Jaargang: 28 Nr. 1 Januari nederlands tijdschrift voor anesthesiemedewerkers

Jaargang: 28 • Nr. 1 • Januari 2011

nederlands tijdschrift voor anesthesiemedewerkers

Jaargang 28 / nummer 2 / maart 2011

28e Jaargang, nummer 2 maart 2011 Officieel orgaan van de Nederlandse Vereniging van Anesthesie Medewerkers

Inhoud

Verschijnt op de eerste vrijdag van de oneven maanden en wordt gratis toegezonden aan alle - leden.

Van de voorzitter

3

Top 123

6

Digitale Dubbele Medicatie Controle, de oplossing?

11

Het vernieuwde operatiekamercomplex van het Zuwe Hofpoortziekenhuis

Oplage: 2500 ex C.C. ISSN nr.: 0169 - 2178 Commissie: F.E. Lam V. Meeusen H. Schrover Hoofdredaktie: F.E. Lam E-mail: [email protected]

te Woerden

12

Van de Studentenraad

15

Smartphones en de anesthesiemedewerker

16

Medisch Centrum Alkmaar PDA-kwaliteit en veiligheids project

20

Het nieuwe boek Klinische Anesthesiologie

21

Foto voorzijde: De OK van het vernieuwde operatiekamercomplex in het

Zuwe Hofpoortziekenhuis te Woerden.

Redactie-adres: Postbus 127 6600 AJ Wijchen Telefoon 024 - 6415814 Fax 024 - 6450737 E-mail: [email protected] Druk: Drukkerij de Kleijn B.V. Nieuweweg 236 6603 BV Wijchen Telefoon 024 - 6413822 Fax 024 - 6454007 Prijzen: Losse nummers Jaargang (6 nummers)

e 10,e 32,-

© Nederlands Tijdschrift voor Anesthesie-medewerkers - 2011 Overname van artikelen uit dit tijdschrift is zonder schriftelijke toestemming van de redaktie en de auteur niet toegestaan. De redaktie en de uitgever zijn niet aansprakelijk voor de inhoud van de onder auteursnaam opgenomen artikelen,eventuele gevolgen van zetfouten, evenals onjuistheden in de artikelen, alsmede voor de inhoud van de advertenties.

1


Bezoekadres NVAM (Alléén op afspraak!) Standerdmolen 8, 3995 AA Houten Postadres NVAM / Ambtelijk Secretaris Postbus 127, 6600 AJ Wijchen Telefoon: 024 - 6415814 E-mail: [email protected], Internet: http://www.nvam.nl Postbanknummer: 265321 (t.n.v. Penningmeester NVAM) De Nederlandse Vereniging van Anesthesie Medewerkers is in 1983 opgericht en heeft als doel (statuten art. 3): • het behartigen van de beroepsbelangen van haar leden in de ruimste zin des woord; • het bevorderen van de ontwikkelingen en toepassingen binnen de anesthesiologie in het belang van de gezondheidszorg. Het lidmaatschap van de NVAM wordt aangegaan voor een kalenderjaar en wordt telkens stilzwijgend één jaar verlengd. Opzegging schriftelijk voor 1 november en dient door de NVAM schriftelijk bevestigd te zijn (zie info Het NVAM lidmaatschap, elders in dit blad). Verenigingsleden ontvangen 6x per jaar gratis het NTVA en genieten kortingen op workshops en congressen voor zover dit staat aangegeven in de betreffende aankondigingen. Bestuur: Het bestuur van de NVAM vergadert de eerste dinsdag van de maand (m.u.v. juli en augustus). Indien u zaken aan het bestuur kenbaar wilt maken, verzoeken wij u dit schriftelijk of telefonisch te doen uiterlijk één week voor de vergadering. Hieronder staan de namen van de bestuursleden van de NVAM met tussen haakjes hun aandachtsgebied. De afgedrukte telefoonnummers zijn privé nummers. U kunt ook contact opnemen met het secretariaat (zie boven).

2

Pim Aerts, voorzitter

Kerboschstraat 23, 5913 WJ Venlo tel.: 077-3542507 e-mail: [email protected]

Theo Stoel, vice-voorzitter

Praam 8, 2924 TK Krimpen aan de IJssel tel.: 0180-525612 e-mail: [email protected]

Roy Steghuis, penningmeester

Godfr. Bomanstraat 69, 7552 NZ Hengelo tel.: 074-2591405 e-mail: [email protected]

Vera Meeusen, lid

A. du Hamelplaats 120, 5622 CW Eindhoven tel.: 040-2112218 e-mail: [email protected]

Jaap Hoekman, lid

Tibsterwei 34, 9131 EH Ee tel.: 0519-518633 e-mail: [email protected]

Hans van den Bosch, lid

Nrd. Esweg 186, 7558 HJ Hengelo tel.: 074-2776089 e-mail: [email protected]

Henk Schrover, lid

Lithoyensedijk 10, 5396 NE Lithoyen tel.: 041-2623807 e-mail: [email protected]

FWG-vraagbaak: Theo Stoel

Praam 8, 2924 TK Krimpen aan de IJssel tel.: 0180-525612 e-mail: [email protected]


Van de voorzitter

Beste leden, Graag wil ik in dit eerste nummer allereerst namens het bestuur alle leden en trouwe lezers van ons de beste wensen voor een gezond, fijn en opbouwend 2011 toe te wensen! In het bijzonder wil ik een aantal jonge net gediplomeerde collega’s van zowel de anesthesie als de chirurgie een extra steuntje geven, want zoals in het novembernummer al aangegeven is het hen toekomende diploma nog steeds niet aan hen uitgereikt. Het blijft steken op de halsstarrige houding van het CZO die tot nog toe in alle toonaarden weigert het diploma af te geven omdat de ziekenhuizen niet over de benodigde accreditatie beschikte voor hun praktijkstages. Ondanks alle inspanningen (ook van de ziekenhuizen en het opleidingsinstituut UMCUtrecht en zelfs van de eigen opleidingscommissie van het CZO) weigert het CZO de diploma’s. Het wordt zo langzamerhand een soapserie waarin het CZO niet meer geloofwaardig is. De NVAM en LVO blijven strijden voor hun diploma en ik hoop in een volgend voorwoord goed nieuws te kunnen melden. Het anesthesiecongres staat voor de deur en op zaterdag 15 januari beloofd het weer een interessante dag te worden. Veel collega’s hebben zich aangemeld en ook het bedrijfsleven zal het beste beentje voorzetten. Met dit congres openen wij een nieuw scholingsjaar waarin de masterclasses zullen worden voortgezet en ik nu al de aandacht wil vestigen op de Masterclass traumatologie in Amsterdam (26 maart) en de 8e Noordelijke bijscholingsdag (19 mei). Recent is de NVAM gevraagd te participeren bij de nieuwste ontwikkelingen en invoering van anesthesieopleiding in Nijmegen en Rotterdam. Bij het afgelopen minisymposium ter

gelegenheid van 5 jaar Sedatie Anesthesiemederwerker (SAM) is aangegeven dat deze groep collega’s als aparte sectie binnen de commissie Pijn van de NVAM zou moeten gaan functioneren. Het bestuur is hier erg enthousiast over en heeft inmiddels de sectie ingesteld. In de nieuwste richtlijnen wordt overigens niet meer over SAM gesproken maar over PSA (procedurele sedatie analgesie medewerker). Dit tijdschrift geeft in een paar korte artikelen de stand van zaken aan over het gebruik van Smartphones door anesthesiemedewerkers. We zien steeds meer de ontwikkeling van aps voor de anesthesie dus paste een korte beschrijving van zo’n aps en het gebruik van een IPOD in dit tijdschrift. Leuk om weer eens een afdeling in het voetlicht te zien: Woerden bijt de spits dit keer af met het geheel nieuwe OK-complex. Ik zou zeggen: wie volgt? Graag maak ik van de gelegenheid gebruik een oproep te plaatsen voor het inzenden van artikelen en studies die dan in het NTVA geplaatst kunnen gaan worden. Tot slot nog even aandacht voor het Meldpunt. Wij krijgen erg veel reacties hierop en beoordelen deze regelmatig, waarbij wij dan uiteindelijk diverse onderwerpen kunnen distilleren die voor o.a. de komende cao-onderhandelingen gebruikt kunnen worden of in een kort artikeltje voor dit tijdschrift gebruikt kunnen/ gaan worden. Pim Aerts, voorzitter

Leden van Verdienste

Prof. Dr. H.E.M. Kerkkamp

Prof. Dr. J.T.A. Knape

3

[email protected]

Programma

09.00- 10.00 uur Ontvangst met koffie. Registratie.

10.00 uur Welkom. Introductie voorzitter: prof.dr. W. Schlack, hoogleraar anesthesiologie AMC. “React-trial: belang van snelle CT bij trauma-opvang”. Dr. Ping Fung Kon Yin, chirurg i.o. Spaarne Ziekenhuis, Hoofddorp

“Management bij bekkentrauma (D)”. Dr. Kees-Jan Ponsen, traumatoloog MCA. 15.00 uur Theepauze “Management neurotrauma (D)”. Dr. Fabian Kooij, anesthesioloog, AMC. Circa 17.00 uur

“Damage control anesthesia/ surgery”. Benedikt Van Loo, anesthesiemedewerker en Heleen van Valburg, chirurgie-assistente, AMC. “Airwaymanagement (A-B)”. Dr. Edward Pasman, anesthesioloog, voorzitter vakwerkgroep traumaanesthesiologie, AMC. “Management thoraxtrauma (B-C)”. Dr.Vincent de Jong, traumatoloog (i.o.), AMC. 12.30 – 13.30 uur Lunchpauze. Introductie middagvoorzitter: Prof. Dr. J. Goslings, hoogleraar traumatologie AMC. “Bloedmanagement bij traumata (B-C)”. Dr. Pieter Henny, anesthesioloog, AMC.

Afsluiting. Gedurende de gehele dag is er een mogelijkheid om interactief (via stemming) in het programma te participeren.


High Care, Scheperziekenhuis, Atrium en Panton

HighCare Interim & Advies heeft in samenwerking met het Scheperziekenhuis Emmen, het Atrium Medisch Centrum Heerlen en het designmanagement bureau

Panton een gebruiksvriendelijke methodiek ontwikkeld.

TOP 123, Time-Out en Medische Metrolijn De toepassing van deze methodiek stelt ziekenhuizen in de gelegenheid om na een korte beoordeling van de actuele toepassing van de richtlijnen (Top123, Medrisk en POWI) aan de slag te gaan met het optimaliseren van de kritische (administratieve) processen. Een opti-

maliseringslag die nadrukkelijk met de diverse betrokken medische professionals wordt gemaakt. De ervaring leert dat met deze aanpak de oorspronkelijke administratielast aanzienlijk kan worden verminderd. Om veilige en aantoonbaar kwalitatief hoogwaardige

patiëntzorg te kunnen bieden, wordt met behulp van praktische visuele hulpmiddelen de toepassing van de diverse controlemomenten gewaarborgd. Met als eindresultaat: een door de medisch professional gedragen toepassing van de richtlijnen.

High Care, Scheperziekenhuis, Atrium en Panton

‘Toepassing van een checklist in operatiekamers kan het risico op ernstige complicatie en overlijden na een operatieve ingreep met meer dan een derde verlagen’2Harvard School ‘Uit de studie naar oorzaken van vermijdbare schade van het Emgo en Nivel bleek vorig jaar dat deze voor een groot deel zijn toe te schrijven aan misverstanden in de samenwerking, een gebrek aan afstemming tussen afdelingen, het niet helemaal volgen van protocollen en afspraken en het onvoldoende uitvoeren van dubbelchecks’3. Minister Klink

The use of checklists significantly reduces surgical morbidity and mortality4 Despite differences in research methodology and in the checklist itself, the results from the Netherlands study and the WHO pilot study are very similar, prompting NEJM editorialist Dr. John Birkmeyer to say this latest study ‘should quiet the skeptics’.

Toezicht Operatief Proces (TOP1, 2 en 3) en de © Medische Metrolijn 1

INLEIDING De Medische Metrolijn© is een patiëntveiligheidsprocedure waarmee risico’s kunnen worden verminderd door controles voor, tijdens en na de operatie uit te voeren. De procedure is gebaseerd op de Toezicht Operatief Proces (TOP1, 2 en 3) rapportages567, de CBO richtlijn TOP18 en op de Surgical Safety Checklist9 van de WHO. Het doel van de Medische Metrolijn© is om

6

fout-op-fout situaties tijdig op te sporen en te voorkomen. De rapportages (TOP1, 2 en 3) van het IGZ hebben er toe geleid dat diverse ziekenhuizen bezig zijn met het invoeren van een eigen TOP procedure. De Medische Metrolijn© is een gevisualiseerde procesbeschrijvingsmethode van alle controles die op diverse momenten in de patiëntenbehandeling of in relatie tot de patiëntenbehandeling doorgevoerd moeten

worden om de risico’s te verminderen. Op de achtergrond zijn flowcharts ontworpen die de standaardisatie binnen het pre-, per- en postoperatieve proces garanderen. De overgang van de poliklinische setting (TOP1) naar de klinische setting (TOP2 en TOP3) van de patiënt kan pas plaats vinden als alle onderzoeken zijn afgerond en chirurg en anesthesioloog accoord zijn. Dit wordt bewaakt middels een statusoverzicht.


7


Vanaf het moment dat een patiënt het ziekenhuis binnenkomt om een operatie te ondergaan tot het moment dat hij naar huis gaat, zijn er veel overdrachtmomenten. Gebleken is dat dát juist de momenten zijn, waarop extra controle nodig is. De Medische Metrolijnprocedure is er voor om voor, tijdens en na de operatie te controleren of alles in orde is. De kans op risico’s voor de patiënt wordt verkleind. Wat moet worden gecontroleerd, staat op zogenaamde trajectkaarten. Iedereen die te maken heeft met de procedure heeft zo’n kaart. De verantwoordelijkheid binnen de werkprocessen ligt bij de professionals. De trajectkaarten zijn een visueel hulpmiddel waarmee de professional snel kan zien wat er gedaan moet worden. De verantwoording hiervan, tijdens een overdrachtsmoment, wordt afgetekend op het formulier Proces Patiënt Veiligheid. Dit formulier gaat gedurende het gehele operatieve traject mee met de patiënt. Medewerkers in de zorg zijn vaak visueel georiënteerd. Met hun geoefend oog kunnen ze snel een situatie overzien en doorgronden, in patiëntenkamers of op de OK. Procedures zijn echter tekstueel en staan niet zelden in ordners in de kast. Bovendien zijn ze in de loop van jaren opgesteld, waardoor overlap ontstaat of onbekendheid. De vertaalslag naar de gebruikers mist. Designmanagement zet design in om acceptatie, eenduidigheid en helderheid op grote schaal, ziekenhuisbreed, te vergroten. Door gebruik te maken van design management kan men eenduidigheid door het hele ziekenhuis bewerkstelligen: van de formulieren in de patiëntendossiers, tot de hygiëne-instructies op de wanden en deuren en gemeenschappelijke taal toe. Centraal in deze visie staat de patiënt. Het doel is de veelvoud van processen en betrokkenen bij een proces dat een patiënt doorloopt zodanig te ontrafelen en in kaart te brengen dat het overzicht ontstaat. Eenduidigheid en helderheid staan voorop. Indien er naast het overzicht meer informatie nodig is kan dit in de begeleidende documenten worden opgezocht, maar het verband tussen de processen is dan al inzichtelijk geworden. Dat verband en het overzicht wordt getoond op posters, kleine overzichtskaartjes en op patiëntenlijsten, in papieren of digitale vorm. Voor een succesvolle implementatie blijken drie peilers van belang: leiderschap, ontwikkeling en training.

LEIDERSCHAP De Medische Metrolijn vergt een verandering van de manier van werken. Verandering kan weerstand geven en daarom is helderheid geven, mandaat en handhaving nodig om de verandering door te voeren en vast te houden. Aan de top van de driehoek staat daarom

8

leiderschap. Hiermee wordt zowel lijnmanagement als projectmanagement bedoeld. Lijnmanagement is nodig voor adequate besluitvorming en voor handhaving. Het projectmanagement moet er ook op toe zien dat het topmanagement mandatering geeft, geïnformeerd blijft en benodigde capaciteit en tijd wordt vrijgemaakt van het gehele team. De projectmanager heeft een zeer belangrijke rol. Een dergelijk groot verandertraject kan onzekerheid geven omdat werkwijzen worden veranderd. Ondertussen moet echter het team professionals in het ziekenhuis hoogwaardige zorg dag in dag uit blijken leveren. De projectmanager moet met tact en sturing de veranderingen creëren en doorvoeren, met respect en verbeteringen voor professionals en patiënten. De belangrijkste taken van de projectmanager zijn: - Mandaat verkrijgen van de Raad van Bestuur - Aanpak en fasering van het project plannen - Projectteam vormen en instrueren - Initiëren en bewaken van de voortgang - Reviews organiseren - Aanspreekpunt vormen voor het project - Stakeholders enthousiasmeren en betrekken - In kaart brengen van de specifieke operatieve werkwijze van het ziekenhuis - Tijd, capaciteit en budget bewaken - Borging van het project De projectmanager moet zowel kennis hebben van de richtlijnen Toezicht Operatief Proces, als van de gangbare werkwijze en hiërarchische structuur in het ziekenhuis.

ONTWIKKELING De twee peilers ‘Ontwikkeling’ en ‘Training’ zijn ondersteunend voor de implementatie. Met ontwikkeling wordt het ontwerpen van allerlei ondersteunende tools bedoeld, zoals procedures, checklijsten, instructieposters, invullijsten, proceskaarten en dergelijke. De tools helpen de nieuwe of aangepaste werkwijze te bevatten en toe te passen, ook als de aandacht van de professional uitgaat naar de complexiteit van de zorg. IGZ had expliciet kritiek op de lay-out en structuur van de ‘tools’ die door hen werden aangetroffen in de ziekenhuizen. Om die reden wordt designmanagement ingezet. Designmanagement is het strategisch inzetten van design als instrument om bij innovaties de acceptatie, eenduidigheid en helderheid op grote schaal en ziekenhuisbreed te vergroten. Door medische en verpleegkundige formulieren een eenduidige lay-out te geven ontstaat een uniforme, professionele uitstraling van het proces en helderheid in het invullen van de gegevens. Focus is niet alleen de lay-out een uniforme

‘look’ te geven maar ook om deinhoudelijke gegevens en taalgebruik op elkaar af te stemmen. Hierdoor is het zelfs mogelijk om de hoeveelheid documenten te verminderen Belangrijke taken voor de designmanager van de tools zijn daarom: - Het analyseren van de werkwijze van de professionals en de tools hierop aan laten sluiten - In overleg met zorgverleners, unithoofden, afdeling communicatie, afdeling kwaliteit en protocolbeheer en interne drukkerijen de reikwijdte van het project afbakenen en de hierbinnen vallende tools ontwikkelen en procedures (her) ontwerpen. - (de status van) het gehele operatieve proces van het desbetreffende ziekenhuis visueel in kaart brengen - Uitleg geven middels de tools die past bij de zorgprofessionals - Tools ontwikkelen die helderheid bieden - Tools ontwikkelen die zekerheid bieden voor de betrokken professionals - Consequente en gestructureerde lay-out opbouwen en doorvoeren zodat rust en overzicht ontstaat en het inleer proces wordt beperkt - De reikwijdte van het operatieve proces overzien

TRAINING Het invoeren van een nieuwe werkwijze vergt meer dan uitleg alleen. Er is training nodig, zowel aan groepen als individueel. Kennis moet herhaaldelijk worden overgebracht en werkwijze moet worden geoefend en bijgestuurd. Gezien het doorgaans grote team betrokkenen in een ziekenhuis is training arbeidsintensief en tijdrovend. Training moet goed worden voorbereid en ingepland. Trainingmodules moeten deels op maat worden ontwikkeld en moeten zijn afgestemd op de vaardigheden en kennis van de zorgprofessionals. Daarnaast moeten trainers in staat zijn om de (soms latente) vragen van zorgprofessionals op te zoeken en ‘on-the-job’ goed te beantwoorden. Belangrijke taken voor de trainers zijn daarom: - Aansluiten bij gestelde mijlpalen van de projectmanager - Verdiepen in de werkwijze van de betrokken professionals en de training hierop aan laten sluiten - Maatwerk leveren in de ontwikkeling van delen van de training - Instructies geven - Communicatie plannen - Kennis overdragen - Training ‘on-the-job’ geven - Vraagbaak vormen tijdens de pilots - Uitleg geven die past bij de zorgprofessionals - Feedback geven aan de ontwerpers van de tools i.v.m. het maatwerk


9


IMPLEMENTATIETEAM INTERN OF EXTERN? Voor alle drie de peilers geldt dat deze theoretisch zou kunnen worden ingevuld door medewerkers in het ziekenhuis voor deze taak vrij te maken. De praktijk wijst uit dat ‘interne mensen’ niet altijd de vrijheid en het mandaat hebben om – in de hiërarchische structuur en cultuur in een ziekenhuis – veranderingen door te voeren. Met name de projectmanager moet vrij kunnen acteren en bovendien niet worden afgeleid met andere taken. Een ‘externe’ projectmanager met zowel aantoonbare kennis van het operatieve proces en van de Medische Metrolijn verdient de voorkeur. Voor de ontwikkeling van de tools conform designmanagement is een expertise nodig die vaak niet aanwezig is in een ziekenhuis. Sommige ziekenhuizen hebben wel goed geoutilleerde en ervaren opleidingsinstituten. Als een ziekenhuis een dergelijke afdeling ontbeert dienen ook hiervoor experts te worden ingehuurd. De doorlooptijd van de implementatie van de Medische Metrolijn is sterk afhankelijk van de medewerking van medewerkers in het ziekenhuis.

Idealiter is er volledige medewerking en voldoende capaciteit beschikbaar van projectmanager, designmanager en trainers. In dat geval kan de doorlooptijd van de implementatie van een op maat gemaakt operatieve proces conform TOP 1, 2 en 3 in 6 maanden plaatsvinden.

RESULTATEN De interne boodschap voor het ziekenhuis is om heldere checkmomenten en verantwoordelijkheden met elkaar af te spreken. Hierdoor is voor elke betrokkene het helder waar zijn/ haar verantwoordelijkheid ligt waardoor er een betere communicatie ontstaat tussen de afdelingen. Uiteindelijk zal dit een bijdrage leveren aan de patiënt veiligheid. De externe boodschap naar de patiënt en familie is om helderheid te geven over het totale medische traject. Hierdoor weet de patiënt wat hem/haar te wachten staan en kan daar beter op anticiperen. Doel hierbij is om het gevoel van veiligheid en zorg te versterken.

3 4 5 6 7 8 9

LITERATUUR 1 De Medische Metrolijn is een tool van de Vereniging voor Veilige Curatieve Zorg.

Boekaankondiging: Tijdens het kindersymposium op 27 november jl in het Wilhelminakinderziekenhuis van het UMCUtrecht is het boek “Help… een kind” gepresenteerd.

Prof. Dr. J.T.A. Knape kon aan de trotse auteurs Adam Tompkins (anesthesiemedewerker /docent WKZ), Hannie Megens (anesthesioloog WKZ), Inge Tuyl (anesthesioloog WKZ) en Peter de Roeck (directeur bedrijfsvoering HighCare, Rotterdam) het eerste exemplaar overhandigen.

Met dit overzichtelijke boek wordt de kindergeneeskunde en kinderanesthesie perfect weergegeven. Het is een publicatie die zeker elke anesthesiemedewerker in zijn/haar bezit moet hebben.,

10

2

Een samenwerkingsverband van het UMC Radboud, Atrium MC en Scheper Ziekenhuis met support van www.panton.nl en www.highcareinterim.nl Onderzoek in acht ziekenhuizen wereldwijd door onderzoekers van de Harvard School, gepubliceerd op Public Health _NRC 23 januari 2009 Interview met Minister Klink in de VMS Veiligheidskrant november 2009 New England Journal of Medicine (NEJM), 10 november, 2010 TOP1 IGZ Preoperatief traject ontbeert multidisciplinaire en gestandaardiseerde aanpak en teamvorming, februari, 2007 TOP2 IGZ Standaardisatie onmisbaar voor risicovermindering in operatief proces, oktober 2008 TOP3 IGZ Postoperatieve zorg in ziekenhuizen op onderdelen voldoende, maar kent nog teveel risico’s CBO Richtlijn Het Preoperatieve Traject, 2010 WHO Safe Surgery Safes Lives, 20072008


R.Lont

INLEIDING In elke operatiekamer is het een hot item: dubbele medicatie controle. Uit een onderzoek van de Inspectie voor de Volksgezondheid (IGZ) blijkt dat op vrijwel alle ok’s in Nederland er wel wat of zelfs veel schort aan deze controle.1 Toch wordt van elke anesthesiemedewerker verwacht dat hij een dubbele medicatie controle uitvoert wan-

neer er medicatie wordt opgetrokken uit een ampul of flacon en/of deze medicatie wordt opgelost dan wel verdund. In het kader van de medicatieveiligheid eist het IGZ in het TOP-project (Toezicht Operatief Proces) dan ook een check op het klaarmaken en toedienen van medicatie.

Digitale Dubbele Medicatie Controle, de oplossing?! FOUTEN Wanneer ontstaat er een fout met betrekking tot het optrekken en oplossen/verdunnen van de medicatie op een operatiekamer? Allereerst moet de anesthesiemedewerker ervan overtuigd zijn dat hij niet onfeilbaar is en dat het altijd mogelijk is dat er een fout wordt gemaakt. Bij sommige operaties is de operatiekamer zo vol gebouwd dat het lastig is om de omloop medewerker te bereiken voor de noodzakelijke dubbelcheck. Bij het optrekken van de medicatie in de spuit wordt er een sticker op de spuit geplakt. Maar door de grote hoeveelheid verschillende stickers bestaat er een reële kans dat er een verkeerde sticker geplakt wordt. Een bepaald medicijn wordt altijd onverdund toegepast. Plotseling wil de anesthesioloog dit medicijn verdund gebruiken. Een medewerker die dit niet gewend is of onder druk staat kan makkelijk een verkeerde berekening toepassen. Het Zwitserse kaas model van de psycholoog James T. Reason uit zijn boek “Human Error”2 toont een aantal plakken (gaten)kaas. Elke plak vertegenwoordigt een situatie waar het fout kan gaan in het complete proces. Een gat in die plak geeft een fout of misser aan. Wanneer alle plakken een gat op dezelfde plek vertonen ontstaat er een (medicatie)accident. Zie figuur 1.

gevaar

(medicatie) accident Figuur 1

De plakken kaas kunnen ook een verdedigingslinie vormen. Een gevaar wordt dan tijdig opgemerkt. Dit wordt geïllustreerd in figuur 2.

kunnen worden vanaf het optrekken van de medicatie tot aan de uiteindelijke toediening. Die oplossing kan gevonden worden in het digitaal dubbel controleren van de medicatie.

gevaar

Inmiddels is er een softwareprogramma geschreven waarin alle bovengenoemde punten zijn verwerkt. Het programma kan “standalone” op een netwerk of via internet draaien. De database met de door het ziekenhuis gebruikte medicatie, evenals de lokale protocollen, kan centraal of op de “stand-alone” pc staan.

Figuur2 Wanneer dit model wordt gelegd naast de eisen van de IGZ en de “vangnetcriteria” van MediRisk, de medische aansprakelijkheidsverzekeraar van veel algemene ziekenhuizen, resulteert dit in een lijst met punten waaraan een veilig medicatiebeleid moet voldoen: - Dubbele medicatie controle moet niet vrijblijvend zijn. - De dubbele medicatie controle is altijd beschikbaar. - De gekozen medicatie wordt “voorgelezen”. - Er is snel een lijst beschikbaar met informatie ((contra)indicaties en doseringen) over het medicament. - Bij verlopen houdbaarheidsdatum wordt er melding gemaakt. - Bij verdunningen en oplossingen wordt er een “recept” gegeven. - Er is maar één sticker beschikbaar voor de spuit. - Op de sticker komt de datum en tijd van het optrekken in de spuit te staan.

OPLOSSING Er moet een oplossing komen die een defensielijn vormt voor alle fouten die gemaakt

Er zijn ook diverse mogelijkheden om het programma te integreren in een door het ziekenhuis gebruikt software pakket.

VOOR MEER INFORMATIE www.doublecheckassistant.nl. Het systeem is ook te zien op het NVAM congres van 15 januari 2011.

Bovenstaand artikel is gebaseerd op het haalbaarheidsonderzoek “Digitale Dubbele Medicatie Controle” n.a.v. het afstudeerproject voor anesthesiemedewerker aan de Amstel Academie van Reinder Lont in augustus 2010. Waar “hij” geschreven staat in dit artikel kan natuurlijk ook “zij” gelezen worden.

LITERATUUR 1 Inspectie voor de Gezondheidszorg: Standaardisatie onmisbaar voor risicovermindering in operatief proces. Den Haag, oktober 2008. 2 Reason, James: Human Errow. Cambridge University Press, 1990.

11


Zuwe Hofpoortziekenhuis

In 1923 werd in Woerden het eerste ziekenhuis geopend. Na fusie en uitbreiding is het huidige gebouw in gebruik sinds 1980.

Het operatiekamercomplex bestond in die tijd uit 4 operatiekamers en een recovery, waar plaats was voor ongeveer 6 bedden.

Het vernieuwde operatiekamercomplex in het Zuwe Hofpoortziekenhuis te Woerden Tot begin jaren negentig werd er voor het verdoven van de patiënten vooral algehele anesthesie gebruikt. Heel soms werd er een ‘ruggeprik’ gegeven: spinaal of epiduraal. Daarnaast waren er ook patiënten die een Biersch Block kregen. Plexus anesthesie kwam heel af en toe voor.

kenhuis hoog in het vaandel. Het ziekenhuis stond in de top tien van de lijst ‘Gastvrijheidszorg met Sterren 2010’

Om aan deze uitbreiding van de orthopedie, en aan uitbreiding van algemene chirurgie, gynaecologie en KNO te kunnen voldoen, is er in de afgelopen jaren veel verbouwd en bijgebouwd op het operatiekamercomplex. We werken nu op 7 operatiekamers. Tevens hebben we een holding die plaats biedt aan 10 bedden, en een recovery waar 12 patiënten kunnen liggen. Daarnaast hebben wij een aparte kinderrecovery voor de ‘KNO-kinderen’. Ook hebben we veel meer kantoorruimte, opslagruimtes en een prachtige koffiekamer tot onze beschikking.

In die tijd, werd een dag van tevoren gekeken of er mogelijk een patiënt op het operatieprogramma stond die een vorm van regionaal anesthesie zou krijgen. Er kwam dan namelijk een ‘gespecialiseerde’ verpleegkundige in huis die de patiënt begeleide en de anesthesist assisteerde bij het zetten van de verdoving. Wanneer de patiënt dan naar de OK ging zat het werk er op voor die verpleegkundige en kon zij weer naar huis vertrekken… Niet zelden ging het maar om één patiënt per dag.

Het anesthesieteam bestaat uit 16,6fte’s. Het recovery/holdingteam bestaat uit 12,6fte’s Er zijn 8 anesthesiologen werkzaam.

PIJNBEHANDELING Later breidde zich dit uit en werden de patiënten voor een regionale anesthesie preoperatief op de recovery behandeld.

MAARTENSKLINIEK WOERDEN In het jaar 2000 kwam de eerste verbouwing voor de OK. Eén OK erbij en een eerste uitbreiding van de recovery/holding. Het Zuwe Hofpoortziekenhuis heeft in de afgelopen jaren een grote algehele verbouwing en nieuwbouw ondergaan, wat resulteerde in een gemoderniseerd beddenhuis en een prachtige zorgpassage waarin diverse zelfstandige ondernemingen gehuisvest zijn, zoals bijvoorbeeld apotheek en dialysecentrum. Het Zuwe Hofpoortziekenhuis heeft nu 262 bedden en biedt werk aan ruim 1.250 medewerkers en vrijwilligers en 95 specialisten. De patiënten komen voor een groot deel uit de westelijke helft van de provincie Utrecht. Gastvrijheid staat bij het Zuwe Hofpoortzie-

12

Om aan de groeiende vraag van patiënten te voldoen, openden de Sint Maartenskliniek Nijmegen en het Zuwe Hofpoort Ziekenhuis in 2006 de Maartenskliniek Woerden. Maartenskliniek Woerden is een zelfstandige kliniek die gebruik maakt van de medische ondersteuning en de faciliteiten van o.a. operatiekamers, röntgenafdeling en verpleegafdeling binnen het Zuwe Hofpoort Ziekenhuis. De Maartenskliniek is volledig gespecialiseerd in houding en beweging. De patiënten komen uit geheel west Nederland. Omdat we nu veel meer orthopedische ingrepen doen, wordt er veel regionale anesthesie toegepast, wel of niet in combinatie met algehele anesthesie of sedatie.

Binnen het operatiekamercomplex vindt sinds 2007 ook behandeling van chronische pijnpatiënten plaats. Binnen het pijnteam participeren 4 anesthesiemedewerkers en 4 anesthesiologen. De anesthesiemedewerkers die deelnemen in het pijnteam assisteren de anesthesisten bij de behandelingen, en hebben ook een zelfstandig pijnspreekuur. De medewerkerkers voor de pijnbehandeling volgen allen de opleiding tot verpleegkundig pijnspecialist in het Universitair Ziekenhuis in Leuven Tevens zijn er anesthesiemedewerkers die zelfstandig préoperatief spreekuur houden. Voorlopig zijn de grootste verbouwingen achter de rug. We zien terug op een onrustige tijd, maar we zijn blij met het resultaat: een mooie moderne afdeling waar ieder zijn werk goed kan doen ten behoeve van de patiënt.

MEDEC NEDERLAND Endomed, Hovmed en Medec Benelux richten Medec Nederland BV op. DIDAM, 9 november 2010. Na ruim 15 jaar zal Medec weer als bedrijf op de Nederlandse markt actief worden. Endomed, Hovmed en Medec Benelux hebben de handen in één geslagen voor een langdurige exclusieve samenwerking. Dit wordt bekrachtigd door het oprichten van Medec Nederland BV. Door de krachten te bundelen ontstaat er voor klanten een zeer sterke onderneming welke garant staat voor hoogwaardige kwaliteit, expertise en dienstverlening. Iedere partij heeft zijn eigen specialisme waardoor vragen uit de markt beter omgezet kunnen worden tot een totaal oplossing die u als klant zoekt. Endomed heeft al jaren kennis op het gebied van anesthesie en kan bovendien een totaal concept aanbieden voor complete OK´s. Hovmed is specialist op het gebied van de regelapparatuur en accessoires voor het gehele ziekenhuis. Medec Benelux levert innovatieve producten. Door korte lijnen met de fabrikant kunnen klantvragen snel omgezet worden naar de juiste oplossing. Voor u als klant is Medec Nederland BV de leverancier voor de Medec producten. U blijft echter de vertrouwde contact personen van Hovmed en Endomed als aanspreekpunt behouden. Medec Nederland BV zal vanaf 1 januari 2011 volledig operationeel zijn. (www.medecnederland.nl) René Hoven, Directeur Hovmed: ’Hovmed is relatief kort op de Nederlandse markt. Deze samenwerking geeft Hovmed sneller de expansie welke nodig is om de klanten optimaal te blijven bedienen.´ Nico van Amerongen, Directeur Endomed: ’Met deze samenwerking ontstaat er duidelijkheid in de markt. Hierdoor kunnen wij de klanten blijvend hoogwaardige- en betrouwbare oplossingen leveren.’. Kristof Braem, Managing Director Medec Benelux: ’Medec heeft behoefte aan goede partners die het merk Medec naar waarde uitdragen. Medec staat voor kwaliteit en betrouwbaarheid. Dat verwachten wij ook van onze partners. Deze hebben wij gevonden bij Endomed en Hovmed.’

GING I D N KO RAAN

dag/ s g n li scho ss a n a ke delij Mastercl n e Noor dige 8 gkun e e : NVAM l p p groe yver

VOO

dew

me esie

th

anes

Doel recover rs en erke

a: gend 11 a w in u ei 20

n st ag 19 m Leeuwarde a v r tee ool derd

No m: Don ogesch ome.nl Datu ker H der1@h

Pla

lij nor ordeformatie: h o N : n i ats


Van de studentenraad

Beste studenten Allereerst natuurlijk: welkom in 2011! Het jaar dat een groot deel van de studentenraad zijn of haar diploma mag ontvangen en dus ook het jaar waarin we actief op zoek gaan naar enthousiaste studenten die het stokje over willen nemen. Hierover volgt verderop in 2011 meer informatie. Daarnaast is 2011 natuurlijk een jaar waarin we verder gaan met de ontwikkeling van de taken van de studentenraad, dit begint allemaal op 15 januari tijdens het 27e nationaal anesthesie symposium dat op zaterdag 15 januari 2011 gehouden in de Jaarbeurs in Utrecht. Het thema dit jaar is: “Innovaties: Top of Down”.

De studentenraad is volop aanwezig op dit symposium; we zijn onder andere met een stand aanwezig om met jullie te discussiëren over allerlei opleidings- en werkgerelateerde zaken. Daarnaast is onze stand een leuke plaats om eens met andere student-anesthesiemedewerkers te kletsen om bijvoorbeeld eens te horen hoe het de studenten in de rest van het land vergaat. Hiernaast zullen wij als studentenraad een voordracht houden in de grote zaal, met als onderwerp “de toekomst van de student anesthesiemedewerker”.

opleidingsinstituut bezoeken om van gedachten te wisselen met de studenten. De afgelopen tijd zijn we druk bezig geweest met het opnieuw vormgeven van het presentatiebeleid, hierover zullen we jullie in het volgend NTVA verder informeren.

Als studentenraad komen wij jaarlijks ieder

De studentenraad

Als laatste willen wij een van onze begeleiders vanuit het bestuur van de NVAM, Vera Meeusen, van harte feliciteren met haar promotie! Hopelijk tot ziens op het nationaal anesthesie symposium!

15


G. de Rooij, anesthesioloog

Steeds vaker worden smartphones naast bellen ingezet om informatie op te zoeken, ook op het operatie complex is deze trend waarneembaar. Langzaam verschijnen er dan ook meer medische applicaties voor deze telefoons. Een goed voorbeeld voor anesthesie

medewerkers is “CS Anesthesia” voor de iPhone en iPod Touch van Apple. Deze zogenaamde “App”, kort voor Applicatie, is gemaakt door Guido de Rooij, een Nederlandse Anesthesioloog en MMT-arts in samenwerking met Logica en AirMedApp.

Smartphones en de anesthesiemedewerker waarvan de eerste de reanimatie richtlijnen zijn (BLS & ACLS). Deze zijn voor kinderen volledig aangepast aan leeftijd/gewicht. Zo is het niet meer nodig zelf in een acute situatie te berekenen met hoeveel Joule er gedefibrilleerd moet worden of hoeveel adrenaline gegeven moet worden. De aanwezige metronoom en timer zijn handig in de praktijk. De App volgt nog de richtlijnen van 2005, middels een update zullen de nieuwe richtlijnen geïmplementeerd worden. De onderwerpen die daarnaast aan bod komen zijn allergische reacties, maligne hypertermie, inductie medicatie & onderhoud, RSI, luchtweg management, analgesie perioperatief, spierverslappers, PONV medicatie, antagonisten, vochtbeleid, brandwonden en bloedvolume. En de leukste als laatste: de Quotes!

Met behulp van deze engelstalige App is het mogelijk om op basis van leeftijd of gewicht alle noodzakelijke berekeningen met betrekking tot anesthesie en/of reanimatie medicatie te berekenen. Tevens bevat de App veel achtergrond informatie, te vinden achter de kleine i-tjes in de App. Bij alle berekeningen/ informatie worden de referenties vermeld. Het is de enige anesthesie App die alle informatie weergeeft voor zowel kinderen als volwassenen. Na het starten van de App moet worden aangegeven of het om een volwassene of een kind gaat. In het daarop volgende scherm kan bij kinderen de leeftijd worden opgegeven. Op basis van de leeftijd schat de App het gewicht volgens de internationale Advanced Pediatric Life Support (APLS) richtlijnen. Uiteraard is het nog mogelijk om dit geschatte gewicht zelf aan te passen. Bij volwassenen kan je voor een standaard gewicht kiezen (70 kg) of zelf het gewenste gewicht opgeven. Hierna volgt er een tabel met onderwerpen,

16

Binnen deze onderwerpen wordt alle medicatie/vochtbeleid berekend op basis van het opgegeven gewicht/leeftijd in het begin. Deze systematiek maakt het opzoeken van informatie uitermate doeltreffend. De opbouw en volgorde van de onderdelen is logisch gekozen, het zou wel gebruiksvriendelijker zijn om zelf deze volgorde te kunnen aanpassen. Erg handig is het “Quick Reference Card”

onderwerp, hier staat een samenvatting van alle informatie die je tijdens een acute situatie nodig zou kunnen hebben. De inhoud van de onderwerpen is uitgebreid zonder in te gaan op alle details. Het is een App die echt ontworpen is voor mensen in de praktijk om snel de gewenste informatie te kunnen vinden. Ik gebruik de App nu al enkele weken naar tevredenheid en denk dat het een aanrader is voor de anesthesie medewerker. Plus punten: • Degelijke anesthesie App voor de iPhone / iPod Touch • Werkt snel en overzichtelijk • Goede prijs/kwaliteit verhouding • Update naar nieuwe reanimatie richtlijnen is gratis Minpunten: • Geen Android versie (ontwikkelaar is hiermee bezig) • Degelijke, maar wat saaie layout • Na automatisch uitschakelen van de iPone gaat de metronoom uit CS Anesthesie is te koop in de Apple App Store voor €4,99


Contributie De leden zijn verplicht de contributie binnen vier weken na ontvangst van de factuur te voldoen. Bij betalingsherinneringen worden administratiekosten in rekening gebracht. Wordt men in de loop van het verenigingsjaar lid, dan is men slechts het betreffende jaardeel aan contributie verschuldigd.

lid : 85 leerling/gepensioneerd lid : 65 (Bij automatische incasso krijgt u een korting van 5,-) Als extra service biedt de NVAM leden woonachtig en werkzaam in het buitenland het lidmaatschap voor dezelfde kosten als het reguliere lidmaatschap: graag uitdrukkelijk onze IBAN en BIC codes op de betalingsoverschrijving vermelden!!

Beëindiging lidmaatschap Opzegging dient schriftelijk te geschieden vóór 1 november en dient door de NVAM schriftelijk bevestigd te zijn. Stuur uw opzegging naar de: Ledenadministratie NVAM Godfr. Bomanstraat 69 7552 NZ Hengelo of e-mail: [email protected]

Attentie Wilt u elke verandering in uw persoonlijke gegevens (verhuizing, verandering van werkgever, diplomering) zo spoedig mogelijk doorgeven aan de Ledenadministratie, zie bovenstaande gegevens.

18

Het NVAM lidmaatschap

Het lidmaatschap wordt aangegaan voor één kalenderjaar en wordt telkens stilzwijgend één jaar verlengd. Verenigingsleden ontvangen 6 keer per jaar gratis het NTVA en genieten kortingen op workshops en congressen voor zover dit staat aangegeven in de betreffende aankondigingen.


Jaap van Heugten, Anesthesiemedewerker MCA

Op de afdeling anesthesie in het Medisch Centrum Alkmaar wordt al jaren flink geïnvesteerd in kwaliteit en veiligheid en op initiatief van de PDA werkgroep is er in 2008 een start gemaakt met het actueel digitaliseren van alle documenten d.m.v. een handige draagbare PDA. Momenteel wordt dit systeem met groot succes gebruikt door alle anesthesiemedewerkers en is men is daardoor altijd op hoogte van de actuele stand van zaken betreffende documenten, protocollen, notulen en andere werkafspraken binnen de organisatie. De invoering sinds 2008 heeft bewezen de kwaliteit

en veiligheid te verbeteren. Ik wil graag de initiatiefnemers van de PDA werkgroep benoemen; Mirjam de Block, met aandachtsgebied ICT en Rob Koekebakker, coördinator Materiaal en Apparatuur van de anesthesieafdeling. De toenmalige manager OK, Dhr. Nico Smakman, heeft destijds een vooruitstrevend positief advies gegeven voor de aanschaf en heeft daardoor de afdeling een belangrijke impuls gegeven op het gebied van kwaliteit en veiligheid. Hieronder volgt een weergave van het gevolgde traject binnen onze organisatie.

Medisch Centrum Alkmaar PDA-kwaliteit en veiligheids project PDA-project welkome aanvulling op ons kwaliteitssysteem in het Medisch Centrum Alkmaar. Op initiatief van de werkgroep PDA (Personal Digital Assistant) werkgroep van de afdeling anesthesie is begin 2006 een onderzoek gestart naar een mogelijkheid om alle documenten met betrekking tot de anesthesie toegankelijk te maken voor alle anesthesiemedewerkers d.m.v. een PDA. Aanleiding van dit initiatief was: - De organisatie verplicht ons om alle protocollen te digitaliseren en papieren versies zoveel mogelijk te vermijden. - Voor het opvragen van protocollen via het Intranet dien je te kunnen beschikken over een PC, deze is niet altijd en overal beschikbaar. - Het opvragen van deze protocollen verloopt traag, zoekfunctie is ingewikkeld. - De anesthesiemedewerkers werken op meerdere locaties in het ziekenhuis. Dit is buiten de klinische en poliklinische OK ook op de Radiologie, Urologie, Spoedeisende hulp, Cardiologie, Nucleaire en overal in het huis bij reanimaties en vitaal bedreigde patiënten.. - De anesthesiemedewerker dient snel te kunnen beschikken over de gevraagde informatie/documenten. - Door het gebruik van papieren versies op de diverse locaties is het moeilijk deze op een juiste wijze te beheren, dit is ook een van de voornaamste redenen geweest om te gaan werken met Manual Master (documentbeheer MCA).

20

-

Middels het gebruik van een PDA zou een anesthesiemedewerker op elke tijd en op elke plaats snel kunnen beschikken over de juiste informatie die hij op dat moment nodig heeft!

De PDA werkgroep heeft geconcludeerd dat een PDA voor de anesthesie medewerker een verrijking is voor de bedrijfsvoering zowel voor het functioneren van de medewerker in zijn dagelijks werk als voor de te leveren kwaliteit en veiligheid naar de patiënt toe. In de oriënterende fase heeft de werkgroep diverse PDA’s getest en menig gesprek met het management moeten voeren om hen van de meerwaarde van een PDA te overtuigen. In februari 2008 heeft de toenmalige manager OK Dhr Nico Smakman het initiatief geaccordeerd en is overgegaan tot de aanschaf van een iPod Touch voor alle anesthesiemedewerkers. Er is destijds gekozen voor de iPod Touch ivm de snelle responstijd en schermgrootte, waardoor de documenten snel en duidelijk leesbaar zijn. De diversiteit aan software en tools maakt het tot een multifunctioneel apparaat. Ook van diverse medische Apps wordt veel gebruik gemaakt. Momenteel hebben 50 anesthesiemedewerkers de beschikking over een iPod Touch. De beheerders in de werkgroep Materiaal en ICT dragen zorg voor up-to-date protocollen/

documenten op een beveiligde server. Alle medewerkers beschikken dan op elk moment over de meest actuele documenten via contact met dezelfde beveiligde server. Omdat middels deze ICT mogelijkheid eenieder per direct geïnformeerd wordt kunnen werkwijzen/aanpassingen snel bijgewerkt en uitgebreid worden. Ook de anesthesiologen binnen het MCA willen op korte termijn zich met soortgelijke devices bij dit initiatief aansluiten. Als afdeling staan wij open om deze kennis te delen en hopen in de toekomst meerdere innovaties en initiatieven op dit gebied te ontplooien.

PROTOCOL AANSCHAF PDA T.B.V. ANESTHESIEMEDEWERKERS DOEL Waarborgen van beschikbaarheid laatste protocollen, werkinstructies en medicijnschema’s ten behoeve van anesthesiemedewerkers op alle werkplekken in en buiten de Operatiekamers.

WERKWIJZE Alle anesthesiemedewerkers krijgen een PDA tot hun beschikking onder bepaalde voorwaarden; - PDA wordt aangeschaft door MCA en wordt in gebruik genomen door de anesthesiemedewerker,


-

-

De PDA is in eerste instantie bedoeld om snel en op iedere locatie te beschikken over de laatste werkinstructies en protocollen in directe relatie tot het uitoefenen van hun functie. Overige functies zijn: - bijhouden van agenda (werkrooster) - opslag van gegevens van contactpersonen - ontvangen en versturen van e-mail berichten. Bij veranderen van werknemer binnen 3 jaar wordt de PDA retour gedaan aan materiaalbeheer,

- - - - -

Bij verlies dient de medewerker zelf voor vervanging te zorgen. Bij technische problemen dient overleg gevoerd te worden met materiaalbeheer, Na 1 jaar gebruik vindt er een evaluatie plaats, De PDA-werkgroep anesthesie zorgt zelf voor beheerde werkinstructies en protocollen in beveiligde PDF bestanden. De anesthesiemedewerker wordt geacht zelf zorg te dragen voor bescherming van privacy gevoelige informatie op de Ipod. Het gebruik buiten het MCA van de interne protocollen, werkinstructies en medicijnschema’s is ongewenst.

BEHEER De PDA werkgroep afdeling anesthesie beheert de documenten en bepaald welke leden toegang hebben tot de server.

VERANTWOORDING Anesthesiemedewerker is zelf verantwoordelijk voor het raadplegen van de documenten. Als er nog vragen zijn over dit project dan is de PDA werkgroep altijd bereidt om hun ervaringen met andere ziekenhuizen te delen via onderstaande mailadressen. [email protected] en [email protected]

Aleid Stamer

Een aantal jaren terug bleek dat het boek van Frans ten Have uitverkocht was, en dat het toe was aan een vernieuwing. Ondergetekende heeft Frans daarom bezocht en gevraagd om het boek te vernieuwen.

Er waren vele redenen voor Frans om dit niet meer te willen en kunnen doen. Daarom is er gezocht naar nieuwe schrijvers. In dezelfde tijd werd duidelijk dat voor het vak “Farmacologie” voor de anesthesiemedewerkers ook niet veel voorhanden was aan literatuur.

Het nieuwe boek

“Klinische Anesthesiologie” voor de opleiding tot anesthesiemedewerker

Dit alles bij elkaar heeft als resultaat gehad dat dr. P. Noordzij en dr. M. Klimek op mijn verzoek aan de slag gingen met deze vraag uit het werkveld. Nu, vier jaar later, ligt het resultaat daar. Onder redactie van deze heren en ondergetekende ligt er nu een totaal nieuw boek, anders in opzet dan het vorige boek. Dit was ook nodig omdat het onderwijs in de tussentijd ook veranderd is. Het oude aanbiedende onderwijs heeft plaats gemaakt voor het competentiegerichte onderwijs. De wijze waarop dit boek is geschreven sluit hier prima bij aan. Veel praktijkgerelateerde situaties die beschreven worden, waarbij de context waarin alles plaatsvindt duidelijk verwoord is. Het hoofdstuk “Farmacolgie”is

een zeer uitgebreid hoofdstuk geworden en maakt het schrijven van een apart boek daarvoor overbodig. Er is een digitale applicatie te verkrijgen bij de App. Store van Apple voor het ‘Farmacologie”hoofdstuk. Heel handig om te downloaden op je telefoon. Het moge duidelijk zijn dat, gezien de snelle ontwikkelingen in de gezondheidszorg, het boek dus nooit volledig kan zijn. Het blijft van belang om de actuele ontwikkelingen m.b.t. het beroep te blijven volgen in andere media. Kom je nu in de tekst lastige woorden of begrippen tegen dan is het van belang om naast dit boek ook een goed anatomie- en fysiolo-

gieboek te gebruiken. Zeker voor diegenen die geen medische achtergrond hebben in de vooropleiding als zij met de opleiding tot anesthesiemedewerker beginnen. Maar ook voor verpleegkundigen is het aan te raden zo’n boek aan te schaffen. Kortom, er is weer een Nederlands boek in omloop voor anesthesiemedewerkers in opleiding en voor gediplomeerde anesthesiemedwerkers. Ik hoop dat iedereen veel plezier zal hebben van het boek! Aleid Stamer

21

Did You Know? ❏ 3,925 hospitals representing 122 countries have registered as Safe Surgery Saves Lives Participating Hospitals. Is your hospital registered with us? If not, click here. ❏ 25 countries have mobilized resources to implement the WHO Surgical Safety Checklist at a national level. To see a full list of these countries click here. The Checklist in Action Over the last three months new evidence has been published demonstrating that the use of a surgical checklist in operating theatres can dramatically reduce morbidity and mortality. These studies have been instrumental in showing the value of checklists in the operating theatre and overwhelmingly demonstrate that the use of a surgical checklist is vital to improving surgical safety. In a press release issued on 11 November by the United Kingdom’s National Patient Safety Agency, Sir Liam Donaldson, Chairman of the WHO Patient Safety programme, said “Hospitals not using a surgical safety checklist are endangering patient safety. If I were to need an operation, I would want to be treated somewhere using a surgical checklist.” The World Health Organization has also issued a statement describing the impact of these studies. To read the WHO statement please click here. Effect of a Comprehensive Surgical Safety System on Patient Outcomes, Netherlands The November 10th, 2010 edition of the New England Journal of Medicine highlighted the impact that the SURPASS Checklist had in six hospitals in the Netherlands. Researchers developed a 100-item Checklist that spans the surgi-

cal pathway and includes checks that address medications, marking of the correct operative site, and postoperative instructions. Compared to controls, the test hospitals had a greater than one-third reduction in complications and achieved an almost 50% reduction in deaths (from 1.5% to 0.8%)1. They measured checklist adherence and found tight correlation between using the checklist and achieving the results. This publication is available online and can be accessed by clicking here. Association Between Implementation of a Medical Training Program and Surgical Mortality, United States The Veterans Health Administration (VHA) implemented a formalized team training program in 74 of their facilities that included the use of a surgical checklist. The surgical checklist that was utilized by VHA teams helps to ensure that necessary patient specific information was communicated verbally amongst the surgical team prior to every surgical procedure. The 74 facilities that participated in this program experienced an 18% reduction in mortality2. The VHA Training program required that surgical teams attend a one day onsite learning session that trained surgical teams to communicate better as a cohesive unit and to effectively use the surgical checklist in the operating theatre. The VHA published two articles on their experiences implementing the checklist and their surgical team training program3. Please click on the below links to learn more.

Congress held in Washington D.C. Researchers at Stanford found that the observed/expected mortality ratio declined from .88 in quarter one to .80 in quarter two with the use of a modified version of the WHO Surgical Safety Checklist. Moreover, they found that the use of the Checklist increased the frequency in which staff reported “Patient Safety Never Events” while the number of Patient Safety Never Events that were related to errors or complications decreased from 35.2% to 24.3%. Overall, the Checklist has not only impacted outcomes, but it has also improved communication among the surgical team, and thus quality of care.4 1. de Vries EN, Prins HA, Crolla RM, den Outer AJ, van Andel G, van Helden SH, Schlack WS, van Putten MA, Gouma DJ, Dijkgraaf MG, Smorenburg SM, Boermeester MA; the SURPASS Collaborative Group. Effect of a Comprehensive Surgical Safety System on Patient Outcomes. N Engl J Med. 2010 Nov 11;363(20):1928-1937. 2. Neily J, Mills PD, Young-Xu Y, Carney BT, West P, Berger DH, Mazzia LM, Paull DE, Bagian JP. Association between implementation of a medical team training program and surgical mortality. JAMA. 2010 Oct 20;304(15):1693-700. 3. Paull DE, Mazzia LM, Wood SD, Theis MS, Robinson LD, Carney B, Neily J, Mills PD, Bagian JP. Briefing guide study: preoperative briefing and postoperative debriefing checklists in the Veterans Health Administration medical team training program. Am J Surg. 2010 Nov;200(5):620-3. 4. Tsai Thomas, Boussard Tinna, Welton, Mark, Morton, John. Does a surgical safety checklist improve patient safety culture and outcomes? [Abstract]. In: American College of Surgeons Annual Clinical Congress. 2010 October 3-7; Washington D.C. Journal of American College of Surgeons.

Does a Surgical Safety Checklist Improve Patient Safety Culture and Outcomes, Stanford University, United States Recently, Stanford University presented their findings at the 2010 American College of Surgeons Annual Clinical

www.who.int/safesurgery www.safesurg.org Email us at: [email protected]

Jaargang: 28 Nr. 1 Januari nederlands tijdschrift voor anesthesiemedewerkers

Recommend Documents