Jaarverslag 2011 Haarlem, voorjaar 2012

Jaarverslag 2011 Haarlem, voorjaar 2012

Oecumenisch Diaconaal Centrum Stem in de Stad

©2012 De auteurs J.J. Beumer, H. Custers , A. Lely, D. Martens, J. Obdam, M. Vaandrager, O. Vehmeijer J. van der Velde, P. de Vries. Eindredactie Ineke Hartsuijker en Marianne Vaandrager Vormgeving Cor Vronik Foto verantwoording Foto voorpagina Ad Schaap Overige foto bijdragen Heidi Borgart * Otto van Middelkoop * Marja Ophuijsen * Ad Schaap * eigen archief

2

Inhoudsopgave 1 Inleiding

5

2 Aanloopcentrum

11

3 Asielzoekers en Wereldhuis

17

4 Eetvoorziening

23

5 Diaconaal Werk

27

6 Straatpastoraat

33

7 Multireligieus Haarlem

37

8 Religie, Cultuur en Spiritualiteit

39

9 Management

43

10 Financieel overzicht

45

11 Tot slot

49

Bijlage 1 Stem in de Stad in cijfers

Inhoudsopgave

Bijlage 2 Medewerkers Stem in de Stad

Jaarverslag 2011

3


4

Thuiskomen Zijn vader zag hem in de verte al aankomen. Hij kreeg medelijden en rende op zijn zoon af, viel hem om de hals en kuste hem. Lucas 15,20 Het is misschien wel het allermooiste dat er tegen ons gezegd kan worden: ‘ik houd van je, ik heb je lief, ik geef heel veel om je.’ Psychologen noemen dit de ‘basic trust’, het basisvertrouwen dat onontbeerlijk is voor een mensenkind die zijn of haar weg door het leven gaat. Hier ben je veilig, hier mag je zijn zoals je bent. Ik luister, ik leef mee, je mag altijd komen. Stel dat dit ontbreekt, stel dat je als kind voor het slapen gaan nooit een kus op je voorhoofd hebt gevoeld. Stel dat je zonder liefde in het leven bent gegooid. Stel dat het basisvertrouwen, die warme liefdeslijn in je leven, nooit is aangeraakt? Wie ben je dan, wat moet je dan? Ons hele werk bij Stem in de Stad is doortrokken van verhalen van uiteindelijk onbeantwoorde liefdes. De hunkering is op de gezichten te lezen van hen die onze diaconale gemeenschap dagelijks bezoeken, het grote verlangen naar iemand die om je geeft en van je houdt. Deze hunkering en dit verlangen geldt evenzeer voor hen die zich inzetten voor de medemens in nood, onze vele vrijwilligers en de beroepskrachten. Wat dit betreft is er geen verschil tussen onze gasten en degenen die hen nabij zijn. Hebben mensen vaak niet dezelfde diepe pijnen? Lichamelijke pijn omdat de gezondheid niet meer zo goed gaat en zielenpijn omdat, ja omdat het leven tegenzit, omdat je te weinig hoorde, ‘ik hou van je, ik geef om je’. Allemaal verlangen we nog steeds naar die nachtzoen voor het slapen gaan. Onze tranen vloeien als die kus uitblijft, en ons hart schreeuwt het uit: kus me, omarm me,

Jaarverslag 2011

houd van me. Waar dit naar elkaar geuit kan worden, met woorden, met de uitdrukking van je gezicht of met de stille toestand van je gemoed, daar ontstaat een bezielde gemeenschap, een zinsverband van mensen die gevónden zijn en uiteindelijk kunnen feestvieren. Breng het gemeste kalf en slacht het. Laten we eten en feestvieren (23), want jij bent opnieuw gevonden, opgestaan uit je verlorenheid, opnieuw op weg gezet en wakker gekust uit je angst en verlatenheid. Ons werk is in feite de uitgestoken hand van de vader, van de moeder die op de uitkijk staat en wacht op het thuiskomen van de verdwaalde kinderen van deze wereld. ‘Zijn vader zag hem in de verte al aankomen. Hij kreeg medelijden en rende op zijn zoon af, viel hem om de hals en kuste hem.’ (20) Diaconie is het steeds verder inoefenen van deze vaderlijke compassie en deze moederlijke genegenheid en zorg. Om samen één familie te zijn en steeds meer te worden, hier in het klein en wereldwijd ooit samen rond één tafel. Rembrandt schilderde heel indrukwekkend de beide handen van de Vader als een vader- en een moederhand. ‘Stem in de Stad is mijn familie geworden’, zei Karel tegen prinses Maxima tijdens de opening. Je zag dat het haar ontroerde. Laten we biddend en werkend doorgaan op deze weg, ook in ons nieuwe gebouw. Voorbij de roekeloze losbandigheid van de jongste zoon, en de wrok en jaloezie van de oudste zoon. Onze hoofden onder de zegenende handen van onze Schepper die ons kust op ons voorhoofd. Ga maar lieve kind, je kunt het, toe maar, ik houd van je … volg me maar. Jurjen Beumer, pastor en directeur Ans van Keulen, adjunct-directeur

5

Inleiding

1. Inleiding


1.1 De verhuizing Op maandag 26 september was het zover. Na een lange periode van voorbereidingen verhuisde Stem in de Stad naar haar nieuwe onderkomen, naar het prachtige, gerenoveerde Vincentius – Carré, Nieuwe Groenmarkt 22. Deze zonnige herfstmiddag zullen we niet gauw vergeten. Er waren veel mensen aanwezig om in een soort processie de honderd meter van ons oude gebouw op nummer 10 naar nummer 22 te lopen. De klokken van de Groenmarktkerk luidden. Het beeld van Vincentius a Paulo (1576 – 1669) mee in ons midden. Hij zal even later weer op zijn sokkel staan in het midden van de grote zaal. Met recht mag hij de schutspatroon van ons diaconale werk genoemd worden. Hij die zijn ‘Vincentianen’ voorhield dat zij ‘… geen ander klooster hebben dan de huizen van de zieken, / geen andere cel dan een huurkamer, / geen andere kapel dan de kerk van de parochie, / geen andere pandgang dan de straten van de stad of de zalen van de ziekenhuizen.’ Eenmaal binnen in het nieuwe gebouw boden de eigenaren, de Stichting Vincentius a Paulo en het Jacobs Godshuis een receptie aan. Samen met deze bevriende instellingen is dit grote bouwproject gerealiseerd. Stem in de Stad huurt het grootste gedeelte van het Vincentius – Carré. Verder zijn Haarlem Effect (wijkcentrum Binnensteeds) en twee Fokuswoningen in het gebouw gevestigd. De vele genodigden zagen op die middag voor de eerste keer het nieuwe complex. Je zag de verrassing op de gezichten, ‘wat mooi, wat groot, en toch sober’. Architect Joop Slangen en zijn medewerkers kregen heel wat lof toegezwaaid. En niet te vergeten onze bouwcoördinator Otto Brix, hij was voor ons van onschatbare waarde.

6

Over de geschiedenis van deze oude plek in de binnenstad van Haarlem, over het hele bouwproces, de architectuur, en de diaconaal-maatschappelijke presentie door de eeuwen is een prachtig boek verschenen. Elke aanwezige kreeg op die mooie middag in september een gratis exemplaar uitgereikt, Krijn Kramer e.a., Liefdewerk in het hart van Haarlem. Vincentius en Stem in de Stad. Nieuwe Groenmarkt en Zoetestraat, Haarlem (Spaar en Hout) 2011. Grafisch tekenaar, Haarlemmer Wim van der Putten, maakte de artist impression van ons nieuwe gebouw. Het geeft een mooie inkijk in de vele mogelijkheden die het ‘carré’ biedt.

Officieuze opening op 26 september: In processie wordt het beeld van Vincentius overgebracht naar het nieuwe pand

1.2 De officiële opening Overal stond het aangekondigd en de camera’s van de volop aanwezige pers draaiden, toen op woensdagochtend 25 oktober prinses Máxima het nieuwe gebouw van Stem in de Stad officieel opende. Het was een spontaan idee om de prinses te vragen. Burgemeester Bernt Schneiders was meteen enthousiast en bood zijn diensten aan om de prinses te benaderen. Blij waren we toen ze meteen ‘ja!’ zei. We wisten het al heel vroeg in 2011, maar

moesten het tot over de zomervakantie voor ons houden. De grote betrokkenheid van Máxima bij de samenleving was een van de redenen waarom we haar hebben gevraagd. Het bevorderen van samenhang tussen de diverse bevolkingsgroepen, met daarin haar speciale aandacht voor de zwakkeren, is een van haar missies. De prinses is enorm sociaal betrokken en heeft sympathie voor de onderkant van de samenleving. Door haar komst naar Stem in de Stad liet zij merken oog te hebben voor mensen in de knel, mensen die vereenzaamd zijn, of om wat voor reden dan ook niet meer mee kunnen komen in de samenleving. De komst van Máxima betekende een erkenning van hén en van ons werk. Een uur lang nam ze de tijd om allerlei mensen te ontmoeten voor wie Stem in de Stad zich inzet.

Veelkleurigheid Tijdens de openingsceremonie werd door prinses Máxima een kunstwerk onthuld, dat aan de ene zijde de veelkleurigheid van de bezoekers van Stem in de Stad symboliseert. Aan de andere zijde wordt op een creatieve manier een ‘In Memoriam Wand’ gepresenteerd, vol kleine foto’s van personen die in de loop der jaren zijn overleden. Kunstenaar Jaap Binnema, een van onze vrijwilligers, schreef de volgende tekst bij zijn ‘zuil’: Deze zuil wil iets verbeelden van Het leven, van ieder, uniek, van leven samen. Dat begint als de ochtendzon. Het ontplooit zich in stralen, veelkleurig. Het weerspiegelt zich in de anderen, Helder of vertekend, mooi en lelijk. En het daalt naar de laatste horizon, In de hoop, dat wel, dat het niet onopgemerkt is gebleven, Dat het gezien is, al is het maar door die Ene.

Officiële openingshandeling op 25 oktober door HKH prinses Máxima

HKH prinses Máxima bij De Gedenkzuil

Jaarverslag 2011

7


8

1.3 Openingsactiviteiten Op donderdagmiddag 17 november hielden we OPEN HUIS voor alle Haarlemmers die de nieuwe huisvesting van Stem in de Stad wilden bezichtigen en verder kennis wilden maken met ons werk. We ontvingen op deze middag 450 personen. Op vrijdagavond 28 oktober vond het grote OPENINGSFEEST plaats in de Philharmonie te Haarlem. Het was een prachtige avond met 450 aanwezigen: de vrijwilligers met hun partners, talloze gasten en bezoekers van onze afdelingen, en evenzoveel relaties en bekenden. We zongen samen met Leny van Schaik. We aten samen een heerlijke maaltijd van ‘Lekker Anders.’ En we luisterden naar een speciaal voor deze avond gemaakte theatervoorstelling ‘The Voice of The Town’ door zeven theatermakers: Ferdinand Borger, Juul Beerda, Gottfrid van Eck, Rob Favier, Charlotte Glorie, Kees Posthumus en Kees van der Zwaard.

Burgemeester Schneiders riddert mevrouw Nel Versluis

Aan het begin van het openingsfeest werd mevrouw Nel Versluis door burgemeester Schneiders GERIDDERD tot Lid in de Orde van Oranje Nassau vanwege haar grote verdienste voor het werk van Stem in de Stad en ander kerkenwerk. In haar werden al onze vrijwilligers geëerd vanwege hun enorme inzet voor mensen in de knel. Op zondagmiddag 6 november tenslotte was er een feestelijke Stem in de Stad Stadsviering ter gelegenheid van de verhuizing naar het Vincentius – Carré. De Groenmarktkerk was helemaal vol. Met groot genoegen en veel dankbaarheid kijken we terug op deze feestelijke maanden. Het was druk, zeker, maar het was de moeite waard. Daarna was het ‘back to reality’, want het gaat tenslotte om het werk. Nu in een mooi en groot gebouw. Nieuwe kansen en mogelijkheden wachten.

Gezamenlijke maaltijd tijdens het openingsfeest in de Philharmonie Jaarverslag 2011

9


Toespraken en samenzang tijdens het openingsfeest in de Philharmonie

10

2.1 Inleiding In het Aanloopcentrum is in 2011 de gemeenschap van Stem in de Stad voluit tot bloei gekomen. Gasten, vrijwilligers, werkers, maakten samen talloze open ontmoetingen mogelijk. We leerden van en met elkaar. Het Aanloopcentrum als dagelijks hart van ons centrum, de poort naar andere afdelingen. Het jaar 2011 stond in het teken van ‘de verhuizing’. De voorbereidingen, de verhuizing, en het wennen aan ons nieuwe (t)huis heeft veel tijd in beslag genomen en energie gekost. Niet voor niets, want wat is het mooi geworden! Het Aanloopcentrum is lichter, warmer, groter. Het was wennen voor onze gasten, vooral aan die lichtere ruimte. Sommige gasten zitten liever in een wat donkerder ruimte, waar ze minder zien en gezien worden. Ook voor de vrijwilligers was het wennen aan het nieuwe gebouw. De praktische zaken kostten in het begin veel meer tijd. Waar staat alles, hoe moet het allemaal…. Een groot compliment voor de inzet van de vrijwilligers van het Aanloopcentrum, voor hun veerkracht, harde werken en positieve inzet, is hier op zijn plaats. Het Aanloopcentrum is hierdoor voor onze gasten al snel tot een nieuw thuis geworden.

’Multiculturele groep’

“Al een aantal jaren ben ik als vrijwilliger betrokken bij het Aanloopcentrum. Dit is natuurlijk niet mijn enige vrijetijdsbesteding. Ik houd ook van creatief bezig zijn o.a. drie dimensionaal met klei. Voor de nieuwe huisvesting van Stem in de Stad, speciaal de nieuwe grote zaal - het Aanloopcentrum - heb ik een beeldengroep gemaakt. De sculptuur symboliseert de bezoekers van het Aanloopcentrum, het elkaar vasthouden , zonder onderscheid van kleur of ras. Ik heb de beeldengroep de naam ‘multiculturele groep’ gegeven. Anne Mieke van Galen. Naast de verhuizing was ook het afscheid van coördinator Irene van Bussel, in september, tekenend voor 2011. Marianne Vaandrager heeft haar op uitstekende wijze vervangen. Terugkijkend op 2011 zijn we dankbaar dat in het jaar waarin ‘Thuiskomen’ ons spirituele thema was, het Aanloopcentrum van Stem in de Stad een dagelijks thuis heeft kunnen bieden aan vele gasten. Een plaats van laagdrempelige ontmoetingen, liefdewerk in het hart van de stad.

Jaarverslag 2011

11

2. AAanloopcentrum

2. Aanloopcentrum


2.2 Behaalde resultaten Het totaal aantal bezoeken van het Aanloopcentrum Aantal bezoeken per kwartaal periode 2008-2011 7000

aantal bezoeken

6000 5000 4000 3000 2000 1000 0

1

2

3

4

2008

5764

5010

5026

5252

2009

4846

4148

4336

5188

2010

4875

4540

4227

4998

2011

5212

4146

3681

4908

kw artaal

Totaal aantal bezoeken in het Aanloopcentrum periode 2009 - 2011

Aantal bezoeken

20000 15000 10000 5000 0 Totaal aantal bezoeken

2009

2010

2011

18518

18640

17947

Het totaal aantal gasten dat het Aanloopcentrum in 2011 bezocht is ongeveer gelijk aan dat van vorig jaar.

12

In 2011 telden we 18.000 bezoeken. Dit ondanks het feit dat we rond de verhuizing een week gesloten waren.

Na de verhuizing kwam een aantal nieuwe gasten een kijkje nemen, sommige bekende gasten moesten wennen, en bleven even weg. We kennen ongeveer 175 gasten die met enige regelmaat ons centrum bezoeken bij naam. Zij zijn onze vaste gasten. Daarnaast is er nog een groep van ongeveer 200 gasten die zo af en toe of voor een korte periode het Aanloopcentrum bezoekt. De schommeling in het bezoekersaantal per kwartaal is door de jaren heen vergelijkbaar. Het aantal vaste bezoekers en het totaal aantal bezoekers is redelijk stabiel. Dat geldt ook voor de samenstelling in leeftijd, afkomst en geslacht. In 2011 hebben zich weinig incidenten voorgedaan. Zes gasten werden tijdelijk geschorst, voor een tijdsduur van een middag tot een haf jaar. In toenemende mate worden gasten betrokken bij het reilen en zeilen van het Aanloopcentrum. In de Ideeënbus geven zij hun wensen en suggesties door. Er is bv. het aanbod van gasten om de nieuwe tuin te onderhouden; gast Nico wil houten kunstwerkjes voor ons gaan maken. Het Aanloopcentrum is van ons samen, het gevoel van gezamenlijke verantwoordelijkheid groeit. 2.3 Activiteiten In het Aanloopcentrum zijn de vieringen, vaak gecombineerd met gezamenlijk eten, de momenten waarop gemeenschap tot in haar kern ervaren wordt. Zo hebben we Pasen en Kerst gevierd, dit in samenwerking met het straatpastoraat. Ook Allerzielen is gevierd, een indrukwekkend moment waarin we de namen noemden van de overledenen van het afgelopen jaar. Samen hebben we door kaarsjes aan te steken –

Jaarverslag 2011

laten zien dat we het Licht brandend houden. Ook werd er een voorjaars- en herfstlunch georganiseerd. Tijdens de herfstlunch werd afscheid genomen van Irene van Bussel. Groots was de viering van de bruiloft van onze vaste gasten Jannie en Bert, op 11 januari 2011. Ook hebben we samen verdriet gedeeld. Met name noem ik het overlijden van Bertus de Jong. In 2010 vierden we bij Stem in de Stad nog het huwelijk van Bertus met Mannie. Dit jaar hebben we afscheid van hem moeten nemen. Nieuwe activiteit: het schilderproject. Een nieuw gevormde schilderclub is op 3 middagen bijeen geweest, o.l.v. kunstenaar en vrijwilliger Jaap Binnema van het Aanloopcentrum. Deze middagen stonden open voor gasten van het Aanloopcentrum. De opzet was 1 keer per maand schilderen en dan verder de behoefte peilen. Het doel was niet primair les maar vrije expressie door tekenen en schilderen. Er kon individueel of gezamenlijk gewerkt worden, beide mogelijkheden stonden open. De interesse was in het begin heel goed. Zes à zeven mensen kwamen de eerste twee keer. Iedereen wilde liever voor zichzelf werken dan gezamenlijk. De sfeer was erg ontspannen en er kwamen spontaan gesprekken op gang. Na vijf kwartier was de concentratie op. Er is prachtig werk gemaakt, dat tentoongesteld wordt in het Aanloopcentrum. De groep verliep na drie keer. Daarom is even een pauze ingebouwd, en wordt dit project in 2012 geëvalueerd; dan zal worden gekeken hoe de voortzetting kan plaatsvinden.

13


Gesprekstafel Iedere 1e donderdagmiddag van de maand kwam de ‘Gesprekstafel’ samen, o.l.v. de coördinator en een vrijwilliger. Geprobeerd wordt om, in een aparte ruimte, een gesprek op gang te krijgen en naar elkaar te luisteren. De onderwerpen van de gesprekken waren: Vrijheid, Thuiskomen, Nieuw huis-thuis, December-feestmaand ? We leerden van elkaars invalshoeken, ideeën en levenservaring. Gemiddeld waren er 6 gasten aanwezig. Vrijwel na iedere ‘Gesprekstafel’ was de leiding enthousiast, verrast en geraakt door de inbreng en het (vaak onverwachte) verloop van het gesprek. Ook dit jaar heeft MSD een bijdrage geleverd in het kader van haar vrijwilligersdagen. De vrijwilligers van MSD hebben de officieuze opening van Stem in de Stad op 26 september op uitstekende wijze met hapjes en drankjes verzorgd. Magdalena-overleg Eén van de coördinatoren heeft een aantal malen het Magdalena-overleg bijgewoond. Bij dit overleg, georganiseerd door de Politie Haarlem, komen alle zorgverleners aan overlastplegers in Haarlem bijeen. Hierdoor is er direct contact met hulpverleners in Haarlem en krijgt de coördinator informatie over enkele gasten van Stem in de Stad. 2.4 Menskracht en organisatie Coördinatoren Jody van der Velde droeg in 2011 zorg voor de coördinatie van het Aanloopcentrum, samen met Irene van Bussel. Van Irene hebben we in september jammer genoeg afscheid moeten nemen, omdat zij een nieuwe baan had gekregen. Zij is vervangen door Marianne Vaandrager, Marianne was al ingewerkt omdat ze al eerder tijdelijk deze functie had vervuld.

14

Vrijwilligers Eind 2011 telde het Aanloopcentrum 60 vrijwilligers. Een gevolg van alle publiciteit rond de verhuizing was een groter aanbod van nieuwe vrijwilligers, 11 nieuwe vrijwilligers hebben hun plek gevonden. Via de Werkwinkel, een uitzendbureau in Haarlem voor cliënten van RIBW en K/AM meldde zich 1 vrijwilliger aan. 9 vrijwilligers namen afscheid. In oktober kregen we het verdrietige bericht van overlijden van Silvia Meijer, vrijwilliger van het maandagteam. In toenemende mate nemen vrijwilligers van het Aanloopcentrum meer taken op zich. Naast het ‘draaien’ van hun eigen dagdeel, nemen velen ook verantwoording op zich voor deeltaken, zoals de bloemen en planten verzorgen, het voorraadbeheer, het dagcoördinatorschap, het ontwikkelen van protocollen m.b.t. de schoonmaak etc. We zijn blij met de vele talenten die onze vrijwilligers hebben, en hopen dat deze talenten tot bloei mogen komen bij (o.a.) Stem in de Stad. Eén talent is in het zonnetje gezet. Nel Versluis, vrijwilliger van het eerste uur heeft, tijdens het openingsfeest van Stem in de Stad, van burgemeester Schneiders een lintje ontvangen voor haar werk voor Stem in de Stad. Met dit lintje eren we Nel, en met haar eren we alle vrijwilligers van Stem in de Stad. In 2011 waren er 5 scholingsbijeenkomsten voor vrijwilligers, waar informatie over o.a. reclassering, interreligieuze dialoog, deescalatie, ontwikkelingen bij Stem in de Stad werd gegeven. Naast kennisoverdracht was er ook aandacht voor inspiratie door een lezing van Jurjen Beumer. Uiteraard hadden we in mei ons uitje, waarmee we onze dank voor de inzet van onze vrijwilligers willen vieren. Deze keer bestond het programma uit een ontbijt bij

Dodici, een rondleiding in de Bavo en een stadswandeling. Naast de vrijwilligers van het Aanloopcentrum noemen we dit jaar hier ook de vrijwilligers van de diverse kerken, die trouw pakken koffie komen brengen. Vele kerken zamelen koffie in voor Stem in de Stad. Jaarlijks gaan er ruim 1000 pakken koffie doorheen. De inzameling was zo groot dat wij zelf géén koffie meer hoefden te kopen. We ervaren deze bijdrage als zeer waardevol, en als brede steun voor ons werk. Stagiaires In 2011 hebben 5 stagiaires (4 HBO en 1 MBO) langere tijd meegedraaid in het Aanloopcentrum. Om kennis en ervaring op te doen in de vakgebieden psychologie, maatschappelijk werk en pastoraat. We hebben veel van elkaar geleerd. Ook hebben 8 Taalstagiaires hun taalstage - vanwege hun inburgering - in het Aanloopcentrum gelopen. Dit beviel 3 taalstagiaires zo goed dat ze daarna als vrijwilliger zijn gebleven. In 2011 hebben ook vier maatschappelijke stagiaires hun plek in het Aanloopcentrum gevonden voor een korte stage. Twee van hen hebben voor hun stage appeltaart gebakken bij het Appeltaart Imperium, en hebben deze taart geserveerd in het Aanloopcentrum. De andere stagiaires hebben tijdens de weekenden meegeholpen in het Aanloopcentrum. Beleidsgroep De beleidsgroep van het Aanloopcentrum bestaat uit de dagcoördinatoren. Deze groep is het afgelopen jaar 7 keer bijeengekomen. De verhuizing was veruit het belangrijkste agendapunt.

Jaarverslag 2011

2.5 Vooruitblik op 2012 De coördinatie van het Aanloopcentrum verandert in 2012. I.p.v. 2 duocoördinatoren, met elk een aanstelling van 12 uur, zal er 1 coördinator zijn voor 12 uur, met ondersteuning van 2 collega’s die ieder 4 uur voor het Aanloopcentrum zullen werken. Dit houdt in dat de coördinatie geherstructureerd gaat worden. Vanaf begin 2012 zal de distributie van het straatjournaal plaatsvinden in het Aanloopcentrum tijdens de ochtendopening. We bereiken hiermee een nieuwe groep gasten. De betrokkenheid van gasten bij het Aanloopcentrum zal verder toenemen. Er zal een gastenpanel worden geformeerd. In dit panel kunnen gasten meepraten over het reilen en zeilen van het Aanloopcentrum. Er wordt nagedacht over een andere invulling van de zondagmiddag, dit n.a.v. vragen van gasten om meer in het Aanloopcentrum te kunnen doen dan alleen praten. Gedacht wordt aan muziek, een spelletje of een andere activiteit, speciaal voor op de zondagmiddag. Als er voldoende vrijwilligers zijn is het misschien mogelijk als dat kan met hulp en inspraak van gasten. Zo krijgt de zondag een aparte status. Met een nieuwe opzet van de beleidsgroep, naast de huidige beleidsgroep (die vooral functioneert als dagcoördinatoren overleg) gaan we proberen een groepje samen te stellen dat zich specifiek op het beleid van het Aanloopcentrum richt. De agenda van de huidige beleidsgroep blijkt telkens weer te vol om structureel beleidszaken te behandelen.

15


Bericht van een studente die 2e kerstdag in het AC heeft geholpen, het was haar 1e kennismaking met Stem in de Stad. Op deze manier wilde ik je even laten weten dat ik een fantastische middag heb gehad gister. Ik heb zo erg genoten van de warmte die in het centrum hing gister! De gesprekken die ik heb gevoerd zijn zo waardevol voor me geweest en hebben mij ontzettend veel energie gegeven. Het heeft me weer extra doen beseffen dat we leven voor en met elkaar en dat we het met zijn allen moeten maken. Op straat hebben mensen zo weinig aandacht voor elkaar. Het doet me heel erg goed om te zien en te beleven dat er een plek is waar mensen wel gezien en gehoord worden en waar de haast van de 21e eeuw niet heerst. Ik vind het heel erg leuk om betrokken te blijven bij het centrum. Mochten er dus dingen zijn waar je extra handen en aandacht voor kunt gebruiken, dan weet je me nu te vinden!

16

‘Acht jaar heeft mijn leven stilgestaan’ ‘Bij deze mensen ben ik thuis, zij zijn mijn nieuwe familie. Ik heb alle hulp van ze gekregen om in Nederland te kunnen blijven. Ik kan niet terug naar het land waaruit ik ben gevlucht. Acht jaar heeft mijn leven stilgestaan. Zo lang wachten op zekerheid om te mogen blijven maakt je gek. Iedereen zegt nee. Je voelt je niet nodig. Soms is mijn lijf nog ziek van alle pijn, van alle spanning. Maar het gaat nu goed met me. Ik spreek Nederlands. Ik heb mijn opleiding af. Ik voel weer geluk. Ik schaam me dood om hulp te vragen, maar hier word ik met zoveel liefde geholpen. Dat geeft mij kracht, ik voel mij weer sterk. Ik zal de mensen hier nooit vergeten. En ik ga meer teruggeven dan ik ooit gekregen heb.’ Sardar Salih, 32 jaar

3.1 Inleiding In 2011 is het beleid ten aanzien van asielzoekers in Nederland verhard. Barmhartigheid werd ondergeschikt aan het gedoogakkoord van de regering. Streng doch rechtvaardig heet het asielbeleid te zijn, maar wanneer een specifiek geval een gezicht krijgt, ziet Nederland hoe streng en onrechtvaardig het beleid is. Illegaliteit wordt strafbaar, maar tegelijkertijd neemt het aantal asielzoekers dat vanuit een AZC op straat werd gezet, wordt ‘geklinkerd’ zoals dat heet, enorm toe. De afdeling wordt dagelijks geconfronteerd met de vergaande consequenties van het regeringsbeleid voor de individuele asielzoeker. Het vergt veel van de (nieuwe) coördinator en de vrijwilligers. De vrijwilligers, die de afdeling vaak al jaren trouw zijn, houden gelukkig moed en bleven zich met al hun expertise volledig inzetten. Een groep nieuwe vrijwilligers werd actief in het Wereldhuis, dat in het eerste jaar van zijn bestaan al bewijst hoe waardevol dit voor de vluchtelingen, asielzoekers en ongedocumenteerden uit Haarlem en omgeving is. Aan het einde van het jaar uitte zich de gedeelde verontwaardiging over de zinloze detentie van asielzoekers in een stil fakkelprotest op de Grote Markt waar asielzoekers en vrijwilligers samen een licht lieten schijnen voor hun onschuldige vrienden in de cel. 3.2 Activiteiten en resultaten De afdeling werkte aan de doelstellingen zoals verwoord in het strategisch plan ‘Asielzoekers, van passiviteit naar activering en empowerment 2011 – 2013’. De beleidsgroep, die heel 2011 een vaste samenstelling had, gaf vorm aan nieuwe doelen en hield de vinger aan de pols bij de uitvoering van taken die de afdeling al jarenlang heeft.

Jaarverslag 2011

Stand van zaken afbouw noodopvang Begin 2011 moest het verhuisteam van Stem in de Stad herhaaldelijk in actie komen, want de slopershamer ging door de 2 flats waarin de noodopvang plaatsvond. De bewoners zijn (deels via een tijdelijke woning in Overveen) verhuisd naar flats in Haarlem die pas zomer 2013 gesloopt zullen worden. Helaas is er ook in 2011 geen verandering gekomen in de situatie van de laatste 8 bewoners in de noodopvang. Het gaat om 2 alleenstaande mannen, resp. uit Ethiopië en Azerbeidzjan en een Armeens gezin met 4 schoolgaande kinderen. Zij zijn nog verwikkeld in langjarige procedures die een grote psychische belasting voor hen vormen. Door de onzekere situatie waarin zij al zo lang verkeren, verergerden in 2011 de depressieve- en (psycho-)somatische klachten, en nam de apathie toe. Zorgelijk is het dat sommige cliënten door hun uitzichtloos lijden tot suïcidale gedachtes komen. Door vrijwilligers van Stem in de Stad werd ook in 2011 intensieve begeleiding op zowel juridisch- als psychosociaal vlak gegeven. De problematiek is echter zo ernstig en complex dat het bieden van meer professionele zorg noodzakelijk is, terwijl vanwege hun juridische status de mogelijkheid een beroep te doen op die professionele hulp slechts beperkt is. De jarenlange begeleiding van mensen in een dergelijk schrijnende situatie door dezelfde vrijwilligers werd voor hen ook steeds zwaarder. Gelukkig waren er collega-vrijwilligers die het werk van hen wilden overnemen. Spreekuren drie maal per week De spreekuren van de afdelingen Asielzoekers en Diaconaal Werk zijn vorig jaar samengevoegd; de afdeling Diaconaal Werk coördineert dit. Zie hoofdstuk 5.

17

3. Asielzoekers en Wereldhuis

3. Asielzoekers en Wereldhuis


Door deze samenvoeging konden vluchtelingen en asielzoekers drie maal in de week bij het spreekuur terecht. Vrijwilligers van de afdeling Asielzoekers draaien mee in de bezetting van de spreekuren, zodat de expertise op het gebied van asielzaken gewaarborgd blijft. De beleidsgroep heeft in 2011 bijgedragen aan het ontwikkelen van de criteria voor noodhulp; duidelijkheid geschapen over de bewaartermijnen van spreekuurdossiers; en voorstellen gedaan voor de monitoring van spreekuurcontacten. In 2011 kwamen asielzoekers 64 maal met vragen over hun verblijfsstatus en procedure naar het spreekuur. Meer dan vorig jaar zijn er verzoeken binnengekomen om onderdak van ‘geklinkerden’ en van mensen die hun netwerk van vrienden inmiddels hebben uitgeput. De verzoeken kwamen uit een zeer wijde omgeving van Haarlem, m.n. werd er vaak opvang gezocht voor moeder en kind. Omdat met de gemeente Haarlem is afgesproken dat Stem in de Stad geen nieuwe bewoners in de noodopvang opneemt, moesten de aanvragers, o.a. GGZ InGeest, Vluchtelingenwerk en de Raad voor de Kinderbescherming worden teleurgesteld.

‘Taal’ wandeling

18

Groei van het Wereldhuis van Stem in de Stad in het pand aan de Zoetestraat 15rd. In 2010 had een draagvlakbijeenkomst uitgewezen dat de doelgroep behoefte heeft aan een veilige, vertrouwde plek, waar men elkaar kan ontmoeten en waar taal- en computerlessen kunnen worden gevolgd. Voor deelname aan onze samenleving is er bij velen nog sprake van een (taal-) barrière. Na de voorbereidingen in 2010 ging op 7 januari 2011 het Wereldhuis van start met een gezellige bijeenkomst met een drankje, een hapje en wat speeches. In de maanden daarna werd de inrichting voor de taallessen en de computerlessen vervolmaakt. Een werkgroep coördineert de activiteiten in het Wereldhuis. De eerste asielzoekers wisten het Wereldhuis te vinden en met 3 taaldocenten en 1 computerdocent konden de eerste cursussen van 10 groepslessen, begin april 2011 starten. Deze cursus werd in juli afgesloten met een ‘taalwandeling’ door het centrum van Haarlem, waarna de eerste cursisten in het Wereldhuis een certificaat van deelname aan de lessen uitgereikt kregen. Mond tot mond reclame en folders bij verwante organisaties brachten een stroom geïnteresseerden op gang. De animo nam toe, de groepen werden groter. Het Open Huis op 27 september werd zeer druk bezocht. Cursisten zijn heel blij dat ze wat mogen leren in het Wereldhuis en laten zich heel enthousiast uit over hun lessen en de docenten. (Er zijn zelfs docenten die hun vrijwilligerswerk leuker vinden dan hun eigen betaalde baan)!

Certificaat van deelname Nederlandse les

In 2011 schreven zich totaal 38 mensen in voor lessen, 11 vrouwen en 27 mannen. Voor 6 mensen is het bij de inschrijving gebleven. Plaatsing in een AZC, het volgen van een opleiding elders of andere redenen lagen hieraan ten grondslag. 5 mensen konden de cursus niet afmaken, vanwege o.a. klachten van depressieve aard of opsluiting in vreemdelingendetentie. Dus

27 unieke mensen brachten in 2011 een of meer cursussen tot een goed einde. Daarnaast zetten 5 personen die zelf tot de doelgroep behoren zich in als vrijwilliger, middels het geven van computerles, het gastheerschap, schoonmaak en beheer van het Wereldhuis. Onderstaande tabel geeft een overzicht van aantallen inschrijvingen en cursisten in 2011.

Tabel: aantallen inschrijvingen en cursisten in het Wereldhuis in voor- en najaar 2011 aantal totaal aantal Nederlandse inschrijvingen cursisten taalles computerles Engelse taalles voorjaar 16 13 10 3 0 najaar 35 32 21 8 3 Aangezien het aantal vrouwen ver in de minderheid is in het Wereldhuis en het vele vrouwen minder aanspreekt om les te krijgen in een mannengroep, heeft een van de docenten in november het initiatief genomen te starten met een speciale vrouwen lesgroep onder het mom van “taalles en meer”. De groep is begonnen met 4 vrouwen en 2 begeleidsters Het Topoimodel en het Wereldhuis Drie 2e-jaars studenten van In-Holland hadden de opdracht een goed lopend project voor vluchtelingen te onderzoeken in het kader van participatie en activering van mensen. Zij waren aanwezig bij het Open Huis van het Wereldhuis, maakten daar afspraken voor interviews met mensen uit de doelgroep en interviewden ook de coördinator. Zij bestudeerden het Wereldhuis volgens het Topoimodel: Taal, Ordening, Personen, Organisatie en Inzet. In hun rapportage stond o.a. bij de T van Taal: “Doordat de docenten geïnteresseerd zijn in verre culturen en de vluchtelingen de Nederlandse taal willen leren, ontstaat er een wederzijds leerproces wat stimulerend is voor beide partijen en wat de taalontwikkeling zal bevorderen.” En bij de O van Organisatie

Jaarverslag 2011

gaat het over het nakomen van afspraken. Inderdaad bezoeken niet alle deelnemers trouw hun cursus en meldt niet iedereen zich af bij verhindering: “Vanwege cultuurverschillen gaat dit nog wel eens mis, waardoor een asielzoeker/vluchteling hier dan ook op wordt aangesproken”. Het onderzoek van de studenten droeg er tevens aan bij dat in november de vrouwengroep in het Wereldhuis begon. Monitoring empowerment Met het Wereldhuis wil Stem in de Stad asielzoekers en migranten zonder papieren sterker, meer weerbaar maken. In het Wereldhuis mogen ze hun talenten ontwikkelen, kunnen ze Nederlands leren en computerles nemen. Maar belangrijker is misschien wel dat ze in het Wereldhuis anderen ontmoeten die in dezelfde situatie verkeren, zo kunnen ze een netwerk opbouwen, waar ze op kunnen terugvallen, wanneer dat nodig is. Om de weerbaarheid te kunnen monitoren, is een zogenaamde monitor empowerment ontwikkeld. Hiermee is ervaring opgedaan in 2011. In een gesprek met de deelnemer komen allerlei ‘velden’ aan bod, variërend van de zelfredzaamheid, de lichamelijke conditie

19


tot het opbouwen van een netwerk. Aan elk veld wordt een score verbonden. Deze monitor zal in 2012 gebruikt worden om te kunnen volgen hoe een deelnemer zich tijdens de cursus ontwikkelt. Ontmoeting met prinses Máxima Tijdens de opening van het nieuwe gebouw op 25 oktober, hadden 7 vluchtelingen en asielzoekers, onder wie ook enkele ongedocumenteerden, samen met hun begeleiders een ontmoeting met prinses Máxima. De prinses luisterde met aandacht naar de inleiding van de coördinator over deze groep “sterke mensen” die ondanks hun problemen en onzekere situatie in Nederland de blik op de toekomst gericht houden en zich willen inzetten in het Wereldhuis. De prinses stelde hen vragen over de lessen die ze daar volgen of zelf geven (!) en over wat Stem in de Stad voor hen betekent. Aan het einde van het kringgesprek nam ze graag het haar aangeboden boekje ‘Spiegelschrift’ in ontvangst, - de pennenvrucht van de creatieve schrijfgroep – die eveneens in 2011 actief was in het Wereldhuis. Het perspectief van ex-AMA’s Ook Haarlem heeft zijn ‘Mauro’s’, jongeren die als kind of tiener naar Nederland zijn gekomen en hier een opleiding volgden, maar die vanaf hun 18e verjaardag hun verblijf in Nederland niet langer zeker zijn. Voor deze groep had Vluchtelingenwerk Haarlem het ‘ex-AMA Perspectief’, een project waarin zo’n 20 tot 25 jongeren aan hun toekomst werkten, een toekomst hier of in hun land van herkomst. Vanaf 1 april kreeg Vluchtelingenwerk geen subsidie meer voor dit project. Stem in de Stad trof voorbereidingen voor de opvang van de exAMA’s Er volgde een kennismaking met deze kwetsbare jongeren met problemen van uiteenlopende aard. De gemeente Haarlem bood op het laatste moment nog

20

een mogelijkheid om de zorg door Vluchtelingenwerk Haarlem, via een nazorgtraject, tot het eind van het jaar te financieren. Dit betekende dat de overdracht van de (overgebleven) exAMA’s werd uitgesteld tot 1 januari 2012. Fakkelprotest tegen zinloze detentie Aan het begin van het verslagjaar zaten er twee cliënten van Stem in de Stad in vreemdelingendetentie te Zeist. Tijdens hun detentie zijn ze (voor de zoveelste keer) gepresenteerd aan de ambassades van hun landen van herkomst. De LP’s (Laisser Passer) bleven echter uit en na respectievelijk 6 en 9 maanden werden zij onverrichter zake geklinkerd en kwamen zij weer terug naar Haarlem. Toen vlak voor Kerst weer drie cliënten van Stem in de Stad kort na elkaar werden opgepakt en vastgezet in detentiecentra te Zeist en Rotterdam, was alom de verontwaardiging groot. Op 29 december organiseerde Stem in de Stad een stil fakkelprotest op de Grote Markt om aandacht te vragen voor deze vaak zinloze detentie van (uitgeprocedeerde) asielzoekers. Wel 80 tot 100 mensen deelden de verontwaardiging en vormden een grote kring. Het fakkelprotest heeft veel (media-) aandacht gekregen er was o.a. een mooi videoverslag op de website van het Haarlems Dagblad.

29 december – fakkelprotest op Grote Markt in Haarlem: aandacht voor vaak zinloze detentie uitgeprocedeerde asielzoekers

Diverse activiteiten  Namens Stem in de Stad heeft de afdeling zich aangesloten bij de campagne van Kerk in Actie tegen strafbaarstelling van illegaal verblijf.  De coördinator behaalde samen met de reporter van radio Noord-Holland de eerste prijs in het regionale Dictee der Duidelijke Taal dat door het Nova college in Haarlem werd georganiseerd. Van dit dictee kwam, naast een vermelding in diverse kranten, ook een verslag op de radio.  De afdeling heeft zijn steun gegeven aan de werkgroep van de NVAA (Nederlandse Vereniging van Asiel Advocaten) die aandacht vraagt voor de psychische nood van asielzoekers.  Op 27 september deden 2 afgevaardigden mee aan de demonstratie in Den Haag tegen vluchtelingen op straat.  Een grote afvaardiging bezocht de landelijke dag van de werkgroep Vluchtelingen van de Raad van Kerken, een dag waarop de partijvoorzitter van het CDA, Ruth Peetoom, uitleg kwam geven over het CDA standpunt inzake ex-AMA Mauro.

Jaarverslag 2011

3.3 Menskracht en organisatie Coördinatie Met ingang van 1 februari geeft Diane Martens leiding aan de afdeling (0,5 FTE). Na het afscheid van Tineke Lintjens werd zij tijdelijk vervangen door Jody van der Velde, coördinator van het Aanloopcentrum. In de tweede helft van februari keerde Jody weer terug naar haar eigen functie. Hans Bosma versterkte het gehele jaar, als gedetacheerde maatschappelijk werker vanuit de Doopsgezinde kerk, de afdeling voor 4 uur per week. Hij volgt vooral de procedures van enkele vaste cliënten. Hij is tevens, vanuit de afdeling, achterwacht bij het spreekuur op de donderdagmiddag. Vrijwilligers In totaal 27 vrijwilligers zetten zich in 2011 voor de afdeling in. Zij waren actief op zeer diverse terreinen. Van deze vrijwilligers waren er 12 specifiek actief in het Wereldhuis van Stem in de Stad, waarvan de meesten van hen als docent. Van 1 vrijwilliger is na jarenlange, intensieve ‘dienst’ met een feestje afscheid genomen. Er waren 2 vrijwilligers die in 2011 wat meer afstand namen. Een van hen beschouwde het grote openingsfeest in de Philharmonie als haar afscheid van Stem in de Stad. 3.4 Vooruitblik op 2012  Ons streven is om in 2012 de noodopvang verder af te bouwen door te blijven volharden in het zoeken naar toekomstperspectief voor de resterende 8 bewoners.  Verdere groei van het Wereldhuis Stem in de Stad als “veilige, aandachtige en activerende gemeenschap” staat voorop.  Na de succesvolle start en groei van de lesgroepen in 2011, (overbrengen van kennis), zal er in 2012 meer aandacht komen voor activering en

21


empowerment in het kader van “op eigen kracht”.  In het pand naast het Aanloopcentrum, Nieuwe Groenmarkt 24, waar het Wereldhuis in de toekomst zijn plek zal vinden zal de verbouwing starten.

Saamhorigheid groeit in het Wereldhuis Groot is de verslagenheid als M., een van de trouwste en actiefste cursisten van het Wereldhuis, vlak voor Kerst in vreemdelingendetentie te Zeist wordt genomen. Gevoelens van onmacht, onrecht, verdriet en ook angst voor eigen onveiligheid brengen de cursisten onderling en hun docenten nog nader tot elkaar. Een stroom kerstkaartjes vol goede wensen gaat richting Zeist. Een jonge, vrouwelijke cursist stuur een pikant kerstkaartje met een knipoog en schrijft: “Als je kart zien – lachen lachen – niet deke – alles com goede – best klasgenote”. De naaste van M. reageert op al die positieve en mooie reacties: “M. is er zo blij mee dat hij nu weet dat hij niet alleen is, dat die mensen in Holland van hem houwden en voor hem beten en demonstreeren.”

22

Hij wil en hij zal, de doorzetter De lesindeling voor de nieuwe cursus Nederlandse taallessen van het Wereldhuis is klaar. De cursisten zijn op de hoogte gesteld, wanneer hun les is. De heer S., een ‘generaal pardonner’, komt aan mijn bureau staan. Vastberaden en met luide stem zegt hij: “Ik ben niet tevreden. “ Ik schrik, ik ben ook verbaasd. Dan zegt hij: “Ik heb maar één les per week gekregen, ik wil meer lessen!” Het lukt S. al een tijd niet om hier ook het laatste onderdeel van zijn beroepsopleiding te halen, terwijl hij in zijn land van herkomst al vele jaren zijn beroep heeft uitgeoefend. Vele vrijwilligers heeft hij in de loop der tijd gestrikt om hem privé daarbij te helpen. We praten. S. krijgt zijn extra les, werkt hard en gaat duidelijk vooruit in formulering en verstaanbaarheid. Begin 2012 haalt hij zijn diploma: zijn inzet en vasthoudendheid worden beloond.

4. Eetvoorziening 4.1 Inleiding Al sinds 2006 verstrekt de afdeling Eetvoorziening van Stem in de Stad driemaal per week een gratis maaltijd aan mensen die in de marge van de samenleving moeten leven. Deze voorziening is vooral bedoeld voor mensen die leven aan de onderkant van de samenleving, daklozen, verslaafden, mensen die te kampen hebben met psychische problemen. Voor mensen die dusdanig ontregeld zijn dat ze niet meer in staat zijn voor zichzelf te koken. De Eetvoorziening biedt echter meer dan een maaltijd. Het wil ook een gastvrije plek zijn. Een betrokken groep vrijwilligers zorgt voor een prettige sfeer waar er ruimte is voor ontmoeting, en onderling contact. De vrijwilligers eten regelmatig met de bezoekers mee en bieden zo ‘een luisterend oor’. De Eetvoorziening is voor het Straatpastoraat een centrale plek om nieuwe mensen te leren kennen.

De gasten weten ook dat ze hier de straatpastor kunnen benaderen voor vragen of het maken van een afspraak. Die vragen leiden soms tot een doorverwijzing naar een van de andere afdeling van Stem in de Stad, zoals de afdeling Diaconaal Werk. 4.2 Activiteiten en resultaten Opvallend is dat in 2011 de stijgende lijn van de afgelopen jaren zich niet heeft voortgezet. Er is zelfs sprake van een lichte terugloop in het bezoekersaantal. In 2010 was het gemiddeld aantal bezoekers 54 In 2011was die 52. (zie tabel 4.2.1) Een verklaring voor deze afname is de opvang van verslaafden in het begeleid wonen project “de Wissel” Zij komen met minder grote regelmaat de Eetvoorziening bezoeken, ook de gesignaleerde vermindering van het aantal verslaafden is een reden van de terugloop. Daarnaast is het aantal buitenlandse bezoekers, met name uit Oost Europa zeer sterk afgenomen Steeds meer zichtbaar wordt de groei van een nieuwe groep daklozen, n.l. van mensen die het slachtoffer zijn geworden van financiële problemen.

60

4. Eetvoorziening

50 40 30 20 10 0 2006

2007

2008

2009

2010

2011

Tabel 4.2.1. Gemiddeld aantal bezoekers per avond

Jaarverslag 2011

23


Ook in 2011was er sprake van een spanningsveld tussen de bezoekers van de Eetvoorziening. Deze voorziening is er voor die groep mensen die deze voorziening echt nodig heeft. In de praktijk blijkt dat mensen er ook gebruik van maken, uit gemakzucht of op zoek naar gezelschap. Hoewel deze (kleine) groep ook leeft aan de onderkant van de samenleving, behoort zij strikt genomen niet deel te nemen aan de Eetvoorziening.

De mogelijkheden van de grote keuken in het nieuwe gebouw van Stem in de Stad biedt wellicht mogelijkheden om in de toekomst eetmogelijkheden te creëren waar deze groep wel goed onder gebracht kan worden. In totaal zijn er in het afgelopen jaar ruim 7000 maaltijden verstrekt. Wij signaleerden een opvallende drukte in de zomermaand augustus en een bijzondere lage opkomst in de wintermaand december (zie tabel 4.2.2.). Tabel 4.2.2. Gemiddeld aantal bezoekers per maand

70 60 50 40 30 20

2010 2011

10 0

Wie komen er eten Het merendeel van de eters (70-80%) zijn dakloze en/of verslaafde mensen. Het grootste gedeelte hiervan vindt onderdak bij de nachtopvang van het Leger des Heils. Binnen deze groep is het aantal verslaafden in vergelijking met vorige jaren afgenomen. Zoals reeds aangegeven is er een zichtbaar groeiend aantal bezoekers die door financiële problemen op straat zijn komen te staan of van de Eetvoorziening gebruik moeten maken om rond te kunnen komen. De totale groep bezoekers lag in 2011 net als in 2010 tussen de 250-300 mensen. Op de informele namenlijst stonden eind van het jaar ongeveer 260 namen genoteerd

24

van mensen die met zekere regelmaat de Eetvoorziening in 2011 bezochten. Laagdrempeligheid, vertrouwen en gemeenschap Het laagdrempelige karakter en het vertrouwen dat met de jaren is ontstaan tussen de gasten, de vrijwilligers en de straatpastor, maakt de Eetvoorziening toegankelijk voor meer dan voedselverstrekking alleen. Zo heeft één van de gasten, die kampt met grote eenzaamheid, een plek gevonden bij de Eetvoorziening op de woensdag. Wanneer zijn gezondheid en gemoed het toestaan werkt hij op die dag mee met de voorbereidingen en het opruimen.

Vooral het gezamenlijk koffie drinken met de vrijwilligers voorafgaand aan de maaltijd doet hem goed. Ook waren vrijwilligers betrokken bij de overplaatsing van een aan alcohol verslaafde dakloze man tussen verschillende klinieken en bij zijn uiteindelijke verhuizing naar een begeleid wonen project in Amsterdam. Een thuisloze man wordt door een vrijwilligster ondersteund in een klachtenprocedure, een andere vrijwilligster onderhoudt, per email, een nauw contact met een zorgmijdende vrouw. Deze voorbeelden uit de praktijk, geven aan dat gasten zich bij de Eetvoorziening veilig en vertrouwd genoeg voelen om toenadering te zoeken tot de vrijwilligers of de straatpastor. Door de goede sfeer is er zelden meer sprake van agressiviteit of ander onbehoorlijk gedrag. “Herrie in de keuken” Begin mei 2011 kreeg de Eetvoorziening zeer onverwachts - te horen dat de toenmalige leverancier van de maaltijden per direct zou stoppen. (Op de woensdag werd gemeld dat de laatste maaltijd die zelfde week op vrijdag geleverd zou worden). Dit dwong de coördinator en de vrijwilligers tot het snel vinden van passende alternatieven. Er werd zelfs overwogen om de Eetvoorziening tijdelijk te sluiten. Door de grote flexibiliteit en buitengewone inzet van de vrijwilligers kon dit voorkomen worden. Zo werden er bijvoorbeeld door een vrijwilliger op een klein fornuis 15 blikken soep verwarmd en 120 eieren gekookt. In de twee weken dat er gezocht werd naar een nieuwe leverancier verzorgden de vrijwilligers een uitgebreide broodmaaltijd met soep en een snack. Mike Cowley, de eigenaar van het Engelse restaurant Ma Brown, tegenover Stem in de Stad, werd benaderd en bleek bereid

Jaarverslag 2011

om voor hetzelfde bedrag maaltijden aan de Eetvoorziening te leveren. Vanaf september 2011 is hij de officiële nieuwe leverancier. Uitserveren en andere bijzondere eetmomenten In het voorjaar van 2009 is de Eetvoorziening begonnen met het uitserveren van de maaltijden op de laatste vrijdag van de maand. De tafels zijn dan mooi gedekt en er staat iets extra’s op tafel bv. brood en kruidenboter. De gasten kunnen dan plaats nemen aan de gedekte tafel waar ze worden bediend. Deze extra aandacht geeft hen het gevoel er werkelijk te mogen zijn. Pasen en Kerst Op Witte Donderdag heeft er in samenwerking met het Aanloopcentrum een Paasviering plaatsgevonden die werd gevolgd door een sobere broodmaaltijd met soep. Hieraan namen zo’n 60 mensen deel. De ontroerende viering en de gezamenlijke maaltijd zo voorafgaand aan het paasfeest, bracht vreugde Ook dit jaar heeft er op tweede kerstdag een kerstviering en maaltijd plaatsgevonden waar circa 70 mensen op af kwamen. De nieuwe leverancier en kok Mike Cowley zorgde, samen met een deel van de grote groep vrijwilligers die beschikbaar waren die dag, voor een heerlijk 3-gangen diner vanuit onze nieuwe keuken. De andere vrijwilligers serveerden de maaltijd en verzorgden de drankjes. Het was simpelweg een feest. 3. Menskracht en organisatie Naast de coördinator, Joris Obdam , was er in 2011 een groep van 35 vrijwilligers actief betrokken bij de Eetvoorziening. Zij schepten op, wasten af, aten mee en ruimden op. Hoewel de nieuwe locatie er

25


voor zorgt dat het opruimen en afwassen meer tijd in beslag neemt gaat men onvermoeid door. De vrijwilligers tonen hun betrokkenheid met de gasten door een praatje te maken, in hun verhalen te delen, navraag te doen naar hun situatie en hen in het licht te zetten bij het ‘kaarsmoment’; een moment waar er kaarsen worden ontstoken voor hen die op dat moment vreugde en verdriet kennen. Enkele bezoekers helpen mee met het opruimen, stoelen stapelen en andere klusjes; dat versterkt hun gevoel van eigenwaarde. Een eerstejaars HBOstagiaire Maatschappelijk Werk draaide een aantal maanden mee met de Eetvoorziening. 4. Vooruitblik 2012  De afdeling zal een extra team vrijwilligers vormen die de leverancier en kok gaan ondersteunen bij het bereiden van de maaltijden.  De medewerkers van de afdeling Eetvoorziening zullen een cursus volgen over de hygiëne-eisen voor de keuken.  De afdeling zal nauw betrokken zijn bij de ontwikkelingen van de andere eetmomenten die Stem in de Stad zal aanbieden.  De afdeling zal een beroep blijven doen op de gasten om zichzelf af te vragen of ze wel of niet tot de doelgroep behoren.

26

Moment van ontroering Al enige tijd is het gebruikelijk om voorafgaand aan de Eetvoorziening, samen met de vrijwilligers, kaarsjes te ontsteken voor hen die in en buiten de doelgroep wel wat extra aandacht verdienen. Wanneer P, een van de gasten, op de woensdagen komt helpen om zo wat meer onder de mensen te zijn vindt hij dat al snel het mooiste moment. Ook doet het P zichtbaar goed om de handen uit de mouwen te steken en ergens onderdeel van te zijn. Op een woensdag, wanneer P ook aan het werk is, beklaagt een vrijwilliger zich over het soms rommelig verlopen van het kaarsmoment en geeft aan dat we daar naar zijn gevoel net zo goed mee kunnen stoppen. Juist op die dag gebeurt er iets bijzonders wanneer P besluit om een kaars aan te steken. P zei; “ Ik wil dit kaarsje graag aansteken voor mezelf. Ik ben blij dat ik hier wat vrijwilligerswerk mag doen en het voelt heel erg prettig om zo samen met jullie te zijn. Toch moet ik jullie wat vertellen. De afgelopen weken ben ik stiekem weer wat drugs gaan gebruiken en dat wil ik helemaal niet. Gelukkig ben ik nu al weer een paar dagen gestopt maar toch, het valt me zwaar. Ik vertel het hier omdat ik het gevoel heb dat jullie me ondersteunen en moed geven. Dit kaarsje is voor mezelf, voor jullie en voor de moed om op de goede weg door te gaan.” Even was het stil terwijl P met zijn aansteker het vlammetje liet branden. We beseften dat P. vertrouwen in ons stelde; dat hij samen met de vrijwilligers van Stem in de Stad gemeenschap ervaart, en dat de gemeenschap die wij samen vormen voor hem belangrijk is. De vrijwilliger die eerst zijn beklag deed is ontroerd. “Laten we toch maar door gaan met die kaarsmomenten”, vertrouwt hij mij toe.

5.1 Inleiding De afdeling Diaconaal Werk streeft naar het tot stand brengen van verbondenheid tussen mensen om daarmee te voorkomen dat mensen worden uitgesloten. We zetten in op verbinding zoeken, verbinding maken en verbinding houden, ook als er niet direct oplossingen zijn of mensen herhaaldelijk in dezelfde valkuilen stappen. De mens als geheel staat centraal en de presentiebenadering1 is daarbij leidend in het contact. Deze werkwijze maakt dat - al vanaf het allereerste begin - de afdeling fungeert als een vangnet voor mensen, die elders buiten de boot (dreigen te) vallen. Voor veel mensen is de afdeling een laatste strohalm. Het laagdrempelige karakter en de persoonlijke aandacht maken dat lijntjes tot stand worden gebracht en vastgehouden met mensen die buiten beeld zijn geraakt of die zelf reguliere zorg zijn gaan mijden. Voor de mensen met complexe en langdurige problematiek zijn de peilers van de afdeling Diaconaal Werk: uithoudingsvermogen en trouw. Bureaucratie, protocollen en gestandaardiseerde procedures worden zo veel mogelijk achterwege gelaten. Waar mogelijk werken wij als bruggenbouwers tussen hulpvrager en de hulpverlenende instanties. Zo heeft de afdeling Diaconaal Werk, en Stem in de Stad in het algemeen, zich een unieke plaats binnen het Haarlemse hulpverleningscircuit verworven. Dit maakt het mogelijk om vanuit een betrokken kritische houding bij instanties aan de bel 1

karakteristiek voor de presentiebenadering is: er zijn voor de ander, alles draait om de goede en nabije relatie (veel meer dan het oplossen van problemen)

Jaarverslag 2011

te trekken om schrijnende situaties ten gevolge van bureaucratie of overheidsbeleid aan de kaak te stellen. Ook hier blijft de insteek verbinding, het behoud of herstel van de dialoog om tot verbeteringen te komen in de zorg aan de meest kwetsbaren in de samenleving. Verheugend is dat we bij het maken van een nieuw projectplan tot de slotsom gekomen zijn dat onze afdeling “er toe doet” en bijdraagt aan een vangnet van hoop. Soms kunnen we mensen op een spoor zetten dat hen verder helpt, soms staan we hen alleen maar bij in hun wanhoop. We merken echter steeds meer dat de complexiteit van de problematiek waarmee wij geconfronteerd worden, een forse wissel trekt op ons als beroepskrachten en vrijwilligers. Het leed raakt ons en geeft niet zelden gevoelens van machteloosheid. Goede begeleiding van de vrijwilligers om het te kunnen volhouden, beschikbaar en geïnspireerd te blijven is dan ook geen sinecure. Net zomin als dat voor de beroepskrachten is. Zo konden wij als team deelnemen aan een 3- daagse cursus vanuit InGeest, de regionale GGZ instelling in Kennemerland die ons op een interactieve manier informeerde over veel voorkomende psychiatrische ziektebeelden. De aanwezigheid van ‘ervaringsdeskundigen’ verlevendigde de discussies en gaf er de nodige diepgang aan. Dit jaar begonnen we ook al te merken wat de ingrijpende bezuinigen van de overheid voor invloed op veel mensen dreigt te krijgen. Te vrezen valt dat mede om die reden een groter aantal mensen, zeker diegenen die tot onze doelgroepen behoren, meer en vaker een beroep op ons zullen doen.

27

5. Diaconaal Werk

5. Diaconaal Werk


5.2 Activiteiten en resultaten Projectplan Er is een nieuw projectplan voor de komende 3 jaar geschreven met als titel ‘van uitsluiting naar verbinding’. In dit projectplan hebben we een aantal nieuwe beleidslijnen uitgezet:  meer ondersteunen bij het zelf doen van de bezoeker  binnen het spreekuur meer nadruk op het opbouwen van de relatie  begeleidingstrajecten in termijnen uitzetten en beter monitoren  bemoeizorg geven  specialisatie van de vrijwilligers  opzetten van zelfhulpgroepen Het diaconale spreekuur We hebben bij het spreekuur geen duidelijk onderscheid meer gemaakt tussen cliënten die met een specifieke asielachtergrond en cliënten die vanuit andere doelgroepen het spreekuur bezochten. Ook voormalige asielzoekers konden vragen hebben die gerelateerd waren aan sociale uitsluiting zoals we dat bij velen van diegenen die wij tot onze doelgroep rekenen, herkennen. Dat neemt niet weg, dat we in de uitsplitsing naar hulpvragen wel een grote groep tegenkomen (64) die ons spreekuur bezocht met vragen over ‘status’. Dit zijn vragen die met ongedocumenteerdheid, procedures, inburgering of vreemdelingenbewaring te maken hebben en toe te schrijven zijn aan cliënten van buiten Nederland, voor wie gastvrijheid en verblijf in ons land verre van vanzelfsprekend zijn.

28

Alle spreekuurgesprekken bij elkaar opgeteld komen we over 2011 op een aantal van 543, verdeeld over 271 cliënten. Het spreekuur blijft in een duidelijke behoefte voorzien. Tabel 5.1 Aantal cliënten en gevoerde gesprekken afdeling Diaconaal Werk

Aantal cliënten Aantal gesprekken

2010 131

2011 271

311

543

We constateren een zekere verzwaring in de aangedragen problematiek, temeer, nu mensen bij afnemende overheidsvoorzieningen door de bezuinigingen tussen wal en schip dreigen te raken De door de overheid steeds sterker benadrukte eigen verantwoordelijkheid van mensen blijkt niet voor iedereen ook zo gemakkelijk te dragen. Voor ons als spreekuurmedewerkers een grote uitdaging om in te zetten op ‘empowerment’ (aanspreken op en ondersteunen van eigen kracht van mensen). We blijven echter ook oog houden voor de kwetsbaarheid van onze bezoekers. Juist daarin ligt onze kracht. We willen barmhartig zijn voor diegenen die moeite hebben de eigen verantwoordelijkheid te dragen, maar tegelijkertijd geen afhankelijkheid bewerkstelligen van mensen die denken hun hand bij ons te kunnen ophouden.

Soorten hulpvragen in het spreekuur Tabel 5.2 Soorten hulpvragen Soorten hulpvragen 2

Aanvraag voorzieningen Financiële problematiek Multiproblematiek Problemen met instantie Medisch Werk/scholing Verslaving Status Wonen Psychische problemen Overig Totaal

Aantal gesprekken 2010 2011 139 105 85 133 53 10 36 27 17 25 8 3 4 1 1 64 7 19 29 25 21 131 400 543

1

1 In deze lijst zijn ook de hulpvragen meegenomen die binnenkwamen via de afdeling Asielzoekers. 2 Hieronder wordt een breed scala van voorzieningen verstaan: gemeentelijke voorzieningen, maar ook de eigen uitgifte van noodvoedselpakketten, meubels via Haarlemmers voor Haarlemmers, kleding via het Vincentius Kledingmagazijn of een aanvraag bij het Fonds Urgente Noden.

Opvallend in het overzicht is de toename van het aantal hulpvragers rond de problematiek ‘wonen’. Spraken wij in ons vorige jaarverslag nog over de afname van dit soort vragen, vanwege de nieuwe gemeentelijke voorziening van de BCT (brede centrale toegang), waar dak- en thuisloze mensen terecht zouden kunnen, dit jaar zagen we desondanks een toename van de hulpvragen op dit gebied. Konden mensen vóór de invoering van de BCT bij het Leger des Heils terecht voor een postadres, met de komst van de BCT gelden strengere regels. Iemand moet aantoonbaar dakloos zijn, wil hij in aanmerking komen voor een gemeentelijk briefadres. Overigens blijft het Leger des Heils de opvangplek bij uitstek voor daklozen. Voor veel mensen blijkt het moeilijk te zijn aan de strengere regels te voldoen. Dat heeft dakloosheid mogelijk meer in de hand gewerkt dan de bedoeling was. Een andere opvallende toename is te vinden in de categorie financiële problematiek. Ook hier werpen de

Jaarverslag 2011

overheidsbezuinigingen hun schaduwen al vooruit. Onze vuistregel is inmiddels geworden dat we niet zelf financiële ondersteuning geven, maar mensen toe leiden naar de daarvoor geëigende instanties. Dat neemt natuurlijk niet weg, dat wij zullen proberen gebruik te maken van noodvoorzieningen die de diaconie biedt of het Fonds Urgente Noden zullen benaderen als wij er met elkaar van overtuigd zijn dat iemand aan de voorwaarden voor dergelijke hulp voldoet. We hebben intern de regels daaromtrent verduidelijkt en met elkaar afgesproken een verzoek om noodhulp altijd eerst met een aantal mensen te toetsen. Dat voorkomt dat er te snel alleen maar vanuit ‘erbarmen’, hoe goed bedoeld ook, beslist wordt. De categorie ‘overig’ is erg groot, het betreft hier vaak eenmalige vragen die niet in een andere categorie te vangen zijn. Het betekent overigens ook wel dat wij een belangrijke vraagbaak zijn. Volgend jaar willen we een verdere nuancering aanbrengen in de hulpvraagcategorieën. Dankzij een nieuwe vrijwilligster met ruime professionele ervaring in de financiële hulpverlening, konden we de hulpverlening aan en ondersteuning van cliënten met financiële vragen die ons spreekuur bezoeken, uitbreiden. Signalering Evenals gemeld in ons vorige jaarverslag blijft signalering van groot belang. De alom gerespecteerde plek van Stem in de Stad in Haarlem biedt mogelijkheden en kansen, maar ook de noodzaak om te blijven signaleren als wij menen dat mensen waardoor dan ook in de knel (dreigen te) komen. Intensievere begeleiding In 2010 zijn we gestart met het opzetten van een buddyproject. We hebben inmiddels de naam veranderd in ‘maatjes’. In onze optiek sluit dit woord beter aan bij

29


wat ons voor ogen staat. Een maatje is een vrijwilliger die een ‘eindje meeloopt’ met mensen. Dit ‘meelopen’ kan op allerlei manieren, variërend van het eenmalig begeleiden van een cliënt naar de sociale dienst tot een wekelijks bezoek bij iemand thuis. Er zijn 3 maatjes ingezet die met een regelmatige frequentie mensen thuis bezoeken. Daarnaast zijn er incidentele maatjes die mensen begeleiden naar instanties. Dit is ca. 15 x voorgekomen. In het voorjaar hebben we, begeleid door een professionele trainer, een driedaagse ‘maatjestraining’ gehad. Deelnemers waren de inmiddels aangemelde maatjes, spreekuurvrijwilligers, die immers ook vaak maatjesactiviteiten verrichten en 2 vrijwilligers van het Open Huis, een Aanloopcentrum elders in Haarlem. Deze training, waarin veel aandacht was voor eigen ervaringen, maar ook werd stilgestaan bij zaken als afstand en nabijheid, grenzen bewaken, de dunne scheidslijn tussen vriendschap en maatje zijn en psychiatrische ziektebeelden, etc., werd als zeer zinvol en ondersteunend ervaren. Begeleiding en coaching van alle vrijwilligers, die vaak in gecompliceerde situaties terecht komen, is van wezenlijke waarde en in feite onmisbaar, en wordt gegeven door de diaconaal maatschappelijk werker. Schuldhulpmaatjes Op verzoek van het landelijk project schuldhulpmaatjes hebben de diaconieën van de protestantse gemeenten, de kerken die zich verenigd hebben in ‘Geloven in de Stad’ (de zgn. GIDS kerken) en Stem in de Stad een werkgroep gevormd om het schuldhulpmaatjesproject (gesteund door het landelijk project) binnen de gemeente Haarlem vorm te geven. In juni is een coördinator op vrijwillige basis aangetrokken om het project op te zetten en te leiden.

30

Dankzij een artikel in het Haarlems Dagblad zijn er 15 maatjes geworven. Deze maatjes, allen met ten minste een HBO niveau, hebben een opleiding van drie dagen gekregen die verzorgd werd door het landelijk project. Daarna konden direct 14 maatjes ingezet worden om cliënten te begeleiden. Het doel van het schuldhulpmaatjesproject is om te voorkomen dat mensen in de schulden raken. Maar ook bieden de schuldhulpmaatjes ondersteuning wanneer cliënten een schuldhulpverlenings-traject volgen, of bieden zij nazorg aan cliënten die een traject doorlopen hebben, om te voorkomen dat er opnieuw schulden ontstaan. Sinds 1 december 2011 zijn de maatjes actief. De maatjes stellen met de coördinator en hun cliënten een budgetplan op. Zij beoordelen of alle voorliggende voorzieningen zijn aangesproken en begeleiden zo nodig de cliënten naar officiële instanties zoals de belastingdienst, sociaal raadslieden, advocaten etc. De helft van de cliënten is afkomstig uit de spreekuren van Stem in de Stad de andere helft van andere organisaties. De maatjes krijgen persoonlijke begeleiding en eenmaal per maand vindt er een intervisiebijeenkomst plaats onder leiding van de coördinator. De verwachting is dat in de tweede helft van 2012 het project met 16 cliënten kan worden uitgebreid. Samenwerking met de GGD Na de verhuizing van Stem in de Stad naar het nieuwe pand heeft het medisch spreekuur van Dr. Damiate bij ons zijn intrek genomen. Dit kreeg in het najaar van 2011 zijn beslag. Goed overleg tussen Stem in de Stad en de GGD ging daaraan vooraf. Dat resulteerde in duidelijke afspraken en een plezierige samenwerking. Wij ervaren de kortere lijnen en de overlegmogelijkheden naar dit

spreekuur als heel prettig. Ook voor de bezoekers is ‘alles onder één dak’ een verbetering. Huisbezoeken aan ex-voedselbankcliënten De situatie van de gezinnen voor wie een einde aan de ondersteuning door Voedselbank Haarlem was gekomen, bleek schrijnend, zo is in 2010 vastgesteld. Conclusie: ondersteuning van deze gezinnen moet tijdig van de grond komen. Met dit oogmerk is de samenwerking met Voedselbank Haarlem in 2011 voortgezet. Ook in 2011 is actief contact gezocht met cliënten van Voedselbank Haarlem. Belangrijk verschil met 2010: dit gebeurde drie tot vijf maanden voor de einddatum van de voedselbankhulp en niet pas na afloop van deze hulp. Doel was cliënten te helpen zich voor te bereiden op de periode na de Voedselbank. Met de cliënten is gesproken over hun behoefte aan diverse vormen van hulp en of zij die ook kregen. Ook is gesproken over voorhanden zijnde voorzieningen en regelingen. Er zijn 29 cliënten benaderd. Vier cliënten gingen niet in op het aanbod van een huisbezoek. Deze cliënten hadden geen behoefte aan een gesprek. Er zijn 25 huisbezoeken afgelegd, waarvan 7 bij cliënten van niet-Nederlandse origine. Voor 19 cliënten werd daarop een verlenging van het Voedselpakket met twee maanden (= maximale verlenging) bepleit. Aan dit verzoek is door de Voedselbank gehoor gegeven. Al deze cliënten hebben nog te maken met een grote schuldenlast, waaraan al dan niet via een WSNP (Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen) traject gewerkt wordt. De hulpverlening aan deze cliënten is goed op gang gekomen. Een aantal wordt intensief begeleid door een vaste begeleider bijvoorbeeld via het Leger des Heils, via Stichting Mee, via GGZ InGeest, RIBW en Stricker Stichting. Deze ondersteuning blijkt voor cliënten

Jaarverslag 2011

onontbeerlijk; er zijn weinig vooruitzichten dat cliënten uit deze groep het ooit zelfstandig zullen redden. Met de hulpverlening is overleg geweest. De hulpverleners waren of bij het huisbezoek aanwezig of er was telefonisch contact met hen. Alle cliënten hebben moeite met het beheer van hun financiën. De meeste cliënten zitten in budgetbeheer. Zorgelijk is, dat de eigen bijdrage voor budgetbeheer aanzienlijk is. Drie cliënten zijn doorverwezen naar het Schuldhulpmaatjesproject waar Stem in de Stad aan deelneemt. Met één cliënt is een succesvolle begeleiding door een schuldhulpmaatje tot stand gekomen. 5.3 Menskracht en organisatie De afdeling wordt gerund door Petra de Vries en Ali Lely als beroepskrachten. Zij zijn een proces gestart van bezinning op hun onderlinge taakverdeling m.b.t. organisatie en aansturing van de afdeling. De bedoeling hiervan is om tot een betere inzet van kwaliteiten en talenten te komen. 2011 kenmerkte zich echter vooral door de grote hoeveelheid extra werk rond verhuizing en openingsfestiviteiten. Stagiaires Vanaf april hadden we Erica van Kouwen als stagiaire van het Nova college uit Hoofddorp. Zij kwam als 2e jaars MBO stagiaire sociaal-maatschappelijke dienstverlening binnen. Vanaf 1 oktober werd ze ingezet als tijdelijk vervangster van de ziek geworden secretaresse Ida Schouten. Deze werkzaamheden waren echter nauwelijks te combineren met haar stage. De bedoeling was dat ze met ingang van 1 januari 2012 haar werkzaamheden als stagiaire op de afdeling diaconaal werk zou hervatten. Ze kreeg echter een aanbod voor een stageplek in haar woonplaats. Per 31 december verliet zij Stem in de Stad. Vanaf juni voegde zich Soonja Blom als 3e jaars HBO stagiaire Social Work van de

31


Hogeschool InHolland bij ons. Vanwege zwangerschap en bevallingsverlof is haar stageperiode onderbroken tussen september en januari. Per 1 januari 2012 zal zij haar stage hervatten. 5.4 Vooruitblik 2012 We weten inmiddels dat de door de regering voorgestelde bezuinigingen menigeen hard zal treffen. We zullen ongetwijfeld in ons werk daar de gevolgen van tegenkomen. We hebben voor het komende jaar de volgende plannen:  Invoering van een intakespreekuur.  Begeleiding aan cliënten van het spreekuur verbeteren door ‘specialisatie’ van spreekuurvrijwilligers te bevorderen en door contactpersonen in te zetten.  Begeleidingstrajecten aan cliënten, waar nodig, opstarten.  Nuancering aanbrengen in de hulpvraagcategorieën.  Gerichte coaching van de spreekuurvrijwilligers om hen beter toe te rusten voor de vaak ingewikkelde problematiek die er op hen afkomt.  Intensiveren van cliëntbesprekingen en werkbegeleidingsbijeenkomsten.  Werven van nieuwe maatjes en hen koppelen aan cliënten die dat nodig hebben.  Opzetten van zelfhulpgroepen.  Verdere uitkristallisering van de taakverdeling tussen de beide beroepskrachten van de afdeling.  Uitbreiding van het schuldhulpmaatjes project.

32

6.1 Inleiding Sinds 2009 is de afdeling Straatpastoraat actief in Haarlem. We richten ons vooral op mensen die dak- en thuisloos zijn en op hen die op de rand van het absolute minimum moeten leven. Vaak is bij hen sprake van verslavingsproblematiek en/of psychische klachten. Wij bieden pastorale zorg, (zielzorg) en menselijke aandacht. 2011 was het 3e en laatste jaar van de eerste financieringsperiode. Dit was reden voor de beleidsgroep om de afgelopen periode uitvoerig te evalueren. Bij de evaluatie werd er niet alleen gekeken naar de behaalde resultaten maar ook om feedback gevraagd van relevante hulpverleningsinstanties zoals het Leger des Heils, Brijder verslavingszorg en de gemeente. We kunnen constateren dat, na de eerste periode van pionieren, het Straatpastoraat zich een vaste plaats heeft verworven in de stad Haarlem. Kenmerkend In het afgelopen jaar waren de afronding van twee grote projecten, namelijk het fotoproject “van Dak tot Dak” en het project rondom een eigen begraafplek voor mensen vanuit de doelgroep. 6.2 Activiteiten en resultaten Aanwezigheidspastoraat De straatpastor heeft in 2011 veel nieuwe mensen ontmoet en contact onderhouden met de al bekende groep. De wekelijkse stadswandelingen langs bekende ophoudplekken van de doelgroep; de bezoeken aan verschillende sociale trefpunten in Haarlem; het contact met bezoekers van de Eetvoorziening en het Aanloopcentrum droegen daar voor een belangrijk deel aan bij. Op de informele namenlijst van de afdeling Straatpastoraat staan de namen van 116 mensen waarmee de straatpastor op de een of andere manier contact heeft. Bij 65 van hen is

Jaarverslag 2011

sprake van een regelmatig contact en met 22 mensen was er sprake van een intensief en langdurig pastoraal contact. Zeer intensieve begeleiding was er met 4 mensen, bij één van hen heeft dat er toe geleid dat hij na jaren van dakloosheid van een zware verslaving is afgekickt, onderdak heeft gevonden in een begeleid wonen project en herenigd is met zijn familie. Het pastorale gesprek en het geloofsgesprek In het werk van het Straatpastoraat staat de pastorale aandacht centraal. De gesprekken en de ontmoetingen vinden plaats vanuit een open, niet vooringenomen positie. De gesprekspartner staat daarbij voorop en de pastor luistert met een bewogen hart. In de gesprekken begeleidt de pastor ‘zijn’ mensen bij het zoeken naar een begaanbare weg wanneer iemand is vastgelopen. De aandacht is gericht op integriteit, totaliteit en heling. Door dakloosheid, verslaving, eenzaamheid en sociale uitsluiting wordt deze kwetsbare groep mensen vaak in een bepaald hokje geplaatst. Het geeft hen het gevoel dat ze alleen nog maar een ‘probleem’ zijn. Binnen het Straatpastoraat leert men over en weer dat mensen meer zijn dan hun probleem. Het (her)ontdekken van iemands talenten en positieve gaven dragen bij in het vinden van hernieuwde zingeving. Zeker bij mensen die na een periode van langdurige verslaving en of dakloosheid weer richting proberen te geven aan hun leven. Het leren omgaan met het gevoel van ‘verloren jaren’ en het bespreekbaar maken van oud zeer en schuldgevoelens was/is een belangrijk onderwerp in de pastorale gesprekken. Uiteraard kunnen tijdens de gesprekken ook geloofsvragen aan de orde komen.

33

6. Straatpastoraat

6. Straatpastoraat


Overlijden en afscheid In 2011 zijn 3 bij de afdeling bekende mensen uit de doelgroep overleden. Bij 2 van hen was de straatpastor bij het organiseren van het afscheid betrokken. Met Allerzielen organiseerde het Straatpastoraat samen met het Aanloopcentrum een laagdrempelige viering om hen te herdenken die ons dit jaar ontvielen. Eigen begraafplek Mensen uit de doelgroep die geen uitvaartverzekering hebben en geen nabestaanden die de zorg voor de uitvaart op zich kunnen of willen nemen werden anoniem begraven, zonder de mogelijkheid om daarbij een afscheidsbijeenkomst/ viering te houden. Eind 2010 zijn er contacten gelegd met een Uitvaartorganisatie over de vraag of er een menswaardiger afscheid mogelijk is. Op initiatief van het Straatpastoraat werd er een projectgroep gevormd, waarbij Uitvaartcentrum Haarlem, Monuta, het Leger des Heils, Brijder verslavingszorg, Gemeente Haarlem, beheerders van de begraafplaats en de Protestante Diaconie Wijk Centrum betrokken waren. Onder leiding van het Straatpastoraat heeft dit uiteindelijk tot het volgende resultaat geleid: De projectgroep heeft er voor gezorgd dat er nu een vaste begraafplek is op begraafplaats Kleverlaan waar een monument staat waarop de namen van de overledenen worden bijgeschreven. Ook zal er voortaan ruimte zijn in de aula van één van de bovengenoemde Uitvaartorganisaties voor een afscheid op de avond voorafgaand aan de begrafenis en zal er op de dag van begraven de mogelijkheid zijn om in de aula van de begraafplaats een korte afscheidsbijeenkomst/viering te houden. Deze eigen begraafplek is in december 2011 officieel geopend.

34

Onthulling monument begraafplaats

Filmochtenden In de maanden januari tot en met april hebben er maandelijks filmochtenden plaatsgevonden in het Aanloopcentrum. Met een wisselende opkomst waren er gemiddeld 7-10 mensen aanwezig, 7 van hen behoren tot de regelmatige bezoekers. Na afloop werd er nagepraat en werden de films betrokken op het eigen leven. Tijdens de verhuizing en de openingsactiviteiten rondom het nieuwe gebouw van Stem in de Stad, zijn de filmochtenden tijdelijk stopgezet. De opkomst bij de 2 filmochtenden in het nieuwe gebouw was, ondanks de verbeterde apparatuur erg laag, de zachte winter en/of de beperkte bekendheid van de filmochtenden bij een nieuwe groep dak- en thuisloze mensen kan hieraan ten grondslag liggen. Duinwandelingen en uitjes In 2011 hebben er in het voorjaar 3 (duin) wandelingen plaatsgevonden en was er 2 keer bij slecht weer een vervangend uitje. Zo zijn de sluizen van IJmuiden bezocht en is er een bezoek aan het Teylers Museum gebracht. De opkomst bij deze activiteiten was zeer wisselend. Gemiddeld namen er zo’n 5 -7 mensen aan deel. Tijdens de wandelingen was er ruim tijd voor menselijke aandacht en gesprekken rondom zingeving, geloof en spiritualiteit. De wandelingen en uitjes begonnen in de ochtend wanneer de deelnemers zich bij Stem in de Stad verzamelden om samen

broodjes te smeren en koffie te zetten voor de picknick, die halverwege de dag plaatsvond. Tijdens de wandelingen was een overweging die als gespreksonderwerp werd aangedragen voor het vervolg van de middag. Vieringen Het afgelopen jaar hebben er maandelijks StemInn vieringen plaatsgevonden op of rondom elke laatste zondag van de maand. Deze laagdrempelige vieringen bieden de mogelijkheid om op een eenvoudige manier samen het geloof te delen en even een moment van rust, bezinning en troost te ervaren. Met behulp van eenvoudig gezongen liederen, luistermuziek en het aansteken van kaarsen wordt het evangelie gedeeld en wordt er samen gebeden. Na de viering is er een kort nagesprek. Gemiddeld 8 mensen bezochten de vieringen. In het afgelopen jaar zijn langzamerhand de ondersteunende filmfragmenten en PowerPoint presentatie verdwenen. Deze ogenschijnlijke versobering geeft echter een groei in de beleving bij de aanwezigen die nu, meer dan voorheen, kunnen verstillen en rust kunnen vinden in de viering. Hoewel er in het aantal bezoekers van de filmochtenden en wandelingen een terugloop was bleef het aantal bezoekers bij de vieringen constant. Op Witte Donderdag voorafgaand aan Pasen en op tweede kerstdag heeft er in samenwerking met het Aanloopcentrum en de Eetvoorziening een viering en een gezamenlijke maaltijd plaats gevonden. Deze vieringen rondom belangrijke Christelijke feestdagen werden door zo’n 60 mensen bezocht. Fotoproject van Dak tot Dak In samenwerking met fotografe Heidi Borgart en met mensen uit de doelgroep is er een fotoproject gestart, met als doel de leefwereld van dak- en thuisloze mensen in

Jaarverslag 2011

beeld te brengen, om hopelijk daardoor iets van de bestaande vooroordelen weg te nemen. Zeven dak- en thuisloze mensen zijn met een camera op pad gestuurd om zelf die foto’s te maken waarmee ze zichzelf typeerden. Deze foto’s zijn door de fotografe verwerkt tot zeer persoonlijke beeldportretten die een inkijk geven in het leven van deze zo vaak geschuwde mensen. Samen met nog een portrettenreeks van Heidi Borgart en ondersteund door de krachtige gedichten van de Haarlemse straatdichter Martin van den Esschert zal de ´Van Dak tot Dak expositie in woord en beeld’ in 2012 op verschillende locaties in Haarlem te zien zijn. Netwerken De afdeling Straatpastoraat had in 2011 contacten met verschillende (zorg)instanties binnen Haarlem. De Brijder Verslavingszorg, de Reclassering, de GGZ, de GGD en het Leger des Heils. Het eigene van het Straatpastoraat is de pastorale zorg en aandacht, zonder voorwaarden vooraf en zonder dat er iets ‘moet’. Dit geeft een extra dimensie aan de totale hulpverlening. In 2011 is mede dankzij de projectgroep begraafplaats, de band tussen het Straatpastoraat, het Leger des Heils en de Brijder verslavingszorg versterkt en is het netwerk verbreed met mensen uit de uitvaartsector. De evaluatie van de beleidsgroep heeft laten zien dat het Straatpastoraat een herkenbare plek heeft verworven te midden van het netwerk van de verschillende (zorg)instanties in Haarlem. 6.3 Menskracht en organisatie Er waren in 2011 naast de coördinator/straatpastor Joris Obdam, 8 vrijwilligers betrokken bij de afdeling. In de beleidsgroep die elke 2 maanden bijeenkwam zaten 6 vrijwilligers. Een aantal vrijwilligers van de Eetvoorziening

35


hebben meegeholpen bij de duinwandelingen en uitjes en of andere activiteiten van het Straatpastoraat. In 2011 heeft 1 stagiaire mee geholpen bij diverse activiteiten. 6.4. Vooruitblik 2012  Het aantrekken van vrijwilligers die kunnen helpen bij het organiseren, uitvoeren en bekendheid geven aan al bestaande activiteiten.  Het creëren van meer bewustwording onder Haarlemmers over het leven van dak- en thuisloze mensen door middel van de in 2011 gemaakte collages in het fotoproject.  Het verder uitdiepen/uitbouwen van het vertrouwen en de pastorale band met de al bekende mensen en het actief ontmoeten van nieuwe mensen die op straat of aan de rand van de samenleving terechtkomen.  Het organiseren van een jaarlijkse retraite/inspiratiedag voor relevante hulpverleningsinstanties in Haarlem.

7 maanden onderweg Al geruime tijd is H. bij het straatpastoraat in beeld. H. is soms luidruchtig en drinkt erg veel. In de winter van 2010 begint het contact tussen H. en de straatpastor te verbeteren. Mede omdat zijn moeder contact met de straatpastor gezocht had en graag wilde weten hoe het met H. ging. H. stelde dit zeer op prijs en belde vanuit Stem in de Stad zo nu en dan met zijn moeder. H. sliep in een tent en zag nog maar weinig zin in zijn leven. Naar eigen zeggen dronk hij minstens 3 flessen port per dag en dronk hij zich het liefste dood. Hij voelde zich ziek en ervaarde het leven als uitzichtloos. De gezondheid van H. ging begin 2011 dan ook hard achteruit en zijn contacten met de verslavingszorg verliepen moeizaam. In februari stortte H. letterlijk in, in het Aanloopcentrum van Stem in de

36

Stad. Die ochtend had hij bloed overgegeven maar was toch blijven doordrinken. H. geeft aan direct opgenomen te willen worden in een kliniek maar dat blijkt niet mogelijk. Na langdurig overleg met een verslavingsarts brengt de straatpastor H. naar de spoedafdeling van het ziekenhuis. Hier wordt H. gelukkig opgenomen om een paar dagen op krachten komen. Op sterk aandringen van de afdeling Straatpastoraat onderneemt de verslavingszorg toch stappen om H. direct na zijn verblijf in het ziekenhuis in een afkickkliniek te plaatsen. Na een periode van 8 weken, waarin de straatpastor hem wekelijks bezoekt, staat H. weer op straat. Het duurt niet lang voordat hij weer naar de fles grijpt. Inmiddels heeft het straatpastoraat contact gelegd met een hulpverleenster uit de reclassering die H. erg vertrouwt. Wanneer H. weer afglijdt naar 3 flessen port per dag regelt zij een spoedopname. Toch blijkt het wederom lastig om goede nazorg te leveren en wanneer H. weer op straat dreigt te komen, grijpen de hulpverleenster en het Straatpastoraat in. Zij doen een beroep op de menswaardigheid en de sterke motivatie van H. om clean te blijven, er wordt gezocht naar mogelijkheden om H. in ieder geval in de kliniek te houden totdat er een geschikt begeleid wonen project is gevonden. Gelukkig stemde de verslavingszorg met dit verzoek in. Eind juni 2011vertrok H. dan ook met hulp van een vrijwilliger naar een project in Amsterdam waar de straatpastor hem nog een aantal maal bezocht. Tijdens het kerstdiner van Stem in de Stad kwam H. op bezoek. Vol trots omdat hij nog steeds clean was en vol blijdschap dat hij nu weer volop deel kon nemen aan het familieleven met zijn moeder, ooms, tantes en niet te vergeten zijn dochter waarvan hij zielsveel houdt.

7.1 Inleiding De werkgroep Multireligieus Haarlem van Stem in de Stad heeft vanwege de grote drukte rond de verhuizing en opening geen activiteiten kunnen ontwikkelen. In de komende jaren zal dit onderdeel goed doordacht moeten worden om daarna weer naar buiten te treden. Wel werd er vanuit Stem in de Stad de nodige energie gestoken in het Haarlems Beraad van Religies. 7.2 Het Haarlems Beraad van Religies Het Haarlems Beraad van Religies ging zijn vierde jaar in. Het was een vol jaar met een nieuwjaarsreceptie in de Vishal, vijf bijeenkomsten in eigen kring, vier Ronde Tafel -gesprekken, de ontmoeting met Prinses Maxima tijdens de officiële opening van de nieuwe huisvesting van Stem in de Stad, een samenkomst met de Raad voor Levensbeschouwingen en Religies Amsterdam en een samen met het Mondiaal Centrum Haarlem georganiseerde debatavond over ritueel slachten.  In de bijeenkomsten in eigen kring werd de lijn voortgezet van dialoog tussen de religies in Haarlem, ditmaal onder het motto: ‘de bron van mijn religie’.  De Ronde Tafel Gesprekken gingen over: actuele berichtgevingen over de rol van de religies in het Midden Oosten, religie en instituut, orgaandonatie, en integratie; ze werden wisselend druk bezocht. Burgemeester Bernt Schneiders leverde een levendige bijdrage aan de integratieavond op 6 september, waar velen graag een vervolg op zouden zien.  Prinses Maxima stelde ons tijdens onze ontmoeting met haar, op 25 oktober, indringende vragen over de geestelijke

Jaarverslag 2011

en maatschappelijke betekenis van het gesprek tussen de religies.  Naar aanleiding van het bezoek van de Raad voor Levensbeschouwingen en Religies Amsterdam, op 27 oktober, kwam de vraag opnieuw boven of het Haarlems Beraad ook niet-levensbeschouwelijke stromingen in haar midden zou moeten opnemen. Wellicht komt hier in het nieuwe jaar duidelijkheid over.  De forumsprekers van de debatavond in, en in samenwerking met, het Mondiaal Centrum Haarlem over de rituele slacht belichtten op heldere en bewogen wijze veel religieuze en economische kanten van dit vraagstuk en ontlokten indringende opmerkingen en vragen aan de zaal. Op 31 december 2011 telde het Haarlems Beraad van Religies elf deelnemers met de volgende religieuze achtergrond: Hindoeïsme, Jodendom, Boeddhisme, Christendom, Islam, en Bahaï. De vertegenwoordiger van het Hindoeïsme beëindigde halverwege het jaar zijn deelname aan het Beraad, zijn plaats is nog niet opgevuld. Stem in de Stad faciliteert het Beraad.

37

7. Multireligieus Haarlem

7. Multireligieus Haarlem


38

8.1 Inleiding De ‘afdeling Religie, Cultuur en Spiritualiteit’ is een belangrijke afdeling omdat hier de identiteit van Stem in de Stad wordt geleefd en vorm gegeven. Een pallet aan activiteiten passeert jaarlijks de revue. Ze zijn bedoeld voor de eigen geloofsvoeding, maar ook is het een aanbod naar de stedelijke bevolking om mee te doen aan de spirituele zoektocht naar een rechtvaardige samenleving. Een programmacommissie in samenwerking met de Groenmarktparochie ontwerpt de plannen en draagt zorg voor de uitvoering. Het jaar 2011 stond in het teken van het jaarthema ‘Thuiskomen’. 8.2 Activiteiten en resultaten Stadslezingen en Filmcyclus Vanwege de voorbereidingen op de verhuizing en de opening waren er in de

eerste helft van 2011 geen stadslezingen. In het najaar sloten de stadslezingen aan bij de festiviteiten. Het thema luidde: Thuiskomen bij mensen in nood. Het was een speciaal programma rond Vincentius a Paulo (1581 – 1660) en Franciscus van Assisi (1182 – 1226). Door de eeuwen heen waren zij de inhoudbepalende figuren van de Nieuwe Groenmarkt. De avond over Henri Nouwen (1932 – 1996) actualiseert de thematiek van solidariteit en spiritualiteit, zo eigen aan de activiteiten van Stem in de Stad. De zesde Filmcyclus in de maand november, in samenwerking met de Filmschuur, was opnieuw een succes, zowel wat betreft de inhoud als de opkomst. Het thema luidde: Leven en laten leven, vier prachtige films in de Filmschuur te Haarlem over trouw zijn aan jezelf en ruimte geven aan een ander. De organisatie was in handen van John Kraan (Stem in de Stad) en Jan Uttien (Filmschuur).

Tabel 8.2 Lezingen en Films in 2011 Datum Activiteit

Aantal deelnemers --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------29 nov Geloof gebeurt op straat. Leven en werk van Vincentius, 65 met Kees Waaijman, hoogleraar in Nijmegen en deskundige op het gebied van spiritualiteit en mystiek. 6 dec. Franciscus van Assisi, thuis in de hele wereld, 35 met Gerard Pieter Freeman, hoogleraar aan de universiteit van Tilburg en directeur van het Franciscaans Studiecentrum in Utrecht. 13 dec Eindelijk thuis, 80 met Harry Michels en Jurjen Beumer, beiden nauw betrokken bij Groenmarktkerk en Stem in de Stad. Centraal staat deze avond de schrijver Henri Nouwen en zijn beroemde boek ‘Eindelijk thuis’, gebaseerd op Rembrandts schilderij, ‘De terugkeer van de verloren zoon’. 7 nov Filmcyclus Des hommes et des dieux. Spreker, Tjeu van der Berk. 110 14 nov Filmcyclus Tomboy. Spreker, John Kraan. 110 21 nov Filmcyclus A separation. Spreker, Anton Damen. 110 28 nov Filmcyclus Another year. Spreker, Gerlinda Heywegen. 110

Jaarverslag 2011

39

8. Religie, Cultuur en Spiritualiteit

8. Religie, Cultuur en Spiritualiteit


Adempauze Wekelijks is er in de Groenmarktkerk ‘Adempauze’, een meditatief moment voor diaconaal werkers aan de Groenmarkt, bedoeld als rustpunt te midden van het soms hectische diaconale werk. Een moment, aan het begin van de werkweek, waarin kracht en inspiratie kan worden opgedaan. De inspirerende teksten in de speciaal samengestelde bundel rond het jaarthema ‘Thuiskomen’ was daarbij het afgelopen jaar de leidraad. Adempauze is er op elke maandag om 12.30 uur in de Groenmarkt Kerk, (m.u.v. de eerste maandag van de maand, als er Vredesgebed is). Adempauze werd door gemiddeld 35 personen per week bijgewoond. Vredesgebed voor Stad en Wereld Het maandelijks Vredesgebed op de eerste maandag van de maand (aanvang 12.30 uur), in samenwerking met de Groenmarktkerk, is een waardevol moment van bezinning in een volle en drukke week. Lien Kenselaar (Groenmarktkerk) is de coördinator. Het aantal bezoekers lag het afgelopen jaar rond de 40. Stiltecentrum Ook het Stiltecentrum (i.s.m. met de Groenmarktkerk) is een vast onderdeel van de afdeling Religie en Cultuur en Spiritualiteit. Elke werkdag is de kerk open van 14.00 uur tot 16.00 uur. 26 trouwe ‘wachters’, heetten de bezoekers welkom en hielden toezicht. Het afgelopen jaar bezochten gemiddeld 21 mensen per dag het Stiltecentrum. Dat is meer dan vorig jaar. De opvallende stijging van het aantal bezoekers is het gevolg van de openstelling op de zaterdagmiddagen in de zomermaanden en in de kersttijd. Tijdens die extra openstelling, vaak ook i.v.m. een

40

tentoonstelling, werd het Stiltecentrum druk bezocht. Andere activiteiten In november, deelname aan de Broodbankactie in de Grote Kerk (i.s.m. de diaconie van PKN-Wijkgemeente Centrum en de diaconie van de Lutherse Kerk). Dit jaar stond de Broodbankactie in het teken van het zevende Werk van Barmhartigheid ‘De doden begraven.’ Het feit dat Stem in de Stad samen met het Leger des Heils, Brijder Verslavingszorg en de diaconie van de Protestantse Gemeente Haarlem op de begraafplaats Kleverlaan een eigen begraafplek voor dakloze- en verslaafde mensen opende sloot mooi aan bij het thema van de Broodbankactie. (zie ook bij Straatpastoraat 6.2) In 2011 organiseerde Stem in de Stad voor de tweede keer de Henri Nouwen Lezing in de Janskerk te Utrecht. Gastspreker was Gabriele Pipinato, pastor van Saint Martin in Kenia, een bevriende organisatie van Stem in de Stad. Mechteld Jansen, hoogleraar missiologie te Utrecht gaf een reactie op het boeiende verhaal van Gabriele. Er waren voor deze lezing 165 bezoekers naar Utrecht gekomen. Het jaarlijkse vrijwilligersfeest viel dit jaar samen met het grote openingsfeest in de Philharmonie. (zie ook bij 1.3 Openingsactiviteiten) 8.3 Varia  In juni deed Stem in de Stad mee aan de Kerkennacht in Haarlem. Peter Idenburg verzorgde een lezing over zijn boek ‘Kentering en Keerpunt.’  In september, in de week van de alfabetisering, won Diane Martens, coördinator van de afdeling Asielzoekers/Wereldhuis, het Groot Dictee van de Duidelijke Taal. Het was



een initiatief van het Novacollege en Radio Noord-Holland. In mei werd Jurjen Beumer, pastor en directeur van Stem in de Stad, samen met 9 andere ‘spraakmakende theologen’, genomineerd voor de Theologie Podiumprijs 2011. Op 21 juni werd tijdens de ‘Nacht van de Theologie’ in de Hermitage te Amsterdam de winnaar bekend gemaakt. Dat werd Frank Bosman van de Universiteit Tilburg.

8.4. Menskracht en organisatie De afdeling Religie Cultuur en Spiritualiteit werd gecoördineerd door Jurjen Beumer, pastor-directeur van Stem in de Stad. Ook Jody van der Velde, coördinator van het Aanloopcentrum had 6 uren beschikbaar voor deze afdeling. Alle onderdelen ‘draaien’ veelal op vrijwillige medewerkers. Of het nu gaat om het pianospelen tijdens het Vredesgebed, het samenstellen van de Filmcyclus, of de roosters maken voor het Stiltecentrum, de schouders die er onder werden gezet waren vele. Onze dank aan hen is ook dit jaar weer groot.

Jaarverslag 2011

8.5. Vooruitblik op 2012  Het eerste half jaar gaan we nog wennen aan ons nieuwe gebouw.  De Stadslezingen zullen in het najaar van 2012 worden hervat.  De samenwerking met de Groenmarktgemeenschap zal gaande blijven. Door de grote drukte rond verhuizing en verbouwing kwam het er in het verslagjaar niet altijd van.  Het jaarthema voor 2012 luidt: ‘Aarden in goede grond’. Tijdens Adempauze, Vredesgebed, de Gesprekstafel van het Aanloopcentrum en andere meditatieve momenten zal dit thema de Stem in de Stad - gemeenschap inhoudelijk voeden.  De samenwerking met het Karmelitaans Centrum voor Spiritualiteit (KCS) aan de Parkstraat zal worden geïntensiveerd. In januari wordt een gezamenlijke cursus aangeboden over het boek Eindelijk Thuis van Henri Nouwen o.l.v. Riet Spiering en Jody van der Velde.  De Henri Nouwen Lezing in de Janskerk in Utrecht zal voor de derde keer vanuit Stem in de Stad georganiseerd worden.

41


42

9.1 Personele zaken Beroepskrachten en vrijwillige medewerkers sámen Er zijn 10 gekwalificeerde beroepskrachten, in totaal 6,45 fte, werkzaam bij Stem in de Stad. Zij werken in nauwe samenwerking met vrijwillige medewerkers. Hun aantal is tot onze vreugde in de loop van het jaar toegenomen. Telden we in 2010 nog 179 vrijwilligers, aan het eind van 2011 mochten we een beroep doen op de inzet van 229 personen. Samen doen ze het werk. De begeleiding, de coaching en de training van de vrijwilligers geschiedt door onze beroepskrachten, die op hun beurt ook zelf concreet meedoen aan het diaconale werk. Beroepskrachten Op 1 september namen we afscheid van Irene van Bussel. Drie jaar was zij (halftime) coördinator van het Aanloopcentrum. Jody van der Velde is de andere (halftime) coördinator. Op deze plek bedanken wij Irene voor haar inzet, alsook voor haar betrokkenheid bij de interreligieuze ontmoeting tussen de bezoekers van het Aanloopcentrum. Op 31 augustus moest onze secretaresse Ida Schouten om gezondheidsredenen tijdelijk haar werkzaamheden neerleggen. Aan het eind van het jaar was zij nog niet teruggekeerd. Hopelijk zal zij ergens in 2012 weer in goede gezondheid in ons midden zijn. De lezer/es van dit verslag zal al lezend opgemerkt hebben dat het jaar 2011 voor Stem in de Stad een zeer druk jaar is geweest. De verhuizing en de opening, het vroeg veel van met name de beroepskrachten. Dat heeft helaas zijn tol geëist aan het eind van het jaar. Zowel Petra de Vries, coördinator van de afdeling Diaconaal Werk, als Ans van Keulen, adjunct-directeur, meldden zich half

Jaarverslag 2011

december ziek. Ook voor hen hopen en bidden we, dat ze na niet al te lange tijd de draad weer kunnen oppakken. Het bestuur van Stem in de Stad De samenstelling is nagenoeg hetzelfde als in 2011 (zie bijlage 2), we namen alleen afscheid van Els Hulsebos – Robanus Maandag. Haar plaats werd ingenomen door Jan Bos. 9.2 Fondsendag Op 12 oktober organiseerde Stem in de Stad een fondsendag voor al haar financiële partners. 45 participanten werden welkom geheten in de Gravenzaal van het Stadhuis. Wethouder J. van der Hoek opende de dag met een enthousiast verhaal over de samenwerking tussen de burgerlijke overheid en allerlei initiatieven in de stad. Hij prees het werk van Stem in de Stad. Aansluitend hielden Ans van Keulen en Jurjen Beumer een inleiding over ‘De kracht van kwetsbaarheid’. Hierin schetsten zij de visie en de missie van Stem in de Stad. De aanwezigen werden daarna rondgeleid door het nieuwe pand van Stem in de Stad. Er werd afgesloten met een gezellige lunch in de Gravenzaal. Onze dank geldt alle deelnemers, en zeker ook het gemeentebestuur van Haarlem, dat ons welkom heette in de prachtige Gravenzaal en ons daar de lunch aanbood. 9.3 Public Relations Stem in de Stad verscheen in het jaar 2011 veelvuldig in de publiciteit. De opening door prinses Máxima heeft veel aandacht gegeven. In kranten, in bladen, op de tv en andere media. Wie ‘googelt’ op prinses Máxima en Stem in de Stad komt het allemaal nog tegen. Maar ook andere activiteiten werden vermeld. Er is steeds een goed contact met de locale pers. Krantenartikelen en andere persuitingen zijn na te lezen op onze website

43

9. Management

9. Management


www.stemindestad.nl (paragraaf ‘In de Media’). TV-portret Ans van Keulen In februari zond de NCRV een televisieportretje uit van Ans van Keulen, onze adjunct-directeur. (programma Schepper & Co). Folders in nieuwe huisstijl Het foldermateriaal is geheel vernieuwd. Ontwerpster Paula Tel verbeterde heel kunstzinnig ons oude logo. Dat logo siert nu ons briefpapier, de enveloppen, ons geheel herziene folder en ander PR-materiaal.

44

Nieuwsbrief De Stem in de Stad – Nieuwsbrief verscheen eenmaal, maar die editie was dan ook heel bijzonder, een echt collectors-item. Een interview plus foto met prinses Máxima siert de voorkant, en binnenin een creatieve artist impression van het totale Vincentius – Carré, ontworpen door de Haarlemse kunstenaar Wim van der Putten. Website De website: www.stemindestad.nl is licht aangepast, maar verdient nog een verdere verbetering. Dat zal in het jaar 2012 gebeuren.

10. Financieel overzicht Tabel 10.1. Verkorte balans per 31 december 2011 2011 €

2010 €

4.426 307.551 311.977

7.535 415.732 423.267

55.253 119.136 12.000 125.588 311.977

102.989 55.717 207.651 56.910 423.267

Activa Vaste activa Vlottende activa Totaal

Continuïteitsreserve Bestemmingsreserves Voorzieningen Kortlopende schulden Totaal

Tabel 10.2. Verkorte staat van baten en lasten over 2011 Werkelijk 2011 €

Begroting 2011 €

Werkelijk 2010 €

Begroting 2010 €

Baten

733.949

493.150

555.066

448.200

Lasten

(723.652)

(506.960)

(585.304)

(480.361)

Bruto exploitatieresultaat

10.297

(13.810)

(30.238)

(32.161)

Rentebaten en huuropbrengsten Resultaat

5.386 15.683

5.000 (8.810)

5.011 (25.227)

6.500 (25.661)

Werkelijk 2011 €

Begroting 2011 €

Werkelijk 2010 €

Begroting 2010 €

(47.736) 63.419

(8.810) 0

0 (25.227)

339 (26.000)

Verwerking van het resultaat:

Mutatie continuïteitsreserve Mutatie bestemmingsreserve

Bij de begroting 2011 werd uitgegaan van een negatief resultaat van € 8.810, dat aan de continuïteitsreserve zou kunnen worden onttrokken. Stem in de Stad is er in 2011 in geslaagd om het financiële jaar gunstiger af te sluiten. Er werd een positief resultaat geboekt van € 15.683.

Jaarverslag 2011

In 2011 zijn de bestemmingreserves op het benodigde niveau gebracht. In de baten en lasten (tabel 10.2) is een bedrag van € 228.303 (2010 € 108.810) opgenomen. Dit betreft geoormerkte baten ten behoeve van het aandeel van Stem in de Stad in de verbouwingskosten, de inrichting van het nieuwe gebouw

45

10. Financieel overzicht

Passiva


en de startkosten. Deze baten zijn in 2011 volledig voor dit doel aangewend. Eveneens is in 2011 het in het verleden uit eigen middelen gereserveerde bedrag van € 102.666 aan dit doel besteed. De totale starten inrichtingskosten zijn uitgekomen op € 439.779. Wordt dit (eenmalige) bedrag samenhangend met het nieuwe gebouw buiten beschouwing gelaten, dan kan worden geconcludeerd dat de lasten stegen met 4%. Dit betrof voornamelijk een stijging van de huisvestingskosten en de effecten van de CAO op de salarissen. De baten stegen in 2011 met 13%. De grootste stijging deed zich voor bij de bijdragen van locale en landelijke fondsen. In 2010 was het aandeel van deze fondsen 32% van de totale baten; in 2011 is dit toegenomen tot 39%, zie figuur 10.3. Ruim de helft van de baten was geoormerkt en werd besteed aan de desbetreffende activiteiten. De algemene,

niet geoormerkte, baten werden aan de afdelingen toegerekend op basis van behoefte. De continuïteitsreserve van Stem in de Stad is in de loop der jaren opgebouwd om aan de financiële verplichtingen uit hoofde van de wachtgeldregeling te kunnen voldoen in het geval substantiële geldstromen in de toekomst wegvallen. In de personeelskosten (figuur 10.4) zijn de kosten van de pastor-directeur van Stem in de Stad niet inbegrepen. Hij heeft een dienstverband met de Protestantse Gemeente Haarlem. In totaal waren er in 2011 tien beroepskrachten (6,45 fte) bij Stem in de Stad werkzaam.

De volledige jaarrekening 2011, die voorzien is van een goedkeurende controleverklaring van de accountant, is op aanvraag verkrijgbaar bij Stem in de Stad.

Fig. 10.3. Baten in 2011 uit diverse bronnen (totaal: € 511.032) * 1% 2%

Hoofdparticipanten: € 124.437 (25%) Landelijke fondsen: € 123.800 (24%)

9% 25% 10%

locale fondsen: € 77.400 (15%) Kerken en diaconieën: € 72.750 (14%) Gemeente Haarlem: € 51.700 (10%) Pariculiere giften: € 43.909 (9%)

14%

Rente: € 5.386 (1%)

24% 15%

46

Orden en congregaties: € 11.650 (2%)

Figuur 10.4. Lasten in 2011 (totaal: € 495.349) * 1% Personeelskosten: € 305.580 (62%)

12%

Kosten afdelingen: € 81.899 (17%) Algemene kosten: € 42.549 (8%)

9%

Huisvestingskosten: € 60.732 (12%) Afschrijvingen en overigen: € 4.589 (1%)

16%

62%

Fig 10.5. Lasten in 2011, doorberekend per afdeling (totaal: € 495.349) 2%

Asielzoekers en Wereldhuis: € 96.761 (20%) Aanloopcentrum: € 118.308 (24%)

5% 20%

8%

Diaconaal werk: € 111.078 (22%) Eetvoorziening: € 52.334 (11%)

8%

Religie, Cultuur en Spiritualiteit: € 41.572 (8%) Straatpastoraat: € 40.621 (8%) Multireligieus Haarlem: € 24.842 (5%)

11%

24%

Nieuwsbrief enPR: € 9.833 (2%)

22%

Jaarverslag 2011

47


48

11. Tot slot ‘Thuiskomen’, dat was het thema voor het jaar 2011. Het is een rijk en spiritueel onderwerp, waarin veel lijnen van levenskunst en religie bij elkaar kwamen In diverse activiteiten werd het besef wakker geroepen dat ieder mens altijd onderweg is naar huis. Dat kan pijnlijk zijn, langs een gedwongen omweg als ziekte of ongeluk je treft, dat kunnen barre tochten zijn, vol ontberingen zoals ‘de verloren zoon’ in de gelijknamige parabel. Hoe verder de wegen van huis vandaan voeren, des te sterker is het heimwee, het verlangen naar een thuis waar je veilig bent, waar je mag rusten en jezelf mag zijn. Pelgrims kiezen er bewúst voor hun huis voor een tijdje te verlaten om onderweg te ervaren dat ze misschien in hun éigen huis thuisloos waren geworden. De fut was eruit, hun creativiteit was opgedroogd.

Nu, weg van huis, krijgen ze daar weet van. De lange weg van de pelgrimage geeft hen nieuwe energie. Daarna, opnieuw thuisgekomen, zijn hun ogen geopend en zien ze ook opnieuw de ander in nood, de medemens, de naaste die aan hun aandacht was ontsnapt. Het was de andere Ander, de Eeuwige zelf die hen tijdens de lange reis de ogen opende. ‘Brandde ons hart niet toen hij onderweg met ons sprak ’ (Luc 24,32). Thuiskomen bij jezelf, bij de ander en bij God, zorgt voor een vurig hart en leert onze voeten de weg van de Vrede. We blikken terug op een vol en rijk jaar, een jaar van pelgrimage én thuiskomen. Met in het midden ons nieuwe gebouw, als een veilige haven voor ‘pelgrims’ van overal vandaan. Een plaats waar men gezegend kan worden door de handen van de Eeuwige zelf.

11. Tot slot

Jurjen Beumer

Jaarverslag 2011

49


50

Bijlage 1: Stem in de Stad in Cijfers Tabel 12.1 Aantal vrijwilligers Afdeling

Aantal vrijwilligers 2010 26

Aantal Vrijwilligers 2011 36

Aanloopcentrum

59

69

Asielzoekers en Vluchtelingen

21

Eetvoorziening

33

Diaconaal werk

9

Straatpastoraat

7

7

Multireligieus Haarlem

2

3

20

22

177

229

Algemeen (bestuur, secretariaat, fac. diensten)

Religie, Cultuur en Spiritualiteit TOTAAL

1

28 34

2

30

1 toename ivm start cursussen Wereldhuis 2 toename ivm schuldhulpmaatjes-project

Afdeling

Pastor / directeur

Aantal beroepskrachten 3

fte

Aantal stagiaires 2010

Aantal Stagiaires 2011

1

1.00

Algemeen

3

2.12

1

0

Aanloopcentrum

2

0.73

18

13

Asielzoekers en Vluchtelingen

1

0.50

1

0

*0.20

5

0

1

2

Eetvoorziening Diaconaal werk

2

1.00

Straatpastoraat

1

0.50

1

Religie, Cultuur en Spiritualiteit

*0.30

0

Multireligieus Haarlem

*0.10

0

TOTAAL

10

6.45

26

Stem in de Stad in cijfers

Tabel 12.2 Aantal beroepskrachten en stagiaires

16

* deze fte’s worden door verschillende beroepskrachten ingevuld 3 De formatieplaats van de pastor directeur is in deze tabel meegenomen, maar deze is formeel in dienst van de Protestantse Gemeente Haarlem

Jaarverslag 2011

51


Tabel 12.3 Aantal gasten / hulpvragers die gebruik maakten van de afdelingen in 2011 Afdeling / activiteit

Aantal gasten hulpvragers 2010 375

Aanloopcentrum Asielzoekers en vluchtelingen

Aantal gasten hulpvragers 2011 375

60

38

Diaconaal werk

131

296

Eetvoorziening

240

260

Straatpastoraat

2

90

116

TOTAAL diaconale relaties

806

969

1

2

1 waarvan 64 asielzoekers gerelateerde vragen en 25 huisbezoeken aan ex voedselbank cliënten 2

Deze mensen zijn in het totaal niet meegenomen omdat ze bijna allemaal óók al zijn meegeteld bij één van de andere afdelingen. Dit om dubbeltelling te voorkomen .

Tabel 12.4 Gemiddeld aantal gasten per activiteit Afdeling / activiteit

Aanloopcentrum

Frequentie

Dagelijks

Aantal Gasten 2010 60

Aantal Gasten 2011 60

3 x per week

54

52

5 x per week

15

21

1x per week

25

35

1 x per mnd

45

40

3 x in 2011

106

80

4 x in 2011

110

110

(gemiddeld per dag)

Eetvoorziening (gemiddeld per avond)

Stiltecentrum (gem. per middag)

Adempauze (gemiddeld per keer)

Vredesgebed (gemiddeld per keer)

Stadslezing (gemiddeld per keer)

Filmavond (gemiddeld per keer)

52

Bijlage 2: Medewerkers Stem in de Stad in 2011 Bernadette Meertens (voorzitter) Harry Custers (penningmeester) Jan Bos (aangetreden in okt 2011) Krijn Kramer Lisette Tel Maarten Hartsuijker(secretaris) Simone Gaasbeek – Wielinga Vertrokken in 2011 Els Hulsebos - Robanus Maandag (bestuurslid to oktober 2011)

Directie Jurjen Beumer (directeur) Ans van Keulen (adjunct directeur)

Ondersteunende medewerkers Erica van Kouwen (receptie) Ida Schouten (secretaresse) Koen Jansen (financiële administratie) Olga Vehmeijer (financiële administratie) Vertrokken in 2011 Irene van Bussel (management assistente) Vrijwilligers specifieke taken Aagje Nicolaas (binnenhuisarchitect) Cor Vronik (ICT) Evert Klaver (onderhoud) Henri den Hengst (ICT) Louis Zuurendonk (onderhoud) Maarten Hartsuijker (gebouwbeheer) Otto Brix (bouwen verhuiscoördinator) Vrijwilligers secretariaat Abdel Bouharat Adrie Vliem Agnes Schrijvers Anneke Emmelkamp Christa Makkes Evan Niama Frans Frowijn Hannie Groeneveld Ineke Hartsuijker Ineke Hogendoorn-Smit Jan van Houten Jetty Scholten Lies Kraan Maria Holt-Butzelaar Roos Timmerman Tonnie Cottaar Wieke Ubels Vertrokken in 2011 Anna Khachatryan Jaarverslag 2011

Han Duin Lidy Poelstra Lies Kraan

Afdeling Aanloopcentrum Jody van der Velde (coördinator) Irene van Bussel (coördinator tot sept 2011) Marianne Vaandrager (coördinator vanaf sept 2011) Stagiaires 2011 Dorien Bruul HBO MW Ellen Kortekaas HBO SD Erica van Kouwen 2e jaars MBO SMD Mara Oud MBO Welzijn Sarah Prins (HBO toegepaste psychologie) Taalstagiaires in 2011 Anes Abdelrhim Bienvenu Niyonzima Estelle Mena Farshid Mohammadi Karim Merzakhail Mihai Badea Mohamud Mohammed Monika Osinska Vrijwilligers Abi Anagre Ada Gehrels Adine Mansholt Agnes Schrijvers Agnes van Bekkum An Klok Annemieke van Galen Barbara Heckel Bashir Abdulkadir Bep Habraken Cees Riedijk Dick van der Werff Dora Zonneveld Duke Buist Eke van Dijk Farshid Mohammed Fiet Veenendaal Gea Beumer Gemma van Schendelen Hannie Groeneveld Helen Swindin Henk Kroon Henny Spierings Hetty Robbemond I Leng Tan Ine Hensbergen Jaap Binnema Jade Hoeboer Jan van Houten Jolly van Oossanen

Medewerkers van Stem in de Stad

Algemeen Bestuur

53

Oecumenisch Diaconaal Centrum Stem in de Stad Kees Bulthuis Lina Faine Louise Flick Maap Barentsen Maartje Tempelaars Mara Oud Marianne Vaandrager Marieke de Vries Marja Ophuijsen Marlies Vogel Monique van Baaren Nel van Noort Nel Versluis Rebecca Berrehab Rie Faber Rita Meuwese Roos Tromp Rosalie Metz Sabine Buiskool Said Hashami Susan de Bruin Tineke Kieft Tineke Kooiman Tjitske Kuijken Trudy van der Poel Truus Kooij Wil Willemsen Wilma Jochem Witha Spaander Vertrokken in 2011 Achmed Miloudi Anes Abdelrhim Dickey van Delft Ineke Hoogendijk Marian van Tol Peter de Vogel Peter Idenburg Ria Rijkhoff Tariq Basha Overleden in 2011 Silvia Meijer

Afdeling Asielzoekers en Vluchtelingen Jody van der Velde (interim coördinator) tot medio febr. 2011 Diane Martens (coördinator) vanaf medio febr. 2011 Hans Bosma (gedetacheerd maatschappelijk werker) Vrijwilligers in 2011 Allard Krudop Dorien Janknegt Douwe de Vries Evert Klaver Henk Timmerman Jan Vreeken

54

José Jaspers Lya Ploeg Maarten Hartsuijker Mirjam Rentema Patrick Fuchs Pia Wolthuis Ria de Roode Wilna Wierenga Vrijwilligers specifiek voor het Wereldhuis Ans Jenner Goos Blok Henk Kuit John Kraan Karin van Wijngaarden Maartje Kerkhof Marty Stemmer Omar Yusuf Porsor Damojev Ramin Motevasly Ronald van ‘t Westende Sardar Salih Vertrokken in 2011 Feikje Dijkstra Marga Gerdes

Afdeling Eetvoorziening Joris Obdam (coördinator) Kok Mike Cowley Vrijwilligers Aagje Nicolaas Adine Mansholt Anita Lokhorst Antonie Vermeer Ati Blom Barbara Heckel Bert van Wingerden Bob van de Berg Denise Bourdiau Ellen van Selms Fieke Prins Frank Jacobs Han Duin Harry Damave Herma Meyling Janine Kooy Jessica Hoogenboom Krijn Scheeres Leonne van Boheemen Liesbeth Spigt Maarten van Walsem Map Wolzak Marcel Kooij Martha Botter Nol Gerritsma Ria Rais

Theo van Dijk Tjitske Kuijken Uti Dijkstra Vertrokken in 2011 David van Rest Henk Niemeijer Janneke Mulder Katinka van de Berg Allard Noordan

Afdeling Diaconaal Werk Petra de Vries (coördinator) Ali Lely (diaconaal maatschappelijk werker) Stagiaires in 2011 Erica van Kouwen 2e jaars MBO SMD Soonja Blom 3e jaars HBO Social Work Vrijwilligers in 2011 Anna Eradus Anneke de Vries Cees Riedijk Frida Silvis Henriëtte Maasen Hetty ter Meulen Jose Jaspers Marianne Vaandrager Merel Kuchler Rahana Sahib-Madhar Tineke van Kruiningen Wies Kroon Vertrokken in 2011 Carla Tiggelman. Olga Vehmeijer

Vrijwilligers die specifiek schuldhulpmaatje zijn Ellen Schildwacht (coördinator) Christa van de Kamer Dick Jansen Els de Vries Edzard Meltzer Gea Omvlee Joop de Moor Marjo Dijt-Achten Mariska Nahuis Marte Willemse Paulien van Assema Pieter van Schijndel Rob Strobel Tamara van Driest Tineke Wischmeijer Yolanthe Kuttschrutter

Afdeling Straatpastoraat Joris Obdam (straatpastor)

Adine Mansholt Anne Kooij Barbara Heckel Bert van Wingerden Frank Jacobs Jan Plugboer Dinie Wolswijk

Afdeling Multi-Religieus Haarlem Jurjen Beumer (coördinator) Irene van Bussel (medewerker tot sept 2011) Vrijwilligers (werkgroep) Dick Kooiman Henk Kroon Raad van Religies Aart Mak, secretaris (christendom) Abdel Dokhane (islam) Adine Mansholt (boeddhisme) Dilek Üyük (islam) Ernest Spronck (spiritueel ongebonden) Fenja Heupers (boeddhisme) Hanny den Ottolander (jodendom) Janine Kooij (bahaï) Jurjen Beumer (christendom) Shmuel Spiero (jodendom) Suresh Soedhwa (hindoeïsme)

Afdeling Religie, Cultuur en Spiritualiteit Jurjen Beumer (coördinator) Jody van der Velde (afdelingsmedewerker) Programmacommissie Ans van Keulen Bernadette Meertens Harry Michels (Groenmarktkerk) Jody van der Velde Jurjen Beumer Lien Kenselaar (Groenmarktkerk) Wim Blüm (Groenmarktkerk) Vrijwilligers Stiltecentrum Wachters vanuit de Groenmarktkerk An Bosman Corrie Zwetsloot Frits Rohling Geertje Bloemsma Gerard Slingerland Joke Rhee Lenie v.d. Eijkhoff Mia Zwart Nel Stevens Paul de Beijer Ria Rais Peter Schrijen Ton Emmelkamp (coördinator)

Vrijwilligers Jaarverslag 2011

55

Oecumenisch Diaconaal Centrum Stem in de Stad Wachters vanuit Stem in de Stad An Planken Dan Rutgers van de Loeff Gerda Bajema Grijt Feddema Maap Barentsen Liesbeth Maas Louise Koster Nel Jelluma Nel Versluis Piet Muller Vrijwilligers Vredesgebed Agnes van Bekkum Cor Vronik Frans Frowijn Lien Kenselaar Vrijwilligers Adempauze Bram Tieman Jaap Binnema Karin Ottenhoff Kees Bulthuis Lien Kenselaar Ton Stevens Vrijwilliger filmcyclus John Kraan

56

Jaarverslag 2011 Haarlem, voorjaar 2012

Recommend Documents