1 tweemaandelijks blad van de beroepsvereniging nederlandse interieurarchitecten

thema: openingen

09/1

tweemaandelijks blad van de beroepsvereniging nederlandse interieurarchitecten

ADVERTENTIE 1

| Intern 1 | februari 2009 | openingen | 3

|6| Openingen In het openingsnummer van dit jaar pakken we het thema breed aan. Het openen en sluiten van deuren, de normen voor brandveilige deuren tot het openen van moge lijkheden voor interieur architecten. Open het blad.

inhoud 09/1 Column | 4 | Kort | 5 | Thema Han de Kluijver daagt interieurarchitecten uit tot het maken van mooie deuren | 6 | Bij het maken van brandcompartimenten spelen deuren een belangrijke rol. De normen hiervoor zijn onlangs aangescherpt. | 10 | Theo Elsing schetst de mogelijkheden voor interieurarchitecten wanneer het economisch niet zo goed gaat | 12 | De resultaten van de BNI enquête over de orderportefeuille bieden tal van openingen in donkere tijden | 17 | Auteursrecht | 20 | The Doors deuren | 21 | Van de Bestuurstafel | 23 | Nieuwe bureaumedewerker Tanja Van Dam stelt zich voor | 25 | Column Hanneke La Mark | 26 | in memoriam Joke Budding Fels | 27 | Agenda | 29 | Colofon | 30 |

Voorpagina: voetgangerstunnel, Brielle, HDK architecten bna bni bnsp, dec 2008

4 | Intern 1 | februari 2009 | openingen |

Column 09/1 Bring your hand! Japan heeft mijn hart gestolen! Na mijn eerste bezoek in 1995 ben ik verknocht geraakt aan het land, haar natuur, de inwoners, de cultuur. De seizoensverschillen zijn er intens en elk jaargetijde biedt iets speciaals. Zo kun je in december genieten van de subtropische zon op het zuidelijke eiland Kyushu terwijl er al sneeuw valt op het noordelijke eiland Hokkaido. Toch vertonen de Japanse landsstreken – prefecturen genaamd – in bouwfysisch opzicht maar hele kleine verschillen. De traditionele Japanse archi tectuur is er een van verfijndheid, lichtheid en finesse. De gelaagdheid van de houtenbouwsels – huizen, tempels en openbare gebouwen – is direct leesbaar. Bij een woonhuis en tempel ga je vrijwel altijd door een toegang in een muur cq schutting, waarna je een pad van step stones volgt richting de veranda. Deze houten veranda is licht opgetild boven het maaiveld en heeft bij de toegang een trap. De veranda meandert rond het gehele bouwwerk en vormt de eerste interieur zone. De tweede zone is de teruggelegde gevel, traditioneel opgetrokken uit houten frames met hier en daar rijstpapieren vakken. Grote delen van de gevel zijn uitgevoerd als schuifpanelen, een systeem dat als separatie elementen in het interieur wordt toegepast. Bij een traditioneel woonhuis is er vaak nog een entree zone, een ‘ontvangstkamer’. Voor buren, kennissen en collega’s is dit het enige deel van het huis dat zij ooit zullen zien, de rest is privé! Andere bezoekers komen zelfs niet verder dan de veranda. Nu wil het feit dat ik tijdens mijn laatste bezoek aan Japan een aantal dagen het appartement van een Japanse vriendin kon gebruiken. Zelf ging zij voor een week de stad uit wat mooi uitkwam. Toen ik haar belde voor overleg over de sleutel overdracht liet ze me weten dat ik daarvoor mijn ‘hand’ moest meenemen. Nu is het Engels van de gemiddelde Japanner door een sterk accent (vrijwel) altijd moeilijk te verstaan maar dit zei ze toch echt! “Bring your hand...” Toen ik daags daarop bij haar voor de deur stond werd alles duidelijk. De elektronische gadget cultuur waar de meeste Japanners zo verzot op zijn, heeft ook de woonomgeving duidelijk in z’n greep. De toegang tot het appartementencomplex heeft een gemeenschappelijke hal. Voor je naar de liften kunt moet je door nog een deur, die alleen te openen is door de bewoners met hun eigen hand!!

Sleutel en slot zijn vervangen door een hightech apparaat op de wand waar je met je vingers in grijpt. Dan druk je de bovenkant van de hand naar boven waarna een scanner die het -eerder vastgelegde- patroon van je aderen her kent en daarop de deur uit het slot haalt. Een wonderlijk efficiënt en preventief systeem in een land waar vrijwel geen criminaliteit voorkomt. Inbreken staat als bijzonder crimineel te boek. De reden hiervoor ligt verankert in het traditionele Japanse huis met gevels van houtwerk en rijstpapier. Exterieur en interieur waren slechts gescheiden door deze flinterdunne schil. De gehele burgergemeenschap was erop gebaseerd dat deze scheidslijn niet werd overschreden, ook niet door criminelen! Er wordt wel gesuggereerd dat daardoor de woorden openbaar als privé niet bestonden in het oude feodale Japan, men kon immers alles horen en (’s avonds bij kaarslicht) ook vaak zien wat er zich binnenshuis afspeelde. Echt toegang tot een woning verschafte men zich uitsluitend door voorbeeldige omgangsvormen of door te trouwen met de zoon of dochter des huizes. Tijden veranderen, als je vandaag de dag in Japan om je hand gevraagd wordt zit je daarmee niet meer aan een huwelijk vast, maar ben je toch binnen! Gerrit Schilder jr. Voorzitter BNI


Kort Geef advies! De BNI leden geven woonadvies tijdens de woonbeurs Wonen & Co in de Martinihal in Groningen. Deze beurs is 12-13-14-15 maart 2009 (zie ook agenda). ‘Helaas zijn wij dit keer mager vertegenwoordigd en zijn het steeds dezelfde mensen die zich willen inzetten om de BNI te promoten,’ zegt Brenda van der Laan. ‘We hebben een plek voor de BNI stand aangeboden gekregen en wij draaien mee met een adviesplein waar mensen van tevoren via het internet kunnen aangeven dat ze een interieurarchitect willen spreken en wie ze het liefste willen spreken. Wij hebben te weinig vrijwilligers om de stand van de BNI voltijd te bemannen, vandaar deze oproep: Zijn er mensen die belangeloos deel willen nemen aan deze beurs en die of mee willen draaien met het adviesplein of in de stand de BNI willen promoten? Zo ja, dan ontvang ik graag het liefst per omgaande je beschikbaarheid, je gegevens en een klein verhaaltje over jezelf en je buro. Mailen naar info@ brendavanderlaan.nl Dutch design versterken in het buitenland Het Dutch Design Fashion Architecture (DutchDFA) programma ligt op stoom. Minister Plasterk van Cultuur en Staatssecretaris Timmermans van Buitenlandse Zaken zijn vast besloten de Nederlandse kunst en cultuur op de kaart te zetten. In hun brief aan de Tweede Kamer ‘Grenzeloze Kunst’ brengen zij half januari gerichte focus aan voor de periode 2009-2012. Volgens Staatssecretaris Timmermans gaat het om ‘zien en gezien worden’. Daarom is geografische focus op ‘culturele hotspots’, en thematische focus op ‘Dutch design, fashion and architecture’ (DDFA), disciplines waar Nederland interna-

tionaal sterk staat, van belang. Ook is er aandacht voor cultureel erfgoed en cultuur en ontwikkeling. DDFA is een samenwerkingsverband dat grote overkoepelende projecten ontwikkelt op het gebied van Nederlands design, mode en architectuur. BZ, OCW en Economische Zaken werken nauw samen om een optimale output te bereiken. Doelstelling is marktverruiming en stimulering van de innovatie- en concurrentiekracht van de Nederlandse kunst. ‘De combinatie van eigenzinnigheid en gebruiksgemak van Dutch Design wordt internationaal erg gewaardeerd – door professionals en publiek’, aldus Plasterk. Doel van DutchDFA is om de positie van design, mode en architectuur van Nederlandse bodem, duurzaam te versterken in het buitenland. Hiervoor worden meer jarige programma’s opgesteld, welke zijn gericht op China, India en Duitsland. Het vierjarige Dutch DFA programma is overigens een tijdelijke toevoeging aan de bestaande regelingen en vervangt deze niet. Het groeiend internationale succes van Nederlandse design, mode en architectuur vormde de directe aanleiding voor het programma. Door de creatieve en innovatie kracht van deze sectoren wordt immers de economische concurrentiepositie en het imago van Nederland in het buitenland versterkt. DutchDFA wordt gesubsidieerd door de Ministeries van Cultuur, Onderwijs en Wetenschap, Buitenlandse Zaken en Economische Zaken. De afzonderlijke ministeries zullen jaarlijks één miljoen investeren in het programma. DutchDFA loopt van 2009 tot en met 2012. Ere lid Jan des Bouvrie geridderd Jan des Bouvrie is eind januari benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. De interieurontwerper en kunstenaar kreeg de Koninklijke onderscheiding uit

handen van de burgemeester van Naarden, Peter Rehwinkel. Des Bouvrie ontving de onderscheiding voor ,,zijn prestaties op het gebied van kunst en design en zijn grote bijdrage aan de vernieuwing van de wooncultuur in Nederland’, aldus Rehwinkel, die de hoge onderscheiding aan Des Bouvrie gaf tijdens het 40 jarig jubileumfeest van de kubusbank: ‘In 1969 werd het ontwerp door Meubel industrie Gelderland in productie genomen. Veertig jaar geleden dus. Vijf jaar geleden is de Kubusbank opgenomen in de collectie van het Stedelijk Museum. Ondanks die museale status, heeft het ontwerp nog niets aan actualiteitswaarde ingeboet. We vieren vandaag een jubileum van een ontwerp waarmee het Nederlandse meubel op de kaart werd gezet. Maar het jubileum betreft eigenlijk ook de ontwerper, Jan des Bouvrie. U groeide uit tot een toonaangevend binnenhuisarchitect en leverde u een verfrissende bijdrage aan de vernieuwing van de wooncultuur in Nederland. Uw heldere interieur- en meubelontwerpen, uw informatieve televisieprogramma ‘TV Woonmaga zine’ en ook uw boeken mochten rekenen op veel enthousiasme en waardering. Niet alleen bij vakgenoten maar ook in brede lagen van de bevolking. Die waardering blijkt onder andere uit de prijzen die aan u werden toegekend. Ik noem er slechts enkele, want het waren er nogal wat. Bijvoorbeeld in 1974 de ‘cultuurprijs’, in 1990 de ‘Stijlprijs’, in 1997 de gouden ‘Woonbeurspin’ en in 1999 de prijs voor het beste Nederlands Meubelontwerp. De grote waardering voor uw vakmanschap blijkt eveneens uit uw benoeming tot erelid van de Beroepsvereniging van Nederlandse Interieurarchitecten. De naam Jan des Bouvrie, verbonden aan vele ont werpen van ook in het buitenland

verkrijgbare meubels, woninginrich ting en apparatuur, is internationaal bekend. De aan u toegekende ‘Design Awards’ onderstrepen de internationale waardering voor uw werk.’

Onvermoeibaar gaat Des Bouvrie voort met het verspreiden van de kennis en het inspireren van nieuwe generaties. Peter Rehwinkel: ‘Uw inzet beperkte zich niet tot uw eigen onderneming. U vervulde een voorbeeldfunctie voor jonge ontwerpers als Marcel Wanders en Jurgen Bey. U trad op als juryvoorzitter van het Nederlandse Meubelontwerp. U was en bent als topontwerper een stimulans voor velen, zoals ook mag blijken uit de oprichting van een Jan des Bouvrie Academie aan de Hoge school van Deventer en de officiële opening, in augustus aanstaande, van het Jan des Bouvrie College voor Middelbaar Beroepsonderwijs aan het ROC te Amsterdam. Rehwinkel eindigde met de woorden: ‘Met bijzonder veel plezier mag ik u vandaag namens Hare Majesteit de Koningin, meedelen dat u bij Koninklijk Besluit van 13 januari 2009 bent benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.’


De nieuwe uitdaging: ontwerp eens een bijzondere deur

4


Het ontwerpen van een bijzondere deur voor een waterkering in een eveneens nieuw ontworpen voet gangerstunnel in de stadswallen van Brielle inspireerde interieurarchitect en architect Han de Kluijver het fenomeen ‘deuren’ eens aan een nadere beschouwing te o nderwerpen. Daarbij legt hij de nadruk op de esthe tische waarde en op de mogelijkheden die het anders leren denken over deuren biedt. De meeste moderne deuren in standaarduitvoering zijn immers nogal onop vallend en weinig interessant. Bovendien is het ontwerpen van ‘andere’ deuren g ebonden aan tal van voorschriften. Desondanks is er heel veel mogelijk. Hoog tijd dus voor de interieurarchitect om die uitdaging aan te gaan. Han de Kluijver architect bna bni bnsp

Deuren hebben twee belangrijke praktische basisfuncties. Enerzijds vormen ze met de muur waarin ze zijn aangebracht de scheiding tussen twee ruimtes. Anderzijds maken ze het mogelijk van de ene ruimte de andere te betreden. Niet minder belangrijk is dat ze bescherming bieden tegen ongewenste indringers, klimaat- en weersinvloeden en dat ze geborgenheid en privacy helpen bevorderen. Daarmee zijn deuren, zonder dat we daar dikwijls bij stilstaan, een essentieel element in het menselijk ‘samen leven’. Psychologische invloed Behalve genoemde praktische functies hebben deuren vaak ook een esthetische waarde en wellicht zelfs enige psychologische invloed. Om met de laatste te beginnen: de entree van een gebouw of woning roept meestal het beeld op van een deur met een klink. Een tastbare barrière die de grens aangeeft tussen de buiten- en de binnenwereld. Maar ook een psychologische barrière, want wat zich achter de deur bevindt, behoort tot het privé-domein en dat mag alleen worden betreden als men daartoe gerechtigd is of toestemming heeft verkregen. En dan de esthetische waarde. De deur maakt onderdeel uit van de entree die letterlijk gezichtsbepalend is voor een gebouw of woning. In het interieur van een gebouw of woning kunnen

1a

1

deuren overgangen tussen totaal verschillende ruimten accentueren. Daarbij spelen zaken als grootte en uitvoering van een deur een bepalende rol. In de architectuur wordt daaraan de laatste jaren weliswaar meer aandacht geschonken, maar nog steeds overheersen de weinig opvallende standaarddeuren, uitgevoerd in een beperkt aantal vaste maten. Hoe anders was dat in vroeger tijden.

Foto 1 en 1a: voetgangerstunnel, Brielle, HDK architecten bna bni bnsp, dec 2008


Opvallende uitstraling Deuren hadden in vroeger eeuwen juist vaak een zeer opvallende uitstraling. Een deur werd als statussymbool gezien, doorgaans indirect ver wijzend naar wat zich erachter bevond. Deuren straalden macht en rijkdom uit, of andersom werd achter een imposante deur juist stille armoede verborgen gehouden. In later tijden werden vooral de bogen rond de deur sterk ge detailleerd en gedecoreerd, terwijl de deur zelf strak en sober werd uitgevoerd. Een goed voorbeeld van deuren die dienden als gemeenschappelijk statussymbool zijn stadspoorten in verdedigingsmuren, onlosmakelijk verbonden met het beeld van de stad. De deco ratie van zulke poorten was erg belangrijk, net als in een later stadium bij deuren. Die soms indrukwekkende stadspoorten schermden het dagelijkse leven in de stad, maar ook bijzondere gebeurtenissen af voor de buitenwereld. Van veel van deze overweldigende stadspoorten zijn nog resten bewaard gebleven, zoals in Rome de Arco di Constantino.

3

Andere culturen Lag het ontwerp van deuren in de westerse culturen dus meestal in het verlengde van de uitvoering van de hele voorgevel, in Arabische landen zag – en ziet – het er anders uit: de gevels werden heel neutraal uitgevoerd, terwijl de deuren juist groot, kleurrijk en gedetailleerd waren. Ook bij de Dogons in Mali is dit goed te zien. De deuren zijn prachtig versierd en hebben daarmee een bepaalde maatschappelijke betekenis voor dit volk.

Ook religieuze opvattingen hadden in vroeger eeuwen grote invloed op ontwerp en uitvoering van deuren. Een goed voorbeeld is de Heilige Deur in de Sint-Pietersbasiliek in Rome. Heel belangrijk was de ceremonie van het openen en sluiten van het Heilig Jaar. De deur in de basiliek die normaal gesproken dichtgemetseld was, werd aan het begin van iedere jubileumperiode feestelijk opengebroken en tijdens het slotritueel weer plechtig dichtgemetseld. De paus tikt met een speciale hamer tegen de deur en verbreekt daarmee het zegel dat aan het einde van het vorige Heilig Jaar is aangebracht. Tijdens de slotceremonie is het opnieuw de paus die de deur verzegelt en aldus het Heilig Jaar afsluit.

2

Tegenwoordig wordt de functie van de stadspoorten overgenomen door tunnels, die de doorgang naar de stad binnen de muren openleggen. Een aardig voorbeeld is de tunnel die we mochten realiseren in de Brielse stadswallen, met daarin een deur van uitzonderlijke afmetingen. Het bijzondere is dat deze deur moet kunnen verhinderen dat het water uìt de stad naar het omringende land stroomt. Om geen donker gat in de wallen te veroorzaken is de tunnel voorzien van een ellipsvormig glazen dak. De kleuren van het glas symboliseren de overgang van water naar land.

6

4

5

Mooie diversiteit Elke deur had zijn eigen stijl en identiteit, meestal preluderend op het daarachter gelegen interieur. Een deur kon worden vergeleken met een toneelgordijn, waarachter het toneeldecor was opgesteld. Cultuurinvloeden speelden daarbij een grote rol. Onderdeel van cultuur is de architectuur, deze is verbonden met het interieur dat op zijn beurt is gerelateerd aan het ontwerp van de deur. Alle denkbare stijlen in architectuur en interieurontwerpen weerspiegelden


zich in de uitvoering van de deuren. Dat heeft een mooie diversiteit opgeleverd. Zoals bij de Dogons een minimaal interieur is te vinden achter een rijk gedecoreerde deur, is het bijvoorbeeld in de ontwerpen van de Nederlandse architect Dom (Hans) van der Laan juist een samenspel tussen een deur naar minimalistisch ontwerp en een minimalistisch interieur. Een uitgebalanceerde maatvoering en een systeem van verhoudingen, ook doorgevoerd in de detaillering van de deuren, zorgen voor een perfecte harmonie.

Steeds strengere regels Louter ten behoeve van het veiligheidsaspect gelden er dus steeds strengere regels. Het politie keurmerk en de voorschriften met betrekking tot de brandveiligheid volgens het Bouwbesluit moeten in acht worden genomen. Die voorschriften worden steeds strenger gehanteerd, zodat het voorkomt dat deuren extreem dik moeten worden uitgevoerd. Het spijtige gevolg is dat een afwijking van de standaard deurmaten niet vaak meer voorkomt, ook al door de extra kosten.

Alle extra eisen, beperkingen en standaardiseringen hoeven echter niet perse een negatief effect te hebben.

Alle extra eisen, beperkingen en standaardiseringen hoeven echter niet perse een negatief effect te hebben. De concurrentie wordt namelijk steeds groter wegens het groeiende aantal deurenfabrikanten, elk met zijn eigen specialisatie. Het positieve gevolg daarvan is dat die concurrentie zorgt voor innovaties in de ontwikkeling van deuren. Bovendien blijft het aanbod aan deuren nog enorm groot: met kleuren, materialen en vormgeving is van alles mogelijk. Een deur die voldoet aan de eisen van het bouwbesluit kan er dus nog steeds mooi en bijzonder uitzien. Voor interieur architecten een mooie uitdaging, dunkt me.

9

7

Is een deur van Dom van der Laan uitvoeringstechnisch nog te realiseren, tegenwoordig kennen we de beperking van de standaardafmetingen. Vroeger was er nog geen sprake van een bouwbesluit en was het ontwerpen van deuren nog niet aan beperkingen gebonden. Nu is de ontwerper gebonden aan strenge veiligheidseisen die een exclusievere vormgeving beperken. De grootste belemmering is dat er alleen maar garantie wordt gegeven op een standaard maatdeur. Dit weerhoudt de (interieur-) architect ervan nog af te zien van de standaardmaten, ondanks de vele technische mogelijkheden die er júist tegenwoordig zijn.

8

Foto 2: arcadi constantino, rome, foto nov 2008 Foto 3: voetgangerstunnel, Brielle, HDK architecten bna bni bnsp, dec 2008 Foto 4: Sidi-bou- Said, Tunesie, foto juli 2007 Foto 5: Dogon deur, Mali Foto 6: Heilige deur St-Pieter, Rome Foto 7: deur nonnenkloster van Hans van der Laan, Waasmunster-Roosenberg, Belgie 1972 Foto 8: versmelting, glasobject Han de Kluijver, 2009 (deurexperiment) Foto 9: there’s desire left (knock, knock), glas object Han de Kluijver, 2008 (deurexperiment)


Strengere norm brandwerende deuren Tekst: Ronald van Bochove

De norm voor de brandwerendheid van deuren is onlangs aangescherpt. In Nederland moeten brandwerende deuren nu voldoen aan de NENEN 1634-1. Deze nieuwe norm onderwerpt producten aan een andere, zwaardere manier van testen. Zo wordt bijvoorbeeld de temperatuur op een andere manier geregistreerd tijdens de test. Producten krijgen het, met name in de eerste tien minuten van een test beduidend zwaarder te verduren. De meeste Nederlandse producten hielden in het verleden geen stand wanneer ze werden onderworpen aan de testmethode conform NEN-EN 1634-1. Fabrikanten van verschillende deurtypen hebben daarom productaanpassingen moeten doen. Bij houten deuren bijvoorbeeld verhoogden ze in geval van 60 minuten brandwerendheid de deurdikte van 40 mm naar 54 mm. Een nadeel daarvan was dat de deuren hierdoor zwaarder werden, wat zowel voor het hangen sluitwerk als voor de monteurs die de deuren afhangen niet wenselijk was. Enkele fabrikanten gingen op zoek naar alternatieve brandwerende materialen. Dit heeft geresulteerd in brandwerende producten die voldoen aan de nieuwe norm NEN-EN 1634-1, maar die gelijk of zelfs lichter in gewicht zijn. Brandwerende regel Vooral het kromtrekken van de deuren tijdens brand is een groot probleem. Fabrikanten lossen dit op door opschuimende materialen in de deur te integreren. Pyrostona ontwikkelde de ‘Pyrostone regel’ om dit probleem te ondervangen, een toevoeging van een kunststof met minerale vezels die de deur stijf en stevig houdt onder vuurbelasting. De vinding leverde het bedrijf in april van het vorig jaar de Houtprijs 2008 op. De jury van de Houtprijs: ‘Door de vinding kan worden teruggekeerd naar dunnere en lichtere

deuren, hetgeen de arbeidsomstandigheden verbetert, transportkosten beperkt en problemen met het afhangen van deuren vermindert. Hierdoor zal de marktpositie van de houten deur behouden kunnen blijven.’ Pyrostona heeft licentie verleend aan DPW Te Paske B.V. die de productie en het vermarkten van de gepatenteerde vinding op zich neemt. Achter de kantlat Limburgia Utiliteitsdeuren heeft al haar brandwerende deuren gecertificeerd volgens de nieuwe Europese Norm NEN-EN 1634-1. ‘Reeds jaren geleden heeft Limburgia geanticipeerd door haar brandwerende deuren uitsluitend nog te testen volgens de nieuwe norm NEN-EN 1634-1’ aldus Rob Duisters, Product Manager bij Limburgia. ‘We laten onze deuren uitsluitend testen bij Efectis Nederland, het enige instituut op dit moment in Nederland dat geaccrediteerd is op

Limburgia plaatst sinds dit jaar als eerste in Nederland een label in haar brandwerende deuren. Geel betekent getest volgens NEN 6069; rood volgens NENEN 16341.

het gebied van brandwerende binnendeuren en binnendeurkozijnen volgens NEN-EN 1634-1’. ‘Vanwege de nieuwe norm hebben we diverse constructies moeten aanpassen’, vertelt Duisters. ‘Zo hebben we bijvoorbeeld al onze opschuimende materialen áchter de kantlat geplaatst. Dit is niet alleen esthetisch mooier, het biedt ook een praktisch voordeel: bij het monteren van deuren worden deuren vaak geschaafd. Daarmee schaaft de machine ook de opschuimende materialen weg. De deur voldoet dan niet meer aan het testrapport. De brandweerstand kan dan niet meer worden gegarandeerd. Door deze opschuimende materialen achter de kantlat te plaatsen, blijft de deur schaafbaar zonder dat de brandweerstand

Glazen deuren en wanden zijn populair in de kantoor omgeving. Diverse glazen deuren van Saint Gobain voldoen ook aan de nieuwe normen voor brandveiligheid


Ook deuren met glas of compleet glazen deuren kunnen aan de nieuwe, zwaardere eisen voldoen. Dubbele deur: ING Centerpoint – SGG CONTRAFLAM STRUCTURE

nadelig wordt beïnvloed. Ook hoeven bij Limburgia deuren geen opschuimende materialen in de sponning van het kozijn te worden geplaatst.’ Hermetisch sluitend Ook leverancier KONE heeft de strengere Europese eisen aangegrepen voor productinnovatie. KONE liet bij Efectis met succes een hermetische deur testen voor de uitvoeringen 60 minuten brandwerendheid en 60 minuten brand- en stralingswerendheid. Door de hermetisch sluitende functie in combinatie met de brandwerende en stralingswerende eigenschappen is de deur met name geschikt voor de hoofd- en subcompartimentering van geconditioneerde ruimten zoals operatiekamers, laboratoria en cleanrooms. Glazen deuren Ook deuren met glazen elementen of volledig glazen deuren kunnen brandwerend uitgevoerd worden. Nu steeds vaker wordt aangetoond dat een mens voldoende (dag-)licht nodig heeft voor de gezondheid en meer specifiek voor het menselijk functioneren is dit een belangrijke ont wikkeling.

Het brandwerend glas van Vetrotech Saint-Gobain wordt vrijwel dagelijks opnieuw getest. Het bedrijf doet ongeveer 300 brandtesten per jaar. Juist voor deze specifieke toepassingen in deuren zijn separate testen uitgevoerd. Toelichting: Een groot deel van de wanden in het interieur van ING Centerpoint zijn vervaardigd van glas. Hiervoor ging architect Axel Grothausen in zee met glasleverancier Saint-Gobain Glass. “Al geruime tijd werk ik prettig samen met Saint-Gobain”, zegt Grothausen. “In dit geval koos ik voor deze leverancier, omdat zij in staat zijn glazen panelen te leveren met een hoogte van 3.700 millimeter in bijzondere glaskleuren en -structuren.” Wegwijzers ‘Er is behoefte aan helderheid en transparantie op het gebied van brandwerendheid’, zegt Rob Duisters, ‘zeggen wat je kunt en vooral ook zeggen wat je níet kunt’. Limburgia plaatst sinds dit jaar een label in haar brandwerende deuren. Hierop staat aangeven hoeveel minuten de deur brandwerend is en volgens welke norm dit is bepaald. Er zijn twee kleuren labels: een rood label conform NEN-EN 1634-1, een geel label volgens

de Nederlandse Norm NEN 6069. De onafhankelijke Stichting Keuringsbureau Hout (SKH) houdt toezicht op de toepassing van dit label. Ook fabrikant Berkvens constateerde dat het voor architecten, opdrachtgevers en bestekschrijvers soms moeilijk kan zijn wegwijs te worden in de regelgeving voor brandwerende producten. Berkvens ontwikkelde daarom de Branddeur kozijnwijzer. ‘Met behulp van deze tool weet de architect of opdrachtgever in drie muisklikken welke deur-en-kozijncombinatie voldoet aan de brandwerende eisen,’ zegt Dennis Rhoe van Berkvens. Er is ook een papieren versie van dit naslagsysteem beschikbaar. Berkvens heeft naar eigen zeggen als enige in Nederland 30 en 60 minuten brandwerende deuren volgens de nieuwe Europese norm in een extreme afmeting, namelijk 1600 x 2990 mm. Limburgia. Introduceerde de Branddeuren verkenner. In één oogopslag kan in dit handige document exact worden bepaald welke brand werende deur in welke specificatie in combinatie met welk kozijn aantoonbaar brandwerend is gecertificeerd.’

ADVERTENTIE 2


Licht in lastige tijden Open deuren De interieurarchitect kan zich op verschillende manieren weren tegen economische schommelingen. De kredietcrisis zal ook gevolgen hebben voor ons vakgebied, al is tot op heden de omvang van de recessie nog niet te overzien. Eén ding moeten we niet uit het oog verliezen: het is een tijdelijke terugslag in een economische ontwik keling, die vanaf 1985 vrijwel onafgebroken gegroeid is. Zaken als bruto nationaal product BNP en omvang van de welvaart zijn nog altijd beduidend hoger dan 20 jaar geleden.

Tekst en beeld: Theo Elsing

Dat de interieurarchitecten in een kwetsbare positie verkeren bij economische schommelingen is duidelijk. Zij zijn vaak de luxe en de toegevoegde waarde in een bouwproces. De architecten zullen – als zij dat al niet deden – de interieurklus erbij doen en misschien zelfs vrijwel gratis om de opdracht maar binnen te halen. Ook zij ondervinden de gevolgen van de recessie, vooral in de nieuwbouw. Een mogelijk kwalitatief minder eindresultaat wordt dan maar op de koop toegenomen. Minder lichtpunten en meer verlengsnoeren. Doorstarten van een eigen bureau is feitelijk al overleven in crisistijd. De positie moet worden bepaald ten opzichte van de concurrentie, er is wel veel inzet en enthousiasme, maar nog weinig ervaring, financiën verdienen minstens zoveel aandacht als het vak zelf en als het er op aankomt zal zelfs de beroepsgroep de functie als vangnet, steunverlener en raadgever niet naar

behoren vervullen. Dan zijn eigen netwerk en het eigen vermogen – en zelfvertrouwen – om problemen te kunnen doorzien en op te kunnen lossen van levensbelang. Het zijn misschien open deuren bij het doorstarten van een eigen bureau en bij het overleven van een recessie, waarnaar deels al in Intern 08/3 is gerefereerd en die nu weer de revue passeren. De Marketing Mix Van cruciaal belang, ook voor interieurarchitecten, zowel bij de start als bij de doorstart en zowel in tijden van welvaart als in tijden van recessie, is de zgn. Marketing Mix. Marketing en het zich verwerven van een marktpositie is de hoofdvoorwaarde om als onderneming te starten en te overleven. Even goede vrienden met de collega‘s, maar wel de concurrentie aangaan, ook met de gerenommeerde bureau’s. Ook deze kunnen hun zwakke punten hebben: hoge overheadkosten, langzamer reageren op gewijzigde s ituaties, routinematig werken in plaats van maatwerk, verminderde creativiteit, eenzijdigheid.

Bij de Marketing Mix staat de doelgroep centraal en moet worden uitgegaan van de vraag en de behoeften van de doelgroep. De doelgroep is die categorie consumenten (opdrachtgevers), of meerdere categorieën, waarbinnen een bepaalde vraag bestaat naar een bepaald product, of die vragen hebben naar bepaalde producten. Bij de Marketing Mix gaat het om de vier P’s die om de doelgroep heen functioneren: 1 Product 2 Plaats 3 Promotie 4 Prijs Ad 1, het product Marketing is afgestemd op het hebben of kunnen leveren van een kwalitatief goed product, dat voldoet aan de wensen en de eisen van de opdrachtgever of consument.


Ad 2, de plaats Opdrachtgevers en consumenten komen, zeker in de startfase, de doorstartfase en in tijden van recessie, niet vanzelf op een product af. Zij wensen er op een duidelijke plaats en afgesproken tijd er over te kunnen beschikken. Ad 3, de promotie Voortdurend moeten contacten met potentiële consumenten en doelgroepen worden onderhouden en zo nodig worden opgefrist. Het product, met de daaraan verbonden kwaliteiten, alsmede toegevoegde waarden als service, moeten voortdurend – en per doelgroep op verschillende wijze – onder de aandacht gebracht worden. Ad 4, de prijs Alles heeft zijn prijs. De doelgroepen moet echter wel bereid zijn die prijs te betalen en daarbij kunne zeker aspecten van concurrentie een rol spelen. Schema:

Product (kwaliteit)

als ook met het product en met de doelgroepen. Waar in tijden van welvaart sprake kan zijn van een groeistrategie, kan het in tijden van recessie een overlevingsstrategie zijn. Altijd komen daarbij de volgende aspecten aan de orde: a Productontwikkeling Een idee wordt ontwikkeld tot een toepasbaar plan of ontwerp of een potentieel succesvol concept. Deze aanpak kan al rekening houden met een langere termijn. Is het product (ontwerp of wijze van aanpak) eenmalig of is het er op gericht – al of niet aangepast – herhaald te worden. b Marktpenetratie Een totaal nieuw product of concept kan zondermeer op de markt gebracht worden. Er kan ook sprake zijn van het vinden van een niche. Bij een product dat met dat van e en ander vergelijkbaar is moet men in een bestaande markt en bij bekende doelgroepen worden binnengedrongen. Dan is het een kwestie van prijs-kwaliteit en het zich in p ositieve zin onderscheiden van de con-

Prijs (concurrentie)

Doelgroep

Plaats (beschikbaar)

Promotie (service)

De Marketing Mix wed al in de 20er jaren van de vorige eeuw door de Amerikaan McCarthy geformuleerd. Product, prijs, plaats, promotie en doelgroepen beïnvloeden elkaar voortdurend: de Wet van de Communicerende Zaken. Groeistrategieën en overleven Bij een doorstart en bij overleven in tijden van recessie zijn nog een aantal zaken van belang die zowel met de eigen visie te maken hebben

currentie. Alle vier de P’s van de Marketing Mix zijn dan aan de orde. Dat vergt toch meestal tijd en daar dient men in de groei- of overlevingsstra tegie rekening mee te houden. c Marktontwikkeling De markt ontwikkelt en wijzigt zich voortdurend. Potentiële en reeds eerder vastgestelde doelgroepen, ontwikkelingen, trends, concurrenten (voor interieurarchitecten o.a. de architecten, maar ook

de stylisten) en de economische ontwikkelingen verdienen de constante aandacht. Een recessie hoeft niet per definitie negatief uit te pakken. d Diversificatie Bedenk dat 20% van alle aquisitie-activiteiten tot resultaten leidt en dat daarmee 80% van de omzet gegenereerd wordt. Mensen, doelgroepen en opdrachtgevers zijn zeer verschillend. Het is dan een kwestie van diversiteit en kwaliteit. Een interieurarchitect heeft verstand zowel van kleuren, stoffering, meubels en inrichting, maar moet zo nodig ook muren kunnen verzetten. Kijk of de werkwijze en de producten of diensten aanslaan en wees alert wanneer de groei er uit dreigt te raken. Tijd voor een vernieuwing of aanpassing van producten en diensten? Overweeg eens regelmatig overleg met een coach uit het vak, die wat meer afstand tot het geheel heeft. Een open mind Een eigen bureau is in eerste instantie een onderneming, die financieel rendabel moet zijn. Daar mag best worden bijgewerkt in loondienst elders of er kan ook sprake zijn van een gezins situatie die tijd en aandacht vraagt, maar er moeten wel op een gegeven moment keuzes worden gemaakt als er werk aan de winkel is. Een stevig ego en initiatief zijn onontbeerlijk en een opdrachtgever komt maar één keer. De vier P’s en de lange termijnvisie, veelzijdigheid en kwaliteit spelen een rol. Daarnaast zijn beperkte en overzichtelijke lasten van cruciaal belang. Desnoods weer even tijdelijk terug naar de garage, kelder, bezemkast. Wel op tijd naar alle relaties de kerst- en nieuwjaarskaart de deur uit gedaan? Voor alles een open mind naar de toekomst. Communicatie is mensenwerk en marketing is mensenwerk en persoonlijkheid en karakter maken deel uit van het ego. In tijden van doorstart, maar ook van recessie, is onderhandelen van cruciaal belang. Een klassieker hierbij is Onderhandelen met Succes van Gavin Kennedy.


Overweeg eens regelmatig overleg met een coach uit het vak, die wat meer afstand tot het geheel heeft.

Alles is onderhandelbaar en met iedereen. Het is een kwestie van gezond verstand en het niet uit het oog verliezen van de minimaal gestelde doelen of de minimaal te bereiken resultaten. Eventuele (gespeelde) emoties dienen hierbij zeer selectief te worden toegepast en functioneel te zijn. In tijden van recessie – en bij nieuwkomers in het vak- kan er harder en langduriger worden onderhandeld. Het openingsbod is echter het

machtigste wapen in onderhandelingen, met de overtuiging van de eigen kwaliteiten. Een opdrachtgever mag beginnen met zich te verslikken. Indien deze aanpak echter schriftelijk wordt gedaan is het risico van afhaken navenant. Dus het liefst in een direct persoonlijk contact. Tot op de bodem gaan in toegeven, bij voorbeeld inzake honoraria en kosten, kan echter een fors nadeel betekenen op langere termijn. Ook in betere

t ijden kunnen opdrachtgevers trachten terug te komen op de – voor hen- gunstige voorwaarden van weleer. Dan overtuigd zijn van de eigen kwaliteiten, duidelijk zeggen dat het indertijd ook om coulance naar de opdrachtgever ging en desnoods de opdrachtgever adviseren om maar naar een stylist te gaan. Kansen bij recessie? Elk nadeel heb nog altijd zijn voordeel, zoals de vooraanstaande filosoof Joh. Cruyf stelt. Huizen worden gedurende een recessie minder snel verkocht en men is geneigd om te blijven waar men is. Toch zijn er misschien juist daarom verbeteringen en aanpassingen nodig. Dat wat men zich met een nieuw of ander huis gewenst had kan mogelijk ook met de bestaande woning – en mogelijk zelfs goedkoper – gerealiseerd worden. Het geheel naar wens opleveren en inrichten van een nieuw huis is financieel ook niet niks en neemt al gauw zo’n 10% van de aankoopsom in beslag. Daarnaast worden voorgenomen verbouwingen uitgesteld, die later alsnog gerealiseerd gaan worden. Mogelijkheden te over voor verbouwingen, uitbouwen en herinrichtingen, want er zijn nog opdrachtgevers en er wordt nog geld verdiend. Ook mogelijkheden om contacten voor later op te bouwen en nu al de plannen te maken. Uitdagingen, ook voor (door)starters en mogelijke lichtopeningen in lastige tijden.


Gewoon je stinkende best doen Dan komt het goed In januari stuurden we onze leden een kleine enquête. Hoe staan we er aan het begin van het jaar voor en maken wij ons zorgen? Uit de retour gekomen formulieren blijkt dat de reden tot zorg over de opdrachtenstroom in het komend jaar bij de helft van de bedrijven speelt. Uit de opmerkingen blijkt gelukkig ook dat we creatief en strijdbaar zijn. Interieurarchitecten zien voldoende openingen en licht in deze donkere tijden. Meer acquisitie, meer aandacht voor netwerken en het verbreden van het productpakket en diensten kan de interieurarchitect, die voornamelijk opereert vanuit een eenmanszaak, behoeden voor de nare gevolgen van de kredietcrisis.

Tekst Ronald van Bochove De BNA heeft met een grote enquête onder haar

leden geconstateerd dat het slecht gaat met de architectenbranche. Er is zelfs een helpdesk geopend om de leden bij te staan in economisch moeilijke tijden. Voor de meeste architectenbureaus wordt 2009 in economisch opzicht een moeilijk jaar. Ruim de helft (52%) van de bureaus voorziet dit jaar een daling van de omzet. Gevraagd naar de verwachtingen van de orderportefeuille in 2009 menen de bureaus dat met name de bouw van woningen en kantoren het sterkst zal afnemen (respectievelijk 37% en 39% procent denkt dat het belang van deze sector voor hun bureau afneemt). De sectoren die volgens de meeste bureaus het sterkst in belang zullen toenemen, zijn de gemengde projecten (wonen/werken/winkelen) en de gezondheidszorg (respectievelijk 24% en 23% verwacht een toename). Onze enquête was beduidend kleiner in omvang maar we beschouwen de reacties van ongeveer

Project van ontwerp bureauifa bv Fotografie: Onno Roozen te Amsterdam

10 procent van de benaderde leden als representatief voor de branche. Een kleine meerderheid van de leden maakt zich geen zorgen. De lidbedrijven, veelal eenmanszaken, hebben genoeg werk voor de komende drie tot zes maanden. De verwachting is dat het wel moeilijker zal worden. De acquisitie verloopt in meer dan de helft van de gevallen normaal tot minder dan vorig jaar. In een derde van de gevallen minder tot slecht. De helft van de leden constateren dat beslissingen bij opdrachtgevers worden uit- of afgesteld. Op de particuliere markt zien onze leden dat de verhuisbeslissing vaker wordt uitgesteld. Reden om er van uit te gaan dat het op pijl houden van de orderportefeuille dit jaar meer moeite zal kosten dan vorige jaren. Nieuwe kansen Uit de toegezonden reacties blijkt echter ook dat we een strijdbare beroepsgroep zijn. De kleine ondernemer laat zich niet gemakkelijk uit het veld slaan. Het wegvallen van een opdracht om-

dat de verhuizing niet doorgaat biedt gelukkig ook kansen omdat als alternatief voor renovatie of verbouw gekozen wordt, constateren diverse leden. Veel van de oplossingen om meer werk binnen te halen ligt op het vlak van netwerken en het bezoeken van oude klanten en het zoeken van samenwerkingsverbanden. De leden zien ook mogelijkheden in het verbreden van hun diensten en het spreiden van de risico’s door meerdere marktsegmenten te benaderen, of zelfs het nemen van een bijbaantje om terugval in de orderportefeuille op te vangen. In de media is veel aandacht voor de negatieve kanten van de kredietcrisis. Daardoor laten de leden zich niet van slag brengen: “Het is allemaal wat minder, maar geen reden tot paniek zoals de media ons doen geloven. Gewoon je stinkende best doen, dan komt het allemaal wel goed.”


De verzamelde gegevens Er reageerden 31 interieurarchitect en. Dat is ongeveer 10 procent van de benaderd e leden. Bedrijfsomvang en soort opdracht en Het merendeel van de bedrijven is eenmansbedrijf (21) Er reageerden zes klein e bedrijven en drie grote. Hun opdrachten zijn voornamelijk in de particuliere (22) en kantoor (21) markt. Op een tweede plaats kwamen opdr achten in de horeca en utiliteit (beiden 11). Ond er het kopje anders werd de zorg vier maal geno emd en daarnaast de gemeente, scholen(2) retai l en verbouw. Orderportefeuille en acquisitie Het grootste deel van de reacties gaf aan dat de orderportefeuille er dit jaar normaal tot minder dan vorig jaar bij stond (26). Ond erverdeeld in 10 normaal, 11 minder dan vorig jaar en 5 er tussen in. Drie bedrijven vond dat de orderpor tefeuille er uitstekend bij staat. Twee daarvan hebben een grote bedrijfsomvang. Het merendeel van de bedrijven heef t nog werk voor 3 tot 6 maanden (14). Elf bedr ijven hebben het vooruitzicht op nog drie maanden werk. Vier van zes tot negen maanden en twee hebben nog voldoende werk voor het hele jaar. Van de bedrijven waarvan de orde rportefeuille minder is dan vorig jaar heeft het grootste deel (7) nog werk voor de komende drie maanden. De bedrijven die aangaven dat hun orde rportefeuille normaal is (10) hebben kunnen bijna allemaal (9) 3 tot 6 maanden door. Opdrachtgevers hebben in de helft van de enquêtes opdrachten opgezegd of uitgesteld. (16 uitgesteld of afgeblazen, 15 niet) De acquisitie voor dit jaar verloopt in het merendeel van de bedrijven normaal (16). Voor vier bedrijven gaat het heel slecht en zeve n zitten voor hun gevoel tussen normaal en slech t. In deze laatste categorie zit een groot bedr ijf, de overigen waar het minder mee gaat zijn eenmansbedrijven (7).

Ongerustheid Van de bedrijven maakt een klein e meerderheid zich vooralsnog niet ongerust (18). De bedrijven die zich wél zorgen maken (15) (twe e bedrijven antwoorden ja en nee om verklaard e redenen) zijn voornamelijk eenmanszaken. Bijzonder is wel dat twee van de drie grote bedr ijven zich ongerust maken over de toekomst en vier van de zes kleine bedrijven ook. Enkele van de opmerkingen • “Ik verwacht kansen in deze tijd waarin nieuwbouwprojecten worden uitge steld of afgesteld. Hierdoor is verbouw vaak eerder aan de orde.” • “Onze doelgroep en werkmethode is niet ‘standaard’. We hebben een product ontwikkeld dat erg laagdrempelig is en zelfs in crisis tijden blijkt te werken. Vast bedrag, duidelijke taal, en geen verrassingen achteraf voor de klant. Het betekent voor de interieura rchitecten die in ons netwerk zitten dat ze van de traditionele methode van werken moeten afwijken en soms ook met iets minder geno egen moeten nemen. De keerzijde is dat we tot nu toe (we werken al 6 maanden op deze man ier) geen gebrek aan opdrachtgevers hebben gehad.” • “Voor onze bouwkundige klussen (verbouw, uitbouw) kan de recessie gunstig uitpakken, omdat mensen niet duur verhuize n maar voor minder kosten verbouwen.” • “Wij willen niet teveel van de med ia sfeer aantrekken, we kijken naar nieuwe com municatie middelen gericht op de eindgebruike r.” • “Veel netwerken, face to face, het blijft toch gunnen, boekjes maken, website upda ten, mailen en bellen. In werkgroepen zitten.” • “Ik moet zorgen voor extra inkomen door middel van bijvoorbeeld bijbaantjes, ik moet letten op uitgave, en meer marketing /net werken.” • “Bezoeken oude opdrachtgevers, bedrijven mailen, op uitnodigingen van open ingen etc. reageren, dus acquisitie…”

• “We zijn veel aan het bellen om andere opdrachten binnen te halen proberen samenwerkingsverbanden aan te gaan.” • “Ja, want de vooruitzichten zijn in het algemeen zijn niet rooskleurig. Nee, wan t ik kan nooit ver vooruit kijken en heb cont inu goed te werken. De toekomst zal het uitw ijzen. Wel zal ik actiever acquisitie gaan plegen.” • “Particuliere sector heeft minder te lijden: mensen verhuizen niet maar beslu iten hun oude woning te verbouwen. Het zal wellicht rustiger worden, maar na de topd rukte van afgelopen jaren is dat eigenlijk wel even prima.” • “Onderneem nieuwe initiatieven in binnen als buitenland; Bundel initiatieven met collega’s om groter projecten aan te kunnen pakken; Bied een totaal pakket aan, vanaf ontw erp tot project begeleiding op de werkvloer .” • “Door spreiding van risico (vers chillende branches) spelen wij in op de vraa g van onze opdrachtgevers. Daarbij werken wij veel voor intermedia's (woninginrichters, inter ieurbouwers en keuken specialisten in het hoge segment) zonder interieurarchitecten in dienst.” • “Er valt weinig aan te doen afwa chtende houding bij de opdrachtgevers, er is nog geen vertrouwen.” • “Als geldverstrekkers hun financ ieringsbeleid niet bijstellen zoals de Minister hen heeft gevraagd wordt het probleem.” • “Ik ga er vanuit dat minder men sen gaan verhuizen, maar daardoor wel mee r behoefte hebben aan renovatie en verbouw ingen van hun woning, daarbij is onze hulp vaak nodig.” • “Het is allemaal wat minder, maa r geen reden tot paniek zoals de media ons doen geloven. Gewoon je stinkende best doen, dan komt het allemaal wel goed.”

“Onderneem nieuwe initiatieven in binnen als buitenland”


Netwerken en innoveren Behalve de BNI activiteiten en met name die van de regio’s vervult een beroepsvereniging de rol van platform voor netwerken. Maar er zijn tal van studiedagen, beurzen en werkgroepen die het mogelijk maken in contact te komen met nieuwe inspirerende ideeën. Een belangrijke ontwikkeling die in vele marktsegmenten een rol speelt is duurzaam, cradle to cradle, maatschappelijk verantwoord ondernemen. In dit kader past de oproep van Ingrid Hendrickx: VIBA-inspiratieavond op 5 maart Verantwoord ondernemen als interieurarchitect. Hoe doe je dat? Ingrid Hendrickx, Interieurarchitect BNI, organiseert op uitnodiging van de VIBA op 5 maart een inspirerende avond bij de Stichting VIBA expo in ’s Hertogenbosch. De kernvraag is: Hoe kun je als interieurarchitect maatschappelijk verantwoord ondernemen? Sprekers zijn Stella van Himbergen, project manager bij Dutch Design in Development (DDiD) en Wessel Breeuwsma, directeur van Herman Miller Nederland. Als je als interieurarchitect een milieu- en maatschappelijk verantwoord ontwerp wil maken dat daarnaast ook nog spannend, innovatief en betaalbaar moet zijn, hoe ga je dan te werk? Welke criteria hanteer je? Welke keuzes maak je wat betreft materiaalgebruik? Hoe selecteer je (leveranciers van) producten? Welke doelen stel je? Waar haal je je informatie vandaan? Hoe kun je van materialen of producten bepalen of ze duur-

Duurzaam ontwerp interieur woonboerderij Beltrum Ontwerp: Interieurarchitect Ingrid Hendrickx

zaam en eerlijk zijn? Welke verschillen zijn er tussen duurzaam, eco, fair trade en Cradle to cradle geproduceerde producten? Hoe blijf je op de hoogte van innovaties en nieuwe ontwikkelingen op dit gebied? Deze avond krijgt u antwoord op deze vragen. Inspirerend en effectief Ingrid Hendrickx vertelt in een inleiding hoe zij genoemde aspecten in één ontwerp verenigt en hoe zij te werk gaat bij het selecteren van materialen en producten. Welke obstakels en kansen zij in de ontwerpfase en in het commerciële traject tegenkomt. Om beter te illustreren welke

aspecten een rol spelen bij de keuzes die je maakt, heeft zij twee sprekers uitgenodigd die vanuit hun eigen ervaringen en bedrijfstak vertellen over hoe je verantwoord kunt ondernemen en hoe deze bedrijven dat in de praktijk aanpakken. Eén daarvan is Stella van Himbergen. Zij is project manager bij Dutch Design in Development (DDiD), een organisatie die de import van duurzaam geproduceerde producten uit ontwikkelingslanden bevordert. Ze vertelt welke criteria dit bedrijf stelt bij de selectie van ontwerpers en bedrijven en hoe bijzonder het is dat Nederlandse ontwerpers een kans krijgen om in een ontwikkelingsland aan de slag te gaan. Een ontwerper die door DDiD is uitgezonden komt aan het woord om te vertellen hoe dit allemaal in de praktijk werkt. Daarnaast zal Wessel Breeuwsma, directeur van Herman Miller Nederland, ingaan op welke niveaus in het bedrijf het duurzaam produceren en het Cradle to cradle concept is verweven en hoe die principes exact in de praktijk worden toegepast. Herman Miller produceert Cradle to cradle gecertificeerd kantoor meubilair. De sprekers zullen laten voelen hoe inspirerend en effectief het is om duurzaam en verantwoord een bedrijf of woonhuis in te richten. Na de presentaties is er tijd om vragen te stellen van en te discussiëren. Ingrid Hendrickx, heeft sinds 1994 een eigen bureau gespecialiseerd in natuurlijke interieurconcepten. Zij maakt in de ontwerpen zoveel mogelijk gebruik van ecologisch en biologisch afbreekbaar materiaal, innovatieve recycling en fair trade producten. Haar bureau Interior Sense, bedenkt en realiseert interieurconcepten voor overheid, bedrijven en particulieren. www.interiorsense.nl De VIBA is een vereniging van (interieur)architecten, aannemers, bouwadviseurs en bouwleveranciers met hart voor en kennis over integraal Bio-logisch bouwen. Maandelijks worden Vibacafé-lezingen georganiseerd door de Stimulus groep van de VIBA. www.vibavereniging.nl Plaats: De Gruyterfabriek Peter Schmid -auditorium SVE Veemarktkade 8, gebouw (unit) B, 5222 AT ’s Hertogenbosch www.vibavereniging.nl Datum: donderdag 5 maart 2009

Receptieruimte Gemeente Utrecht Ontwerp: Interieurarchitect Ingrid Hendrickx

hoe inspirerend en De sprekers zullen laten voelen verantwoord een effectief het is om duurzaam en bedrijf of woonhuis in te richten


interieurarchitect Tegen een vast bedrag maakt de r van een woning een ontwerp voor de woonkame

3D visualisatie en styling Als voorbeeld van het verbreden van de werkzaamheden van de interieurarchitect het bureau van Joyce Giebels B-GIN. B-GIN Interieurontwerp/ Styling is een klein creatief bedrijf dat zich voornamelijk richt op Interieurontwerp, Standbouw en Projectinrichting. Naast deze activiteiten wil B-GIN ook ondersteunend werk verrichten voor (BNI Leden) bedrijven in de vorm van 3D visualisaties. Deze visuals – op de computer uitgewerkte 3D illustraties – geven een concreet beeld van het uiteindelijke resultaat. Het resultaat is een overtuigende en visueel aantrekkelijke presentatie van interieur, stand of project.

‘Inrichten is meer dan alleen meubilair in een ruimte plaatsen. Het gaat om het creëren van eenheid en harmonie. De samenwerking tussen interieurarchitect en opdrachtgever bepaalt het resultaat,’ zegt Joyce Giebels. ‘Een communicatieve instelling, een ondernemend ingesteld karakter en klantgericht denken dat is waar B-GIN voor staat. Een direct en persoonlijk contact garandeert een vlotte en consequente uitvoering. Met oog voor detail, individuele wensen, trends en creatie interieurideeën creëert B-GIN een persoonlijk op de klant afgestemd sfeerbeeld. B-GIN Interieurontwerp/Styling Joyce Giebels Interieurarchitect BNI Adm. de Ruyterstraat 9 5666 ES GELDROP T. 06-48829557 E. [email protected] I. www.b-gind-sign.nl

Franchise Sommigen zeggen dat het vak van de interieurarchitect wordt uitgehold , anderen zijn laaiend enthousiast over de fra nchise formule Zomooj. Een initiatief van Geoff rey Wijn om een breder e doelgroep te interesseren voor interieurarchitectuur, krijgt in de franch ise formule een concre te vorm. Geselecteerde int erieurarchitecten verbin den zich aan de formu le. Tegen een vast bedrag maakt de interieurarch itect een ontwerp voor de woonkamer van een wo ning. ‘Het is een entree product, waarmee je als interieurarchitect in contact kan komen me t nieuwe potentiële opdrachtgevers,’ zegt Ha nk Oosterbaan van Zomooj. ‘Het is iets dat waarde toevoegt aan bijvoorbeeld een hypoth eek. Je kunt mensen we l een bloemetje geven als ze een woning kopen, het is leuker om iets wa ardevollers mee te geven. De Rabobank bijvoorbee ld, heeft de diensten van onze interieurarchitecten nu ook in haar hypotheek verstrekking toegev oegd en gesprekken worden gevoerd met me erdere makelaars.’ “Zomooj is een landelijk netwerk van interieurarchitecten. Voor een vas t bedrag van  495,voorzien gediplomeerd e interieurarchitecten de opdrachtgever binnen 7 werkdagen van een compleet interieurontw erp. Het interieuradvies

bestaat uit een platte- gro nd, een perspectief tekening, een kleuradvi es en tips voor meubels en verlichting.” stelt de website. ‘Zomooj richt zich het hogere segment in de particuliere markt . Het woonadvies aan hu is is de dobber waarop wij drijven,’ zegt Ooste rbaan. ‘Daarnaast breide n wij het dienstenpakket uit met meer particulier e opdrachtgevers, projecton twikkelaars en diensten voor de zakelijke markt . Om de kwaliteit van het geleverde werk te bewaken houden we om de zoveel tijd reviews en beoordelen we elkaars werk. Het is een mome nt om te sparren met colleg a’s en het is prettig om als éénmansbedrijf toc h collega’s te hebben me t wie je ervaringen kan del en.’ Deelnemers worden op basis van geleverd werk geselecteerd en leggen een bedrag van 10.000 euro in. Van het binnen de formule geleverde werk wordt een omzetger elateerde fee van 10 procent aan Zomooj afg estaan. ‘In ongeveer dri e jaar tijd is het bedrag we er terugverdiend,’zegt Oosterbaan. ‘Het is mo gelijk om samen te we rken in een regio of par t time te werken. Daarm ee zijn we ook aantrekkelijk voor moeders van jonge kinderen die een ful l time baan moeilijk me t werk kunnen combinere n.’

Zomooj levert de benodi gde software en de cen trale back-office beschi kt over een gezamenlijke bibliotheek waar al het werk is terug te vinden . En het bedrijf zorgt voo r een stroom aan opdrachtgevers in de regio. Zomooj bestaat nu bijn a een jaar. Binnen Zom ooj zijn nu twee BNI leden actief. De eerste 4 interieurarchitecten zijn nu net langer dan zes maanden binnen het con cept bezig en hebben goede ervaringen. Informatie: www.zomooj .nl


Auteursrecht

Verboden toegang of vrij entree in het auteursrecht Door Kees Berendsen, advocaat bij Croon Davidovich advocaten

Peepshow Het verlenen van toegang tot een peepshow houdt niet alleen de gemoederen bezig van de bezoekers van een peepshow. Ook juristen tot en met de raadsheren van het gerechtshof en de hoge raad kunnen er van wakker liggen. Vallen de opbrengsten van de entreekaartjes onder het gewone btw tarief of kan een peepshow worden aangemerkt als een toneeluitvoering, opera of pantomime waardoor het in aanmerking komt voor het lage tarief? Dat was de vraag. Het gerechtshof vond dat een peepshow vergelijkbaar is met een toneeluitvoering. Het feit dat het culturele karakter of het culturele niveau bij peepshows van een hele andere orde zijn dan bij toneeluitvoeringen e.d. doet daar niet aan af. De hoge raad bevestigde dat oordeel. Het is maar dat u het weet voordat u op de wallen in Amsterdam een kaartje koopt. U betaalt het lage btw tarief en u gaat naar een gewone toneelvoorstelling. Het recht is een raar ding. De artistieke toets in het auteursrecht Deze uitspraak heeft niet alleen gevolgen voor de hoogte van het toepasselijke btw tarief. Het betekent ook dat een peepshow auteursrechtelijk beschermd is. Ook daarvoor geldt dat het culturele niveau van de voorstelling geen rol speelt. De rechter kijkt daar niet naar en wil naar ook niet naar kijken. Denk dus niet dat de rechter een peepshow bezoekt om te beoordelen wat voor auteursrechtelijk vlees hij in de kuip heeft. Aan het artistieke niveau van een product hoeven

dus niet al te hoge eisen gesteld te worden. In elk geval gaat de rechter niet op de stoel zitten van de kunstrecensent. Dat geldt bij voorbeeld ook voor architectonische werken en voorwerpen van interieurarchitectuur en vormgeving. Architecten en ontwerpers kunnen zich net als de makers van peepshows al gauw beroepen op hun auteursrecht. Overigens is het, om iedere twijfel over de auteursrechtelijke beschermbaarheid van ontwerpen van industriële vormgeving weg te nemen, geen slecht idee om die ontwerpen bij het Benelux bureau voor Industriële E igendom in Den Haag als model te deponeren. Dat is niet duur en geeft – anders dan de A uteurswet – zekerheid. Verboden toegang? Ging het in de peepshow zaak om de letterlijke toegang tot het etablissement waar de peepshow gegeven werd en de daaruit vloeiende inkomsten, in het auteursrecht zelf heeft het begrip ‘toegang’ een veel verder strekkende betekenis. Het auteursrecht vormt in zekere zin een belemmering tot de vrije toegang tot informatie Wil iemand dit artikel nadat het eenmaal gepubliceerd is bijvoorbeeld integraal op het internet zetten om de belangwekkende inhoud ervan zo wijd mogelijk te verspreiden dan heeft deze mijn toestemming daarvoor nodig. Die geef ik natuurlijk. Maar blijft staan dat ik die zonder enig voorbehoud kan weigeren. Verboden toegang tot mijn werk dus. Er is al heel wat afgeprocedeerd over de vraag in hoeverre het auteursrecht hier niet een ontoelaatbare hindernis opwerpt in de sfeer van het grondrecht van de vrijheid van meningsuiting.

Over het algemeen verlopen die procedures gunstig voor het auteursrecht. De redenering is daarbij dat de afweging van wat wel of niet vrij gereproduceerd en gepubliceerd mag worden binnen de structuur van de auteurswet zelf al plaatsvindt. Die kent immers allerlei uitzonderingen zoals ten behoeve van het onderwijs, de wetenschap, de pers en het gebruik voor strikt persoonlijke doeleinden. Zo mag een student van de academie voor bouwkunst voor eigen doeleinden en ook nog eens in het kader van zijn opleiding zonder een maquette maken van een architectonisch werk, ook al rust daarop nog auteursrecht. Toegang hier verzekerd dus. Maar het auteursrecht staat niet voor niets onder druk en het maatschappelijk evenwicht verschuift voortdurend. Open deur Toegang is natuurlijk in de eerste plaats gewoon een deur, waardoor je ergens naar binnen kunt, een uitnodiging om toe te treden tot de daar achter liggende ruimte. Ontwerpers van pictogrammen maar ook minimalistische architecten zien als ideale toegang juist het ontbreken van alles dat de toegang ook zou kunnen verhinderen. Gewoon – zoals in het pictogram boven dit stukje – een gat in een muur, waarachter dan nog altijd wel iets zal zijn waartoe toegang verschaft wordt, bijvoorbeeld – zoals eveneens in het pictogram – een vierkante ruimte tussen vier witte muren. De ene deur is de andere niet, de ene uitsparing in de muur niet de andere. De architect kiest zorgvuldig ‘zijn’ toegang tot de door hem ontworpen ruimte en bepaalt daarmee tegelijkertijd


Schuif Door

de beleving van de entree, de entree dus niet alleen als de toegang waardoor je binnenkomt maar ook als de manier waarop je binnenkomt. De beleving dus. Het is juist dat persoonlijke door de architect bepaalde concept dat maakt dat hij auteursrecht heeft. Niet alleen de materiële toegang an sich is dus beschermd maar ook de wijze waarop de toegang in het bouwwerk geïntegreerd is. Het kan geen kwaad om dat concept duidelijk bij de opdracht te beschrijven. Bestaat er twijfel over het oorspronkelijk karakter van het ontwerp dan kan dat van pas komen. Rechters houden van ‘onderbouwing’ zodat ze daar hun conclusies aan kunnen verbinden. Recht op toegang De auteurswet bepaalt niet alleen dat de architect auteursrecht heeft op de door hem ontworpen toegang van een ruimte, maar ook dat hij zelf altijd toegang tot zijn eigen werk behoudt. Dat geldt ook als het bouwwerk dat hij maakte wordt verkocht. De eigenaar mag hem de toegang daartoe niet beletten en moet hem dus gewoon toelaten. Hij moet daar wel een goede en relevante reden voor hebben Zo zou het kunnen zijn dat hij foto’s van zijn werk wil maken, bij voorbeeld voor zijn archief of ten behoeve van publicatie. Het recht van toegang mag niet worden gebruikt om wijzigingen in het bouwwerk aan te brengen. Dat zou te ver gaan. Maar niets staat natuurlijk de architect in de weg om in goed overleg met de eigenaar een door hem gewenste aanpassing bespreekbaar te maken. Misschien stelt de eigenaar zich ook daarin toegankelijk op.

The Doors heeft haar uitgebreide collectie draaien schuifdeuren in Nederlands en Italiaans design gecompleteerd met een inbouwsysteem voor schuifdeuren dat aan de hoogste kwaliteitseisen voldoet. Scrigno, marktleider in Italië, produceert technisch perfecte inbouwframes voor schuifdeuren in een duurzame, solide en uiterst eenvoudig te monteren constructie. De inbouwframes worden afgewerkt met gipskarton of pleisterwerk en zijn ook aan te lengen op bestaande wanden. In lijn met de filosofie van The Doors waarin functie en design centraal staan, geeft dit inbouwsysteem – met als favoriete frametype Scrigno Essential – de essentie weer van eigentijdse inbouwschuifdeuren. Ze zijn glad en strak af te werken zonder overbodige en in stijl afwijkende deurkozijnen. Zelfs de aluminium aanslaglijsten op de kopse kant kunnen worden geverfd in de kleur van de muur. The Doors brengt Scrigno op de markt, met 12 jaar garantie op railsysteem en corrosie. Het product is voor 95% montage gereed en op de plaats van bestemming binnen 3 minuten te plaatsen. Levering gaat vergezeld van heldere plaatsingsinstructies, rail, wielen, deurgeleider, sluitstrips en echtheidscertificaat. Bij Scrigno Essential passen alle deuren in standaardmaten die naar eigen wens en smaak

kunnen worden afgewerkt. “Werkelijkbijzonder wordt het systeem met een Movi Design deur van The Doors. Daarmee introduceren we in Nederland ‘the Italian Job’: een kwalitatief topframe in Italië ontworpen door architect Piero Esposito en daar geproduceerd door Scrigno, met erbij de mooiste Italiaanse schuifdeuren die er zijn”, concludeert Clementine van Meer van The Doors. Scrigno inbouwframes en bijpassende deuren zijn onder meer te zien in het Amsterdamse hoofdkantoor van The Doors. Technische specificaties, Scrigno productkenmerken en toepassingen zijn te vinden op www.thedoors.nl

ADVERTENTIE 3


10 vragen aan de nieuwe bureau medewerkers van BNI. Jullie hebben haar natuurlijk al ontmoet op de BNI prijsuitreiking of aan de telefoon gehad. Tanja Van Dam versterkt ons bureau als secretariaat medewerker. 1. Vanwaar kom je? Ik kom uit Amsterdam, de leukste stad van Nederland! Maar dat bedoel je niet denk ik? Voor de BNI heb ik gewerkt bij de afdeling communicatie van VU medisch centrum. Omdat dat zo’n grote – en logge – organisatie is ben ik daar na een jaar weg gegaan. Ervoor heb ik namelijk drie jaar bij een kleine organisatie gewerkt: Friends of the Earth International, een internationaal secretariaat van een wereldwijd netwerk van milieuorganisaties, waarvan Milieudefensie het Nederlandse lid is. Mijn Engels is nu hartstikke goed! 2. Waarom koos je voor de BNI? Ik heb heel wat sollicitatiegesprekken gevoerd, maar hoewel men mij meestal graag wilde hebben, heb ik dus ook heel veel banen afgewezen. Gewoon omdat ik nogal kieskeurig ben, en me dat ook kon veroorloven. Tot ik een interessant gesprek had bij de BNI. In een nieuw, kaal kantoor, vol met verhuisdozen. 3. Heb je een favoriete Interieurarchitect? Nee, ik heb geen favoriet. Het is erg van mijn stemming afhankelijk waar mijn interesse ligt. Maar om dan toch een bekend iemand te noemen: ik vind het werk van Evelyne Merkx erg fijn. Helder en toch warm. 4. Wat vind je een mooi interieur? Ik houd er van als een inrichting van een huis iemands persoonlijkheid benadrukt. Ik gruw van gelikte, onpersoonlijke ruimtes. Ik houd van creativiteit. En zie dat graag terug in een woonhuis, maar bijvoorbeeld ook in een winkelinrichting. 5. Wat is de uitdaging voor je bij de BNI? Ik houd ervan als zaken op rolletjes lopen. En doordat Matthijs en ik terecht zijn gekomen in een situatie waarbij er heel wat dingen op poten gezet moeten worden, zie ik daar wel de uitdaging. Mijn streven is om straks, na de verbouwing, een goed lopend kantoor te creëren.

6. Wat moet op korte termijn worden aangepakt? Wat mij betreft komt er zo snel mogelijk een nieuwe website. In deze ‘moderne’ tijd is dat denk ik je belangrijkste visitekaartje. Leden en geïnteresseerden moeten snel en simpel informatie kunnen vinden. Adresgegevens moeten correct zijn. En voor ons op kantoor willen we graag dat er administratieve zaken onder hangen, zodat het één geheel vormt, wat voor iedereen overzichtelijk zal zijn. 7. Wat gaan de leden van je merken in de komende maanden? Op dit moment werken Matthijs en ik allebei thuis, omdat het BNI kantoor verbouwd wordt. Begin Februari hopen we weer op de Wilgenweg te zitten. Ik hoop dat de leden daarna zullen merken dat BNI-zaken goed en accuraat worden afgehandeld, waar het nu nog wat rommelig en langzaam gaat. 8. Waar kijk je het meest naar uit? Bedoel je bij de BNI? Naar het nieuwe kantoor natuurlijk! Lijkt me heerlijk om weer een echt bureau te hebben en genoeg ruimte om overzichtelijk te werk te gaan en niet langer tussen de verhuisdozen te hoeven scharrelen. Maar ik kijk ook uit naar mijn driedaagse tripje naar Londen dat ik eind februari samen met mijn dochter ga ondernemen! 9. Wat is GOUD voor jou? Ik heb vier kinderen: drie jongens (24, 18 en 9 jaar) en een meisje dus (21 jaar). De oudste twee wonen inmiddels op zichzelf. Iedere maandagavond houden we ‘eten-bij-je-moeder-thuis’ avond. Ik kook dan uitgebreid en bak altijd een taart als toetje. Meestal eet er nog wel iemand mee; een vriend of vriendin van mij of van één van de kinderen. Voor mij is het echt Goud! Om te zien hoe mijn kinderen zich ontwikkelen. Het zijn gezonde, fijne, zelfstandige mensen die ook nog eens leuk met elkaar omgaan.

10. Vertel eens iets verrassends over jezelf Ik zei al eerder dat ik van creativiteit houd: ik zit geregeld achter de naaimachine om kleding te naaien of om weer eens nieuwe kussenhoezen te naaien (omdat ik weer in een andere ‘mood’ ben en mijn huis daar nodig op aangepast dient te worden). Ik knip en scheur van alles uit tijdschriften en kranten en hang dat op als inspiratie in de WC en in de woonkamer. (En bewaar dus dozen vol met van alles en nog wat). Inspiratie vind je overal, de hele dag. Het licht over het IJ op weg naar de BNI kan mijn hele dag in een bepaalde kleur zetten. Maar ook teksten kunnen een innerlijke wereld openen. En daarom vind ik interieurs ook zo belangrijk: me met mooie of grappige, maar vooral persoonlijke spullen omringen maakt me blij! O ja, en verder kan ik Arabisch lezen!

ADVERTENTIE 4


van de bestuurtafel De verbouwing van het BNI-kantoor loopt goed op schema: in de derde week van januari leverde de aannemer de ruimte op, waarmee een eind kwam aan weken van boren, zagen en timmeren en het stof kon worden opgezogen. Als vervolgens de vloerengieter, de timmerman en de behanger hun werk gedaan hebben, kunnen de bureau medewerkers, die de afgelopen tijd ‘dakloos’ waren en hun werkzaamheden vanuit huis verrichtten, vanaf de derde week van februari hun nieuwe werkplek betrekken. Nooit geweten dat een verbouwing zoveel stof kon doen opwaaien! Complimenten overigens aan bestuurslid Marielle van Kuijk, die de verbouwing in goede banen leidt.

Jammer is wel dat de verbouwing zo’n groot beslag legde op de medewerkers, dat de bouw van de nieuwe BNI-website wat vertraging heeft opgelopen. Van de vijf aanbieders die wij in december aanschreven om een offerte uit te brengen, zijn er twee over gebleven. Zij komen begin maart tijdens de tweede bestuursvergadering van 2009 de plannen voor een vernieuwde site presenteren. Uiteraard wordt de opdracht gegund aan het bedrijf dat de meest overtuigende ideeën voor de website van onze vereniging uiteen zal zetten. Het zal vervolgens wel april of mei worden voor de nieuwe versie van bni.nl online zal zijn. Nog even geduld dus. Voorts was een groot deel van het bestuur op 16 december jl. vertegenwoordigd in Den Haag, waar de aftrap voor Dutch Design Fashion Architecture werd gegeven. Zoals we vorige keer al schreven, beoogt dit samenwerkingsprogramma met o.a. vertegenwoordigers van NAI, Premsela, Modint, BNA, BNO en BNI, ontwerp van Nederlandse bodem in het buitenland te promoten. DutchDFA zal zich aanvankelijk richten op Duitsland, India en China. Wilt u op de hoogte blijven over dit samenwerkingsverband, dan kunt u terecht op www.dutchdfa.nl. Hier vindt u niet alleen informatie over het programma, maar ook inspirerende nieuwsberichten op het gebied van architectuur, mode en design.

Bent u net als wij nieuwsgierig naar het eindresultaat, reserveert u dan alvast zaterdag 21 maart in uw agenda: aansluitend op de eerste algemene ledenvergadering van dit jaar, die om 13.00 uur begint (locatie wordt nog nader bekend gemaakt), bent u vanaf 17.00 uur meer dan welkom op de Wilgenweg 26 B in Amsterdam, om met het bestuur en andere BNI-leden een glas te drinken op het nieuwe kantoor.

In de maand januari gaf Bart Melk studenten van de Hogeschool van de Kunsten Utrecht gastcollege over interieurarchitectuur, terwijl Gerrit Schilder uitgenodigd was om over ons vak lezingen te geven aan de St. Joost Academie in Breda en aan de Haagse Hogeschool. Beiden grepen de gelegenheid natuurlijk aan om de studenten te informeren over de BNI, waarbij ze het belang onderstreepten om lid te worden van de beroepsvereniging.

Onze voorzitter bracht bovendien een afsluitend bezoek aan Maleisië, waar hij de afgelopen periode gastexaminator was aan de UiTM, faculteit Interior Architecture. Voorts was Gerrit Schilder in januari een weekend op Malta, waar hij sprak met plaatselijke vakgenoten die voor nemens zijn een Maltese beroepsvereniging op te richten. Aansluitend bezocht Schilder de halfjaarlijkse vergadering van de ECIA, de overkoepelende instantie van Europese beroeps verenigingen voor interieurarchitectuur. Tot slot is Gerrit Schilder nauw betrokken bij de aanpassingen aan de Wet op de Architectentitel (WAT). Daartoe wordt frequent vergaderd met o.a. de Rijksbouwmeester en een afvaardiging van de BNA. Genoeg geschreven nu, we zullen u over bovenstaande en andere onderwerpen uitgebreid bijpraten tijdens de Algemene Ledenvergadering op 21 maart aanstaande. Houdt u voor de locatie en de agenda onze berichten in de gaten. Tot binnenkort! Matthijs Borghgraef

De volgende bedrijven leveren hun bijdrage aan de inrichting van het BNI-kantoor: [Marike: wastafel] [Duravit: toiletpot] [Geberit: inbouwreservoir] [Mosa: tegels] [Vola: kranen] [Deltalight: inbouwspots] [ABB: lichtschakelaars] [LKM Collection: deurklinken] [Betonlook: gietvloer] [Vescom: Behang] [Robin Hood Produkties: armaturen] [SV: bureaus, ladenblokken, kasten] [Okamura: bureaustoelen]


Column | Hanneke La Mark | Winnipeg Witte sneeuwkristallen worden over de kale vlaktes geblazen. Het beeld dat wij kennen wanneer de wind over zanderige stranden waait en langzaamaan een duin ver plaatst. Ik heb ijsvrij en ben verheugd. Zo koud als het daarbuiten is, zo warm voel ik me van binnen. Vandaag zie ik mijn vriendje weer na 70 dagen alleen te zijn geweest. Ik vlieg naar hem toe om mijn warmte met hem te delen. Samen in winterwonderland. De sterren twinkelen en de kou verwelkomt me met een zachte bries. Ik steek mijn want tussen de zijne terwijl Louis Armstrong ‘What a wonderful world’ in mijn hoofd zingt. Terwijl wij diep weggekropen onder de wollen dekens al slapend onze indrukken verwerken wordt er een witte ijsdeken over de stad gelegd. Warm en slaperig open ik mijn ogen en steek mijn koude neus verder boven de dekens uit. Vanuit het souterrain zien de uitgestrekte straten er wollig uit. De ramen zijn gestippeld met hier en daar een minuscule ijsbloem. De zon streelt het wit waardoor de buitenwereld glinstert. Ze vraagt of ik buiten kom spelen.

Na een warme douche en vijf lagen kleding later duw ik de met ijs geglazuurde voordeur open. Ik verwelkom het buiten met een nies. Met mijn rubberen zolen knisper ik door de verse sneeuw en markeer zo de weg naar espresso en anijscake. Koud krijgt hier een nieuwe betekenis. Een windvlaag herinnert me aan mijn nietigheid. Ook de zon maakt me bewust van haar kracht. Geen zon is geen warmte. Met de zon in mijn gezicht voel ik de achterkant van mijn benen afkoelen. Ik voel dat ik leef. Weer binnen pel ik een laagje kleding af. De warmte doet mijn ledematen tintelen en ik voel me welkom. De winter spiekt door de ramen maar ik keer hem de rug toe. Ik geniet van het Winnipegse saamhorigheidsgevoel. Spelende kinderen, muziek, kletsende families, de geur van verse broodjes en vrolijke, kleurrijke winkeltjes. Alles onder één warm dak. Buiten wacht de witte winter trouw. Want hij wéét dat wanneer ik binnen ben ik toch weer naar buiten wil.

1/2 ADVERTENTIE


Joke Budding was gedurende 32 jaar niet alleen een trouw maar vooral ook een actief lid van de BNI. Ze kwam naar de ledenvergaderingen, las de stukken en liet van zich horen. Ze nam deel in diverse commissies en was van 1981 - 1985 bestuurslid. Een interieur van haar hand wat we allemaal kennen was het interieur van het buro van de BNI aan de Falckstraat. Het heeft haar gestoord dat daarmee onlangs door het bestuur zo achte-

loos is omgegaan. Toen de verhuizing van het buro werd aangekondigd was ze tevoren niet geïnformeerd. Er was niet gedacht aan een eventuele verhuizing van het interieur. Een slordigheid die geen voorbeeld voor opdrachtgevers van BNI leden mag zijn. Voor de laatste keer ontmoette ik haar aan het einde van de ledenvergadering in de RAI in Amsterdam in oktober vorig jaar. Ook daar was veel om je over op te winden, een opwinding

die bij haar altijd ontstond uit betrokkenheid. Een reis waarop ze zich verheugde, met zo’n catastrofale afloop. We zullen haar missen. Joke van Hengstum

BNI bestuur en leden wensen de nabestaanden en haar bureau veel sterkte toe. Met de collage van haar werk weten we dat ze nog lang een bron van inspiratie voor ons zal zijn.

In memoriam Joke Budding Fels

keuken appartement Amsterdam Mercedes MAC Amersfoort, waarbij MAC

staat voor Mercedes Multi Activity Centre

slaapkamer appartement Amsterdam

De portret foto is gefotografeerd door Speer fotografie

Joke Budding Fels

keuken woonhuis Amstelveen De interieur foto’s zijn gefotografeerd door Fotostudio Fels & Mamahit

ADVERTENTIE 5


Agenda

Cradle to Cradle workshop donderdag 5 mrt 2009 van 09:00 tot 17:00 Het doel van de workshop is om met de deelnemers mogelijkheden te onderzoeken om tot concrete stappen te komen voor realisatie van Cradle to Cradle in eigen bedrijf of organisatie. In deze workshop zal uitgebreid aan bod komen wat Cradle to Cradle heel concreet en in detail inhoudt. Onderwerpen die worden uitgediept zijn: - De uitgangspunten - Intelligente Product Systemen - Triple Top Line - Eco-efficiency versus Eco-effectiviteit - Intelligent Materials Pooling - Community: Daarnaast wordt aan de hand van een Checklist inzicht verkregen in het hele veranderingsproces van ontwerp en productie. Met een speciaal ontwikkelde scan wordt vervolgens onderzocht waar de eigen organisatie met betrekking tot Cradle to Cradlesm staat, waar kansen en mogelijkheden liggen, in hoeverre er al actie is, wat de mindset in de eigen organisatie is, enzovoorts Een zeer interactief programma waarin er afwisselend in kleine groepen als in de grote groep gewerkt wordt. Er is veel ruimte voor inbreng van eigen cases en discussie. Kosten:  495,- Locatie: Centraal in Nederland www.bebeneficial.nl om je aan te melden.

Expositie Eeuwig Eromes projectinrichting te Wijchen Van 13 februari tot en met 8 mei 2009 Een stoel, kruk of vloerkleed van fietsbanden. Meubels van oude dekens of vodden. En wat te denken van een lamp van kale tennisballen of een stoel gevormd uit productie overblijfselen. Producten of onderdelen hebben op zeker moment hun leven erop zitten en zijn rijp voor de

stort. Voor veel ontwerpers vormt het gegeven ‘afgedankt’ juist de inspiratie tot een nieuw idee. Onder de titel ‘Eeuwig’ is bij Eromes projectinrichting te Wijchen een expositie te zien van meubels en objecten uit hergebruikte materialen. Het is de eerste tentoonstelling in een reeks van presentaties ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van Eromes. De organisatie is in handen van Yksi Ontwerp uit Eindhoven.

Wereld wijd wonen Martiniplaza Groningen Van 12 tot en met 15 maart 2009 Steeds gemakkelijker verschaffen wij ons toegang tot andere culturen en ons denken en doen wordt in toenemende mate bepaald door wereldwijde invloeden. Even grenzeloos zijn de ideeën en trends op het gebied van interieur en inrichting. De vierde editie van Wonen&Co - de beurs in Martiniplaza in Groningen staat donderdag 12 tot en met zondag 15 maart 2009 in het teken van ‘wereld wijd wonen’. Met veel aandacht voor nieuwe interieurtrends, woonideeën, de huizenmarkt, bouwen en klussen. Nieuw zijn de pleinen Duurzaamheid en Culinair. De Woonbazaar wordt wereldser dan ooit.

Brazil Contemporary Vier Rotterdamse Musea Van 30 mei tot 23 augustus 2009 Hedendaagse kunst, architectuur, beeldcultuur en design Vier Rotterdamse musea tonen de rijkdom van de hedendaagse Braziliaanse cultuur. Vier Rotterdamse musea; Museum Boijmans Van Beuningen, het Nederlands Architectuurinstituut, het Nederlands Fotomuseum en Kunsthal Rotterdam brengen de rijke Braziliaanse cultuur naar de Maasstad. Met Brazil Contempo-

rary – Hedendaagse kunst, architectuur, beeldcultuur en design laten zij alle facetten van de Braziliaanse cultuur zien in vier tentoonstellingen, een publicatie en een activiteitenprogramma. Brazilië inspireert, verbaast en verwondert. Het is één van de grootste landen ter wereld met duizelingwekkend grote miljoenensteden. Een land ook dat een razendsnelle ontwikkeling doormaakt en één van de economische reuzen van de toekomst is. Maar Brazilië kent ook zijn schaduwzijden; de aantasting van het regenwoud, de enorme tegenstellingen tussen arm en rijk, de sloppenwijken. Op cultureel gebied komen de verschillen terug in een spannende mix van high en low art, van straatkunst en politiek geëngageerde kunst en van verschillende kunstdisciplines en traditionele ambachtelijkheid. De Braziliaanse cultuur bruist als geen ander. Met Brazil Contemporary schetsen de musea een groots panorama van de cultuur en laten het publiek kennismaken met jonge Braziliaanse kunstenaars, architecten en ontwerpers. Tentoonstellingen Het Nederlands Architectuurinstituut laat het publiek kennismaken met een van de grootste steden ter wereld: São Paulo. São Paulo is met haar smeltkroes van culturen en identiteiten dé afspiegeling van het hedendaagse Brazilië. De tentoonstelling brengt de bezoeker in aanraking met de niet te bevatten omvang, de sociale structuren en de bindende krachten van deze metropool. Drie verhaallijnen worden hierbij door elkaar gevlochten.


Ledennieuws

Colofon

Studentleden Ilona (A.E.) Laurijsse Aalsmeerweg 49-III 1059 AC | Amsterdam Hogeschool voor de Kunsten Utrecht

Hoofd- en eindredactie: Ronald van Bochove Redactie: Matthijs Borghgraef, Theo Elsing, Han de Kluijver, Ina Vlootman, Dirk Zuiderveld Aan dit nummer werkten mee: Kees Berendsen, Gerrit Schilder, Hanneke La Mark Vormgeving: Nies en Partners bno, Nijmegen, tel. (024) 360 51 18, [email protected] Druk, lithografie en advertentie-exploitatie: ELMA Multimedia B.V., Broek op Langedijk, tel. (0226) 331600, [email protected]. Redactieadres: Intern, Wilgenweg 26 b 1031 HV Amsterdam, tel. (020) 4233233, fax (020) 4233122, e-mail BNI: [email protected], redactie Intern: [email protected], website: www.bni.nl.

Katinka (C.L.M.) Fick Wittenburgerweg 3 2244 CA | Wassenaar Koninklijke Academie voor de Beeldende Kunst Den Haag, Gewone leden Isabelle (I.S.) van Zeijl Havenkade 12 2586 TS | Den Haag Academie St. Joost

Abonnementen: Bent u geen BNI-lid en wilt u toch Intern ontvangen? maak dan 49 euro euro over op ING-rekening 172 67 42 ten name van BNI in Amsterdam, onder vermelding van “abonnement Intern”. Stuur vervolgens een mail met uw naam en adres naar [email protected] en vermeld dat het gaat om een abonnement op Intern. Na ontvangst van betaling krijgt u Intern dan een jaar lang toegestuurd. Opzeggen kan tot twee maanden voor het verstrijken van de abonnementstermijn; het abonnement wordt anders met een jaar verlengd. Intern is een uitgave van de Beroepsvereniging van Nederlandse Interieurarchitecten BNI en verschijnt zes keer per jaar. Niets van deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie. Aan de inhoud van deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. ISSN: 0927-8133

Dirk van Berkel Kortenbachstraat 34 2211 GX | Noordwijkerhout Koninklijke Academie voor de Beeldende Kunst Den Haag

Sponsoren hoofdsponsor

Co sponsor

Rooijakkersstraat 10 5652BB Eindhoven T. 040 251 20 12 E. [email protected]gobainglass.com I. http://nl.saintgobainglass.com

www.brandvanegmond.nl

www.sedus.com

www.pyrasied.nl

www.designpanels.com

subsponsor The Doors for Living B.V. INITgebouw Unit CO 1.07 Czaar Peterstraat 213 1018 PL Amsterdam T. 020 619 17 17 I. www.thedoors.nl

Desso B.V. Postbus 169 5140 AD Waalwijk T. 0416 684 100 I. www.desso.com

ADVERTENTIE 6

ADVERTENTIE 7

1 tweemaandelijks blad van de beroepsvereniging nederlandse interieurarchitecten

Recommend Documents