Jaa r v e r s l a g 2007

Jaarverslag 2007

CUMELA Nederland is de brancheorganisatie voor onder­nemingen in grond-, weg- en waterbouw, meststoffen­distributie, cultuurtechniek en agrarisch loonwerk. Samen realiseren de circa 3000 bedrijven in deze sectoren een netto jaaromzet van 1,7 miljard euro en bieden zij werk aan meer dan 23.000 mensen.

Missie CUMELA Nederland behartigt de belangen van de aangesloten ondernemers in de CU-ME-LA-sectoren en onder­steunt het management van deze bedrijven door een actieve sparringpartner te zijn. CUMELA Nederland streeft daarbij naar een voortdurende verbetering van de onder­nemersprestaties van de leden. De CUMELA-organisatie bestaat uit vier onderdelen:

CUMELA Nederland Vergaart kennis om leden zo breed en actueel mogelijk te kunnen informeren ten behoeve van hun bedrijfsvoering. CUMELA Nederland speelt een actieve rol bij nationaal en internationaal belangrijke organisaties, overheden en overlegvormen.

CUMELA Impuls Levert branchespecifiek advies aan individuele leden op de terreinen bedrijfskunde, juridische zaken, management­systemen en sociale zaken.

CUMELA Verzekeringen bv Biedt een totaalpakket aan verzekeringen voor bedrijven in de CU-ME-LA-sectoren. Centraal doel is het verzekerbaar houden van bedrijven die werkzaam zijn in de CU-ME-LA-branches.

CUMELA Pers Geeft vorm en inhoud aan relevante media om alle betrokkenen te informeren door onder meer de uitgave van het vakblad Loonbedrijf.

Colofon Redactie: Eindredactie: Vormgeving: Drukwerk:

Lajos Bax Ton Herbrink Annette van de Sluis Drukkerij Offset Service, Valkenswaard

Inhoud Tijd om keuzes te maken

4

Meerwaarde

5

CUMELA Nederland

6

Sectie Cultuurtechnische Werken en Grondverzet

8

Sectie Meststoffendistributie

10

Sectie Loonwerk Agrarisch

12

Gewasbescherming

13

Bedrijvenadviseurs

14

Ledenontwikkelingen

14

Sociale zaken

14

Colland

17

Verkeerszaken

18

Scholing

19

CUMELA-Kompas

20

CUMELA Impuls

22

CUMELA Verzekeringen bv

23

CUMELA Pers

24

Website

24

Medewerkers CUMELA-organisatie

25

Tijd

om keuzes te maken

Onze sector bevindt zich in een mooie tijd. Het laatste halfjaar was er in veel gebieden aan de telefoon niet meer de vraag “Wat kost het?”, maar vooral “Wanneer kun je?”. Een luxe situatie, die de mogelijkheid geeft om keuzes te maken. Niet meer de afweging “Wil ik het voor dat tarief nog doen?”, maar vooral “Bij welke klant kan ik het beste rendement maken?”. Nu we als sector voor die vraag staan, is het zaak als ondernemer te rekenen. Voor vele soorten werk zijn opdrachtgevers voorhanden en voor een groot aantal loonbedrijven is daar ook geld te verdienen. Maar dan zullen degenen die het werk niet rendabel kunnen doen ook afstand van het werk moeten doen. Dus rekenen welke activiteiten structureel een bijdrage leveren aan het ondernemersresultaat en daarnaast de beslissing durven nemen om het werk dat geld kost af te stoten. Dat afstoten hoeft niet te betekenen dat de klant voor dat werk niet meer bij je terecht kan. Door met collega’s goede afspraken te maken over het inhuren van elkaars machine en een vaste vergoeding voor het regelen, kun je gezamenlijk sterker worden. Zeker in het grondverzet is dat geen enkel probleem. Daar ben je er als loonwerker om een probleem van de opdrachtgever op te lossen. Hoe je dat doet, interesseert hem niet, als je maar zorgt voor een nette machine en - nog veel belangrijker - een goede machinist. Welke naam er dan op staat, maakt daar niet uit. Helaas is dat in de agrarische sector nog anders. Daar is het gevoel vaak dat, wanneer je een collega stuurt, er twee aan de opdracht verdienen. Dat maakt het moeilijker om het werk aan te houden. Wellicht is dat ook de reden dat veel bedrijven afscheid nemen van het agrarische werk. Met als positief neveneffect dat voor de achterblijvers een betere boterham te verdienen is, zeker nu in een jaar tijd in de akkerbouw alle productiebeperkingen vervallen zijn. Dat betekent dat alle grond weer in gebruik is, wat onze machines rendabeler kan maken. Nu ook in de melkveehouderij wordt gesproken over het afschaffen van de quotering is dat een mooi perspectief, met wellicht zelfs voor de agrarisch getinte bedrijven betere tijden. Als je maar blijft rekenen en alleen dat werk aanneemt dat geld oplevert. Anders blijven we vanuit ons familiekapitaal de agrarische sector sponsoren. Diek van der Flier Voorzitter CUMELA Nederland

4

Meerwaarde

Mentaliteit is niet te koop, maar toch... Niet voor niets heeft onze sector in de afgelopen jaren een gestage groei gekend. Naast een goede prijs-kwaliteitverhouding heeft dat ook alles te maken met de wijze waarop er zaken worden gedaan. Betrouwbaarheid en flexibiliteit scoren hoog. Opdrachtgevers waarderen dat, al zeggen ze dat niet zo snel hardop. We zijn oplossingsgericht en het woord ‘meerwaarde’ ligt ons misschien niet voor in de mond, maar we zijn er wel voortdurend mee bezig. Het zijn sterke kenmerken van de sector, die soms ook de zwakke zijde vormen. Zeker wanneer je te maken hebt met opdrachtgevers of zakenpartners die vooral met hun eigen belangen bezig zijn. Dat kan je aardig parten spelen. In de belangenbehartiging is dat niet anders dan op de individuele bedrijfsvloer. Sectorale vraagstukken zijn tenslotte meestal een optelsom van individuele belangen. Vroeger hoorde en zag je menigeen werken onder het motto ‘leven en laten leven’. Tegenwoordig lijkt dat te verworden tot ‘selectief winkelen’. Lange(re)termijnvisies, als ze al bestaan, blijven meestal op de achtergrond. De waan van de dag lijkt dan te regeren. Stel je voor dat je tussen sectoren wat gemakkelijker een gezamenlijke langetermijnvisie zou kunnen ontwikkelen. Dan zouden heel wat problemen sneller worden opgelost. Dat mogen we onszelf best toewensen. De constructieve dialoog met andere actoren in het speelveld verbeteren. Voor de individuele ondernemer en op sectoraal niveau. Stel je voor dat CUMELA Nederland op deze wijze verder kan bouwen aan een nuttige dialoog met de organisaties in het beroepsgoederenvervoer, de bouw en de landbouw. Dan kunnen er in 2008 en volgende jaren mooie dingen tot stand komen. In onze sector zien we daarvan prima voorbeelden, zoals de trend om meer samen te werken. Niet vrijblijvend, maar expliciet en duidelijk gedefinieerd naar klanten en leveranciers. Of neem de bedrijven die hun deuren open zetten voor burgers en scholieren om het begrip voor elkaar te vergroten. Verder zie je bij de (onder)aanneming van de GWW-werken een terugkerend besef bij opdrachtgevers dat kwaliteit en het complementair zijn aan elkaar, belangrijker zijn dan de laagste prijs. Een nieuw jaar met nieuwe kansen. De verenigingsactiviteiten in het voorgaande jaar vormen daarvoor een goede inspiratie. Jan Maris Algemeen directeur

5

CUMELA Nederland

Bestuur

MKB Nederland

Naast de reguliere zaken van organisatorische aard heeft het bestuur zich vooral beraden op de voortgang van de dossiers landbouwverkeer, bio-energie, suikerbieten, aanbestedingen (mkb-positie), Grondroerdersregeling en brand­ stof(accijnzen). Het bestuur is van mening dat verkeer en GWW-activiteiten belangrijke speerpunten zijn voor het organisatiebeleid. Vooral de verdergaande regel­geving en certificering (verplicht en vrijwillig!) vragen hierbij veel aandacht. Tijdens het verslagjaar waren NEN 4400-0,1 en Kwalibo de meest in het oog springende regelingen. Overleg en samenwerking met andere organisaties op deze dossiers leveren daarbij zinvolle ervaringen en inzichten op. Tevens is uitvoerig de ontwikkeling bij MKB Nederland geëvalueerd. Het dagelijks bestuur heeft in 2007 acht keer vergaderd en het verenigings­bestuur drie keer. De samenstelling van het dagelijks bestuur is in 2007 niet gewijzigd.

“Herstel van een goede structurering van de MKB-belangen, bij voorkeur en zo mogelijk binnen de beoogde samenwerking van beide koepelorganisaties.” De laatste regel uit ons jaarverslag 2006 over MKB vormde een missie van en namens het verenigingsbestuur. Daar hebben we in het verslagjaar ook actief op ingezet. In commissies én door contacten met het MKB-bestuur. In de eerste helft van 2007 leek daar een gunstige ontwikkeling te zijn. In een open dialoog zijn we actief betrokken bij diverse beleidszaken, waaronder het dossier ontslagrecht en de bestuurlijke reorganisatie. Ondertussen werd er door MKB gewerkt aan een transparante aanpak van de onderscheiden beleidsonderwerpen. Ondanks deze initiatieven is er onvoldoende basis ontstaan om een positief besluit over het MKB-lidmaatschap te nemen. In de feitelijke samenwerking met VNO-NCW heeft MKB Nederland zich naar de mening van bestuur en directie onvoldoende geprofileerd. Het beeld is gegroeid dat de samenwerking een doel op zich is, waarbij de profilering van de belangen ondergeschikt is gemaakt aan dit doel. Mede daardoor is eind 2007 de optie op tafel gekomen om direct lid te worden van VNO-NCW. Daarmee kan CUMELA Nederland rechtstreeks participeren in het overleg van de koepelorganisatie met de meeste invloed. Een aanvullende overweging voor deze keuze kan worden bepaald door de sectorale raakvlakken met de belangen­ organisaties in beroepsgoederenvervoer (TLN) en bouw (Bouwend Nederland), die eveneens zijn aangesloten bij deze koepelorganisatie. Aansluitend op de Algemene Leden­ vergadering van 6 maart 2008 wil het bestuur besluiten over het lidmaatschap van een van beide koepel­organisaties.

Verenigingsbestuur en dagelijks bestuur • Dhr. H. van der Flier (voorzitter)* • Dhr. J.H.J. Schoot Uiterkamp (vice-voorzitter)* • Dhr. J.H.H. Willems* • Mevr. N. Sneekes* • Dhr. G. de Haan • Dhr. G.J.J. Joossen • Dhr. J.C. Verboon • Dhr. J.G.G. Rauw • Dhr. A.W. Karelse / opgevolgd door dhr. K. van Dun • Dhr. J.H. Uenk • Dhr. T. de Boer

Ceettar

• Dhr. W.H.M. Mestrom

In 2008 is er een goede slag gemaakt met de bestuurlijke invulling van Ceettar. Met het aantreden van Gérard Napias (Frankrijk) als nieuwe voorzitter is er een goede samen­ werking tot stand gekomen tussen ‘board’ en directeur (Eddy Klöcker). Er zijn in het verslagjaar belangrijke stappen gezet in een goede verhouding met COPA/Cogeca (boerenorganisatie) en de EFFAT (vakbonden). Deze ontwikkeling is van belang om binnen de structuur van de Europese Com-

• Dhr. W.J. van Mourik • Dhr. A. Timmerman • Dhr. C.P. Mechielsen • Dhr. J. Maris* • Mevr. J.H. Zweverink-Bosch* * leden dagelijks bestuur

6

missie een officiële plaats te krijgen in het Sociaal-Economisch Comité voor het Plattelandsbeleid. Hierover zal in 2008 duidelijkheid moeten komen, in de aanloop naar een nieuwe samenstelling van de comités. In het verslagjaar hebben de Ceettar-leden afstemming met elkaar gehad over het beleid van de Commissie voor suikerbieten en cichorei. Mede door de inzet van Ceettar heeft deze commissie hiervoor een regeling herstructu­ reringssteun voor de loonbedrijven vastgesteld. De voor­ genomen sanering van de bietenteelt in Nederland (-13,5%) heeft begin 2008 nog niet tot overeenstemming geleid tussen telers en loonbedrijven over de verdeling van de herstructureringssteun. In een nieuw project bevordert Ceettar de ontwikkeling van het kwaliteitsbeleid in de Europese loonbedrijven. Daarbij wordt onder meer gekeken naar de ervaringen met VKL (VoedselKwaliteit Loonwerk) in Nederland.

fondsen. Volledigheidshalve hoort daar ook Sazas (verzuimverzekeringen) bij. CUMELA Nederland neemt sinds 2006 niet langer deel in Sazas, omdat het gevoerde beleid geen meerwaarde biedt ten opzichte van de alternatieven in de markt voor verzuimverzekeringen. Binnen de Sectorraad is in 2008 uitvoerig gesproken over de professionalisering van de organisatie. Daarvoor is besloten dat het bestuursbureau Actor een prominentere rol zal gaan vervullen namens de onderscheiden fondsbesturen in het overleg en contact met de uitvoerder Interpolis/Achmea en derden (onder andere het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid). Actor zal hierdoor meer pro-actief de fondsbesturen ondersteunen in het vormgeven en uitvoeren van beleid.

Colland Met deze naam als ‘verbindende schakel’ organiseert en beheert CUMELA Nederland samen met de andere organisaties (vakbonden, LTO en VHG) verschillende initiatieven voor de sociale zekerheid. Allereerst is dat de pensioen­ regeling, ondergebracht in het Bedrijfspensioenfonds voor de Landbouw (BPL). Alle pensioenfondsen hebben in het afgelopen jaar te maken gekregen met nieuwe wetgeving. Daarin zijn vergaande bepalingen opgenomen over ‘goed bestuur’, financiële borging van risico’s en transparantie voor belanghebbenden. In zijn algemeenheid kan worden vastgesteld dat het BPL goed op koers ligt ten aanzien van de wettelijke vereisten en dat er sprake is van een goede dekkingsgraad. Activiteiten ter verbetering van de arbeidsmarkt (onder meerscholing) zijn ondergebracht bij het fonds Arbeidsmarktbeleid (AM). De activiteiten van het fonds AM betreffen het stimuleren van scholingsactiviteiten, het verbeteren en beheren van ouderenbeleid, kinderopvangfaciliteiten en een optimale benutting van de arbeidsvoorwaarden (CAO) in de bedrijven. Als een soort coördinerend overleg fungeert de Colland Sectorraad Agrarisch en Groen tussen bovengenoemde

7

Sectie Cultuurtechnische Werken

Grondroerdersregeling

en

Grondverzet

herziening van de NEN-dwarsprofielen 1738 en 1739 voor de aanleg van kabels en leidingen langs wegen binnen en buiten de bebouwde kom.

Een belangrijk moment voor de Wet Informatie-uitwisseling Ondergrondse Netten (Wion), oftewel de Grondroerders­ regeling, was de behandeling ervan op 13 juni 2007 door de Tweede Kamer. Die had nog enkele amendementen (wijzigingen) ingediend die voor onze sector van belang zijn. Zo lag er een voorstel om de huisaansluitingen buiten het digitale informatie-uitwisselingssysteem te houden. Ook was een voorstel gedaan om voor agrarische grondbewerkingen beneden een bepaalde diepte een graafmelding te doen. Na stemming over het wetsvoorstel bleek dat informatie over huisaansluitingen wel geleverd moet worden, zij het dat deze verplichting pas acht jaar na invoering van de wet ingaat.

Klankbordgroep KLIC-online en IMKL Wanneer in 2008 de Grondroerdersregeling in werking is getreden, zullen graafmeldingen via het KLIC-online-systeem van het Kadaster worden gedaan. Om KLIC-online tot een goed werkend systeem te maken, is inbreng van gebruikers onontbeerlijk. Hiertoe is door het Kadaster de klankbordgroep KLIC-online grondroerders gestart. Hierin vindt afstemming plaats tussen Kadaster en de grondroerders over de inrichting van KLIC-online. In dit kader vindt er ook nog afstemming plaats met netbeheerders. Doel is om te komen tot een gebruiksvriendelijk meldsysteem voor grondroerders. Het InformatieModel Kabels en Leidingen (IMKL) bepaalt welke informatie over kabels en leidingen wordt uitgewisseld en op welke wijze. Een dergelijk model zal zich verder ontwikkelen. Aan deze ontwikkeling wordt onder meer sturing gegeven door de Technische Commissie IMKL, waarin ook CUMELA Nederland participeert.

In de zomer is CUMELA Nederland door Economische Zaken gevraagd om voor reguliere agrarische grond­bewerkingen een diepte aan te geven waar beneden er een meldplicht komt. Het voorstel is om deze op 50 cm te stellen, wat naar verwachting wordt overgenomen. Het is een compromis tussen werkbaarheid en het risico op het aantreffen van kabels en leidingen, die in de praktijk toch wel ondieper liggen dan één meter. Met het aannemen van de Wion door de Tweede Kamer wordt een belangrijke stap gezet naar de werkelijke invoering van de Grondroerdersregeling in 2008.

Richtlijn Zorgvuldig Graafproces gereed Een van de pijlers onder de Grondroerdersregeling is zorgvuldig graven. Wat hieronder precies wordt verstaan, is echter niet uitgewerkt. Door het Kabel- en Leidingoverleg is aan het CROW in Ede opdracht gegeven om hiervoor een richtlijn op te stellen. Uiteindelijk is eind 2007 de CROW-publicatie ‘Graafschade voorkomen aan kabels en leidingen’, nr. 250, verschenen. Hierin staat duidelijk beschreven wat de taken en verantwoordelijkheden zijn van opdrachtgevers, aannemers en gravers. Voor loon- en grondverzetbedrijven die graafwerkzaamheden uitvoeren, is het aan te bevelen om dit boekje aan te schaffen.

Projecten van het Kabel- en Leidingoverleg Het overkoepelende overlegorgaan van de partijen in de graafketen, het Kabel- en Leidingoverleg (KLO), heeft in 2007 enkele projecten afgerond. De inhoud van de Richtlijn Zorgvuldig Graafproces is goedgekeurd door het KLO. Verder is er een uniform graafincidentenformulier opgeleverd, bedoeld voor machinisten en uitvoerders om de feiten van een graafschade vast te leggen. Dit formulier is beschikbaar via de KLO-website, www.graafschade-voorkomen.nl. Verder zijn er door het KLO diverse projecten gestart, waaronder het project ‘Zorgvuldige gravers’, gericht op kennis, bewustwording en gedragsverandering bij machinisten en grondwerkers. In dit kader is bij de SSVV, beheerder van de VCA-systematiek, verzocht om kennis van risico’s en gevolgen van graafschade op te nemen in de eind- en toetstermen van Basisveiligheid-VCA. Een nieuw project is de

‘Graafschade voorkomen we samen’ ten einde De campagne ‘Graafschade voorkomen we samen’ is in maart 2007 succesvol afgesloten. Meer dan duizend bedrijven deden eraan mee. De activiteiten en het logo zijn overgenomen door het Kabel- en Leidingoverleg (KLO). Via

8

de dienst contact gezocht met CUMELA Nederland, omdat ook loon- en grondverzetbedrijven zich hiermee bezig houden. Slopen brengt vaak een meer dan gemiddeld risico op letsel of blootstelling aan gevaarlijke stoffen met zich mee. Deze risico’s zijn vaak nog groter voor bedrijven die slechts incidenteel sloopwerkzaamheden uitvoeren. De evaluatie van dit project zal begin 2008 plaatsvinden.

de website www.graafschade-voorkomen.nl komt u nu bij het KLO terecht. De campagne ‘Graafschade voorkomen we samen’ vormde daarmee een prima voorloper van de samenwerking tussen partijen in de graafketen die nu volop plaatsvindt.

Overleg aanbestedingswetgeving Het ministerie van Economische Zaken werkt al geruime tijd aan het Besluit Aanbestedingen. Daartoe vindt er regel­ matig overleg met betrokken partijen plaats. Vooral het midden- en kleinbedrijf heeft problemen met de steeds zwaarder wordende eisen die worden gesteld aan bedrijven om mee te mogen doen aan aanbestedingen. Knelpunten zijn vooral clustering van opdrachten, te zware ervarings­eisen en de hoge administratieve lasten. Hoewel EZ deze problemen onderkent en wil aanpakken, onderschrijven minis­ teries die zelf veel aanbesteden de voorstellen (nog) niet. CUMELA Nederland is betrokken bij het overleg met EZ, dat via de werkgeversorganisatie VNO-NCW loopt.

Besluit Bodemkwaliteit Na jarenlange voorbereiding zal in 2008 naar verwachting het Besluit Bodemkwaliteit in werking treden. Dit besluit zal onder meer het Bouwstoffenbesluit gaan vervangen. Voor toepassers van grond gaat er dan het nodige ver­anderen. De Stuurgroep Uitvoerende Grondbranches (SGUG), waarin ook CUMELA Nederland participeert, is gevraagd deel te nemen aan de jaarlijkse evaluatie van het besluit. Aandachtspunten zijn de gevolgen van het Besluit Bodemkwaliteit voor aannemers en grondverzetbedrijven en het begrip grond dat niet duidelijk is gedefinieerd. Verder wordt er getwijfeld aan de status van bodemkwaliteitskaarten als formeel bewijsmiddel en de (on)uitvoerbaarheid van de meldingssystematiek. In 2008 zullen er voorlichtingsbijeenkomsten voor CUMELA-leden worden georganiseerd.

Kwalibo van kracht Op 1 juli 2007 is het Besluit uitvoeringskwaliteit bodem­ beheer (Kwalibo) van kracht geworden. Dit besluit regelt dat bodemsaneringen alleen mogen worden uitgevoerd door bedrijven die hiervoor zijn gecertificeerd op basis van de BRL7000 (beoordelingsrichtlijn over de uitvoering van water- en bodemsaneringen) in combinatie met hetzij SIKBprotocol 7001 (uitvoering van landbodemsanering conventioneel), SIKB-protocol 7002 (water- en bodemsaneringen met in-situ-methoden) of SIKB-protocol 7003 (uitvoering waterbodemsaneringen). CROW-publicatie 132 is altijd van toepassing. Bedrijven kunnen alleen gecertificeerd worden wanneer zij ook VCA- en ISO-gecertificeerd zijn. Het afgelopen najaar zijn er drie voorlichtingsbijeenkomsten gehouden over Kwalibo, met inleiders van VROM. Ook is CUMELA Impuls in 2007 begonnen met de begeleiding van bedrijven die Kwalibo-gecertificeerd wensen te worden.

Bestuurders sectie CU 2007 • • • • • • •

Handhaving slopen In 2007 heeft de Arbeidsinspectie een landelijk inspectieproject op sloopwerkzaamheden gehouden. Daartoe heeft

9

Dhr. T. de Boer (voorzitter) Dhr. W.J. van Mourik Dhr. A. Timmerman Dhr. L.M. van Wijlen Dhr. D. de Wit Dhr. A. Klok (jongerenbestuur) Dhr. H.E. Dijkema (secretaris)

Sectie Meststoffendistributie

Vergroting plaatsingsruimte dierlijke mest Speerpunt van het bestuur van de sectie Meststoffen­ distributie was dit jaar het vergroten van de plaatsings­ruimte voor dierlijke mest. In allerlei overleggen, besprekingen en ook in notities aan de politiek is steeds het belang van het vergroten van de plaatsingsruimte benadrukt.

Oplossen knelpunten mestwetgeving Net als in 2006 is veel aandacht besteed aan het oplossen van knelpunten in de uitvoering van de Meststoffenwet. Twee onderwerpen hebben gedurende het jaar bijzondere aandacht gehad. Begin 2007 bleek dat er in 2006 uiteindelijk grote aantallen Vervoersbewijzen Dierlijke Mest (VDM) niet bij Dienst Regelingen waren geregistreerd. Dit ondanks dat de meststoffendistributeurs ervan overtuigd waren dat zij de gegevens wel digitaal hadden ingezonden. Uit onderzoek bleek dat een deel van de VDM’s die met één of meer fouten waren ingezonden door Dienst Regelingen waren afgekeurd. Met een grote gezamenlijke krachtsinspanning zijn hulpmiddelen beschikbaar gesteld om de niet geregistreerde VDM’s op te sporen en alsnog gecorrigeerd te laten registeren. Een tweede onderwerp dat de aandacht heeft gehad, zijn de wijzigingsverzoeken van geregistreerde VDM’s. In de praktijk blijkt zo nu en dan achteraf dat gegevens van ingezonden VDM’s toch niet kloppen, bijvoorbeeld door een typfout of het hanteren van een verouderd relatienummer. Er heeft veel overleg plaatsgevonden met Dienst Regelingen over de wijze waarop zij de schriftelijke wijzigingsverzoeken afhandelt. De wijzigingsverzoeken worden nu in ieder geval correct beantwoord.

Wijzigingen bij handel, vervoer en gebruik meststoffen In 2007 was het ministerie van LNV bezig met de voorbereiding van de overheveling van de regels rond handel, vervoer en gebruik van meststoffen anders dan dierlijke mest naar de Meststoffenwet. In dit traject heeft de sectie Meststoffendistributie onder andere de belangen van de vervoerders van zuiveringsslib en compost behartigd. Tevens is stevig gepleit om in de administratieve afhandeling

10

zoveel mogelijk aansluiting te zoeken bij de werkwijze met de dierlijke mest. Dit heeft geleid tot een Vervoersbewijs Zuiveringsslib en Compost dat qua layout en in te vullen gegevens sterk overeenkomt met dat voor dierlijke mest.

1. méér mogelijkheden voor opslag van mest op de juiste plaats; 2. meer interpretatieruimte voor emissiearme aanwen ding in gewassen; 3. meer efficiënte mogelijkheden voor administratieve exportverplichtingen.

Mestaanwending op beteeld bouwland Het vroege voorjaar van 2007 kende een lange periode van uitzonderlijk warm en droog weer. Aan de ene kant zeer goed voor de plaatsingsmogelijkheden van dierlijke mest op de zwaardere gronden, maar anderzijds waren de mogelijkheden om met de gebruikte machines het wettelijk voorgeschreven werkresultaat voor emissiearm aanwenden te realiseren niet groot. In deze periode werd er in sommige regio’s zeer scherp gecontroleerd. In overleg met het ministerie van LNV en de AID is ervoor gepleit om de controles minder stringent te laten plaatsvinden.

Vervallen EVOA Met ingang van 12 juli 2007 is er een gewijzigde EVOAverordening in werking getreden. In de aanloop naar deze gewijzigde verordening bestond veel onduidelijkheid over de gevolgen hiervan voor de export van dierlijke mest. CUMELA Nederland heeft zeer sterk benadrukt dat de verordening alles uitsluit wat onder de Verordening Dierlijke Bijproducten valt, waardoor voor de export van mest geen EVOA-vergunningen meer nodig zijn. Op een heel laat tijdstip is de overheid ons in deze interpretatie gevolgd, waarna ook de ons omringende landen volgden. In vervolg op een snelle, eenvoudige aanpassing van de administratievehandelingen rond de mestexport is samen met Dienst Regelingen een project gestart om toe te werken naar een betere werkwijze en automatisering voor deze administratieve handelingen.

Bestuurders Sectie ME 2007 • • • • • • • • • • • • • •

Evaluatie meststoffenwet 2006 In dit jaar is de nieuwe Meststoffenwet 2006 geëvalueerd. CUMELA Nederland was hierbij betrokken door deelname aan een aantal klankbordgroepen en heeft inbreng geleverd voor de monitoring van de mestmarkt. De evaluatie is in december 2007 in de Tweede Kamer behandeld. CUMELA Nederland heeft de Tweede Kamerleden van informatie voorzien. We hebben drie speerpunten ingebracht:

11

Dhr. ing. J.H. Uenk MAB (voorzitter) Dhr. J. Bukman Dhr. T. Bouwman (tot 25 mei 2007) Dhr. K. van Dun Dhr. T. van Eijck (vanaf 25 mei 2007) Dhr. A.A.J. Hesen Dhr. H.A. Huiskamp Dhr. J. Meilof Dhr. J. Mostert (vanaf 25 mei 2007) Dhr. S. Schaap (vanaf 25 mei 2007) Dhr. J. Swinkels Dhr. F. van de Vendel (tot 25 mei2007) Dhr. J.M. van Vliet Dhr. ir. H.A.C. Verkerk (secretaris)

Sectie Loonwerk Agrarisch

Gevolgen marktordening suiker

ook het jaar waarin de landelijke discussie is gestart over de eventuele negatieve aspecten van bio-energie, namelijk de concurrentie tussen brandstof en voedsel.

Ook het afgelopen jaar zijn een aantal bijeenkomsten in de regio (samen met de suikerindustrie) gehouden om de gevolgen van de suikerhervorming te bespreken. De hervorming van de Europese suikermarkt heeft namelijk invloed op de efficiency waarmee bietenrooiers in Neder­land worden ingezet. De sectie ziet het tot haar taken om leden te informeren over de gevolgen van het suikermarktbeleid. In deze bijeenkomsten worden ondernemers geprikkeld om tot samenwerking te komen. Eind 2007 zijn gesprekken gevoerd met de suikerindustrie en telers­verenigingen over de verdeling van de EU-compensatie­gelden voor minder rendabele inzet van mechanisatie in de bietenteelt. Hierover komt begin 2008 meer duidelijkheid.

Overige onderwerpen Daarnaast zijn binnen de sectie onder meer de volgende onderwerpen besproken: • Ontwikkelingen kostenstijgingen in 2007; leden zijn in december 2007 en januari 2008 geïnformeerd. • Rol van de loonwerksector bij de aanpak van jakobskruiskruid. • De gevolgen van de Grondroerdersregeling voor agrarische activiteiten. • Betere herkenning van leerbedrijven uit de loonwerk sector op de Aequor-website.

Flora- en faunawet en Natura 2000 Een aantal malen zijn binnen de sectie concepten voor een op stapel staande gedragscode voor weidevogelbescherming op landbouwgrond besproken. Het laatste voorstel is naar het oordeel van de sectie goed uitvoerbaar voor de CUMELA-praktijk. De opdrachtgever (lees: veehouder, akkerbouwer) is verantwoordelijk voor het uitvoeren van maatregelen. Momenteel ligt de concept-gedragscode bij het ministerie van LNV ter beoordeling. Begin 2007 is bezwaar gemaakt tegen de aanwijzing van de zogeheten Natura 2000-gebieden. Kern van het bezwaar is dat de gevolgen voor de loonwerksector niet duidelijk zijn zolang de beheersplannen voor de gebieden niet zijn vastgesteld. Leden zijn opgeroepen om door middel van een door CUMELA Nederland gemaakte voorbeeldbrief bezwaar te maken tegen de aanwijzing van de gebieden.

Bestuurders sectie LA 2007 • • • • • • • • • • •

Bio-energie In 2007 is binnen de CUMELA-organisatie de discussie gevoerd op welke wijze de organisatie aandacht kan geven aan dit thema. Eind 2007 is de keuze gemaakt om geen extra faciliteiten te creëren voor ondersteuning van bio-energieproductie. Waar mogelijk wordt samenwerking gezocht met andere organisaties die actief zijn op dit gebied. Wel ziet CUMELA een belangrijke rol voor haar weggelegd op het terrein van de biomassa-inzameling. Het jaar 2007 is

12

Dhr J.H.J Schoot Uiterkamp (voorzitter) Dhr. L. van Gog Dhr. W. van Nieuwenhuyzen Dhr. K. van Dun Dhr. J.J. Hoogland Dhr. W. Hopmans Dhr. T. Straathof Dhr. D.L. Rodenburg Dhr. C.P. Mechielsen (jongerenbestuur) Dhr. R.T.M. Teunissen (jongerenbestuur) Dhr. M.J.H.R. Steinbusch (secretaris)

Gewasbescherming

Onkruidbestrijding op verhardingen Het CTGB heeft in december 2006 besloten om de Duurzaam Onkruid Beheermethode (DOB) voor te schrijven indien onkruid op verhardingen chemisch wordt bestreden. Tevens diende de DOB-methode gecertificeerd te worden. Hoewel CUMELA Nederland geen voorstander is van een apart certificaat voor onkruidbestrijding op verhardingen is meermalen overleg geweest met de betrokken instanties over de invulling daarvan. CUMELA Nederland heeft in de tweede helft van 2007 meerdere malen ingesproken op voorstellen voor een certificeringssysteem.

Studiegroep maïs binnen Telen met Toekomst Binnen de loonwerkersgroep die wordt gevormd door dertien CUMELA-bedrijven in het zuidoosten van het land is het afgelopen jaar gekeken naar de volgende onderwerpen: • Veldproeven, onderwerpen ingebracht door de groep. • Uitwendige reiniging van spuitmachines. • Bespreken te kiezen strategie (rol van eggen, tijdstip chemische bestrijding). • Hoe breng ik een totaalaanpak onder de aandacht van klanten?

Verplichte certificering voor handelaren De branchevereniging voor handelaren in gewasbeschermingsmiddelen, Agrodis, is voornemens om een algemeen-verbindendverklaring aan te vragen voor een certificering voor handelaren in gewasbeschermingsmiddelen. Dit betekent dat iedere handelaar in gewasbeschermingsmiddelen gecertificeerd dient te zijn. Met Agrodis is meerdere malen afstemming geweest over de mogelijkheid om voor de loonwerksector de certificering te regelen via VKL (VoedselKwaliteit Loonwerk).

Overige • Deelnemen aan initiatieven Schone bronnen (zie ook www.schonebronnen.nl). • Vragen beantwoorden van leden met betrekking tot het behalen en verlengen van een licentie, opslageisen en eisen met betrekking tot registratie.

13

Bedrijvenadviseurs

Contact met de leden

verleend aan open dagen, demo’s en tentoonstellingen. Met het jongerenbestuur werd weer een tweetal activiteiten georganiseerd. Hiervoor was duidelijk belangstelling. Ook de vrouwendagen waren dit jaar weer een succes. Zo zelfs dat er dit jaar ook regionaal een tweetal bijeenkomsten voor loonwerkersvrouwen zijn georganiseerd, namelijk een voor het zuiden (Brabant, Zeeland en Limburg) en een voor het noorden (Friesland, Groningen en Drenthe). Geïnventariseerd wordt of deze behoefte er ook is in de overige districten. In november werd een stand bemand op de Agritechnica in Hannover. Ruim honderd bedrijven hebben zich daar gemeld op onze stand.

In 2007 werden door de bedrijvenadviseurs ruim 900 bedrijven bezocht; dit is ruim 50% van de leden. Ook hebben zich veel nieuwe bedrijven gemeld om lid te worden van CUMELA Nederland. In de tabel is een overzicht gegeven van de aan- en afmeldingen in 2007. Totaal hebben zich 103 nieuwe bedrijven aangemeld als lid en zijn er 50 opzeggingen. Dit betekent een groei van 53 leden, waardoor het ledental per 1 januari 2008 op 1767 komt. Opzeggingen hadden in veel gevallen betrekking op bedrijfsbeëindiging of overnames van bedrijven. De grootste aanwas was er in district west, terwijl in zuid het ledental licht afnam.

Infolijn Ook in 2007 werd er weer veel gebruik gemaakt van de infolijn. Wel is het zo dat 40% van de leden ongeveer 80% van de vragen stelt. Voor veel bedrijven is er kennelijk toch nog een drempel en wordt bij een vraag eerst de boekhouder of een ander gebeld en pas in tweede instantie de infolijn. Naast het bellen naar de infolijn komen er ook steeds meer vragen binnen via de website van CUMELA Nederland. Deze Ledenverloop in 2007 vragen worden in de meeste gevallen ook Provincie 01-01-2007 afgewerkt door degene die de infolijn bemant. Groningen 97

Regionale activiteiten Ook dit jaar is samen met de regionale bestuurders weer gewerkt aan de organisatie van de provinciale ALV’s en circa vijftig studieclubbijeenkomsten. Vaak werd een deel van deze bijeenkomsten verzorgd door de bedrijvenconsulent of een van de specialisten of beleidsmedewerkers van CUMELA Nederland. Met name in januari en februari vraagt dit veel van de tijd van de bedrijvenadviseurs.

Overige activiteiten. Voor Loonbedrijf werden regelmatig artikelen aangeleverd. Ook werd medewerking

Friesland Drenthe

Nieuwe leden

Opzeggingen

01-01-2008

5

3

99

139

7

2

*143

74

4

4

*75

Overijssel

168

3

6

165

Gelderland

260

14

6

268

23

5

1

27

108

12

3

117

Flevoland Noord-Holland Utrecht Zuid-Holland Zeeland

80

10

1

89

215

24

2

237

99

1

4

96

Noord-Brabant

332

8

11

329

Limburg

119

10

7

122

1.714

103

50

1.767

Totaal

*Mutatie in aantal leden door herindeling lid van Friesland naar Drenthe.

14

Sociale

CAO LEO

zaken

onderhandelingen. De commissie is een belangrijke sparringpartner voor het secretariaat om voeling te houden met de praktijk.

In 2007 is een nieuwe tweejarige CAO afgesloten voor de sector. Er zijn bijna geen wijzigingen doorgevoerd in de CAO-teksten. In 2006 was er veel gewijzigd en dus bestond er bij zowel de bonden als CUMELA behoefte aan stabiliteit. Er zijn alleen afspraken gemaakt over de lonen en vergoedingen. Per 1 april 2007 zijn de kostenvergoedingen en lonen aangepast. Per 1 oktober zijn de lonen wederom aangepast. Doordat de CAO vroegtijdig is afgesloten en de verhogingen van de lonen exact bekend zijn, kan al aan het begin van het kalenderjaar worden berekend hoe de loonkosten zich in dat jaar zullen ontwikkelen. Ditzelfde geldt voor 2008.

Colland Arbeidsmarktbeleid Her bestuur van Colland Arbeidsmarktbeleid heeft de verantwoordelijkheid voor het goedkeuren van de project­plannen van de sociale partners in de diverse sectoren. Dit zijn de plannen van de werkgevers- en die van de werknemers­ organisatie alsook de plannen van de sociale partners gezamenlijk. In 2007 is gewerkt aan het verbeteren van het tijdig verkrijgen van inzicht in de besteding van de projectgelden. De statuten en reglementen zijn in 2007 aangepast, zodat er een betere aansluiting is met de praktijk. In de loop van 2007 is de CAO voor Colland Arbeidsmarktbeleid opnieuw algemeen bindend verklaard. Het ministerie van Sociale Zaken ziet kritisch toe of de regels van het toetsingskader waaraan moet worden voldaan op de juiste wijze worden toegepast.

CAO-partijen zijn in overleg geweest om de CAO-teksten te vereenvoudigen. Door het herschikken en vereenvoudigen van teksten moeten de afspraken toegankelijker zijn. In de praktijk blijkt dat vereenvoudiging zonder inhoudelijke wijziging niet eenvoudig is. Dit proces vraagt meer tijd. We verwachten afronding in 2008.

Het jaar 2008 zal in het teken staan van verdere verbeteringen om de tevredenheid van alle deelnemende partijen binnen het fonds te realiseren. Lid van het bestuur: Hannie Zweverink Plaatsvervangend lid van het bestuur: Jan Maris

Sectorcommissie loonwerk De sectorcommissie loonwerk is samengesteld uit vertegenwoordigers van CUMELA, FNV, CNV en HZC. In de sectorcommissie loonwerk komen sectorale beleidsvraagstukken aan de orde en worden gemaakte CAO-afspraken nader uitgewerkt. Naast besprekingen over de verschillende Colland-projecten, zoals ‘Neem de tijd voor Veiligheid’, en scholing is er ook aandacht voor de arbeidsmarkt. Het verkrijgen van juiste arbeidsmarktinformatie blijft een lastig punt. Er is beperkte informatie beschikbaar, maar afgesproken is dat in 2008 de informatie moet worden gecompleteerd.

Vakantiefonds voor de Landbouw Binnen het fonds hebben geen andere activiteiten plaatsgevonden dan het opstellen van de jaarrekening, omdat het verstrekken van vakantiecheques in 2006 definitief is beëindigd. Het fonds moet nog een aantal jaren blijven voort­ bestaan, omdat nog claims kunnen worden ingediend. Binnen het bestuur heeft een eerste gedachte­wisseling plaatsgevonden over een besteding van de reserves bij opheffing van het fonds. Lid van het bestuur: Hannie Zweverink Plaatsvervangend lid van het bestuur: Jan Maris

Commissie sociale zaken De commissie sociale zaken is samengesteld uit werk­ gevers vanuit de diverse secties en regio’s. De commissie bepaalt in samenwerking met de beleidsvertegenwoordigers van CUMELA Nederland het beleid op het gebied van arbeidsvoorwaarden en sociale zekerheid. De volledige commissie is betrokken bij de voorbereiding van de CAOonderhandelingen en enkele werkgevers voeren mede de

Overbruggingsfonds Het fonds voorziet in uitkeringen naar werkgevers indien werknemers met een overbruggingscontract vanwege-

15

Arbocatalogus

slecht weer of gebrek aan werkaanbod niet kunnen werken. Het aantal deelnemers in het overbruggingsfonds loopt de laatste jaren terug. Wat de exacte redenen zijn is niet bekend, maar verwacht wordt dat de afschaffing van de vakantiecheque en de florerende economie de belangrijkste redenen zijn. Als gevolg van administratieve vereenvoudigingen betaalt de werkgever slechts een bijdrage in de administratieve kosten en is de werknemersbijdrage al enkele jaren op nul gesteld, vanwege de forse werk­nemersreserve. In 2007 heeft terugbetaling plaatsgevonden van ten onrechte niet uitgekeerde declaraties aan werkgevers over oude jaren. Het grootste aantal contracten loopt in de loonwerksector. De komende jaren zal blijken of het fonds in een behoefte blijft voorzien of dat andere oplossingen beter aansluiten bij de praktijk van de sector. Lid van het bestuur: Hannie Zweverink Plaatsvervangend lid van het bestuur: Jan Maris

Het arbocovenant is afgerond in 2007 en vervolgens is een opzet gemaakt voor het realiseren van de arbocatalogus. Geïnventariseerd is op welke gebieden agrarische sectoren kunnen samenwerken en voor welke onderwerpen specifieke aandacht vereist is. Tevens is gekeken naar de bestaande oplossingen. De financiering van de ontwikkeling is rond. In 2008 gaan we concreet van start. De positieve ervaringen en oplossingen uit het arboconvenant worden overgenomen. Door middel van een klankbordgroep, waarin een drietal ondernemers uit onze sector zitting heeft, wordt zoveel mogelijk naar de dagelijkse praktijk gekeken en wordt met de voorgestelde oplossingen de praktische aansluiting gezocht. Uiteraard willen we graag uw mening over arbozaken horen. Dus schroom ook in 2008 niet om uw positieve en negatieve ervaringen met betrekking tot arbozaken te melden!

Hoofdbeleidscommissie Sociale Zaken MKB Nederland Binnen deze commissie vindt de afstemming plaats van beleidsmedewerkers van MKB Nederland met de aan­gesloten branches. Wetsvoorstellen en afspraken binnen bijvoorbeeld de Stichting van de Arbeid worden op deze wijze getoetst aan het bedrijfsleven. Het ontslagdossier speelde een prominente rol in de vergaderingen. Diverse brancheorganisaties, waaronder CUMELA Nederland, konden zich niet vinden in de door MKB gekozen lijn. Dit heeft tot veel discussie geleid. Uiteindelijk heeft het kabinet geen overeenstemming bereikt en blijft de regeling (voorlopig) zoals die is. Wij hebben de vaste overtuiging dat de voor­gestelde aanpassingen in bijna alle gevallen tot meer kosten voor de sector zouden leiden.

Samenstelling Commissie Sociale Zaken 2007 • • • • • • • • •

De ingezette samenwerking met VNO-NCW was binnen de HBC duidelijk merkbaar. Op bepaalde dossiers kan samenwerking strategische meerwaarde hebben. Soms hebben MKB-ondernemingen echter andere belangen dan groot­ bedrijven en dus zal niet in alle gevallen voor een gezamenlijke lijn kunnen worden gekozen. Vertegenwoordiging: Hannie Zweverink

16

Mevr. J.H. Zweverink-Bosch (voorzitter) Dhr. L. van Gog (plv. mevr. M. van Stipdonk) Dhr. H. van der Flier (plv. mevr. M. Hendrix) Dhr. A.W. Karelse (plv. mevr. E.H. Eggengoor) Dhr. M. Westra (plv. mevr. K. Miedema) Dhr. D.H.G. van der Poel (plv. mevr. M. van der Nagel) Mevr. N. Sneekes (plv. dhr. J. Coremans) Mevr. J. Tuinenga (secretaris) Mevr. C. van Zoest-Meester

Colland

Een greep uit de Colland-projecten:

Personeelsbeleid Vanuit Colland Personeelsbeleid zijn diverse werkgevers geadviseerd bij conflictsituaties met werknemers waarbij partijen veelal gekozen hebben om met wederzijds goedvinden uit elkaar te gaan in plaats van een CWI-procedure of een juridische ontslagprocedure via het kantongerecht. Advisering en begeleiding door de adviseurs personeelsmanagement bij het vaststellen van overeenkomsten (wederzijds goedvinden) is sinds de wetswijziging in oktober 2006 dan ook sterk groeiende gebleken. Geconstateerd kan worden dat, wanneer er sprake was van een ontslagvergoeding, deze aanmerkelijk lager lag dan de door de kantonrechter gehanteerde formule.

Neem de tijd voor veiligheid In 2007 hebben sociale partners dit project opgestart naar aanleiding van de uitkomsten van het onderzoek van de Arbeidsinspectie in de loonwerksector in 2005-2006. Op een zo aansprekend mogelijke wijze worden de door de Arbeidsinspectie gerapporteerde knelpunten en aanbevelingen onder de aandacht van werkgevers en werknemers gebracht, om zo het veiligheidsbewustzijn in het loonwerk te vergroten. De actie wordt ondersteund met kranten, posters, stickers, sleutelhangers en t-shirts en zal in 2008 worden voortgezet.

Medezeggenschap/Communicatie Vanuit het project Colland Medezeggenschap/Communicatie is in het afgelopen jaar het accent gelegd op medezeggenschap. In samenwerking met de vakbonden is gekozen om dit onderwerp zowel bij werkgevers als werknemers onder de aandacht te brengen door middel van onder andere een reeks artikelen in Loonbedrijf over de PVT (personeelsvertegenwoordiging) en ondernemingsraad. Hoewel we te maken hebben met schaalvergroting van loonbedrijven en men vanuit het wettelijk kader invulling zou moeten geven aan medezeggenschap, blijkt dat hier in de praktijk nog weinig mee wordt gewerkt. Zowel van de zijde van de werk­ gevers, maar zeker ook vanuit die van de werknemers is hier nog onvoldoende aandacht voor en blijft voorlichting over medezeggenschap belangrijk. Door middel van cursussen en via studieclubs is aandacht gegeven aan communicatie met werknemers en hoe we nieuwe werknemers in onze sector kunnen binden en boeien. Dit laatste mag dan ook worden beschouwd als een belangrijk aandachtspunt voor de CUMELA-sector, nu de krapte op de arbeidsmarkt voor een aantal bedrijven sterk voelbaar is.

Toolboxen De toolboxen zijn in 2007 in een nieuw jasje gestoken. Mede dankzij financiering van Colland kan CUMELA de toolboxen gratis aanbieden. Op dit moment zijn heel wat onderwerpen voor een toolboxbijeenkomst uitgewerkt en deze liggen voor u ‘op voorraad’. Voor leden zijn deze te downloaden vanaf de website. Op verzoek kunnen ook niet-leden hierover beschikken. De trend die in 2007 in gang is gezet om iedere maand in Loonbedrijf een toolbox te publiceren, wordt in 2008 voortgezet. Zo wordt het voor leden gemakkelijker om de toolboxbijeenkomst te houden. We hopen dat het minder een verplicht nummer wordt en steeds meer een nuttige bezigheid. Voorlichting Vanuit Colland CAO-voorlichting is er afgelopen jaar weer een flink aantal bedrijven geadviseerd over de verschillende facetten van de CAO LEO. Een positieve ontwikkeling is dat veel leden behoefte hebben aan een tweede bezoek om er zeker van te zijn dat zij de juiste weg hebben gekozen of nog gaan inzetten. Een belangrijk aandachtspunt is dat een groeiend aantal leden te maken krijgt met de CAO Bouw. CUMELA Nederland kan de leden op dit terrein eveneens goed informeren en adviseren.

17

Verkeerszaken

Kentekening en rijbewijs voor landbouwtrekkers

CUMELA Nederland is daarom bezig om contact te leggenmet wegbeheerders als provincies en in voorkomende gevallen met gemeenten. Dit om ervoor te zorgen dat wegbeheerders wel tijdig rekening houden met langzaam­rijdende voertuigen bij de inrichting van wegen. Voorbeelden van overleg over knelpunten voor het langzaamrijdend verkeer zijn het aquaduct N302 bij Harderwijk, de Oosterscheldekering, de N57 bij Middelburg en passeerhavens in Overijssel en Gelderland.

Het voornemen in november 2006 van minister Peijs om landbouwtrekkers te gaan kentekenen, de maximumsnelheid buiten de bebouwde kom te verhogen naar 40 km/u en een apart trekkerrijbewijs in te voeren, is politiek gestrand. In december 2006 heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen die verdere voorstellen aangaande kentekening blokkeert. Als argumenten werden in de motie de onwerkbaarheid en de administratieve lasten van de invoering van een trekkerkenteken genoemd. Met het kenteken verdwenen ook het echte trekkerrijbewijs, de verhoging van de maxmumsnelheid naar 40 km/u en de mogelijkheid van centrale ontheffingverlening via de TET. Uit oogpunt van administratieve lasten vallen de kosten van kentekening in het niet bij de tijd en het geld die het compleet krijgen van alle breedteontheffingen voor loon- en grondverzetbedrijven vergt. Nog daargelaten dat dit zonder centrale ontheffingverlening niet eens mogelijk is.

Handhaving op landbouwverkeer Diverse politiekorpsen hebben de handhaving op het langzaamrijdend verkeer geïntensiveerd. Gevolg is dat er in deze regio’s duidelijk meer bekeuringen worden uitgedeeld. De politie Twente zoekt daarnaast ook expliciet contact met de sector zelf. Feit blijft dat er geen branche is waar met een zo divers scala aan materieel wordt gereden als in de loon- en grondverzetsector. Het ontbreken van typegoedkeuringen en toelatingseisen maakt dat in Nederland ook alle soorten voertuigen de weg op kunnen. Of die aan de eisen voldoen, blijkt pas bij controle op de weg. Dit leidt uiteraard wel eens tot behoorlijke frictie met de handhaver.

Op 8 mei heeft CUMELA Nederland een brief naar minister Eurlings gestuurd om haar zorgen te uiten over het mogelijk uitblijven van regelgeving voor het landbouwverkeer. Tevens is er op 9 mei een persbericht naar de media verstuurd over het landbouwverkeer. Verhogen van de maximumsnelheid naar 40 km/u, een goed rijbewijs en centrale afgifte van breedteontheffingen door de TET voor landbouwvoertuigen blijven sterke wensen van de sector. Zonder nieuwe regelgeving zal dit niet gebeuren.

Herziening Voertuigreglement Het ministerie van Verkeer en Waterstaat is bezig met een herziening van het Voertuigreglement. CUMELA Nederland heeft zitting in de klankbordgroep die op alle voorge­­stelde wijzigingen kan reageren. Een van de voorstellen die in overleg met de politie is ingebracht, is om de definitie ‘verwisselbare uitrustingsstukken voor materieel in de hef’ in te voeren. Hierdoor zullen bijvoorbeeld een ploeg in de hef en frontmaaiers, maar ook shovelbakken niet meer onder de definitie lading vallen. Ook is voorgesteld om onderscheid te maken tussen verwisselbare getrokken machines (bestemd als werktuig) en aanhangwagens (bestemd voor transport). Het wordt dan mogelijk om onderscheid te gaan maken in remeisen, zoals in de Europese regelgeving nu al wordt gedaan. Momenteel is echter nog niet duidelijk in hoeverre deze voorstellen daadwerkelijk worden over­ genomen bij de herziening van het Voertuigreglement.

Langzaamrijdend verkeer onder druk Wegbeheerders vinden langzaamrijdend verkeer veelal moeilijk in te passen binnen de bestaande wegen. De voertuigen zijn te langzaam voor de hoofdrijbaan en te groot voor het fietspad of de bebouwde kom. Zolang er geen alternatieven zijn, wordt het langzaamrijdend verkeer toch maar gedwongen over de parallelweg met fietsers of langs scholen te rijden. Kortom, veel wegbeheerders weten zich geen raad met de ongekentekende voertuigen. Dit beeld wordt versterkt omdat er nauwelijks wettelijke vereisten zijn, dit in tegenstelling tot alle andere motorrijtuigen.

18

Scholing

Beroepsonderwijs

het convenant ‘Goed opgeleid is het halve loonwerk!’ onder meer een methode ontwikkeld waarmee een leermeester kan zien of hij of zij voldoende in staat is om een leerling goed te begeleiden bij het leren op een bedrijf. Komende jaren wordt in het beroepsonderwijs het zogenaamde competentiegerichte leren ingevoerd. Als iemand in verschillende situaties een goede prestatie kan leveren, komt dat niet alleen door kennis. Daar is een combinatie van kennis, vaardigheden en houding (competenties) voor nodig. CUMELA Nederland is actief betrokken bij het vaststellen van de uitgangspunten voor deze nieuwe vorm van opleiden en toetsen.

In 2007 zijn 460 nieuwe leerlingen gestart met de beroeps­ opleiding (vakbekwaam) medewerker loonwerk. Over alle leerjaren heen volgen 1060 leerlingen een loonwerk­ opleiding. Dit aantal is de laatste drie jaar redelijk stabiel. Om deze toekomstige werknemers goed voor te bereiden op het werk in de sector en kennis te laten maken met CUMELA Nederland, is op vijf scholen voorlichting gegeven.

Cursussen Steeds meer bedrijven kiezen ervoor om een cursus op het bedrijf zelf te organiseren. Hierbij kan het programma beter worden afgestemd op de vraag en kunnen de deelnemers oefenen met hun eigen machines en materiaal. In 2007 hebben 54 bedrijven een cursus op het bedrijf laten uitvoeren. Bijna 1300 deelnemers hebben in het seizoen 2006-2007 een cursus gevolgd via CUMELA Nederland. De opleiding beroepsgoederenvervoer is voor het eerst aangeboden en bleek een groot succes. Ongeveer 70 ondernemers hebben door het volgen van deze opleiding het getuigschrift beroepsgoederenvervoer behaald. Om het aanbod op het gebied van technische cursussen te vergroten, wordt samengewerkt met Mechatrainingen. Hierdoor kunnen ondernemers en medewerkers via CUMELA Nederland deelnemen aan trainingen die specifiek ontwikkeld zijn voor technisch specialisten en monteurs.

Scholingsactiviteiten De adviseur scholing heeft in 2007 tientallen bedrijven bezocht om in samenspraak met de werkgever te beoor­delen welke kennis en vaardigheden voor de medewerkers op het bedrijf wenselijk zijn. Gezamenlijk werden voor­stellen ontwikkeld om hieraan invulling te geven. Voor jonge (toekomstige) medewerkers is het belangrijk om het vak goed te leren. Een leerling moet veel praktijkervaring opdoen en moet daarbij goed worden begeleid door een enthousiaste en vakbekwame leermeester. Om de kwaliteit van het praktijkleren te bevorderen, is er in het kader van

19

CUMELA-Kompas

Bedrijfskundig advies met CUMELA-Kompas

1. Vaststellen ambities en acties die daarvoor nodig zijn. 2. Uitvoeren van acties en behaalde resultaten vastleggen. 3. Bijsturen en verbeteren.

CUMELA-Kompas bestaat uit de onderdelen Advies, Analyse en Coaching. CUMELA-Kompas gaat uit van drie tijdsperspectieven verleden (analyse), heden (advies) en toekomst (coaching).

Doelen Het doel om bedrijven op een hoger plan te brengen met CUMELA-Kompas Coaching is uiteenlopend. Sommige bedrijven hebben een strategisch vraagstuk en vragen zich bijvoorbeeld af of ze in de toekomst nog wel moeten doorgaan met het agrarisch loonwerk of hoe de bedrijfsopvolging moet worden vormgegeven. Er zijn ook bedrijven die behoefte hebben aan meer stuurinformatie. De finan­ciële informatie is een soort achteruitkijkspiegel, maar het is belangrijker om vooruit te kijken. Andere doelen zijn gericht op de (toenemende) behoefte aan betrokkenheid en transparantie. Tot slot willen bedrijven slagvaardiger en efficiënter worden.

CUMELA-Kompas Analyse Dit betreft het bedrijfsvergelijkend onderzoek dat CUMELANederland al jaren uitvoert. Dit is eind 2007 onder de noemer CUMELA-Kompas Analyse gebracht. Het is een eenvoudige weergave van een financiële vergelijking van bedrijven in de sector. Het gaat hier om een terugblik op de behaalde bedrijfsresultaten (in het verleden). Het primaire doel is kennis opdoen over de sector in de vorm van ken­getallen. Daarom wordt het gratis aangeboden aan de leden. Inmiddels nemen circa 200 bedrijven deel.

Resultaten CUMELA-Kompas Analyse Het bedrijfsvergelijkend onderzoek (BEO) is in 2007 onder­ deel geworden van CUMELA-Kompas, een bedrijfskundig instrument om beter inzicht te krijgen in de ken­getallen van het bedrijf.

CUMELA-Kompas Advies Dit is een aanvulling op CUMELA-Kompas Analyse waarbij de resultaten daarvan worden toegelicht en de oor­ zaken van te verbeteren kengetallen worden opgespoord. Er wordt aangegeven welke financiële verbeteringen het bedrijf kan doorvoeren en hoe men dat het beste kan aanpakken. Het is gericht op financieel presteren in het heden. In 2007 hebben ruim 80 bedrijven een adviestraject op het gebied van Advies afgenomen.

Technisch is het bedrijfsvergelijkend onderzoek in een nieuw jasje gestoken, waarbij de invoer en de rapportage via een beveiligde website lopen. Daarmee wordt ingespeeld op de voortschrijdende mogelijkheden via internet, in combinatie met het feit dat veel bedrijven intussen beschikken over een breedband-internetverbinding via ADSL of kabel.

CUMELA-Kompas Coaching De essentie van CUMELA-Kompas Coaching is prestatiemanagement. Bij prestatiemanagement draait het om het beheersen en verbeteren van de bedrijfsprestaties. Allereerst worden de ambities (doelen) van de organisatie vastgesteld, gericht op de toekomst. Vervolgens wordt de weg uitgestippeld om die doelen te bereiken. Onderweg naar de doelen worden de prestaties van de organisatie structureel gemeten. Dat gebeurt aan de hand van vastgestelde prestatie-indicatoren voor de onderneming. Door het structureel meten kan men structureel werken aan verbeteringen in de bedrijfsvoering. Bij prestatiemanagement gaat het over mensen, systemen, processen en methoden in de onderneming. Samengevat:

Na een uitgebreide testperiode in 2006 zijn we in 2007 begonnen met het promoten van het onderzoek. Vooral de bedrijvenadviseurs hebben het actief onder de aandacht gebracht van de bedrijven. Dit heeft geleid tot meer deelnemers. Intussen zijn er voor boekjaar 2006 189 bedrijven ingevoerd. Vorig jaar rond hetzelfde tijdstip waren dat er voor 2005 nog maar 84. Bovendien groeit het aantal deelnemers nog steeds, niet alleen van het laatste boekjaar, maar ook van voorgaande jaren. Vaak worden ook gelijk de voorgaande één of twee jaren ingevuld, zodat er direct ook historie beschikbaar is voor de sector en individuele vergelijking. De invoer van gegevens van de bedrijven kan plaatsvin-

20

De conclusie dat niet-agrarisch meer winst maakt dan agrarisch loonwerk wil niet zeggen dat agrarisch loonwerk alleen maar verliesgevend is. De verschillen tussen de hoogste en laagste groep van 25% bedrijven bedraagt meer dan 200.000 euro. De hoogste groep veehouderijloonbedrijven behaalt 100.000 euro meer winst dan de laagste groep grondverzetbedrijven.

den door het bedrijf zelf, de accountant of de CUMELAadviseur. Ter stimulering heeft CUMELA het afgelopen jaar aangeboden om de gegevens gratis in te voeren. Daarom zijn er veel bedrijven direct door onze medewerkers ingevoerd. Alleen de CUMELA-adviseur die de opdracht heeft gekregen om in te voeren, ziet deze cijfers. Voor de overige medewerkers of accountants blijven de cijfers van het individuele bedrijf anoniem.

Gedurende het jaar nam het deelnemersaantal toe. Hierbij viel op dat de gemiddelde resultaten daalden bij de toe­name van het aantal bedrijven. Het lijkt erop dat bedrijven die actiever met de cijfers bezig zijn ook betere resultaten hebben. Aan het begin van 2008 is het ook mogelijk om cijfers voor 2007 in te voeren. We zijn benieuwd of we met het grotere deelnemersveld dezelfde lijn kunnen constateren. Gelet op de ervaringen van 2007 worden er in 2008 verdere verbeteringen aangebracht in de invoer en rapportage. Medio 2008 komt er naast de bestaande rapportage ook een grafische rapportage, waarin door middel van een vijftal grafieken op één A4 de belangrijkste resultaten worden gepresenteerd. Voor 2008 wordt gestreefd naar 300 deelnemers.

Voor 2006 konden we al snel zien dat zowel de omzet als winst toegenomen is. Ook in de bijgaande tabel zien we dat. Let echter op dat hier een vergelijking wordt gemaakt van alle bedrijven. Indien wij dezelfde bedrijven voor deze jaren op een rij zetten, is de toename van de omzet en de winst iets groter. Wat echter bij nadere bestudering van de cijfers wel opvalt, is dat de winsttoename vooral toe te schrijven is aan het grondverzet en niet-agrarische activiteiten. In de veehouderij was zelfs sprake van een kleine winstafname. In de tabel zien we ook dat er gemiddeld sprake is van economisch gezien een verlies van 10.000 euro. In de categorie grondverzet is dit cijfer wel positief. Na de economische recessie is hier zowel de omzet als het resultaat sterk toegenomen. Had in het verleden het weer invloed op de bedrijfsresultaten door een nat of zelfs zeer droog seizoen, dan is nu de invloed van de economie van grotere betekenis. Mocht de hypotheekcrisis in Amerika in meer of mindere mate overslaan naar Nederland, dan zal dit ook een rem zijn op de investeringen in het algemeen. Het gevolg is afname van GWW-werk. Al met al is het economisch klimaat van grotere betekenis van onze sector geworden dan het ‘gewone’ klimaat. Boekjaar

2006

Omzet

€ 1.380.104,00

Bruto marge

€ 1.044.210,00

Winst

€ 10.124,00-

Aantal bedrijven

189

Aantal jaarverslag 2006

n.v.t.

Eerste resultaten CUMELA-Kompas Coaching CUMELA-Kompas Coaching maakt de strategie onderdeel van het dagelijkse handelen en dat leidt tot een koersvaste onderneming. Het geeft inzicht in de voortgang van alle processen en maakt de prestaties van de onderneming meetbaar en zichtbaar. Met een digitaal managementdashboard staat de belangrijkste stuurinformatie op één A4-tje. Het bedrijf wordt slagvaardiger en efficiënter. In 2007 zijn twee loonbedrijven (als test) hiermee gestart. Hun ervaring is dat er meer structuur en richting is binnen het bedrijf. Nu ze maandelijks met de neus op de feiten worden gedrukt, blijkt dat de werkelijkheid niet altijd overeenkomt met het gevoel. 2005 2004 Door dit inzicht kunnen ze snel € 1.338.216,00 € 1.320.817,00 bijsturen. Gerealiseerde verbete­ € 1.002.340,00 € 992.194,00 ringen op het gebied van verleturen als gevolg van storingen, en € 12.487,00€ 27.696,00het debiteurenbeheer zijn hiervan 221 155 voorbeelden. Momenteel worden 84 110 tien bedrijven begeleid.

21

CUMELA Impuls

samen 1105 certificaten voor ISO 9001, VCA, ISO 14001, GMP en/of VKL. Het aantal gecertificeerde bedrijven alsmede het aantal uitgegeven certificaten nam met 5% toe. De verwachting is dat meer bedrijven in de sector één of meerdere (systeem)certificaten zullen behalen. Naast de al langer bestaande certificaten als ISO 14001, ISO 9001, GMP, VCA en VKL zijn Groenkeur- en Kwalibo-certificaten in opkomst.

De kernactiviteit van CUMELA Impuls is het geven van sectorspecifiek advies aan individuele leden op kosten­ dekkende basis. De terreinen waarop de adviseurs zich begeven, zijn bedrijfskunde, juridische zaken, managementsystemen en sociale zaken. Het team adviseurs in 2007 bestond uit tien medewerkers. Alle leden krijgen per jaar, afhankelijk van hun omzetklasse, twee of vier uur gratis individuele dienstverlening. 2007 was het eerste volledige jaar waarin deze nieuwe regeling van kracht is. Leden hebben in 2007 voor 1100 uur aan gratis adviesuren mogen ontvangen. 2007 is qua resultaat voor CUMELA Impuls positief verlopen. Het totaal aantal te factureren uren is ten opzichte van 2006 gestegen met 17% naar 5211 uur, terwijl het aantal adviseurs in 2007 met gemiddeld 1,5 fte is gedaald. In 2007 is een aantal nieuwe adviesproducten bij onze leden geïntroduceerd: leergang juridische zaken, training BVCA op locatie, workshop voor coöperaties en de introductie van CUMELA-Kompas.

B-VCA-trainingen Opdrachtgevers eisen steeds vaker van bedrijven in groen en grond een certificaat VCA (Veiligheid Checklist Aan­ nemers). Dit houdt onder andere in dat alle medewerkers die uitvoerend werk verrichten in het bezit moeten zijn van een B-VCA-certificaat. Tijdens de opleiding leren medewerkers hoe werkzaamheden veilig kunnen worden uitgevoerd en op welke wijze risico’s tot een minimum kunnen worden beperkt. Tien jaar na het behalen van het certificaat moet de medewerker op herhaling. Omdat ruim tien jaar geleden de eerste certificaten zijn behaald, zal de komende jaren een grote groep medewerkers een herhalingscursus moeten volgen. Voor groepen van vijf tot twintig deelnemers verzorgt CUMELA Impuls de cursus op locatie. In 2007 hebben de adviseurs van CUMELA Impuls bij ruim veertig bedrijven de training verzorgd en hebben meer dan 500 medewerkers het nieuwe certificaat ontvangen.

Bodembesluit en Kwalibo In het nieuwe Besluit Bodemkwaliteit wil de overheid de voorheen versnipperde regelgeving voor het toepassen van bouwstoffen, grond en baggerspecie vormgeven. Het besluit stelt kwaliteitseisen, maar wil ook maatwerk mogelijk maken. Bij de activiteiten van de sectie Cultuurtechnische werken en Grondverzet op pagina 8 leest u hierover meer. CUMELA-leden doen op dit moment een bewuste keuze of ze als aannemer (nog langer) willen werken in saneringen en daarvoor dus ook erkend en gecertificeerd willen zijn. CUMELA Impuls heeft in 2007 zes bedrijven begeleid bij de certificering. In het voorjaar van 2008 wordt wederom een aantal voorlichtingavonden georganiseerd over de nieuwe normen en het toepassen van grond en bagger op basis van dit nieuwe besluit.

Toename certificaten in 2007 Het aantal gecertificeerde bedrijven alsmede het aantal certificaten is in 2007 verder gestegen. 760 bedrijven hebben

22

CUMELA Verzekeringen

Volmacht In de zomer van 2007 heeft CUMELA Verzekeringen een volmacht gekregen van Fortis Corporate Insurance voor het verzekeren van motorrijtuigen. Dit betekent dat CUMELA nu zelf de acceptatie, polisopmaak en schadebehandeling voor deze verzekeringen kan doen. Hierdoor zijn we nog beter in staat om maatwerk in verzekeringen te bieden. In de tweede helft van het jaar zijn afspraken met een drietal verzekeraars gemaakt om ook het werk-/landmaterieel in volmacht te gaan verzekeren. Per 1 januari 2008 heeft CUMELA ook volmachten van Avéro Achmea en Delta Lloyd.

Werk- en landmaterieel De voortdurende aandacht voor preventie rondom het gebruik van werk- en landmaterieel heeft in 2007 opnieuw haar vruchten afgeworpen. De schadedruk in de porte­feuille is stabiel gebleven. Dit heeft er toe geleid dat voor een groot aantal relaties de premie voor 2007 is verlaagd.

WGA Van de mogelijkheid om eigen-risicodrager voor de WGA te worden, heeft ook in 2007 een beperkt aantal werk­gevers gebruik gemaakt. De verwachting was dat in 2007 meer ondernemers voor deze optie zouden gaan kiezen. De financiële risico’s van het eigen-risicodragerschap kunnen dankzij de verzekeringsoplossing van De Amersfoortse zeer beperkt blijven. Daarnaast is in de meeste gevallen deze verzekeringsoplossing voordeliger dan de premie bij het UWV.

Wet op het financieel toezicht De Wet op het financieel toezicht, die per 1 januari 2007 is ingevoerd, legt alle financiële dienstverleners een aantal verplichtingen op en stelt eisen op het gebied van vak­ bekwaamheid, zorgplicht en transparantie. CUMELA Ver­ zekeringen heeft ook in 2007 een aantal grote stappen gezet in de verdere professionalisering van de organisatie.

23

CUMELApers

Loonbedrijf bestaat 60 jaar

Nederland, België, Duitsland en Frankrijk. In overleg met de loonwerkersorganisaties in deze landen wordt bekeken of deze uitgave een vervolg krijgt.

Voor de lezers van Loonbedrijf was 2006 een gewoon jaar. Intern was dat het zeker niet. Een jubileumjaar, dat aan het eind van dat jaar zal worden gevierd met een speciaal jubileumnummer en een jubileumcongres. Halverwege het jaar kwam ook het afscheid van Henny Fronik-Korver. Zij is meer dan zestien jaar de stem van Loonbedrijf geweest. Zij nam meestal de telefoon op en had het contact met onze commerciële relaties. Daarnaast was zij vele jaren verantwoordelijk voor de vormgeving van Loonbedrijf en heeft ze het blad gemaakt tot wat het nu is. De opvolgster van Henny is Miranda van den Boom. Zij is afkomstig uit de eigen gelederen, waar ze verantwoordelijk was voor de cursusadministratie. Zij zal zich met name bezig houden met de verkoop van advertenties en daarnaast vormgevingswerk gaan doen. De eindredactie werd extern ingevuld.

In 2007 is CUMELA Pers nauw betrokken geweest bij de opzet en vormgeving van de campagne om onze sector een beter imago te geven. In 2008 zijn de eerste resultaten zichtbaar en dit zorgt ervoor dat we stevig aan het werk blijven.

Website De website van CUMELA Nederland krijgt steeds meer een eigen gezicht in de communicatie naar leden. Inmiddels hebben bijna 1500 leden hun eigen inlogcode. Een klein aantal van hen maakt al fanatiek gebruik van de mogelijk­ heid om zo online allerlei gegevens op te zoeken. Aan het eind van het jaar hadden we elke dag rond de honderd unieke bezoekers die via de website antwoord op hun vragen probeerden te krijgen. Daarmee wordt de infolijn ontlast, omdat leden op deze wijze direct en zonder tussenkomst van iemand van de organisatie antwoord op hun vraag krijgen. Een werkgroep is afgelopen jaar begonnen met de voorbereiding om de website weer meer eigentijds te maken. Nieuwe technieken kunnen worden toegepast om bezoekers beter de weg te wijzen en meer informatie over te dragen. De eerste blauwdruk van de nieuwe site is gereed en we hopen in 2008 met de vernieuwde site van start te gaan.

Om Loonbedrijf meer een eigen gezicht te geven en beter het brede werkveld van onze sector te kunnen tonen, is besloten om de voorpagina’s niet langer te verkopen. Nu zijn het de eigen redacteuren die de fotografie verzorgen. Zij zijn er in geslaagd om nieuwe, aantrekkelijke covers te maken. Commercieel betekende dit wel het verlies van een aantal advertenties. Omdat de markt in 2007 ook terughoudend was met adverteren (“Waarom zou je adverteren als je toch niet kunt leveren?”) konden we het hoge niveau van 2005 niet vasthouden. De verkoop van advertenties haalde hetzelfde niveau als dat in 2004. Komend jaar hopen we de lijn weer om te buigen en in elk geval het niveau van 2005 weer te halen.

ConTractorPOWER Door van drukker te veranderen, zijn de productiekosten van Loonbedrijf naar een lager niveau gebracht, wat de gelegenheid gaf om in extra redactionele capaciteit te investeren. Die werd onder andere benut voor onze eerste gezamenlijke Europese uitgave, ConTractorPOWER. Dit blad verscheen voorafgaand aan de Agritechnica in

24

CUMELA Nederland Annelinda de Graaf-Lustig Aukje de Bruin Bozena Post Chantal Boute Dick Klop Dieuwer Heins Edith Jansen George van Moolenbroek Gerwin Schouten Hannie Zweverink Hans Verkerk Hans Lups Henk de Jong Hero Dijkema Irma Gottenbos Jan Maris Jan van der Leij Janny van Roselaar John Augustijn Joop Overvest Maurice Steinbusch Nico Willemsen Riet Zweistra Theo Felten Trudy Bos Wilt Kooi

[email protected] Directie Secretaresse [email protected] Financieel administratief medewerkster [email protected] Interieurverzorgster [email protected] Secretariaatsmedewerkster [email protected] Adviseur scholing [email protected] Bedrijven Adviseur [email protected] Receptioniste/Telefoniste [email protected] Systeembeheerder [email protected] Administrateur [email protected] Directeur Belangenbehartiging [email protected] Secretaris sectie Meststoffendistributie [email protected] Financieel Administratief medewerker [email protected] Bedrijfskundige [email protected] Secretaris sectie Cultuurtechnische werken en Grondverzet [email protected] Bedrijven Adviseur [email protected] Algemeen Directeur [email protected] Adviseur Cultuurtechnische werken en Grondverzet [email protected] Secretariaatsmedewerkster [email protected] Bedrijven Adviseur [email protected] Teamleider Bedrijven Adviseurs [email protected] Secretaris sectie Loonwerk Agrarisch [email protected] Bedrijven Adviseur [email protected] Adviseur Personeelsmanagement [email protected] Bedrijven Adviseur [email protected] Receptioniste/Telefoniste [email protected] Administrateur

CUMELA Impuls André de Swart Anja Roelofs Carolien Lokhorst Corina van Zoest-Meester Eric Wolthuis Jacqueline Tuinenga Johan van Dijk Lajos Bax Marie-José Lamers Sander van Meer Vincent Tijms Willy Kusters

[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

Bedrijfskundige Secretariaatsmedewerkster Secretariaatsmedewerkster Adviseur personeelsmanagement Adviseur Management Systemen Adviseur Personeelsmanagement Adviseur Ruimtelijke ordening en milieu Teamleider Zakelijke Dienstverlening Adviseur Personeelsmanagement Adviseur Juridische Zaken Adviseur Management Systemen Projectleider

CUMELA Pers

Bertine Overeem Gert Vreemann Miranda van den Boomr Toon van der Stok

[email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

Productiecoördinator Redacteur Vormgeving en advertentiewerving Hoofd Redacteur

CUMELA Verzekeringen bv Anneke van Roemburg Caroline van de Mast Diana Bakker-Sterkenburgh Gerben Zijlstra Gerrit Rottiné Halbe Osinga Hein Jan Schuiteman Herman Arissen Michael Schellevis Paul Konings Peter de Wit Ralph de Hart Robert van Dijkhuizen Ron Krisman Sergio Petrone

[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

Verzekeringsadviseur buitendienst Verzekeringsadviseur binnendienst Verzekeringsadviseur binnendienst Verzekeringsadviseur binnendienst Verzekeringsadviseur buitendienst Verzekeringsadviseur binnendienst Verzekeringsadviseur buitendienst Schadebehandelaar Volmacht Verzekeringsadviseur binnendienst Verzekeringsadviseur buitendienst Verzekeringsadviseur buitendienst Manager binnendienst Verzekeringsadviseur binnendienst Directeur Commerciële Zaken Verzekeringsadviseur binnendienst

25

Nijverheidsstraat 13 3861 RJ Nijkerk

Postbus 1156 3860 BD Nijkerk

28

Tel.: (033) 247 49 00 Fax: (033) 247 49 01

[email protected] www.cumela.nl