intern is een kwartaaluitgave van de bni beroepsvereniging nederlandse interieurarchitecten bnı # maart

bnı.

intern is een kwartaaluitgave van de bni

2014 # 1-2-3-4 maart

beroepsvereniging nederlandse interieurarchitecten

colofon Intern verschijnt vier keer per jaar in een oplage van 750 exemplaren. ISSN: 09278133 BNI R.J.H. Fortuynplein 6,1019 WL Amsterdam +31[0]20.73 72 362, [email protected], www.bni.nl redactie Bureau Bax, Amsterdam, [email protected], www.bureaubax.nl aan dit nummer werkten mee Annette van Apeldoorn, Kees Berendsen, Oette van Dael, Anja Dirks, Wies Harmeling, Henk Hulscher, Mariana Idiarte, Eric Kampherbeek, Nelleke Karst, Evelien Koekkoek, Karin en Wessel Kuik, Claudia Linders, Peter C. van de Meeberg, Grazyna Mielech, Joey Rademakers, Gerrit Schilder, Harm Scholtens, Doret Schulkes, Rob Wagemans, Ingrid van Zanten. coverbeeld Hanke Lumens foto: Eric Kampherbeek concept Kummer & Herrman, Utrecht advertenties, grafische verzorging en druk E Media Groep, Broek op Langedijk +31[0]226.33 16 00, [email protected] abonnementen BNI-leden ontvangen Intern gratis. Ben je geen lid, maar wil je Intern wel ontvangen? Een abonnement kost 49 euro per jaar. Ga naar www.bni.nl/bni-magazine/abonnement en schrijf je in. Na inschrijving ontvang je een factuur. Zodra deze betaald is, krijg je Intern een jaar toegestuurd. Opzeggen kan tot twee maanden voor het verstrijken van de abonnementstermijn. Zonder opzegging wordt het abonnement met een jaar verlengd. Adreswijzigingen kun je mailen naar [email protected]. disclaimer Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de BNI. Aan de inhoud van deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.

sponsors hoofdsponsor

6

interview

Hanke Lumens creëert opdrachten 16

Abet Lagedijk Noord 4 3401 VA IJsselstein +31[0]88.01 01 700 www.abet.nl

acquisitie

Weet wat je zoekt!

subsponsors

36 www.geberit.nl

www.vervoort.nl

meningen

Wel of geen Facebook?

:[HUKHHYK-:*NLJLY[PÄJLLYK Ruim 170 inspirerende decoren Keuze uit 7 spraakmakende structuren Duurzame keuze Unieke Superpan drager Gehele collectie verkrijgbaar in Melamine, HPL en ABS band.

Advertentie pagina Advertentie pagina

Gehele collectie in 10 en 18mm uit voorraad leverbaar Wilt u ook een Finsa Architectenboek ontvangen? Mail dan nu naar: [email protected]

soluciones en madera

www.baars-bloemhoff.nl

Als het om houten vloeren gaat

intern is een kwartaaluitgave van de bni

bnı.

beroepsvereniging nederlandse interieurarchitecten

5

voorwoord

EIGEN PRODUCTIE – SCHERPE PRIJZEN – 15 JAAR GARANTIE

Volg ons via facebook en win een houten vloer

inhoudsopgave

6

Interieurarchitect anno 2014 De afgelopen jaren hebben hun tol geëist. Veel interieurarchitecten stopten ermee en een groot aantal bureaus werd opgeheven. Tegelijk zijn er interieurarchitecten die ondanks of misschien wel dankzij de crisis flink aan de weg timmeren. Zij weten in te spelen op de kansen die een veranderende maatschappij met zich meebrengt en hun rol als interieurarchitect aan te passen aan een markt in transitie. Hoe zij dat doen, lees je in deze Intern. Zo vertelt Hanke Lumens op pagina 6 hoe zij naast ontwerper, ook ondernemer is geworden. Doret Schulkes benutte de crisis om eens goed na te denken over de koers die ze wil varen (pagina 12). En Anja Dirks’ bureau kwam in een stroomversnelling doordat zij zich specialiseerde in interieur en dementie (pagina 10).

interview

Hanke Lumens creëert opdrachten 10

interview: Anja Dirks 12

interview: Doret Schulkes 14

interview: Wessel Kuik 15

recht: onbegonnen werk 16

Advertentie pagina

De meeste opleidingen hebben (nog) geen terugval in het aantal aanmeldingen, maar de academies beseffen maar al te goed dat het vak onder druk staat en dat de rol van de interieurarchitect sterk verandert. Hoe zij hun leerlingen voorbereiden op de toekomst lees je op pagina 30. Wie moeite heeft het hoofd boven water te houden in tijden van crisis, doet er volgens financieel adviseur Peter van de Meeberg goed aan de bedrijfsvoering eens tegen het licht te houden. Op pagina 28 vertelt hij waarop je kan bezuinigen en waarin je juist moet investeren. Meer tips op pagina 16 waar Annette van Apeldoorn van adviesbureau Archipunt uitlegt hoe je op een slimme manier opdrachten binnenhaalt. Verder in deze Intern Kees Berendsen die ingaat op de auteursrechten op onbegonnen werk (pagina 15). De rubriek Voltooid met een bijzonder project van interieurarchitect Oette van Dael (pagina 34). Een mooie selectie producten en materialen door Joey Rademakers op pagina 46. En op pagina 48 lees je in de nieuwe rubriek Op de bank waarom Abet Laminati sinds januari hoofdsponsor is van de BNI.

Bureau Bax redactie Intern

acquisitie

Weet wat je zoekt! 28

financiën: bezuinigen en investeren 30

academie: voorbereid op de toekomst? 34

voltooid: de Tovertuin 36

meningen

Wel of geen Facebook? 44

artikel: beroepservaring 46

de selectie van: Joey Rademakers 48

op de bank: Menno Bouwens 50

in memoriam: Louis de Boer 51

inbox nieuwe leden # 1

maart—2014

5

interview

interview

tekst: Klaartje Bax beeld: Dimitri Langereis (foto met boekenkast), Herman van Heusden (foto met keuken), Luuk Kramer (foto gang met lichtkoepel)

Wanneer opdrachten niet voor het oprapen liggen, moet je creatief zijn. Eigen initiatieven ontplooien, samenwerkingen opzoeken. BO6 architecten is daarin erg bedreven. Zo is het bureau van René de Prie en Hanke Lumens mede-initiatiefnemer bij de ontwikkeling van villa’s en woon-werkgebouwen. Interieurarchitect Hanke Lumens: “We zijn een beetje ondernemers geworden. Hierdoor creëren we opdrachten voor onszelf waar we met plezier aan werken.”

Wat is de ultieme opdracht voor jou?

Hoe ziet een ontwerp van jouw hand eruit?

“Het ontwerp van een huis. Dat is echt een oeropgave. Een plek waar je iets alledaags en privé als wonen vorm mag geven. Bijna alle grote architecten hebben wel een keer een woning gemaakt. Het ontwerp van een huis heeft de hele wereld in zich; een gezicht naar de buitenwereld en een veilige binnenwereld.”

“Tijdloos en ingetogen met goede verhoudingen, mooie zichtlijnen en veel ruimtelijkheid. Dat vind ik belangrijk. Ik was laatst op bezoek bij een bevriend architect in Zwitserland waar ik vlak na mijn studie een aantal jaren gewerkt heb. Ik heb toen een villa bezocht die ik destijds ontworpen heb. Ik zag elementen in het ontwerp die nu nog in mijn werk zitten. Ik vroeg me af ‘heb ik al die tijd stil gestaan?’, maar het is gewoon waar ik voor sta.”

Ontwerpen jullie veel woningen?

“Ja, nieuwbouw en verbouwingen van woonhuizen voor particuliere opdrachtgevers zijn onze corebusiness. Ik heb de laatste jaren heel vaak ‘s avonds vergaderd. Geen probleem voor mij, want ik vind overleg met particulieren een feestje. Je bent samen de baas over het proces dat concreet en overzichtelijk en relatief kort is. Je kunt heel makkelijk ter zake komen. Als je met professionele partijen werkt, zoals bijvoorbeeld een woningbouwvereniging, zit daar vaak een politiek spel achter. Dat praat heel anders.”

‘Ik wil niet alles voorkauwen’

‘Een woning is een oeropgave’ bnı.

ıntern.

6

# 1

maart—2014

7

interview

interview

‘Overleg met particulieren vind ik een feestje’

hebben wij toen vijf verschillende woningen op die kavels ontwikkeld. Met het huis van René in aanbouw als visitekaartje waren de woningen in no time verkocht. Voor een aantal hiervan hebben we ook het interieur ontworpen, inclusief meubelwerk.” Wat voor projecten volgden na dat eerste succes?

“Een ander voorbeeld is het bedrijfspand de XXX-en op IJburg. Samen met Dirk Jan van Wieringhen Borski van BNB Architecten is dit project geïnitieerd en ontworpen. Op een van de etages zitten wij zelf met de partners van XOOMlab. In de 3800 m2 bedrijfsruimte zitten verder zeer uiteenlopende ondernemingen. Voor verschillende bedrijven hebben we ook het interieur ontworpen. Verder zijn we op dit moment we mede-ontwikkelaar van zeven vrijstaande villa’s in Amsterdam-Zuidoost en van een woon- en werkgebouw van elf lagen in de Buiksloterham in AmsterdamNoord.” Wat doet BO6 precies bij deze projecten?

Wat zijn dat voor elementen?

“Ik ontwerp vaak elementen die ruimtes structureren maar niet opsluiten. Ik ben dol op parcourtjes, die zorgen voor dynamiek in een ruimte. En ik ben altijd bezig met het ordenen van bergruimte. Ik ontwerp veel inbouwkasten en kastenwanden als onderdeel van de ruimte. Op die manier ontstaat er rust en krijgen objecten die je neerzet in een kamer echt de aandacht. Over het algemeen zijn mijn ontwerpen vrij kaal. Daarmee geef ik de bewoners de mogelijkheid om zelf de woning in te kleuren met hun privéspullen. Ik wil niet alles voorkauwen.” Help je een opdrachtgever nooit met ‘inkleuren’?

“Zeker wel. Ik geef aan welke wandvlakken geaccentueerd moeten worden. En ik geef altijd met een vlekkenplan suggesties hoe ze hun meubels kunnen opstellen. Af en toe adviseer ik opdrachtgevers bij de aankoop van meubels. Maar ik vind het belangrijk dat de gebruiker zijn eigen stempel kan drukken.” BO6 is een tweemansbedrijf. Hoe is de samenwerking tussen René de Prie en jou?

“Wij kennen elkaar al heel lang. We komen allebei uit Limburg en hebben tegelijkertijd op de academie in Maastricht gezeten. Niet dat we al die tijd contact hadden, maar onze levens en loopbanen vertonen nogal wat parallellen. Die gemeenschappelijke achtergrond geeft een vertrouwd gevoel. Maar veel belangrijker is dat we heel erg op één lijn zitten qua ontwerp en aanpak. We vullen elkaar goed aan en hebben een heel natuurlijke rolverdeling.” Hoe is die rolverdeling?

“We maken vaak samen een concept. Daarna werk ik dat uit. Ik bijt me er helemaal in vast. Ik onderhoud het bnı.

ıntern.

contact met de opdrachtgever en vind het heerlijk om op de bouw aanwezig te zijn. Om het ontwerpproces niet te verstoren, is het handig dat René soms de rol van proces- en budgetbewaker inneemt. René is veel zakelijker dan ik. Hij is de ondernemer van ons tweeën. Hij ziet overal kansen, ook in economisch lastige tijden.”

“Samen met BNB Architecten ontwerpen wij het casco van deze woningen en zetten we ze in de markt. En het mooie van mede-ontwikkelaar zijn, is dat je ook meebeslist over de kwaliteit van de bouw. Natuurlijk hebben we te maken met budgetten. Je kunt geld maar een keer uitgeven, daarom is het heel belangrijk om bij het ont-

werp van het casco de juiste keuzes te maken. Kies bijvoorbeeld voor verdiepingshoge deuren in plaats van voor een mooie deurklink.” Zitten er aan deze projecten ook interieuropdrachten vast?

“Dat proberen we natuurlijk wel. Als mensen aan tafel zitten om een woning of een werkunit te kopen, laten wij ze ook de mogelijkheden voor een goed interieur zien. Niet iedereen zal ervoor kiezen om ook het interieur te laten vormgeven, maar als er enkele opdrachten uit voortkomen is dat prachtig. Het is werk dat we zelf gecreëerd hebben.” Maar je neemt ook een risico?

“Ja dat klopt. Ondernemen betekent ook risico’s nemen, maar als je niets onderneemt, gebeurt er niets. En je moet natuurlijk zorgen dat je de risico’s spreidt. Daarom doen wij dit soort projecten niet alleen, maar samen met andere partijen. Op IJburg onderzoeken we nu met een collectief op wat voor manieren je eindgebruikers al in een vroeg stadium bij de planvorming kunt betrekken. Misschien is dit niet een project waar meteen opdrachten voor ons uit voortkomen, maar door initiatief te nemen, word je er wel bij betrokken. Ook hier is het een kwestie van vooraan gaan staan. Niet afwachten tot een wethouder de stedebouwkundige plannen ontvouwt, maar vooruit denken.”

Wat voor effect heeft de crisis gehad op BO6?

“We waren ooit een bureau met zeven man, daarvan zijn er nog twee over. Toch voelt het niet zo omdat we met veel meer mensen samenwerken. Op het steigereiland op IJburg delen we met 15 andere ontwerpers een kantoorruimte. Met deze groep hebben we een samenwerkingsverband XOOMlab. We huren elkaar in, verwijzen naar elkaar door, acquireren gezamenlijk, wisselen kennis uit. Samen hebben we een veel groter netwerk. Af en toe voelt het alsof we één groot bureau zijn.”

Hanke Lumens (Roermond, 1964) twijfelde na het gymnasium tussen een studie klassieke talen of interieurarchitectuur. Het werd de Stadsacademie voor Toegepaste Kunsten in Maastricht. Na haar afstuderen in 1987 werkte ze kort bij de gemeentelijke monumentenzorg, maar al snel begon het te kriebelen. Ze wilde liever ontwerpen. Ze ging aan de slag bij architectenbureau Bert van Bunningen in Maastricht. Na een klein jaar vertrok ze naar Zwitserland omdat daar heel veel gebouwd werd op dat moment. Ze werkte er vijf jaar lang bij het architectenbureau van Pierre Schweizer in Sierre, een klein stadje op een uur rijden van Lausanne. ‘Wij hadden het druk. Ik heb daar heel veel praktijkervaring opgedaan.’ Terug in Nederland werkte Hanke bij architectenbureau Van Herk en de Kleijn in Amsterdam. In 2001 ging ze aan de slag bij BO6, het bureau van René de Prie. Nadat ze jarenlang alleen maar aan architectonische opdrachten had gewerkt, ging Hanke bij BO6 ook aan de slag met interieurontwerpen. In 2011 werd ze partner bij het bureau. BO6 is mede-ontwikkelaar van projecten als bedrijfspand de XXX-en, Black Jack in AmsterdamNoord en Villa Solo in Amsterdam Zuid-Oost. www.bo6.nl, www.villasolo.nl, www.blackjackbsh.nl

Maar jullie zijn ook concurrenten?

“Nee, we zijn meer collega’s. Iedereen hier heeft zijn eigen specialisme. Door de crisis hebben we wel meer concurrentie gekregen. Ons bureau is geen grote speler. Ontwerpen voor particulieren is een beetje werken in de marge. Wij maken de gebakjes. We merken dat ook grotere bureaus zich nu op deze markt storten. Opdrachtgevers zijn heel erg aan het shoppen. Ze kunnen bij ons terecht, maar ze kunnen ook naar een ander. Dus zoeken wij naar mogelijkheden om werk voor onszelf te creëren. Door eigen initiatieven te ontplooien, komen opdrachtgevers weer naar ons toe. En kunnen wij die klussen doen waar we graag aan werken.” Om wat voor soort initiatieven gaat het?

“Het is in 2002, lang voor de crisis, begonnen met een rijtje woningen op IJburg. René bouwde op een vrije kavel een eigen woning en dacht ‘als ik die buurkavels nou ook eens ga bebouwen’. Samen met een aannemer 8

# 1

maart—2014

9

interview

interview

tekst en beeld: Interieur+dementie

Hoe komt het dat jullie het druk hebben en andere interieurarchitecten niet?

Sterk door scherpe visie

“In de zorg wordt betrokkenheid bij de doelgroep, de bewoners en de medewerkers erg belangrijk gevonden en onze visie sluit hier goed op aan. We profileren ons met specialistische kennis en dat heeft onze vindbaarheid sterk verbeterd. Ons netwerk heeft door ons ontwerpend onderzoek een flinke boost gekregen. We zijn zichtbaarder geworden voor potentiële opdrachtgevers. Een sterke visie spreekt opdrachtgevers aan en vergroot je kansen op een opdracht.”

En specifiek voor starters?

“Deze groep heeft het waarschijnlijk het moeilijkst aangezien ervaring en ontwerppraktijk je helpen bij het formuleren en het vinden van je eigen visie en aanpak. Als je hiertoe geen kans krijgt, wordt dat erg lastig. Vanuit je eigen fascinatie een focusgebied kiezen, zelf onderzoeken wat hierbinnen de mogelijkheden zijn en je daarmee online profileren zou kunnen werken. Keep on going is onze tip.” Heb je bepaalde eigenschappen nodig om als interieurarchitect te kunnen overleven?

Zijn jullie gegroeid?

“Ja de afgelopen twee jaar laten een sterke groei zien. Dit komt doordat wij vanuit onze eigen fascinatie werken en nieuwe initiatieven aanpakken. De zorg was daarbij een goede keuze. Want in de zorg is veel gaande; de veranderende consument, de dubbele vergrijzing en diverse overheidsmaatregelen. We hebben op het juiste moment een stroomversnelling te pakken. Ook veranderingen in de maatschappij spelen een rol. Denk aan meer aandacht voor de mens, voor de beleving en aan een soort terug-naar-de-basis mentaliteit. Waarden die de kern van het vak interieurarchitectuur vormen.”

“Geloof in jezelf en in het belang van interieurarchitectuur!”

Wat houdt jullie specialisatie precies in?

“Het ontwerpend onderzoek is de motor van onze specialisatie. Dit onderzoek is uitgevoerd in vier fasen: een literatuurstudie, een analyse van bestaande verpleegen verzorgingshuizen, expertlabs en het vertalen van alle informatie naar zogenoemde ontwerpscenario’s. Vanuit het ontwerpend onderzoek is in 2013 de eerste ontwerpopdracht verkregen en vanaf dat moment is het snel gegaan.” Hoe hebben jullie het onderzoek gefinancierd?

“Wij hebben een belangrijke financiële bijdrage van het stimuleringsfonds creatieve industrie ontvangen. Zonder deze injectie was het moeilijk geweest.”

voor ngroep een woo n e a i v t n r e e et dem oonkam deren m n een w u a o v r s o t o e onen v Een sch halig w kleinsc

Is specialisatie altijd een goed idee?

“Door specialisatie kun je kennis opbouwen en deze uitdiepen door praktijkervaring op te doen. Een grote meerwaarde. Daarnaast kan specialisatie je ook kwetsbaar maken, want ontwikkelingen gaan snel, voor je het weet is je kennis achterhaald of overbodig.” Heb je tips voor collega's die worstelen om het hoofd boven water te houden?

Ontwerpbureau Interieur+dementie heeft het druk. Het bureau heeft zich gespecialiseerd in interieuropgaven voor de zorg. De focus ligt op ontwerpen voor mensen met dementie. Interieurarchitect Anja Dirks: “Wij hebben ons gespecialiseerd door ontwerpend onderzoek in de zorg en dat bleek van grote waarde.”

bnı.

ıntern.

Een plattegrond van een groepswoning binnen een grootschalig woonzorgcomplex voor ouderen met dementie

“Nauwelijks. We kunnen stellen dat je bij jezelf moet blijven en focus moet houden of formuleren, maar als er geen opdrachten komen, is het natuurlijk ontzettend moeilijk om het vol te houden. Wel denken wij dat een uitgesproken visie of aanpak helpt.”

10

# 1

maart—2014

Interieur+dementie

Interieur+dementie ontwerpt, onderzoekt en adviseert op het gebied van woon- en zorgomgeving voor ouderen met dementie. Het bureau is een samenwerkingsverband van initiatiefnemers Marielle Wetzels en Anja Dirks. Vanuit ervaringen uit de eigen ontwerppraktijk en de fascinatie voor de mens in de gebouwde omgeving is in 2011 een ontwerpend onderzoek opgezet waarin medisch/wetenschappelijke kennis vertaald wordt naar de ontwerppraktijk. Interieur+dementie werkt momenteel aan verschillende interieuropdrachten voor nieuwbouw van woonzorggebouwen. De opgaven variëren van 600 tot 10.000 m². www.interieurendementie.nl

11

artikel

artikel

tekst: Doret Schulkes beeld: interieurfotograaf.eu

“Werk dat bij het zelfstandig zijn hoorde, vond ik een noodzakelijk kwaad. Als ik een ochtend aan facturatie of btw-opgave besteedde, had ik het idee dat ik niets had gedaan. Alles wat ik uit handen kon geven, besteedde ik uit. Toen ik wat ruimer in de tijd kwam zitten, ben ik me meer in het ondernemerschap gaan verdiepen. Nu vind ik het leuk om daaraan te werken. Ik ben ook meer gaan nadenken over de koers die ik wil varen met mijn bedrijf. Voorheen werkte ik van opdracht naar opdracht. Ik had geen duidelijk beleid, wist niet goed waar ik heen wilde. Nu heb ik dat veel helderder voor ogen.” Particulieren “Ik heb ontdekt dat het creëren van een woonomgeving mijn ultieme opdracht is. Je kunt zoveel voor mensen betekenen. Het resultaat van je werk is belangrijk voor hun levensgeluk. Dat klinkt misschien hoogdravend, maar zo voelt het wel. De interieurs die ik maak, hebben invloed op de levens van de mensen die er wonen. Daardoor vind ik het een grote verantwoordelijkheid. Nu ik weet welke klanten ik het liefste wil hebben, probeer ik meer te sturen in het type opdrachten dat ik wil binnenhalen. Tot twee jaar geleden nam ik alles aan. Nu richt ik me vooral op particulieren. Ik probeer hen te laten weten wat mijn expertise is en wat ik voor hen kan betekenen.” Laagdrempelig “In verband met de crisis vertel ik vaak dat je beter je huis kunt verbouwen dan een ander huis kopen. Een interieurarchitect kan je huis zo aanpassen dat het je droomhuis wordt. Verder probeer ik laagdrempelig te zijn. Ik bied deeladviezen aan op basis van een uurtarief. Dat is intensief werken, maar mensen komen met je in aanraking en ze komen daarna sneller bij je terug met een vervolgopdracht. Veel mensen zijn bang dat een interieurarchitect erg kostbaar is en nemen daarom geen contact op. Ik laat ze zien dat kleine ingrepen grote resultaten kunnen opleveren. Zo merken ze dat het inschakelen van een interieurarchitect geen bakken met geld hoeft te kosten.”

Ambassadeurs “Afgelopen jaar heb ik hard gewerkt aan het bereiken mijn doelgroep. Zo heb ik mijn website aangepast. Ik heb mijn site nu zo ingericht dat ik er makkelijk een nieuwe tekst op kan zetten. Mijn site blijft up to date en interessant voor bezoekers. Enkele keren per jaar verstuur ik geïnteresseerde abonnees een nieuwsbrief. Ook via facebook laat ik mensen weten wat me bezighoudt en waar ik mee bezig ben. Ik heb inmiddels een groeiende groep mensen om me heen die belang stellen in mijn activiteiten en ambassadeurs voor me zijn.” Kennis delen “Naast mijn online activiteiten probeer ik zichtbaar te zijn op face-to-face bijeenkomsten. Zo geef ik regelmatig lezingen. Vorig jaar tijdens de beurs Eigen Huis Verbouwen en Inrichten heb ik een lezing gegeven met tips waar particulieren thuis ook wat mee kunnen. Door kennis te delen tijdens een lezing wil ik laten zien dat een interieurarchitect kennis en ervaring heeft waar mensen veel aan hebben. Ik ben niet bang dat ik mijn know-how weggeef of mezelf overbodig maak. Al die losse tips zijn samen nog geen volledig uitgebalanceerd ontwerp. Het zijn meer slimme oplossingen die particulieren laten zien dat het inschakelen van een interieurarchitect een goed idee is. Ik heb aan deze lezingen een aantal contacten overgehouden die nu mijn nieuwsbrief ontvangen. Zo probeer ik ervoor te zorgen dat mensen zich blijven herinneren wat ik doe.” World Interiors Day “Ik probeer ieder jaar iets te organiseren rondom interieurarchitectuur. Komende maanden staat de organisatie van World Interiors Day 2014 op het programma. Jammer dat er vorig jaar maar zo weinig aandacht aan geschonken is. Interieurarchitecten zouden zelf wat meer energie mogen steken in het promoten van het vak. World Interiors Day, een dag waarop interieurarchitecten aan potentiële opdrachtgevers kunnen laten zien wat het vak inhoudt en wat we voor iemand kunnen betekenen, vind ik daarom erg belangrijk. Ik wil daar graag tijd insteken. Wie nog meer?” Zie ook: www.doretschulkes.nl

Betere focus door crisis Hollen van opdracht naar opdracht, zonder duidelijke visie of richting. Voor de crisis had Doret Schulkes zoveel opdrachten dat de bedrijfsmatige kant van haar onderneming weinig aandacht kreeg. Door de crisis ontstond er meer tijd om na te denken over haar bedrijf en heeft ze haar doelen scherper in beeld. “Ik stuur nu veel meer in het type opdrachten dat ik wil.” bnı.

ıntern.

12

# 1

maart—2014

13

artikel

recht

tekst en beeld: Wessel Kuik Binnenhuisarchitectuur

tekst: Kees Berendsen

Drie-in-één: ontwerp, shop en meubelmakerij

Rechten ec op onbegonnen b werk Voordat een inte interieurarchitect een getekende overeenkomst heeft met zijn opdrachtgever, mst h heeft hij al diverse werkzaamheden verricht. dive Gaat de opdracht rach niet door, dan krijgt hij vaak niet betaald. ald. Ook komt het voor dat een aannemer vervolgens met zijn ideeën verder erv gaat! Kees Bere Berendsen legt uit hoe het zit met de rechten chte op onbegonnen werk.

Voordat Nederland in 2008 in een recessie raakte, groeide het aantal opdrachten voor Wessel Kuik Binnenhuisarchitectuur flink. Interieurarchitecten Wessel en Karin Kuik opereerden meer als manager van hun personeel in plaats van dat ze nog creatief bezig waren. Ze besloten een klein bedrijf te blijven, maar wel onderscheidend met drie takken: ontwerp, shop en meubelmakerij.

Wessel Kuik Binnenhuisarchitectuur werd in 2002 opgericht door Wessel. Karin studeerde op dat moment nog aan de Willem de Koning Academie in Rotterdam. In 2005 kwam Karin ook in het bedrijf en breidden ze uit met een interieurstudio in de binnenstad van Oudewater. “We doen niet alleen interieurontwerp, we verkopen daarnaast interieurproducten en hebben een eigen meubelmakerij.”

willen een bedrijf zijn dat samen met opdrachtgevers stijlvolle, tijdloze interieurs ontwerpt en realiseert. Onze ontwerpen, ons team, onze manier van werken en onze eindresultaten moeten altijd voldoen aan onze kernwaarden: persoonlijk, oorspronkelijk en compleet.”

Onderscheidend “De crisis heeft zeker invloed gehad op ons bedrijf. Maar het gaf ons bedrijf een positieve wending. Door de Onder de loep crisis hebben wij even pas op de plaats gemaakt en “Na de opening van de studio in 2005 steeg het aantal gekeken wat voor bedrijf we nou precies willen zijn. Met opdrachten aanzienlijk. We namen personeel aan en de verkoop van interieurproducten en onze meubelmaverhuisden onze meubelmakerij naar een eigen pand. kerij onderscheiden we ons van veel andere interieurarEen succesverhaal. Of toch niet? Onze bevlogenheid en chitecten. En dat is in tijden van schaarste natuurlijk liefde voor het vak verdwenen naar de achtergrond. We belangrijk. Door onze drie bedrijfsonderdelen zijn we waren managers geworden van een kleinschalig produc- voor veel opdrachtgevers aantrekkelijker. Ze vinden het tiebedrijf en moesten steeds vaker in concurrentie wereen voordeel dat wij onze ontwerpen volledig realiseren ken. Er bleef weinig tijd over voor idee-ontwikkeling en we en tot in de kleinste details zelf maken. Dit resulteert in misten de voldoening van het contact met onze klanten. zowel budgettair als technisch goed haalbare projecten. We hadden alles in huis om te doen wat we leuk vonden, Een voorbeeld van zo’n project dat wij vorig jaar hebben maar we deden het niet. Door de crisis werden we gegerealiseerd is het interieur van Juwelier de Vaal in dwongen onze manier van werken onder de loep te Bergambacht. Een uniek bedrijf, met een winkel en een nemen en onze bedrijfsvoering aan te passen. En dat ambachtelijke goud- en edelsmederij waar ook nieuwe pakte positief uit. We beseften dat we gelukkig wortechnieken, zoals 3d-printen, worden toegepast. Wij den van het ontwerpen en realiseren van complete werden gevraag het interieur te ontwerpen en te bouinterieurs. wen. Een opdracht naar ons hart, omdat we naast het We hebben bewust gekozen om vooralsnog niet meer te maken van het ontwerp ook konden meedenken in een groeien in omvang, maar wel in kennis en kwaliteit. We onderscheidend winkelconcept.” bnı.

ıntern.

14

Als interieurarchitect ben en je vvoortdurend in de weer alen in de hoop dat het er ook opdrachten binnen te halen echt van komt. Je legt contacten ontacte en bezoekt potentiële opdrachtgevers. In feite is dit de onderhandelingsfase. Als deze goed verloopt en daadwerkelijk daa tot een opdracht leidt, bied je de opdrachtgever opdrac een contract aan. Onbetwistbaar Meestal wordt hiervoor het be bekende BNI-model gebruikt. Het contract is deels een e bevestiging van hetgeen in de voorfase al was afgesproken, afg deels een aanvulling in de vorm van afspraken afs over nog niet eerkwal der besproken zaken. Dee kwaliteit van het contract is belangrijk. Een slecht off ondu onduidelijk contract is vragen om problemen. Als jurist st kom ik vaak genoeg contracten tegen die op het eerste ste gez gezicht in orde lijken, maar die uiteindelijk niet voldoen. doen. Niet N zozeer om wat er wel in staat, maar om wat err niet iin staat.

In de rubriek recht komen allerlei juridische zaken aan bod. Stuit je wel eens op een juridisch probleem? Heb je een vraag over bouwrecht, auteursrecht of ondernemingsrecht? Mail je vraag of probleem naar [email protected].

Schetsen en bouwtekeningen Ook als de opdracht niet doorgaat, is het nuttig bewijs te kunnen leveren van wat er in de voorfase was afgesproken. Er is in die fase al het een en ander gebeurd, maar er is nog geen schriftelijk contract. Je hebt gesprekken gevoerd over het door jou gemaakte plan, e-mails uitgewisseld met allerlei informatie over de mogelijkheden, schetsen gemaakt etc. Je hebt dat misschien zelfs kosteloos gedaan, althans kosteloos voor het geval de overeenkomst niet door mocht gaat. Ik zou dat overigens uit zakelijk oogpunt afraden. Je hebt de potentiële opdrachtgever, ook als de overeenkomst niet doorgaat, immers vaak al allerlei informatie en inzichten verstrekt waarvan hij bij de verdere realisatie van zijn plan kan profiteren.  Als een opdracht niet doorgaat is dat op zichzelf al vervelend. Daar komt bij dat je je zonder schriftelijk contract onzeker kunt voelen over bijvoorbeeld de auteursrechtelijke status van de voorlopige schetsen en bouwtekeningen die je gemaakt hebt. Kan de opdrachtgever naar de aannemer om de hoek gaan en vragen of hij iets voor hem kan maken uitgaande van jouw idee? Communicatie vastleggen Het is jammer dat het antwoord niet ronduit ja of nee is. Voert de aannemer het plan uit exact volgens jouw schetsen of misschien met een paar wijzigingen erin, dan kun je daartegen vermoedelijk wel met succes optreden. Neemt hij alleen het idee van het plan over en steekt hij het in een heel ander jasje, dan zal je op auteursrechtelijk gronden veel minder been hebben om op te staan. En je kunt het raden: daar tussenin zit een heel grijs gebied. Misschien is er geen sprake van een inbreuk, maar is het gedrag van de opdrachtgever of van de aannemer op andere gronden toch aanvechtbaar. Het goed vast leggen van de communicatie met de opdrachtgever helpt. Ook e-mails gelden als bewijs. Hoe dan ook, de ervaring leert dat je minder snel narigheid zult hebben als je zichtbaar behoedzaam te werk gaat zonder blijk van achterdocht te geven. Dus laat op een natuurlijke manier zien dat je je bewust bent van de intellectuele eigendomsrechten op je werk!

Kees Berendsen

Als er bijvoorbeeld in dee voorfase voorf afspraken zijn geng van de werkzaamheden in maakt over de honorering d in het definitieve condie fase, is het belangrijkk dat die d. Dat kan k natuurlijk alleen met tract worden vastgelegd. ie je met m je opdrachtgever aanbetrekking tot punten die ngekom toonbaar al was overeengekomen. Gespreksverslagen, er middel mid correspondentie en ieder waaruit onbetwistid welke welk concrete afspraken al baar kan worden afgeleid gemaakt waren, ook op financ financieel gebied, zijn dus beuitgan langrijk. Ze vormen het uitgangspunt voor wat er in de mst moe definitieve overeenkomst moet komen.

# 1

maart—2014

Kees Berendsen is expert op het gebied van intellectueel eigendomsrecht. Hij is gespecialiseerd in auteursrecht, modelrecht en merkenrecht, maar behandelt ook contractuele kwesties en incassozaken. BNI-leden betalen een uurvergoeding van 150 euro. Leden die een service-abonnement afsluiten krijgen op het uurtarief een korting van 50 euro. In geval van conflicten is een eerste globale beoordeling van de vraag of er sprake is van een ‘zaak’ gratis. Voor vragen mail [email protected] of bel 06-54964781. 15

acquisitie

acquisitie

tekst: Annette van Apeldoorn (Archipunt)

Waar je als architect geneigd bent om je te presenteren op grond van je unieke competenties op je vakgebied, is het voor een opdrachtgever vaak niet zo belangrijk dat jij als enige of beste de opdracht kunt vervullen, maar dat je je sterke punten op je vakgebied ook in een breder verband kan aanwenden om tot het -door de opdracht-

Weet wat je zoekt!

‘Iemand laten praten is de beste manier om indruk te maken’

Acquisitie, de term alleen al is afschrikwekkend. Zeker in deze tijd kan het verwerven van nieuw werk als een grote druk voelen. Annette van Apeldoorn van adviesbureau Archipunt ontkracht drie mythes over acquisitie en geeft er drie praktische tips voor in de plaats.

Het is misschien een rare vraag, maar waarom pleeg je eigenlijk acquisitie? Het antwoord lijkt een open deur: om opdrachten te krijgen. Wanneer je specifieker omschrijft wat dat voor opdrachten moeten zijn, blijkt vaak dat niet iedere willekeurige opdracht gewenst is. Je zoekt een opdracht met een reden. Omdat je onderneming meer continuïteit nodig heeft, omdat je een specialisatie wilt ontwikkelen of omdat je nu extra inkomen nodig hebt terwijl je maar twee dagen per week beschikbaar bent. Kortom, je zoekt niet zomaar een opdracht, maar je zoekt de juiste opdracht. Dit betekent dat je kieskeurig moet zijn. Het is makkelijker om opdrachten te vinden als je doelgericht aan je acquisitie werkt, zelfs in moeilijke tijden. Kieskeurigheid kan je helpen om focus te vinden en daarmee je kans te vergroten op die ene juiste opdracht. Het belangrijkste ingrediënt daarbij is investeren in het opbouwen van een netwerk. Niet uniek Een van de eerste stellingen in elk boek over marketing en acquisitie is dat je je unieke verkooppunt moet ontdekken. Daarmee onderscheid je je van anderen en kun je je eigen unieke opdrachtgevers vinden. Veel mensen lopen hier direct vast omdat ze het moeilijk vinden om te benoemen waar ze uniek in zijn. Dat is ook lastig, want vaak ben je helemaal niet zo uniek als je hoopt. Natuurlijk heb je je eigen stijl en je eigen ontwerpopvattingen, maar je bent echt niet de enige met oog voor detail, aandacht voor duurzaamheid en daglicht of een voorliefde voor innovatieve oplossingen. Voor je het weet strandt je poging om je unieke competenties te benoemen in een nietszeggende opsomming van gemeenplaatsen. Gelukkig hoef je niet uniek te zijn. Je moet wél weten waar je goed in bent. Vorig jaar sprak ik een opdracht-

bnı.

ıntern.

gever- gewenste eindresultaat te komen. Het is essentieel om van jezelf te weten welke competenties je buiten je vakgebied om hebt. En dat je weet hoe je die sterke punten onder de aandacht van je opdrachtgever kunt brengen.

gever die vijf architecten had uitgenodigd voor een selectie. De architecten hoefden geen ontwerp te maken, in plaats daarvan werd ze gevraagd alleen een geschreven visie in te dienen. Ze legde me uit dat ze dat weloverwogen had gedaan. "Ik ga ervan uit dat ze alle vijf goed kunnen ontwerpen. Ik heb hun werk bekeken en dat is me wel duidelijk. Wat ik wil weten, is wat ze nog meer te bieden hebben."

‘Gelukkig hoef je niet uniek te zijn’ Bijkomende vaardigheden Het komt niet vaak voor dat een opdrachtgever het zo expliciet benoemt, maar het maakt wel duidelijk waar het om gaat. Je ontwerpvaardigheden zijn goed, je hebt je opleiding afgerond en je werkt dagelijks aan het uitbreiden van je vakkennis. Overige competenties, denk aan gespreksvaardigheden, conflictbeheersing of onderhandelingstechnieken, moet je zelf zien te ontwikkelen. Toch zijn het die 'bijkomende' vaardigheden die een groot deel van het verschil maken. Archipunt heeft een onderzoek onder opdrachtgevers van architectenbureaus gedaan. Daaruit bleek dat 'goed kunnen luisteren' een even belangrijk selectiecriterium is voor opdrachtgevers als 'creativiteit' en 'ervaring met de opgave'. Een projectontwikkelaar die meedeed aan dit onderzoek formuleerde het als volgt: "Wij willen geen traditionele architect meer, maar iemand die op een nieuwe manier, in nieuwe verbanden kan samenwerken."

16

Luisteren Als je weet wat jouw specifieke kwaliteiten zijn, dan moet je volgens het handboek acquisitie aan je elevator pitch werken. Je weet wel, in drie minuten aan een vreemde in de lift kunnen vertellen wat jij te bieden hebt. Hoewel het goed is om dat te kunnen, is het omgekeerde minstens zo belangrijk. Kan je ook drie minuten luisteren? Stel een paar goede vragen en luister aandachtig naar wat je gesprekspartner bezig houdt. Eenvoudige maar krachtige vragen zijn bijvoorbeeld: Wat speelt er binnen jouw bedrijf? Wat is de grootste uitdaging waar je voor staat? Wat zijn nieuwe ontwikkelingen bij jullie? Mensen praten graag en iemand laten praten is de beste manier om aardig gevonden te worden en dus om indruk te maken. Daarbij leer je wat iemand bezig houdt, hoe hij praat en denkt, en met welke problemen hij zit. Nodig de ander uit om zijn probleem te pitchen. En schroom niet om aan het einde van een gesprek expliciet te maken wat jij voor hem of haar kunt betekenen. Het is belangrijk dat je laat merken dat je net zoveel interesse hebt voor de dingen waar hij of zij mee bezig is, als voor hetgeen wat jij daarin kunt betekenen. Risico’s beperken De stelregel van de nieuwe tijd is dat je als ontwerper ondernemender moet worden. Maak van jezelf een merk, bedenk nieuwe concepten, ga grensoverschrijdende samenwerkingen aan en wees niet bang financieel gehaaid te zijn. Ondernemen is risico nemen! Maken die kreten je ongemakkelijk en vraag je je af waar je moet beginnen, dan ben je niet de enige. Het is namelijk lastig om van niets iets te maken. Het is eenvoudiger en ook verstandiger om iets nieuws te maken van iets wat je al hebt. Kan een bekende opdrachtgever een deur zijn naar een nieuw type opgave? Of kan je proberen om met je ervaring in een bepaalde sector onbekende partijen te benaderen? Wanneer je ervoor zorgt dat je de grootste risico’s in een project beperkt tot één aspect van de opdracht, kun je toch je opdrachtportefeuille verbreden terwijl je projecten

# 1

maart—2014

beheersbaar houdt. Een opgave in een sector waar je geen ervaring mee hebt, kun je beter niet combineren met ook nog eens een nieuwe organisatorische context. Bij een opdrachtgever waar je vaker mee gewerkt hebt, blijft het project beheersbaar, ook al moet je vakinhoudelijk even op je tenen lopen. Voor een onbekende opdrachtgever een project realiseren waar je geen ervaring mee hebt, brengt aanzienlijke risico's met zich mee. Is de nieuwe opdrachtgever een betrouwbare partij? Heb je een goede inschatting gemaakt van de tijd die je nodig hebt om de opgave af te ronden? Focussen Bepaal welk type opdrachtgevers je zoekt en in welk segment je werk zoekt. Werk je voor particulieren of professionals, zoek je een grote of kleine opdracht, maak je graag deel uit van een team of werk je liever zelfstandig? Zoek in je opdrachtenportefeuille naar balans tussen opdrachten met een laag en een hoog risico. Hoe meer nieuwe factoren, hoe groter de inspanning die nodig is om de opdracht te verwerven. Het is verstandig daar routinewerk naast te hebben dat weinig aandacht vraagt en waarvan je weet dat je voldoende kwaliteit levert zonder al te veel extra inspanning. Het is kortom belangrijk om te focussen op het type opdracht dat je zoekt en te bepalen waar je kansen liggen. Wees niet uniek, maar ben je bewust van je kwaliteit en je ondersteunende vaardigheden om die kwaliteit te vertalen naar waarde voor je opdrachtgever. Werk niet aan je elevator pitch, maar stel centraal waar je potentiele opdrachtgever mee bezig is en wat jij daaraan kan bijdragen. Onderneem minder, kijk goed naar de vaardigheden en contacten die je al hebt. En probeer vandaaruit je opdrachten te differentiëren.

Archipunt Oriëntatie op opdrachten

Het feit dat zowel de markt als de maatschappij sterk in beweging is, is voor veel ontwerpers aanleiding om steeds kritischer te kijken naar de opdrachtenportefeuille en de mogelijkheden die de markt biedt. Archipunt heeft een ontwikkelingstraject opgezet, waarmee bureaus worden ondersteund bij het beantwoorden van vragen die een heroriëntatie met zich meebrengt. In drie workshops wordt vanuit verschillende invalshoeken gekeken naar het bureau en de omgeving waarin het opereert. Door middel van opdrachten wordt informatie verzameld, die als basis dient voor een goed onderbouwd beeld van de wensen en mogelijkheden. Elk bureau is uniek. Het is dan ook belangrijk om te onderzoeken hoe een bureau vanuit eigen ervaring, kennis en netwerk zich kan aanpassen aan de veranderende marktomstandigheden. Samen met de directie en het management werkt Archipunt van binnen naar buiten om uiteindelijk een duidelijk advies te kunnen geven over de ambitie, kwaliteit, marktpositie en identiteit. www.archipunt.nl

17

Creacoustics

Innovatief in lossingen akoestische oplossingen Creacoustics zijn functioneel en duurzaam en bieden tevens de mogelijkheid om op geheel eigen wijze het karakter en de uitstraling van een ruimte te bepalen. Het complete assortiment aan akoestische producten is inzetbaar voor binnenruimtes van kantoren, scholen en zorginstellingen.

Creacoustics is een product van deblick b.v. www.creacoustics.com

De geluidabsorberende werking is te danken aan schapenwol, een natuurlijk product met veel positieve eigenschappen. Deze eigenschappen bieden de ideale basis om een prettig binnenklimaat te creëren.

Meer comfort, frisse lucht, in hoogte verstelbaar en duurzaam

KIT bouwt de brug voor uw communicatie

Advertentie pagina Advertentie pagina

TECElux spoeltechniek Creëert nieuw interieurbeeld: glas met allerlei wandafwerkingen te combineren Futuristische wijze van spoelen: optisch met de sen-Touch (ook mechanisch mogelijk) Optie: hoogteverstelling

Kit is de brug van het geconcentreerd kantoorwerk tot de communicatieve uitwisseling. Korte stavergadering of kleine laptop presentatie - alles is mogelijk. Kit is compleet bekabelbaar en biedt alle belangrijke aansluitingen voor de moderne mediawereld.

Optie: luchtreinigingssysteem Duurzaam: waterbesparing tot zelfs 50 % Geschikt voor elk type keramisch toilet en douche-wc Betrouwbaar dankzij hoge kwaliteit

Intelligente Installatietechniek Voor meer informatie en uitleg over TECElux. Scan de QR-code

TECE Nederland GmbH Tel: (0592) 415074 [email protected] www.tece-nederland.nl

Rietveldenweg 47 · NL-5222 AP ‘s-Hertogenbosch Tel. +31 411 689522 · Fax +31 411 689479 [email protected] · www.palmberg.nl

DWHOLHUVLQ 9HOS =RHWHUZRXGH %UXQVVXP LQIR#FRQIH[[QO ZZZFRQIH[[QO

ZRQLQJHQ NDQWRUHQ ]RUJLQVWHOOLQJHQ KRWHOV FRQIHUHQWLHFHQWUD VFKHSHQ

 PDFKLQDDOKDQGPDWLJJHDXWRPDWLVHHUG

JRUGLMQHQ YLWUDJHVSDQHOHQYRXZJRUGLMQHQ XZSDUWQHUYRRUGHYROOHGLJHYHU]RUJLQJYDQZRQLQJFRQIHFWLH QDDUXZRQWZHUSYROJHQVXZDGYLH]HQHQPHWXZPDWHULDOHQ DOOHVYHU]RUJGWRWLQGHSXQWMHVRSWLMGHQRSPDDWYHUYDDUGLJG LQRQ]H1HGHUODQGVHDWHOLHUVYHUDQWZRRUGVQHOHQYDNNXQGLJ  HHQFRPSOHHWEHVWHNHQFDOFXODWLHPHWVWRIEHUHNHQLQJHQ  

 

JHPHWHQ JHFRQIHFWLRQHHUG JHSODDWVW

  3HUPDQHQWDDQZH]LJRSKHW(7&WH&XOHPERUJ       LQIR#FRQIH[[QO LQIR#FRQIH[[QO

JRUGLMQHQ bezoek ons op standnr. V30

Advertentie pagina Advertentie pagina

Ontwerper Daniel Figueroa Model X-Code

>Õ«…ˆ˜ÊՓ>˜ iÈ}˜Ê °6°ÊUÊ4UBBMXFH

t

"4
$VMFNCPSH
t



t
XXXEBVQIJOOM

F LO S .C OM

Advertentie pagina Advertentie pagina

MYRIAD V SQUARE ACCENT OP KEUZE De strakke, nieuwe 15W Myriad V Square LED downlight biedt accentverlichting met een smalle of brede lichtbundel, met een waaier aan IP beschermingswaarden. De diverse verwisselbare componenten en accessoires omvatten een kit voor randloze inwerking in plaasterplafonds. Myriad V Square LED is efficiënter dan halogeen, met betere, scherpere bundels, uitstekend geschikt voor residentiële en commerciële toepassingen. Myriad V Square LED levert 953lm (63,87 lm/W) bij 3000K en 983lm (65,53lm/W) bij 4000K.

AIM BY R . & E . B O U R O U L L E C

2013

Beschikbaar in zwart, wit of zilver.

www.havells-sylvania.com

[email protected]

financiën

financiën

tekst: Peter C. van de Meeberg

mingsvorm? Vaak zijn hebben bedrijven een bv, terwijl ze beter in de vorm van een eenmanszaak gerund kunnen worden met de daarbij behorende ondernemersfaciliteiten en niet te vergeten de toekomstige winstbox. Bij doorlopend hoge winsten is de bv-vorm interessant, maar voor de gemiddelde mkb-onderneming ligt dit anders. Het omslagpunt ligt voor de vuist weg bij een winstvolume van 150 duizend euro. Waarbij er een goede afstemming dient te zijn tussen de hoogte van het salaris en het dividendbeleid.

Financiën onder de loep

Besparen De meerkosten voor een bv liggen op jaarbasis al snel rond de 3 duizend tot 5 duizend euro. Of je terug kunt keren vanuit de bv naar de eenmanszaak hangt van tal van fiscale factoren af. Bepalende zaken zijn vaak het eventuele pensioen eigen beheer, onroerend goed op de balans, stamrechtverplichtingen en de stand van eventuele rekeningcourant saldi.

Wie moeite heeft het hoofd boven water te houden in tijden van crisis, doet er goed aan zijn bedrijfsvoering tegen het licht te houden. Is je bedrijf wel crisisproof? Zijn de lasten niet te hoog? Kan er bespaard worden? Financieel adviseur Peter van de Meeberg van Partners in Planning bekijkt de crisis vanuit financieel perspectief.

Veel Nederlandse bedrijven zijn financieel niet fit. Denken wij als Nederlanders zo gemakkelijk over financiële onderwerpen? Veelal wel. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat wij uitblinken in financieel doe-hetzelven, maar onvoldoende inzicht hebben in financiële producten. Recent onderzoek heeft bovendien aangetoond dat Nederlanders niet zo financieel onderlegd zijn als ze zelf vaak denken. Sterker nog in Europa lopen Nederlanders hierin zelfs achter. Bepaalde vakgebieden zijn werk voor specialisten. Doe-het-zelven kan je duur komen te staan. Inventariseren Hoge lasten zijn voor veel bedrijven een probleem. Hoe is het zover gekomen? De afgelopen jaren hebben zich gekenmerkt door adviseurs die het goed met je voor hadden, maar je overspoeld hebben met financieel ondoorzichtige producten. Het vertrouwen in de financiële sector is daardoor sterk gedaald. Recent bleek dat financiële manipulaties niet uitsluitend voorbehouden zijn aan bepaalde banken met het ‘snelle jongens’ imago. Het lijkt wel of er overal in het financiële stelsel steken zijn laten vallen. De conclusie die we in ieder geval hebben kunnen trekken is dat alles waarmee de woorden provisie of commissie verbonden kunnen worden, niet goed voor je is. In mindere tijden is besparen een hot issue. Soms zelfs een noodzaak om te overleven. Om te kunnen zien of je überhaupt geld kunt besparen zal er eerst een gedegen inventarisatie gemaakt dienen te worden. Je moet dus de bereidheid hebben om te investeren aan de voorkant. Als de inventarisatie eenmaal is gemaakt, kan er bepaald worden hoe en waarop er bezuinigd kan worden. Er dient niet alleen gekeken te worden naar bespabnı.

ıntern.

De primaire besparing in de crisistijd begint dus met het beoordelen van de ondernemingsvorm. Maar er zijn meer mogelijkheden. Wat te denken van de post accountancy? Ook hier zien we forse verschillen in de markt. Je kunt op dit punt besparen door zelf de boekhouding te voeren en de accountant alleen aan te stellen als controleur. De aanschaf van een boekhoudpakket zijn de kosten niet meer tegenwoordig. En een bijkomend voordeel is dat je inzicht krijgt in je onderneming.

ringen, maar ook naar verbeteringen. Soms moet er ook geïnvesteerd worden in hiaten die ontdekt worden in de financiële huishouding. Plannen Of je nu zelfstandig ondernemer bent, werknemer in loondienst of starter; een goede financiële planning is van cruciaal belang. Zeker als starter is het slim om het direct goed aan te pakken en de valkuilen waar anderen intrappen te vermijden. Ook als je in de luxe fase beland bent en aan vermogensvorming wilt doen voor later, is het goed kritisch te (laten) bekijken welke weg je het best kan bewandelen. In de Verenigde Staten is het heel normaal als ondernemer een Financial Life planner of coach te hebben. In dat opzicht lopen we behoorlijk achter in ons kikkerlandje.

‘Nederlanders blinken uit in financieel doe-het-zelven’ Na de inventarisatiefase wordt duidelijk waarop bespaard kan worden. Het komt zelden voor dat er geen bezuinigingen mogelijk zijn. Wil je besparen en de continuïteit van je onderneming waarborgen, dan is het belangrijk dat je onderneming binnen het juiste juridisch systeem acteert. Zit je wel in de juiste onderne28

Een ondernemer die in deze tijd investeert in een werknemer plukt daar in de toekomst de vruchten van. Doe je het niet, dan is de kans groot dat de collega-ondernemer die nu geen personeel heeft en in zichzelf investeert straks je concurrent is op de arbeidsmarkt. En misschien ben jij dan wel je bedrijfsopvolger kwijt. Dit kan je eenvoudig voorkomen door je personeel een financieel plan aan te bieden. Op jouw kosten als werkgever of op gezamenlijke kosten. Natuurlijk kunnen er ook tijden zijn of komen waarin je afscheid moet nemen van een werknemer. Ook dan is het van belang dit goed te regelen met de nodige begeleiding. Want ook hier leidt dit tot besparingen.

‘Het komt zelden voor dat een bedrijf niet kan besparen’ Kortom, een goede ondernemer heeft altijd inzicht in zijn bedrijfsvoering middels een stevig onderbouwd financieel plan. Hij realiseert verantwoorde besparingen, verbetert geldstromen, streeft naar optimaal rendement en durft te investeren in financiële begeleiding.

‘Een goede financiële planning is van cruciaal belang’ Naast het feit dat ondernemingen vaak zijn volgepropt met woekerpolissen en dure overlijdensrisicoverzekeringen, is het zeker van belang ook de aandacht te richten op overige verzekeringen zoals arbeidsongeschiktheid. Tel al je verzekeringspremies eens op en bedenk dan dat een gemiddeld intermediair twintig procent van de premie krijgt. Hoe vaak zie je jouw intermediair eigenlijk? En zijn je verzekeringen wel eens goedkoper aangeboden? Onnodig om te zeggen dat hier vaak een grote besparing te behalen is. Bedenk eens wat je echt nodig hebt aan dekkingen, mogelijk kan je zelf wel bepaalde risico’s opvangen. Verzekeren is een noodzakelijk kwaad. Investeren Hoe ga je besparend te werk als je personeel hebt? Je zult moeten investeren. Misschien niet je eerste keus, maar wel essentieel. In de eerste plaats wordt arbeid een schaars goed in de toekomst. Goed en gemotiveerd personeel is belangrijk voor je eigen succes. Wat levert investeren in je personeel op? Je werknemers blijven of worden financieel fit. En dit bespaart kosten op ziekteverzuim en uiteindelijk beperkt het arbeidsongeschiktheid. # 1

maart—2014

Partners in Planning

Partners in Planning is een onafhankelijk adviesbureau op het gebied van financiële en fiscale planning. “Voor elke relatie wordt een basisplanning opgesteld. Een planning waarmee u inzicht krijgt in de scenario’s lang leven, overlijden, arbeidsongeschiktheid en werkloosheid.” Partners in Planning adviseert ook over estate planning, pensioenen, vermogensbeheer (sparen en beleggen), arbeidsongeschiktheid, assurantiën en hypotheken. Ook voor juridische zaken zoals arbeidsrecht, het opstellen van contracten en voor het voeren van accountancy kan Partners in Planning ondersteuning bieden. www.partnersinplanning.nl

29

academie

academie

Voorbereiden op breed werkveld

Voorbereid op de toekomst?

tekst: Nelleke Karst, Hogeschooldocent Ruimtelijk Ontwerp, Academie voor Beeldende Kunst, Vormgeving en Popcultuur Minerva, Hanzehogeschool Groningen

De instroom is in Groningen de laatste jaren niet veranderd. Wel herkennen wij de problemen. Niet alleen de economische situatie, maar ook de veranderende rollen in het bouwproces en de aanbestedingsprocedures maken het lastig opereren voor interieurarchitecten. Toch zijn er ook kansen. Wij blijven geloven in het vak en zijn toekomst. Herbestemming is zo’n kans. Versterkt door de financiële crisis is er veel belangstelling voor herbestemming en (tijdelijk) hergebruik. Leegstand is een probleem dat op allerlei niveaus in de maatschappij en de markt aandacht vraagt. Juist op dit gebied kan een interieurarchitect van grote betekenis zijn. Het thema komt tijdens de opleiding dan ook uitgebreid aan bod. Bij de eindexamens kwam het eveneens voorbij: van de herbestemming van een oude watertoren tot die van een industriële kolenmuur. Voor de zorg is ook aandacht. Neem verzorgingstehuizen. Naast beleidsmatige ontwikkelingen, is de zorgvraag anders dan tien jaar geleden. De nieuwe oudere heeft specifieke wensen als het over de laatste levensjaren gaat. Hierdoor ontstaan kansen om met nieuwe initiatieven te komen. In de praktijk is vraag naar ontwerpers die opgaven kritisch bevragen, die kunnen schakelen tussen rollen, die overzicht kunnen houden, die initiatieven ontplooien en interdisciplinair kunnen samenwerken. Wij proberen onze studenten daarom voor te bereiden op een breed werkveld. In het vaste deel van het curriculum behandelen we maatschappelijke thema’s en krijgen studenten het vak ‘beroepsvoorbereiding’. Ook doen ze een semester praktijkervaring op. In het flexibele deel van het curriculum komen actuele thema’s aan bod. In dit deel van de opleiding is ruimte om te experimenteren met diverse vormen van samenwerking en ondernemerschap. Veranderingen in de praktijk hebben natuurlijk hun weerslag op de opleiding. We spelen in op de actualiteit en zijn ook structureler aan het kijken waar we heen willen; brede ontwerppraktijk versus ambachtelijke kennis en kunde. Veranderingen in de titelwetgeving spelen hierin ook een rol.

Academie Minerva, Groningen

Veel interieurarchitecten stoppen ermee omdat ze niet meer rond kunnen komen. Gebrek aan opdrachten is het probleem. Is de rol van de interieurarchitect uitgespeeld? Intern vroeg het een aantal coördinatoren en docenten van verschillende academies. Hoe zien zij de toekomst van het vak? En hoe bereiden ze hun studenten voor op de veranderende praktijk? bnı.

ıntern.

Leren door te doen tekst: Claudia Linders, hoofd Interieurarchitectuur en Meubelontwerpen, Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten, Den Haag

Transitie is een van de sleutelwoorden van deze tijd. Een proces waarin het ene paradigma plaatsmaakt voor een nieuw paradigma. ‘Het wordt niet meer zoals het was,’ zegt men. En als daar ergens sprake van is, dan is dat in ons vak. Het vak van de ruimtelijk ontwerper, de architect en de interieurarchitect, staat onder druk. De afgelopen jaren is meer dan de helft van de mensen werkzaam in de ruimtelijke disciplines op straat komen te staan. En toch leiden wij nog steeds elk jaar zo’n twintig tot dertig zelfstandig ontwerpers op. Dat doen we omdat we ervan overtuigd zijn dat ons vak een grote meerwaarde heeft. We geloven dat een goed ontwerp bijdraagt aan het welbehagen, aan een verbonden samenleving en daarmee uiteindelijk aan een gezonde economie. Dat doen we juist omdat er in een tijd van transitie een noodzaak is om vooruit te kijken, voorbij de horizon. En dat is feitelijk wat ontwerpen is: zichtbaar maken van en vormgeven aan wat we nog niet kennen. Wij leiden proactieve ontwerpers op die niet alleen professioneel zijn en het vak tot in de finesse beheersen, maar ook hun hart volgen. Die een visie of missie hebben, want daarmee weten ze hun weg in de wereld te vinden. Zeker wanneer die wereld in beweging is en opnieuw moet worden uitgevonden. De afgelopen jaren is met de opleiding Interieurarchitectuur en Meubelontwerpen een nieuwe koers ingezet. Een koers die aansluit op de dynamiek van deze tijd, waarin zekerheden kantelen en dat wat vaststaat beweeglijk blijkt. Onder het motto ‘learning by doing: experimenteel maak-onderwijs’ krijgt niet alleen experiment, maar vooral ontwerpend onderzoek en ondernemerschap een nieuw kader en een nieuwe vorm. Leren door te doen houdt niet op bij het behalen van de titel, het is een alsmaar doorgaand proces. Ook of juist in tijden van crisis. www.kabk.nl/ia

Academie Minerva, Groningen

www.hanze.nl/home/schools/academie+minerva

30

# 1

maart—2014

31

academie

academie

Kritische en proactieve ontwerpers

Studeren zonder grenzen

tekst: Grazyna Mielech, studieleider Ruimtelijk Ontwerp, AKV|St. Joost, Avans Hogeschool, Breda

Het open karakter van het beroep interieurarchitect verandert de laatste jaren door een toename aan regelgeving en verantwoordelijkheden. De ruimtelijk ontwerper moet zich bovendien verregaand gaan specialiseren om de startkwalificaties gedefinieerd door Bureau Architectenregister te behalen. Tegelijkertijd vraagt de markt meer en meer om een ontwerper die in staat is om te werken aan ruimtelijke opdrachten met een interdisciplinair karakter. De missie van het onderwijs bestaat zeker niet alleen uit het volgen van de beroepspraktijk, het onderwijs geeft mede vorm aan die beroepspraktijk door het intensief inspelen op de ontwikkelingen. Het werkgebied van de ruimtelijk ontwerper is zeer breed geworden. De opleiding Ruimtelijk Ontwerp van AKV|St.Joost concentreert zich op de inrichting of herbestemming van een bestaande ruimte, op het vormgeven van objecten die in direct contact staan met de gebruiker en op de communicatie van het ruimtelijk beeld met de gebruiker in de openbare ruimte. Het koesteren van de eigenheid en identiteit van elke student vormt de basis voor het opleiden van (zelf) kritische, veelzijdige, ondernemende en authentieke ontwerpers. Ontwerpers die in staat zijn een regisserende rol te spelen in de beroepspraktijk door complexe opdrachten te initiëren en te coördineren en als adviseur bij opdrachten betrokken te zijn. De academie besteedt veel aandacht aan het ontwikkelen van een onderscheidende mentaliteit: kritisch en proactief. In dat groeiproces zijn de docenten coaches die de studenten helpen om zich een opgave eigen te maken en een eigen oplossing te bedenken. Aan de hand van diverse projecten en activiteiten hebben de studenten de mogelijkheid om de verschillende werkdomeinen af te tasten. Samenwerking met grafisch ontwerpers, audiovisuele vormgevers, industriële ontwerpers, kunstenaars, architecten en stedenbouwkundigen is aan de orde van de dag. Intensief communiceren is essentieel om tot betekenisvolle ontwerpen te komen die verrassen en inspireren. De student leert om, in een toenemende complexiteit, zelf de regie te voeren over het eigen leer- en ontwikkelingsproces. Dit vermogen is ondertussen kenmerkend geworden voor het aangeboden onderwijs. Om in een steeds veranderende wereld te kunnen opereren, is het belangrijk te blijven leren. AKV|St.Joost streeft ernaar de kunstacademie een inspirerende plek te laten zijn, waarbij studenten van alle jaren met elkaar kunnen werken. Dat is belangrijk omdat door contacten en reflecties met anderen de student versterkt wordt in zijn eigen leerproces. www.stjoost.nl

tekst: Harm Scholtens, afdelingsdocent Ruimtelijk Ontwerpen, Willem de Kooning Academie, Rotterdam

AKV|St. Joost, Breda

Multidisciplinair samenwerken tekst: Ingrid van Zanten, coördinator Interieurarchitectuur, ArtEZ Hogeschool voor de kunsten, Arnhem & Zwolle

ArtEZ leidt interieurontwerpers op voor een toekomst die voortdurend in ontwikkeling is. We zijn van mening dat ontwerpers en interieurarchitecten in staat moeten zijn maatschappelijke tendensen te signaleren en deze op te pakken als ontwerpopgaven binnen de interieurarchitectuur. Interieurarchitecten en -ontwerpers moeten niet alleen verblijfsruimten kunnen maken, maar ook begrijpen wat er in de wereld gebeurt en welke invloeden bepaalde fenomenen hebben. Door technologische ontwikkelingen leven we in een eeuw waarin kennis sneller groeit dan de mens als individu kan bevatten. Vroeger beheerste de mens de techniek, nu beheerst de techniek de mens. Het delen van kennis en kunde van artistieke, creatieve processen en ondernemerschap is nodig om maatschappelijk belangrijke 'innovaties' of designoplossingen te realiseren voor de samenleving. In de masteropleiding werken studenten samen binnen case-study’s waarin ze ontwerpend onderzoek doen naar actuele thema’s als scholenbouw van de toekomst. Of naar de werkomgeving van mensen met een verstandelijke beperking. Het zijn vaak complexe vraagstukken die alleen binnen multidisciplinaire teams kunnen worden onderzocht. Dit brengt met zich mee dat broedplaatsen ontstaan, of open design spaces waar meerdere disciplines elkaar ontmoeten en samenwerken. In Zwolle werken studenten daarom ook binnen de academie met illustratoren, grafisch ontwerpers, animatoren en docenten in opleiding. Onze visie op de actuele ontwikkelingen in het vakgebied daagt nog steeds nieuwe studenten uit, dat blijkt uit de constante, zelfs groeiende, instroom van studenten op de opleidingen. Dat ze als aspirant-ontwerper keihard moeten werken om deze rol op zich te nemen, daar zijn ze zich volledig van bewust. Tijdens de opleiding werken ze aan de eigen ondernemendheid, bijvoorbeeld door ontwerpvragen voor reële opdrachtgevers op te pakken. Ze ontdekken daarbij wat hen onderscheidt van anderen, maar ze ontdekken dat externe invloeden als financiële middelen, veranderende visies bij opdrachtgevers en regelgeving een rol spelen in een ontwerpproces. Een veranderende maatschappij zal altijd vragen om andere, nieuwe oplossingen voor de ons omringende ruimte. ArtEZ is voortdurend bezig studenten zich daarvan bewust te maken.

Willem de Kooning Academie, Rotterdam

Ondanks de crisis is het aantal aanmeldingen bij onze afdeling licht gestegen. Twee jaar geleden hebben we met de opstelling van het nieuwe curriculum geprobeerd zo goed mogelijk rekening te houden met de verschuiving van het werkveld naar herbestemming en transformatie, duurzame ontwikkeling en zelfs processtrategie aangaande ruimtelijke vraagstukken. Natuurlijk leer je nog steeds de basis van het ontwerpen, materialiseren en presenteren. Maar daarbij is er vanaf jaar één een ondernemingsprogramma ingevoerd dat de student in een vroeg stadium attendeert zakelijk alert te zijn en nieuwe kansen aan te grijpen. Een aantal studenten is bijvoorbeeld een fysieke webwinkel gestart in een leegstaande winkelstraat. Daar zijn interessante contacten gelegd. Ook heeft een groepje studenten een gemeenschappelijke tuin aangelegd op een terrein dat enigszins verloederd raakte. Inclusief een echt werkende waterzuiveringsinstallatie. Zonder de ogen te sluiten voor de moeilijkheden die deze tijd met zicht mee brengt, kiezen wij ervoor met een positieve attitude op zoek te gaan naar de kansen die er in de nabije toekomst liggen. Er is niet veel geld, maar in Rotterdam is een positieve ontwikkeling voelbaar. Mensen krijgen - soms samen met grote corporaties of de gemeente die steeds meer uitbesteed - zelf het heft in handen en komen erachter dat je samen krachtig kunt zijn als je de handen ook echt uit de mouwen steekt. Onze studenten zitten nauwelijks in een klaslokaal. Ze zijn op allerlei plekken in de stad actief en staan midden in de maatschappij. Het is niet meer alleen een wereld van producten, maar ook een wereld van systemen. Met complexere verbanden tussen disciplines onderling. Studenten gaan bij ons zelfs een aantal kwartalen bij een andere afdeling studeren! Na tweeëneenhalf jaar vakstudie kunnen studenten drie kanten op: de commerciële, de sociale of de autonome. En komen studenten van alle richtingen elkaar tegen. Dit is een volstrekt nieuwe denkwijze, die even wennen is, maar waarschijnlijk de juiste. De student leert al vroeg manoeuvreren in een complexe wereld waar de grenzen tussen disciplines vervagen. Met deze aanpak hopen we enerzijds kundige en anderzijds veelzijdige ontwerpers af te leveren. In de praktijk blijkt slechts een klein percentage in het eigen vakgebied terecht te komen. In juni organiseren we een groot alumni evenement om van onze studenten van de laatste acht jaar een beeld te krijgen hoe het met ze gaat en hoe ze hun boterham verdienen. Deze informatie is voor ons heel belangrijk. Dat onze studenten op een of andere manier een rol kunnen gaan spelen in de ruimtelijke praktijk gaat ons zeer aan het hart. www.wdka.nl

www.artez.nl/architectuur bnı.

ıntern.

32

# 1

maart—2014

33

voltooid

voltooid

tekst: Oette van Dael beeld: Sacha Barnard Fotografie

De Tovertuin is een concept van stichting Het Vergeten Kind (voorheen de Guusje Nederhorst Foundation). Deze stichting zet zich in voor 32000 ‘vergeten’ kinderen die noodgedwongen opgroeien in opvangcentra in Nederland. Het gaat om kinderen die niet gewoon kind kunnen zijn. Kinderen met soms heftige geestelijke littekens die niet in hun eigen bed kunnen slapen, omdat ze mishandeld, misbruikt, verwaarloosd, verstoten of gevlucht zijn. Vertrouwd en veilig In de opvangcentra is vaak weinig bewegingsvrijheid. Er zijn niet veel speelmogelijkheden en er is weinig specialistische hulp. Medewerkers zetten zich met hart en ziel in, maar het ontbreekt hen aan mogelijkheden en financiële middelen om het voor de kinderen aangenaam en leefbaar te maken. Stichting Het Vergeten Kind creëert huiselijke leefomgevingen waarin kinderen zich prettig en veilig voelen. Waarin ze kunnen spelen, leren en leven. Het doel van elke Tovertuin is kinderen in opvangcentra een rustpunt te bieden. Een vertrouwde dagelijkse omgeving van waaruit ze kunnen kijken naar een betere toekomst. Een omgeving die het fysieke en geestelijke welzijn bevordert en de sociaal-emotionele en motorische ontwikkeling positief beïnvloedt. Racebaan en poppenhoek De meeste Tovertuinen worden gemaakt in ruimtes die al als speelruimte in gebruik zijn. Dit zijn vaak sombere plekken: vierkante ruimtes met een marmoleum vloer en wat speelgoed. Bij het ontwerp van een Tovertuin wordt goed gekeken hoe zo’n ruimte verbeterd kan worden. Is

Oette van Dael

Oette van Dael studeerde in 2007 af aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam. Tijdens en na haar studie werkte ze bij verschillende bedrijven om ervaring op te doen. In 2010 richtte ze vervolgens haar eigen ontwerpbureau BlinkStudio op. BlinkStudio is actief in zowel de zakelijk als de particuliere markt. Sinds 2010 is het bureau betrokken bij stichting Het Vergeten Kind. Als extern interieurarchitect ontwerpt Van Dael bijzondere speelplekken, Tovertuinen, voor kinderen in opvangcentra. www.blinkstudio.nl

bnı.

ıntern.

de akoestiek goed? Kan de verlichting beter? Welke materialen zijn het meest geschikt? Voor de Tovertuin in het asielzoekerscentrum in Utrecht zijn de wensen en eisen van het centrum door de Tovertuinpartners omgezet naar een bijzondere speel- en leefomgeving. Het opvallendste element aan deze Tovertuin is de levensgrote racebaan die in de vloer verwerkt is. Daarnaast is de Tovertuin voorzien van een eetkamer, een plek waar ouders en kinderen samen kunnen zijn, een leeromgeving, een bouwplaats en een poppenhoek. Alle speelelementen zijn op een creatieve manier in de ruimte geplaatst. Woezel en Pip De belangrijkste inspiratiebron voor de Tovertuinen is de wereld van Woezel en Pip. Woezel en Pip leven in een veilige omgeving, de Tovertuin, waar ze veel avonturen beleven. BlinkStudio probeert deze wereld te vertalen naar een wereld waarin het vergeten kind kan spelen, leren en ontdekken. De kleuren zijn zacht en vrolijk. Kleuren die een rustige basis geven waardoor er niet te veel prikkels zijn. Een te veel aan kleur kan voor kinderen onrustig zijn. De kleuren worden gecombineerd met warme, houten of houtlook interieurelementen. Hierdoor ontstaan ruimtes die veilig en vertrouwd aanvoelen. Ook de indeling draagt hieraan bij. Grote ruimtes worden door lage scheidingswanden, voorzien van speelelementen als vier-op-een-rij, opgedeeld in kleinere ruimtes. Lambrisering zie je ook in elke Tovertuin terug. Dit maakt de tuinen huiselijk en vriendelijk. Bovendien zorgt het ervoor dat wanden aan de onderzijde minder snel beschadigd raken.

Veilig en vertrouwd Oette van Dael van BlinkStudio ontwerpt Tovertuinen: bijzondere speelplekken voor kinderen in opvangcentra. Onlangs realiseerde ze de vijftiende Tovertuin in het asielzoekerscentrum in Utrecht. “Het opvallendste element aan deze Tovertuin is de levensgrote racebaan die in de vloer verwerkt is.”

34

‘Het ontwerp stimuleert het fysieke en geestelijke welzijn van kinderen’

# 1

maart—2014

35

meningen

meningen

beeld: Krijn van Noordwijk (portret Rob Wagemans)

Evelien Koekkoek, interieurarchitect

Iedereen op facebook? In crisistijd grijpen interieurarchitecten alles aan om potentiële opdrachtgevers te bereiken. En wat is dan makkelijker dan social media? Met social media is je bereik ineens veel groter. Of kosten Facebook, Linkedin en Twitter juist veel tijd en levert het maar weinig op? Intern vroeg vier mensen uit het vakgebied naar hun ervaringen. Zijn social media een must voor de interieurarchitect van nu? Rob Wagemans, Concrete Amsterdam “Bij sociale media als Facebook bepaal je niet zelf de uitstraling van je publicatie en de omgeving waarin je iets publiceert.  Wij vinden het belangrijk om een professionele uitstraling te hebben die we zelf kunnen controleren. Daarom onderhoudt Concrete al jaren een goede relatie met professionele media en besteedt daar veel aandacht aan. Concrete adverteert nooit. De opgeleverde projecten moeten sterk en aantrekkelijk genoeg zijn om wereldwijd gepubliceerd te worden. De actieve pers- en marketing afdeling van Concrete is verantwoordelijk voor de archivering en distributie van alle Concrete-projecten. We reageren alleen op vragen. In interviews en artikelen kunnen wij uitleggen wat we graag doen en wat we goed kunnen. Daar komen de opdrachtgevers op af die wij zoeken. Bij sociale media is het veel lastiger om die opdrachtgevers te bereiken die we willen. Concrete geeft regelmatig lezingen en interviews die als middel worden gebruikt om de visie en missie te verspreiden. Daarnaast is er het boek ‘the world according to concrete’ waarin de visie van ons bureau beschreven wordt. Ook zorgen we dat onze website altijd up to date is. We houden onze 1500 e-contacten actief op de hoogte van alles wat we doen met ieder kwartaal een digitale nieuwsbrief, de concretetoday, en een e-flyer voor elk opgeleverd project, de concreteupdate. En natuurlijk is persoonlijk contact altijd mogelijk. Concrete is bereikbaar via telefoon, email of de voordeur van houseofconcrete voor een kopje thee of koffie.Deze aanpak werkt voor ons heel goed. We zien daarom geen noodzaak voor additionele sociale media.  

Rob Wagemans is oprichter van Concrete www.concreteamsterdam.nl bnı.

ıntern.

Mariana Idiarte is zelfstandige adviseur voor de creatieve industrie. Ze geeft advies en coaching aan architecten, ontwerpers en kunstenaars over (internationaal) ondernemen, strategie, business development, communicatie en onderhandeling. Mariana geeft cursussen en (gast-)colleges bij o.a. de BNA Academie en de Fontys Academie voor Architectuur en Stedenbouw. Zie ook: www.marianaidiarte.com.

Mariana Idiarte, business consultant voor ontwerpers, architecten en kunstenaars “Social media zijn niet meer weg te denken in de communicatiewereld. Toch is het massale gebruik van social media alleen niet per se een reden om je ook aan te sluiten. Er is een aantal redenen te bedenken om in ieder geval te overwegen social media te gebruiken. Het aantal gebruikers van social media wereldwijd blijft groeien en telt miljoenen: dat is een gigantische markt met veel potentieel, ook voor interieurarchitecten. Social media bieden communicatieve mogelijkheden die vroeger ongekend waren. Bij traditionele media zoals persberichten en publicaties, bestaat er een filter tussen de zender en de ontvanger van de publicatie. Communicatie is eenzijdig. Bij social media is het contact direct. Dit maakt interactie met het publiek mogelijk, er is dialoog. Dit kan eerstehands, waardevolle informatie aan een bureau leveren. Het gebruik van social media is in eerste instantie laagdrempelig. Een profiel op Facebook maken, is gratis en klaar binnen enkele minuten. Maar dit betekent niet dat het kosteloos is: het onderhouden van een profiel kost tijd en aandacht. Om goed gebruik te maken van de mogelijkheden die social media bieden moet een bureau er strategish mee omgaan. Inhoud moet ingepland worden, reacties moeten actueel blijven. Men moet zich eerst afvragen wat en wie hij wil bereiken met social media en onderzoeken welke social media zijn doelgroep gebruikt. Als je erover denkt om social media toe te voegen aan de communicatiestrategie van je bureau, loont het zeer de moeite om er aandacht aan te besteden en zonodig een deskundige te raadplegen. Uitendelijk is het moeilijk te meten of opdrachten direct via social media worden vekregen. Wel zijn social media een belangrijk onderdeel om de reputatie van een bureau te versterken en er is een duidelijk verband tussen een sterke reputatie en het verkrijgen van opdrachten.” 36

“Ik denk dat je als interieurarchitect niet meer zonder social media kunt. Dat heeft te maken met veranderingen in de wereld om ons heen. Interieurarchitecten houden zich graag bezig met de tastbare omgeving. Zoals we allemaal weten is er een verschuiving gaande waarbij de niet-tastbare wereld misschien wel belangrijker wordt dan de fysieke omgeving. De digitalisering gaat steeds verder en het grootste deel van onze tijd ‘bevinden’ wij ons in een digitale wereld. Zouden interieurarchitecten de digitale omgeving soms ook moeten vormgeven? De marketing van veel interieurarchitecten bestaat uit netwerken. Het gaat om wie je kent en wie jou kent. Mond-tot-mond reclame is vaak erg nuttig. Behalve het fysieke netwerk is er nu ook het digitale netwerk waar wij gebruik van maken. Persoonlijk vind ik dit een perfecte manier om ook mijn fysieke netwerk uit te breiden. Digitaal en analoog lopen in elkaar over, het zijn geen twee aparte werelden en naar mijn mening is het zonde als je hier geen gebruik van maakt als interieurarchitect. Ik maak graag gebruik van social media en help vakgenoten met hun social media door mijn kennis te delen. Ik zie het als een verrijking. Daarnaast scheelt het me heel veel tijd. Ik hoor je denken ‘maar social media kosten toch alleen maar tijd?’ Nou nee, niet als ik het vergelijk met hoeveel tijd het me zou kosten om evenveel mensen te bereiken en te ontmoeten in de fysieke wereld. Nadat je je online hebt verbonden en je het idee hebt dat je echt iets aan elkaar hebt, spreek je fysiek af. Je netwerk wordt hier kwalitatief beter van. Ik zoek gericht naar mijn doelgroep op Twitter en LinkedIn en dankzij discussies en berichten ontstaat er in razend tempo kennisdeling. Bloggen is een vorm van social media die erg belangrijk is voor het delen van kennis. Blogs zorgen niet alleen voor open informatie, maar ze maken websites interactief, omdat lezers reacties kunnen plaatsen. Zo krijg je contact met je websitebezoekers en dat zijn wellicht potentiële opdrachtgevers. Te veel interieurarchitecten willen kennis voor zichzelf houden, dat is heel ouderwets. Denk je nou echt dat als je gratis tips weggeeft iemand jouw vak meteen kan uitoefenen? Het geeft je meer geloofwaardigheid en uiteindelijk meer opdrachten als je je open stelt.”

Evelien Koekkoek is interieurarchitect en BNIbestuurslid. Zie ook: http://www.koekkoek.me/#blog. # 1

maart—2014

Wies Harmeling, tutor aan de masteropleiding interieurarchitectuur van de HKU. Zie ook: interieurarchitectuur.hku.nl, facebook.com/MIA.TSI, twitter.com/MIA_HKU

Wies Harmeling, tutor aan de masteropleiding interieurarchitectuur van de HKU “Social media zijn een belangrijk middel om bepaalde doelen die je hebt als interieurarchitect te ondersteunen. De rol van interieurarchitect is langzaam aan het veranderen. Hij is niet meer alleen een specialist die een bepaalde opgave uitvoert. Steeds vaker treedt een interieurarchitect op als initiator of regisseur. In die nieuwe rol is het belangrijk om zichtbaar te zijn op een breder vlak. Een interieurarchitect moet laten zien dat hij bij maatschappelijke thema’s een volwaardige gesprekspartner kan zijn. Neem bijvoorbeeld de vergrijzing. Welke consequenties heeft dat voor de ruimtes om ons heen? Interieurarchitecten kunnen hun mening en oplossing laten horen door zich te mengen in dit debat. Een van onze studenten heeft als afstudeerproject het initiatief genomen voor herontwikkeling van het Zwitsal-terrein in Apeldoorn. Via social media heeft ze contact gelegd met bewoners in de omgeving van het terrein en hen gevraagd wat zij graag zouden zien op dit terrein. Dit heeft echt een sneeuwbaleffect gecreëerd. Meedenkmiddagen voor omwonenden, actiegroepen. Haar vragen op Facebook hebben echt iets aangezwengeld. Op die manier kun je social media dus gebruiken om op meta niveau mee te denken. Waar is behoefte aan op deze plek? Door al in een vroeg stadium mee te denken of zelf een vraag op te roepen, creëer je ook werk voor jezelf. Uiteindelijk komt er toch vaak een interieurarchitectonische opgave uit voort. Wij proberen onze studenten op de masteropleiding uit de tent te lokken met de vraag ‘hoe verhoud jij je tot een bepaald maatschappelijk probleem’. Wij proberen ze over de grens van een programma van eisen heen te laten kijken. Daarbij kan de inzet van social media heel handig zijn. De studenten krijgen bij ons geen les in het gebruik ervan, maar we wijzen ze wel op de mogelijkheden. Een voorbeeld daarvan is de procesverslaglegging die de studenten opzetten tijdens hun afstudeerfase. Een blog waar de studenten ‘wereldkundig’ maken waar ze mee bezig zijn. Daarnaast maakt de opleiding zelf ook gebruik van social media en vraagt elk semester twee studenten om gast-beheerder te zijn. Wanneer je social media zowel privé als beroepsmatig gebruikt, raad ik aan deze gescheiden te houden. Je zakelijke contacten zitten niet te wachten op een tweet over de kinderen. Verder is het een kwestie van geven en nemen. Als je alleen bezig bent om jezelf te promoten, ben je minder interessant voor anderen. Probeer discussies uit te lokken, stel vragen, gooi er eens een stelling in. Dan kun je elkaar tot nieuwe inzichten brengen en elkaar wijzen op interessante bijeenkomsten. Zorg dat je een waardevolle gesprekspartner bent.” 37

Geberit Monolith Plus

Stralend middelpunt. UITNODIGING

60 JAAR

GASTVRIJE MARKTDAGEN 31 maart en 1 april gooien we de deuren nog verder open dan normaal met de Gastvrije marktdagen. Want dit jaar zijn de Open Dagen extra feestelijk omdat we 60 jaar bestaan. Met een uitgebreid en interessant programma, workshops en acties, verwelkomen wij dit jaar veel horeca-ondernemers en directie uit Zorg en Onderwijs. En u. Kom ook inspiratie opdoen, neem deel aan de discussie rond leegstand en herbestemming en doe nieuwe contacten op. Kijk voor het programma op www.vervoort.nl en laat ons meteen even weten wanneer wij u mogen verwelkomen.

De Geberit Monolith Plus is geen gewoon spoelreservoir. In dit wc element zit veel meer verborgen dan de prachtige buitenkant laat vermoeden. Extra's zoals ComfortLight en geïntegreerde luchtzuivering maken de Geberit Monolith Plus tot een waar kunstwerk dat nieuwe maatstaven zet in de badkamer. De glazen voorzijde is verkrijgbaar in de kleuren wit, umbra en zwart. ̛ZZZJHEHULWQOPRQROLWKSOXV bnı. ıntern.

38

Showroom, kantoor en logistiek centrum Edisonstraat 3 | Goirle | Nederland | T +31 13 534 00 34 | [email protected] | www.vervoort.nl

Industrielaan 9 5061 KC Oisterwijk Tel. 013-5299360

@normakoestiek

g

Silent Gliss maakt leef- en werkomstandigheden beter

www.facebook.com/normakoestiek www.normakoestiek.nl

Voor het Dordrechts Museum heeft de architect ervoor gekozen om de bescherming van de meesterwerken toe te vertrouwen aan de rolgordijnen van Silent Gliss.

een begrip in wanden en plafonds Soundlight Comfort Ceiling is een unieke integratie van verlichting en akoestiek in een plafondsysteem. Het biedt rust en verbetert het welzijn en de prestaties in een kantooromgeving. De LED verlichting is geïntegreerd in een akoestisch hoogwaardig plafond en past zich aan naarmate de natuurlijke lichtsterkte verandert. Voor meer informatie kunt u terecht bij onze adviseurs. Normakoestiek biedt al sinds 1973 maatwerk oplossingen in plafonds, akoestiek, wanden en verlichting die ervoor zorgen dat u uw ruimtes optimaal kunt benutten. Door onze jarenlange ervaring zijn wij in staat maatwerk advies te geven, passend bij iedere gewenste situatie. Kwaliteit staat bij ons altijd centraal. Door het bieden van totaaloplossingen wordt u geheel ontzorgd. In ons advies en onze afwerking, mag u ook de beste materialen verwachten. Als dealer van topproducten bieden wij u veel keuze en hebben wij voor iedere situatie de juiste oplossing.

www.silentgliss.nl

van DecoLegno Als u zoekt naar trendy varianten die uniek zijn in hun soort… Interieurtrends volgen elkaar in hoog tempo op. Cleaf is een fabrikant die voorop loopt in ontwikkeling van texturen en designs. Om deze ontwikkelingen te kunnen blijven introduceren heeft DecoLegno “Limited Edition” in het leven geroepen. Elke Limited Edition zal bestaan uit 8 decors die minimaal een jaar uit voorraad per commissie leverbaar zullen zijn in Decorspaanplaat en ABS kantenband. Varianten die zich bewijzen in de markt worden na een jaar opgenomen in de basis collectie van DecoLegno, de overige verdwijnen weer uit de collectie.

Limited Edition 2014 #1, wordt geïntroduceerd in april 2014 en bestaat uit 8 kleurvarianten. De Sherwood is ruig van textuur en laat u de natuur ervaren. De varianten Sherwood zijn actueel in de markt en goed onderling te combineren. Maloja is de tegenhanger van de Sherwood met een matheid van wax-afgewerkt hout en brengt balans in deze Limited Edition. De structuren en designs laten zich goed combineren. Wees uniek en combineer tijdelijk met de Limited Edition 2014 #1. (geldig van april 2014 tot april 2015)

by

Soundlight Comfort Ceiling is een unieke integratie van verlichting en akoestiek in een plafondsysteem. Het biedt rust en verbetert het welzijn en de prestaties in een kantooromgeving.

Esper i enza

De LED verlichting is geïntegreerd in een akoestisch hoogwaardig plafond en past zich aan, naarmate de natuurlijke lichtsterkte verandert. Voor meer informatie kunt u terecht bij onze adviseurs.

CIRCO DELLA STRUTTURA

Decoratief plaatmateriaal van Italiaans Design

Industrielaan 9, 5061 KC Oisterwijk Tel. 013-5299360 @normakoestiek

g

www.facebook.com/normakoestiek www.normakoestiek.nl

Gordijnenmakers met klasse

by

Al 85 jaar maakt Confexx gordijnen. Confexx maakt met ruim 40 medewerkers gordijnen in Nederland. Geen kostbare en milieubelastende lange transporten met alle risico's vandien. Gewoon in Nederland in Velp, Brunssum en Zoeterwoude maakt Confexx gordijnen met een vakkennis als welke geen ander biedt. Kennis, knowhow en ervaring worden samengevoegd en resulteren in een topproduct. Door persoonlijke en directe benadering wordt doelmaƟg en snel gepresteerd. Duidelijkheid boven alles. Bestekken worden uitgewerkt tot Žīertes, projecten worden ingemeten en opdrachten worden geheel naar wens vervaardigd. Gordijnen op Ɵjd en op maat, geïnteresseerd? www.confexx.nl

Zoeterwoude

071 541 6580

Velp

[email protected]

Wereldwijd de toonaangevende vakbeurs voor Architectuur en Techniek

Design meets Technology. Glazen deuren/wanden

Swiss engineered window treatment solutions

Silent Gliss maakt leef- en werkomstandigheden beter Correcte lichtintensiteit is een factor voor comfort, geluk, gezondheid en het beschermd uw objecten tegen schadelijke UV straling. Op werkplekken is het een belangrijke factor voor productiviteit. Best mogelijke zicht naar buiten geeft gevoel van vrijheid en creativiteit. Het doel is om een perfecte situatie te creëren met een maximaal uitzicht zonder dat je last hebt van schittering (te veel zonlicht).

Internationale designprimeurs en energiebesparende concepten van de toekomst vormen de focus van de grootste beurs ter wereld voor licht, elektrotechniek, woningen gebouwenautomatisering en software voor de bouwsector. Kom uzelf ervan overtuigen dat er manieren zijn om energie te besparen die niet alleen vanwege het milieu, maar ook economisch hoogst interessant zijn. De diverse, telkens rond een bepaald thema opgezette rondleidingen kunnen architecten welkome inspiratie

Douche/badkamer systemen Glazen balustrades Glasluifels Beloopbaar Glas Dé Specialist in toepassingen voor interieur glas

Maatwerk in zowel advies als producten

opleveren.

Frankfurt am Main 30. 3. t/m 4. 4. 2014 www.light-building.com [email protected] Tel. +31 (0) 70 262 90 71

Silent Gliss maakt leef- en werkomstandigheden beter. Dit doen wij door Warmte, Licht, Akoestiek en Comfort te controleren en te beheersen. www.silentgliss.nl

MeerGlas BV Broekermeerstraat 122 2131 AT Hoofddorp T 023 2302010 F 023 2302011 www.meerglas.com

artikel

artikel

tekst: Bureau Architectenregister

logboek bij, waarin je de werkzaamheden, ervaringen en opgedane kennis optekent. Daarnaast vult je mentor een evaluatie in voor het tussen- en eindgesprek.

Beroepservaring

Makelaarspunt Naar een werkplek en een mentor moet je in eerste instantie zelf op zoek. Het is handig om al tijdens je studie contacten in de beroepspraktijk aan te knopen, bijvoorbeeld door tijdens je studie stage te lopen. Wellicht kun je na je studie als beroepservaringskandidaat aan de slag bij het bureau waar je stage hebt gelopen. Als je een geïntegreerd programma volgt, kan de aanbieder ondersteuning bieden bij het vinden van een werkplek en/of mentor. Bureau Architectenregister bereidt de oprichting van een landelijk ‘makelaarspunt’ voor mentoren voor. Om je verder te informeren of te helpen bij het voorbereiden en doorlopen van de beroepservaringperiode kun je terecht bij onder meer de decanen en praktijkcoördinatoren van de opleidingen of bij Bureau Architectenregister. Maar ook de branche- of beroepsorganisaties kunnen je wellicht verder helpen.

Studenten van de masteropleiding interieurarchitectuur die straks de titel interieurarchitect willen voeren, moeten vanaf 2015 eerst twee jaar beroepservaring op doen. Pas daarna kunnen zij zich inschrijven in het architectenregister en mogen ze zich interieurarchitect noemen. Een toelichting.

In Nederland is sinds 1988 sprake van titelbescherming. Alleen personen die staan ingeschreven in het architectenregister mogen in Nederland de titel voeren van architect, stedenbouwkundige, tuin- en landschapsarchitect of interieurarchitect. Tot 31 december 2014 volstaat nog het diploma van een opleiding die recht geeft op inschrijving in het architectenregister. Als je na deze datum je diploma haalt en de titel wilt voeren, moet je eerst een beroepservaringperiode doorlopen voordat je kunt worden ingeschreven in het architectenregister. Kennis en ervaring De beroepservaringperiode bestaat uit twee trajecten. Het individuele traject waarbij je twee jaar ervaring in de beroepspraktijk op doet in jouw discipline. Dat kan door in loondienst of als zelfstandig ondernemer te werken. In beide gevallen is dat onder begeleiding van een – door jezelf te zoeken – mentor. Je kan de beroepservaring op verschillende plekken opdoen, ook in het buitenland. Daarnaast is er een aanvullend traject waarbij door het volgen van modules kennis, inzicht en vaardigheden worden vergroot of aangevuld en waarin ruimte is voor reflectie op de opgedane praktijkervaringen. Tijdens het startgesprek en eventueel ook bij het tussengesprek wordt vastgesteld welke modules een kandidaat tijdens de beroepservaringperiode moet doorlopen. Dit hangt af van de op de werkplek opgedane kennis en ervaring. Minimaal aantal uren Gezamenlijk moeten deze trajecten leiden tot een samenhangend geheel van kennis, inzicht en vaardigheden dat voldoet aan de eindtermen zoals beschreven in de Regeling Beroepservaringperiode (zie www.architectenregister.nl/beroepservaringperiode). De periode van twee jaar is gebaseerd op 32 uur werk per week of meer. De minimale eis is 20 uur werk per week, bij

bnı.

ıntern.

minder dan 32 uur wordt de beroepservaringperiode evenredig verlengd. Meer werken dan 32 uur versnelt het traject niet. In een gesprek aan het einde van de beroepservaringperiode wordt getoetst of je deze volgens de wettelijke regels hebt doorlopen en of je aan de eindtermen voldoet. Als dat zo is, ontvang je een certificaat waarmee je kunt worden ingeschreven in het architectenregister en mag je de titel interieurarchitect voeren. Geïntegreerd programma Voor de start van de beroepservaringperiode moet je zelf zorgen voor: een werkplek, in loondienst of als zelfstandig ondernemer. Een mentor, die ten minste 3 jaar als interieurarchitect staat ingeschreven in het register. En een persoonlijk ontwikkelingsplan, een zogenaamd POP. Vervolgens meld je je aan bij Bureau Architectenregister. Daarbij geef je ook aan hoe je het aanvullende traject invult. Daarvoor zijn twee mogelijkheden. De eerste optie is dat je deelneemt aan een geïntegreerd programma. Dan verzorgt een aanbieder alle elementen van het aanvullende traject. Er wordt gekeken naar je achtergrond, opleiding en eventueel eerder opgedane werkervaring. De aanbieder verzorgt een eventueel verzoek om (gedeeltelijke) vrijstelling en het start-, tussen- en eindgesprek. Zelfstandige route De tweede mogelijkheid is om de zelfstandige route te volgen. Dan meld je jezelf bij Bureau Architectenregister voor een startgesprek met de Commissie Beroepservaringperiode. Je voert met de commissie ook het tussen- en eindgesprek. Op basis van reeds opgedane kennis, inzicht en vaardigheden zoek je zelf naar modules om dat aan te vullen. Hierbij kun je gebruik maken van een overzicht van erkende modules. In beide gevallen hou je tijdens de beroepservaringperiode een

44

Wat kost het? Tijdens de beroepservaringsperiode gaat het nadrukkelijk over betaald werk en niet om een onbetaalde of slecht betaalde stage. Dat neemt niet weg dat aan het doorlopen van de beroepservaringperiode kosten verbonden zijn. Bij een geïntegreerd programma ben je een vast bedrag voor deelname kwijt. Daarin zitten de kosten verwerkt voor de begeleiding door de aanbieder, het start-, tussen- en eindgesprek en de inhoudelijke bijeenkomsten en modules. Bij de zelfstandige route moet je zelf de vergoeding betalen voor de modules die je moet volgen en voor de gesprekken met de Commissie Beroepservaringperiode. Als zelfstandig ondernemer kun je de kosten voor de beroepservaringperiode opvoeren als bedrijfskosten. Als je in loondienst werkt, ligt het voor de hand dat de werkgever geheel of gedeeltelijk bijdraagt aan de kosten. Waarom de beroepservaringsperiode? De architect, stedenbouwkundige, tuin- en landschapsarchitect én interieurarchitect hebben grote invloed op de kwaliteit van de gebouwde leef- en werkomgeving. Ruimtelijke ontwerpers hebben dan ook een belangrijke maatschappelijke verantwoordelijkheid. Opdrachtgevers in de private en publieke sector moeten erop kunnen vertrouwen dat een in het architectenregister ingeschreven ontwerper beschikt over de voor een goede beroepsuitoefening noodzakelijke kennis, inzicht en vaardigheden. Daarom is door de wetgever in aanvulling op de opleiding een verplichte beroepservaringperiode ingesteld, waarin het vak onder begeleiding wordt uitgeoefend en aanvullende kennis en ervaring worden opgedaan. In veel Europese landen en met name in de ons omringende landen is al langer sprake van een verplichte beroepservaringperiode na de opleiding.

meer gelijkwaardig aan de eisen en de praktijk in de Europese Unie en daarbuiten. Wat heb je eraan? Als je mee wilt doen aan architectenselecties, aanbestedingen of prijsvragen wordt door opdrachtgevers veelal als voorwaarde gesteld dat je in het architectenregister bent ingeschreven. Na het doorlopen van de beroepservaringperiode mag je de titel voeren en onderscheid je je nog meer als gekwalificeerd ruimtelijk ontwerper. Na het doorlopen van de beroepservaringperiode ben je beter geëquipeerd en vergroot je de mogelijkheden om elders aan de slag te kunnen. De afgelopen jaren hebben jonge professionals in Nederland op vrijwillige basis, als experiment, deelgenomen aan een geïntegreerd beroepservaringprogramma. De ervaringen van deze deelnemers hebben het belang van de beroepservaringperiode bevestigd. Zo bleek dat je tijdens de beroepservaringperiode versneld inzicht krijgt in alle aspecten van het ontwerp- en uitvoeringsproces en dat je reflecteert op de dingen die je zoal tegenkomt. Je kunt daarna met meer vertrouwen dit proces zelf(standig) opzetten, begeleiden en uitvoeren en je bent sneller en beter toegerust voor de volgende stappen in je loopbaan. Vooral bij een geïntegreerd programma trek je op met jonge vakgenoten en kun je de verschillende ervaringen uitwisselen. Door de uiteenlopende werkplekken en soorten projecten leer je ook van de andere deelnemers en heb je de mogelijkheid om te profiteren van hun ervaringen en aspecten van de beroepsuitoefening die je in je eigen werk of op je eigen werkplek niet meemaakt. www.architectenregister.nl

De beroepservaringperiode is te volgen via een geïntegreerd programma, maar je kan ook een zelfstandig programma opzetten. De BNI kan je helpen en ondersteunen met het zoeken naar een mentor. Neem hiervoor contact op met het bureau van de BNI: 020-7372362 of [email protected].

Met de invoering loopt Nederland weer in de pas met die landen en wordt het niveau van beroepskwalificatie

# 1

maart—2014

45

de selectie van…

de selectie van...

tekst & beeld: Joey Rademakers

Aduro houtkachel onmisbaar in huis

Van bamboe tot folie De materialen waar interieurarchitect Joey Rademakers voor kiest zijn niet alledaags. Hij gebruikt materialen die zich onderscheiden qua toepassing, compositie en detaillering. Precisering van materiaaleigenschappen is daarbij zijn doel.

Misschien is het een vergane poëtische gedachte, maar in mijn beleving is de houtkachel onmisbaar in het woonhuis. Het zou de verzamelplaats van het huis moeten zijn (en niet de televisie). De modellen van Aduro representeren deze gedachte ten volste. Het Deense kachelmerk voert de kachels tegenwoordig uit met een automatisch luchttoevoersysteem waardoor zij veertig procent efficiënter en milieuvriendelijker zijn dan wanneer dit handmatig geregeld wordt. Los van de technische snufjes, de verschillende modellen en prijzen, is de houtkachel een verademing in een tijd waarin we overspoelt worden door informatie en beelden. Gewoon een vuurtje is wezenlijk voor wonen.

Joey Rademakers

Zelfstandig interieurarchitect Joey Rademakers is gespecialiseerd in woningbouw en ruimtelijke installaties. Als freelancer werkt hij voor verschillende ontwerpbureaus van ontwerp tot uitvoering aan woningbouwprojecten. Daarnaast initieert hij vanuit zijn atelier in Maastricht ruimtelijke installaties als tijdelijke invulling voor leegstand. Vorig jaar won hij de BNI-prijs 2013. www.joeyrademakers.com

Foto: Aduro A/S

Foto: Rombach

OSB plezierige structuur

Bamboe vloer

Oriented Strand Board wordt in de bouwsector al decennia als constructieplaat gebruikt. Voor meubilair is er een variant waarbij de platen een gladder oppervlak hebben waarop een afzonderlijke toplaag is aangebracht. Hoe zou het zijn als de constructieplaat als meubelplaat gebruikt wordt zonder de toplaag? De grote snippers van OSB laten duidelijk zien waaruit de plaat is opgebouwd en zorgen voor een plezierige textuur. Bij het ontwerp van de tafel is ervoor gekozen de formaten en krachtrichtingen van OSB te laten zien en daarmee de kwaliteiten van het plaatmateriaal tot uitdrukking te brengen. Opgebouwd uit twee standaardformaat platen die elk opgedeeld zijn in een aantal ‘puzzelstukken’ is de tafel eenvoudig te (de)monteren. OSB is op deze manier zo sterk dat er geen schroeven, duvels of lijm nodig is om het ontwerp stabiel te maken.

veel voordelen

Bamboe vloeren zijn een relatief nieuw begrip in Europa. Toch wordt de grassoort al vanaf de jaren ‘90 in Europa ontwikkeld. Een van de eerste massieve bamboe vloeren is de ‘stripvloer’, waarvoor smalle stroken bamboe aan elkaar geperst worden. Een stripvloer heeft dezelfde kwaliteiten als een eikenhouten vloer, maar er is een aantal voordelige verschillen. Bamboe kan al na vijf jaar gerooid worden, wat bij westerse houtsoorten wel vijf keer zo lang kan duren. Bijkomend voordeel is dat door de snelle groei, de boom een grote hoeveelheid CO2 aan de lucht onttrekt. Zoals vermeld, wordt de boom gerooid en niet gekapt: de stengels worden afgesneden en de wortels blijven leven. Omdat het materiaal haast onuitputtelijk is, blijven de kosten van een massieve bamboe vloer laag en stabiel. Een lowtech materiaal dat is ontwikkeld tot een hightech product.

Foto: Moso

bnı.

ıntern.

Nur-holz puur hout

Dit onverlijmde massief houtbouwsysteem kan zowel als wand-, vloer- en dakpaneel worden toegepast. Het systeem bestaat voor honderd procent uit hout: geen lijm en geen nagels. Afzonderlijke panelen worden verbonden met duvels en zijn op elk formaat te verkrijgen. Ze kunnen gebruikt worden als binnenwand en als buitenwand. Voor binnenwanden kan gekozen worden voor zichtkwaliteit en niet-zichtkwaliteit. Bij zichtkwaliteit wordt de zichtkant gemaakt van het beste hout. De niet-zichtkwaliteit is onregelmatiger van uiterlijk, maar dient dan ook als constructiewand voor andere wandafwerkingen zoals leemstuc. De panelen aan de buitenzijde krijgen altijd een extra laag houtvezelisolatie (folie is niet nodig) en gevelbekleding. Houtskeletbouw is nooit heel populair geweest in de Nederlandse bouwcultuur, maar voor dit massief houtbouwproduct voorzie ik een mooie toekomst. Een eerlijk product zonder architectonische beperkingen. Het is puur hout, dus je krijgt hout. Misschien is het grootste voordeel wel dat de panelen niet alleen energiezuinig en milieuvriendelijk zijn, maar door hun eenvoud zeker ook kostenbesparend. 46

Witte krimpfolie tijdelijke wand

Een kunststof wordt niet vaak geassocieerd met het vormgeven van ruimte, maar in een tijdelijke omgeving spreekt dit materiaal meer tot de verbeelding. Het wordt normaliter gebruikt om steigers en kapconstructies in te pakken en te beschermen tegen weersinvloeden. De ‘vlugheid’ waarmee dit gebeurt, is interessant voor het tijdelijk tot stand brengen van een ruimte. Enkel door de krimpfolie aan een constructie te bevestigen en kort te verhitten ontstaat een sterke gespannen wand. Door het plaatsen van dit industriële materiaal in een andere context, krijgt het de nieuwe betekenis van tijdelijke wand. Een wit canvas voor nieuwe mogelijkheden met licht, compositie, tijd en meer. # 1

maart—2014

47

op de bank

op de bank

tekst: Bureau Bax beeld: Guido Bogert (Antonius ziekenhuis) Wat is jouw rol bij Abet?

“Ik werk al een jaar of tien op de Nederlandse vestiging van Abet in IJsselstein. Ik begon op de projectafdeling en ben inmiddels sales manager voor onze distributeurs. De rode lijn in mijn loopbaan bij Abet is marketing en promotie. Ik heb altijd veel klanten bezocht en allerlei documentatie ontwikkeld zoals stalenboekjes, brochures en websites. Vorig jaar heb ik mij sterk gemaakt voor een betere relatie met de BNI. En sinds januari is Abet hoofdsponsor van de vereniging.”

meer afgestemd op de gebruiker. En die gebruiker wil geen standaard meer, maar iets unieks. Het St. Antonius ziekenhuis in Utrecht is een mooi voorbeeld.  Elke ruimte kreeg een eigen identiteit door HPL afwerkingen in diverse kleuren met geïntegreerde zeefdruk toe te passen. Abet onderscheidt zich van concurrenten door de markt en de ontwerper veel mogelijkheden te bieden: onze collectie is unlimited!”

Waarom de BNI?

“De BNI is essentieel voor de ontwikkeling van het vak interieurarchitectuur op hoog niveau. De vereniging organiseert bijscholing, informeert over nieuwe ontwikkelingen en faciliteert startende bedrijfjes.  Abet vindt dit heel belangrijk en wil dit ondersteunen. Al sinds de oprichting van Abet in de jaren ’50 zag het bedrijf in dat een goede band met ruimtelijk ontwerpers cruciaal is om te kunnen groeien.”

Abet Laminati Abet Laminati is sinds januari 2014 hoofdsponsor van de BNI. Het bedrijf is als Italiaanse trendsetter al vele decennia met ruim 100 vestigingen over de hele wereld de grootste en meest toonaangevende producent van een breed scala aan decoratieve HPL platen voor binnen- en buitentoepassingen. www.abet.nl

‘Abet heeft de materialen en technieken, de creativiteit zit bij de ontwerpers’ Wat betekent de interieurarchitect voor Abet?

Meer mogelijk door samenwerking

“HPL werd aanvankelijk gebruikt als imitatie van steen of hout. Door contacten met interieurarchitecten, ontwerpers en kunstenaars ontstonden al gauw nieuwe mogelijkheden en toepassingen. Diafos bijvoorbeeld, een doorschijnend laminaat, en zeefdruk werden ontwikkeld en zelfs samengevoegd, waardoor 3d effecten ontstonden. Dit zijn typisch voorbeelden van de wisselwerking tussen Abet en de architect. Ook onze metaallaminaten zijn ontstaan door de creatieve inbreng van ruimtelijk ontwerpers. Abet heeft de materialen en technieken in huis, maar de creativiteit zit bij de ontwerpers. Door succesvolle co-creatie werd HPL verheven van imitatieproduct tot volwaardig designmateriaal. Met het hoofdsponsorschap is voor Abet de focus op de interieurarchitect weer terug en dat is heel waardevol.”

In het kantoor van de BNI op het Amsterdamse Borneo eiland is een prominente plaats ingeruimd voor een rode TOOtheZOO bank. Voor elke Intern wordt iemand die de vereniging een warm hart toedraagt uitgenodigd plaats te nemen op de bank. Deze editie Menno Bouwens van Abet Laminati, producent van decoratieve HPL platen.

Had die focus een boost nodig? TOOtheZOO

De rode bank op de foto is van TOOtheZOO , een Nederlands label dat zich richt op het ontwikkelen van designmeubilair voor kantoren, hotels en openbare ruimten. www.toothezoo.nl

bnı.

ıntern.

48

“Er is altijd wel contact geweest met de creatieve sector, maar door de vraag van de productiebedrijven naar standaardcollecties en grote hoeveelheden voor bijvoorbeeld de industrie, is het de laatste jaren wat verwaterd. Maar Abet wil weer meer vanuit samenwerking laten ontstaan. Dat sluit ook goed aan bij de ontwikkelingen in de architectuur: projecten worden steeds

# 1

maart—2014

49

in memoriam

inbox nbo

tekst: Henk Hulscher en Gerrit Schilder (kader) beeld: Henk Hulscher

BNI-lezing ezin Op 3 april 2014 vindt de tweede lezing in de BN BNI-serie Verdieping plaats in Pakze lezing lezi wordt dieper ingegaan op de huis de Zwijger in Amsterdam. Tijdens deze vraagstelling van deze Intern: Hoe staat de inte interieurarchitect ervoor anno 2014? V De lezing wordt mede mogelijk gemaakt door Vervoort, Silent Gliss en Pakhuis de Zwijger. Zie www.bni.nl voor meer informatie. ormatie

Louis de Boer Ambassadeur van de interieurarchitectuur

Archikidz ikid Op zaterdag 24 mei 2014 bouwen 300 kinderen nderen onder begeleiding van steel of o ander fantasiebouwwerk. architecten aan hun eigen droomhuis, kasteel Vorig jaar werd er met elkaar een stad gebouwd. bouwd Over het thema van deze editie onge wordt nog druk gebrainstormd. Het wordtt ongetwijfeld weer leuk. Kijk op www.archikidzrotterdam.com.

Op 22 november 2013 is Louis de Boer op 67-jarige leeftijd te Sneek overleden. Hij was BNI-lid sinds 1992 en heeft zich jarenlang voor de vereniging ingezet als bestuurslid en lid van diverse werkgroepen en commissies. Ter nagedachtenis aan interieurarchitect Louis de Boer een bijdrage van zijn goede vriend en collega Henk Hulscher. “Het was aan de vooravond van een stagnerende economie toen ik gedurende mijn studie om me heen begon te kijken naar een bijbaantje dat aansloot op mijn vakopleiding. Overal waar ik informeerde, kreeg ik nul op rekest. Niet zelden op norse toon. Met mijn sollicitaties ving ik steeds bot, totdat ik interieurarchitect Louis de Boer sprak. Hij was de eerste die aandacht en tijd aan me besteedde. Er was meteen een klik. Hij had op dat moment geen baan beschikbaar, maar zou aan me denken wanneer er een functie vrij kwam. Ik liet mijn gegevens achter en wachtte af.” “Louis de Boer, telg uit een ondernemersfamilie, begon zijn loopbaan in het bedrijf van zijn vader: een winkel in manufacturen te Makkum. Later verhuisde het familiebedrijf naar het centrum van Bolsward waar Louis en zijn vader het transformeerden in een stijlvolle meubelzaak. Dat was toentertijd een gewaagde koerswijziging op het nuchtere Friese platteland. Louis besloot architectonische vormgeving aan de Rotterdamse kunstacademie te gaan volgen. Na zijn studie vestigde hij zich als zelfstandig opererend interieurarchitect.” “Louis hield woord en nodigde mij na mijn afstuderen uit voor een ontmoeting in Heerenveen. Al snel was duidelijk dat we elkaar zowel vakmatig als in ontwerpopvattingen versterkten. Er groeide langzaamaan een hechte band die uitmondde in een duurzame vriendschap. Vele jaren zijn we met elkaar opgetrokken. We deelden dezelfde werknemer, gingen op (studie)reis, volgden cursussen en bezochten beurzen. Louis was een bon vivant die van zijn werk hield. We hebben veel plezier beleefd aan alles wat we samen ondernamen.” “Enige jaren geleden viel mij al geregeld op dat er wat met Louis aan de hand was. Zijn concentratie verminderde en zijn tomeloze energie nam zienderogen af. Gesprekken hadden niet meer hetzelfde karakter en we zagen elkaar steeds minder. Louis was ziek. Relatief lang heeft hij geprobeerd om dat te verbergen. Door zijn geaardheid kon hij zijn ziekte niet goed accepteren. Uiteindelijk heeft hij de strijd gestaakt en nu resten slechts herinneringen. Ik heb een dierbare vriend en collega verloren. Het vakgebied is een bevlogen interieurarchitect armer.” bnı.

ıntern.

nieuwe leden

Design Dist District

Alwin Reedijk Alwin Reedijk (43) is in 1995 afgestudeerd als interieurarchitect aan de Academie van Beeldende kunst in Rotterdam en in 2001 als architect aan de Academie van Bouwkunst in Rotterdam. Sinds 1998 werkt hij als zelfstandig interieurarchitect en architect. Dit doet hij sinds oktober 2013 binnen een samenwerking met Glenn de Groot, Karen Nije en Michaël Strenk onder de naam WTS architecten. www.wtsarchitecten.nl

Design District is een vakevenement voorr interieurdesign. inter Het evenement is van Hembr 21 mei tot en met 23 mei in Taets op het Hembrugterrein in Zaandam. Ongeveer Hans 140 deelnemers waaronder Kvadrat, Fritzz Hansen, Casala, Moroso, Flos, Vola en Palau tonen er hun nieuwste producten op het gebied van interieurdesign. Kijk op www.designdistrict.nl.

Light + Buil Building In Frankfurt zijn van 30 maart tot 4 april de nieuwste nieu snufjes te bewonderen op het gebied van verlichting, elektriciteit, automa automatisering en software tijdens de grote vakbeurs voor architectuur en technologie: hnolog Light + Builing. Het thema van deze editie is efficiënt energieverbruik. messefr Meer informatie op www.light-building.messefrankfurt.com.

Archive by Lernert & Sander S in Milaan De meubelbeurs van Milaan, de Salone del el Mobile, Mob is dit jaar van 8 tot en met 13 der ontwikkelt on april. Het kunstenaarsduo Lernert & Sander voor de Salon in opdracht van Het Nieuwe Instituut een installatie allatie op basis van de historische coleheefv In de jaren ’20 werkte dit lectie van behangfabrikant Rath & Doodeheefver. bedrijf samen met onder anderen architect ct H.P Berlage. Tot de jaren ‘80 hadden promin de producten van de behangfabriek een prominente plek in het Nederlandse beu op www.cosmit.it. interieur. Kijk voor meer informatie over de beurs

Design Your Yourself Louis de Boer 1946 - 2013

Louis de Boer is lange tijd actief geweest voor de BNI, als bestuurslid (2005 -2010) en als lid van verschillende commissies en werkgroepen. Hij bezat een duidelijke mening, zeker aan de bestuurstafel, die door het toenmalige bestuur uitermate gewaardeerd werd. Zijn (mensen)kennis en betrokkenheid ten aanzien van de professie maakten van hem een ware ambassadeur van de interieurarchitectuur. Een rol die hij jaren voor de vereniging heeft vervuld. Als goede bekende van diverse sleutelfiguren in het vakgebied was hij vaak aanwezig bij openingen, tentoonstellingen en beurzen in binnen- en buitenland. Zijn karakter en verschijning maakten hem tot een markant persoon en een opmerkelijk interieurarchitect. 50

Sabine Op den KampSchröder Sabine Op den Kamp-Schröder (29) heeft in 2006 haar opleiding bouwkunde afgerond aan de Hogeschool Zuyd in Heerlen. In 2008 studeerde ze af als interieurarchitect aan de Academie voor Beeldende Kunsten te Maastricht. Nadat ze drie jaar werkervaring opdeed bij diverse (interieur)architectenbureaus, richtte zij medio 2013 haar eigen bureau op: ontwerpbureau Op den Kamp. opdenkamp.eu

Onder de noemer Design Yourself organiseert eert de BNI een aantal congressen en en min seminars. De serie begint op 23 mei met een minicongres tijdens de vakbeurs Design District op het Taetsterrein in Zaandam. ndam. Op het programma staan een aar aanleiding aan lezing over storytelling en een discussie naar van de vragen: Werkervaring, waar vind ik dat?; Zijn social media het in barre tijden?; en Hoe veret medicijn med koop ik mijn bedrijf? Voorafgaand aan het congr congres vindt om 15 uur de Algemene ur de mogelijkheid m Leden Vergadering plaats en is er om 17 uur om samen te dineren. Vanaf 10 uur: Design District 15 uur: Algemene Leden Vergadering BNI 17 uur: diner 18 uur: minicongres Design Yourself 21.30 uur: borrel Op 22 en 23 november vindt in de reeks Design Yourself een groot bij- en naworks scholingsseminar plaats met lezingen en workshops over diverse vakinhoudelijke onderwerpen en thema’s als communicatie, ondernemen en acquisitie. In twee tie, ond e scholingsuren schol intensieve dagen kunnen de 16 verplichte worden gehaald. Kijk voor meer informatie en aanmelden op www.bni.nl. ww.bn # 1

maart—2014 art—20

Evelien Stamhuis Evelien Stamhuis begon in september 2013 aan de tweejarige Master Interieurarchitectuur aan de HKU. Hiervoor studeerde ze Product Design bij ArtEz Hogeschool voor de Kunsten. Al tijdens haar studie startte ze haar eigen studio Lienehuis (www.lienehuis.nl). Daarnaast werkt ze voor bureau I29 Interior Architects. 51

Meiré und Meiré

Kit is compleet bekabelbaar en biedt alle belangrijke aansluitingen voor de moderne mediawereld. Kit is in verschillende hoogtes, breedtes en dieptes verkrijgbaar. Het kan vrijstaand geplaatst worden en is ook als muurverbonden element verkrijgbaar.

Dornbracht MEM

[email protected] · www.palmberg.nl

..ontwerpt, ontwikkelt en realiseert professionele lockers op maat, compleet met intelligente sluitsystemen.

dornbracht.com/mem [email protected] Product Design Sieger Design

Quispel Deurne B.V. Dr. Hub van Doorneweg 36a 5753PM Deurne, Nederland T. +31 493 316855

Culturing Life

E. [email protected]

Lacinta

Ouders steeds vaker in de “achtertuin”

š de nieuwe exclusieve bureaustoel van Züco (in Spaans “de gordel”) š een significant ontwerp van de aluminium gordel die om de rug heenloopt. www.dauphin.nl

Lacinta met de ingenieuze in drieën gedeelde zitting met automatisch aanpassing aan iedere zitpositie. De elegant gevormde rugleuning volgt in perfecte samenwerking met de driedelige zitting iedere beweging van de gebruiker en maakt zitten tot een belevenis.

Als het om houten vloeren gaat

Het is een trend. Mensen die zorg nodig hebben wonen steeds langer zelfstandig. Maar met de opkomende vergrijzing zijn er de komende jaren niet genoeg geschikte zorgwoningen beschikbaar. Het komt dan ook steeds vaker voor dat er kleine huisjes of units worden geplaatst in de tuin van de kinderen. Op die manier wonen de ouderen zelfstandig, maar is er toch snel hulp voorhanden als dat nodig is.

EIGEN PRODUCTIE – SCHERPE PRIJZEN – 15 JAAR GARANTIE

Product Onze duoplank bestaat uit een 2-laags systeem van een watervaste berken multiplex drager. En de toplaag is van massief eikenhout van kwalitatief hoogwaardig Europees eiken. De onderlaag bestaat uit multiplex. Deze zeven houten fineerlagen die kruislings op elkaar verlijmd zijn zorgen er voor dat de duoplank mooi en stabiel is, waardoor de werking is geminimaliseerd. Onze houten vloeren zijn geschikt voor wandbekleding en vloerverwarming. Eigen beheer Kortom, of het nu gaat om de aankoop van ruwhout, het drogen, produceren, bewerken of afwerken van het materiaal;

De vraag naar dit soort oplossingen stijgt. Maar met een tuinhuis alleen bent u er nog niet. Om van een huis een thuis te maken is meer nodig. MS Wandbekleding biedt een totaaloplossing voor interieur: vloeren, gordijnen, behang, etc. Alles kan via MS Wandbekleding geleverd èn geplaatst worden, geheel naar uw smaak, kwaliteit en prijs.

wij hebben het gehele proces van bewerking tot het eventueel leggen in eigen beheer. Wij leveren eveneens in het buitenland. Waarin onderscheiden wij ons? Onze vloeren zijn van Nederlands fabrikaat en worden custom made gemaakt zodat wij iedere wens van de klant kunnen honoreren. Daarnaast leveren wij tegen scherpe prijzen een prachtig en eerlijk product en een daarbij passende garantie van 15 jaar. Mocht u geïnteresseerd zijn in onze mogelijkheden dan kunt u uiteraard geheel vrijblijvend contact met ons opnemen. Ook sturen wij u graag een aantal staaltjes op zodat u een indruk kunt krijgen van de verschillende mogelijkheden.

tel. 0512 - 212414 info@dutzfloors.com www.dutzfloors.com

De eigenaresse van MS Wandbekleding, Marijke Suijkerbuijk komt graag langs voor een persoonlijk advies op maat. Wat fijn is, is dat wanneer Marijke wordt ingeschakeld, alles tot in de puntjes geregeld wordt. De maten worden opgemeten. De gordijnen worden gemaakt én opgehangen. De vloeren worden gelegd en de muren kunnen via MS Wandbekleding worden behangen. U heeft er zelf geen omkijken naar.

Kortom: u heeft binnen de kortste keren een zorgeloos interieur, voor de zorgwoning. Maar uiteraard zorgt MS Wandbekleding ook voor de aankleding van uw “normale” woning, bedrijf of kantoor. Eens kennismaken? Marijke komt graag bij u langs om u het nodige te laten zien. Wilt u liever zelf komen kijken wat er allemaal mogelijk is? U bent van harte welkom in de winkel aan de Huijbergsestraat 9 in Bergen op Zoom.

Openingstijden: dinsdag t/m vrijdag 13.30 – 17.30 zaterdag van 10.00-12.00/13.30-17.00 verder op afspraak -3æ7ANDBEKLEDINGæsæ(UIJBERGSESTRAATæ 4611 MG Bergen op Zoom æ æææsæ 06-136 301 78 [email protected]/www.raamvloerwandbekleding.nl

Under-Cover Doorframes®: the art of less! Onzichtbare naadloze binnendeurkozijnen Het strakke interieur. Al jaren een trend. In het ontwerp zoeken architecten ook naar bouwkundige producten die aansluiten op deze stijl. Zo min mogelijk storende lijnen. Vanuit deze gedachte ontwikkelde Under-Cover Doorframes het ‘onzichtbare en naadloze’ binnendeurkozijn. Met het systeem kunnen deuren volledig opgaan in de wand of juist als

MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD BOUWEN MET REVOLUTIONAIRE EENLAAGSE WALL-LINQ CONCEPTEN

eyecatcher fungeren. www.under-cover-doorframes.com

Stratificato Massief HPL

Wandprestatie Hoge geluidisolatie en EI brandclassificering.

De interieurarchitect kent Abet Laminati van oudsher als trendsetter in HPL-land en dan vooral van de dunne HPL-plaat die op een drager moet worden geplakt. Velen realiseren zich echter niet dat in principe iedere dunne HPL ook als massieve zelfdragende plaat geleverd kan worden: Stratificato, Straticolor, Full colour en Black-All. Omdat de decorzijden van de plaat vrij te kiezen zijn uit zowat elke serie kleuren en structuren, is er voor ontwerpers een onbeperkte keuze aan combinaties te maken. En, alle massieve combinaties zijn per plaat leverbaar!

Hoog visueel comfort Een hoogwaardige vlakke wand, geschikt voor dunne toplagen.

Fluistermethode Montage met de bijna geruisloze fluistermethode.

Advertentie pagina

Geschikt voor interne verbouwingen zonder overlast voor derden.

Advertentie pagina

Arbeidsomstandigheden

www.abet.nl

Montagemethode (horizontale beplating) voldoet ruimschoots aan de Maximale Actie Limiet-waarde van 25 kg/pp (Fysieke en Ergonomische

Instar ECO Kit LED - ‘alles-in-één’ led oplossing van Lumiance - nu ook DIMBAAR

belastingen).

Efficiënter bouwproces & besparingen Kortere doorlooptijden door de efficiëntere montagemethode en

De Instar ECO Kit LED reeks van Lumiance breidt uit, met richtbare én dimbare versies!

platen op maat, zorgen voor een ruimere en schonere werkplek. Instar Eco Kit LED is een uiterst compacte verlichtingsoplossing, perfect voor een doeltreffende accentverlichting, zelfs in badkamers dankzij de IP44 rating (Klasse II). De reeks is een perfect alternatief voor 50W halogeenspots met een opgenomen vermogen van slechts 10W bij een lichtopbrengst tot maar liefst 515lm.

Duurzaam bouwen Minder grondstofgebruik, minder uitstoot CO2, minder afval

Nieuw is de richtbare Instar Eco Kit LED. Dankzij een identieke inbouwmaat van 68mm kunnen vaste en richtbare versies makkelijk gecombineerd worden toegepast. Instar ECO Kit LED versies zijn 25° richtbaar. Eveneens nieuw: dimbare versies geschikt voor fase-afsnijdimmers!

en 100% recyclebaar. Duurzaam bouwen volgens Bouwbesluit.

Kwaliteit- en prestatiegarantie Ondersteuning in technische engineering vanaf

Alle versies van Instar Eco Kit Led worden aangeboden in wit en geborsteld aluminium, met diverse kleurtemperaturen: 4000K/515lm, 3000K/460lm en 2700K/475lm en met een 36° lichtbundel.

Q

ontwerpfase tot en met bouwproces.

ll Wa lin KOMO ®ATTE ST IKB 2

E TAP

444

DR ® YW ALL SYSTEM

Altijd frisse lucht in toilet en badkamer Vieze geuren verdwijnen door mechanische ventilatie of door het openen van een raam. Dit duurt enige tijd en kost energie want de warme lucht in het toilet of de badkamer raakt zo verloren. Een efficiëntere techniek is de spoeltechniek TECElux waarin een luchtreinigingssysteem kan worden geïntegreerd. Dit systeem zuigt de lucht bij de bron weg (in de pot), filtert de lucht en voert de gereinigde lucht terug de ruimte in. Op deze wijze verdwijnt de vieze lucht sneller en gaat geen kostbare verwarmingsenergie verloren. Door zijn discrete vormgeving sluit TECElux aan op de architectuur van elk toilet en badruimte. Het grote glasoppervlak bestaat uit twee delen die samen een visuele eenheid vormen. De glasplaat dient als spatbescherming voor de wand, zodat die niet betegeld hoeft te worden. TECElux kan worden gecombineerd met bijna elk type keramisch toilet en douche-wc.

www.wall-linq.nl nl - inf nl no o@ @wa w ll ll-l -lliin nq q..nl nl +31 (0) 34 45 5 50 01 77 777 7 The Netheerlla an nd ds

Informatie: TECE Nederland Tel.: (0592) 415074 INFO TECE NEDERLANDNLäsäwww.tece-nederland.nl

www.baars-bloemhoff.nl

hét startpunt voor uw interieurproject iPad & Smartphone vriendelijk Online proefmonsterservice Tal van inspirerende projecten Enorm aanbod van materialen

GOLDMAN - ontwerp RON GILAD Ron Gilad grijpt met dit ontwerp terug op een van de grote iconen uit de geschiedenis van het design. Goldman kan gezien worden als een knipoog naar de traditionele bankierslamp. Het armatuur is voorzien van geavanceerde technologie en de lijnen zijn soepeler geworden. De slanke vormgeving is afgestemd op de nieuwe LED-technologie. Wel heeft Gilad bepaalde in het oog springende en direct herkenbare traditionele elementen behouden. Afwerkingen: Koperen body met groene diffusor - zwarte nikkelen body met grijze diffusor van rookglas Lichtbron: 49 led 2700K – totaal 420 lumen – CRI85 – 6W

Ouders steeds vaker in de “achtertuin” Openingstijden: dinsdag t/m vrijdag 13.30 – 17.30 zaterdag van 10.00-12.00/13.30-17.00 verder op afspraak -3æ7ANDBEKLEDINGæsæ(UIJBERGSESTRAATæ 4611 MG Bergen op Zoom æ æææsæ 06-136 301 78 [email protected]/www.raamvloerwandbekleding.nl

%ENSæKENNISMAKENæ-ARIJKEæKOMTæGRAAGæBIJæUæLANGSæOMæUæHETæ nodige te laten zien. 7ILTæUæLIEVERæZELFæKOMENæKIJKENæWATæERæALLEMAALæMOGELIJKæISæ5æ BENTæVANæHARTEæWELKOMæINæDEæWINKELæAANæDEæ(UIJBERGSESTRAATææ in Bergen op Zoom.

www.under-cover-doorframes.com

www.xtor.com

Advertentie pagina

Huck Torimex BV Postbus 3065 2220CB Katwijk ZH

T: 071-4097700 F: 071-4097701 [email protected]