig gerealiseerde decentralisatie
• Proces dat nu gaande is › Lobby richting rijk m.b.t. randvoorwaarden/verdeling middelen › Bepalen decentralisatieaanpak en in gang zetten transitieproces
Decentralisatie jeugdzorg – vele vraagstukken • Bepalen en toewijzen van zorg (anders dan de nu vaak gebruikelijke indicatiestelling) • Welke onderdelen van de jeugdzorg organiseren op welke schaal? Welke samenwerkingsgemeenten voor bijvoorbeeld de residentiële zorg, gesloten zorg • Rol/positie Centra voor Jeugd en Gezin: frontoffice voor alle jeugdzorg • Hoe werken we toe naar een pedagogische civil society? • De relatie jeugdzorg – passend onderwijs • Beschikbare budget: toekenning budget nog onbekend
7
24-8-2011
Wat doen we al in Amersfoort Een aantal voorbeelden die richting kunnen geven aan de toekomstige inrichting van de jeugdzorg: • Pilot Wrap Around Care • Doorontwikkeling Centrum Jeugd en Gezin • Integrale JGZ • Verwijsindex • Aansluiting veiligheidshuis et cetera …
Aanpak in Amersfoort en regio Eemland Bureau Buhrs en Drift
8
24-8-2011
Transitiemanagement Jeugdzorg Saartje Sondeijker (Bureau Buhrs) Derk Loorbach (DRIFT/Erasmus Universiteit) Nijmegen, 16-06-2011
Persistente problematiek • Historisch gegroeide structuren binnen jeugdzorg zijn geënt op instandhouding van ‘het bestaande’ • Overheveling van jeugdzorg naar gemeenten lijkt ruimte te bieden voor een transitie: een nieuw spel met andere spelregels • Onzekerheden, complexiteit, top-down sturing en financiële druk beperken momenteel de beschikbare ruimte
1
24-8-2011
Wat ligt op de loer?
Inkapseling
Draaggolf
Structuur
Cultuur
Efficiency
Effectiviteit
Top-down
Bottom-up
Transitieopgave Jeugdzorg Persistente problemen + bezuiniging + decentralisatie = Kans op inhoudelijke vernieuwing, verhogen effectiviteit en slimmere organisatie Maar vereist niet te plannen omslag in cultuur, structuur en werken
2
24-8-2011
Transitie = fundamentele verandering
Transities zijn mensenwerk • Grote verandering in kleine stappen – Centrale rol experimenten, vanuit lange termijn visie
• Koplopers ‘verkennen’ nieuwe wereld (breed en bottom-up) – Met vallen en opstaan, al doende lerend
• Nieuwe systemen groeien ‘organisch’ – Gepland, toevallig, spontaan en afgedwongen
3
24-8-2011
De transitiearena Experimenteerruimte samenleving
Reguliere beleidsarena - Korte termijn - Peloton - incrementele verbeteringen - Probleem- en doelgericht
Transitie Arena - Lange termijn - Koplopers - Systeeminnovatie - Probleem- en doelzoekend
Transitiemanagement aanpak Door inhoud gedreven procesfacilitatie • Behapbaar maken complexiteit en dynamiek: gestructureerde opbouw nieuwe verhaallijn • Nieuwe denkstructuur verzacht belangentegenstellingen: netwerk van veranderaars • Handelingsperspectieven voor innovatieagenda: aangrijpingspunten voor op te starten experimenten op de korte termijn Resultaat: sensitief, strategisch en systematisch
4
24-8-2011
Visie op aanpak Transitiemanagement gemeente Amersfoort • Inzichtelijk krijgen wenselijke cultuur, structuur en werkwijzen • Afslanken overmatig toegenomen structuren • Denken vanuit behoeften cliënten • Experimenteren met cliëntgroepen • Koplopers: zowel niche- als regimespelers • Kiemen als draaggolf en versneller
Beoogd resultaat Richtinggevende maatschappelijke innovatieagenda: • Lange termijn: inzicht en voeding voor noodzakelijke systeemomslag • Middellange termijn: richtinggevend en samenhangend perspectief voor experimenten • Korte termijn: concrete acties en afwegingskader Netwerk van vernieuwers voor transitie jeugdzorg: • Met diverse achtergronden maar gezamenlijke verwachting, perspectief en taal • Klankbord voor gemeente en platform voor continue dialoog en samenwerking
5
24-8-2011
REO Advies
Prioriteiten in het arbeidsmarktbeleid voor de regio Amersfoort “Talenten in de regio Amersfoort, de arbeidsmarktagenda voor de toekomst” Bijeenkomst Raadscommissie 23 aug. 2011. Bijdrage Rens de Groot Lid REO met portefeuille arbeidsmarkt.
Stelling: De factor KWALITEIT van het ARBEIDSAANBOD wordt het meest bepalend voor de concurrentieverhoudingen tussen regio’s ( en daarmee voor het economisch succes van steden)
NB: het REO-advies kwam tot stand in 2010. Het economisch tij is inmiddels stevig veranderd. In 2011 kwam de schuldenproblematiek nadrukkelijk op de (internationale) politieke agenda. De aandelenmarkten reageren hevig. Hoe de “reële” economie zal reageren (en dus de werkgelegenheidsontwikkeling op de korte termijn) is nog niet zo duidelijk. Stagnatie lijkt niet uitgesloten. Dat verandert echter niets aan de demografische omstandigheden en de consequenties daarvan voor de arbeidsmarkt en dus de economie. Knelpunten terzake van het kwalitatieve aanbod van arbeidskrachten waren het afgelopen jaar reeds duidelijk in onze regio zichtbaar.
1
24-8-2011
Langetermijn perspectief (2040) Afnemend aandeel 20 – 65 en Exploderend aandeel 65 + in onze bevolking
Afnemend aantal mensen in de Beroepsbevolking.
Beroepsbevolking (20-65) in 2016 Zelfs bij 80 % arbeidsparticipatie !!
80 %
Beroepsbevolking (20-65) in 2040
“Polen en Roemenen” kunnen ook buiten Nederland prima aan de slag. (En zullen dus de tekorten aan personeel – op termijn - niet opvullen). Duitsland Bulgarije Italië Rusland EU gemiddeld Zweden Groot-Brittannië Denemarken Nederland Frankrijk Noorwegen Ierland IJsland Turkije
16,5 % 16,7 % 16,9 % 18,3 % 19,0 % 20,6 % 21,1 % 22,0 % 22,0 % 22,1 % 22,8 % 25,1 % 25,4 % 31,2 %
“Duitsers krijgen te weinig kinderen” Gevolg: sterke krimp duitse bevolking; toenemend gebrek aan arbeidskrachten
Volkskrant 6 aug.
Heel Europa vergrijsd.
Percentage mensen onder 18 jaar (bron: Eurostat) REO pres.Raad aug. 2011
2
24-8-2011
Meer lagere inkomens aan het werk !?? (Het beeld in 2008) Trend: steeds minder banen beschikbaar voor on- en laaggeschoolden
5
Beroepsniveau (I)
Het beeld in 2010
• Aandeel middelbare banen krimpt licht (sinds midden jaren 90), maar nog wel het grootst • Aandeel banen waarvoor hoge opleiding is vereist stijgt sterk
•Aandeel vmbo-banen is sterk gedaald
Per saldo minder banen voor de onderkant •Aandeel elementaire banen (geen opleiding vereist) is constant Bron: SCP, Minder werk voor laagopgeleiden? Den Haag, juni 2010
Verdringing van de onderkant als middenmoot niet meestijgt !!!!!!
6
3
24-8-2011
Adviesaanvraag SER (d.d.8 juli 2011) Betreft: Duurzame inzetbaarheid van de beroepsbevolking Noodzaak tot om- en bijscholing steeds groter. Flexibel onderwijsaanbod onvoldoende. Rol ROC’s, de werkgevers zelf en de private aanbieders.
Aanbevelingen 1.
Zet inzetbaarheidsbehoud (c.q. –versterking) van de (potentiële) beroepsbevolking hoog op de agenda. Besef dat de “onderkant” van de arbeidsmarkt kansen heeft als de “middenmoot” opschuift. Bevorder dat wat mensen kunnen en zouden kunnen transparant wordt gemaakt. Bevorder een klimaat waarin mensen bijleren. Laat de gemeentelijke organisatie het voorbeeld geven.
2. Vervang het begrip “reïntegratie” door “inzetbaarheidsontwikkeling”; 3. Bevorder de verbetering van het beroepsonderwijs (aanbod en aanpak): werkgevers meer in de drivers-seat; 4. Beweeg werkgevers tot afspraken (“Inzetbaarheidscontract”); gemeentelijke regelingen daarin inbrengen als bijdrage aan “werkgeversgemak”’; 1 aanspreekpunt voor werkgevers voor al hun belangen; probeer met de vooroplopende werkgevers een PACT te sluiten. 5. Richt een robuuste “aanjager/kristallisatiepunt” in voor de uitvoering van het inzetbaarheidsbeleid. Durf daarbij los te denken van de bestaande kaders. (Denk “Zero-base en regionaal”). Plaats de positie van Amfors, de gemeentelijke organisatie-onderdelen en instrumenten in dat verband. Maar pas op voor “blauwdrukdenken” ofwel: focus op een verantwoorde veranderingsstrategie. 6. Zoek voor de ontwikkeling van het aantal banen naar een “branding” van de regio: bijvoorbeeld: “Lerende stad”/ “Lerende regio”
4
24-8-2011
LEARNING REGION Business region Amersfoort continuously improves the quality of its labour supply and other issues for sustainable economic development • Citizens are being motivated and facilitated to assess and improve their skills (life-long learning): - regular assessment of competencies (via company, school or public employment service) - certifying “proven” competencies - transparancy of competencies via an individual E-portfolio; - special vocational trainingmodules on-demand : learning by doing ! - are being invited and stimulated to volunteer (hands and brains) in public assistance (e.g. social work, policy-advice, projects); • Companies offer their employees development opportunities; they support competencies assessment and certification; they describe their jobs in terms of competencies and take care for E-portfolio supply; “investors in people”; • Companies offer possibilities for terms of probation for trainees (from vocational schools as well as jobseekers); • Companies offer in-service training and / or merry-go-roundtraining together with businesspark-colleagues; • Companies focus on sustainability; • The local government organization(s) perform (s) like private companies in this respect; and eventually give the example; • (Vocational) schools are continuously looking for close co-operation with companies and organize (part) of their programmes “on the spot”; • Vocational schools offer “training on demand” eventually in public-private-partnership; • (Vocational) schools offer “distance learning”; • • • • •
Local governments facilitate networking between stakeholders; Local governments facilitate dissemination of knowledge; Local governments take care for modern infrastructure, e.g.glassfiber cabels,modern (multifunctional and flexible) businessparks; Local governments actively involve citizens in decisionmaking and executing tasks and projects in the public realm; Local governments measure the performance towards the learning capacity of the region;
The Charter and the Charterteam: companies, institutions and citizens are invited to join the Business region Charter. The promotion of the above mentioned policies is being executed by a special project team, closely connected with the 1-stop entreprises “square” and the 1-stop labour supply “square”. Networking is the main characteristic of the way the actors in Business region Amersfoort are working together. Constantly striving to be the best pre-competitive business environment of The Netherlands
Authentieke bronnen
IBG Onderwijsdomein Diploma’s Werkstukken Stages Certificaten
(scholings) E-portfolio
e-portfolio Kennisnet
UWV
Privédomein zorgtaken en vrijetijd
scholier/student op- en bijscholing
Arbeidbemiddelingsdomein Publiek CTC Talent verkenning
(bemiddelings) werkzoekend E-portfolio
DgiD
HRM
EVP | EVC certificaat
Inventarisatie en erkenning van ervaring
werknemer
Privaat
Beveiliging
“anders actief”
Mijn Eportfolio
Arbeidsdomein
Werkervaring Competenties assessment POPafspraken Beoordelingsresultaten
(arbeids) E-portfolio Gt/StePS probleemschets.ppt
30-01-2010
5
ADVIES Aan: Van: Onderwerp: Datum:
College van B&W gemeente Amersfoort Raad voor Economische Ontwikkeling, regio Amersfoort (REO) Rens de Groot (portefeuillehouder Arbeidsmarktbeleid) Advies inzake Prioriteiten in het arbeidsmarktbeleid voor de regio Amersfoort 25 januari 2011
´Talenten in de regio Amersfoort, de arbeidsmarktagenda voor de toekomst´ Deze nota is een aanvulling op het rapport van de commissie Van Ek. In dat rapport wordt verondersteld dat een verbeterde economische structuur ook tot voldoende groei van het aantal arbeidsplaatsen zal leiden voor de onderkant van de arbeidsmarkt. In het daarop volgende rapport van Regioplan werden bij deze veronderstelling reeds de nodige kanttekeningen geplaatst. In deze nota wordt betoogd dat de problematiek aan de onderkant van de arbeidsmarkt niet geïsoleerd kan worden beschouwd: de kwaliteit van het aanbod aan arbeidskrachten wordt in toenemende mate van betekenis voor de concurrentiekracht van de regio. Na een analyse van de huidige en toekomstige situatie wordt een uitdaging geformuleerd die vervolgens wordt vertaald in prioriteiten (zie paragraaf 7) en de uitwerking daarvan (paragraaf 8).
1. Het huidige economische klimaat - De Nederlandse economie kruipt – in het voetspoor van de Duitse economie – relatief langzaam uit het dal omhoog; de groeiverwachtingen zijn matig. De overheid staat (Regeerakkoord) voor ingrijpende bezuinigingen die hun weerslag zullen hebben op de faciliterende kant van de publieke sector, de dienstverlening aan overheidsinstanties en de koopkracht van de burgers. - Het beeld is van sector tot sector verschillend maar de discrepantieanalyses (aanbod vs vraag naar arbeid) van het Werkbedrijf UWV laten zien dat er al weer sectoren zijn waar sprake is van een toenemende spanning op de arbeidsmarkt. De vraag naar uitzendkrachten trekt internationaal al geruime tijd aan. Na de opleving in de sectoren industrie en techniek lijkt nu ook (ABU 2 oktober 2010) de krimp in de dienstverlenende sector (voor onze regio zeer belangrijk) voorbij. Vooralsnog is de arbeidsmarkt voor bijv. juristen, boekhouders, middelbare commerciële beroepen, secretaresses en ander kantoorpersoneel nog zeer ruim. - Op monetair gebied is de situatie overigens nog zeer onrustig. De (onrustige) koers van de euro beïnvloedt de exportkansen en daarmee kan een groeivertraging optreden. - Voor de onderkant van de arbeidsmarkt wordt de situatie er niet rooskleuriger op. Vanaf 1997 is de trend met betrekking tot het aantal banen voor on- en laaggeschoolden: omlaag (Regioplan 2009). Hoewel het SCP (juni 2010) verwacht dat het aantal banen voor de onderkant voorlopig niet fors zal krimpen nemen toch de zorgen toe omdat sprake is van stijgende kwaliteitseisen door werkgevers en verdringing (geen ´trek´ maar ´valwind´ in de schoorsteen). Mensen met een allochtone achtergrond zijn daarbij het meest kwetsbaar. - Voor laaggeschoolden wordt krimp verwacht in de landbouw en industrie, groei in de dienstverlening, horeca, verzorgend en transportwerk. Er bestaat twijfel omtrent de banenontwikkeling voor magazijn- en verkooppersoneel.
1
-
In de Regio Amersfoort zien we tussen augustus 2009 en augustus 2010 de arbeidsmarkt verschuiven van ´zeer ruim´ naar ´gemiddeld´ (UWV discrepantieanalyse); maar het beeld is divers, bijvoorbeeld: lagere en middelbare administratieve beroepen van ´ruim´ naar ´zeer ruim´; lagere bouwkundige beroepen van ´ruim´ naar ´zeer krap´; lagere transportberoepen van ´ruim´ naar ´krap´; middelbare verkoopberoepen blijven ´zeer ruim´: lagere verzorgende beroepen blijven ´zeer ruim´ en de middelbare verzorgende beroepen gaan van ´gemiddeld´ naar ´krap´.
2. Welke ontwikkelingen zien we nu en op de korte termijn a. Nu de werkgelegenheid wat aantrekt zullen kwalitatieve discrepanties snel toenemen en dat zal bij verder aantrekken van de vraag tot grote matchingsproblemen leiden en de economische groei (bedrijfsuitbreiding en –vestiging) bemoeilijken. b. De toegenomen werkloosheid (met verwachte uitloop naar de WWB (33 mln.) en WSW (22 mln.)) veroorzaakt extra uitkeringslasten voor de gemeente, terwijl tegelijkertijd bezuinigingen noodzakelijk zijn; de budgettaire ruimte van gemeenten voor ondersteuning van arbeidsmarktmaatregelen (smeermiddel voor de arbeidsmarkt) neemt af (Regeerakkoord: beperking reïntegratiebudget). c. Plaatsing onderkant arbeidsmarkt moeilijk; met name 40+´er moeilijker aan de slag te krijgen: psychologische en kwalitatieve kloof groeit; neerwaartse verdringing door segment met ´meer papieren´; participatie met 45% (Regioplan 2009) veel te laag in ´Lissabon´ perspectief (arbeidsparticipatie naar 80%: gemiddelde van alle niveaus); n.b: rapport commissie Van Ek: per 1-1-2008 had de regio Eemland de hoogste regionale arbeidsparticipatie van Nederland: 76%; Amersfoort: 71,7%. Het bereiken van het Lissabon perspectief zou met een hogere participatie van de onderkant binnen bereik liggen. d. Inperking WSW-bedrijven (Regeerakkoord) tot alleen ´beschutte´ werkplekken en het moeten afbouwen van de detacheringsformule zal er naar verwachting (Cedris) toe leiden dat een groot deel van de thans in detachering werkzame WSW-gerechtigden hun werk zullen verliezen (werkgevers zullen ze hooguit in zeer beperkte mate op hun loonlijst willen). Daar komt bij dat daarmee ook de kans op upgrading en doorstroming (via de leer-werk constructies van de WSW-bedrijven) sterk zal worden verminderd. Naar verwachting wordt de rijkssubsidie aan de gemeenten reeds in 2011 sterk beperkt. e. Er is overigens nog weinig inzicht in de kwalitatieve ontwikkeling van het arbeidsaanbod aan de onderkant. Zo is bijvoorbeeld de ´ervaringsopbrengst´ van tijdelijke banen /detacheringen nauwelijks in beeld omdat er bij de werkgevers geen dossiervorming plaatsvindt. f. Het gaat aan de onderkant van de arbeidsmarkt vaak om mensen met een multiproblematiek. De diagnosestelling voor de verschillende soorten problematiek is niet op elkaar afgestemd, noch qua inhoud, nog qua procesorganisatie. g. Er zijn indicaties dat onderwijs en arbeidsmarkt nog steeds niet goed op elkaar aansluiten: schooluitval, afgestudeerde jongeren zonder werk, verkeerde studiekeuze, moeilijk te vervullen vacatures, tekort aan vakkrachten in met name kleine bedrijven (zie Arbeidsmarktmonitor); er bestaat een stelselgerelateerd spanningsveld tussen de bedrijfsspecifieke personeelsbehoeften, de meer generieke kwalificaties op brancheniveau en de nog generieke kwalificatiedossiers van de Kenniscentra en de curricula van de ROC’s (vanwege rijksbekostigingsvoorschriften en exploitatieoverwegingen).
2
3. Welke ontwikkelingen, kansen en bedreigingen zien we nu op de (middel-)lange termijn? a. Door toekomstige kwantitatieve en vooral kwalitatieve tekorten aan de aanbodkant wordt de factor ´kwaliteit van het arbeidsaanbod´ het meest bepalend voor de concurrentieverhoudingen tussen regio’s (en daarmee voor het economisch succes van steden); (zie ook studie NICIS); Toenemende concurrentie van actieve regio’s elders in het land; (bijv.: ´Limburg, talentrijke regio´; Brainport Eindhoven; Twente career centre); De regio Amersfoort heeft een goede uitgangspositie vanwege onder meer de relatief jonge en hoog opgeleide beroepsbevolking. b. Rapport commissie Van Ek: per jaar 1700 extra banen nodig voor de stad Amersfoort; Regioplan: 1000 extra banen nodig voor de onderkant om arbeidsparticipatie naar (slechts) 55 % te brengen. De noodzakelijke beleidsinspanning op bevordering van diversiteit en specialisatie, acquisitie (REO-advies), de woonkwaliteit, modernisering werklocaties en de bereikbaarheid zal veel bestuurlijke aandacht krijgen; dat is noodzakelijk, maar zal vermoedelijk niet geheel voldoende zijn om de economische positie van de regio te borgen. c. Adviescommissie Bakker: iedereen is nodig: arbeidsparticipatie moet omhoog (naar 80%); verbeteren van de inzetbaarheid van de (potentiële) beroepsbevolking. d. Adviescommissie De Vries: benut de aanwezige arbeidsproductiviteit. Loonwaardebepaling onderkant leidt tot inzicht wat mensen kunnen; initiatieven op dat gebied komen op gang, o.a. bij Amfors. e. Groeiende kwalitatieve discrepantie tussen vraag werkgevers en aanbod werkzoekenden leidt tot een blijvend perspectief probleem voor de onderkant van de arbeidsmarkt. f. Het ´Nieuwe Werken´ (ZZP en ´nomadisch´ (= meer thuis) versterkt de noodzaak van competenties op het gebied van ondernemerschap, flexibiliteit, zelforganisatie, nieuwe vormen van communicatie, netwerken. Ondernemers zullen in toenemende mate van doen krijgen met de (kosten-)afweging en organisatie van de vaste kern ten opzichte van de flexibele schil. g. De in het Regeerakkoord voorgenomen verschuiving van de verantwoordelijkheid voor Wajong naar gemeenten en vermindering gelden voor de WSW leidt tot toenemende financiële risico’s voor de gemeente. h. WW: de politieke discussie over versobering en verschuiving naar verantwoordelijkheid werkgevers voor risico en uitplaatsing is in het Regeerakkoord weliswaar bevroren, doch maatregelen kunnen op termijn niet uitblijven. In het Regeerakkoord wordt wel aandacht geschonken aan het vitaliteitsmanagement: CAO’s zonder ontwikkelparagraaf worden niet algemeen verbindend verklaard. Werkgevers zijn er niet klaar voor; vitaliteitsmanagement is nog nauwelijks aan de orde. i. Kortom: er moet heel wat gebeuren om de ambitie GA 2030 ´geen werklozen´, waar te maken.
4. Wat gebeurt er nu op dit terrein? (n.b. dit onderdeel spitst zich toe op Amersfoort) a. Het Werkplein (Gemeente en Werkbedrijf UWV): o.a. Werkgeverservicepunt 033 (o.a. Mobiliteitscentrum, MKB-HRM ondersteuning, Leren en werken); Brancheservicepunten ( Zorg en Welzijn, Techniek); samenwerking met het Poortwachterscentrum (van VNO/NCW en regionale werkgevers); Samenwerking met uitzendbureaus; Reïntegratie WW/WWB/Wajong en WSW (met Amfors).
3
b. Ondernemersplaza (Kamer van Koophandel). c. Bedrijfsopleidingen: o.a. SBRA, Voestalpine, Imtech, Beweging 3.0. d. ROC praktijkopleidingen en bedrijfsgerichte scholingsafspraken: bijv. het Klooster (horeca); Birkhoven (sportaccommodaties); Techniekgilde; afspraken met de schildersbranche. e. Formule Vakcollege en Werkschool in onderzoek (praktijkgericht onderwijs via doorlopende leerlijnen en in zeer nauwe samenwerking met het bedrijfsleven). f. De ZZP BV in Amersfoort. Er gebeurt beslist al heel veel in goede en groeiende samenwerking tussen publieke instellingen onderling en delen van het bedrijfsleven.
5. Wat gaat er – met de toekomst in beeld – nu niet goed? a. Het overzicht is beperkt; veel (werkgevers gerichte) initiatieven staan op zichzelf; door de vele bomen is het bos niet meer te zien; er is weinig programmatische samenhang; over resultaten is weinig bekend; weinig bereidheid bij werkgevers tot financiële bijdrage; borging van pilotprojecten is moeizaam. b. Een deel van de initiatieven verkeert in de opstart- c.q. ´goede bedoelingen´ fase; er zijn goede analyses van wat er zou moeten gebeuren maar de aansluiting tussen de brancheservicepunten en de bedrijven verloopt moeizaam; deskundigheidsgebreken en concurrentieoverwegingen bemoeilijken de initiatieven. c. Het Poortwachterscentrum heeft nog onvoldoende draagvlak en is voornamelijk op de zorgsector gericht. d. Samenwerking met uitzendbranche is nog onvoldoende ontwikkeld. e. Van de mogelijkheid voor werknemers om een EVP (ervaringsprofiel) dan wel EVC (erkenning/certificering van verworven competenties) te laten vaststellen wordt weinig gebruik gemaakt. f. Scholingsinspanningen voornamelijk op jongeren gericht; leven lang leren en zij-instroom nog nauwelijks van de grond; besturen en management van ROC’s zijn van goede wil maar om echt meters te kunnen maken worden zij belemmerd door de bekostigingsstructuur en de inzetbaarheid van de leerkrachten; ook de ROC’s zouden ´ontzorgd´ moeten worden. g. De maatregelen op de arbeidsmarkt zijn vooral curatief van aard, overheidgestuurd en gericht op de onderkant van de arbeidsmarkt, terwijl op grote schaal anticiperend / preventief beleid in het bedrijfsleven noodzakelijk is om in de regio in de toekomst over een kwalitatief voldoende arbeidsaanbod te beschikken. h. De publieke instanties weten ondanks een breed aanbod aan werkgeversdiensten slechts een beperkt deel van de werkgevers aan zich te binden (die zich van nature wenden tot de commerciële dienstverleners) en zijn daarom onvoldoende in staat als trekker van op de toekomst anticiperend arbeidsmarktbeleid te fungeren. i. Het bedrijfsleven heeft van nature de focus gericht op de orderportefeuille. Voor het personeelsbeleid is doorgaans minder aandacht, zeker waar het de langere termijn betreft. j. Op HRM-gebied is er – behoudens een aantal positieve uitzonderingen – weinig (gezamenlijk) organisatorisch vermogen in het bedrijfsleven; bij MKB vrijwel geheel afwezig. k. Regionale afstemming van het arbeidsmarktbeleid is nog zeer matig en bovendien moeilijk vanuit sociale partners te bemensen. l. Bijscholing docenten bij bedrijven en benutting oudere krachten als instructeur in het beroepsonderwijs onderontwikkeld.
4
6. De uitdaging voor de regio Amersfoort: gereedmaken van de toekomst a. Een optimale balans te vinden in de beleidsinspanningen op economisch-, ruimtelijk- en arbeidsmarktbeleid; mede gedragen door zo veel mogelijk proactieve werkgevers en aanbieders van scholingsarrangementen. b. Inzetbaarheidsversterking van het arbeidsaanbod in de totale (potentiële) beroepsbevolking, met prioriteit voor de onderkant; ontdekken, ontwikkelen, erkennen en vastleggen van onbenutte talenten, ervaringen en competenties. c. Een groeiend besef bij werkgevers omtrent de onontkoombaarheid van HRM inspanningen: ´sense of urgency´. d. Een groeiend besef bij de potentiële beroepsbevolking omtrent de onontkoombaarheid van inzetbaarheidbehoud. e. Een vanuit werkgevers met scholingsinstellingen gedragen scholingsklimaat op basis van harde afspraken. f. Profileren van de stad en de regio (´branding´) in termen van arbeidsaanbod. g. Ondersteuning banencreatie 1-persoonsbedrijven.
7. Prioriteiten voor de (naaste) toekomst Korte termijn a. Beweeg werkgevers tot afspraken (inzetbaarheidscontract). Ontwikkel een (multipartite) presentatie ´versterking inzetbaarheid´ bedoeld om bedrijven/organisaties te bewegen tot concrete afspraken. Inhoud presentatie: - analyse knelpunten, trends en uitdagingen arbeidsmarkt regio Amersfoort; - sense of urgency voor bedrijven: kunnen blijven beschikken over kwalitatief goede medewerkers; - overzicht van mogelijke arrangementen en instrumenten die de gemeente(n) met Werkbedrijf UWV, KvK en scholen kunnen inzetten. Insteek van de presentatie is – te beginnen met de belangrijkste werkverschaffende bedrijven - op directieniveau (liefst met bestuurlijke inbreng gemeente(n) het gesprek aan te gaan en draagvlak te creëren voor concrete samenwerking. Met de HR manager kunnen in een vervolgafspraak specifieke bedrijfsbehoeften worden geïnventariseerd (´inzetbaarheidscan´) en concrete inspanningsverplichtingen worden vastgelegd (inzetbaarheidscontract). Met deze aanpak kan stap voor stap een ´community´ van bedrijven worden opgebouwd die als voorbeeld voor andere bedrijven kan dienen. ´Zwaan-kleef-aan´ principe; ´Alliance of the willing´. b. Investeer op werkgeversgemak Versterk de toegang van werkgevers tot de arbeidsmarktinstrumenten door de Kamer van Koophandel en het Werkbedrijf UWV te verzoeken en de afdeling Sociale Zaken van de gemeente op te dragen het bij de KvK op te zetten Ondernemersplaza (commercieel imago) het Werkgeversservicepunt (overheidsimago) qua menskracht en instrumentarium via detachering en (ict-) techniek één op één te koppelen waardoor een volledig complementaire dienstverlening ontstaat; versterk snel het Werkplein-initiatief gericht op HRM bij werkgevers in het MKB. Zet samen een cursus HRM-MKB op, zoek daartoe via de KvK bekostigingsmogelijkheden.
5
c.
Benoem werken – leren tot meest kansrijke reïntegratiestrategie, stem de inzet van het gemeentelijk budget voor Sociale Zekerheid daar volledig op af; zet daarbij zwaar in op instrumenten ten behoeve van inzetbaarheidsbepaling en –versterking van laagopgeleiden en jongeren met beperkingen; verleg het budget van ´aanbesteding reïntegratie´ naar ´werkgeverssubsidie inzetbaarheidsversterking (gedetacheerde) werknemers met grote afstand tot de arbeidsmarkt´. Ontwikkel als gemeente daartoe ook een formule ´Work First nieuwe stijl´ bepaling en ´verzilvering´ loonwaarde als poortwachtersinstrument; verander ´trajectbegeleiding´ in ´jobcoaching´ bij de bedrijven (die doorgaans geen capaciteit hebben om reïntegrerende medewerkers te begeleiden); verwerf banen (wijs werkgevers op (´jobcarving´) voor mensen met beperkte productiviteit (loonwaarde 20-100% WML).
d. Maak kwaliteiten en talenten (kansen) van het arbeidsaanbod transparant. e. Verbeter het beroepsonderwijs Versterk – samen met de KBB’s - besef, inbreng en (gezamenlijk) organisatorisch vermogen van werkgevers ter zake van hun richtinggevende en feitelijke bijdrage aan: (1) de vormgeving van beroepsonderwijs voor jongeren (waar mogelijk in de bedrijven / instellingen als aanvulling ter zake van bedrijfsspecifieke eisen op de meer generieke programma’s van de onderwijsinstellingen; organiseer uitwisseling instructeurs / docenten); en (2) afspraken met het beroepsonderwijs omtrent flexibele, modulaire en (qua instroommoment) direct toegankelijke scholingsmogelijkheden voor werkenden en werkzoekenden. Vraag de onderwijsinstellingen voor beroepsonderwijs om een helder plan (met inbegrip van de op te lossen bottlenecks: ´ontzorg de ROC’s´) gericht op hun concrete bijdrage aan de hierboven geformuleerde uitdaging. f.
Amfors Ondersteun Amfors in de doorontwikkeling naar Leer-werkbedrijf (´Mensontwikkelbedrijf´). Voor de kwalitatieve ontwikkeling van de aanbodkant van de arbeidsmarkt is immers een robuuste drager/aanjager noodzakelijk. Waak voor versnippering. Blijf dus de bestaande aanpak, infrastructuur en bedrijfscontacten benutten. Verstevig de rol van Amfors als ´preferred supplier´ (op basis van harde prijs-/resultaatafspraken) en verbreid en versterk het ´mensontwikkelconcept´ door externe partners als uitzendbureaus en reïntegratiebedrijven (vanwege hun contacten, aanpak en ervaring) in samenwerkingsconstructies – met Amfors als mensontwikkelbedrijf in een keten regisserende rol - te interesseren. In dergelijke PPS-ketenconstructies kunnen zakelijke werkafspraken worden geëffectueerd omtrent gezamenlijk gebruik van bijvoorbeeld elkaars testinstrumenten, cliëntvolgsystemen en commerciële relaties met het bedrijfsleven.
g. Houd de reserves warm Ontwikkel programma’s t.b.v. inzet arbeidsreserve 45+; bezie hoe oudere werkzoekenden tijdelijk zijn te benutten bijvoorbeeld in het vrijwilligerswerk. Koppel er competentieanalyse en ervaringscertificaten aan vast. Motto: participeer en groei door zolang er geen baan is.
6
(Middel-)lange termijn a. Maak duurzame benutting van het arbeidspotentieel tot kernpunt van beleid; profileer Amersfoort en de Regio als een ´lerende stad´ en een ´lerende regio´; verzoek de regiogemeenten, werkgevers en scholingsinstellingen deze branding te onderschrijven en mee in praktijk te brengen; (Goteburg; Sydney;Wales). b. Verbeter het diagnostiseringsproces: betere afstemming diverse instituties (voor arbeid en WMO reeds meer in eigen hand); procesdiagnose (van momentopname naar hoe de cliënt zich in de praktijk ontwikkelt).
8. Uitwerking Aanpak 1: Huidige concepten versterken a. Aanpak Werkplein en Amfors (als werk-leerbedrijf) consolideren en verbreden tot een gezamenlijk programma met alle regiogemeenten, hun Werkpleinen en WSW-bedrijven. b. Brancheservicepunten versterken (meer bedrijven binden aan deze formule; bedrijven verleiden tot financiële participatie); richt de focus op individuele bedrijven en bouw uit via bewezen resultaten; gebruik de energie alleen voor bedrijven die wèl hun belang zien (de ´early adapters´). c. Formule ´Vakcollege´ (praktijkonderwijs) verbreden en verstevigen (meer bedrijven als sponsor en de gezamenlijk aanbod VMBO-scholen en ROC’s entameren); eenzelfde formule voor VSO/ZMLK opzetten (Werkschool); scholieren zo vroeg mogelijk (te beginnen met groep 8 basisschool) in contact brengen met werk (carrouselmethode). d. Inbreng commerciële partijen: commitment en daadwerkelijke bijdrage uitzendbureaus sterk verbeteren; reïntegratiebedrijven focussen op het nieuwe beleid. Aanpak 2: Nieuwe concepten realiseren a. Inzetbaarheidscontract: een document met inspanningsverplichtingen voor de werkgever enerzijds en de toeleverende en faciliterende scholings- en overheidsinstellingen anderzijds, eventueel aangevuld met een door de werkgever als ´preferred supplier´ uitgenodigd uitzendbureau en / of reïntegratiebedrijf. Het contract kan bevatten: afspraken over leer-werkplekken (en begeleiding daarvan) boven de sterkte; afspraken over stageplaatsen (en begeleiding daarvan); afspraken over (proef-)plaatsing in relatie tot beloningsconstructie waaronder loonwaardeontwikkeling; afspraken over loonkostensubsidie; bovenstaande vorm gegeven in concrete arrangementen per type werkzoekende / scholier; afspraken over gerichte wervingsacties; afspraken over vroegtijdig interesseren van leerlingen voor het bedrijf; afspraken over bedrijfsadvisering sociale en fiscale wetgeving; afspraken over begeleiding van werk-naar-werk; afspraken over het aanbieden van programma’s op het gebied van scholing, training en het behalen van ervaringscertificaten; afspraken over vitaliteitsmanagement en mobiliteitsbevordering binnen het bedrijf (waardoor ruimte voor de onderkant zou kunnen ontstaan).
7
b. Transparantie: maak bewezen, maar ook onbenutte, kwaliteiten van het arbeidsaanbod transparant (als startpunt voor inzetbaarheidsversterking, groeiend zelfinzicht en zelfvertrouwen): - Begin met de onderkant van de arbeidsmarkt (WSW, WWB, Wajongpopulatie, VSOonderwijs): ´Programma: Laagopgeleiden in beeld´. Leg – verplicht aan de publieke uitvoeringsorganisaties – van iedereen vast wat men wèl kan en houd dat (met behulp van de werkgevers) consequent bij naar aanleiding van opgedane ervaringen; pas consequent competentieprofielbepalingen toe en certificeer ervaringen; leg dit vast in een portfolio; bouw voort op de bij Werkbedrijf UWV (samen met de gemeente in het Werkplein) en elders beschikbare instrumenten. (werkm@p, en bijvoorbeeld het voor de VSO-school ´De Ortolaan´ door OBA/Milestones ontwikkelde E-portfolio VIER). -
Productie-/loonwaardebepaling: verplicht instrument voor laagopgeleiden en mensen met beperkingen die zich bij de publieke instanties melden; benut bijv. breder het door Amfors reeds ingezette instrument :´Dariusz´.
-
Geef – op termijn - iedereen tussen 16 en 65 de kans zijn/haar ´competentieprofiel´ te laten bepalen en vast te leggen in een landelijk eenduidig portfolio; maak ´EVP / EVC´ tot een eenvoudig toegankelijke voorziening: ´een EVP / EVC-winkel in de Langestraat´. NB: Er bestaat een landelijk portfolioformat: de NTA 2035. Op termijn zullen portfolio’s via het internet door de persoon zelf beheerd kunnen worden, waarbij een deel van de gegevens (bijv. diploma’s en certificaten) wordt ingeladen vanuit authentieke bronnen teneinde de betrouwbaarheid te borgen. Veel scholen en sommige bedrijven werken al met een portfolio, maar ieder gaat qua format nog zijn eigen weg hetgeen de uitwisselbaarheid belemmert. De provincie Limburg werkt met o.a. de Kenniscentra voor Beroep en Bedrijfsleven aan een e-portfolioplatform voor alle inwoners van de provincie; internationaal bestaan er diverse voorbeelden. De gemeente en de KvK zouden als facilitator kunnen dienen om het portfolio voor werkenden nadrukkelijk ´in de markt te zetten´.
-
c.
Registratie en ontwikkeling: spreek werkgevers erop aan werkervaringen te registreren en hun werknemers ontwikkelingskansen te bieden: niemand de poort uit zonder een portfolio; laat de gemeentelijke organisatie het (portfolio)voorbeeld geven.
KvK Inside Maak meer gebruik van de organisatorische (en financiële) mogelijkheden van de Kamer van Koophandel: de enige regionaal neutrale actor met overzicht en (financiële) doorzettingsmacht (heffingen t.b.v. ondersteuning HRM-beleid); vraag het bestuur van de KvK welke mogelijkheden het ziet; versterk de rol van de KvK v.w.b. de regionale coördinatie.
d. Flex scholing Bevorder als gemeente het aanbieden door de ROC’s – eventueel in samenwerking met commerciële scholingsinstellingen – van flexibel, modulair en ´time-to market´ (´hit and run´) beroepsonderwijs voor zij-instromers en (potentiële) baanveranderaar.
8
e. Nieuwe uitdaging Stimuleer werkgevers om (in samenwerking met de ROC’s) ervaren werknemers (55+) de optie te bieden om zich te ontwikkelen tot werkmeester / instructeur; onderzoek – tijdelijke financiële ondersteuning aan het bedrijfsleven hiertoe; start een project: ´inschakeling oudere werknemers´. f.
Uitwisseling Stimuleer ROC’s en werkgevers tot het faciliteren van bedrijfsstages docenten; zet met de KvK een ´Fonds uitwisseling docenten/werkmeesters ´ op; benader met de werkgeversorganisaties en de vakorganisaties de Kenniscentra beroepsonderwijs, brancheverenigingen dan wel O- en O-fondsen als mede-sponsoren.
g. Programmatische integrale aanpak gemeente Amersfoort Maak ‘inzetbaarheidsversterking van de beroepsbevolking‘ tot prioritair programmapunt en verenig bestaande expertise (onderwijs/sociale zaken en economische zaken) in een projectdirectie (zoals de ministeries van SZW en OCW) gericht op te behalen resultaten (KPI’s en streefwaarden). h. Captains for the future Zoek ondernemers en/of HRM-managers die bereid zijn publiekelijk hun naam te verbinden en organisatorisch bij te dragen aan een ´pact toekomst arbeidsaanbod regio Amersfoort´ (waarbij zij een nader te ontwikkelen inzetbaarheidprotocol onderschrijven); in Leeuwarden is een dergelijk pact operationeel; vraag eerst de ondernemersverenigingen dit idee te onderschrijven.
9
ONTWIKKELINGEN WERK EN INKOMEN Informeren gemeenteraad Amersfoort d.d. 23 augustus 2011
Doel bijeenkomst Informeren van de Raad over: • Ontwikkelingen op terrein van Werk en Inkomen • Keuzes die gemaakt moeten worden • Uitvoeringsagenda
2
1
Huidig beleidskader • Sluitende aanpak: iedereen in traject met de beschikking over een breed re-integratiepalet • Niet uitkeringsgerechtigden actief oppakken vanwege verhoging participatiegraad • Keuze voor de hele onderkant van de arbeidsmarkt • WSW-ers zoveel mogelijk naar regulier werk, activering wachtlijst, arbeidsontwikkeling en beschut werken voor wie dat nodig heeft 3
Waarom heroverweging? - Rijk verlaagt budgetten - Meer kansen nodig voor de onderkant van de arbeidsmarkt - Opnieuw bezien hoe we de kracht van de samenleving goed kunnen benutten
4
2
Financiële context • Baten lasten ontwikkeling verstrekking inkomensvoorzieningen • Ontwikkeling re-integratiemiddelen • Ontwikkeling WSW middelen
Inkomensvoorzieningen 2011
2012
2013
2014
2015
Rijksbijdrage
31.978.000 33.640.000
33.174.000 33.071.000
32.981.000
Lasten uitkeringen
36.100.000 35.065.000
34.116.000 33.556.000
33.016.000
•In de raming nog geen rekening gehouden met nieuwe doelgroepen •Raming rijksbijdrage 2011 betreft voorlopig budget, overige ramingen zijn prognoses o.b.v. 1e half jaar 2011 •Ramingen rijksbijdrage 2012 ev. gebaseerd op macrobudgetten in rijksbegroting SZW 2011
3
Re-integratiemiddelen 2011
2012
2013
2014
2015
Inkomsten Rijk
8.992.484
4.860.000
4.940.000
4.600.000
4.600.000
Uitgaven
8.952.000
6.879.000
5.889.000
4.734.000
4.464.000
• Begeleidingsbudget per cliënt neemt af van 3600 euro (2011) naar 1400 euro (2015)
WSW middelen 2011
2012
Inkomsten Rijk*
21.315.112
Uitgaven aan RWA** Verwachte taakstelling
2013
2014
2015
22.069.850
20.371.948 18.318.961
16.714.472
21.315.112
22.069.850
20.371.948 18.318.961
16.714.472
828
857
823
790
758
*Berekend o.b.v. verwachte taakstelling x bedrag per SE (aflopend tot 22.050 euro) In 2012 wordt nog een stijging in de taakstelling verwacht o.b.v. 2010. ** bij een afname van 4% per jaar excl. Wachtlijst Conclusie: huidig subsidietekort neemt verder toe!
4
Onderkant: wie zitten daarin? • Mensen die niet zelfstandig het wettelijk minimumloon (WML) kunnen verdienen: 1. zelfredzamen, kan zelf 100% loonwaarde WML verdienen; 2. kan tijdelijk niet zelf tussen 20% en 100% loonwaarde WML verdienen 3. kan structureel niet zelf tussen 20% en 100% loonwaarde WML verdienen 4. kan minder dan 20% loonwaarde WML verdienen
Aantallen WWB (WWNV)*
2011
2012
2013
2014
2015
2550
2600
2650
2700
2700
Wajong (WWNV)**
0
0
100
200
300
WSW (WWNV)***
0
0
200
275
350
2500
2600
2950
3175
3350
Totaal
*autonome ontwikkeling met bezuiniging op W-deel (maar excl. effect economische ontwikkeling) ** onduidelijk is hoe nieuwe keuringseisen uitwerken op volume *** voorzichtige schatting omdat toegangstoets voor beschut werken strenger zal worden
5
Kracht van de samenleving • • • •
De burger Het bedrijfsleven De onderwijsinstellingen De particuliere intermediairs Uitdaging: zoveel mogelijk directe aansluiting tussen vraag en aanbod bevorderen Overheid biedt trampoline en vangnet
Basisvragen • • • •
Wat willen we bereiken? Welke rol willen we als overheid spelen? Welke groepen willen we bedienen? Hoe benut je de kracht van de samenleving optimaal? • Hoe stimuleer je een vitale regionale arbeidsmarkt?
12
6
Wat willen we bereiken? • Verhoging van de arbeidsparticipatie • Burgers in de regio werken en participeren naar vermogen • Samenleving doet het zoveel als mogelijk zelf • Eenvoudige en betaalbare infrastructuur
13
Keuzes nader ingevuld Niet iedereen met een uitkering krijgt een traject, maar -
-
we geven prioriteit aan mensen die vanwege een arbeidsbeperking niet aan het werk kunnen maar wel willen en die mensen die tijdelijke ondersteuning nodig hebben (groep 2 en 3) aan zelfredzamen (groep 1) wordt informatie en advies gegeven (i.c.m. handhaving) groep 4: alleen voor gemotiveerden en meest kwetsbaren actieve toeleiding naar welzijnswerk/vrijwilligerswerk opgave om een vitale regionale arbeidsmarkt uit oogpunt van doorstroming te realiseren 14
7
...keuzes nader ingevuld… • Dus dienstverlening van de overheid hangt af van: - mate van zelfredzaamheid - motivatie en ontwikkelingspotentie van de cliënt - sociaal isolement/meest kwetsbaren - rendement van de dienstverlening
…in lijn met vernieuwd armoedebeleid… • Versterken van ‘grip krijgen op je eigen leven’ • Optimaal benutten van de kracht van de samenleving • Keuzes maken: accent op kinderen, schuldsanering voor wie het traject aan kan, vangnet voor wie het echt nodig heeft • Preventie: insteken op risicomomenten en gedragsverandering
8
Hoe benut je de kracht van de samenleving optimaal? • Eigen verantwoordelijkheid staat voorop • Samenwerking met organisaties die zelfde doel nastreven (bijv. scholen) versterkt brede visie op arbeidsmarktbeleid • (groepen) regionale ondernemers denken mee over opleidingen en kwalificaties • Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen krachtig stimuleren (‘social return’) • Samenwerking met particuliere intermediairs
Veranderend speelveld • Decentralisatie AWBZ, Jeugdzorg, WWnV maakt nieuwe combinaties mogelijk • Rol en positie RWA/Amfors opnieuw bezien • UWV zet focus op e-dienstverlening en bouwt re-integratie en bemiddelingsactiviteiten af • Nijkerk en Barneveld sluiten zich aan bij de regio Amersfoort, biedt kansen voor de hele regio
9
Naar een betaalbare infrastructuur - Effectiviteit en efficiency verbeteren door o.a. ‘vraaggerichte hulp die werkt’, partnerschappen uitbouwen, werkgevers alleen compenseren op ontbrekende loonwaarde - Rolverdeling –binnen overheidsdienstverlening- scherper definiëren op basis van complementariteit, bewezen kwaliteiten en tegengaan van versnippering 19
Uitvoeringsagenda Herijking instrumenten: o.a. - scherpere screening aan de voorkant (in herfst dit jaar gereed) - ‘Morgen Beginnen’ goedkoper en selectiever inzetten (mogelijk i.c.m. uitzendbureaus) - selectiever re-integratietrajecten toewijzen i.c.m. vermindering loonkostensubsidie - aantal ID banen op zorgvuldige wijze verminderen - sluitende aanpak WSW goedkoper 20
10
…uitvoeringsagenda… Samenhang en rolverdeling: - meer werkgevers aan ons binden en regionaal aanpakken (WSP) - slim combineren van decentralisaties van budgetten (AWBZ, Jeugdzorg, WWNV,….) - vitale regionale arbeidsmarkt (zie REO advies) stimuleren - dienstverlening aan burgers met meervoudige problematiek optimaliseren 21
Proces • Strategische visie Wsw en WWnV en scenario’s Amfors (oktober bespreking in de Raad) • Implementatie uitvoeringsagenda (herfst) • Implementatie WWnV vanaf 2012
11
