Jaarverslag VACpunt Wonen 2010

Jaarverslag VACpunt Wonen 2010

Maart 2011

Stichting VACpunt Wonen Herculesplein 207 3584 AA Utrecht

1

2

Inleiding

De langdurige formatie maakte 2010 tot een bijzonder jaar. Het nieuwe kabinet heeft zijn ambities op het gebied van wonen geformuleerd in hoofdstuk 12 van het regeerakkoord. In het beleid en de regelgeving op het gebied van volkshuisvesting komt meer ruimte voor het bedrijfsleven in de bouw en voor verschillen tussen regio's. Er komt in het ruimtelijke ordeningsbeleid aandacht voor krimpregio's. In samenwerking met krimpregio's wordt gezocht naar maatregelen om deze regio's nieuwe impulsen en ontwikkelingsmogelijkheden te geven. Het kabinet voert de adviezen van de commissie Fundamentele Verkenning Bouw (commissie-Dekker) uit. Gebruikskwaliteit wordt niet expliciet genoemd in het regeerakkoord. Door het ontstaan van krimpregio’s komen Adviescommissies Wonen in verschillende delen van het land voor verschillende uitdagingen te staan. Al in 2010 is VACpunt Wonen gestart met op maat ondersteunen van deze commissies. In 2011 gaan we daar zeker mee door. Daarnaast is en blijft energiebesparing een belangrijk thema voor het VAC-werk. Alleen als bewoners energiebesparende systemen en maatregelen snappen en er van overtuigd zijn dat ze geen negatieve gevolgen hebben voor de gezondheid, zullen ze deze ook gebruiken. Juist binnen dit nieuwe regeerakkoord is het VAC-werk meer dan ooit nodig. De bouwsector krijgt meer het vertrouwen van de overheid, maar dat brengt ook meer verantwoordelijkheid met zich mee. Die verantwoordelijkheid houdt in dat wordt ingespeeld op de woonwensen van bewoners, dat er huizen gebouwd worden waar mensen willen wonen, kortom dat de stem van de bewoner in het bouwproces wordt gehoord. De Adviescommissies Wonen bestaan uit bewoners. Deskundige bewoners, die door jarenlange ervaring met het toetsen van bouwplannen en het onderzoeken van bewonerservaringen weten hoe mensen willen wonen én wat een huis gebruiksvriendelijk maakt. Deze jarenlange ervaringskennis is opgebouwd sinds 1946. Al voor de Tweede Wereldoorlog hielden vrouwen zich actief bezig met de kwaliteit van het wonen in ons land. De allereerste officiële VAC ontstond in Rotterdam, in de naoorlogse periode van wederopbouw. In 2011 is dat dus 65 jaar geleden. Op 30 december 2010 was het precies 45 jaar geleden dat de voorloper van VACpunt Wonen, het Landelijk Contact van de VAC’s, officieel het licht zag. De koepel kwam voort uit de behoefte van het toenemende aantal Adviescommissies Wonen (VAC’s) aan meer onderling contact en uitwisseling van kennis en ervaring. Beide jubilea worden in 2011 gevierd; de voorbereidingen zijn in 2010 al van start gegaan. Het VAC-werk heeft bestaansrecht. Het werk van de lokale en regionale vrijwillige Adviescommissies Wonen is nodig. De ontvangers van de adviezen waarderen de inbreng, deskundigheid en professionaliteit van de adviescommissies. In het jubileumjaar 2011 zal VACpunt Wonen alles in het werk stellen om het nieuwe kabinet hiervan te overtuigen.

Ineke Werner directeur

3

4

Inhoud Inleiding ................................................................................................................................................................ 3 Inhoud ................................................................................................................................................................... 5 1. Feiten & cijfers .................................................................................................................................................. 7 2. Ondersteuning van de Adviescommissies Wonen ...................................................................................... 9 2.1 Inleiding....................................................................................................................................................... 9 2.2 Scholing ....................................................................................................................................................... 9 2.3 ToetsWijzer 2.0.......................................................................................................................................... 11 2.4 Jubileum..................................................................................................................................................... 12 2.5 Website, subsites en minipoll ................................................................................................................. 14 2.6 Publicaties voor Adviescommissies Wonen ......................................................................................... 15 2.7 Onderzoek ................................................................................................................................................. 15 2.8 Continuïteit & werving............................................................................................................................ 15 2.9 Maatwerk................................................................................................................................................... 16 3. Bevordering gebruikskwaliteit ..................................................................................................................... 17 3.1 Inleiding..................................................................................................................................................... 17 3.2 De toekomst van de VAC-organisatie ................................................................................................... 17 3.3 Deelname in normcommissies................................................................................................................ 19 3.4 Meerwaarde van het VAC-advies .......................................................................................................... 20 3.5 Lobbyen ..................................................................................................................................................... 22 3.6 Publiciteit en promotie ............................................................................................................................ 22 3.7 Website en subsites .................................................................................................................................. 23 3.8 Inspraak ..................................................................................................................................................... 24 3.9 Samenwerking .......................................................................................................................................... 24 3.10 Verspreiden van kennis ......................................................................................................................... 26 4. Externe projecten ............................................................................................................................................ 27 4.1 Energie besparen met woonkwaliteit .................................................................................................... 27 4.2 Bewonerservaringen bij energiebesparende maatregelen .................................................................. 29 5. Financiering .................................................................................................................................................... 31 6. Organisatie ...................................................................................................................................................... 33 6.1 Interne organisatie.................................................................................................................................... 33 6.2 Raad van Toezicht .................................................................................................................................... 33 7. Raad van Toezicht .......................................................................................................................................... 35 7.1 Activiteiten ................................................................................................................................................ 35 7.2 Governance ............................................................................................................................................... 36 7.3 Schema aanstelling en aftreden leden RvT ........................................................................................... 36 Bijlage 1 Cursussen & Workshops 2010 .......................................................................................................... 37 Bijlage 2 Knelpunten 2010 ................................................................................................................................. 39 Bijlage 4 Publicaties over VACpunt Wonen ................................................................................................... 43

5

6

1. Feiten & cijfers VAC-werk in cijfers Aantal Adviescommissies Wonen Aantal vrijwilligers Aantal adviezen over woningen (in aantal woningen) Waarvan nieuwbouw Waarvan verbouw/renovatie Waarvan aan corporaties Waarvan aan projectontwikkelaars Waarvan aan particulieren

2010 187 1.400 24.500

2009 186 ruim 1400 ruim 30.000

2008 183 bijna 1500 ruim 37.000

23.200 1.300 bijna 16.000 ruim 8.300 bijna 250

29.000 1.100 ruim 16.000 bijna 12.000 ruim 600

ruim 35.000 bijna 2.000 18.000 bijna 19.000 bijna 800

VACpunt Wonen VACpunt Wonen staat volgens haar statuten voor het behartigen van de belangen van de woonconsument en de bevordering van de kwaliteit van het wonen.

Kwaliteit van wonen betekent: het veilig, gezond en comfortabel kunnen uitvoeren van dagelijkse activiteiten in woning en woonomgeving. Woningen en woonomgeving moeten ruimte bieden voor aanpassing aan behoeften en wensen van bewoners, ook als deze in de loop van de tijd veranderen. Met andere woorden: woningen moeten duurzaam zijn, energiezuinig, maar ook flexibel. VACpunt Wonen is, samen met de bij haar aangesloten Adviescommissies Wonen, de enige organisatie die vanuit het perspectief van de (toekomstige) gebruiker plannen voor woningen en de woonomgeving beoordeelt op gebruikskwaliteit en daarover adviseert. Er is veel (ervarings)kennis aanwezig over woonkwaliteit in het algemeen en voor doelgroepen in het bijzonder, zoals ouderen en mensen met een functiebeperking.

Adviescommissies Wonen De Adviescommissies Wonen adviseren opdrachtgevers over ruimtelijke plannen en over plannen voor woningbouw, zowel nieuwbouw als renovatie. In een vroeg stadium van het bouwproces worden plattegronden en installatietekeningen bekeken. Er worden suggesties gedaan om woningen en woonomgeving nog gebruiksvriendelijker te maken. De commissies zijn in ca. 200 Nederlandse gemeenten actief. De Adviescommissies Wonen adviseren over: Woonomgeving

Woongebouwen Woningen Utiliteitsgebouwen

7

(ontwerp) bestemmingsplan, structuurplan, verkeersplan (kruispunten, keerlus, spoorbak e.d.), stedenbouwkundig plan, woonomgeving van zorgcomplex en winkelcentrum Appartementencomplex, gebouwen geen woongebouwen zijnde zoals gezondheidscentra, seniorenhotel, kerk met zorgeenheden Nieuwbouw, renovatie Hotel, gymzaal, zwembad, wijkgebouw, bedrijfsgebouwen, BSO, winkel, garagebedrijf, autoboulevard, kinderdagverblijf, bedrijfsverzamelgebouw, kantoorruimten, Kulturhus, praktijkruimte, MFC’s, schoolgebouw, brandweerkazerne

Een groot deel van de adviezen ter verbetering van de praktische bruikbaarheid wordt door opdrachtgevers overgenomen. Het zijn vaak eenvoudige middelen waarmee grote verbeteringen te verwezenlijken zijn. Een paar voorbeelden:

Woonomgeving • • • • • • • •

Aanpassen functie van ‘grasveld’ van hondenuitlaatplek naar speelvoorziening Aanbrengen duidelijke bewegwijzering Vermeerderen van het aantal fietsenstallingen voor bezoekers Aanbrengen van betere straatverlichting Realiseren veilige fietspaden door betere markering Aandacht voor groenonderhoud. Obstakels in de looproute voorkomen Aandacht voor samenhang tussen geplande woonfuncties en voorzieningen binnen een gebied

Woongebouwen • Meer oplaadpunten voor scootmobiels realiseren • • • • • • • •

Verhogen balustrades ten behoeve van het veiligheidsgevoel van de bewoners en bezoekers De grootte en bereikbaarheid van de centrale berging vergroten Klapstoel in de lift aanbrengen voor mensen die slecht te been zijn De hellingbaan, die toegang verschaft tot het woongebouw, toegankelijk maken De lichtsterkte van de verlichting in de hal en de gang verminderen Open galerijen uitrusten met een opgeruwde coating Vluchtroute duidelijk aangeven Aandacht voor toegankelijkheid voor mensen met een visuele beperking door middel van kleuren, reliëf en geluid

Woningen • • • • • • • • • •

Leesbare en praktische handleiding voor bewoners van de technische installaties in de woning Aanbrengen hotelschakeling in de hal en overloop Aanpassen draairichting ramen ten behoeve van het schoonmaken van de raampartij Douchekraan niet onder de douche plaatsen Aandacht voor oververhitting (zonnescherm, oriëntatie e.d.) Aanbrengen opstelruimte bij diverse deuren in de woning De plaats van de thermostaat aanpassen voor betere inrichtingsmogelijkheden Meer wandcontactdozen aanbrengen en op de juiste hoogte. Meer daglicht in de keuken Aanbrengen meer bergruimte, door bijvoorbeeld aparte werkkast.

Top 5 Knelpunten Woonomgeving Uit de jaarlijkse VAC-enquête wordt een Knelpunten Top 5 voor de woonomgeving opgesteld. In 2010 leidden de volgende vijf items tot de grootste problemen. (tussen haakjes staat de plaats in de Top 5 van 2009): 1. Parkeren (1) 2 Voorzieningen (4) 3. Toegankelijkheid/Bereikbaarheid (2) 4. Verkeersveiligheid / Ontsluiting woonwijk (3) 5. Sociale veiligheid (5)

8

2. Ondersteuning van de Adviescommissies Wonen 2.1 Inleiding VACpunt Wonen ondersteunt de bij haar aangesloten commissies bij het uitvoeren van hun taak. De commissies werken onder de namen VAC of WAC, vergezeld van een plaatsnaam. De naam VAC is geen beschermde naam; daarvoor is de naam te algemeen. Het beeldmerk van VACpunt Wonen en de Adviescommissies Wonen is wel beschermd. Een Adviescommissie Wonen kan zich alleen aansluiten bij VACpunt Wonen als voldaan is aan een aantal voorwaarden ten aanzien van deskundigheid en continuïteit. Er gelden verplichtingen ten aanzien van het aantal leden, van de financiering en ten aanzien van het volgen van cursussen. De term ‘VAC’ is inmiddels een versteend begrip geworden. Het wordt echter nog wel als zodanig gehanteerd, omdat het voor velen duidelijk maakt wat de oorsprong van de advisering van de commissie is, namelijk de vrouwenadviescommissies. Sinds medio 2004, toen het Landelijk Contact veranderde in VACpunt Wonen, zijn ook mannen officieel welkom bij de Adviescommissies Wonen. Sindsdien neemt het aantal mannelijke VAC-leden gestaag toe naar 23% in 2010. In het ideale geval vormen de commissies qua samenstelling een afspiegeling van de maatschappij; dus vrouwen én mannen, met én zonder baan, autochtoon én allochtoon, oud én jong. De speerpunten van VACpunt Wonen in 2010 bij het ondersteunen van de Adviescommissies Wonen: •

• • • • • • •

Scholing: geven van 43 cursussen (REGULIER), ontwikkelen van 4 nieuwe cursussen, waarvan 2 in 2010 en 2 vanaf 2011 zullen worden aangeboden (PROJECT), inhoudelijk aanpassen van 1 cursus, aanpassen cursuspresentatie (PROJECT) (§ 2.2) Aanbieden van het digitale toetsinstrument ToetsWijzer 2.0 (PROJECT) (§ 2.3) Organiseren van het jubileum van het VAC-werk in 2011 (PROJECT), bestaande uit landelijk VACcongres, jubileumuitgave, heroprichting van VAC Rotterdam (§2.4) Actueel houden website, begeleiding subsites voor Adviescommissies Wonen en minipoll (REGULIER) (§ 2.5) Uitgeven publicaties voor Adviescommissies Wonen (tijdschrift, nieuwsbrief) (REGULIER) (§ 2.6) Stimuleren van en ondersteunen bij onderzoek (REGULIER) (§ 2.7) Bestaande commissies ondersteunen bij continuïteit en werving van leden (REGULIER) (§ 2.8) Leveren van maatwerk (REGULIER) (§ 2.9)

2.2 Scholing VACpunt Wonen ontwikkelt en organiseert cursussen. Alle leden van de bij VACpunt Wonen aangesloten commissies zijn verplicht de basiscursus ‘VAC-werk in de woningbouw’ te volgen. Daarnaast moeten minimaal twee leden de cursus ‘Ruimtelijke plannen en VAC-werk’ volgen en minimaal twee leden de beide modules van de cursus ‘Succesvol adviseren met de ToetsWijzer 2.0’. Er worden thema- en studiebijeenkomsten georganiseerd. VACpunt Wonen vindt het belangrijk dat leden van Adviescommissies Wonen hun kennis up to date houden. Door het volgen van cursussen en het bijwonen van thema- en studiebijeenkomsten blijft de deskundigheid van de VAC-leden op peil en worden de onderlinge contacten versterkt.

2.2.1 Cursussen aanbieden VACpunt Wonen heeft in 2010 52 cursussen, themabijeenkomsten en studiebijeenkomsten gegeven. Het streven voor 2010 was 43 cursussen en dat is dus ruimschoots gehaald. Er zijn opvallend meer reguliere cursussen georganiseerd dan in voorgaande jaren. Dit heeft te maken met de

9

introductie van de nieuwe ToetsWijzer 2.0 en de cursus ‘Succesvol adviseren met de ToetsWijzer, module I en II’. Voor beide modules zijn zalen met computers nodig en die zijn voor lokale commissies niet altijd eenvoudig (en goedkoop) te huren. De cursusinkomsten voor 2010 zijn vrijwel geheel gerealiseerd zoals begroot.

Reguliere cursussen Cursussen op locatie totaal

Aantal cursussen 20 (7 in 2009) 32 (34 in 2009) 52 (41 in 2009)

Aantal deelnemers 300 (114 in 2009) 517 (457 in 2009) 817(571 in 2009)

Tabel: verhouding regulier aanbod vs. cursussen op locatie

2.2.2 Nieuwe cursussen Het streven voor 2010 was om 4 nieuwe cursussen te realiseren, waarvan er 2 al in 2010 zouden worden aangeboden en de andere 2 vanaf 2011. Dit is ruimschoots gerealiseerd. • Cursus Succesvol adviseren met de ToetsWijzer I: de cursus is in 2009 ontwikkeld en vanaf januari 2010 aangeboden. Zie paragraaf 2.3. • Studiebijeenkomsten energiebesparing: de ambitie van 6 studiebijeenkomsten energiebesparing is gehaald. De bijeenkomsten hebben plaatsgevonden bij DUBO Techniek + VolkerWessels, Brink Climate Systems, Ferroli Nederland, J.E. StorkAir en de duurzame wijken Stad van de zon in Heerhugowaard en EVA Lanxmeer in Culemborg. • Studiebijeenkomsten over diverse onderwerpen: de ambitie was 4 studiebijeenkomsten organiseren. Hiervan zijn er 2 gerealiseerd (Multifunctioneel Centrum Bon Vie in Culemborg en UNETO-VNI). • Themabijeenkomst Oververhitting: deze themabijeenkomst is grotendeels ontwikkeld in 2010. Vanaf voorjaar 2011 is de themabijeenkomst in het cursusprogramma opgenomen. • Themabijeenkomst Brandveiligheid: deze themabijeenkomst is grotendeels ontwikkeld in 2010. Vanaf voorjaar 2011 is de themabijeenkomst in het cursusprogramma opgenomen. • In de loop van 2010 is, naar aanleiding van een vraag van een Adviescommissie Wonen, het idee ontstaan om een themabijeenkomst Herstructurering te ontwikkelen. Deze komt bovenop het al genoemde aanbod van nieuwe cursussen. Hiervoor is een docent aangetrokken die ook een bijdrage heeft geleverd aan de ontwikkeling van de themabijeenkomst. De ontwikkeling is in 2010 zo goed als afgerond. De eerste bijeenkomst wordt in februari 2011 gehouden.

2.2.3 Aanpassen cursussen In het kader van de introductie van de nieuwe digitale ToetsWijzer is de cursus ‘Formuleren van een VAC-advies’ aangepast. De cursus is onder de nieuwe naam ‘Succesvol adviseren met de ToetsWijzer 2.0, module II’ 4 keer gegeven in 2010. Zie paragraaf 2.3.

2.2.4 Verbetering presentatie en promotie cursusaanbod Om nog meer VAC-leden warm te maken voor het cursusaanbod van VACpunt Wonen is in 2010 extra aandacht besteed aan de verbetering van de presentatie van het cursusaanbod. Daarnaast zijn de cursussen meer gepromoot. Er zijn diverse acties ingezet om dit te realiseren. Zo is in januari 2010 een CursusKoerier in het leven geroepen. Deze digitale nieuwsbrief biedt een overzicht van de actuele cursusinformatie en verschijnt onregelmatig. In 2010 is de CursusKoerier maar liefst dertien keer verschenen. Daarnaast is de cursusinformatie op het besloten deel van de

10

website beter gestructureerd en uitgebreid met pagina’s over cursussen op locatie, de studiebijeenkomsten en de docenten. De opzet en layout van het programmaboekje is niet aangepast, omdat er nog een groot aantal kaften op voorraad is. Wel zijn de cursusinformatie en de leerdoelen scherper geformuleerd. Bij het programmaboekje voor najaar 2010 (verspreiding in mei 2010) is een brief meegestuurd waarin VACleden worden opgeroepen zich te abonneren op de digitale nieuwsbrief van VACpunt Wonen (NB: bij een abonnement op de Koerier Online ontvangt men ook de CursusKoerier.) Ook is er een infoblad over de cursussen ontwikkeld. Hierin staat welke cursussen verplicht zijn, waar actuele informatie over de cursussen te vinden is en hoe men zich kan abonneren op de nieuwsbrieven van VACpunt Wonen. Dit infoblad wordt meegestuurd bij de bevestiging van de cursusaanmelding en besproken tijdens de basiscursussen.

Studiebijeenkomst Eva-Lanxmeer

Het maximale aantal commissieleden (25) was op de studiemiddag over de ecologische wijk EVALanxmeer in Culemborg afgekomen. De middag begon met een kopje koffie en een Powerpointpresentatie door Gerwin Verschuur. Na de presentatie was het, ondanks het slechte weer, tijd om de wijk van dichterbij te bekijken. EVA-Lanxmeer is uitgegroeid tot een landelijk en internationaal voorbeeld voor duurzame stedenbouw en voor sociale en maatschappelijke ontwikkelingen. In het EVAconcept spelen (toekomstige) bewoners een belangrijke rol. Zowel bij de planontwikkeling als het beheer van een wijk. Persoonlijke betrokkenheid van mensen is een voorwaarde voor het realiseren van een duurzame leefomgeving.

2.3 ToetsWijzer 2.0 In 2009 is hard gewerkt aan de ontwikkeling van het digitale toetsinstrument ToetsWijzer 2.0. Vanaf 2010 is dit instrument beschikbaar voor de Adviescomnmissies Wonen. De cursussen ‘Succesvol adviseren met de ToetsWijzer 2.0 module I en module II zijn ontwikkeld om de VAC-leden kennis te laten maken met dit nieuwe instrument. De cursussen worden in 2010 en 2011 onder kostprijs aangeboden, om zoveel mogelijk commissies de kans te geven de cursus snel te volgen. Voor beide modules geldt dat deze door minimaal twee leden per commissie gevolgd moet worden.

11

In 2010 is module I dertien keer gegeven; 182 VAC-leden volgden de cursus. Module II is vier keer gegeven en door 46 VAC-leden gevolgd. De ToetsWijzer 2.0 is 1975 keer bezocht door 686 verschillende bezoekers; gemiddeld kwam een bezoeker dus ongeveer drie keer op de site van de ToetsWijzer 2.0. Het instrument wordt dus al door 46 % van de Adviescommissies gebruikt. Deze Adviescommissies Wonen hebben de cursus ‘Succesvol adviseren met de ToetsWijzer 2.0 deel I’ al gevolgd. Sommige commissies zijn gehecht aan een bepaalde manier van werken en vinden het lastig om over te stappen op een nieuwe methode. Om ook hen over de streep te trekken worden de cursussen voortdurend gepromoot en indien nodig bijgesteld. Medio 2010 hebben, na evaluatie, de grootste aanpassingen plaatsgevonden. Het ging hierbij zowel om aanpassingen in de ict als inhoudelijke bijstellingen. Tevens is een veel gestelde vragen (FAQ) rubriek toegevoegd aan de website.

2.4 Jubileum In 2011 is het 65 jaar geleden dat het VAC-werk is ontstaan. En wel in Rotterdam. In de Tweede Wereldoorlog waren door bombardementen veel huizen in Rotterdam gesneuveld. Direct na de oorlog werd begonnen met de wederopbouw en werden er in ras tempo nieuwe woningen neergezet. In die tijd was er nog een traditionele rolverdeling: mannen werkten buitenshuis en getrouwde vrouwen binnenshuis. Een aantal Rotterdamse vrouwen liep tegen onpraktische zaken aan in die nieuwe woningen. Zij zijn zich gaan verenigen en hebben vooraf inzage in de bouwplannen gevraagd. Zodat door hun inbreng de praktische bruikbaarheid van de woningen gewaarborgd werd. Dit fenomeen heeft zich als een olievlek over het land verspreid. Er kwamen steeds meer van zulke vrouwen adviescommissies (VAC’s) voor de woningbouw. Daarmee groeide ook de behoefte aan een landelijk contactadres. Op 30 december 1965 zag daarom de stichting Landelijk Contact voor de Vrouwen Advies Commissies voor de woningbouw officieel het licht. Op 30 december 2010 was het dus 45 jaar geleden. Ook dit feit is het memoreren waard. Er zijn dus twee jubilea, die tezamen in 2011 gevierd gaan worden. In dit kader wordt een aantal activiteiten ontplooid, waarvan de voorbereidingen in 2010 al volop in gang zijn gezet.

Jubileumdag Op 31 maart 2011 zal in theater De Flint in Amersfoort een feestelijke jubileumdag voor de VAC-leden plaatsvinden. Er is plaats voor 800 mensen, dus we hopen op een massale opkomst! We zijn blij dat we vier sprekers bereid hebben gevonden een lezing te geven. • • • •

Liesbeth van der Pol, Rijksbouwmeester, vertelt onder meer over de frictie en spanning tussen schoonheid en gebruikskwaliteit in de woning- en utiliteitsbouw. Paul Schnabel, directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau, vertelt over de trends en ontwikkelingen op het gebied van wonen. Onno Dwars, manager duurzaamheid bij VolkerWessels Vastgoed, vertelt over verschillende duurzaamheidsconcepten in de woningbouw. Meindert Smallenbroek, directeur Stad en Bouw van het ministerie van BZK, wordt geïnterviewd door dagvoorzitter Gabrielle van Asseldonk.

Jubileumuitgave Op de jubileumdag zal het jubileumboek van de VAC-organisatie gepresenteerd worden. Uitgangspunt voor het boek zijn de zes toetscriteria die het fundament onder het VAC-werk vormen: bruikbaar, toegankelijk, veilig, gezond & comfortabel, duurzaam en onderhoudsvriendelijk. Per thema worden de ontwikkelingen in het VAC-werk geschetst.

12

De VAC-organisatie is het ministerie van BZK (voorheen VROM) zeer erkentelijk voor de bijdrage aan de instandhouding van het VAC-werk. Bij wijze van dank wilden we daarom graag het eerste exemplaar van ons jubileumboek aan minister Piet Hein Donner uitreiken. Helaas heeft hij aangegeven niet aanwezig te kunnen zijn. We zijn blij dat Meindert Smallenbroek, directeur Stad & Bouw, zich bereid heeft verklaard op de dag aanwezig te zijn. Hij zal namens het ministerie de publicatie in ontvangst nemen.

VAC-herinneringen

In het kader van het jubileum is een aantal oud VAC-leden geïnterviewd. Onder hen ook Bep Breugem (2e van links). Zij stond namens het Landelijk Contact (voorloper van VACpunt Wonen) in 1998 met een stand op de Manifestatie 100 jaar Vrouw en Arbeid. Toen Bep Breugem die ochtend bij de Rai arriveerde, werd haar verteld dat koningin Beatrix haar standje zou gaan bezoeken! Bep ging snel aan de slag met het ophangen van tekeningen en het neerleggen van cursusmateriaal. Een VAC-lid die aan de overkant in de stand van een andere organisatie stond, werd snel opgetrommeld en zo konden zij samen de koningin ontvangen. Eén van de hofdames van Hare Majesteit bleek een VAC-vrouw te zijn. Wellicht dat het VAC-werk daarom haar interesse had gewekt. Ze vroeg Bep Breugem waar de VACcommissies precies op letten bij het beoordelen van een plan. “We hadden oranje bloemen in onze stand, vanwege de oranje kleur in onze huisstijl. We hadden nooit gedacht dat die oranje bloemen nog op een andere manier van pas zouden komen.”

Jubileumfilm Tijdens de jubileumdag zal een korte film vertoond worden over de geschiedenis van het VAC-werk. Hiervoor zijn 17 oud VAC-leden geïnterviewd, waarvan 11 telefonisch en 6 op locatie. Van deze 17 mensen zijn er vervolgens 6 voor de camera geïnterviewd. Het geheel wordt begin 2011 verder uitgewerkt met foto’s, animatie, muziek en voice-over en vervolgens afgemonteerd.

13

Felicitaties VACpunt Wonen heeft diverse personen en organisaties de gelegenheid geboden om de jarige VACorganisatie te feliciteren met haar jubileum. Zestien verzoeken zijn daartoe verstuurd. Inmiddels hebben dertien mensen laten weten aan onze uitnodiging gehoor te zullen geven. Deze collage van felicitaties zal op de jubileumdag vertoond worden.

Heroprichting VAC Rotterdam In Rotterdam is de laatste jaren geen Adviescommissie Wonen meer actief geweest. Dat is jammer, gezien de grote bouwopgave in deze stad. Aangezien de allereerste VAC in Rotterdam is opgericht, heeft VACpunt Wonen in 2010 het initiatief genomen om een nieuwe Rotterdamse Adviescommissie Wonen op te richten. En dat is gelukt! Inmiddels zijn tien mensen in de nieuwe commissie actief; eind 2010 hebben zij alle aan de basiscursus ‘VAC-werk in de woningbouw’ deelgenomen. Ten behoeve van de oprichting van deze commissie zijn convenanten gesloten met Com.Wonen en Vestia Rotterdam en er lopen nog onderhandelingen met andere partijen.

2.5 Website, subsites en minipoll De website www.vacpuntwonen.nl biedt de Adviescommissies Wonen veel informatie en wordt dan ook steeds vaker bezocht:

Unieke bezoekers Totaal bezoeken

2010 17.041 32.056

2009 12.329 18.168

2008 5.607 7.691

Webstatistieken www.vacpuntwonen.nl

Speciaal voor de Adviescommissies Wonen is er een besloten gedeelte, met informatie over cursussen en convenanten. Daarnaast vinden VAC-leden daar handige downloads zoals een PowerPoint presentatie, een discussieforum, toegang tot het digitale toetsinstrument ToetsWijzer 2.0 en een toolkit voor het doen van een woonkwaliteitonderzoek Energiebesparing. In 2010 zijn er twee nieuwe dossiers aangemaakt, over energiebesparing en over GPR Gebouw. Indien nodig worden de dossiers geactualiseerd. Het voornemen was om eind 2010 een minipoll voor de website te realiseren. Besloten is deze poll niet op het besloten gedeelte, maar op de homepage van de website te zetten. Op deze manier is de poll toegankelijk voor veel meer mensen en kunnen we ook de mening peilen van niet-VAC-leden. In 2010 is een aantal stellingen bedacht, onder andere over berging en buitenruimte en over open vs. gesloten keuken. Deze worden vanaf begin januari 2011 op de site geplaatst. Daarnaast is de techniek om dit te realiseren uitgewerkt. Sinds medio 2009 hebben de Adviescommissies Wonen de mogelijkheid om een eigen website te onderhouden via de site van VACpunt Wonen. Commissies die zelf geen website hebben, krijgen zo de kans om op eenvoudige wijze hun naamsbekendheid te vergroten en zich te presenteren op het web. Het gebruik van een vast format zorgt voor meer herkenbaarheid en een professionele uitstraling. Op 31 december 2010 maken 23 commissies gebruik van deze mogelijkheid. De commissies betalen hiervoor € 65 per kalenderjaar. De kosten voor het beheer van de website zijn met € 2.500 hoger dan begroot (€ 1.650). Dit komt door extra vragen buiten de contractuele support om.

14

2.6 Publicaties voor Adviescommissies Wonen VACpunt Wonen geeft het tijdschrift WoonKwaliteit uit. Dit blad is vooral bestemd voor de Adviescommissies Wonen. De uitwisseling van informatie tussen de Adviescommissies Wonen wordt onder andere via dit blad gestimuleerd. Ook hebben ruim 40 externen een abonnement op dit blad dat ook voor hen nuttige informatie bevat. De oplage is in 2010 850 exemplaren. Ondanks het feit dat de oplage klein is, heeft het tijdschrift een belangrijke functie. Het is een tastbaar product dat elke twee maanden bij elke Adviescommissie Wonen in het land op de mat valt en is daarmee een bindend element voor het netwerk. De leden geven het blad vaak binnen de commissie aan elkaar door, dus het aantal lezers is groter dan de oplage. Ook wordt het regelmatig voor prdoeleinden gebruikt. Gezien de samenstelling van de achterban heeft een tastbaar product meerwaarde boven een (veel goedkopere) digitale uitgave. Eéns per twee maanden is er voor de Adviescommissies Wonen een digitale nieuwsbrief, getiteld ‘Koerier Online’, beschikbaar. In 2010 zijn daarnaast drie extra edities verschenen. VACpunt Wonen stelt de Adviescommissies Wonen circa 20 infobladen ter beschikking over zeer diverse onderwerpen: van het werven van vrijwilligers tot het vormgeven van een pr-beleid, van het maken van een begroting tot het maken van een website. In 2010 zijn zeven infobladen geactualiseerd. Daarnaast zijn er twee nieuwe bijlagen uitgebracht, één van een voorbeeld huishoudelijk reglement en een over GPR Gebouw, waarover meer in paragraaf 3.4.

2.7 Onderzoek Voor de VAC-organisatie is onderzoek van groot belang. Door het doen van onderzoek toetsen de Adviescommissies Wonen de door hen verstrekte adviezen. Bij een volgend adviestraject worden de uitkomsten meegenomen. VACpunt Wonen verzamelt zoveel mogelijk onderzoeksgegevens en destilleert daaruit trends en veranderingen in woonwensen. Ook voor de opdrachtgever bieden de VAC-onderzoeken waardevolle informatie over de woonbeleving van bewoners die weer gebruikt worden kan bij volgende bouwplannen. VACpunt Wonen stelt de Adviescommissies Wonen een onderzoeksinstrument ter beschikking waarmee zij WoonKwaliteitOnderzoeken (WKO’s) kunnen uitvoeren. VACpunt Wonen verwerkt op aanvraag de onderzoeksgegevens en schrijft rapportages. VACpunt Wonen kan ook extra vragen voor de commissies formuleren die aan de standaardlijsten worden toegevoegd. In 2010 heeft VACpunt Wonen 5 onderzoeken verwerkt (waarvan 1 standaard WKO en 4 WKO’s Energiebesparing) en geen rapportages geschreven. Vanwege de kosten verwerken Adviescommissies Wonen vaak zelf de gegevens en schrijven ze zelf het rapport. Het uitvoeren van een WKO is erg tijdrovend. Daarom doen veel commissies ook op andere manieren onderzoek, bijvoorbeeld een gezamenlijke fietstocht om de ‘enge plekken’ in de gemeente in kaart te brengen , of check van de toegankelijkheid van het centrum. Er zijn 45 onderzoeken door de Adviescommissies Wonen uitgevoerd, een stuk minder dan de ambitie van 175 uit het werkplan 2010. De verwachte belangstelling voor de in 2008 verbeterde WKO Wonen & Zorg viel in 2010 tegen. Waar in 2009 nog 43 Adviescommissies Wonen van plan waren in 2010 een WKO Wonen & Zorg uit te gaan voeren, geven 12 Adviescommissies Wonen nu aan in 2011 een dergelijk WKO uit te gaan voeren. Toch heeft 13% van de Adviescommissies Wonen in 2010 geadviseerd over Wonen & Zorg. Een toename in vergelijking met 2009: 9%.

2.8 Continuïteit & werving De lokale commissies financieren hun advieswerk door een subsidie van de gemeente en/of een onkostenvergoeding van de opdrachtgever. Bovendien stelt de gemeente of een corporatie vaak een

15

aantal voorzieningen beschikbaar, zoals vergaderruimte, een kast voor het archief, het gebruik van een computer of de mogelijkheid om gratis te kopiëren. Het aantal commissies is, mede door de inzet van VACpunt Wonen, na een periode van stagnatie de laatste jaren weer toegenomen. In deze tijd van economische neergang en de daarmee gepaard gaande problemen in de bouwsector is dat geen kleine prestatie. Helaas zijn er elk jaar ook commissies die zich genoodzaakt zien om tot opheffing over te gaan. Er komt geen geld meer binnen om de onkosten te dekken, er is een gebrek aan bouwplannen of er zijn geen vrijwilligers meer te vinden. VACpunt Wonen zet zich in om recent opgeheven commissies nieuw leven in te blazen. VACpunt Wonen faciliteert deze commissies waar mogelijk. Ook geven bestaande commissies in de regio en de Provinciale Besturen ondersteuning. Daarnaast ondersteunt VACpunt Wonen op verzoek Adviescommissies Wonen bij het werven van nieuwe leden. Deze verzoeken kwamen van bestaande commissies, maar juist ook bij nieuwe en doorstartende commissies was behoefte aan dergelijke ondersteuning. VACpunt Wonen heeft o.a. de volgende zaken ter beschikking gesteld: • • • •

persberichten met oproep voor nieuwe leden, toegespitst op de situatie ter plaatse folders over werving, over het VAC-werk en over VACpunt Wonen posters met wervingsteksten, op de commissie ter plaats toegesneden (A3 formaat) promotiematerialen, zoals keycords, winkelwagenmuntjes, memoblokjes

Bij het op- en doorstarten van commissies door VACpunt Wonen heeft de koepel zelf contact gelegd met lokale en regionale media. Dit leidde in vrijwel alle gevallen tot publicatie. Er zijn vacatures geplaatst bij lokale vrijwilligerscentrales, er zijn wervingsteksten op de websites van gemeenten gezet en in bladen van corporaties. De werving heeft in vrijwel alle gevallen het gewenste succes.

2.9 Maatwerk VACpunt Wonen is de telefonische, schriftelijke en digitale vraagbaak voor de lokale Adviescommissies Wonen. VACpunt Wonen gaat regelmatig het land in en werkt aan de optimalisering van de contacten met de Adviescommissies Wonen. VACpunt Wonen wordt vaak geraadpleegd en er is steeds beter contact. Er worden vragen gesteld over allerhande onderwerpen, zoals organisatievraagstukken, technische onderwerpen, vrijwilligersbeleid, samenwerking en onderhandelingen met gemeenten, provincies, projectontwikkelaars en corporaties. In 2010 ging het om ongeveer 1100 telefoontjes. Daarnaast komen er wekelijks ca. tien vragen over dergelijke onderwerpen per e-mail binnen. Voorts bezoekt de directeur regelmatig (regionale en provinciale) bijeenkomsten van Adviescommissies Wonen. Zij houdt op verzoek lezingen over een door de Adviescommissies te bepalen onderwerp en beantwoordt vragen over inhoudelijke en organisatorische onderwerpen. In 2010 zijn er 33 bezoeken aan (bijeenkomsten van) Adviescommissies Wonen gebracht.

16

3. Bevordering gebruikskwaliteit

3.1 Inleiding De tweede hoofdtaak van VACpunt Wonen is het bevorderen van gebruikskwaliteit van woning en woonomgeving. Hieronder volgt een overzicht van de activiteiten die VACpunt Wonen in 2010 heeft ondernomen om deze taak uit te werken. • • • • • • • •

De toekomst van de VAC-organisatie: behoud en uitbreiding VAC-netwerk, convenanten met opdrachtgevers (PROJECT) (§ 3.2) Deelname in NEN Klimaat, Binnenmilieu, Brandveiligheid en Toegankelijkheid (REGULIER) (§ 3.3) Meerwaarde van het VAC-advies ten opzichte van andere labels en keurmerken (PROJECT) (§ 3.4) Lobbyen: jaarenquête, contacten met overheden, opdrachtgevers en belangenorganisaties, public relations (PROJECT & REGULIER) (§ 3.5) Publicaties voor externen (REGULIER & PROJECT) (§ 3.6) Website VACpunt Wonen: vergroten naamsbekendheid (PROJECT) (§ 3.7) Inspraak (REGULIER) (§ 3.8) Samenwerking in externe projecten (REGULIER & PROJECT) (§ 3.9)

3.2 De toekomst van de VAC-organisatie 3.2.1 Convenanten De VAC-organisatie beoogt een goede gebruikskwaliteit van woningen en woonomgeving door middel van het VAC-advies. Daarom streeft VACpunt Wonen naar continuïteit van het VAC-werk. Voldoende deskundigheid is hiervoor een belangrijke voorwaarde. Deskundigheid kost geld. Onder het motto ‘De gebruiker betaalt’ sluit VACpunt Wonen sinds begin 2008 convenanten met regionaal en landelijk opererende projectontwikkelaars en corporaties. Bij de oprichting van nieuwe commissies bepaalt de commissie of zij de convenanten met gemeente, corporatie(s) en eventueel projectontwikkelaar(s) zelf sluit, of dat VACpunt Wonen dat doet. De opbrengsten van deze convenanten worden ingezet om de deskundigheid van de VAC-leden op niveau te brengen en te houden.. Sinds begin 2008 heeft VACpunt Wonen convenanten afgesloten met: • 5 projectontwikkelaars • 15 corporaties • 3 gemeenten Daarnaast heeft VACpunt Wonen in 2010 onderhandelingen gevoerd met 11 projectontwikkelaars, 27 corporaties en 14 gemeenten. Er zijn zeventien nieuwe commissies, die volgens de nieuwe systematiek werken. Zeven van hen hebben zelf (een of meer) convenanten met lokale opdrachtgevers gesloten en nemen tegen betaling een pakket van producten en diensten af bij VACpunt Wonen. Tien commissies hebben VACpunt Wonen gevraagd de convenanten voor hen te sluiten. Zij krijgen de producten en diensten gratis.

17

Door de kredietcrisis lijken sommige projectontwikkelaars zich nog even niet te willen committeren. Omdat deze tendens al eerder merkbaar was, zijn de convenantopbrengsten voor 2010 wat voorzichtiger begroot. Toch zijn er convenanten afgesloten met een nominale waarde van € 166.395. Het resultaat van de convenantbijdragen voor 2010 komt uit op € 151.538 (inclusief nieuwe Adviescommissies Wonen). Dat is fors meer dan de begrote € 120.000.

De Alliantie en VACpunt Wonen tekenen convenant op PROVADA Op dinsdag 8 juni 2010 tekenden woningcorporatie de Alliantie en VACpunt Wonen een convenant met betrekking tot het adviseren over de gebruikskwaliteit van bouw- en renovatieprojecten van de Alliantie. Het convenant werd getekend op vastgoedbeurs PROVADA door Alliantiedirecteur Jim Schuyt en Ineke Werner van VACpunt Wonen.

3.2.2 Oprichten nieuwe Adviescommissies Wonen VACpunt Wonen streeft ernaar om haar dekkingsgraad nog meer te verhogen. Jarenlang heeft deze dekkingsgraad op of rond de 38% gelegen. Dankzij de inspanningen van VACpunt Wonen in de afgelopen jaren – de kost gaat voor de baat uit - is deze dekkingsgraad in 2007 voor het eerst sinds lange tijd weer toegenomen. In 2010 is de dekkingsgraad nog verder gestegen naar 43,5%. Er zijn dus meer commissies in meer gemeenten. Daaarnaast werken steeds meer commissies gemeentegrensoverschrijdend. VACpunt Wonen gaat door met het oprichten van nieuwe commissies. Er vindt overleg plaats over het oprichten van nieuwe VAC’s met huurdersorganisaties, belangenorganisaties, corporaties en gemeenten. De ervaring leert dat het weliswaar lang duurt voordat een nieuwe commissie een feit is, maar er is wel vraag naar. Zeker in tijden van crisis neemt de vraag naar woningen af en is er meer aandacht voor bewonerswensen. Net zoals in de voorgaande jaren heeft VACpunt Wonen zich in 2010 ten doel gesteld vijf nieuwe commissies te initiëren. De acties die in dit kader in de afgelopen jaren zijn uitgevoerd, hebben we in 2010 gecontinueerd. Dit jaar hebben we op verschillende fronten gewerkt aan het oprichten van Adviescommissies Wonen en aan de herstart van commissies. In totaal liepen er 17 initiatieven. Concluderend: in 2010 zijn er zes nieuwe commissies bijgekomen (Arnhem, Nieuwegein/Vianen, Peel & Maas, Ridderkerk, Rotterdam, Amsterdam-overige stadsdelen). Het streven voor 2010 (5 nieuwe commissies) is daarmee gehaald. Daarnaast zijn er vier commissies opgeheven: de commissies in Den Helder, Elburg, Groesbeek en Leek zagen zich genoodzaakt met hun werkzaamheden te stoppen. Ook het Provinciaal Bestuur van de Adviescommissies Wonen in Drenthe zag niet langer mogelijkheden voor voortbestaan. Per saldo is het netwerk dus met 1 commissie toegenomen. Daarmee is ook de dekkingsgraad gestegen van 42,2 % in 2009 naar 43,5% in 2010.

18

Prioriteit Gemeente

Status

Hoog

Combi-VAC, actief najaar 2010 Actief voorjaar 2010 Actief medio 2009 Doorstart, sinds najaar 2010 In ontwikkeling (sinds 2009); tijdelijk pas op de plaats want werving lukt niet Doorstart sinds voorjaar 2010; actief eind 2010 In ontwikkeling (sinds voorjaar 2010). Regionale commissie voor o.a. Enkhuizen-Hoorn-Medemblik In ontwikkeling (sinds 2009); tijdelijk pas op de plaats want werving lukt niet In ontwikkeling (sinds juni 2010; heroprichting) Doorstart; in ontwikkeling (sinds 1 juli 2010) In ontwikkeling (sinds juni 2010; heroprichting) In ontwikkeling sinds 2009; initiatief van PB Overijssel, tijdelijk op laag pitje Actief voorjaar 2010. Uitbreiding werkgebied met Nieuwegein Actief april 2010. Opgericht door VAC Wonen Venlo Actief voorjaar 2010 Actief najaar 2010 In ontwikkeling (sinds juni 2010; heroprichting)

Amsterdam (ZO, WT, ZB) Arnhem Den Haag Deventer Nijmegen Utrecht West Friesland Wijk bij Duurstede

Middel

Breda Castricum Heerlen Hof van Twente Nieuwegein/Vianen Peel & Maas Ridderkerk Rotterdam Zaanstad

TOTAAL

17

3.3 Deelname in normcommissies VACpunt Wonen neemt deel aan de normcommissie Brandveiligheid en de normcommissie Klimaatbeheersing in gebouwen. Daarnaast staat VACpunt Wonen op de deelnemerslijst voor de commissie Binnenmilieu. Deze is nog niet gestart. Tevens is in 2009 de start van een nieuwe commissie Toegankelijkheid aangekondigd. Ook voor deze commissie heeft VACpunt Wonen zich aangemeld. De doelstelling van deze commissie valt echter buiten het werkterrein van VACpunt Wonen: niet de toegankelijkheid van de fysieke ruimte staat centraal, maar die van producten en diensten die niet met bouwen en wonen te maken hebben. Daarom is besloten niet aan deze commissie deel te nemen. Binnen de normcommissie Brandveiligheid ging de aandacht vooral uit naar de voorgenomen wijzigingen in het Bouwbesluit en de gevolgen daarvan voor de NEN-normen. Het Bouwbesluit wordt op het gebied van brandveiligheid ingrijpend gewijzigd. De commissie heeft veel tijd besteed aan dit voorstel en de impact voor de normen op het gebied van brandveiligheid. VACpunt Wonen heeft zitting in de normcommissie Klimaatbeheersing in gebouwen. Daarnaast heeft zij ook een zetel in de beleidsgroep EPG. De NEN-commissie Klimaatbeheersing heeft zich in 2010 beziggehouden met de definitieve versie van de NEN 7120. VACpunt Wonen heeft waar mogelijk aandacht gevraagd voor de gebruikersvriendelijkheid van alle woninginstallaties en voor een communicatierichtlijn voor installateurs richting bewoners. Bij de partijen die zitting nemen in de commissie heeft VACpunt Wonen ook het onderzoek ‘Energie besparen met woonkwaliteit’ aangekondigd. Tevens heeft VACpunt Wonen het idee dat er al in een eerder stadium stil wordt gestaan bij de bewoner/eindconsument. Daarnaast is de EMG (voornorm NVN 7125), evenals in 2009, aan bod geweest. Bij deze norm wordt niet gekeken naar gebouwgebonden maatregelen, maar naar mogelijke energiebronnen buiten het perceel. Deze kunnen worden meegerekend in de EPC. VACpunt Wonen benadrukt vooral dat de schil van de woning goed moet zijn en dat daarna pas naar de omgeving gekeken kan worden.

19

De NEN 7210 wordt nog niet ingevoerd in januari 2011. De reden hiervoor is onder andere een teveel aan invoerparameters, onconsequente EPC-uitkomsten bij de berekening en een discussie over de ventilatieparagraaf. Het Nederlands Normalisatie Instituut (NNI) stelt een ad hoc werkgroep in, bestaande uit een delegatie van de normsubcommissie EPG en de normsubcommissie Ventilatie. De taak van deze werkgroep is dan om de ontstane problematiek verder inhoudelijk te evalueren en oplossingen te genereren. Halverwege 2011 verwacht men de NEN 7120 alsnog goed te keuren. Tot dan mag bij EPC berekeningen gewerkt worden met de oude en de nieuwe rekenmethode.

De normcommissie Binnenmilieu is nog steeds niet gestart. Wel is hierover gesproken in het platform Binnenmilieu. Een medewerker van het NNI is aanwezig geweest bij een bijeenkomst van het platform Binnenmilieu waarin allerlei tools voor het binnenmilieu van diverse partijen besproken zijn. Het NNI onderzoekt nu hoe deze tools kunnen worden ingezet om te komen tot een nieuwe NEN-norm.

3.4 Meerwaarde van het VAC-advies Een label is een instrument waarmee de kwaliteit van een woning inzichtelijk wordt gemaakt voor de consument. Adviescommissies Wonen krijgen soms te maken met de introductie van nieuwe labels in hun gemeente. VACpunt Wonen wil met het project ‘Meerwaarde van het VAC-advies’ de commissies stimuleren om deze ontwikkeling niet te zien als een bedreiging, maar als een kans om de meerwaarde van het VAC-werk over het voetlicht te brengen. Bij dit project is vooral ingezoomd op het keurmerk GPR Gebouw, een label, gemaakt door en bedoeld voor professionals. In de loop van 2008 was onder de Adviescommissies Wonen onrust ontstaan rond de introductie van dit label. Voor de inbreng van bewoners en de Adviescommissies Wonen was tot dan toe weinig ruimte. Een slechte zaak, zo vond ook W/E adviseurs, die GPR Gebouw ontwikkelde. Daarom streeft VACpunt Wonen naar betrokkenheid van bewoners en/of Adviescommissies Wonen bij dit instrument. Tot eind 2009 had VACpunt Wonen zitting in de projectmatige klankbordgroep GPR Gebouw; deze was gekoppeld aan de ontwikkeling van GPR Bestaande Bouw. Dit project is in 2009 afgerond. In september 2010 is het gebruikersplatform van GPR Gebouw in het leven geroepen. Het platform is een afspiegeling van de verschillende gebruikersgroepen: naast VACpunt Wonen hebben enkele gemeenten, ontwikkelaars, architecten en corporaties zitting in dit platform, dat een zware stem heeft in het prioriteren van wensen en specificaties van het label. Hoofddoel van het gebruikersplatform is het waarborgen van een onafhankelijk, gebruikersvriendelijk en praktisch instrument, dat in de jaren blijft voldoen aan de eisen en wensen van de verschillende betrokken partijen bij (ver)bouwen. Tijdens het eerste overleg zijn de doelen en werkwijze vastgesteld. Het platform komt twee keer per jaar bij elkaar. In het kader van dit project zijn in het voorjaar diverse acties ondernomen: • • • •

20

Er is een infoblad over GPR Gebouw ontwikkeld Er is een webdossier over GPR Gebouw ontwikkeld en op het besloten deel van de website geplaatst In het voorjaar zijn 5 interviews gehouden met VAC’s, gemeenten en W/E adviseurs over GPR Gebouw (beleidsniveau). Hierover is gepubliceerd in WoonKwaliteit. In het najaar zijn nog eens 13 commissies benaderd met vragen over hun ervaringen met GPR Gebouw. Ook hierover is in WoonKwaliteit gepubliceerd.

Naarmate het jaar vorderde, bleek de onrust over GPR Gebouw min of meer verdwenen. Wellicht is er een verband met de gemeenteraadsverkiezingen die in maart 2010 plaatsvonden. Door wisselingen op wethoudersposten zijn processen vertraagd of soms stopgezet. Er was onder de commissies nauwelijks animo voor uitwisseling van kennis over en ervaring met GPR Gebouw. Daarom zijn niet alle vooraf bedachte acties ingezet en is in het najaar van 2010 besloten om voor 2011 het project ‘Meerwaarde van het VAC-advies’ meer te richten op de bedreigingen voor Adviescommissies Wonen in krimpregio’s. Kort daarna bleek de interesse voor GPR Gebouw toch weer aan te trekken. Begin 2011 wordt daarom alsnog samen met W/E adviseurs een bijeenkomst voor geïnteresseerde commissies georganiseerd.

VACpunt Wonen op PeGO-congres ‘Verleidelijk verplichten’

VACpunt Wonen had op 18 maart 2010 zitting in de Commissie van Repliek tijdens het congres van het Platform Energietransitie Gebouwde Omgeving (PeGO). Het thema van het congres was ‘Verleidelijk verplichten – Naar een versnelling van energiebesparing in de gebouwde omgeving’. Het kabinet wil jaarlijks 300.000 woningen en gebouwen energetisch verbeteren. Maar het lijkt er niet op dat we dat tempo gaan halen. Er zijn te veel knelpunten, de vraag neemt onvoldoende toe en te veel partijen wachten af. Met alleen verleidingsinstrumenten komen we er niet, constateert het platform. Verplichtende regels zijn nodig. Vier mogelijke instrumenten werden besproken door de Commissie van Repliek. VACpunt Wonen, in de persoon van adviseur gebruikskwaliteit Nelleke Nelis, was uitgenodigd plaats te nemen in deze commissie vanwege haar kennis van gebruikskwaliteit van energiebesparende maatregelen.

Daarnaast zijn alle mogelijke gelegenheden aangegrepen om het VAC-werk te promoten. Een kleine greep daaruit: • • • • • • • • • • • • • • •

21

Deelname aan jury VSK Awards Presentatie Landelijk Overleg Cliëntenraden Deelname aan panel bij Pego congres ‘Verleidelijk verplichten’ Roadmapsessie TNO energiebesparing Werkconferentie ERA Contour over klimaatneutrale woningen Bijeenkomst Wijs Bouwen voor Senioren bij centrum voor innovatie van de bouwkolom Agentschap.nl: discussiebijeenkomst ‘Energieneutraal kan alleen met eindgebruiker centraal’. Bijeenkomst/Symposium Krimp: Wat Nu!? Nationale Micro WKK dag Partnerbijeenkomst KEI Kenniscentrum Landelijk Symposium Wonen Bijeenkomst NSG: Stille- en stiltegebieden in het stedelijk- en landelijk gebied Voorbeeldencongres Duurzame Stedebouw Symposium NEN 7210, Energieprestatie Gebouwen Ronde tafel-bijeenkomst ‘Communicatie over de Slimme Meter’

3.5 Lobbyen De VAC-lobby vindt zowel op lokaal als op landelijk niveau plaats en heeft tot doel het bevorderen van de gebruikskwaliteit van woning en woonomgeving. Met name op het gebied van het nieuwe Bouwbesluit en GPR Gebouw houden we de vinger aan de pols. Ook de ontwikkelingen op het gebied van energiebesparing worden in de gaten gehouden. Bijvoorbeeld: daar waar melding wordt gemaakt van duurzame woningbouwprojecten zoekt VACpunt Wonen actief contact met een Adviescommissies Wonen in de buurt met de vraag om over dit project te adviseren. Daar waar projecten al gerealiseerd zijn, worden commissies benaderd met de vraag of ze een WoonKwaliteitOnderzoek Energiebesparing willen uitvoeren. Uit de resultaten van de jaarlijkse enquête onder de Adviescommissies Wonen bleek dat met name het

gebrek aan berging, maar ook het gebrek aan buitenruimte de grootste knelpunten waren die door de Adviescommissies Wonen zijn geconstateerd. In 2008 en 2009 is gelobbyd voor terugkeer van berging en buitenruimte in het Bouwbesluit. In de laatste versie van de wetstekst zijn beide weer opgenomen, maar helaas is het besluit nog niet in werking getreden. Op lokaal niveau brengt VACpunt Wonen het werk van de Adviescommissies Wonen onder de aandacht van gemeenten, woningcorporaties en projectontwikkelaars. Het doel hiervan is dat er meer aandacht is voor de gebruikskwaliteit van woning en woonomgeving en dat er meer Adviescommissies Wonen opgericht en ingezet worden. Dit gebeurt door middel van schriftelijke voorlichting en door gesprekken. Bij woningcorporaties en projectontwikkelaars blijkt behoefte te bestaan aan adviezen van een Adviescommissie Wonen. Het gaat dan met name om adviezen over plannen voor woningen en openbare gebouwen. Gemeenten zijn geïnteresseerd in advies over de woonomgeving. VACpunt Wonen bracht in 2009 62 keer een bezoek aan een gemeente, corporatie of projectontwikkelaar. Daarnaast is er uiteraard veelvuldig telefonisch contact en emailverkeer geweest. Corporaties en projectontwikkelaars geven in de gesprekken aan behoefte te hebben aan een advies van een Adviescommissie Wonen en willen concrete afspraken maken over de inzet van de Adviescommissies Wonen. De commissies adviseren de gemeenten ook vaak over beleidsstukken op het gebied van wonen en welzijn. Adviescommissies Wonen nemen deel aan klankbordgroepen en zetten op die manier voortdurend de gebruikskwaliteit van de woonomgeving op de lokale politieke agenda.

3.6 Publiciteit en promotie VACpunt Wonen zorgt voor publiciteit en promotie van VAC-werk in diverse media en bij landelijke organisaties met de nadruk op het landelijke netwerk en de uitwisseling van kennis en ervaring. Bovendien informeert zij gemeenten en corporaties over mogelijkheden voor bewonersparticipatie, oprichtingsvoorwaarden van Adviescommissies Wonen, financiële bijdragen in de instandhouding van een commissie en kosten van scholing e.d. Directie en beleidsmedewerkers van VACpunt Wonen bezoeken regelmatig regionale en provinciale bijeenkomsten (anders dan bijeenkomsten van Adviescommissies Wonen). Zij geven daar onder andere voorlichting over beleid en producten van VACpunt Wonen en bespreken lokale en regionale ontwikkelingen op het gebied van bewonersparticipatie. Zie ook paragraaf 3.4. Om haar externe relaties op de hoogte te houden van haar activiteiten en haar producten te promoten, brengt VACpunt Wonen een digitale nieuwsbrief uit voor professionals in het werkveld van bouwen, wonen en gebruikskwaliteit. De nieuwsbrief is in 2010 vier keer toegezonden aan een kleine 1500 abonnees.

22

Om bij een groot publiek bekendheid te geven aan het werk en de visie van VACpunt Wonen heeft de organisatie in 2010 vier persberichten opgesteld voor de landelijke media. Daarnaast is drie keer een artikel gepubliceerd over het VAC-werk in een landelijke of regionale krant of tijdschrift. Hiermee is de ambitie gerealiseerd. Vermeldenswaard is onder andere een interview met adviseur gebruikskwaliteit Nelleke Nelis in de Cobouw van 16 april 2010, getiteld ‘Bij ons telt alleen maar de kwaliteit’. Daarnaast heeft het NVB Bulletin aandacht besteed aan het WKO Energiebesparing en is er in mei 2010 input geleverd voor de rubriek de Huizendokter van NRC Magazine (29 mei 2010). Daarnaast heeft VACpunt Wonen lokale commissies ondersteund met vijf kant-en-klare persberichten, die eventueel aangevuld kunnen worden met het eigen lokale standpunt. De Adviescommissies Wonen kunnen deze persberichten aanbieden aan de regionale pers. Daarnaast zijn voor zeven Adviescommissies Wonen in oprichting persberichten met een wervend karakter opgesteld; deze waren toegespitst op de lokale situatie.

Top 5 Knelpunten Woongebouw Uit de jaarlijkse VAC-enquête wordt een Knelpunten Top 5 voor woongebouwen opgesteld. In 2010 leidden de volgende vijf items tot de grootste problemen. (tussen haakjes staat de plaats in de Top 5 van 2009): 1. Parkeren van scootmobiels, auto’s en fietsen (1) 2. Toegankelijkheid (2) 3. Berging/bergruimte (3) 4. Veiligheid (5) 5. Lift (4) De knelpunten top-5 woning, woongebouw en woonomgeving zijn via persberichten naar buiten gebracht.

3.7 Website en subsites Op www.vacpuntwonen.nl komen steeds meer mensen informatie halen over de gebruikskwaliteit van woningen en woonomgeving. In 2010 heeft de site ruim 17.000 unieke bezoekers getrokken, dat is 5.000 meer dan in 2009. De website heeft een besloten gedeelte, dat alleen door VAC-leden bezocht kan worden. Dit ledengedeelte biedt actuele informatie over de cursussen, een bestelformulier waarmee met korting publicaties besteld kunnen worden, digitale PR-materialen, handige downloads en een archief van de digitale nieuwsbrief. Nieuw toegevoegd in 2010 zijn een overzicht van de convenanten van VACpunt Wonen, twee webdossiers (over Energiebesparing en over GPR Gebouw) en een Toolkit voor het uitvoeren van een WKO Energiebesparing. Op dit besloten gedeelte vinden de commissies ook de toegang tot het digitale toetsinstrument ToetsWijzer 2.0. Adviescommissies Wonen hebben de mogelijkheid om een eigen website, een zogenaamde subsite, te onderhouden via de site van VACpunt Wonen. Commissies die zelf nog geen website hebben, krijgen zo de kans om op eenvoudige wijze hun naamsbekendheid te vergroten en zich te presenteren op het web. Bovendien zorgt het gebruik van een vast format voor meer herkenbaarheid en een

23

professionele uitstraling. De subsites zijn een succes: op 31 december 2010 zijn er 23 commissies die een subsite via VACpunt Wonen beheren.

3.8 Inspraak • • • • • • • • •

Overleg Platform Bouwregelgeving (VROM) (REGULIER) Juridisch Technische Commissie (VROM) (REGULIER) College van Deskundigen WoonKeur Nieuwbouw (REGULIER) College van Deskundigen WoonKeur Bestaande bouw (REGULIER) College van Deskundigen WoonKeur Zorg (REGULIER) Gebruikersplatform GPR (PROJECT) Bestuur Stichting Woonkwaliteit (REGULIER) Raad van Advies Nederlandse Stichting Geluidshinder (REGULIER) Bestuur Woonster Utrecht (REGULIER)

VACpunt Wonen heeft ook in 2010 deelgenomen aan het Overleg Platform Bouwregelgeving en de Juridisch Technische Commissie van VROM. VACpunt Wonen heeft meegedacht over de nieuwste herziening van het Bouwbesluit en commentaar geleverd op de teksten in de diverse stadia. De directeur van VACpunt Wonen is bestuurslid van de Stichting Woonkwaliteit waarin het certificaat WoonKeur is ondergebracht. Het afgelopen jaar heeft de directeur contact gehad met SKW en met de voorzitter van de Stichting Woonkwaliteit over de relatie tussen SKW en VACpunt Wonen en de relatie tussen SKW en de Adviescommissies Woonkeur. VACpunt Wonen is ontevreden over SKW. Vijf jaar geleden heeft VACpunt Wonen duidelijke afspraken gemaakt met SKW. SKW houdt zich echter niet aan die afspraken. Begin 2011 zal een gesprek plaatsvinden tussen de voorzitter van de stichting Woonkwaliteit, directeur SKW en directeur VACpunt Wonen met het doel de relatie te verbeteren, dan wel afscheid van elkaar te nemen. Vanwege het bovenstaande is VACpunt Wonen in 2010 niet aanwezig geweest bij de twee bijeenkomsten van Het College van Deskundigen. VACpunt Wonen was wel aanwezig bij het Landelijk Symposium Wonen; onderwerp van gesprek waren vernieuwende projecten om nieuwbouw en bestaande bouw een zetje in de juiste richting te geven. Ook kon een levensloopgeschikt gemaakte voorbeeldwoning bezocht worden. Daarnaast was VACpunt Wonen aanwezig bij de lancering van het vernieuwde Handboek WoonKeur Bestaande Bouw, waarbij VACpunt Wonen de toegevoegde waarde van het VAC-werk en diverse uitgaven onder de aandacht heeft gebracht. VACpunt Wonen heeft zitting in de Raad van Advies van de Nederlandse Stichting Geluidshinder (NSG). In 2010 bestond deze organisatie 40 jaar. VACpunt Wonen heeft de NSG- Geluidshinderdag bezocht, met als thema ‘De toekomst van geluidshinderbestrijding’. De vergaderingen van de Raad van Advies zijn, mede vanwege de dreigende verdwijning van de organisatie niet doorgegaan. VACpunt Wonen participeert in het bestuur van Woonster Utrecht. Woonster Utrecht heeft een sterrensysteem geïntroduceerd waarbij de opdrachtgever zelf één of meer sterren toekent aan een project. De inhoud van de sterren is vastgesteld in overleg met consumentorganisaties in Utrecht en gepubliceerd op internet. In 2010 is de positie van Woonster geëvalueerd. Helaas lijkt er onvoldoende draagvlak voor het sterrensysteem; daardoor kost het te veel geld en tijd en levert het te weinig op.

3.9 Samenwerking VACpunt Wonen werkt met veel verschillende organisaties samen, zowel op reguliere basis als projectmatig. In 2010 hebben medewerkers van VACpunt Wonen maar liefst 83 bezoeken aan

24

samenwerkingspartners gebracht. Hieronder vindt u een overzicht van de samenwerkingspartners. De projectmatige samenwerkingsverbanden worden verder uitgewerkt; de reguliere contacten niet.

Reguliere samenwerkingspartners • • • • • • • • •

Aedes Agentschap NL ANBO (Algemene Nederlandse Bond voor Ouderen) BNA (Bond van Nederlandse Architecten) Bouwend Nederland CG-raad Fietsersbond KEI-centrum KWH

• • • • • • • • •

Meer met Minder Milieu Centraal NIROV SBR SKW-certificatie Vastgoed Belang Vereniging Eigen Huis VvE Belang Woonbond

Projectmatige samenwerkingspartners • • • •

Platform Bewoners & Duurzaam bouwen (REGULIER & PROJECT) Platform Binnenmilieu (REGULIER & PROJECT) UNETO-VNI (REGULIER & PROJECT) Gebruikersplatform GPR Gebouw (PROJECT)

VACpunt Wonen is één van de zeven organisaties van het Platform Bewoners en Duurzaam bouwen die in 2008 een intentieverklaring hebben opgesteld en getekend, waarin zij verklaren energiebesparing te stimuleren en te promoten bij hun achterban. Hierin werkt het platform Bewoners en Duurzaam bouwen samen met onder meer ‘ Meer met minder’. Daarnaast zijn alle samenwerkingspartners door het ministerie van VROM in de gelegenheid gesteld om een projectvoorstel in te dienen over energiebesparing. VACpunt Wonen heeft in dit kader het project ‘Energie besparen met woonkwaliteit’ ingediend. Dit project is toegekend en wordt vanaf 2009 uitgevoerd (zie hoofdstuk 4). VACpunt Wonen neemt deel aan het Platform Binnenmilieu. Het Platform Binnenmilieu wordt gevormd door organisaties die zich van huis uit al inzetten voor een gezond binnenmilieu en de activiteiten met elkaar willen afstemmen. Er zijn raakvlakken met het beleid van VROM, de normalisatie op het terrein van klimaat en binnenmilieu en natuurlijk op het terrein van de nieuwe regelgeving rond energiegebruik en energiebesparing. In 2009 heeft het platform een werkplan voor de komende jaren opgesteld. Op basis hiervan is subsidie toegekend. Hiervan wordt de secretaris betaald; de platformleden dienen een declaratie op basis van gemaakte uren in. Binnen het platform Binnenmilieu is gesproken over de nieuw op te richten NEN-commissie Binnenmilieu. Een medewerker van het Nederlands Normalisatie Instituut (NNI) is aanwezig geweest bij een bijeenkomst van het platform waarin allerlei tools voor het binnenmilieu van diverse partijen besproken zijn. VACpunt Wonen heeft op die bijeenkomst een presentatie gegeven over de gebruikershandleidingen die in samenwerking met UNETO-VNI ontwikkeld zijn. Het NNI onderzoekt nu hoe de diverse tools kunnen worden ingezet om te komen tot een nieuwe NEN-norm. De samenwerking binnen het gebruikersplatform GPR Gebouw wordt beschreven in paragraaf 3.4. VACpunt Wonen werkt sinds enige tijd samen met UNETO-VNI, de brancheorganisatie van de installatiesector. De in 2009 gezamenlijk ontwikkelde gebruikershandleidingen zijn in 2010 verder door ontwikkeld en gepromoot. Het UNETO-project ‘Technologie Thuis nu’ richt zich op wonen en zorg en wat de installatiesector daarin kan betekenen voor bewoners met een zorgvraag. Samenwerking heeft geresulteerd in een studiebijeenkomst over domotica voor Adviescommissies

25

Wonen. Daarnaast is gezamenlijk een kleine lobbyactie gevoerd rond het verdwijnen van de meterkast uit het Bouwbesluit. VACpunt Wonen is geïnterviewd voor de Cobouw en heeft daarna het stokje doorgegeven aan UNETO-VNI met een vraag over de meterkast in het Bouwbesluit. Ook met Agentschap NL zijn afspraken gemaakt over verdere samenwerking. Er worden studiebijeenkomsten voor Adviescommissies Wonen opgezet naar energiebesparingsprojecten in de bestaande bouw. Daarnaast worden er studiebijeenkomsten voorbereid naar projecten met voor de Adviescommissies interessante onderwerpen zoals krimp, herstructurering, brandveiligheid en oververhitting. Een ander doel is het promoten van ons onderzoek ‘Energie besparen met woonkwaliteit’. De wijze waarop moet nog nader worden uitgewerkt. Afgelopen jaar heeft VACpunt Wonen contacten gelegd met diverse bedrijven die innovatieve producten ontwikkelen, zoals vloeren, of energiebesparende maatregelen. Met deze firma’s kunnen studiemiddagen of themabijeenkomsten opgezet worden.

3.10 Verspreiden van kennis In 2010 klopten 166 externen aan bij VACpunt Wonen voor informatie en/of bestellingen. Het aantal ligt iets hoger dan het jaar ervoor (152 in 2009). In 2011 verwachten wij, als gevolg van het jubileum, weer meer aan het verspreiden van kennis te doen. VACpunt Wonen behandelt daarnaast jaarlijks naar schatting zo’n 4000 vragen van Adviescommissies Wonen.

Top 5 Knelpunten Woning Uit de jaarlijkse VAC-enquête wordt een Knelpunten Top 5 voor de woning opgesteld. In 2010 leidden de volgende vijf items tot de grootste problemen. (tussen haakjes staat de plaats in de Top 5 van 2009): 1. Berging en bergruimte (1) 2. Afmetingen (2) 3. Deuren (3) 4. Installatie (4) 5. Ramen (-) Nieuw in de top-5 zijn de ramen. Vorig jaar stond de toegankelijkheid nog op 5, en het jaar daarvoor zelfs op 4. Het lijkt er dus op dat er verbetering begint te komen in de toegankelijkheid van woningen.

26

4. Externe projecten Naast de werkzaamheden die uit de reguliere subsidie worden gefinancierd, heeft VACpunt Wonen in 2010 aan een aantal externe projecten gewerkt, namelijk:

• •

Energie besparen met woonkwaliteit (in het kader van Duurzaam Bouwen en de consument) Bewonerservaringen bij energiebesparende maatregelen

4.1 Energie besparen met woonkwaliteit 4.1.1 Projectbeschrijving Sinds 1 januari 2009 werkt VACpunt Wonen aan het project ‘Energie besparen met woonkwaliteit’. Het project maakt deel uit van het Actieprogramma ‘Energiebesparing en duurzaam wonen’ van het Platform Bewoners en Duurzaam Bouwen. De looptijd van het project is vier jaar. Het onderzoeksvoorstel is gekoppeld aan onderzoeksvoorstellen van Milieu Centraal en het onderzoeksinstituut OTB. In het project wordt de gebruikskwaliteit van energiebesparende maatregelen onderzocht. De

doelstelling is het optimaliseren van de relatie tussen energiebesparing, bewonersgedrag en gezondheid. Als het doel is om in de bestaande woningvoorraad op grote schaal woningen te isoleren en van energiezuinige installaties te voorzien, is het van het grootste belang om dat zo te doen dat het woongenot en de gezondheid van de bewoners geen schade berokkend wordt. Er wordt gestreefd naar optimaal rendement van energiebesparende maatregelen in woningen en naar meer gebruikskwaliteit voor bewoners van toekomstige (en huidige) woningen met energiebesparende maatregelen. Centraal in de aanpak staan onderzoeken naar de bewonerstevredenheid met energiebesparende maatregelen in hun woning. Deze onderzoeken geven inzicht in de factoren die het succes van de maatregelen bepalen. Behalve de kwaliteit van de maatregelen en de uitvoering ervan, spelen bewonersgedrag en gezondheid daarbij een belangrijke rol. Uit de resultaten en conclusies komen concrete richtlijnen en aandachtspunten voor planners en bouwers die worden ingebracht bij relevante (branche)organisaties, commissies en platforms zoals SBR, NEN, UNETOVNI, VLA en VROM.

4.1.2 Activiteiten in 2010 In 2010 is hard aan het project gewerkt. Op de website is een Toolkit Energiebesparing geplaatst, waar de commissies allerlei handige informatie en hulpmiddelen kunnen vinden over het uitvoeren van een WKO Energiebesparing. Het rapport van VAC Zutphen-Warnsveld is geanonimiseerd en dient als voorbeeldrapport voor de commissies. Inmiddels zijn 3 onderzoeken afgerond en lopen er nog 10 onderzoeken (zie tabel op de volgende pagina). Het verwerken van de vragenlijsten is intern gebeurd. De begrote kosten voor het inhuren van een datatypist zijn niet gemaakt. De meeste energie is gestoken in het promoten van het WKO Energiebesparing onder Adviescommissies Wonen en, zij het in mindere mate, ook onder externen. We merken dat het onderwerp nog niet sterk leeft onder de commissies: ze hebben nog geen goed beeld hoe ze met dit

27

onderwerp om moeten gaan. Ook opdrachtgevers moeten enthousiast gemaakt worden. Vaak zien ze het belang van het onderzoek nog niet zo goed en ook de crisis gooit roet in het eten waardoor men minder tijd en geld voor een WKO Energiebesparing overheeft.

Adviescommissie Wonen Fase Omvang (in aantal woningen) Apeldoorn Afgerond 26 Hoogeveen* Afgerond 17 Zutphen-Warnsveld Afgerond 29 Heerhugowaard Rapportage 20 Venlo Rapportage 17 Baarn Verwerking enquêtes 24 Harenkarspel Verwerking enquêtes 30 Deventer Enquêteren 80 Montfoort I Enquêteren 10 Montfoort II Inventarisatie 12 Zuidhorn Inventarisatie ? Zwolle Inventarisatie ? Maassluis Verkennende fase ? TOTAAL 265** *Eigen onderzoek (dus geen WKO Energiebesparing), met zeer bruikbare resultaten. ** Van de onderzoeken van VAC Maassluis, VAC Zuidhorn en VAC Zwolle is het aantal woningen nog niet bekend. Er zijn twee full color infobladen over het WKO Energiebesparing ontwikkeld en gedrukt: een voor opdrachtgevers en een voor bewoners. Beide infobladen zijn breed verspreid. In het NVB Bulletin is een oproep geplaatst voor het WKO Energiebesparing en in de rubriek De Huizendokter van het NRC Weekblad is ook aandacht besteed aan energiebesparing. Bij diverse platforms en bijeenkomsten wordt het onderzoek gepromoot. Er wordt gewerkt aan een factsheet die op het openbare deel van de website geplaatst zal worden. Daarnaast wordt naar aanleiding van berichten uit diverse media aan actieve werving gedaan onder Adviescommissies Wonen.

Infobladen over WoonKwaliteitOnderzoek Energiebesparing Een WKO Energiebesparing is een goed hulpmiddel om te bepalen welke energiebesparende maatregelen aansluiten bij de wensen van bewoners. Met name corporaties, projectontwikkelaars en gemeenten kunnen hiermee hun voordeel doen. Om deze potentiële opdrachtgevers te attenderen op het WKO Energiebesparing, verstuurde VACpunt Wonen in september 2010 een mailing naar alle corporaties, ontwikkelaars en gemeenten in ons adressenbestand. Naast het infoblad ontvingen zij een brief waarin geïnteresseerde opdrachtgevers werden verwezen naar de Adviescommissie Wonen in hun gemeente.

28

Daarnaast is VACpunt Wonen betrokken bij drie projecten van externen; de activiteiten die in dit kader worden uitgevoerd dienen hetzelfde doel als het hier beschreven project van VACpunt Wonen. •

• •

Ontwikkeling en promotie gebruikershandleidingen (project van UNETO-VNI): VACpunt Wonen heeft input geleverd bij de ontwikkeling van de handleidingen. Daarna heeft VACpunt Wonen de gebruikershandleidingen gepromoot in diverse platforms. In 2011 zal de promotie nog doorlopen. Klankbordgroep van SBR over PassiefHuis: VACpunt Wonen heeft inhoudelijke input geleverd over de gebruikersvriendelijkheid van het concept. Dit project is afgerond. Innovatiesnelweg voor duurzaamheid (project van het CO2-servicepunt Noord-Holland): VACpunt Wonen heeft veel energie geïnvesteerd in het maken van concrete afspraken over samenwerking. Er wordt gezamenlijk een informatiebijeenkomst georganiseerd voor de Adviescommissies Wonen in Noord-Holland, het WKO Energiebesparing wordt door het CO2servicepunt gepromoot, en er worden twee WKO’s Energiebesparing uitgevoerd. Helaas is het CO2-servicepunt deze afspraken nog niet nagekomen, als gevolg van planningsproblemen.

4.2 Bewonerservaringen bij energiebesparende maatregelen In de afgelopen jaren heeft VACpunt Wonen samen met de Woonbond het project ‘Vraagstimulering naar energiebesparing bij bewoners in de bestaande bouw’ uitgevoerd. Dit project heeft een aantal leerpunten opgeleverd, die de basis vormen van het project ‘Bewonerservaringen bij energiebesparende maatregelen’. De doelstelling van dit project is: het vergroten van de gebruikskwaliteit van energiebesparende maatregelen door middel van het VAC-advies. Het project bestaat uit drie onderdelen: •

•

•

Project 1: Verdergaande dossiervorming over het thema energiebesparing. De kennis over de gebruikskwaliteit van energiebesparende maatregelen wordt waar nodig geactualiseerd en verbeterd toegankelijk gemaakt voor zowel Adviescommissies Wonen als voor derden. Project 2: Binnen het netwerk van Adviescommissies Wonen moet een discussie op gang gebracht worden over de rol en positie van de commissies op het gebied van energiebesparing, zodat er een mentaliteitsverandering t.a.v. dit onderwerp komt. Project 3: De installatiebranche moet worden benaderd om hen te informeren over het VACwerk en hen te overtuigen van het belang van het beschikbaar stellen van installatietekeningen aan de Adviescommissies Wonen (mentaliteitsverandering).

Het beoogd effect van het project is tweeledig: • Meer gebruikskwaliteit voor bewoners van bestaande en nieuwe woningen met energiebesparende maatregelen. • Adviescommissies Wonen en andere partijen zijn zich bewust van de rol die de commissies kunnen spelen met betrekking tot gebruikskwaliteit van energiebesparing. Mogelijke samenwerkingspartners binnen dit project zijn: • Partijen van het platform Bewoners en Duurzaam bouwen: De Nederlandse Woonbond, Vastgoedbelang, VvE Belang, Vereniging Eigen Huis en Milieu Centraal • Aanbodpartijen: Meer met Minder (UNETO-VNI, Neprom) • Vereniging EspritHuis (door middel van consumentenpanels) VACpunt Wonen gaat uit van een project voor de duur van 2 tot 4 jaar. Waarbij het onderzoek binnen twee jaar wordt afgerond. Het project is eind 2009 ingediend bij met ministerie van VROM. De

29

toekenning heeft helaas enige tijd op zich laten wachten, waardoor pas in augustus 2010 met de activiteiten gestart kon worden.

Stand van zaken deelproject 1 Er zijn in 2010 diverse studiebijeenkomsten georganiseerd bij installateurs en producenten van energiebesparende maatregelen. De onderwerpen die bij deze bijeenkomsten ter sprake zijn gekomen, vormen de input voor de dossiervorming over energiebesparing. Een aantal verslagen staat al op het besloten deel van de website. Ook is in WoonKwaliteit over enkele bijeenkomsten gerapporteerd. Voor het openbare deel van de website wordt de informatie bewerkt tot een ‘ aanpak voor de toekomst’, waarbij aan producenten de mogelijkheid wordt geboden om de Adviescommissies Wonen in te zetten als klantenpanel. Ter promotie zal een bericht worden opgenomen in de Koerier Online voor externen. Een aantal factoren (waaronder de late toekenning, de viering van het VAC-jubileum en ziekte) leiden ertoe dat de rapportagedatum van 31 maart 2011 niet kan worden gehaald. Daarom wordt voor dit deelproject uitstel aangevraagd.

Stand van zaken deelproject 2 De ervaring leert dat een discussie en mentaliteitsverandering de beste resultaten oplevert als dit mondeling gebeurt. Daarom is gestart met een belronde onder alle Adviescommissies Wonen. Inmiddels zijn 35 commissies telefonisch benaderd. Een gesprek kost alles bij elkaar al gauw een uur. Ook het uitwerken van het gespreksverslag en het invoeren van de gegevens in de database kost veel tijd. Dit betekent een grotere tijdsinvestering dan voor dit project was begroot. Daartegenover staat dat de interviews wel veel nuttige informatie opleveren. De minipoll is inmiddels ontwikkeld en in een testversie op de website geplaatst. Deze eerste poll gaat over een algemener onderwerp om te bezien of en hoeveel mensen reageren. Daarna zal het thema energie in de poll aan bod komen. Door langdurige ziekte van een medewerker zal de uitvoering van dit deelproject in 2011 aanzienlijk vertraagd worden. Daarom zal ook voor dit project uitstel aangevraagd moeten worden.

Stand van zaken deelproject 3 Voor dit deelproject wordt samengewerkt met Agentschap.nl en UNETO-VNI. Al voor de toekenning van de subsidie zijn daartoe contacten gelegd. Het doel is te komen tot een vijftal studiebijeenkomsten om Adviescommissies Wonen in contact te brengen met alle partijen die bij een bouwproject betrokken zijn. Bij deze bijeenkomsten zal worden benadrukt dat de Adviescommissies Wonen de installatietekeningen graag (op tijd) ontvangen, om te kunnen adviseren over de gebruikskwaliteit van energiebesparende maatregelen. Wederom door ziekte zijn de bijeenkomsten nog niet gerealiseerd. De begrote kosten voor het organiseren ervan zijn dan ook nog niet gemaakt. Een deel van de uren zal doorschuiven, zodat ook voor dit deelproject uitstel aangevraagd moet worden.

30

5. Financiering

VACpunt Wonen heeft een aantal inkomstenbronnen. VACpunt Wonen ontvangt jaarlijks een bijdrage van het ministerie van VROM ter grootte van € 300.000. Hiertoe moet VACpunt Wonen elk jaar een werkplan en een jaarverslag aanleveren. In 2007 is een subsidie a € 1.200.000 toegekend voor de periode 2008-2011. VACpunt Wonen ontvangt voor een deel van haar producten en diensten inkomsten, zoals voor het geven van cursussen, workshops en het verwerken van onderzoekgegevens. Ook de verkoop van het handboek de WoonKwaliteitWijzer, de Gebruikerstoets Wonen ‘Van Zelfstandig tot Zorg’, het boekje ‘Tips voor een slimme indeling van uw woning’ en diverse brochures genereert inkomsten. Dit geldt ook voor de abonnementen op het tijdschrift WoonKwaliteit en de subsites. De lokale Adviescommissies Wonen betalen jaarlijks aan VACpunt Wonen een bijdrage. Deze afdracht bestaat, voor commissies die vóór 2007 zijn opgericht, uit een vaste voet en een variabel deel, afhankelijk van het inwonersaantal van de gemeente waar de VAC actief is. De commissies die na die datum zijn opgericht betalen een vast jaarlijks bedrag, onafhankelijk van het aantal inwoners van de gemeente(n) waar de commissie actief is. VACpunt Wonen heeft zich in 2007 op de toekomst bezonnen. De oude structuren van subsidiering vervagen, zowel op landelijk als op lokaal niveau. Het risico bestaat dat VROM na 2011 minder of geen subsidie meer verstrekt. Om het voortbestaan van de VAC-organisatie te garanderen is onderzocht op welke wijze aanvullende inkomsten gegenereerd kunnen worden. Het perspectief dat hierbij gekozen is, gaat uit van de gedachte dat ‘de gebruiker betaalt’: de partij die adviezen krijgt, zou ook een bijdrage moeten leveren aan de instandhouding van de commissie. VACpunt Wonen ziet hier een aantal kansen en onderscheidt vier doelgroepen waarvoor de VACadviezen nuttig zijn: de woonconsument, gemeenten, corporaties en ontwikkelaars. Voor opdrachtgevers is een Adviescommissie Wonen een uitstekende manier om op een maatschappelijk verantwoorde manier geld te investeren in de kwaliteit van het woningbezit. Bij de oprichting van nieuwe Adviescommissies Wonen en bij de doorstart van bestaande commissies worden (zo mogelijk) convenanten voorbereid tussen de nieuwe commissie en haar opdrachtgevers. Hiermee wordt het risico voor zowel de commissies als VACpunt Wonen gespreid en het voortbestaan van beide gegarandeerd.

31

32

6. Organisatie 6.1 Interne organisatie VACpunt Wonen is een kleine organisatie. Op 31 december 2010 waren er 8 personeelsleden (totaal 5,5 fte). • • • • • • • •

Ineke Werner-van Beek Ruth Bakker-Houdijk Doni Boelhouwer-de Leeuw Olga Ekelenkamp Leontine de Groot-Broer Bart Mulder Nelleke Nelis Monika Szöllősi

directeur adviseur communicatie en pr secretarieel medewerker adviseur communicatie en pr medewerker cursusorganisatie adviseur gebruikskwaliteit adviseur gebruikskwaliteit administrateur

Er waren in 2010 geen mutaties. Het ziekteverzuim was in 2010 iets hoger dan in 2009, maar met 1,99 % nog steeds zeer laag.

6.2 Raad van Toezicht In december 2010 bestond de Raad van Toezicht uit vijf leden. •

Dhr. R. Stevens (1964; voorzitter) is senioradviseur bij adviesbureau BMC te Amersfoort en o.a.

•

Dhr. R.Th.A. Koolen (1968; vice-voorzitter) is directeur Strategie & Beleid bij Heijmans Vastgoed

•

Dhr. P.F. Brugman (1949; lid, portefeuille financiën) is manager Intramuraal Beheer bij

voorzitter koepel woonverenigingen stichting Stut. te Rosmalen en o.a. lid commissie MVO NEPROM.

•

•

33

Woonzorg Nederland en o.a. financieel adviseur bij een woningstichting te Harlingen. Mw. W. Bot-Kaspori (1946; lid, voordrachtszetel Adviescommissies Wonen), voorheen hoofd verkoop regio Zuid Nederland landelijke projectontwikkelaar, is nu gemeenteraadslid voor de VVD te Venlo en lid VAC Wonen Venlo (voorheen vice-voorzitter van VAC Wonen Venlo) Mw. E.F.M. van Betten (1962; lid) is senior netwerkmanager bij Aedes.

Excursie naar de Stad van de Zon

De Stad van de Zon is een grootschalig zonnepanelenproject op een vinexlocatie in de gemeente Heerhugowaard. Woningen worden hier zo energiezuinig mogelijk gebouwd. De EPC moet, zonder zonnepanelen, -collectoren of warmtepompen meegerekend, lager zijn dan 0,8. In de Stad van de Zon is de zon als uitgangspunt genomen. De Stad van de Zon draait op duurzame energie op een schaal, die nergens ter wereld eerder is toegepast. Een unieke wijk dus! In april 2010 organiseerde VACpunt Wonen een excursie voor VAC’s naar deze bijzondere wijk. Deze viel dermate in de smaak dat de medewerkers en de Raad van Toezicht van VACpunt Wonen deze wijk als bestemming gekozen hebben voor hun jaarlijkse gezamenlijke excursie.

34

7. Raad van Toezicht

7.1 Activiteiten De Raad van Toezicht heeft begin 2010 mevrouw Van Betten mogen begroeten als nieuw lid. De Raad heeft vier keer vergaderd. In 2010 zijn aan de orde geweest het jaarverslag en de jaarrekening 2009, een herijking van het meerjarenperspectief 2010-2013, het verslag over het eerste half jaar 2010, het werkplan 2011, de begroting en de opdrachtverlening aan de accountant. De voorzitter en vice-voorzitter hebben een functionerings- en een beoordelingsgesprek met de directeur-bestuurder gevoerd. De prestaties opgenomen in het werkplan vormden daarbij het uitgangspunt. De Raad van Toezicht heeft met genoegen vastgesteld dat de directeur-bestuurder bijna alle doelstellingen heeft gehaald en meerdere malen heeft overtroffen. De convenantinkomsten zijn ruim boven de doelstelling uit gekomen. Daarentegen waren de inkomsten uit externe projecten door een te late toekenning door het ministerie van VROM/WWI (nu BZK) nog niet behaald. Kijkend naar de ambities van de organisatie zijn de uitdagingen op woongebied hoog. De nieuwbouwplannen mogen dan verminderd zijn, herstructurering van de bestaande woningvoorraad heeft een hoge prioriteit bij veel gemeenten en corporaties. Energiebesparing, inzet van duurzame materialen, voldoende ruimte voor nieuwe toepassingen zoals domotica, nadenken over de veranderende woonvraag van consumenten – het zijn allemaal uitdagingen die om deskundig advies vragen. De inbreng van de Adviescommissies Wonen is hierbij onontbeerlijk, net zoals de ondersteuning van deze commissies door VACpunt Wonen. Naar de waarneming van de Raad zorgt VACpunt Wonen voor een actueel cursusaanbod die de deskundigheid van individuele leden van Adviescommissies Wonen daadwerkelijk bevordert. Het stemt de Raad tevreden dat in 2010 52 cursussen daadwerkelijk zijn gegeven. Helaas kon een aantal geplande cursussen niet doorgaan wegens te weinig aanmeldingen. Of dit verschijnsel van tijdelijke aard is of structurele trekken krijgt, is reden voor de Raad om deze ontwikkeling op de voet te volgen. De WoonKwaliteitWijzer en andere publicaties van goede kwaliteit worden regelmatig verkocht. Het aantal subsites ter ondersteuning van de Adviescommissies Wonen is toegenomen. Op de website zijn de bestaande webdossiers goed bijgehouden en er zijn nieuwe thema’s toegevoegd. Een punt van zorg is dat, als gevolg van meerdere factoren, een aantal Adviescommissies Wonen stopt met haar activiteiten. De inspanningen van VACpunt Wonen leiden echter ook tot de oprichting van nieuwe commissies. De toe- en afname van het aantal commissies houden elkaar ongeveer in evenwicht, zodat het netwerk ongeveer even groot blijft. Toch is dit een thema waaraan zowel VACpunt Wonen als de Raad van Toezicht de komende jaren veel aandacht en energie zullen besteden. Vanuit de Raad van Toezicht houden wij de vinger aan de pols. Mw. W. Bot heeft bijvoorbeeld als lid van de Raad van Toezicht het provinciaal overleg van de VAC’s in Limburg en Oost-Brabant op 15 april 2010 in Roermond bijgewoond, evenals het provinciaal overleg van de commissies in Brabant, Limburg en Gelderland op 15 november 2010 te Grave. De Raad van Toezicht constateert dat VACpunt Wonen het afgelopen jaar een prima prestatie heeft geleverd.

35

7.2 Governance De leden van de Raad van Toezicht, exclusief de voorzitter, hebben een workshop Commissariaat & Toezicht van het Nationaal Register gevolgd. Uit een van de lessons learned kwam naar voren dat de paragraaf in het jaarverslag over de Raad van Toezicht door de Raad zelf moet worden opgesteld. Hetgeen vanaf nu gebeurt. De leden van de Raad van Toezicht ontvangen per bijeenkomst een vacatievergoeding á € 130,00. Daarnaast worden de reiskosten vergoed.

7.3 Schema aanstelling en aftreden leden RvT Dhr. R. Stevens Dhr. R. Koolen Dhr. P. Brugman Mw. W. Bot Mw. E. van Betten

Aanstelling juli 2009 juli 2009 januari 2008 mei 2009 mei 2010

Ron Stevens Voorzitter Raad van Toezicht VACpunt Wonen

36

1e periode 1-1-2013 1-1-2014 1-1-2012 1-1-2015 1-7-2015

2e periode 1-1-2017 1-1-2018 1-1-2016 1-1-2019 1-7-2019

Bijlage 1 Cursussen & Workshops 2010

Cursus Introductie: VAC-werk Basiscursus VAC-werk in de woningbouw Cursus: Ruimtelijke plannen en VAC-werk Cursus: Succesvol adviseren met de ToetsWijzer, Module I Cursus: Succesvol adviseren met de ToetsWijzer, Module II Themabijeenkomst: Wonen & Zorg Themabijeenkomst: Tekening lezen Studiedag Totaal

Aantal 7 8 4 13 4 7 1 8 52 (41 in 2009)

In dagdelen 7 80 16 26 4 7 1 8 149 (163 in 2009)

Tabel A: gegeven cursussen + aantallen + deelnemers

Reguliere cursussen Cursussen op locatie totaal

Aantal cursussen 20 (7 in 2009) 32 (34 in 2009) 52 (41 in 2009)

Tabel B: verhouding regulier aanbod vs. cursussen op locatie

37

Aantal deelnemers 300 (114 in 2009) 517 (457 in 2009) 817 (571 in 2009)

Deelnemers 45 114 54 182 46 106 15 255 817 (571 in 2009)

38

Bijlage 2 Knelpunten 2010

De berging is nog steeds een groot knelpunt bij de woning en het woongebouw. Wat opvalt is dat de buitenruimte is verdwenen uit de top 5 bij de woning. Opvallend is ook de intrede van de ‘ramen’ als knelpunt in de top 5 van de woning. Een veel gemaakte opmerking is dat de esthetisch aspect van een raampartij voorrang krijgt boven privacy, plaatsingsmogelijkheden voor meubels en oververhitting wanneer er sprake is van ramen van plafond tot vloer.

Woning 1. Berging en bergruimte (1) Binnenbergingen zijn te klein of ontbreken in zijn geheel. Overige bergruimte binnen is te klein onder andere door de toegenomen technische installaties in de berging. Buitenbergingen bij woningen zijn te klein, ontbreken of zijn slecht bereikbaar en slecht toegankelijk voor fietsen en bevinden zich soms aan de voorzijde van de woning waardoor het uitzicht wordt weggenomen.

2. Afmetingen (2) Woningen met kleine en smalle ruimtes en geen overmaat. Kleine beukmaat; kleine entree en hal met als gevolg geen opstelplek voor kinderwagen en hulpmiddel en geen plaats voor een kapstok; smalle hal/gang en vooral veel slaapkamer(s) zijn te klein en te smal en moeilijk indeelbaar. Opvallend is dat de woningen voor het verlenen van zorg ook veel te klein zijn.

3. Deuren (3) Deuren draaien de verkeerde kant op, zijn onjuist gepositioneerd, zorgen voor een inefficiënte indeling van de woning, zijn verkeerd afgehangen, en slaan tegen elkaar en komen te vaak voor in de belangrijke looplijnen.

4. Installatie (4) Te weinig wandcontactdozen in de woning en, onpraktisch geplaatste wandcontactdozen en videofoonsystemen en ontbreken van loze leidingen. Geen oplaadpunten voor de scootmobiel. De plaats van de radiatoren voor ramen van plafond tot vloer en de onpraktische plaats van de thermostaat. Onvoldoende en slecht ingerichte technische ruimte. Geluidshinder door de installaties, ontbreken van 3 standenschakelaar in badkamer en onvoldoende ventilatiecapaciteit en uitleg. Plaats rookmelder(s) en lastig te vervangen batterij.

5. Ramen (-) Ramen van vloer tot plafond zijn moeilijk te wassen, verminderen de privacy en kunnen oververhitting veroorzaken. Borstwering van de ramen vermindert het uitzicht vanuit een zittende positie. Daarnaast zijn ramen niet te openen; moeilijk bedienbaar; verkeerd geplaatst of draaien de verkeerde kant op.

39

Woongebouw 1. Parkeren van scootmobiels, auto’s en fietsen (1) Veel woongebouwen hebben geen algemene en privé opstelruimte voor een scootmobiel en de afstand van woning tot opstelplaats scootmobiel is groot. Toegankelijkheid van het woongebouw voor scootmobiel minimaal door krappe draaicirkel, smalle gangen, weinig ruimte bij de lift en krappe bochten bij gemeenschappelijke berging. Geen of te weinig oplaadmogelijkheden voor zowel scootmobiel als elektrische fiets. Het ontbreekt regelmatig aan fietsenrekken voor bezoekers. Daarnaast zijn fietsenrekken vaak te krap opgezet en niet geschikt voor senioren. Parkeermogelijkheden in of bij woongebouwen ontbreken soms, het zijn er te weinig of ze zijn te klein, uitritten van invalideparkeerplaatsen krap en klein en hellingbanen niet toegankelijk. Helling van parkeergarage te steil.

2. Toegankelijkheid (2) De toegankelijkheid van woongebouwen is van groot belang maar vormt in veel gevallen een knelpunt. Specifieke voor senioren, mindervaliden en ouders met kinderwagens: hellingbaan te steil of ontbreekt; toegankelijkheid van bergingen en stallingsgarage; te smalle en lange galerijen en gangen; drempels; geen draaicirkel scootmobiels; kleine en smalle hoofdingang; geen opstelruimte bij bellenpaneel en de postbussen; veel deuren, de verkeerd draaien, en zich in de looplijnen bevinden.

3. Berging/bergruimte (3) De bergingen zijn over het algemeen te klein, ontbreken, zijn onhandig ingedeeld en slecht bereikbaar door lange looplijnen en hellingbanen die niet voldoen; het ontbreekt aan elektra en parkeren en opbergruimte is soms in één ruimte ondergebracht.

4. Veiligheid (5) Niet altijd wordt voldoende zorg besteed aan de uitgankelijkheid, bijvoorbeeld vluchtroute en brandtrap zijn niet aangegeven. Wat betreft de sociale veiligheid: soms is het mogelijk de galerijen op te klimmen, is er geen gecontroleerde toegang, zijn er onoverzichtelijke bergingsgangen en is de gezamenlijke stallingsruimte niet veilig.. Het aanbrengen van contrastkleur op 1ste en laatste traptrede in trappenhal verhoogt de fysieke veiligheid, net als het verhogen van de balustrades. Onveilligheid in de parkeergarages is ook een punt.

5. Lift (4) Regelmatig hebben woongebouwen te kleine liften waar geen brancard in past en waar verhuizers geen gebruik van kunnen maken, te weinig liften of helemaal geen lift; is er geen draaicirkel voor rolstoel en scootmobiel voor de liftdeur, lift is slecht bereikbaar door lange looplijnen en er is geluidsoverlast door verkeerd geplaatste liftschacht.

40

Woonomgeving

1. Parkeren (1) Er is een groot gebrek aan parkeerruimte voor bewoners en bezoekers in de woonomgeving, parkeerplaatsen zijn te klein en te smal of liggen ver van woningen; er zijn onvoldoende of geen parkeerplaatsen voor gehandicapten; door verkeersstromen op de parkeerplaatsen is de fysieke veiligheid in het geding. Vvoor fietsen, met name voor bezoekers, zijn er te weinig stallingsmogelijkheden danwel nietjes.

2. Voorzieningen (4) Er zijn onvoldoende speelvoorzieningen voor kinderen en jongeren; situering van de speelvoorzieningen voldoet niet: geen toezicht mogelijk of men moet een drukke straat over. Er is onvoldoende openbaar groen; het onderhoud van het groen is ondermaats; Voorzieningen bij nieuwbouw laten te lang op zich wachten en de bereikbaarheid is matig, het aantal voorzieningen neemt in sommige gemeenten af. Straatmeubilair ten behoeve van senioren verdient aandacht.

3. Toegankelijkheid/Bereikbaarheid (2) De toegankelijkheid in het algemeen is niet altijd voldoende; trottoirs zijn te smal, ontbreken of zijn plaatselijk niet toegankelijk door een verkeersbord of lantaarnpaal en dus niet toegankelijk en gebruiksvriendelijk voor personen in een rolstoel of scootmobiel; bereikbaarheid van winkels en faciliteiten is matig; matige toegankelijkheid mensen met een beperking (slechtzienden, rolstoelgebruikers e.d.); ingang woongebouw moeilijk te bereiken door smal toegangspad; hellingbanen voldoen niet waardoor toegankelijkheid voor gebruikers rolstoelen en scootmobiels niet goed is;

4. Verkeersveiligheid / Ontsluiting woonwijk (3) De verkeersveiligheid in het algemeen is een probleem; in veel woonwijken ontbreekt het aan veilige routes voor fietsers en wandelaars: te smalle fietspaden, te weinig voetpaden, te smalle, en niet goed begaanbare trottoirs, onoverzichtelijke oversteekplaatsen en bewegwijzering en het niet scheiden van verschillende verkeerstromen; wijken hebben een slechte ontsluiting en slechte verkeersafwikkeling door onder andere een smalle toegangsweg; rotondes en op- en afritten zorgen voor gevaarlijke situaties.

5. Sociale veiligheid (5) Sociale veiligheid in het algemeen is niet altijd voldoende, door onvoldoende verlichting, sociaal onveilige en doodlopende en/of lange achterpaden; geen zicht op gebouwen en de omgeving vanuit de woning;

41

42

Bijlage 3 Publicaties over VACpunt Wonen In de loop van het jaar geeft VACpunt Wonen persberichten uit en stuurt zij wervingsadvertenties naar lokale media waar een nieuwe Adviescommissie Wonen in oprichting is. Naar aanleiding hiervan wordt regelmatig gepubliceerd, zowel in lokale als regionale en landelijke media. Lang niet altijd weet VACpunt Wonen wanneer er over haar visie of werkzaamheden gepubliceerd wordt. Daarom kan onderstaande lijst niet beschouwd worden als een uitputtend overzicht van publicaties over VACpunt Wonen. Daarnaast halen de lokale Adviescommissies Wonen ook regelmatig de pers.

1e kwartaal 2010 (jan-mrt) • • •

Wervingstekst in De Brug (Nijmegen): ‘Gezocht: enthousiaste woonconsumenten’ Wervingsteksten in Rotterdamse huis-aan-huisbladen De Havenloods (div. edities), de Botlek en de Overschiese krant: ‘Gezocht: enthousiaste woonconsumenten’ Wervingstekst in huis-aan-huisblad Wijk bij Duurstede: Wijkse Courant en Wijks Nieuws

2e kwartaal 2010 (apr-jun) • • • • • • •

Cobouw: ‘Bij ons telt alleen de kwaliteit’ interview met adviseur gebruikskwaliteit Nelleke Nelis naar aanleiding van het nieuwe Bouwbesluit Doorplaatsing van dit artikel op diverse websites, o.a. www.arbeidsmarkt.com: ‘VACpunt Wonen kijkt alleen naar kwaliteit in Bouwbesluit’ Jaarverslag Mozaïek Wonen Gouda, tekst over het voorleggen van bouwplannen aan Goudse WAC NVB Bulletin, een uitgave van de vereniging voor ontwikkelaars en bouwondernemers over het WoonKwaliteitOnderzoek Energiebesparing Gezamenlijk persbericht met De Alliantie over het sluiten van een convenant op de PROVADA NRC Weekblad, rubriek De Huizendokter over gebrek aan bergruimte en te smalle beukmaat Wervingstekst in De Echo, Amsterdam: ‘Gezocht: enthousiaste woonconsumenten’

3e kwartaal 2010 (jul-sept) •

• • •

doorplaatsing van kant-en-klaar persbericht van VpW voor VAC’s over Oververhitting in diverse lokale bladen en sites, zoals www.siris.nl: VAC: voorkom oververhitting in uw woning (stichting omroep Asten-Someren); doorplaatsing van kant-en-klaar persbericht van VpW voor VAC’s over veilige schoolroutes Wervingstekst in de Castricummer: ‘Gezocht: enthousiaste woonconsumenten’ Wervingstekst in Utrechtse huis-aan-huisbladen Ons Utrecht en Stadsblad Utrecht: ‘Gezocht: enthousiaste woonconsumenten’

4e kwartaal 2010 (okt-dec) • •

43

Wervingstekst in de Krommenier: ‘Gezocht: enthousiaste woonconsumenten’ Voorbereiding artikel in NRC Weekblad, rubriek De Huizendokter, plaatsing 1e week januari: ‘Een behaaglijke energierekening’