Kempisch Bedrijvenpark Jaarrekening en Jaarverslag 2012 CONCEPT
1
Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 25 - 03 - 2013. Vastgesteld door het Algemeen Bestuur op - -2013.
2
Inleiding Hierbij treft u de jaarrekening van het openbaar lichaam Kempisch Bedrijvenpark, hierna te noemen Kempisch Bedrijvenpark. De jaarrekening beslaat de periode van 1 januari 2012 tot en met 31 december 2012. Kempisch Bedrijvenpark heeft tot doel het ontwikkelen en realiseren van een kwalitatief hoogwaardig en uit financieel-economisch oogpunt aanvaardbaar bedrijvenpark gelegen binnen het rechtsgebied, binnen de door het bevoegde gezag te stellen ruimtelijke en andere publiekrechtelijke randvoorwaarden en met inachtneming van de nader te formulieren sectorale doelstellingen en uitgangspunten. Procedure vaststelling jaarrekening Kempisch Bedrijvenpark is met betrekking tot de begroting en rekening onderworpen aan het Besluit Begroting en Verantwoording. Bij het samenstellen van de rekening over 2012 is hiermee rekening gehouden. In overeenstemming met artikel 30 van de “Gemeenschappelijke regeling Kempisch Bedrijvenpark” onderzoekt het Algemeen Bestuur de rekening zonder uitstel en stelt haar vast vóór 1 juli van het jaar volgend op het jaar waarop de rekening betrekking heeft. Van de vaststelling doet het Dagelijks Bestuur mededeling aan de raden van de deelnemende gemeenten. De vastgestelde rekening wordt terstond doch in ieder geval vóór 15 juli met alle bijbehorende stukken toegezonden aan Gedeputeerde Staten.
3
Inhoudsopgave
1.1 1. Jaarverslag 1.1 Programmaverantwoording 1.1.1 Doelstelling 1.1.2. Wat hebben we bereikt? 1.1.3. Wat hebben we er voor gedaan? 1.1.4. Wat heeft het gekost? 1.2 Paragrafen 1.2.1 Weerstandsvermogen 1.2.2 Financiering 1.2.3 Bedrijfsvoering 1.2.4 Grondbeleid 1.2.5 Rechtmatigheid
1.1 2 Jaarrekening 2.1 Balans per 31 december 2012 2.2 Programmarekening 2012 2.3 Toelichting 2.3.1 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling 2.3.2 Toelichting op de balans per 31 december 2012 2.3.3 Toelichting op de programmarekening over 2012 2.3.4 Analyse begrotingsafwijkingen en begrotingsrechtmatigheid 2.3.4 Overzicht reserves
5 7 7 8 9 10 12 12 14 19 20 21
22 22 23 24 24 25 29 31 31
4
1. Jaarverslag Het boekjaar 2012 stond in het teken van uitgifte van bedrijfskavels, waarvoor we al in 2011 het noodzakelijke voorwerk hebben verricht. In 2012 is dan ook zo’n derde deel van de uitgeefbare bedrijfskavels verkocht. Het boekjaar 2012 was een mooi jaar voor het KBP. Ondanks aanhoudend slechte economische vooruitzichten in Nederland gebeurde er veel op en rondom het KBP. Niet alleen werden er enkele belangrijke grondtransacties afgerond; in het najaar is ook een begin gemaakt met grootschalige bouwactiviteiten. Terugblik op 2012 In het voorjaar werd overeenstemming bereikt met de KLC-partners over de realisatie van het Kempisch Logistiek Centrum. Dit complex omvat in totaal ruim 12,5 ha en biedt onderdak aan de transportbedrijven Van der Heijden Transport Daris en Van Dingenen. Daarnaast wordt er een (deels beveiligde) truckparkeerplaats gerealiseerd, alsmede een dieselpomp voor zakelijk verkeer, een restaurant annex facilitypoint voor het KBP als geheel. In oktober zijn de bouwwerkzaamheden gestart en in april 2013 zullen de eerste bedrijfsgebouwen in gebruik worden genomen. In oktober is ook een start gemaakt met de bouw van het nieuwe pand van Diffutherm. In eerste instantie wordt een perceel van 3 ha in gebruik genomen en bebouwd; dit zal begin 2014 in gebruik worden genomen. Er blijft nog 1 ha beschikbaar voor toekomstige uitbreiding. Aan Staalmarkt uit Son en Kuijpers Kunststoftechniek uit Lage Mierde werd in 2012 respectievelijk 6.000 m2 en 8.000 m2 verkocht. Begin 2013 wordt gestart met de bouw, waarna de panden rond de zomer 2013 in gebruik kunnen worden genomen. De aanvraag van Staalmarkt om zich te vestigen op het KBP vormde in 2011 aanleiding voor een discussie binnen het bestuur over het uitgiftebeleid. Na consultatie van de gemeenteraden heeft het Algemeen Bestuur op 16 april 2012 besloten ook bedrijven van buiten de Kempen toe te staan en daarvoor voorlopig 10 hectare te reserveren. Staalmarkt is het eerste bedrijf dat van deze nieuwe ruimere vestigingsmogelijkheden gebruik maakt. Medio 212 is de aanbesteding van het project camerabewaking gestart. Daarbij is zowel gekeken naar de leverantie van camera’s, het uitlezen van de beelden als de opvolging ingeval van meldingen of incidenten. In maart 2013 worden de camera’s operationeel op het KBP terrein. Er is in dit project samengewerkt met de Bladelse ondernemersvereniging OBGB, Eind 2012 bleek dat OBGB na weging van diverse aspecten een andere afweging maakte en zich terugtrok uit de samenwerking. In het bestuur heeft een eerste discussie plaatsgevonden over de vormgeving van het parkmanagement op het KBP. Het lijkt er op dat dit in een stichtingsvorm zal worden vormgegeven. In 2013 zal daarover nader overleg met betrokkenen plaatsvinden. In maart 2012 is het open glasvezelnetwerk van het KBP opgeleverd en operationeel. Onder de werknaam Kempen Fiber Exchange (KFX) wordt dit nu door KBP geëxploiteerd. Het voornemen is de exploitatie in 2013 over te dragen aan een op te richten stichting KFX. Een aanpassing op het bestemmingsplan KBP 2008 was nodig, omdat bij de behandeling van beroepen in 2 juni 2011 gedeeltelijk goedkeuring was onthouden aan een klein deel van het plan (circa 3.000 m ). Deze wijziging is in 2012 in procedure gebracht, waarbij van de gelegenheid gebruik is gemaakt een aantal andere aanpassingen in het plan door te voeren. Uiteindelijk heeft dit geleid tot een behandeling bij de Raad van State van één beroepschrift. In februari 2013 is dit beroep ongegrond verklaard, waardoor het bestemmingplan KBP 2011 nu onherroepelijk is. Een nadere aanpassing van het bestemmingsplan bleek nodig, omdat op de plankaart niet de juiste geluidscontour van het motorcrossterrein was weergegeven. Een en ander bleek tijdens de beroepsprocedure tegen de omgevingsvergunning voor MCC De Kempen. Eind 2012 zijn alle werkzaamheden in het kader van het bouw- en woonrijpmaken nagenoeg geheel afgerond. Met één van de aannemers voor het bouwrijpmaken bestaat sinds begin 2010 een geschil over de kosten van pompen, die nodig waren om de riolering aan te leggen. Deze aannemer heeft in juni 2012 een arbi-
5
trageverzoek ingediend bij de Raad van Arbitrage voor de Bouw. Verwacht wordt dat de uitslag van deze zaak pas eind 2013 helder wordt. Vooruitblik 2013 De uitgifteplanning van KBP voorziet in een jaarlijkse verkoop van circa 5 ha. Tot eind 2011 was al circa 40% van het terrein verkocht, waarvan een deel in 2013 geleverd zal worden. Voor 2013 is de taakstelling daarmee al grotendeels ingevuld. Dat is een comfortabele positie, maar alertheid is geboden. Het gaat goed in de Kempen en er is vertrouwen dat Kempische ondernemers ook goed blijven presteren. Echter, in welke mate dit leidt tot investeringen in nieuwe bedrijfspanden op het KBP, dat valt te bezien. Banken verstrekken minder ruimhartig financieringen en ondernemers zijn voorzichtiger met investeren. Daarom wordt in 2013 veel aandacht besteed aan de acquisitie van bedrijven, zowel binnen de Kempen als daarbuiten. Begin 2013 wordt het pand De Pan 3 gesloopt, waarna ook het stuk ecologische zone tussen de Eerselsedijk en viaduct De Pan kan worden aangelegd (achter het KLC terrein, inclusief fietspad). Dan resteert de woning De Pan 1, waarvan de eigenaar in afwachting is van een bouwtitel voor een paardenhouderij / recreatief bedrijf. De vergunningprocedure daarvoor heeft vertraging opgelopen, waardoor de verhuizing naar een nieuw te bouwen bedrijfswoning is uitgesteld. Verder is er nog het voormalige diepvrieshuisje aan de Ganzestraat, dat nog niet in bezit is van KBP, waarvoor in 2013 de aankooponderhandelingen verder vervolgd zullen worden. Het voornemen bestaat om langs de A67, bij de entree van het KBP, een reclamemast met 2 grote LEDborden te plaatsen. Over de investering en exploitatie daarvan zijn afspraken gemaakt met het KLC. Inspanningen om te komen tot een gezonde businesscase voor z’n mast hebben tot nu toe niet het gewenste resultaat opgeleverd. In 2013 wordt opnieuw bezien of een gezonde exploitatie mogelijk is. Jaarrekening en exploitatieberekeningen. Alle kosten van KBP worden geactiveerd en (uiteindelijk) goedgemaakt door opbrengsten uit de verkoop van grond, dan wel uit subsidie van derden. Geactualiseerde exploitatieberekeningen tonen aan dat er sprake is van een sluitende exploitatie. Uitgegaan wordt van een uitgifteperiode van 7,5 jaren (2011-medio 2018), waarin 80% van de gronden verkocht zal zijn en een periode van 4 jaar (2018-2021), waarin de overige 20% worden uitgegeven. De fasering in uitgifte is nagenoeg gelijk aan de fasering van het voorgaand jaar. De resultaten hiervan zijn meegnomen in de jaarlijkse herziening van de grondexploitatie. Bestuurssamenstelling Het bestuur van het openbaar lichaam Kempisch Bedrijvenpark wordt gevormd door collegeleden uit de vier deelnemende gemeente Bergeijk, Bladel, Eersel en Reusel-De Mierden. Per ultimo 2012 bestond het bestuur uit de volgende personen. De heer A.H.J.M. Swachten (voorzitter), burgemeester van Bladel; De heer H.G.M. van de Vondervoort (vice-voorzitter), burgemeester van Bergeijk; De heer S.J. Kraaijeveld (lid DB), wethouder Eersel; De heer C. van de Ven (lid DB), wethouder Reusel-De Mierden; De heer H.A.J. Tuerlings (lid AB), burgemeester van Reusel- De Mierden; De heer M. Kuijken (lid AB), wethouder Bergeijk; De heer A.J. van der Hout (lid AB), wethouder Bladel; De heer R. van Hooff (lid AB), wethouder Eersel; Het Algemeen Bestuur heeft 4 keer en het Dagelijks Bestuur heeft 5 keer vergaderd in het kalenderjaar 2012. Hierna wordt via de programmaverantwoording en de paragrafen verantwoording afgelegd over de realisatie van het bij de begroting 2012 voorgenomen beleid in het jaar 2012, lopende van 1 januari 2012 tot en met 31 december 2012.
6
1.1 Programmaverantwoording 1.1.1 Doelstelling Grotere Kempisch bedrijven willen graag uitbreiden, maar liever niet vertrekken uit de Kempen. Op de lokale terreinen mogen geen kavels groter dan 5.000 m² worden uitgeven (provinciaal beleid). De Kempen gemeenten zien bedrijven liever niet vertrekken naar bedrijventerreinen rondom de steden. Daarom ontwikkelen de gemeenten Bergeijk, Bladel, Eersel en Reusel-De Mierden gezamenlijk een bedrijventerrein waar bedrijven >5.000 m² kunnen uitbreiden en doorgroeien. Behoud van werkgelegenheid en dus ‘bevorderen van de leefbaarheid in de Kempen’, is de hoofddoelstelling voor de realisatie van het Kempisch Bedrijvenpark. Belangrijkste randvoorwaarden bij de ontwikkeling van het bedrijvenpark zijn: A. integrale gebiedsontwikkeling; B. optimale bereikbaarheid van De Kempen en het Kempisch Bedrijvenpark; C. duurzaam bedrijvenpark. Dit is vertaald naar de volgende concrete doelstellingen en daarbij passende activiteiten. Uit onderstaande tabel blijkt dat eind 2012 nagenoeg alle doelstellingen zijn gerealiseerd.: Doelstelling A. Integrale gebiedsontwikkeling • door ontwikkeling van het bos- en natuurkader ontstaat langs de bestaande linten een aantrekkelijk decor voor recreatief (fiets)verkeer tussen de verschillende natuur- en bosgebieden; • het werk- woonbos wordt een stedelijk uitloopgebied voor Hapert • het bestaande motorcrossterrein in het plangebied (MC Hapert) wordt verplaatst en geclusterd met het te handhaven motorcrossterrein in het bosgebied in de uiterste oosthoek van het plangebied van Kempisch Bedrijvenpark (MC Eersel) • bos- en natuurontwikkeling in zowel het werk-/woonbos als in een strook van minimaal 50 tot 100 meter aan de west- en zuidzijde van het bedrijvenpark • realiseren van maximaal 15 woonkavels in het werk-woonbos • het uitgeefbaar deel voor bedrijvigheid en wonen in het werk-woonbos bedraagt circa 5,5ha. De bedrijfsvlakken herbergen samen circa 65 tot 70ha bedrijfsgrond B. Optimale bereikbaarheid • om de verkeersproblematiek op de huidige N284 (Reusel – Eersel) aan te pakken heeft de provincie Noord-Brabant besloten tot de aanleg van een nieuw tracé van de N284 aansluitend op de nieuwe aansluiting op A67. Het betreft een nieuw tracé vanaf Hapert, over het plangebied van het KBP naar de aansluiting op de A67. Ontwikkeling en financiering vindt plaats in gezamenlijkheid met het openbaar lichaam Kempisch Bedrijvenpark; •
interne infrastructuur aansluiten op de nieuwe provinciale weg.
C. Duurzaam bedrijvenpark • binnen het kader van het huidige beleid op het gebied van duurzaamheid (stedelijk) waterbeheer dient bij de realisatie van het bedrijvenpark op zijn minst het bestaande watersysteem gehandhaafd te blijven en indien mogelijk, het natuurlijke watersysteem te worden hersteld; • inspelen op het thema duurzame energie, hetgeen betekent minimaliseren van het energieverbruik en het implementeren van duurzame energie, zoals zonne-energie en warmtekrachtkoppeling; • waarborgen kwaliteiten van gebied van Kempisch Bedrijvenpark in de toekomst en daarmee ook de zogenaamde levenscyclus van het park
Realisatie √
√ √
√
√ √
√
√
√
Doorlopend.
In uitvoering.
7
•
•
•
•
•
te waarbogen. Hiervoor zal parkmanagement in het gebied worden ingevoerd. Bij parkmanagement werken bedrijven onderling en met de gemeente(n) samen om op het bedrijventerrein de gewenste kwaliteit te realiseren en deze op lange termijn te behouden; op het bedrijventerrein zal op één of twee plaatsen de mogelijkheid worden geboden om een facilitypoint te realiseren. Het facilitypoint zal diensten onderbrengen die door de bedrijven op het terrein van het bedrijvenpark worden afgenomen intensief ruimtegebruik wordt gestimuleerd. Minimale eisen zoals o.a. bebouwingspercentages en bouwhoogtes zijn in het bestemmingsplan verankerd om het bedrijvenpark duurzaam in te richten wordt gezocht naar een geschikte vorm van segmentering en clustering van bedrijven. Hierbij kan gedacht worden aan clustering naar verschijningsvorm, naar milieucategorieën, of zelfs naar energiegebruik streven is dat het Keurmerk Veilig Ondernemen voor nieuwe bedrijventerreinen wordt verkregen. Hierdoor wordt gewaarborgd dat het Kempisch Bedrijvenpark vooraf getoetst wordt op haar veiligheid; opstellen van uitgiftebeleid dat een goede balans heeft tussen duurzame uitgifte en voldoende ontwikkelingsruimte voor de bedrijven
√ (Het Kempisch Logistiek Centrum is op zoek naar een exploitant voor het truckersrestaurant/facilitypoint).) √
Blijft een voortdurend aandachtspunt bij uitgifte √
√
1.1.2. Wat hebben we bereikt? Hier worden de doelstellingen die in de beleidsbegroting zijn opgenomen geëvalueerd. A. Integrale gebiedsontwikkeling Realisatie In 2011 heeft het Woonbos echt vorm gekregen, door middel van groenaanplant en de aanleg van fietspaden en openbare verlichting. De 15 woningbouwkavels zijn bouwrijp gemaakt en de verkoop is gestart. Echter, gebleken is dat ook voor deze woonkavels geldt dat de uitgifte te maken heeft met stagnatie op de woningmarkt. B. Optimale bereikbaarheid Realisatie Na de openstelling van de van de nieuwe N284 met aansluiting op de A67 op 5 september 2011, hebben in 2012 de laatste afwerkingen plaatsgevonden. C. Duurzaam bedrijvenpark Realisatie Beveiligd parkeren De beveiligde parkeerplaats voor trucks maakte onderdeel uit van de afspraken die KBP begin 2012 heeft gemaakt met het KLC. Op 15 december is het eerste deel – het openbare deel – van de parkeerplaats opgeleverd. Een tweede deel – met extra beveiligingsmaatregelen – wordt medio 2013 in gebruik genomen. Duurzame energie Op dit moment zijn er geen initiatieven voor collectieve duurzame energieopwekking. De aandacht richt zich nu vooral op kandidaat bedrijven die gebruik zouden kunnen maken van restwarmte van reeds gevestigde bedrijven. Watersysteem Met de aanleg van de ecozone langs De Pan en de Ganzestraat is ook het Wagenbroeksloopje op een goede manier ingepast. De nu aangelegde waterbassins voor bluswater worden gevoed met “straatwater” en in het Woonbos wordt “dakwater” van het bedrijvengedeelte opgevangen. Het “dakwater” levert zo een bijdrage aan de biodiversiteit in het Woonbos.
8
1.1.3. Wat hebben we er voor gedaan? Voor het begrotingsjaar 2012 was de doelstelling de hierna opgesomde activiteiten c.q. prestaties te realiseren. Naast de raming is de realisatie weergegeven en indien nodig wordt een toelichting gegeven. Nr
Activiteit
1 2
Inrichting parkmanagement organisatie Bouwrijp maken gronden
3
Woonrijpmaken gronden
4
7
Ontwikkelen slagvaardige promotie-, acquisitiebeleid Aanleggen voorzieningen openbaar nut en semi-openbare voorzieningen Uitgegeven bedrijfskavels 13.8 ha
8
Uitgeven 15 woningkavels
9
Uitgiftebeleid
6
Realisatie 2012 In uitvoering. Nagenoeg afgerond. Gereed begin 2013. In uitvoering. Het woonrijpmaken is grotendeels uitgevoerd;bij de uitgifte van de kavels zullen nog inritten gemaakt moeten worden. De basis is gereed. Het communicatieplan en de acquisitiestrategie worden jaarlijks geactualiseerd. Nagenoeg gereed. In 2012 zijn de blusleiding en het glasvezelnetwerk opgeleverd. In 2012 is 17.5 ha bedrijfskavel uitgegeven. Daarnaast is voor 6 ha aan koopovereenkomsten gesloten en voor 4,7 ha optie verleend. In 2012 zijn geen woningkavels uitgegeven. In 2012 is het nieuwe uitgiftebeleid vastgesteld door het bestuur.
9
1.1.4. Wat heeft het gekost? Onderstaand wordt het totaal van de bestaande lasten en baten (inclusief mutaties voorzieningen) en de eventuele mutaties in de reserves weergegeven over het begrotingsjaar 2012. Lasten Realisatie Raming begro- Raming begrobegrotingstingsjaar 2012 tingsjaar 2012 jaar 2012 voor wijziging na wijziging x € 1.000
x € 1.000
x € 1.000
Grondverwerving
382
Plankosten
610
537
540
Bouwrijpmaken
1.282
1.106
1.755
Woonrijp maken
1.103
533
841
Bijdrage aan derden
1.454
1.691
1.497
Onvoorzien
317
398
792
1.552
3.152
1.676
afname boekwaarde
20.931
3.844
22.203
Totaal lasten
27.314
11.261
29.621
Baten
Realisatie begrotingsjaar 2012
Raming begrotingsjaar 2012 voor wijziging
Raming begrotingsjaar 2012 na wijziging
Huren
7
12
7
26.143
11.145
28.573
1.398
941
1.091
27.548
12.098
29.671
Realisatie begrotingsjaar 2012
Raming begrotingsjaar 2012 voor wijzigingen
Raming begrotingsjaar 2012 na wijzigingen
234
837
50
Toevoeging (bestemmingsreserves)
1.101
837
1.015
Onttrekking (bestemmingsreserves)
867
Rente
Verkopen Bijdragen van derden Toename boekwaarde Totaal baten Saldo
Saldo voor resultaatbestemming
Saldo na resultaat bestemming
0
965 0
0
10
Toelichting Voor de toelichting op de verschillen tussen de begroting na wijziging(en) en de realisatie 2012 wordt verwezen naar de opgenomen toelichting in de paragraaf ‘ 2.3.3 Toelichting op de programmarekening over 2012’. We maken gebruik van deze verwijzing om te voorkomen dat we dubbele teksten opnemen in deze verantwoording. Algemene dekkingsmiddelen In de programmaverantwoording moet het overzicht Algemene dekkingsmiddelen worden gegeven. Aangezien voor Kempisch Bedrijvenpark alleen het onderdeel saldo van de financieringsfunctie van toepassing is en dit geheel is toe te rekenen naar het programma, wordt hier niet nader op ingegaan.
11
1.2 Paragrafen Artikel 26 BBV schrijft voor dat er in het jaarverslag dezelfde paragrafen opgenomen moeten worden als die in de begroting opgenomen zijn. Voor het Kempisch Bedrijvenpark zijn de volgende paragrafen van toepassing: Weerstandsvermogen Financiering Bedrijfsvoering Grondbeleid Rechtmatigheid Aangezien Kempisch Bedrijvenpark geen kapitaalgoederen, geen verbonden partijen en geen lokale heffingen heeft blijven deze drie paragrafen buiten beschouwing.
1.2.1 Weerstandsvermogen De doelstelling van de paragraaf weerstandsvermogen is een zodanig inzicht te verschaffen dat op een verantwoorde wijze de hoogte van het vrij aanwendbare vermogen kan worden bepaald. Het weerstandsvermogen is het vermogen om niet-structurele financiële risico’s op te kunnen vangen teneinde taken te kunnen voortzetten. Het weerstandsvermogen is van belang voor het bepalen van de gezondheid van de financiële positie van Kempisch Bedrijvenpark voor het begrotingsjaar, maar ook voor de meerjarenbegroting. Weerstandscapaciteit Deze weerstandscapaciteit bestaat uit een tweetal componenten: 1. de omvang van de vrij aanwendbare reserves; 2. de onbenutte belastingcapaciteit; In het algemeen geldt dat alleen de algemene reserve, dat vrij besteedbaar is, bepalend is voor de vraag of men over voldoende vrije buffer beschikt. Bij het uitgeven van kavels worden Fondsen (bestemmingsreserves) worden gevormd voor: - Bovenwijkse voorzieningen - Beheer bedrijventerrein Genoemde bestemmingsreserves zijn nodig ter financiering van benoemde thema’s. Door de ontwikkeling van het Kempisch Bedrijvenpark zijn een aantal aanpassingen in bovenwijksevoorzieningen doorgevoerd. In de exploitatieopzet wordt hiermee rekening gehouden en vindt er fondsvorming plaats bij verkoop van grond, waarbij een deel van de opbrengst (€ 3,13 per m2) in het fonds “Bovenwijkse voorzieningen” wordt gestort. De hierin gereserveerde middelen zijn grotendeels bedoeld voor de bijdrage die KBP betaalt aan de herprofilering als gevolg van de functiewijziging van de huidige N284 tot aan ’t Stuivertje. Kempisch Bedrijvenpark heeft als taak het zorgdragen voor het ontwikkelen en borgen van een duurzaam beheer van het bedrijvenpark, onder meer door het oprichten en in stand houden van een parkmanagement organisatie. De parkmanagement organisatie krijgt een rol bij het toekomstige beheer van het bedrijvenpark. Over hoe het oprichten en in stand houden van een parkmanagement organisatie is in 2010 beleid ontwikkeld. In de exploitatieopzet wordt rekening gehouden met fondsvorming bij verkoop van grond, waarbij een deel van de opbrengst in het fonds “Beheer bedrijvenpark” wordt gestort (€ 3,70 per m2). Voor de invulling van het fonds zijn in 2011 plannen uitgewerkt. In paragraaf 2.3.4. wordt een overzicht gegeven van de stand van de reserves ultimo 2012.
12
Risico-inventarisatie Om een juist beeld van de financiële positie van het Kempisch Bedrijvenpark te krijgen is het noodzakelijk dat het ook helder is met welke risico’s Kempisch Bedrijvenpark nog kan worden geconfronteerd. Het gaat hierbij om de mogelijke uitgaven c.q. inkomsten waarvan de hoogte op voorhand niet kan worden vastgesteld. Voor zover risico’s wel financieel kunnen worden vertaald zullen daarvoor bedragen van het eigen vermogen worden afgezonderd. Waar mogelijk worden voor potentiële risico’s voorzieningen getroffen. Primair dienen risico’s uiteraard zoveel mogelijk te worden beperkt of te worden voorkomen door zorgvuldigheid van procedures. Periodiek wordt een analyse van de risico’s gemaakt, welke de financiële zelfstandigheid van Kempisch Bedrijvenpark in gevaar kunnen brengen. Onder risico wordt in dit verband verstaan ‘een niet door Kempisch Bedrijvenpark’ te beïnvloeden gebeurtenis, onvoorspelbaar en onafwendbaar indien deze zich voordoet, met veelal financiële of materiële gevolgen die niet specifiek af te dekken zijn. De financiële risico’s worden bij de jaarrekening, begroting en tussentijdse rapportage geïnventariseerd, gekwantificeerd en nader toegelicht. Op deze wijze krijgt het algemeen bestuur inzicht in de ontwikkeling van de financiële risico’s en eventuele nieuwe risico’s. De belangrijkste risico’s zijn in beeld gebracht en daaraan is een waardering toegekend. Er wordt onderscheid gemaakt tussen de kans dat het risico zich voordoet en de impact (klein-gemiddeld-groot), die een gebeurtenis heeft. Het product van beide levert een score op, aan de hand waarvan de belangrijkste risico’s kunnen worden bepaald. Hoe hoger een score, hoe belangrijker het risico. De risicoanalyse is gebeurd aan de hand van voorkomende processen binnen het Kempisch Bedrijvenpark. Per proces is geïnventariseerd welke risico’s aanwezig zijn die van invloed zijn op de te behalen doelstellingen. Per risico is vervolgens aangegeven door welke maatregelen het risico kan worden beheerst. Risico’s met financiële consequenties worden opgenomen in de herziening van de grondexploitatie. Deze risico’s worden als afwijkende uitgangspunten op de basis exploitatie verwerkt. Op deze wijze worden de financiële consequenties van de risico’s in beeld gebracht. Verderop in deze paragraaf is de concrete uitwerking van deze analyse opgenomen. Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen is de verhouding tussen de ingedekte financiële risico’s en de financiële weerstandscapaciteit om deze risico’s te kunnen opvangen. Naarmate risico’s beter kunnen worden afgedekt en opgevangen, is sprake van een groter weerstandsvermogen. Inzicht in het weerstandsvermogen is onder andere van belang voor het bepalen van de financiële positie van Kempisch Bedrijvenpark. Afhankelijk van de verhouding tussen risico’s en weerstandscapaciteit kan worden besloten de beschikbare middelen voor het opvangen van risico’s te verhogen of te verlagen. Ook kunnen op basis van dit inzicht maatregelen worden genomen om risico’s te beperken. Indien een redelijke inschatting van het gewenste weerstandsvermogen kan worden gegeven, kan hieruit een indicatie voor de gezondheid en flexibiliteit van de financiën van Kempisch Bedrijvenpark op de korte én langere termijn worden gegeven. Het weerstandvermogen is voldoende als financiële tegenvallers goed opgevangen kunnen worden en het saldo van de weerstandcapaciteit gedeeld door de risico’s groter of gelijk is aan 1. Nadere uitwerking weerstandsvermogen Vooralsnog is gecalculeerd dat de totale exploitatie minimaal sluitend zal zijn bij oplevering. De kosten van de ontwikkeling zullen dan ook, zolang daar geen aanleiding toe is, aan het eind van ieder jaar worden toegevoegd aan de onder de voorraden opgenomen post onderhanden werk. Dit betekent dat er in de periode tot en met 2016 (periode meerjarenbegroting) geen (positieve of negatieve) resultaten worden verwacht en begroot, waardoor er de komende jaren geen eigen reserves gevormd zullen worden. Vooralsnog wordt verwacht dat over de totale periode, tot oplevering bedrijvenpark, een resultaat van nihil wordt behaald en het totale weerstandsvermogen dan ook voldoende is. Het uiteindelijke resultaat van het project is echter in hoofdlijnen sterk afhankelijk van de hierna genoemde risico’s.
13
Overzicht risico’s Nr. Proces
1
2
Gronduitgifte
Financieel algemeen
3 Projector-
Potentieel risico
Score (JRR Score 2011) (tussentijdse rapportage 2012)
Kans
Impact
Score (JRR 2012)
Beheersmaatregelen
Dit risico is in de herziene grondexploitatie vertaald in een reële fasering van de uitgifte. In de exploitatie gaan we ervan uit dat 80% van de kavels worden uitgegeven in 7,5 jaren (2011-medio 2018). De resterende 20% van de kavels wordt uitgegeven in de jaren 2018-2021. Huidige koopovereenkomsten bevestigen dat de gehanteerde uitgifteprijzen een realistisch beeld geven. Tijdig afdekken van renterisico binnen regelgeving.
1. De vraag naar kavels ••••••••• neemt af, vanwege financieringsproblemen
•••••••••
groot
groot
•••••••••
2. De getaxeerde uitgif- ••• teprijs wordt neerwaarts bijgesteld 1. Overschrijding bud• get voor rentekosten door stijgende rente 2. Overschrijding bud•••••• get voor rentekosten door vertraagde fasering
•••
klein
groot
•••
•
klein
klein
•
••••••
groot
gemiddel d
••••••
3. Kostenoverschrijding van plankosten
•
•
klein
klein
•
1. Continuïteit project
•••
•••
klein
groot
•••
ganisatie
Materieel risico x €1.000. 000 nihil
In de berekeningen wordt rentefactor automatisch meegerekend. De huidige rekenrente in de grondexploitatie ligt hoger dan de huidige marktrente. Voorlopig worden geen substantiële rentestijgingen verwacht. Eventuele tegenvallers worden opgevangen door de post onvoorzien binnen de grondexploitatie. * Adequate opzet van de AO/IC. * Periodieke afstemming binnen projectbureau. * Uitbesteden van werkzaamheden via dienstverleningsovereenkomst gemeente Bladel.
Risico’s met financiële consequenties zijn gekwantificeerd door middel van de formule kans * impact en vervolgens de bepaling van de frequentie en de financiële omvang van het materiële risico. Waarbij kans en impact klein (=1), gemiddeld (=2) of groot (=3) kunnen zijn. De frequentie wordt uitgedrukt in het aantal keer dat dit risico zich voor kan doen. De uitkomst van deze kwantificering is dat deze vooralsnog kunnen worden opgevangen binnen de grondexploitatie. Het gecalculeerde resultaat van de totale exploitatie is, rekening houdend met de financiële risico’s nog steeds sluitend.
1.2.2 Financiering Inleiding Bij de inwerkingtreding van de Wet Financiering decentrale overheden (Fido) is het opnemen van een financieringsparagraaf in de begroting en in de rekening voorgeschreven. In het Besluit Begroting en Verantwoording is neergelegd dat de financieringsparagraaf in elk geval de beleidsvoornemens en realisatie voor het risicobeheer van de financieringsportefeuille dient te bevatten. Onder risico’s worden in dit verband verstaan, renterisico’s, liquiditeitsrisico’s, koersrisico’s, kredietrisico’s en – voor zover ter zake – valutarisico’s. Voorts gaat het om het eventueel inzetten van derivaten bij het beheersen van renterisico’s. De renterisico norm houdt in, dat de jaarlijks verplichte aflossingen en de renteherziening niet meer mogen bedragen dan 20% van het begrotingstotaal. Het begrotingstotaal komt daarbij in de plaats van de totale vaste schuld. Daarnaast is er ook geen uitwisseling meer van kwartaalrapportages. Het toezicht op de kasgeldlimiet wordt in het kader van het reguliere financieel toezicht geplaatst. De informatie over kasgeldlimiet wordt opgenomen in de financieringsparagraaf bij de begroting en het jaarverslag. De grondslag voor de treasury functie van het Kempisch Bedrijvenpark wordt gevormd door het in het Algemeen Bestuur d.d. 22 juni 2009 vastgestelde treasurystatuut.
14
nihil
nihil
nihil
nihil
nihil
In het treasurystatuut zijn de kaders opgenomen voor de uitoefening van de financieringsfunctie, het treasury en risicobeheer. Treasurybeleid Het treasurybeleid is erop gericht binnen de financiële mogelijkheden van het Kempisch Bedrijvenpark een zo optimaal mogelijk rendement te verkrijgen dan wel de lasten zo veel mogelijk te reduceren. Hierbij moeten de risico’s zo goed mogelijk worden beheerst. De belangrijkste algemene doelstellingen van het treasurybeleid zijn: - Het verzekeren van duurzame toegang tot financiële markten tegen acceptabele condities; - Het beschermen van vermogens- en (rente-)resultaten tegen ongewenste financiële risico’s zoals renterisico’s, koersrisico’s, kredietrisico’s en liquiditeitsrisico’s; - Het realiseren van een flexibel en controleerbaar cash management in de organisatie; Risicobeheer In het Treasurystatuut is voor elk soort risico beleid geformuleerd, ondanks dat voor het Kempisch Bedrijvenpark met name renterisico’s wordt gelopen. Het Kempisch Bedrijvenpark heeft geen leningen in vreemde valuta en ook geen aandelen waardoor geen koersrisico’s en valutarisico’s wordt gelopen. Het liquiditeitsrisico’s wordt beperkt door de treasuryactiviteiten te baseren op een korte termijn liquiditeitenplanning (looptijd tot één jaar), evenals een meerjarige liquiditeitenplanning met een looptijd van minimaal 4 jaar. Daarnaast is in artikel 31 van de gemeenschappelijke regeling Kempisch Bedrijvenpark bepaald dat de deelnemende gemeente er steeds voor zullen zorgen dat Kempisch Bedrijvenpark te allen tijde over voldoende middelen beschikt om aan zijn verplichtingen tegenover derden te kunnen voldoen. Kredietrisico wordt de eerste jaren niet gelopen, aangezien er alleen behoefte is aan financiering en er dus geen gelden worden uitgezet. Het debiteurenrisico is er niet, aangezien slechts geleverd zal gaan worden als geld bij notaris op de rekening is gestort. Relatiebeheer / kasbeheer Relaties worden alleen aangegaan met instellingen die voldoen aan de in het Treasurystatuut opgenomen voorwaarden. Bij nieuwe financieringsbehoefte zowel kort alsook langlopend zullen onderhandelingen met meerdere banken plaatsvinden om een voor het Kempisch Bedrijvenpark zo optimaal mogelijk resultaat te behalen.
Financiering en rente Periodiek wordt de financieringsbehoefte beoordeeld en financiering aangetrokken waarbij we te lopen renterisico’s afdekken, zonder daarbij de flexibiliteit uit het oog te verliezen. Het gedeelte van de financiering wat het KBP kortlopend mag financieren wordt aangetrokken door middel van rekening courant kredietfaciliteit en kasgeldleningen. Het ander deel wordt door middel van langlopende geldleningen aangetrokken of is door middel van een rentecap afgedekt. Hieronder volgt een toelichting van de wijzigingen van de leningenportefeuille van het Kempisch Bedrijvenpark. In 2007 is een langlopende lening bij de BNG afgesloten met een hoofdsom van € 3 miljoen. Begin 2012 is deze lening afgelost. Medio mei 2007 is met de Rabobank voor onbepaalde tijd een overeenkomst tot financiële dienstverlening afgesloten. Hieronder valt onder andere de rekening courantfaciliteit. In 2012 hebben wij de door de Rabobank verstrekte kredietfaciliteit teruggebracht naar nihil. Eind 2010 is een langlopende lening afgesloten bij de BNG voor een hoofdsom van € 25 miljoen. Deze lening loopt van oktober 2010 tot oktober 2016. De rente is afgedekt door het afsluiten van een rentecap. Dit wil zeggen dat er een renteplafond is ingebouwd en de rente voor deze lening gemaximeerd is tot 4%. De rentecap heeft een looptijd van oktober 2010 tot oktober 2014. De kosten voor deze rentecap zijn al betaald in
15
2011. De provincie heeft het gebruik van rentecaps in vergelijkbare situaties aangemerkt als vaste lening, waardoor hiermede voldaan wordt aan de wettelijke vereisten. In februari 2012 is de financieringsbehoefte geactualiseerd op basis van de herziene grondexploitatie van februari 2012 en zijn nieuwe geldleningen afgesloten bij de BNG met hoofdsommen van respectievelijk € 2, € 5 en € 7,5 miljoen. De looptijden van deze leningen zijn respectievelijk 1, 3 en 5 jaar. Renterisiconorm en kasgeldlimiet De renterisiconorm die met de Wet fido is ingevoerd, is een instrument voor de beheersing van het risico van een rentewijziging bij herfinanciering. De beheersing bestaat eruit dat de herfinanciering gelijkmatig gespreid moet worden. In enig jaar mag over niet meer dan 20% van het begrotingstotaal renteherziening plaatsvinden. Een wettelijk voorgeschreven instrument om de renterisico’s binnen de perken te houden is de kasgeldlimiet. Deze limiet geeft de toelaatbare omvang van de netto vlottende schuld aan. De kasgeldlimiet voor gemeenschappelijke regelingen is gesteld op 8,5%. Dat wil zeggen dat de gemiddelde netto vlottende schuld per kwartaal niet meer mag bedragen dan 8,5% van het totaal van de jaarbegroting. In de wetswijziging die is ingevoerd met ingang van 1 januari 2009 is ten aanzien van de kasgeldlimiet opgenomen, dat voor sommige gemeenschappelijke regelingen het mogelijk is om in overleg met de toezichthouder van de gemeenschappelijke regeling een afwijkend percentage voor de kasgeldlimiet vast te stellen. Het smalle takenpakket van de gemeenschappelijke regeling kan namelijk tot gevolg hebben dat de uniforme kasgeldlimiet, die gelijk is aan die voor de gemeente, niet ruim genoeg is. Met de toezichthouder van het KBP is voor 2012 tot 2014 een afwijkend kasgeld limiet vastgesteld van 40%. In de tabel opgenomen op de volgende bladzijde worden de verschillen tussen begroting en werkelijkheid nader geanalyseerd.
16
Overzicht kasgeldlimiet (bedragen afgerond op € 1.000,-)
(1) Vlottende schuld
(2) Vlottende Middelen
(3) Netto Vlottend (+) of Overschot middelen (-)
e
4.186
3.716
470
e
22.054
2.611
19.442
e
11.117 10.462 Variabelen
5.172 5.639
5.945 4.823 Bedragen
Stappen (1-4) (1) –(2) = (3) (4) gemiddelde van (3): 1 kwartaal 2012 (4) 2 kwartaal 2012 (4) 3 kwartaal 2012 (4) e 4 kwartaal 2012 (4) Stappen (5-9) (5)
Kasgeldlimiet (KGL)
11.848
Ruimte onder KGL
11.378
e
1 kwartaal 2012: (6) = (4>5) 2e kwartaal 2012: (6) = (4>5)
Overschrijding van de KGL
7.594
Ruimte onder KGL
5.903
Ruimte onder KGL
7.026
3e kwartaal 2012: (6) = (4>5) e
4 kwartaal 2012: (6) = (4>5) Berekening kasgeldlimiet (5) (7)
Begrotingstotaal
(8)
Percentage regeling
(5) = (7) x (8) / 100
Kasgeldlimiet
29.621 40% 11.848
In het eerste kwartaal is een langlopende lening afgelost. Met het oog op de te realiseren verkopen in het begin van het tweede kwartaal is geen nieuwe langlopende lening aangegaan, maar zijn voor de tussenliggende periode (aflossing langlopende lening en daadwerkelijke ontvangsten uit grondverkopen) kortlopende leningen aangegaan om in de financieringsbehoefte te voorzien. Dit heeft geresulteerd in een eenmalige overschrijding van de kasgeldlimiet in het tweede kwartaal. In het tweede kwartaal zijn de verkopen geëffectueerd en de daarop volgende kwartalen blijven we ruim onder de kasgeldlimiet.
17
Overzicht renterisico (norm) (bedragen x € 1.000,-) Stap
Variabelen Renterisico(norm)
Jaar 2012:
Jaar 2013:
Jaar 2014:
Jaar 2015
(1)
Renteherzieningen
(2)
Aflossingen
3.000
2.000
(3)
Renterisico (1+2)
3.000
2.000
25.000
5.000
(4)
Renterisiconorm
5.924
1.869
2.332
1.888
(5a) = (4>3)
Ruimte onder renterisiconorm
2.924
(5b) = (3>4)
Overschrijding renterisiconorm
131
22.668
3.112
Berekening
Renterisiconorm
(4a)
Begrotingstotaal jaar
29.621
9.349
11.661
9.443
(4b)
Percentage regeling
20%
20%
20%
20%
25.000 5.000
(4) = (4a x Renterisiconorm 5.924 1.869 2.332 1.888 4b/100) Voor het jaar 2012 blijven we onder de renterisiconorm. We houden vinger aan de pols door periodiek onze financieringsbehoefte in beeld te brengen. Deze financieringsbehoefte zal de komende jaren sterk afhangen van de uitgifte die wordt gerealiseerd. Bij het realiseren van de grondverkopen zal de herfinancieringbehoefte afnemen en daardoor verminderd ook het renterisico.
18
1.2.3 Bedrijfsvoering In deze paragraaf wordt inzicht gegeven in de beleidsvoornemens ten aanzien van de bedrijfsvoering. Organisatie Kempisch Bedrijvenpark heeft een Algemeen Bestuur (AB) en een Dagelijks Bestuur (DB). De acht leden van het AB zijn afkomstig uit de colleges van Burgemeester & Wethouders van de gemeenten Bergeijk, Bladel, Eersel en Reusel-De Mierden. Per gemeente worden twee college leden aangewezen door de betreffende gemeenteraad. Vier leden uit het AB vormen samen het DB. Hierbij is elke deelnemende gemeente met één lid vertegenwoordigd. Conform de gemeenschappelijke regeling worden de voorzitter, de secretaris en de directeur benoemd door het AB. De voorzitter werkt voor het AB en is tevens voorzitter van het DB. De directeur is onder toezicht van het DB verantwoordelijk voor de administratie, het beheer van vermogenswaarden en het jaarlijks opmaken van de rekening. Het AB stelt voor de directeur een instructie vast. Personeel Samenstelling en omvang Op dit moment is er geen personeel in loondienst. De directeur, controller, civieltechnisch medewerker, directievoerder en de economische medewerker worden extern ingehuurd. De secretariële ondersteuning is vanuit de gemeente Bladel gedetacheerd. Een groot deel van de uitvoerende werkzaamheden wordt binnen de budgettaire kaders uitbesteed zoals doorrekenen exploitatie, juridische ondersteuning, (diverse terrein)onderzoeken, communicatie en commercie. Met de gemeente Bladel is een dienstverleningsovereenkomst gesloten. Hieronder vallen de werkzaamheden met betrekking tot de administratievoering en de daarbij behorende aanpalende werkzaamheden en de automatisering. Ook het gehele betalingsverkeer loopt via de organisatie van de gemeente Bladel. De omvang in taken (FTE’s) van de kernorganisatie was ultimo 2012 als volgt (op basis van een werkweek van 40 uur) 2,6 fte. Dit is een daling ten opzichte van 2011 (was 3,6 fte) en heeft vooral te maken met de afname in de directievoering. Overzicht taken uitgedrukt in FTE: Functie / Taken in FTE’s ultimo Directeur Secretaris Controller Secretaresse Economisch medewerker Financieel administratieve ondersteuning Civieltechnische medewerker directievoering (civiel en groen) Totaal taken
fte 2012 0,5
Fte 2013 0,3
0,1
0,1
0,1
0,1
0,4
0,0
0,4
0,4
0,3
0,2
0,5
Op afroep
0,3
Op afroep
2,6
1,1 + PM
19
Informatisering en automatisering Een aantal documenten speelt een grote rol bij de informatievoorziening en verantwoording aan het bestuur. De informatie is beleidsmatig of beheersmatig van karakter. Het is van belang dat de informatie juist, volledig en tijdig beschikbaar komt. Daarnaast dient de samenhang tussen beleid en financiën helder tot uitdrukking te komen. Het gaat om: - de jaarlijkse herziening van de grondexploitatie - de begroting - het meerjarenbeleidsplan - de tussentijdse rapportage - de jaarrekening. Gelet op de financiële risico’s en de lange doorlooptijd is een jaarlijkse herziening van de grondexploitatie een vereiste. In de jaarlijkse herziening worden de gerealiseerde en nog te realiseren kosten en opbrengsten opgenomen, de verwachte kosten en opbrengsten geraamd, rekening houdend met de invloed van prijswijzigingen en rente-invloed. Transparantie van de grondexploitatie en de hierin gehanteerde uitgangspunten zijn het vertrekpunt voor de jaarlijkse herziening. Belangrijke input zijn de (bijgestelde) eenheidsprijzen, de gehanteerde parameters (indexering van kosten en opbrengsten, rentepercentages), de waarderingsgrondslagen en de actuele tijdsplanning. De laatste herziening heeft plaatsgevonden in februari 2013. De jaarrekeningcijfers 2012 zijn de basisgegevens voor het opstellen van deze herziening.
1.2.4 Grondbeleid Ontwikkelingen en visie op grondbeleid Vooruitlopend op het onherroepelijk zijn van het bestemmingsplan heeft het Kempisch Bedrijvenpark ten behoeve van de ontwikkeling van het bedrijvenpark actief gronden verworven. De verwerving van de gronden en de nodige bewerkingen worden onder regie van het Kempisch Bedrijvenpark uitgevoerd waarna de gronden bouwrijp voor vastgestelde marktconforme prijs kunnen worden verkocht. Algemene risico’s in de grondexploitatie Een actief verwervingsbeleid brengt ook financiële risico’s met zich mee. De kost gaat voor de baat en het gaat hierbij om aanzienlijke bedragen. De marktsituatie, fluctuaties in de kostprijs en economische omstandigheden kunnen gedurende de voorbereidingstijd- en looptijd zowel positieve als negatieve invloeden hebben op de exploitatie. Een lange looptijd houdt in dat de verwachte resultaten voor een groot deel zijn gebaseerd op (onzekere) prognoses. De marktomstandigheden wijzigen onder invloed van veranderingen in de economische situatie en door maatschappelijke ontwikkelingen. Verwervingen Alle noodzakelijke gronden zijn verworven. Planvorming Met uitspraak van de Raad van State op 30 juni 2010 over het bestemmingsplan KBP 2008 is de planvorming afgerond. Het bestemmingsplan biedt het juridische en planologische kader voor de ontwikkeling van ca 69 hectare uitgeefbaar terrein en 15 woningbouwkavels. Is. In 2012 de herziening in procedure gebracht, waarbij van de gelegenheid gebruik is gemaakt een aantal andere aanpassingen in het plan door te voeren. Uiteindelijk heeft dit geleid tot een behandeling bij de Raad van State van één beroepschrift. In februari 2013 is dit beroep ongegrond verklaard, waardoor het bestemmingplan KBP 2011 nu onherroepelijk is Begrenzing in voorraad te verwerven gronden De maximale grondvoorraad bedraagt 137 ha. Deze positie is in 2010 bereik en hierna neemt de grondvoorraad gefaseerd af.
20
Actuele prognose en geraamde winstneming In de onderstaande overzichten wordt het verloop van de grondexploitatie in 2012 weergegeven. Begroting tot en met 31 december 2012 Grondvermeerderingen exploitatie BoekVerwerPlanwaarde ving en kosten begin jaar onvoorzien x €1.000 KBP
75.058
382
610
verminderingen Bouwen woonrijp maken
Bijdragen aan derden
Rente
Verkopen
Bijdragen van derden
Boekwaarde 31.12.12
2.385
1.688
1.552
26.150
1.398
54.127
Aangezien de totale grondexploitatie één project betreft kunnen uitspraken over geprognosticeerde resultaten inzicht geven in gehanteerde grondprijzen, wat niet wenselijk is in het kader van nu nog lopende en toekomstige onderhandelingen. Om vorenstaande reden wordt dan ook geen uitspraak gedaan over het geprognosticeerde resultaat. Op dit moment wordt geen voorziening voor negatieve exploitatie nodig geacht.
1.2.5 Rechtmatigheid In het kader van de beheersing van het rechtmatig handelen zijn door het bestuur van het Kempisch Bedrijvenpark de volgende verordeningen vastgesteld. - Verordening ex artikel 212 van de gemeentewet “Financiële verordening Gemeenschappelijke regeling Kempisch Bedrijvenpark”, betreffende de uitgangspunten voor het financiële beheer en de inrichting van de financiële organisatie van het openbaar lichaam. - Verordening ex artikel 213 van de gemeentewet “Controle verordening Kempisch Bedrijvenpark”, betreffende de controle op het financiële beheer en op de inrichting van de financiële organisatie van de gemeenschappelijke regeling. - Het aangepaste “Treasurystatuut Kempisch Bedrijvenpark”. Hierin zijn de voorwaarden en bevoegdheden aangaande de geldstromen vastgelegd. - Het “Delegatiebesluit”en “Reglement Mandaat- en machtigingsbesluit”. - De beleidsnotitie inkopen en aanbesteden KBP 2009. - In het controleprotocol, waarin het toetsings- en normenkader is opgenomen, wordt voorts vastgelegd dat de accountant bij de controle van de jaarrekening de rechtmatigheid zal betrekken en daarover ook een oordeel zal uitspreken. Om naleving van de vastgestelde normen (tussentijds) voldoende onafhankelijk te toetsen heeft het Kempisch Bedrijvenpark vanuit de gemeente Bladel verbijzonderde interne controle ingehuurd. Voor het boekjaar 2012 heeft er een verbijzonderde interne controle plaatsgevonden.
21
2 Jaarrekening Hierna wordt via de balans met toelichting en de programmarekening met toelichting de financiële verantwoording afgelegd over het in het begrotingsjaar 2012 gerealiseerd beleid.
2.1 Balans per 31 december 2012 ACTIVA (bedragen x € 1.000) Vlottende activa Voorraden - Onderhanden werk, waaronder gronden in exploitatie - Vooruitbetalingen Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar - Overige vorderingen Liquide middelen - Bank- en girosaldi
Ultimo 2012
54.127 54.127
119 1.927
Overlopende passiva
311 311
56.173 56.173 Ultimo 2012
76.012 76.012 Ultimo 2011
281 27 254
Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer - Onderhandse leningen van: - binnenlandse banken en overige financiële instellingen Totaal vaste passiva Vlottende passiva Netto-vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan één jaar - Bank- en girosaldi - Overige schulden
643 643
1.927
Totaal generaal
Eigen vermogen - Reserve bovenwijkse voorziening - Reserve beheer bedrijvenpark
75.058 75.058
119
Totaal vlottende activa
PASSIVA (bedragen x € 1.000) Vaste passiva
Ultimo 2011
47 27 20
45.500 45.781
36.000 36.047
10.141 10.000 141
39.881 36.244 3.637
251
84
Totaal vlottende passiva
10.392
39.965
Totaal generaal
56.173
76.012
22
2.2 Programmarekening 2012 Begroting
Realisatie
2012 na wijziging
2012
x €1.000
x €1.000
x €1.000
Grondverwerving
317
382
54.135
Plankosten
540
610
7.377
Bouwrijp maken
1.755
1.282
7.194
Woonrijp maken
841
1.103
2.058
1.497
1.454
6.468
Lasten
Bijdrage aan derden Onvoorzien Rente
792
Realisatie tot en met 2012
260
1.676
1.552
8.893
afname boekwaarde
22.203
20.931
20.931
Totaal lasten
29.621
27.314
107.316
Begroting 2012 na wijziging
Realisatie 2012
Realisatie tot en met 2012
x €1.000
x €1.000
x €1.000
7
7
19
28.573
26.143
27.337
1.091
1.398
5.183
Baten
Huren Verkopen Bijdragen van derden Toename boekwaarde Totaal baten
75.058 29.671
27.548
107.597
50
234
281
toevoeging (bestemmingsreserves)
1.015
1.101
1.148
Onttrekking (bestemmingsreserves)
965
867
867
0
0
0
Saldo voor resultaatbestemming
Saldo na resultaatbestemming
23
2.3 Toelichting 2.3.1 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Inleiding De begroting is opgesteld met inachtneming van de voorschriften die het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten daarvoor geeft. Dit besluit is ook van toepassing op de gemeenschappelijke regeling. Algemene grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening De waarderingen van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Het saldo van baten en lasten wordt jaarlijks toegevoegd c.q. afgeboekt van de voorraden gronden in exploitatie. Winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Balans Vlottende activa Voorraden De als onderhanden werken opgenomen bouwgronden in exploitatie zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingprijs, dan wel de lagere marktwaarde. De vervaardigingprijs omvat de kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend (zoals grondaankopen en kosten van bouw- en woonrijpmaken), evenals de rentekosten en de administratie- en beheerskosten. Winsten uit de grondexploitatie worden slechts genomen indien en voor zover die met voldoende mate van betrouwbaarheid als gerealiseerd aangemerkt kunnen worden. Zolang daarvan geen sprake is, worden de verkregen verkoopopbrengsten ten volle op de vervaardigingkosten in mindering gebracht. Vorderingen en overlopende activa De vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Liquide middelen en overlopende posten Deze activa worden tegen nominale waarde opgenomen. Vaste schulden Vaste schulden worden gewaardeerd tegen de nominale waarde en verminderd met gedane aflossingen. De vaste schulden hebben een rentetypische looptijd van één jaar of langer. Vlottende passiva De vlottende passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Borg- en Garantstellingen Voor zover door het Kempisch Bedrijvenpark borgstellingen zijn afgegeven, is buiten de telling het totaalbedrag van de geborgde schuldrestanten per einde boekjaar opgenomen. Overigens is in de toelichting op de balans nadere informatie opgenomen.
24
2.3.2 Toelichting op de balans per 31 december 2012 (bedragen X € 1.000) ACTIVA VLOTTENDE ACTIVA Voorraden De in de balans opgenomen voorraden betreft alleen onderhanden werk, waardoor hier geen nadere uitsplitsing heeft plaatsgevonden. Van de bouwgronden in exploitatie kan van het verloop in 2012 het volgende overzicht worden weergegeven. bedragen x Boekwaarde € 1.000,- 31-12-2011
Totaal complex
75.058
Investeringen
6.617
OpbrengAfname Boekwaarde sten Boekwaarde 31-12-2012
27.548
20.931
54.127
Voorziening verlieslatend complex
Balanswaarde 31-122012
0
54.127
Voor een nadere toelichting op de grondexploitatie wordt verwezen naar de toelichting op de programmaverantwoording . Uitzettingen korter dan één jaar De in de balans opgenomen uitzettingen met een looptijd van één jaar of minder kunnen als volgt gespecificeerd worden: bedragen x € 1.000,Vorderingen op openbare lichamen
Boekwaarde 31-12-2012
Boekwaarde 31-12-2011
101
637
18
6
119
643
Verstrekte kasgeldleningen Rekening-courant verhoudingen met nietfinanciële instellingen Overige vorderingen Overige uitzettingen Totaal
Er wordt geen voorziening voor mogelijke oninbaarheid nodig geacht. Liquide middelen Het saldo van de liquide middelen bestaat uit de volgende componenten: Boekwaarde per 31-12-2012
Boekwaarde per 31-12-2011
Banksaldi
1.927
311
Totaal
1.927
311
bedragen x € 1.000,-
25
PASSIVA Eigen vermogen Het in de balans opgenomen eigen vermogen bestaat uit de volgende posten. bedragen x € 1.000,-
Boekwaarde per 31-12-2012
Algemene reserve
Boekwaarde per 31-12-2011
Nvt
Bestemmingsreserves - Bovenwijkse voorzieningen - Beheer Bedrijvenpark
27
27
254
20
281
47
Resultaat na bestemmingen Totaal
Door de ontwikkeling van het Kempisch Bedrijvenpark zijn een aantal aanpassingen in bovenwijkse voorzieningen doorgevoerd. In de exploitatieopzet wordt hiermee rekening gehouden en vindt er fondsvorming plaats bij verkoop van grond, waarbij een deel van de opbrengst in het fonds “Bovenwijkse voorzieningen” wordt gestort. Als gevolg van de grondverkopen in 2012 is voor € 504.000 toegevoegd aan het fonds bovenwijkse voorzieningen en tevens in ingezet voor de bijdrage in de kosten van de aanleg van het wegvlak ’t Stuivertje. In 2012 is voor € 596.000 toegevoegd aan het fonds beheer bedrijventerreinen. Op 20 december 2010 heeft het DB een besluit genomen over de vorming en bestemming van het fonds beheer bedrijvenpark. Op basis van dit besluit is in 2012 zijn de kosten van de aanleg van het glasvezelnetwerk ten laste gebracht van deze bestemmingsreserve. VASTE SCHULDEN MET EEN LOOPTIJD LANGER DAN ÉÉN JAAR De onderverdeling van de in de balans opgenomen langlopende schulden is als volgt: bedragen x € 1.000,-
Boekwaarde per 31-12-2012
Onderhandse leningen - binnenlandse banken en overige financiële instellingen
45.500
Totaal
45.500
In onderstaand overzicht wordt het verloop weergegeven van de vaste schulden over het jaar 2012: bedragen x € 1.000,- Begin begrotings jaar
VermeerAflossinSaldo deringen gen/Vermin 31-12-2012 dering
Onderhandse leningen
36.000
9.500
45.500
Totaal
36.000
9.500
45.500
De totale rentelast voor het jaar 2012 met betrekking tot de vaste schulden bedraagt € 1.552.000,-. Zie paragraaf 1.2.2 Financiering voor meer toelichting.
26
VLOTTENDE PASSIVA Onder de vlottende passiva zijn opgenomen: bedragen x € 1.000,-
Boekwaarde per 31-12-2012
Schulden < 1 jaar
10.141
Overlopende passiva
251
Totaal
10.392
Kortlopende schulden De in de balans opgenomen kortlopende schulden kunnen als volgt gespecificeerd worden. bedragen x € 1.000,-
Boekwaarde per 31-12-2012
Kasgeldleningen
10.000
Overige schulden
141
Totaal
10.141
De overige schulden betreffen nog te betalen bedragen aan leveranciers. Inmiddels zijn nagenoeg alle betalingen verricht. Voor meer toelichting over de kasgeldleningen en banksaldo wordt verwezen naar de paragraaf financiering. De specificatie van de post overlopende passiva is als volgt: bedragen x € 1.000,Vooruit ontvangen bedragen
Boekwaarde per 31-12-2012 23
Nog te betalen bedragen
228
Totaal
251
De post nog te betalen bedragen bestaat voornamelijk uit rentekosten over het laatste kwartaal 2012. Waarborgen en garanties Er zijn geen waarborgen aan natuurlijke- en rechtspersoon verstrekt. Ook zijn er geen garantstellingen binnen het Kempisch Bedrijvenpark. Langlopende financiële verplichtingen De gemeente is voor een aantal toekomstige jaren verbonden aan verschillende, niet uit de balans blijkende, financiële verplichtingen. Hieronder volgt een opsomming van de belangrijkste van deze verplichtingen. Dienstverleningsovereenkomst met de gemeente Bladel (huisvesting, planbegeleiding, facilitaire zaken, financiële administratie e.d.) van 2010, welke is verlengd tot en met 2012.
27
Niet uit de balans blijkende verplichtingen Uit onderhandelingen met betrekking tot de grondaankopen zijn (mogelijke) toekomstige verplichtingen opgenomen voor het KBP. Momenteel kan van deze eventuele toekomstige verplichtingen de financiële omvang nog niet bepaald worden. Het gaat om de volgende (mogelijke) verplichtingen, die actueel zijn per balansdatum/ die bekend zijn op het moment van vaststellen van de jaarrekening door het DB: - De financiële verplichting (bijbetaling) is afhankelijk van extra grond die bestemd wordt voor woondoeleinden en tuin vermenigvuldigd met € 25,- per m2. De eventuele verplichting vervalt per 25 februari 2029. - Verplichting tot aankoop van 17 ha landbouwgrond met recht van terugkoop door de verkoper in verband met gebiedsontwikkeling Ganzestraat/De Rotten. - Verplichting tot verlaging van de verkoopprijzen indien latere uitgifte voor een lagere prijs worden verkocht.
28
2.3.3 Toelichting op de programmarekening over 2012 Hieronder volgt de toelichting op de programmarekening 2012. Indien de realisatie van onderstaande posten meer dan 10% of €100.000 afwijkt van de begroting na wijziging worden deze toegelicht. Lasten Verwervingen Begroot Realisatie
€ 317.000 € 382.000
In het eerste halfjaar zijn kosten gemaakt in verband met de afwikkeling van een verplichting conform gesloten koopovereenkomst uit 2007. Plankosten Begroot Realisatie
€ 540.000 € 610.000
De overschrijding van de plankosten hebben vooral betrekking op gemaakte juridische advieskosten in verband met de reparatie van het bestemmingsplan. Bouwrijp maken Begroot Realisatie
€ 1.755.000 € 1.282.000
In 2012 is het bouwrijpmaken nagenoeg afgerond. Wat nog resteert zijn nog enkele kleinere werkzaamheden. Deze worden begin 2013 afgerond. De hiermee gepaarde kosten worden in 2013 gemaakt in plaats van 2012. Woonrijpmaken Begroot Realisatie
€ 841.000 € 1.103.000
In 2012 is het woonrijpmaken voortvarend aangepakt. De wegen zijn voorzien van de asfaltdeklaag, de afwatering is door middel van goten en kolken gerealiseerd. Ook zijn alle fietspaden aangelegd. Verder is de openbare verlichting geplaatst en is in het woonbos het knuppelpad gebouwd. Bijdragen aan derden Begroot Realisatie
€ 1.497.000 € 1.454.000
Het betreft de bijdrage in de kosten van de aanleg van de verbindingsweg aan de provincie Noord-Brabant. Onvoorzien Begroot Realisatie
€ 792.000 € 0
In de programmaverantwoording wordt inzicht gegeven in het gebruik van het geraamde bedrag voor onvoorzien. De post onvoorzien is al in het programma geraamd. In de (meerjarige) exploitatie is voor onvoorziene uitgaven 15% over de inrichting- en plankosten opgenomen. In 2012 is geen gebruik gemaakt van de post onvoorzien. Rentekosten Begroot Realisatie
€ 1.676.000 € 1.552.000
De kosten van de vaste geldleningen en de rekening courantfaciliteit zijn iets lager dan begroot. Berekend over het gemiddeld geïnvesteerd bedrag over 2012 bedroeg het percentage voor de financieringskosten ca. 2%.
29
Afname boekwaarde Het saldo van de baten en lasten wordt jaarlijks toegevoegd c.q. afgeboekt van de voorraden gronden in exploitatie. Doordat de baten in 2012 de kosten overstijgen daalt de boekwaarde van de voorraden gronden in exploitatie. Voor 2012 is een bedrag van € 20,9 miljoen afgeboekt van de voorraden gronden in exploitatie. Dit betreffen voornamelijk de opbrengsten uit grondverkopen. Gedurende de looptijd zullen er zich binnen de grondexploitatie fluctuaties voordoen. Op grond van het Besluit Begroten en Verantwoording is het in beginsel toegestaan tussentijds winsten te nemen. Op basis van het voorzichtigheidsbeginsel zal er pas winst worden genomen indien er geen verliezen meer worden verwacht en nagenoeg alle opbrengsten zijn gerealiseerd. Gezien de fasering van de grondexploitatie zal indien er een positief resultaat wordt gerealiseerd, winstneming in beginsel pas aan het einde van het gehele project plaatsvinden. Op basis van de herziene grondexploitatie 2013 en de jaarcijfers 2012 wordt er geen voorzieningen voor negatieve exploitatieresultaten nodig geacht. Baten Huren, retributies e.d. Begroot Realisatie
€ 7.000 € 7.000
Betreft de ontvangen retributie recht van opstal in de grondexploitatie. Verkopen Begroot Realisatie
€ 28.573.000 € 26.143.000
In het eerste halfjaar zijn de opbrengsten van de verkoop van zo’n 17 ha grond gerealiseerd. Het gaat om de verkopen aan VDL, Diffutherm en het Kempisch Logistiek Centrum. Eind 2012 zijn aan Staalmarkt uit Son en Kuijpers Kunststoftechniek uit Lage Mierde respectievelijk 6.000 m2 en 8.000 m2 verkocht. De overdracht van de grond en de realisatie van de opbrengsten zullen begin 2013 plaatsvinden. Bijdragen van derden Begroot Realisatie
€ 1.091.000 € 1.398.000
In 2012 is de bijdrage voor de aanleg van de verbindingsweg door het SRE vastgesteld op €2,3 miljoen en het resterende deel na aftrek van het voorschot is ontvangen. De exploitatie van een glasvezelnetwerk valt onder de telecom regelgeving. Ter uitvoering van deze regelgeving nemen wij in onze jaarverantwoording de omzet op die we uit dit netwerk halen. Voor 2012 zijn voor € 1.160 aan opbrengsten uit het glasvezelnetwerk door gebruikers op het bedrijvenpark ontvangen. Overzicht incidentele baten en lasten Incidentele baten Realisatie begrox € 1.000,tingsjaar Programma Algemene dekkingsmiddelen Totaal incidentele baten Nvt Er zijn geen incidentele baten of lasten in 2012.
Raming begrotingsjaar ná wijziging
Nvt
Raming begrotingsjaar vóór wijziging
Nvt
30
2.3.4 Analyse begrotingsafwijkingen en begrotingsrechtmatigheid
Omschrijving programma Grondexploitatie KBP Resultaat voor bestemming Toevoeging/ onttrekking aan reserves: Resultaat na bestemming
Raming begrotingsjaar 2012 ná wijziging B L S
29.671
29.621
50
B
27.548
Realisatie begrotingsjaar 2012 L S
27.314
234
Begrotingsafwijking B
2.123
L
2.307
Waarvan onrechtma1 tig B L S
S
184
0
0
0
50
234
184
0
50
234
184
0
0
0
0
0
B = Baten, L = lasten, S = saldo Analyse begrotingsafwijkingen Hiervoor is ook al per programma en voor de algemene dekkingsmiddelen ingegaan op de verschillen tussen de realisatie en de begrotingscijfers voor en na wijziging. De realisatie overschrijdt niet de begroting. De uitgaven passen in de context van de programmadoelstellingen. In het kader van de begrotingsrechtmatigheid zijn er geen afwijkingen. Voor de analyse van de afwijkingen tussen de begroting na wijziging en de programmarekening wordt verwezen naar de toelichting op de programmarekening.
2.3.4 Overzicht reserves Omschrijving Bedragen x € 1.000 Reserve Bovenwijkse voorziening Reserve Beheer bedrijvenpark Totaal
Boekwaarde 01-012012 27
Vermeerderingen
Verminderingen
504
504
Boekwaarde 31-122012 27
20
597
363
254
47
1.101
867
281
31
