intern is een kwartaaluitgave van de bni beroepsvereniging nederlandse interieurarchitecten bnı # juni

bnı.

intern is een kwartaaluitgave van de bni

beroepsvereniging nederlandse interieurarchitecten

2013 # 1-2-3-4 juni

8406_V01spread+adv_fc.indd 1

31-05-13 11:23

colofon Intern verschijnt vier keer per jaar in een oplage van 750 exemplaren. ISSN: 09278133 BNI Wilgenweg 26B, 1031 HV Amsterdam +31[0]20.42 33 233, [email protected] redactie Bureau Bax, Amsterdam, [email protected], www.bureaubax.nl aan dit nummer werkten mee Kees Berendsen, Peter Dautzenberg, Marleen Garstenveld, Judith Haentjes, Susanne Hessing, Jorg van den Hoven, Willemijn de Jonge, Eric Kampherbeek, Maja Kozel, Solange Lesire, Peggy Smeets, Kees Spanjers. coverbeeld Ben van Berkel foto: Eric Kampherbeek concept Kummer & Herrman, Utrecht advertenties, grafische verzorging en druk Elma Multimedia, Broek op Langedijk +31[0]226.33 16 00, [email protected] abonnementen BNI-leden ontvangen Intern gratis. Ben je geen lid, maar wil je Intern wel ontvangen? Een abonnement kost 49 euro per jaar. Ga naar www.bni.nl/bni-magazine/abonnement en schrijf je in. Na inschrijving ontvang je een factuur. Zodra deze betaald is, krijg je Intern een jaar toegestuurd. Opzeggen kan tot twee maanden voor het verstrijken van de abonnementstermijn. Zonder opzegging wordt het abonnement met een jaar verlengd. Adreswijzigingen kun je mailen naar [email protected]. disclaimer Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de BNI. Aan de inhoud van deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.

sponsors hoofdsponsor

Desso Postbus 169 5140 AD Waalwijk +31[0]416.68 41 00 www.desso.nl subsponsor

www.geberit.nl

6

interview

Ben van Berkel kent geen grenzen 10

interview

Daan Roosegaarde: ‘Wereld toe aan update’ 44

academie

Internationaal stage lopen 8406_V01spread+adv_fc.indd 1

31-05-13 11:23

Swiss engineered window treatment solutions

Innovatie op zijn best Silent Gliss is wereldwijd trendsetter op het gebied van kwalitatief hoogstaande gemotoriseerde en handbediende gordijnrail- en binnenzonweringsystemen binnen het hoge segment. Wij bieden onze klanten het allerbeste op het gebied van kwaliteit, design, techniek, service en distinctie. Daarom is zij de vanzelfsprekende voorkeur van de beste interieurarchitecten, designers, stylisten en interieurinrichters. Silent Gliss maakt leef- en werk omstandigheden beter. Dit doen wij door Warmte, Licht, Akoestiek, Gezondheid en Comfort te controleren en te beheersen. www.silentgliss.nl

bnı.

8406_V01spread+adv_fc.indd 2-3

ıntern.

2

# 2

juni—2013

3

Kl

f

31-05-13 11:23

www.baars-bloemhoff.nl

Ontdek de wereld

Stratificato Massief HPL De interieurarchitect kent Abet Laminati van oudsher als trendsetter in HPL-land en dan vooral van de dunne HPL-plaat die op een drager moet worden geplakt. Velen realiseren zich echter niet dat in principe iedere dunne HPL ook als massieve zelfdragende plaat geleverd kan worden: Stratificato, Straticolor, Full colour en Black-All. Omdat de decorzijden van de plaat vrij te kiezen zijn uit zowat elke serie kleuren en structuren, is er voor ontwerpers een onbeperkte keuze aan combinaties te maken. En, alle massieve combinaties zijn per plaat leverbaar!

www.abet.nl

casala® design linked to functionality

6-7-8 juni 2013 Stand V38 Taets-Zaandam

www.casala.com

www.kika.nl Giro 8118


inhoudsopgave voorwoord

iPad & Smartphone vriendelijk Online proefmonsterservice Tal van inspirerende projecten Enorm aanbod van materialen

ıntern.

beroepsvereniging nederlandse interieurarchitecten

5

hét startpunt voor uw interieurproject

bnı.

intern is een kwartaaluitgave van de bni

bnı.

4

Andere culturen opsnuiven, kennismaken met verrassende ontwerpstijlen, nieuwe mensen ontmoeten, inspiratie opdoen, jezelf ontwikkelen: er is veel te zeggen voor een avontuur in het buitenland. Deze Intern besteden we aandacht aan werken over de grens. Voor BNI-lid Ben van Berkel was het geen bewuste stap om in het buiteland te werken. Na een studie in Londen rolde hij automatisch het internationale circuit in. Hij kreeg opdrachten in Zwitserland en Oostenrijk. Inmiddels zit hij met zijn bedrijf UNStudio over heel de wereld en heeft hij naast een kantoor in Amsterdam, een vestiging in Shanghai. Op bladzijde 6 lees je over zijn ervaringen. Kunstenaar Daan Roosegaarde heeft een ‘droomlab voor kunst en techniekprojecten’. Hij produceert ideeën waarbij het gaat over de beleving van de ruimte. Hij heeft er wereldwijd succes mee. Hij vertelt erover op pagina 10. De Zuid-Chinese stad Guangzhou (Canton) is ‘the place to be’ voor ontwerpers en interieurarchitecten. Jorg van den Hoven, lid van het managment team van de Guangzhou Design Week, legt uit waarom je in deze stad moet zijn (pagina 14). Het is vlakbij, maar toch is werken in Duitsland net even anders dan bij ons. Gelukkig zijn er allerlei instanties die je kunnen helpen met praktische adviezen. Een daarvan is Dutch Design Desk Europe. De organisatie zette alvast wat handigheidjes op een rij (pagina 16). BNI-lid Maya Kozel vertrok zeven jaar direct na haar studie eerst naar Hong Kong en toen naar Dubai om bij verschillende bedrijven te werken. Nu wil ze er voor zichzelf beginnen. Geen makkelijke stap (pagina 18). Al ruim 30 jaar werkt BNI-lid Solange Lesire op Curaçao. Ze heeft ervaren dat Nederlanders die in het buitenland hebben gewerkt flexibeler, toleranter en zelfs prettiger in de omgang zijn (pagina 26). Een stage biedt interieurarchitecten in opleiding een uitgelezen kans om ervaring op te doen in het buitenland. Drie academie-studenten vertellen op pagina 44 over hun ervaringen in Zweden, België en Nieuw-Zeeland. In september is de World Interiors Meeting in Amsterdam. Interieurarchitecten uit alle windstreken reizen af naar de hoofdstad om elkaar te ontmoeten. Lezingen, discussies, kennis uitwisselingg en samenwerking zijn de speerpunten van d dit evenement. Een anjers lees je op interview met organisator Kees Spa Spanjers pagina 30. terrieurarchitect en Waar begint het werk van een inte interieurarchitect o De rol van an de waar houdt zijn bemoeienis weer op? d even duidelijk. In n een interieurarchitect is niet altijd artikel op pagina 34 schetst BNI-vo BNI-voorzitter Peterr artikel Dautzenberg de grenzen van het vak. Het artikel r visies v is bedoeld als discussiestuk. Andere en meningen zijn welkom.

6

interview

Ben van Berkel kent geen grenzen 10

interview

Daan Roosegaarde: ‘Wereld toe aan update’ 14

artikel: Design in Guangzhou 16

artikel: Werken in Duitsland 18

artikel: Dubai lastig voor starters 26

interview: Geïnspireerd door Curaçao 30

interview: World Interiors Meeting 34

bni: Over de grenzen van het vak 42

recht: Auteursrecht in het buitenland 44

academie

Internationaal stage lopen 47

inbox nieuwe leden

de redactie cti tie e

# 2

juni—2013

5

31-05-13 11:23

interview

interview

tekst: Klaartje Bax beeld: Eric Kampherbeek (portretten), Christian Richters (interieur Mercedes-Benz Museum en alle foto’s Galleria Department Store), Brigida Gonzales (exterieur Mercedes-Benz Museum)

Zijn bedrijf is in meer dan 32 landen actief. Architectuur, infrastructuur, interieurontwerp, productdesign en het liefst een combinatie van dat alles. Ben van Berkel, oprichter van UNStudio, zit de helft van de tijd in een auto of vliegtuig. Onderweg mist hij het werken in de studio.

Op zoek naar onverwachte innovatie

Waar was je gisteren?

Hoe ontstaat innovatie?

“In Frankfurt. Ik ben als decaan verbonden aan de architectuurafdeling van de Städelschule, een hogeschool voor beeldende kunst. Ik geef elk semester les aan deze masteropleiding architectuur. Naast colleges die ik geef aan prestigieuze universiteiten als Harvard, Columbia en Princeton, is het fijn om hier met een soort nichegroep te werken. Een kleine groep van zo’n veertig studenten met wie ik specifiek onderzoek doe. Ik probeer studenten te leren hoe je de wetenschap van nieuwe technieken kan vinden in architectuur. Dus niet alleen ontwerpen vanuit je verbeelding, maar ook vanuit innovatie.”

“Door kennis bij elkaar te brengen. Ik zit in veel groepen waar kennis wordt gedeeld. Voor mij is altijd de vraag: hoe kan ik zo’n interessant mogelijk gebouw maken, ook in de toekomst. Om daar een goed antwoord op te vinden moet onderzoek gedaan worden en moeten de ontwikkelingen in kaart worden gebracht. Ik vind het belangrijk daaraan bij te dragen. Zo kijk ik met studenten naar business modellen van startende ondernemers. Daarmee kun je veel te weten komen over hoe een toekomstige werkruimte eruit moet zien.”

Kun je een voorbeeld geven van zo’n innovatief ontwerp?

“Het gaat veel verder dan de principes van Het Nieuwe Werken. Het gaat meer om ‘hoe kan ik het beste uit mensen halen’. Een voorbeeldje is Google waar op vrijdag iedereen vrij mag werken aan eigen creatieve initiatieven. De maandag daarop worden alle plannen verzameld en het beste voorstel wordt dan uitgevoerd. Er zijn enorm veel ideeën over nieuwe manieren van werken en ook over nieuwe werkomgevingen. Wij hebben voor het Centrum voor Virtual Engineering van het Fraunhofer Instituut in Stuttgart een nieuw kantoor en laboratoria ontworpen. De werkplekken zijn gecentraliseerd rondom een atrium dat een belangrijke functie vervult in de centrale communicatie.

“Ik zoek altijd naar onverwachte organisatiemodellen. Ik laat me daarbij graag inspireren door mathematische modellen. Bij het ontwerp voor het Mercedes-Benz Museum in Stuttgart heb ik gebruik gemaakt van twee spiralen die in elkaar draaien. Niet alleen een mooie vorm, het werkt ook goed. Het zijn twee routes die je als bezoeker kunt lopen. De ene geeft de geschiedenis en de ontwikkeling van de Mercedes-Benz auto weer. De andere toont legendes van Mercedes-Benz door de jaren heen.”

bnı.


ıntern.

6

# 2

juni—2013

Het Nieuwe Werken?

Het Mercedes-Benz Museum in Stuttgart 7

31-05-13 11:23

interview

interview Is werken in China anders?

“China is heel anders. Ik heb er veel geleerd. Ik noem het altijd het concept van ‘quickness’. Alles gaat tien keer zo snel. Een opdracht moet het liefst gisteren klaar zijn. Het ontwerp zelf is ook anders. Hoewel UNStudio gevraagd wordt vanwege zijn internationale stijl, houden wij toch rekening met culturele en contextuele invloeden. Zo gebruiken we in Nederland niet veel louvres, maar in Azië en het Midden-Oosten is dat vanwege het klimaat wel heel gebruikelijk en duurzaam. Doordat we het daar toepassen in onze ontwerpen, bracht het mij op een idee om bij een privé-project in Nederland binnen luiken te gebruiken.” Zijn de reacties op je ontwerpen anders in het buitenland?

Het interieur is door middel van ‘virtual engineering’ en intensieve communicatie tussen opdrachtgever en architect tot stand gekomen.” Zijn opdrachtgevers al klaar voor deze nieuwe manieren van werken?

“Niet altijd. Maar er zijn er genoeg die heel visionair denken. Zo hebben wij een opdrachtgever die niet blij is met de bestaande architectuur. Hij heeft UNStudio gevraagd om met onze ‘knowledge communities’ te onderzoeken wat voor gebouw zijn bedrijf nodig heeft. En dan gaat het niet alleen om ontwerp, materiaalgebruik en constructie. Maar vooral om de mensen die er moeten werken. Wat hebben zij nodig om optimaal te kunnen functioneren? Wij zijn in dit geval veel meer dan ontwerpers. We zijn meer consultants. Dat zie je ook bij anderen, bijvoorbeeld bij Foster en Koolhaas. Zij komen ook meer en meer in zo’n rol terecht. Een rol waarbij de gebruiker centraal staat.”

Wat was je eerste project in het buitenland?

“Dat was het interieurontwerp voor de Aedes Gallery in Berlijn. Daarna volgden kleine opdrachten zoals een elektriciteitsstation in Innsbruck en een appartementencomplex in Zwitserland. Het was voor mij geen bewuste stap, zo van ‘nu ga ik de grens over’. Ik had door mijn opleiding in Londen een internationaal netwerk. Het was heel logisch om dat verder uit te bouwen. Ik gaf meteen lezingen in het buitenland en al snel volgden de eerste opdrachten. Nu werken we in 32 landen. Op ons hoofdkantoor in Amsterdam werken ruim 100 mensen. Daarnaast hebben we sinds drie jaar een vestiging in Shanghai met 40 medewerkers.”

‘Ik ben hybride in m’n ambities’

“De reacties zijn vaak uitbundiger in het buitenland. In Duitsland wordt ons werk enorm gewaardeerd. Door het ontwerp voor het Mercedes-Benz Museum hebben we daar meer naam gekregen dan in Nederland. Hier laten mensen hun waardering minder blijken. Al heb ik heel veel mooie reacties gekregen op de Erasmusbrug in Rotterdam. Over het algemeen zijn we hier veel relativerender. Je mag bijna niet trots zijn.” Op welk project ben je erg trots?

“In Zuid-Korea hebben we een warenhuis ontworpen inclusief het interieur met alles erop en eraan. Shoppen is kijken. Kijken naar alles wat er te krijgen is. Daarom hebben we er meer een museum van gemaakt. Een soort Andy Warhol-achtig geheel. Andy Warhol maakte in zijn werken van het banale ‘kunst’, en andersom. De producten in de Galleria Department Store in Cheonan worden in een museale setting gepresenteerd. Dit warenhuis heeft de grootste mediagevel van Azië. De bezoeker wordt bij binnenkomst het gebouw ingetrokken door een museaal atrium dat de twaalf

“Ik ben begonnen aan de Rietveld Academie. Ik studeerde architectonische vormgeving. Ik ontwierp veel stoelen en tafels. Pas daarna ben ik architectuur gaan studeren in Londen. Maar ik ben nooit gestopt met meubels en met interieur. Ik combineer de verschillende disciplines het liefst in een integraal ontwerp.”

Zijn er nog landen die je wilt veroveren?

“Japan. Daar ben ik gek op. De traditionele Japanse architectuur inspireert me. Ik zou er graag willen werken. Maar ik mag niet klagen. De helft van de tijd ben ik van huis. Ik hou van die afwisseling. Maar elk moment dat ik niet in de studio ben, voelt als een gemis. Ik ben hybride in mijn ambities. Aan de ene kant wil ik graag overal ter wereld werken en inspiratie en nieuwe ideeën opdoen. Aan de andere kant ben ik het liefst de hele dag in de studio. Daar kan ik bezig zijn met projecten. Ik zie het als een soort publieke wetenschap. Altijd onderzoeken hoe we nog innovatiever kunnen zijn. Dat vind ik echt interessant.”

Gebruik je voor een interieurontwerp andere talenten dan voor een architectonische opgave?

bnı.


ıntern.

Ben van Berkel (1957) werd geboren in Utrecht. Na zijn middelbare school studeerde hij architectonische vormgeving aan de Rietveld Academie in Amsterdam. Na het behalen van zijn diploma verhuisde hij naar Londen waar hij in 1987 cum laude afstudeerde aan de Architectural Association. In 1988 richtte hij samen met Caroline Bos Architectuurbureau van Berkel en Bos op. Tien jaar later richtten zij een nieuw bureau op: UNStudio. UNStudio is een netwerk van specialisten in architectuur, stedenbouw en infrastructuur. Het bureau heeft vestigingen in Amsterdam en Shanghai. Van Berkel ontwierp onder andere de Erasmusbrug in Rotterdam, theater Agora in Lelystad, het MercedesBenz Museum in Stuttgart, een loft in New York City en een warenhuis in Seoel. Daarnaast geeft Ben van Berkel les aan verschillende universiteiten in binnenen buitenland. Zo begeleidde hij Diploma Units van het Berlage Instituut in Rotterdam (1992-1993) en de Architectural Association in Londen (1999). Voordat hij in 2001 een vaste verbintenis aanging met de Städelschule Architecture Class in Frankfurt, was hij als gasthoogleraar verbonden aan onder andere de Columbia-Universiteit, de Princeton-Universiteit en de Harvard-Universiteit. In 2011 ontving Ben van Berkel de Kenzo Tange Chair aan de Harvard Graduate School of Design. Voor zijn ontwerpen kreeg Van Berkel tal van prijzen. Daarnaast ontving de architect een flink aantal persoonlijke onderscheidingen waaronder de Honorary Fellowship AIA (2013), de RIBA International Fellowship (2009) en de Charles Jencks Award (2007). www.unstudio.com

verdiepingen verbindt. Omhoog kijken en de overweldigende zichtlijnen maken de ruimtelijke ervaring onderdeel van een bezoek aan het warenhuis.”

Heb je daarom zoveel affiniteit met interieur?

“Ja dat is anders. Als ik aan interieurontwerp maak, ben ik veel meer bezig met hoe het lichaam werkt, met aanraking. Helemaal als ik een meubel ontwerp. Ik richt me op de sensuele kant van een ontwerp. Ik denk heel veel na over de omgeving. Hoe bewegen mensen zich daar. Architectuur is veel minder aanwezig. Het kan het straatbeeld beïnvloeden, maar toch is het veel meer op de achtergrond. De afwisseling tussen deze disciplines vind ik leuk. De schaal maakt me niet uit. Voor mij is een meubel ook een gebouw. De ontwikkeling van een stoel of tafel kan soms ook jaren duren.”

Ben van Berkel BNI-lid sinds 2013

Waar staat er morgen op het programma?

“Morgen ben ik in Londen voor een diner met een opdrachtgever van een project van ons, woontoren Canaletto in London. De dag erna ga ik naar Berlijn voor onze tentoonstelling Motion Matters, in de Aedes Gallery. Die tentoonstelling is tot 4 juli te bezichtigen.”

Interieur van Galleria Department Store in Cheonan, Zuid-Korea 8

# 2

juni—2013

9

31-05-13 11:24

interview

interview

tekst: Willemijn de Jonge beeld: Studio Roosegaarde

‘Stap uit je comfortzone’ Dune

Boo

Er valt geen label op Daan Roosegaarde te plakken. Hij beweegt zich op het snijvlak van kunst, architectuur, design, mode en technologie, en dat doet hij met verve. Daan Roosegaarde is hot. De positieve energie waarmee hij zijn innovatieve ideeën presenteert, werkt aanstekelijk. Niet alleen in eigen land, waar hij door gastoptredens in De Wereld Draait Door een bekendheid aan het worden is, maar ook in de rest van de wereld, waarnaar hij regelmatig onderweg is. Het is niet dat Nederland hem te klein is, maar hij wordt hier wel moe van de ja-maar-cultuur, waarin ambitieuze ideeën altijd ontvangen worden met allerlei bedenkingen. Om zijn punt op ludieke wijze kracht bij te zetten, ontwierp hij de ja-maar-stoel, die bij het uitspreken van deze creatief destructieve woorden de gebruiker met een stroomstoot tot iets positievers maant. Technopoëzie Om deze cultuur van zich af te schudden, maar ook omdat hij vindt dat je jezelf moet blijven prikkelen door je buiten je eigen comfortzone te begeven, steekt hij regelmatig zijn licht op over de grenzen. En dan ook meteen het liefst ver weg, waar ze echt anders denken en werken. Hij brengt veel tijd door in China. Met hulp van het stimuleringsprogramma DutchDFA startte hij een paar jaar geleden een tweede vestiging van Studio Roosegaarde in Shanghai. Niet alleen voor de productie van zijn ontwerpen, maar ook om daar ter plekke zijn zogenoemde technopoëzie te realiseren. “In China is een eagerness voor hightech. Ze zijn ermee opgegroeid, waardoor ze natuurlijker met kunstmatige dingen omgaan. In Nederland wil iedereen weten hoe mijn installaties werken, in Azië gaan ze er veel speelser mee om.”

Daan Roosegaarde heeft een ‘droomlab voor kunst en techniekprojecten’, niet alleen in Waddinxveen, maar ook in Shanghai. Met schijnbaar onvermoeibaar enthousiasme produceert hij ideeën waar hij wereldwijd interesse voor weet te winnen: het gaat – net als bij interieurarchitectuur – over de beleving van de ruimte en hoe dat beter of mooier kan. bnı.


ıntern.

10

# 2

juni—2013

‘Niet copy paste, maar copy morph is ons credo’

Boo

11

31-05-13 11:24

interview

interview

‘Bowlen met een opdrachtgever hoort erbij’

“Ik loop al een tijdje na te denken over lichtgevende planten. Van de drie manieren die we hebben ontdekt waarop dat kan, zijn er twee illegaal in Europa. In Azië lukt het misschien wel. De keerzijde is dat je daar veel minder controle hebt over het proces dan hier, het verloopt allemaal wat chaotischer. In Europa is meer ruimte voor onderzoek en trial & error. Men is hier ook geïnteresseerder in het proces. Daarom werk ik half hier en half daar: die combinatie werkt voor mij goed.” Springplank Roosegaarde ziet China overigens niet als het beloofde land, zijn blik gaat alle kanten op. Hij is voortdurend op zoek naar nieuwe plekken om zijn verhalen te vertellen. Plekken waar mensen erin geloven, of waar hij iets kan oplossen met zijn technopoëzie. Dit jaar nog krijgt Stockholm er zes Marbles bij – reusachtige kiezels die pleinen tot leven brengen met geluid, licht en kleur. En naar aanleiding van een optreden in De Wereld Draait Door werd Roosegaarde recent uitgenodigd door de minister-president van Aruba om eens te komen praten over zijn ‘verlichte ideeën’. Het eiland wil binnen acht jaar energieneutraal zijn en de openbare ruimte is toe aan een kwaliteitsslag. Ze zijn bijvoorbeeld geïnteresseerd in de smart highway, die op een slimme manier communiceert met de automobilist en geen externe

Marbles

Copy morph Roosegaarde timmert in meerdere Chinese steden aan de weg. In Shanghai brengt Dune tactiele verlichting in verschillende parken, voor Beijing wordt na-gedacht over een magnetisch smogfilter dat de lucht meteen een mooi patroon geeft, en panda-stad Chengdu heeft opdracht gegeven voor Boo, de ‘zen garden’ die hier al op de campus van de Amsterdamse Hotelschool te zien is. Boo bestaat uit een verzameling enorme wuivende ranke sprieten, waarin zwart rubber en groen licht elkaar afwisselen. Geïnspireerd op bamboe, maar dan in een hightech, zeven meter hoge uitvoering. De sprieten communiceren met elkaar en verschieten van kleur door beweging en aanraking: ze nodigen voorbijgangers uit tot interactie en creëren daarmee een prettige ontmoetingsplek. “We hebben bestaande symbolen op een nieuwe manier geïnterpreteerd,” zegt Roosegaarde. “Niet copy paste, maar copy morph is ons credo. Het idee is om wat er al is, te hervormen tot iets nieuws. De wereld is hoognodig toe aan een update.”


ıntern.

Daan Roosegaarde (1979) studeerde cum laude af aan de ArtEZ academie voor beeldende kunsten (AKI) waarna hij zich in architectuur verdiepte aan het Berlage Instituut in Rotterdam. Met Studio Roosegaarde zoekt hij samenwerking met uiteenlopende disciplines voor het realiseren van interactieve installaties en producten voor de openbare ruimte. Dat varieert van toegepaste ontwerpen, zoals de smart highway die hij samen met Heijmans ontwikkelt, tot kunstprojecten als Lotus en Dune, die tentoongesteld worden in musea over de hele wereld. Zijn werk is bekroond met verschillende prijzen, waaronder de Charlotte Köhler Award, twee Dutch Design Awards, een Media Architecture Award en China’s Most Successful Design Award. www.studioroosegaarde.net

energiebronnen nodig heeft voor verlichting. Maar ook in duurzame stadsrenovatie waarbij verwaarloosde of commercieel dichtgeslibde plekken een make-over krijgen. Het past goed in het straatje van Studio Roosegaarde, die Aruba als een fantastisch lab ziet voor nieuwe experimenten. Bovendien kan het zomaar een springplank zijn naar Panama, Colombia en Brazilië. “Vooral Brazilië vind ik spannend”, zegt Roosegaarde, “daar heerst een soort persoonlijke, emotionele energie, weer totaal anders dan in China.”

‘Durf een kijkje te nemen in werelden waar je niets vanaf weet’

Lichtgevende planten Wat hij zelf geleerd heeft in Shanghai, een stad van 17 miljoen mensen, is niet langer denken als individu maar als onderdeel van een divers netwerk. “De uitdaging is om links te leggen met mensen buiten je eigen vaste kringetje, dan wordt het interessant.” Het voordeel van werken in China is de 24-uurs economie. “Het is een non-stop draaiende machine, alles gaat maar door en snel ook. Bovendien staan ze veel meer open voor innovatie. En er kan meer.”

bnı.

Daan Roosegaarde

Geen geneuzel Voet aan de grond krijgen in een nieuw land - hoe doe je dat? “Het begint met pro-actief je dromen najagen, een plek uitzoeken waar je iets kunt betekenen en netwerken om de juiste mensen te leren kennen. Daarbij zijn cross-overs tussen verschillende disciplines cruciaal: durf een kijkje te nemen in werelden waar je niets vanaf weet. En vervolgens overal ja op zeggen, of het nou een lezing of een barbecue is. Bowlen met een opdrachtgever, of vijf uur lang samen dineren, dat hoort er allemaal bij en het is ook leuk. Pas als je al die dingen gedaan hebt, kun je oordelen of het wat voor je is, of er potentie in zit en of je ermee wilt doorgaan.” Wat dat betreft is Roosegaarde een onvermoeibaar ambassadeur: “Ik wil serieus investeren in mijn dromen, niet dat geneuzel ertussenin.” Dromen heeft hij nog genoeg. Zijn grootste droom op dit moment? “Een 3D-printer die ik in mijn kop kan pluggen en die gewoon ter plekke maakt wat ik bedenk. Daar zullen interieurarchitecten vast ook blij mee zijn.”

Lotus

12

# 2

juni—2013

13

31-05-13 11:24

artikel

artikel

tekst en beeld: ir. Jorg van den Hoven

‘Probeer niet de westerse mentaliteit op te leggen’

snel weggewerkt. Bovendien is er daardoor een ander soort creativiteit in de stad. Guangzhou heeft al de sterkste retail lifestyle industrie en meubelmakerindustrie van heel China. En dat betekent alleen maar groei op designgebied.” Zijn die industrieën duidelijk terug te zien op de Guangzhou Design Week?

Waarin verschilt Guangzhou van Shanghai en Beijing?

“Guangzhou klinkt niet zo sexy als Shanghai en Beijing, maar terwijl honderden designers zich verdringen op de interne markt in Shanghai en Beijing, speelt wat mij betreft interieur- en productdesign zich af in Zuid-China. Tachtig procent van alle ontwikkelaars en inkopers zitten in Zuid-China. Daarnaast heeft Guangzhou sinds de jaren ’80 het hoogste inkomen van China, is het de hoofdstad van de provincie Guangdong dat 11% van China’s Gross Domestic Product (Bruto Binnenlands Product) genereert en goed is voor bijna 30% van de nationale export en 20% van de nationale retail. Bovendien heeft Guangzhou de minst vervuilde lucht (volgende Amerikaanse metingen) en geen schandalen met varkens in de baai, zoals in Shanghai.”

‘Chinese ontwerpers zijn rockstars’ Meer weten?

Guangzhou Design Week: Design Platform & Media 2 Fairs, 2 Awards, 4 Events 6 tot 8 december, 2013 www.gzdesignweek.com

Interieurontwerpen in China is big business, maar niet altijd even toegankelijk voor buitenstaanders. Een keer per jaar wordt in de Zuid-Chinese stad Guangzhou (Canton) een grote design beurs gehouden waar ontwerpers, leveranciers en opdrachtgevers uit China en daarbuiten elkaar treffen. Jorg van den Hoven zit in het management van deze Guangzhou Design Week en belicht de kansen voor Nederlandse interieurarchitecten in China.

Zit China op Nederlandse interieurarchitecten te wachten?

“Als designer moet je zorgen dat je opvalt, want er is veel concurrentie. Alle buitenlandse ontwerpers in China claimen dat hun land het beste designland is. Veel Chinese opdrachtgevers willen de ‘real deal’: designers van ultieme bekendheid of designers die de Chinese cultuur begrijpen zowel zakelijk als esthetisch.” Hoe moeten ontwerpers zich voorbereiden op werken in China?

“Zaken doen in China is, afgezien van de taal die soms in de weg staat, niet zo heel lastig. Dingen gaan hier anders, maar werken wel. Ze hebben een soort Chinees poldermodel. Maar beslissingen zijn veel pragmatischer en sneller. Veel bedrijven verwachten gouden bergen in China. Er zijn inderdaad kansen, in tegenstelling tot in bnı.


ıntern.

Hoe komt het dat designers meer naar Shanghai en Beijing trekken?

“Dat komt door politiek beleid. Canton was altijd al open, groeide te snel in de jaren ’80 en was misschien een probleemkindje door eigenzinnigheid. Guangzhou is een stad met een achterstand, maar die wordt razend-

“Guangzhou Design Week is een private organisatie en de enige zakelijk georiënteerde designbeurs in China met delegaties uit alle belangrijke steden en provinciën. De Guangzhou Design Week is meer dan een jaarlijkse beurs. Het is een platform dat het hele jaar door evenementen en promotietours organiseert door heel China (50 steden). Het heeft zijn eigen producten interieurdesign award: de JinTang design Award. Dat is de meest erkende prijs in China. Daarnaast heeft de design week eigen media met maandelijks 100.000 lezers.” 14

Hoe belangrijk zijn designers in China?

“Zij zijn de rockstars van de industrie. Ze hebben vaak bijzonder grote bureaus, soms zelfs met een eigen sterrenrestaurant en dito chef kok. Het zijn agenten, distributeurs, opinieleiders, opdrachtgevers en oja, ze ontwerpen ook nog. Voor merkeigenaren geldt: wie in China de harten van de designers steelt, pakt de markt.” Lopen de belangrijke ‘rockstars’ ook op de Guangzhou Design Week?

“Guangzhou Design Week zou niet bestaan als we niet de beste interieurontwerpers, architecten en productontwerpers uit China hebben. Zoals Ready Zhang telkens zegt: ‘Ontwerpers zijn de olie in de designindustrie.’ Zonder hen kunnen onze real estate en retail developers, furniture en life style brands niet innoveren. Zonder innovatie is er geen groei. En deze groei is goed zichtbaar in de duizenden projecten die jaarlijks in de Guangzhou Design Week-platforms besproken worden.” Guangzhou Design komt naar Nederland. Hoe zit dat?

Europa wordt in China elke dag een groot bouwproject gestart, maar ondernemende designers moeten zelf het initiatief nemen. China is geen must, maar een bedrijfskeuze. Er bestaat geen halve China strategie. Het is ‘all the way or stay home’. Een van de belangrijkste dingen is: luister naar wat de markt wil in China, probeer niet de westerse mentaliteit op te leggen.” Wat voor beurs is Guangzhou Design Week?

“Jazeker. De Guangzhou Design Week is ook een platform voor producten en materialen, omdat daarmee bedrijvigheid tastbaar gemaakt wordt. Inkopers zoeken naar materialen en designers die met deze materialen kunnen werken. Tijdens de beurs worden talloze matchmakings gerealiseerd. Dat is misschien wel het geheim van Guangzhou Design Week: we koppelen merken van materialen, meubels en stoffen aan ontwerpers die gezamenlijk met de opdrachtgevers praten. Op de beurs lopen heel veel designers, de merken moeten zelf de belangrijkste vinden.”

Jorg van den Hoven

Jorg van den Hoven (36 jaar) studeerde Innovatie Management aan de TU in Delft. Hij zette in 2005 een fabriek op in China en startte zijn bedrijf Ask4Me Industrial Design. Hij werkte voor het Ministerie van Buitenlandse Zaken en is grondlegger van Dutch Design in Zuid-China. Hij raakte betrokken bij de Guangzhou Design Week (GZDW) waar hij nu in het management zit. Samen met de GZDW president, Tony Zhang en GZDW Event Director, Ready Zhang, werkt hij dagelijks aan de strategie en communicatie tussen andere beurzen, landen en internationale bedrijven om zaken te doen op de Chinese design markt en Chinees design te promoten. # 2

juni—2013

“We zijn buiten China nog niet zo bekend. Dat komt omdat we ons tot voor kort vooral op de interne markt richtten. In China behoren we nu tot de betere beurzen. We stonden in de top 10 in 2011. Nu is het buitenland aan de beurt. Ik heb de taak om internationale betrekkingen op te bouwen. Zo sponsoren wij dit jaar het World Interiors Event 2013. We bezoeken met een grote delegatie Chinese interieurontwerpers het evenement in Amsterdam. Het is de eerste keer in de geschiedenis van China dat drie generaties interieurontwerpers uit ‘mainland’ China uitgenodigd worden. Dat is erg uniek. Tijdens het World Interiors Event zullen tien Chinese top ontwerpers hun filosofie geven. Ik denk dat mensen verbaasd zullen zijn hoe snel deze markt groeit in China. Qua projecten, moderne denkbeelden, Chinese designstyle en moderne technieken. Het is voor Nederlandse interieurarchitecten echt een kans om potentiële samenwerkingen te vinden met bijna vijftig top interieurontwerpers en architecten uit China.” 15

31-05-13 11:24

artikel

artikel

tekst en beeld: Dutch Design Desk Europe

Duitser wil accurate kennis

Reële kansen voor ontwerpers in Duitsland

Wat de Duitser waardeert in een Nederlandse partner is het vermogen om interdisciplinair te denken en om aantoonbaar binnen gestelde budgetten te blijven. De Duitse partij zal altijd accurate kennis van de financiële en technische haalbaarheid verwachten. Daardoor kan de ontwerpfase zich veel langer uitstrekken dan verwacht. Het is normaal dat wanneer de ontwerpfase is afgerond, de volledige plannen met bijpassend budget worden vastgelegd in contracten. Nederlanders blinken uit in hun projectmanagement en staan bekend om strategisch denken vanuit hun merk. Wetten en regels Duitsland heeft andere wetten en regels. Wordt er een nevenvestiging in Duitsland geopend of worden er direct producten aan Duitsland geleverd? In elk scenario zijn er verschillende wetten en regels. Die zijn anders dan in Nederland, maar ze verschillen ook per Bundesland (provincie). Er bestaat een aantal organisaties die helpen om door het Duitse ‘doolhof’ te komen. Bijvoorbeeld de Kamer van Koophandel, het consulaat, commerciële consultants en de Dutch Design Desk Europe.

Van oudsher steken heel wat Nederlandse ondernemers de grens met Duitsland over om daar hun geluk te beproeven, en andersom. Dutch Design Desk Europe (DDDE) ondersteunt Nederlandse ontwerpers die in Duitsland aan de slag willen met praktische adviezen. Voor interieurarchitecten die nog twijfelen over een stap oostwaarts, zette de DDDE enkele relevante wetenswaardigheden op een rij. Jarenlange handelsrelatie

Duitser vermijdt onzekerheid

“Nederland lijkt langzaam te vergeten dat Duitsland onze grootste handelspartner was, is en waarschijnlijk nog lang zal blijven. Vroeger werd er van jongs af aan Duits onderwezen op school, nu is het een keuzevak dat menig leerling laat vallen zodra de mogelijkheid bestaat. We gaan ervan uit dat we er wel komen met een beetje Engels, maar is dat wel zo? De focus van het bedrijfsleven en ook van de maatschappij lijkt de laatste jaren sterk te zijn verschoven naar de Engelstalige markt. Deze verschuiving wordt veroorzaakt door sterke invloeden van de media. Het lijkt er ook op dat deze verandering de komende jaren alleen maar sterker wordt. Waarom negeren wij onze oosterburen zo? Het is relatief gezien dichtbij. Dankzij een decennia lange handelsrelatie hebben Duitsland en Nederland een uitstekende infrastructuur opgebouwd. Deze infrastructuur bestaat niet alleen uit wegen, rails en vaarwateren, maar ook uit mensen, organisaties en netwerken die de handel tussen onze landen verbinden en versterken.”

Geert Hofstede, organisatiepsycholoog, staat al jaren wereldwijd bekend om zijn toegepaste formule met betrekking tot interculturele studies. In zijn model ‘cultuurdimensies’ is het Hofstede gelukt om de daadwerkelijke cultuurverschillen gekwantificeerd en duidelijk in beeld te brengen. Hij gebruikt daarbij zeven verschillende cultuurdimensies: machtsafstand, individualisme, masculiniteit, onzekerheidsvermijding en lange- of kortetermijndenken. Met behulp van deze dimensies zou men een beter inzicht moeten krijgen in cultuurverschillen en die daarmee beter overbrugbaar maken. Duitsland kenmerkt zich door haar korte machtsafstand die zeer gedecentraliseerd is, gesteund door een grote middenklasse. Wel scoren ze hoog in individualisme wat in dit geval inhoudt dat de Duitse bevolking over het algemeen zeer direct is in haar communicatie. Ze zullen u altijd de waarheid vertellen, ook al kan deze pijn doen, maar geven ook een eerlijke kans om de fout te herstellen. Duitsland is een erg masculien land waarin prestaties van jongs af aan hoog in het vaandel staan. Persoonlijke status word voornamelijk uitgedragen in bezittingen: auto’s, horloges en kleding. De neiging naar hoge onzekerheidsvermijding resulteert in een verwachting van u om hen te verzekeren met uw expertise. De Duitse bevolking staat bekend om haar Gründlichkeit en richt zich op stabiliteit en zekerheid in haar werk of persoonlijke omgeving. Kenmerkend hiervoor is dat men zich sterk bindt aan tradities en wil meegroeien met de maatschappij, het liefst daar voorbij. De Duitse bevolking probeert in het algemeen zeker te zijn van haar ‘zaak’ en van de uwe.

Koen Boonen, Student International Business

Meer info: geert-hofstede.com bnı.


ıntern.

16

Netwerk Net als in Nederland zal je in Duitsland een netwerk moeten opbouwen. In Duitsland bestaan natuurlijk ook netwerkgroepen gericht op een specifiek vakgebied. Verder vallen netwerkorganisaties zeer specifiek binnen hun eigen Bundesland. Duitsland is groot. Dit is zowel een voordeel als een nadeel. Begin klein, houd je bij een specifieke regio of misschien zelfs bij één stad. Houd hoe dan ook rekening met lange afstanden, hoge reiskosten en mogelijke hotelovernachtingen voor klantbezoeken. Dutch Design Desk Europe

Spraak, gedrag en uiterlijk moeten in orde zijn Zaken doen over de grens is een uitdaging voor iedereen, maar is niet onmogelijk. Om een zaak over de grens te krijgen, moet je eerst een aanloop nemen voor je die sprong kan maken. Details zoals een tweetalig visitekaartje, maar ook een professioneel voorkomen in zowel spraak, gedrag en uiterlijk, moeten in orde zijn. De Duitse zakenman of vrouw kleedt zich professioneel en behouden. Zij zullen dit ook van een zakenrelatie verwachten. Verder is het een groot voordeel wanneer je de Duitse taal beheerst. Wanneer je in staat bent duidelijk te communiceren stel je de Duitse zakenrelatie gerust met de wetenschap dat beide partijen elkaar precies begrijpen. Buiten de cultuurverschillen moet je ook rekening houden met de zakelijke verschillen die er bestaan. Met een snel telefoongesprek of lunch moet je niet te luchtig om gaan. Verbale afspraken worden heel serieus genomen in Duitsland, terwijl de Nederlander vaak een ‘komt goed, we zien wel hoe het gaat’-instelling heeft. Een ander groot verschil zijn de hiërarchische verhoudingen binnen Duitse en Nederlandse bedrijven. Waar je in Nederland vaak even bij de baas binnen wandelt voor een korte vraag, moet je in Duitsland soms eerst langs allerlei medewerkers voordat je degene te spreken krijgt die beslissingen kan nemen. Om een mogelijke Duitse opdrachtgever extra zekerheid te geven, kun je een portofolio van reeds behaalde successen presenteren. Dat wekt vertrouwen en toont jouw stijl of vorm van ontwerpen. Dit geeft hen een goed beeld van wat ze mogen verwachten en neemt onzekerheid weg aan hun kant. ‘KANSEN OP DE DUITSE MARKT, Mythen en Mogelijkheden voor Nederlands design, mode en architectuur in Duitsland’. Samenvatting van het onderzoek uitgevoerd door Hogeschool Inholland Rotterdam (Lectoraat Crossmedia, Brand, Reputation & Designmanagement) in opdracht van Dutch Design Fashion Architecture.

Dutch Design Desk Europe

De Dutch Design Desk Europe ondersteunt creatieve ondernemers op het gebied van architectuur, mode, design en e-culture bij een mogelijke uitbreiding naar het buitenland en met name naar Duitsland. De DDDE houdt zich bezig met drie kernactiviteiten. De belangrijkste hiervan is het matchen van Nederlandse creatieve ondernemers met de Duitse markt. Een aantal maal per jaar worden verschillende match-making evenementen georganiseerd waarbij de verschillende creatieve velden aan de beurt komen. De tweede kernactiviteit is het opbouwen van een kennisbank waarmee creatieve ondernemingen die in Duitsland willen werken geadviseerd en ondersteund kunnen worden. De derde activiteit is het organiseren en geven van presentaties op het gebied van cross sectoraal en cross border zaken doen in Duitsland. Een voorbeeld is Design-Boulevard.nl. Na het succes van vorig jaar, presenteren ook dit jaar verscheidene Nederlandse ontwerpers zich een week lang op de woonboulevard in Heerlen. De DDDE werkt continue aan haar netwerk en probeert de verschillende creatieve vakgebieden te verbinden met Duitsland. Er bestaan reële kansen op de Duitse markt voor diegene die durft te ondernemen. # 2

juni—2013

17

31-05-13 11:24

artikel

artikel

tekst: Maja Kozel beeld: WDA Architects

Spontaan vertrokken ‘Leven en werken in Dubai is heerlijk’

Toen Maja Kozel in 2006 afstudeerde als interieurarchitect aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam, twijfelde ze geen moment. Ze pakte haar koffer en trok de wijde wereld in.

Ik twijfel of ik echt voor mezelf zal beginnen. Het is niet makkelijk om hier een eigen bedrijf te starten. Een handelsvergunning is erg duur. Het is dus is lastig om hier als startende creatieve ondernemer zonder steun van de overheid iets op te zetten. Je kunt je hier als bedrijf vestigen in een zogenoemde freezone. Of daarbuiten, maar dan moét je een kantoor huren. Het is niet zo eenvoudig als in Nederland waar je je inschrijft bij de Kamer van Koophandel en vervolgens op je zolderkamertje aan de slag gaat. De cultuur en de zon maken veel goed. Leven en werken in Dubai vind ik na zeven jaar nog altijd heerlijk. De projecten waar ik tot nu toe aan heb mogen werken zijn ook geweldig en vaak enorm groot. Het indrukwekkendst tot nu toe is een villa in de Chinese stad Zhong Shan, waarvan de bouw in volle gang is. Deze villa is eigenlijk geen villa maar eerder een resort met daarin negen kleinere villa’s, een aangelegd meer en een strand. De entree van het resort is overweldigend met een glazen façade waarvan geen enkele glasplaat hetzelfde is. Het icoon van het ontwerp is de uitkijktoren. Hier houdt de opdrachtgever de stocks in de gaten terwijl hij uitkijkt over zijn resort.”

“Ik kreeg een mail van een vriendin die in Hong Kong zat. Bij het bedrijf waar ze werkte zochten ze interieurarchitecten en ontwerpers. Aangetrokken door het avontuur, ben ik spontaan vertrokken. Achteraf was dat niet zo slim. Ik had moeten onderhandelen met het bedrijf over woonruimtes, vergunningen. Uiteindelijk kreeg ik het allemaal wel geregeld, maar het had makkelijker gekund. In Hong Kong solliciteerde ik bij een architectenbureau dat ook een vestiging had in Dubai, want daar wilde ik eigenlijk naar toe. Ik werd aangenomen en verhuisde naar Dubai. Hier woon ik nog steeds. Na een baan als interieurarchitect bij P&T Architects and Engineers en als chief designer bij Gemaco Interiors, werk ik nu als freelancer.

bnı.


ıntern.

18

# 2

juni—2013

19

31-05-13 11:24

www.baars-bloemhoff.nl

hét startpunt voor uw interieurproject

iPad & Smartphone vriendelijk Online proefmonsterservice Tal van inspirerende projecten Enorm aanbod van materialen

bnı.


ıntern.

20

# 2

juni—2013

21

Kl

f

31-05-13 11:24

professionele tekensoftware voor de interieurarchitect

Design & Functionality

www.vectorworks.nlbezoek ons op DesignDistrict ontwikkeling | verkoop | support | training

0182 756 660

6-7 & 8 juni, beursstand v68

Tijdens Design District 2013

Casala is waar mensen samen komen. Veelzijdigheid, functionaliteit en design is waar Casala voor staat. Door een scala aan mogelijkheden en combinaties zijn onze meubelen breed inzetbaar. Hierbij kunt u onder andere denken aan restaurants, ontvangstruimten, spreekkamers, wachten vergaderruimten. Graag presenteren wij u onze noviteiten tijdens Design District, stand V38. 6-7-8 juni 2013 Stand V38 Taets-Zaandam

www.casala.com

In een tijd waarin werken 2.0 steeds centraler komt te staan, wordt de beleving van een ruimte belangrijker dan ooit.

De Borgh Projecten; Interieurstyling voor kantoren, woonruimten, restaurants en hotels. Wij printen van kleine tot grote afbeeldingen als decoratie, reclame of presentatie. Daarbij bieden wij een totaaloplossing van ontwerp tot productie en montage op locatie. Onze kracht ligt in de jarenlange ervaring op het gebied van interieurdecoratie voor de professionele markt. Met een modern machinepark en een hecht team aan echte vakmensen leveren én monteren wij snel en vakkundig uw decoratie of reclameproject.

Extra daglichttoetreding via uw (bestaande) systeemplafond kan door middel van een snelle en fraaie oplossing. Er is een grote keuze aan designs verkrijgbaar, en kan binnen 2 uur in uw ruimte zijn ingepast. Kortom, Dé innovatieve en creatieve oplossing voor uw standaard systeemplafond. Industrielaan 9, 5061 KC Oisterwijk Tel. 013-5299360

Zomeraanbieding: Wij monteren het Naadloos Fotobehang compleet voor € 37,50 p/m2*

@normakoestiek

g

*) excl. btw, reis- en startkosten

www.facebook.com/normakoestiek www.normakoestiek.nl

De Borgh Projecten Veilingweg 48 3981 PC Bunnik T: 030-7370454 E: [email protected] W: www.dbprojecten.com

Interior & Exterior Printing Projects bnı.


ıntern.

22

# 2

juni—2013

23

31-05-13 11:24

Natuurlijke schoonheid Hout ademt sfeer, heeft karakter en creëert warmte. Dus waar beter hout toe te passen dan in de keuken?

Alle soorten houtenvloeren tot een perfect interieur design

Meer informatie: www.jpwalker.nl

Puur vakmanschap

JP Walker Houten Keukens

Tel. 06 - 21861959 info@floorstyling.nl www.floorstyling.nl bnı.


ıntern.

m2 Ruim 80.000 ! leg ervaring Voor de beste prijs!

PROJECTEN • KANTOOR • WONING 24

# 2

juni—2013

Exportweg 11

Amsterdamsestraatweg 29G

9301 ZV Roden

1411 AW Naarden

T 050-364 3096

T 035-678 1880

25

31-05-13 11:24

interview

interview

tekst: Solange Lesire ism Frederike Bax beeld: Solange Lesire (projecten), Lenny Schoester (portret) Hoe was het om op Curaçao als interieurarchitect aan de slag te gaan?

“Toen ik begon in 1980 was ik de eerste vrouw in de bouw en architectuur op Curaçao. Het was niet gebruikelijk dat een vrouw achter de tekentafel stond. Mijn mannelijke concullega ’s moesten eraan wennen. Ook de bouwvakkers hadden er moeite mee. Maar na een tijdje werd ik hun protegé. Respect moet je verdienen.”

‘Ik streef naar harmonie tussen twee werelden’

Wat doe je precies?

“Ik heb twee bedrijven. Solaris Design Center is een importbedrijf gespecialiseerd in inrichtingen en stofferingen. Architects Beyond Boundaries is mijn architectenbureau. Ik doe complete verbouwingen, interieurs en meubels. De synergie tussen beide bedrijven, ontwerp en uitvoering, komt hierbij goed van pas. Voordat de woorden groen en recycling werden ‘uitgevonden’, werkte ik al vanuit het principe dat objecten of materialen zo mogelijk een tweede leven moeten krijgen. Marmeren platen die uit een massieve balie komen, kunnen bijvoorbeeld worden hergebruikt als wandbekleding.”

‘Armoede is de beste voedingsbodem voor creativiteit en vindingrijkheid’

Hoofdkantoor, Banco di Caribe, 2010

Wat voor opdrachten krijg je?

“Dat varieert heel sterk. Behalve voor particulieren werk ik voor de overheid en het bedrijfsleven. Bij een beperkt aanbod leer je breed georiënteerd te zijn. Ik ben niet te beroerd om een garage of een badkamer te bouwen, maar ik ben ook goed in staat een kantoor van 9,8 miljoen neer te zetten voor een verzekeringsmaatschappij. Wie het kleine niet eert, is het grote niet weerd! Ik zie mijzelf als een kunstenaar. Ik kruip in de huid van de opdrachtgever om zijn wensen te kunnen vertalen naar een goed ontwerp. Wat mij betreft mag je als interieurarchitect best een stijl hebben, maar die mag je niet aan je opdrachtgevers opleggen.” Op welk recent project ben je trots?

“Ik ben trots op de volledige renovatie van het hoofdgebouw van de Banco di Caribe. Het gebouw dat uit de jaren ‘70 dateert, is getransformeerd naar een kantoor van de toekomst. De metamorfose was op zijn zachts gezegd opmerkelijk. De hal van het gebouw was klein en laag. Ik moest toveren met de vierkante meters. Door een Nederlands timmerbedrijf gespecialiseerd in ongewone objecten en vormen, liet ik een bijzondere balie maken die door de ruimte slingert. De balie biedt zowel privacy als extra ruimte voor de klant.”

Solange Lesire werd geboren in 1953 op Aruba en bracht haar jeugd door op Curaçao. Ze studeerde aan de St. Joost Academie in Breda en vestigde zich een paar jaar later als interieurarchitect op Curaçao. Daar runt ze al ruim dertig jaar twee bedrijven. “Curaçao inspireert mij. Ik geniet van de omgeving en het klimaat. Ik heb de impulsen uit de natuur van het eiland nodig om tot goede ontwerpen te komen.”

bnı.


ıntern.

Wat voor materialen gebruik je?

“Ik baseer materiaalgebruik altijd op de regels van de Feng Shui. Op balans. Metaal, hout, steen en vloeiende lijnen. Maar ook form follows function. Ik vind het belangrijk dat gekozen materialen weinig onderhoud vergen. Ook gebruik ik materialen en vormen die in een andere setting hergebruikt kunnen worden. 26

# 2

juni—2013

27

31-05-13 11:24

interview Het interieur van het gerenoveerde hoofdgebouw kan bijvoorbeeld in zijn geheel worden ingepakt en ergens anders worden toegepast. Mocht er sprake zijn van verhuizing naar een nieuw onderkomen dan is de investering niet verloren.” Bestaat er zoiets als typisch Curaçaose architectuur?

“We zitten hier op een eiland en kunnen niet ontkomen aan invloeden van buitenaf. Wat mij al heel lang bezighoudt is de invloed die de kolonisator heeft op de koloniën. In mijn speurtocht die zich over de hele wereld heeft uitgespreid, heb ik gelijkenissen geconstateerd tussen het Caribisch gebied en andere voormalige koloniën. Op de eilanden hier voert kleur bijvoorbeeld de boventoon en dat zie je ook in de voormalige Spaanse koloniën. Naast kleur is de speelse ondertoon opvallend op Curaçao. Een gevolg van de omgeving, van de zon en de zee. De Curaçaoënaar is uitbundig en dat uit zich ook in zijn woonstijl.” Hoe ziet die woonstijl eruit?

“Typisch Antilliaanse landen stadshuizen staan nog steeds model voor bouwen en inrichten. Door de jaren heen hebben de bewoners er hun eigen draai aan gegeven. De variaties zijn enorm. Van wanstaltige optrekjes met dito interieurs tot zeer ingetogen en uitgebalanceerde exemplaren. Daarnaast is er op Curaçao de nalatenschap van Shell die een zware stempel heeft gedrukt op de gebouwde omgeving. De oudste Shell-woningen op Curaçao dateren van tussen 1929 en 1935. Qua architectuur en stedenbouwkundige opzet zijn dit de beste en meest prettig aanvoelende woningen en gebouwen op het eiland. Grote dakoverstekken, veel buitenruimten en goed op de wind opgezette gebouwen.” Waar let je op als je een woningontwerp maakt?

“We leven hier zoveel buiten dat het uiterlijk van de woning of het gebouw directe invloed heeft op het interieur. Ik streef ernaar om harmonie te bereiken tussen deze twee werelden. Binnen en buiten kun je hier in de tropen niet los zien van elkaar. Interieurs die doorlopen naar buiten zijn het logische gevolg.”

interview Zijn er veel interieurarchitecten op Curaçao?

“Toen ik aankwam in 1980 wist ik dat er hier een ontwerpster werkzaam was bij een grote juwelier. In de loop der jaren kwamen er meer ontwerpers bij. Uit economische overwegingen vestigen steeds meer mensen zich hier. En iedereen die weleens een kwast in de hand genomen heeft, noemt zich stylist of zelfs architect. Het beroep is niet beschermd. Dat holt het vak uit. De echte vaklieden worden vaak achteraf ingeschakeld om met het budget dat nog over is wonderen te verrichten. Dat is gelukkig niet de regel. Door de economische recessie die in de hele samenleving voelbaar is, wordt de spoeling die al dun was nog dunner. Mijn motto is ‘When the going gets tough, the tough get going’. Op Cuba heb ik gezien hoe de Cubanen die jaren lang de meest basale zaken moest ontberen vanwege de economische boycot alles zelf maken, zelfs moeren en bouten om hun auto’s uit de 60’er jaren aan de praat te houden. Ze recyclen al decennia lang. Ik realiseerde me toen dat armoede de beste voedingsbodem is voor creativiteit en vindingrijkheid. Ook in het Caribisch gebied is dit een gegeven. Kortom, qua concurrenten heb ik hier slechts met een tiental afgestudeerde interieurarchitecten te maken, maar er zijn heel veel autodidacten!” Hoe kom je als interieurarchitect aan werk op Curaçao?

“Helaas ligt het werk niet voor het oprapen. De projecten die ik de afgelopen 33 jaar heb geleverd, heb ik via mijn netwerk en door acquisitie verkregen. In een kleine samenleving is je netwerk heel belangrijk en ook het aanzien dat je geniet. Een goede naam bouw je 25 jaar lang op en kan je in 5 minuten verliezen. Bovendien is de verhouding tussen architecten en interieurarchitecten hier niet helder. Architecten ‘nemen het interieur mee’ in hun totaalontwerp in plaats van dat ze dat aan de interieurarchitect overlaten.” Zou je ook in Nederland kunnen werken?

“Met wat bijscholing op het gebied van de Nederlandse regelgeving is dat geen probleem. Ik heb na mijn studie in Breda vier jaar in Nederland gewerkt. Wat mij ervan weerhoudt om weer in Nederland te werken is het

Gerenoveerde Shell-woning uit 1929

strakke korset waarin je moet opereren. Ik geniet veel vrijheid op het eiland en die vrijheid komt mijn ontwerpproces ten goede. Ik wil daarmee niet zeggen dat werken in het ene land beter is dan het andere. Het is wat je gewend bent. En wat je er zelf van weet te maken. Als het op ontwerpen aankomt heeft de interieurarchitect een bijzonder belangrijke functie. De ontwerper kan door een geslaagd ontwerp de gebruiker positief beïnvloeden. Inspiratiebronnen en de balans tussen lichaam en geest zijn noodzakelijk om tot goede ontwerpen te komen. Ik krijg inspiratie op Curaçao. Ik geniet van de omgeving en van het klimaat. Ook voed ik mijn geest door veel en ver te reizen.” Raad je Nederlandse interieurarchitecten aan (tijdelijk) in het buitenland te werken?

“Ja absoluut. Nederlanders die in het buitenland hebben gewoond en gewerkt, zijn flexibeler, hebben een bredere kijk op zaken, zijn toleranter en prettiger in de omgang. Ze hebben geleerd anderen te begrijpen omdat ze uit hun comfort zone zijn gestapt. Hun empathisch vermogen is groter en ze zien in dat ze eigenlijk behoorlijk arrogant zijn. Dat is niet alleen mijn persoonlijke mening, dat vinden ook de lokale collega’s. Zelfs de Nederlanders onder hen die zich inmiddels hebben aangepast. De Nederlander heeft zich in de loop van de eeuwen een superieur gevoel aangemeten dat niet meer wordt getolereerd in het buitenland. Waar je ook naartoe gaat, je moet je aanpassen. Ieder jaar heb ik gemiddeld vier stagiaires. Ze krijgen bij mij behalve lessen op hun vakgebied vooral levenslessen. Want tropenjaren tellen dubbel. Je gaat terug met een wereld aan impulsen en informatie en hebt het gevoel dat je de hele wereld aankan!” bnı.


ıntern.

28

# 2

juni—2013

‘Nederlanders die in het buitenland hebben gewerkt zijn flexibeler, toleranter en prettiger in de omgang’

Solange Lesire

Kijk voor het werk van Solange Lesire op www.siac-nv.com, www.abb-caribbean.com en www.solarisdesigncenter.com.

29

31-05-13 11:24

interview

interview

tekst: Kees Spanjers beeld: Matthijs Borghgraef

Het congres is een uitgelezen mogelijkheid om Nederlands ontwerp te presenteren aan interieurprofessionals uit binnenen buitenland.”

‘Ontwerp van Nederlandse bodem doet het goed in het buitenland’ Hoe is het internationaal gesteld met de Nederlandse interieurindustrie?

Internationaal interieurfestival

“Nederlands ontwerp staat hoog aangeschreven. Of het nu gaat om architectuur, media, mode of design: ontwerp van Nederlandse bodem doet het zowel in eigen land als ver daar buiten goed en wordt gezien als innovatief, prikkelend en gebruikersvriendelijk. Nederlands interieurontwerp wordt onderscheidend en richting gevend genoemd. Met name op het gebied van werkomgevingen (het Nieuwe Werken), de inrichting van zorgomgevingen en het publieke interieur loopt Nederland voorop. Zowel in de nationale als internationale media krijgt de Meeting dan ook ruime aandacht.”

Voor wie is de Meeting bedoeld?

“Het congres is bedoeld voor interieurprofessionals als interieurarchitecten, architecten, designers, erfgoedbeheerders, kunsten cultuurhistorici, sociologen en antropologen. Voor professionals uit de interieurindustrie zoals de meubelen interieurmaterialensector, de bouwen bouwmaterialenindustrie, financiering, facility management, media en mode. En voor het grote publiek.” Wat staat er op het programma?

“Lezingen, debatten, workshops en presentaties. Het congres is een ontmoetingsplek, een kennismarkt en een platform voor discussie en debat. Zelfs de meest ervaren professional zal geïnspireerd worden. De kernthema’s van het congres gaan zowel over de ontwikkeling van het vakgebied zelf als over de actuele maatschappelijke, culturele en sociale rol van interieurontwerp in de samenleving.

Mee doen?

De World Interiors Meeting vindt plaats in de Beurs van Berlage in Amsterdam op 5, 6 en 7 september 2013. Wil je als interieurarchitect meedoen met de Designer Presentations? Of wil je helpen als vrijwilliger? Stuur dan een mail naar [email protected]. Kijk voor meer informatie op www.meeting.inamsterdam.org.

Openbare bibliotheek, Amsterdam

Agora, Lelystad

In september vindt in Amsterdam de World Interiors Meeting plaats. Dit internationale congres richt zich specifiek op interieurontwerp en zal naar verwachting een groot aantal nationale en internationale interieurprofessionals naar de hoofdstad trekken. “Een uitgelezen kans voor ontmoeting, interactie en inspiratie”, aldus organisator Kees Spanjers.

Waarom een interieurcongres?

“Het interieur is de architectuur van de toekomst. Met een krimpende en vergrijzende bevolking zullen we ons vaker toeleggen op de individuele en kleinschalige vormgeving van onze directe leefomgeving, waarbij de focus steeds meer op duurzame ontwikkeling en hergebruik zal liggen. Design en architectuur zijn niet langer

bnı.


ıntern.

modieus, maar moeten concrete antwoorden geven op gebruikerswensen en verbetering van ons welzijn. Goed ontworpen interieurs geven die meerwaarde aan de beleving en de gebruikskwaliteit van onze directe omgeving, aan ons gevoel van welbevinden en daarmee aan de kwaliteit van ons leven. De World Interiors Meeting positioneert Nederland als vanzelfsprekend centrum van de interieur- en designindustrie.”

30

# 2

juni—2013

31

31-05-13 11:24

van Berkel Keynote ARCHITECTURE AND Be va Ben an Berk B erkel erk el Key el e no not ote ARCHI ARCHITECTU ARC T ECTU TE TECTU C T RE E A ND IINTERIORS NTERIORS NTERI ER ORS RS S

interview

Assche RESPONSIBILITY Peter Pet err van As A ssch sche e SSOCIAL O AL R OCI OC ESPON E ESPO SPON SIBIL S I TY Carlos Baumgartner (USA) Juan Jua n Carl C ar oss Bau arl au umga mgartn mg rtner rtn e (US US SA) SSUSTAINABILITY U ST UST S A IN N A BILI BILIT L Y LIT Arnold A Arn nold Bo Boss DDESIGN ESIGN IGN GN N FOR R LLEISURE EISUR EISU ISU SU E Michael Braungart Keynote (D) TO CRADLE M Mic ichae haell B hae r nga rau ng g rtt Key K Ke not n otte ((D D) CCRADLE RAD DLE T O C R A DL DLE D L Tony Chi* HOSPITALITY Ton ny C hi* (U hi* hi (USA) USA) A) DDESIGN ESIGN G FOR F OR H OSPIT SPITA SPIT AL LITY TY Y Hedy d’Ancona HEALTHCARE Hed edy yd ’A con ’An ona DDESIGN ESIGN S SIGN FO H FOR E A LTHC L HCA HC A RE RE Joseph Farcus Jos seph p Fa ph Farcu rcuss (USA rcu ((USA) USA A) DDESIGN ESIGN ESIG IGN FOR OR R LLEISURE EISUR ISU ISUR S E David Gianotten* (Hong Kong) PUBLIC BUILDINGS Dav D Da avid id Gia iano not no n o ten ten en* n* ((Hon Hon ong gK ong ng g) DDESIGN ESIGN ES S N FOR F R P UB UB UBLIC B UILD UILDI DINGS N NGS Christophe Grafe PUBLIC BUILDINGS Chr Ch hris hr iist ssttoph ophe G rraf afe DDESIGN ESIGN G FOR GN OR P UBLIC UBLI LIC B UILDI L NGS N Karan Grover Keynote AND CARE Kara Kar an a nG Gro ro ov ve ver e Ke Key K eynot ote e (I ((India) Indi Indi dia a) CCULTURE a) ULTUR RE A ND D CA C A RE E Haas RE-USE J nd Jan de e Ha H aas SSECOND ECON ECOND COND LLIFE, IFE, FE R E-USE S SE Haring Keynote* AND MOBILITY Bas B ass Ha H arin rin ng Key e notte* GGLOBAL LOB LOBA OB A L A N D MOBILIT ND MO BILIT LI T Y Harry Hartog RESPONSIBILITY Har Ha H arrry de a den en e n Ha H arrto t g ((Shanghai) Sha ha hangh angh ng g ai) a ) SSOCIAL OCIA OCI AL R ESPON E SPON P N SIBIL S ITY TY TY Frazer MacDonald Hay RE-USE Fra Fr F rra azzer ze er Ma er acDo cDonal cD Donal Do na d H ay y (Si ((Singapore) (S S ng nga g po ga por p orre) e) SSECOND ECOND ECON ECO E EC COND C CO O OND ON N ND D LLIFE, IFE IIFE, FE, F E R E -USE E-USE USE U Rogier van der SENSES R Rog og giie err va e v an d err Heide e He Hei H eide de IINTERIOR NTERIOR NTERI OR S OR ENSES ENSE ES Joke van Hengstum ORGANISATIONS Jo JJok o oke ev an a nH Hen en g en gst s u um m PPROFESSIONAL ROFES F SION SIO A L O RG RG GA A NI NIS S ATIONS T Ellen Klingenberg AND EDUCATION Ell llllen n Kling Kl K Kli li ln nge genbe be b erg g (N) (N) TTRAINING R A INING NING NG G A ND E DUCA DUC ATI TION T ION IO N IN IINTERIORS NTERI RIORS OR ORS Eloy Koldeweij Keynote Elo El E llo oy K Kold old old de ew ewe weijj Keynot K Key eynot no ote HHERITAGE ERIT E ER RIT R RIITA A GE G E IINTERIORS NTERI NT TERI T E RI ORS O RS S Koster Ro K Ro Ko Kos oster o ter (B te ((B)) SSUSTAINABILITY U ST UST US TA IN I N A BILIT INA B ILIT BI BIL IL Y Leeuw HEALTHCARE Victor Vic V Vi iictor to to orr de de Le ee eu euw uw w DDESIGN E SIGN ESI ESIGN GN N F FO FOR O OR R H E A LTHC L HC CAR RE E Leeuwen* Thomas va Thomas van nL ee e eeu e wen eu w n* DDESIGN we ESIGN E SIGN N FOR FO O R LLEISURE OR EIS EISUR EISU ISUR SUR SURE UR E

5 - 6 - 7 september Beurs van Berlage Amsterdam Bijbels Museum, Amsterdam

Ook zal over de grenzen van de discipline heengekeken worden. Interieurarchitectuur bestaat immers bij de gratie van een maatschappelijke, culturele en economische context. Door de samenstelling van het programma en de line-up van sprekers die de thema’s vanuit diverse hoeken zullen belichten, is discussie onvermijdelijk en dat zou nog wel eens tot verrassende ontwikkelingen kunnen leiden.”

‘Het congres is een ontmoetingsplek, een kennismarkt en een platform voor discussie en debat’

hai; Eloy Koldeweij, groot kenner van het historische interieur; specialisten als Erik Veldhoen, die het concept van het Nieuwe Werken op de kaart zette en omgevingspsychologe Fiona de Vos die zich toelegt op healing environments.” Wat is het verschil met de grote designbeurzen?

“Anders dan op de designbeurzen gaat het op de World Interiors Meeting niet om de presentatie, maar om de inhoud. Ontmoeten en verbinden staan centraal. De Meeting wordt een inspirerend festival: het popfestival van de interieurontwerpers.”

“Inmiddels hebben al ruim zestig sprekers hun medewerking toegezegd. Onder hen Michael Braungart, co-auteur van het spraakmakende boek ‘Cradle to Cradle’; de Indiase ontwerper Karan Grover, die niet alleen prachtige poëtische presentaties geeft maar ook befaamd is om zijn duurzame benadering; Lyndon Neri van het beroemde ontwerpers duo Neri & Hu uit Shang-

bnı.


ıntern.

Massey Ann Ma Masse ssey y (GB) (GB) HHERITAGE ER R IIT RIT RI TA GE IINTERIORS NTERI NTER NTE E ORS S Evelyne Merkx RETAIL; HERITAGE Eve Ev lyne lyn e Merk M erkx x DDESIGN ESIGN FOR F OR R R ETA ET A IL IL H IL; ERITAGE ERIT E IINTERIORS NTER NTERI RIOR ORS Metkemeijer SENSES Rob Ro b Me M tkemei tke meijer jer IINTERIOR NTERII O OR R S EN N SES Tracy Metz T Tr Tra cy Me Met M etz DDESIGN ESIGN FOR LLEISURE EIIS IS SUR UR RE E Neri (Shanghai) RETAIL Lyndo Lyndon don on n Ne N eri r (Sh Shang hangha ha aii) DDESIGN ESIGN SIGN FOR F OR O R ET TA IL Pernille Gronbech (DK) EDUCATION Pe Per rnille nille e Gro G Gr ron nbe nb b ch be h (DK (D DK D K) DDESIGN ES SIGN FOR SI R E DUC C ATION T TIO Peach (GB) OFFICE PLANNING Sevil Se Sev evill Pea each ch (GB (G GB B) DDESIGN ESIIGN ES I GN N F FOR FO R O FFICE FICE P L A NNIN NING NIN N ING IN NG N G Liesbeth der Pol RETAIL L Li Lie sbeth sbe th h van an a n de d er P oll DDESIGN E SIG ES ESIG IGN IG G N FOR R R E TA IIL ETA ET L Gennaro Postiglione EDUCATION Ge Gen ennar naro aro P ost o os s igl st ig glione glion e ((I) I) TTRAINING R A INING NI G & E NING DUC C ATION TIO IN IINTERIORS NTERI NTER RI OR ORS S Thomas Rau* Thom Th T Tho ho hom mas ma a as Ra R au u** SSUSTAINABILITY US ST TA IN NAB BILI BILIT IL IT TY TY Arnold Reijndorp* CULTURE AND MOBILITY A Arn rn nold old d Re eiijn jn ndo do orrp* p* GGLOBAL LOB LO L OB O AL C ULT ULTUR U LTUR T E A ND D MO M BIL Y BILIT Gesina Roters RETAIL G Ge Ges esina a Ro R oterrs DDESIGN ESI ES SIG SIGN SI S I G N FOR OR R R E TA IL ET Ellen OFFICE PLANNING E El Ell lllen en San Sander Sander de err DDESIGN e ESIGN E SIGN GN N F FOR OR R O FFIC F F IC FIC CE C E P L A NN NNING N Gerrit Schilder Ger Ge G errrritt Sc e ch hiil hil i der der SSUSTAINABILITY U S TA UST TA IN N A BI BIL BIL LIT LI IT ITY Gilian Schrofer* MATERIALS Gi Gil i ian an n Sc S ch hro rro ofer f r** IINTERIOR NTERI NTER TER R O OR M AT TERI ERI E ALS L

Where professionals meet!

Kees Spanjers TRAINING EDUCATION K Kee ee e sS pan anjers a jers LLEGISLATION; EGISL ISL L ATIO ION; O N;; T R A INING NING & EDUC U ATION IO O Rudy Stroink OFFICE Rud ud dy Stro S tro ro oink i DDESIGN ESIGN SIGN IGN GN N FOR OR O R O FF FI FICE PLANNING NNIN Chirashree Thakkar (India) INTERIORS Chi Ch iras r hre re ee T hak ha kka ar (I Ind ndi d a) a) HHERITAGE ERI A GE ERIT E INTE TERI TE RIOR RI ORS Michel van Tongeren RETAIL Mic Mi ich hel he ell va v an T ong on ng gere eren DDESIGN er ES S IGN FOR SIGN OR R ET E TA IL IL Hans Tulleners Han Ha ans T ull ul u lllene enerrs

HERITAGE H ERIT RIT R TA GE G E IINTERIORS NTERI R OR ORS RS

Erik Veldhoen FOR HEALTHCARE Er E Eri rriiik kV elldh el eld eldhoe ld dhoe hoe oe en n DDESIGN ES ESIG SIG S SIGN I GN G N FO F OR O R H E A LT LT LTHC LTH THC H C A RE HC RE

www.meeting.inamsterdam.org afriend.inamsterdam

Wie zijn de sprekers?

World Interiors Meeting 2013

Patrick HOSPITALTY Dr. r. Pa Patri trick ck Leu Leung ng g (Ho ((Hong ng Kong) Kon ong) g DDESIGN ESIGN SI FOR OR H OSPIT TA LTY TY

Met de World Interiors Meeting wordt een groot aantal buitenlandse professionals verwacht. Het afriend. inamsterdam programma biedt een eenvoudige manier om deze gasten Nederland te laten ervaren. Via onze website kunnen ze aangeven een biertje of een kop koffie te willen drinken met een Nederlandse collega om ideeën uit te wisselen voor een geslaagd verblijf. Meer kan, maar hoeft niet. Jij kunt die collega zijn! Meld je aan op www.inamsterdam.org.

Evert Verhagen RE-USE E Ev Eve ve v ert rt V Ver erh ha hag age ag en n SSECOND ECON ECOND EC CO CON C COND OND O ON ND N D LLIFE, IFE, IFE FE FE, F E E,, R E-USE EE --USE Marije Vogelzang* SENSES Mar Ma M a arriije arije je e Vo ogel ge g ellza e za zan an ng* g* IINTERIOR NTE NTER NT N TE TER ER RII O R S R ENSES ENSE EN SES ES S Fiona deVos HEALTHCARE Fio F io on na a de d eV e Vos os DDESIGN ESIGN ESIG ES E SIG S SIGN IGN GN N F FOR FO OR R H E A LTH LT TH THC T HC H C A RE RE Marco Zandwijk FOR EDUCATION Mar Ma M ar arco co v van va an Za an Z an ndw nd dwijk dw j DDESIGN ESIG ESI ES E SIGN SIG SI S IIGN IG GN G N FO F OR O R E DU DU DUC UC C AT TIO TION ION ON ON Zijlstra MATERIALS Ells Els E ls Z Zi ijjl jls llssttra rra a IINTERIOR NTERI NT N TE T TERI TER ER E ERI RI RIO OR R M MA ATE TERI TER ERI E ER RII A LS R LS meer! En E n me m ee e e err! r!

* ttbc bcc

32

31-05-13 11:24

bni

bni

tekst en beeld: Peter Dautzenberg

die vaak niet weten wie er in hun gebouwen komt te wonen of te werken. Interieurarchitecten vertalen de behoeften en wensen van de opdrachtgever naar een comfortabele woon-, werk-, zorg- of leeromgeving. De interieurarchitect is specialist op het menselijk schaalniveau. Op school leren bouwkundigen dat een badkamer het beste boven de keuken kan liggen, dan zijn de installatiekosten het laagst. Dat klopt wel, maar de gebruiker wil vanuit de douche naar buiten kunnen kijken zodat hij kan bedenken welke kleren hij aan zal trekken. En ook tijdens het koken is vrij uitzicht prettiger dan een muur of deur. Interieurarchitecten denken hierover na. Ze maken leidingen soms wat langer, maar zorgen met hun werk voor meer comfort en een betere logistiek. Kennis en kunde Interieurarchitecten ontwerpen vanuit de gebruiker. Die gebruiker wil een comfortabele omgeving waarin de condities anders zijn dan buiten. Wel heeft het buiten vaak veel invloed op het binnen. Zo wil de gebruiker een mooi uitzicht, maar niet de temperatuur en het geluid van buiten. Op de grens van interieur en exterieur maken interieurarchitecten gaten om zichtlijnen te creëren, daglicht toe te laten of logistieke verbeteringen aan te brengen.

Over de grenzen van het vak

Als een interieur gelijk met het gebouw waarin het zich bevindt ontworpen wordt, is het niet altijd duidelijk wie wat doet. Gaat de interieurarchitect tot de binnenste ruit van het dubbelglas en de architect tot de buitenste? Horen de toiletten bij de opdracht van de architect of van de interieurarchitect? En hoe zit dat bij de trappen? Het is overigens een wijdverbreid misverstand dat de interieurarchitect de kennis en kunde ontbeert om bijvoorbeeld gaten te maken in ruimtelijke afscheidingen. Dat kan hij net zo goed als een architect, ook als dat constructieve, klimaattechnische of bouwfysische problemen oplevert. Interieurarchitect, architect, stedenbouwkundige en landschapsarchitect hebben, sinds de masteropleiding interieurarchitectuur zijn eerste gediplomeerden aflevert, hetzelfde opleidingsniveau. Ze hebben allemaal een ander specialisme. De interieurarchitect is een architect met een specialisme: hij werkt op het menselijk schaalniveau en kent en ontwerpt voor de gebruikers van de ruimte.

Veel mensen hebben geen idee wat een interieurarchitect kan en doet. Zoekt een interieurarchitect uitsluitend kleuren, gordijnen en lampen uit? Of kan een interieurarchitect ook een opening maken in een constructieve wand zodat er zonlicht binnenkomt en uitzicht ontstaat? BNIvoorzitter Peter Dautzenberg opent de discussie over de identiteit van de interieurarchitect door de grenzen van het vak te verkennen. Interieurarchitectuur is een vrij jonge ontwerpdiscipline. Het vak ontstond zo’n 120 jaar geleden. Interieurs werden toen als onderdeel van het gebouw ontworpen, vaak door dezelfde architect. Het was Berlage die voorstelde om anderen in zijn ontwerpen te laten ontwerpen, zodat verschillende ruimtes een eigen karakter, identiteit en uitstraling kregen. Vanaf de jaren ‘20 bij de opkomst van het modernisme heeft het begrip interieurarchitectuur een hoge vlucht genomen. Van binnenuit Het interieur is het vakgebied van de interieurarchitect. Interieurarchitecten ontwerpen wat zich tussen de gebruiker en de buitenwereld bevindt. Net als modeontwerpers, die doen dat ook. Dus niet het binnen of het buiten, maar ‘het tussen’.

bnı.


ıntern.

Architecten maken ook scheidingen tussen binnen en buiten, maar die hebben hun verantwoordelijkheid voor de gemeenschap en moeten gebouwen ontwerpen die er vanaf de openbare ruimte voor iedereen dragelijk uitzien. Er is zelfs een commissie die erop toeziet dat extreme wensen van de gebruiker niet leiden tot ongeregeldheden in de gevels van het stedelijk interieur. De interieurarchitect ontwerpt dus vanuit het perspectief van de gebruiker die zich meestal binnen bevindt en de architect ontwerpt voor de gebruiker van de openbare ruimte die zich meestal buiten bevindt. Menselijke schaal Interieurarchitecten werken voor een opdrachtgever met eisen en wensen. Ze ontwerpen maatpakken. Ze kennen de gebruiker. Dit in tegenstelling tot architecten

34

bedrijven en juweliers hun eigen ‘stand’ in het grotere geheel. Verwachtingen Trend forecaster Lidewij Edelkoort voorspelt dat mensen zich vanwege de economische crisis en de daarmee samenhangende oorlogsdreiging meer zullen terugtrekken in hun interieur, waarin zich meer vaste meubelen bevinden die dan weer op zo’n plek staan dat je vanaf tafel, vanuit bed of bank ook naar buiten kunt kijken. Dat betekent dat de gevel in de komende jaren meer het resultaat zal zijn van zichtlijnen vanuit het interieur. De verwachting is dat mensen door het voorhanden zijn van allerlei digitale toepassingen geen boeken en geluidsdragers meer in huis zullen hebben, maar alles opvragen als ze het nodig hebben. Dus geen boeken en platenkasten meer in het interieur. Mensen zullen zich met minder aardse zaken omringen en veel kleiner gaan wonen, ze zullen in de nabije toekomst een klein appartement hebben in de stad waar zij werken, maar ook een kleine primitieve verblijfplaats op het platteland of in de natuur. Van hun appartementje in de stad rijden ze naar hun hut in een elektrisch gehuurd autootje dat klaar staat als ze het nodig hebben.

Peter Dautzenberg

Peter Dautzenberg is sinds oktober 2012 voorzitter van de BNI. Hij is architect en interieurarchitect en runt sinds 2009 peter dautzenberg +partners interieur + architecten. Hiervoor werkte hij 25 jaar lang samen met interieurarchitect Rob de Jong onder de naam dautzenberg & de jong architecten. www.peterdautzenberg.nl

Identiteit Net als modeontwerpers houden interieurarchitecten zich bezig met identiteit. Een goed interieur weerspiegelt de identiteit van de gebruiker. Kleur- en materiaalgebruik spelen hierin een belangrijke rol. Wanneer een ruimte zich in een gebouw bevindt dat een andere identiteit heeft, kan door openingen in de gevel toch de eigen identiteit naar buiten worden uitgestraald. Ook hier overlapt het interieur, vakgebied van de interieurarchitect, het exterieur. Wanneer interieurs worden ontworpen in grotere interieurs, raakt de interieurarchitectuur aan de wereld van de standbouwers en stylisten. Op Schiphol bijvoorbeeld hebben veel horecapaviljoens binnen het grote interieur een eigen uitstraling, die hoort bij het imago van de betreffende keten. In de Bijenkorf hebben mode# 2

juni—2013

35

31-05-13 11:24

Geberit Monolith

bni

Veranderende stad De stad zal er door deze manier van leven anders uit gaan zien. In New York worden in de Lower East Side al appartementengebouwen ontworpen met wooneenheden van 28 m2 voor een eenkamerappartement en 35 m2 voor een tweekamerappartement. Interieurarchitecten zijn deskundigen op dit schaalniveau, als geen ander kunnen zij die kleine appartementen en buitenverblijven ontwerpen en zo efficiënt en comfortabel mogelijk inrichten. De stad zal meer inwoners krijgen. Omdat we niet allemaal in de grachtengordel of op het Vrijthof kunnen wonen, komen er aantrekkelijke alternatieven buiten het centrum met kwalitatief goede voorzieningen in de buurt. Vanuit deze woningen moet het centrum, dat identiteit geeft aan de stad, dag en nacht goed bereikbaar zijn. Trendgevoelig De omlooptijd van een interieur is korter dan dat van een gebouw, dat is een verschil tussen architectuur en interieurarchitectuur en een overeenkomst met mode. Gebouwen worden gemaakt op een levensduur van vijftig jaar, vaak gaan ze veel langer mee. Winkel- en woninginterieurs hebben een omlooptijd van zo’n vijf jaar, ze zijn trendgevoelig. En kantoorinterieurs veranderen na een jaar of zeven jaar. Dan is het wel weer tijd voor een andere manier van werken. Interieurs zijn trendgevoeliger dan gebouwen. Een gebouw verandert in zijn leven een keer of tien van interieur. Daarna volgt eventueel een grotere ingreep: het gebouw wordt getransformeerd of krijgt een nieuwe functie. Die nieuwe functie stelt vanuit het programma van binnenuit andere eisen aan de logistiek. Dit kan van invloed zijn op de uiterlijke verschijningsvorm van het gebouw. Interieurarchitecten zijn ervaren herbestemmers. Zij hebben de skills om een gebouw aan te passen aan de eisen van een nieuw programma. Organisch systeem Aan de Amsterdamse grachten staan veel panden die al vaak van functie zijn veranderd. Het oorspronkelijke 17e eeuwse grachtenpand had een functioneel karakter en werd als pakhuis gebruikt. In de eeuwen daarna transformeerde het pakhuis tot winkel, woonhuis of kantoor. Vanuit de nieuwe functie onderging het interieur kleine gedaanteveranderingen. Kleine wijzigingen met chirurgische precisie aangebracht in de huid van gebouwen zoals open aanbouwen, dakkapellen en

dakramen houden het beeld van de stad in stand en zorgen er tegelijk voor dat gebouwen gebruikt kunnen worden voor andere functies. Veranderingen in de stad als organisch gegroeid systeem worden dus vaak veroorzaakt door veranderingen van het programma. Vanuit het interieur dus! Wat goed is blijft, wat zich niet kan aanpassen aan de nieuwe eisen transformeert of verdwijnt. Weer raakt en overlapt het interieur hier het exterieur. In de buitenschil van gebouwen gaat de interieurarchitect ‘het gevecht aan’ met de architect en de stedenbouwkundige. Interieurs zijn bepalend voor het aangezicht van de stad en zijn gebouwen die door stedenbouwkundigen en architecten in hun eigen taal en op hun eigen schaalniveau zijn ontworpen. De articulatie van het stedelijk beeld vloeit voort uit interieurprogramma’s. De architecten die die transformaties vormgeven, inclusief de doorbraken door de huid van het bestaande gebouw, dat zijn interieurarchitecten. Ruimtelijk ontwerpers Als architecten de ontwerpers zijn van de voorgevel en stedenbouwkundigen die van de straat, dan zijn interieurarchitecten de architecten van de achterkant of de binnenkant van het bouwblok geworden. Achter kunnen gevels door het gewijzigde bouwbesluit van 2003 zonder bouwvergunning veranderd worden. Daglicht kan hierdoor vrijer in en de blik vrijer uit het interieur geworpen worden. Het interieur kan vaak onbelemmerd in het privébuiten doorlopen zonder dat er met commissies overlegd hoeft te worden. Het interieur raakt hier de tuinarchitectuur. In 2020 hebben we het misschien niet meer over stedenbouwkundigen, architecten, interieur- en tuinarchitecten, maar alleen nog maar over ‘ruimtelijk ontwerpers’. Ontwerpers met een specialisme of ontwerpers die op alle schaalniveaus opereren. De kleinst ontworpen eenheid is kleiner dan een vierkante millimeter, tegelijk verkennen we de grenzen van het heelal. Dit zal zijn uitwerking hebben op het vakgebied van de ruimtelijk ontwerper. Specialist Kort samengevat speelt de interieurarchitect een veel belangrijkere rol in de buitenschil dan het begrip interieurarchitectuur doet vermoeden. Op de grens tussen binnen en buiten waar verschillende disciplines elkaar ontmoeten onderscheidt de interieurarchitect zich als specialist van de menselijke maat.

bnı.


ıntern.

Wereldklasse.

36

Geberit Monolith sanitair elementen inspireren direct bij het eerste aanzicht en ook de details vallen op, dankzij de hoogwaardige materialen. De elementen bieden veel ruimte voor individuele wensen, zo kunnen ze bijvoorbeeld gecombineerd worden met verschillende wastafel- en toiletmodellen. Geberit Monolith voelt zich in elk huis thuis, of het nu een appartement of een luxe villa is. 2QWGHNPHHURS̛ZZZJHEHULWQOPRQROLWK # 2 juni—2013

37

31-05-13 11:24

Nelson schuifdeuren en kastinterieurs, een naam om te onthouden! Wij maken specials op het gebied van schuifdeuren en kasten op maat, Waar de rest stopt beginnen wij! s Schuifdeuren te automatiseren met de perfecte weggewerkte automaat van Nelson s Grote schuifdeuren tot 6 m2 s Onbeperkte keus in materiaal en design s Unieke profielen voor aluminium design schuifdeuren s Bijzondere classic & design collectie

Industrielaan 9 5061 KC Oisterwijk Tel. 013-5299360

Uit het juiste hout gesneden TA'OR BOX

g

www.facebook.com/normakoestiek www.normakoestiek.nl

een begrip in wanden en plafonds

CUBICS VOOR ORGANISATIE

Nelson schuifdeuren

@normakoestiek

Normakoestiek biedt al sinds 1973 maatwerk oplossingen in plafonds, akoestiek, wanden en verlichting die ervoor zorgen dat u uw ruimtes optimaal kunt benutten. Door onze jarenlange ervaring zijn wij in staat maatwerk advies te geven, passend bij iedere gewenste situatie.

Nagel 30G 8321 RG Urk Tel: 0527-275698

GEKWARTIERD HOUTFINEER

Fax: 0527-200331

Kwaliteit staat bij ons altijd centraal. Door het bieden van totaaloplossingen wordt u geheel ontzorgd. In ons advies en onze afwerking, mag u ook de beste materialen verwachten. Als dealer van topproducten bieden wij u veel keuze en hebben wij voor iedere situatie de juiste oplossing.

[email protected] www.nelsonschuifdeuren.nl

Bestaat de perfecte lade? Een lade in gekwartierd houtfineer die tegelijk het milieu spaart? Gemonteerd geleverd en uiterst performant dankzij de MOVENTO geleider van Blum. Dat betekent ongekende mogelijkheden wat stabiliteit en vormgeving betreft. Ontdek de nieuwe TA'OR BOX: functioneel design, vakkundig in te vullen met TA'OR CUBICS.

...een i(nterieur) zonder y is kaal…

natuur eikenhout

natuur notenhout

zwart ingekleurd eikenhout

www.zappart.com de i-tunes van de kunst voor ikea-prijzen Bezoek ons op Design District, Standnr: V56

bnı.


ıntern.

TA’OR is een product van Van Hoecke, Europark-Noord 9, 9100 Sint-Niklaas (B), +32 (0)3 760 19 00 (B) en +31 (0)418 569 062 (NL), e-mail [email protected], www.taor.com

38

# 2

juni—2013

39

31-05-13 11:24

Het succes van Vloer Totaal Concept: Ŕ Totaal anders

Onze productgroepen:

Ŕ Compleet assortiment

Kamerbreed tapijt

Ŕ Creatieve oplossingen Ŕ Klantgerichte aanpak

Tapijttegels

Glazen deuren/wanden

Bedrukt tapijt

Douche/badkamer systemen

Rubber vloerbedekking

Ŕ Expertise

Glazen balustrades

Geweven vinyl

Glasluifels

Ŕ Goede service

Vinylstroken

Maatwerk in zowel advies als producten

De vloer is de basis

MeerGlas BV Broekermeerstraat 122 2131 AT Hoofddorp T 023 2302010 F 023 2302011 www.meerglas.com

Vloer Totaal Concept is dé specialist in exclusieve vloeren voor project-inrichting. De kwaliteitsvloeren van Vloer Totaal Concept vormen de basis van elk inrichtingsproject en voor iedere toepassing. Wat u ook bedenkt, wij maken het mogelijk! Onze adviseurs denken graag met u mee en geven advies op maat. Binnen ons complete vloerenprogramma vindt u gegarandeerd een vloer met allure. Breng uw eigen creatieve idee tot leven met een eigentijdse vloer die aan al uw wensen voldoet. Vertel een Totaal verhaal, met een vloer van Vloer Totaal Concept.

Wij zijn totaalleverancier: wij leveren een uniek vloerenaanbod, waarbij harde en zachte vloerbedekking gecombineerd kunnen worden Voor vragen over Vloer Totaal Concept kunt u contact opnemen met t 0031 (0)38 3 448 448 - f 0031 (0)38 3 448 449 e [email protected] i www.vloertotaalconcept.nl

‘licht is sfeerbepalend in alle opzichten’

Bezoe k ons in juni o p de b eurs ‘Desig n D istr ict’; standn r. V47 www.delichtmeester.nl

bnı.


ıntern.

40

# 2

juni—2013

41

31-05-13 11:25

In de rubriek recht komen allerlei juridische zaken aan bod. Stuit je wel eens op een juridisch probleem? Heb je een vraag over bouwrecht, auteursrecht of ondernemingsrecht? Mail je vraag of probleem naar [email protected].

recht tekst: Kees Berendsen te

het auteursrecht is verjaard. De termijn voor verjaring verschilt van land tot land, maar is onder de Berner Conventie minimaal het leven van de auteur plus 50 jaar. In de landen van de Europese Unie geldt voor het auteursrecht een langere termijn, namelijk van 70 jaar na het overlijden van de auteur.

Auteursrecht over de grens

‘In opdrachtsituaties kunnen partijen onderling afspreken welk recht zij van toepassing wensen’

In de architectuur neem de internationalisering toe. Buitenlandse architecten opereren in Nederland en er zijn talloze voorbeelden van Nederlandse architecten die opdrachten krijgen vanuit het buitenland. ‘Nederlandse architectuur is een veel gevraagd exportproduct’, meldde Architectenweb onlangs. Maar is het auteursrecht daar wel op toegesneden? Of is de mondialisering aan deze wet voorbijgegaan? Een internationale auteursrechtelijke verkenning door Kees Berendsen.

Bijna alle landen in de wereld kennen wel een auteurswet. Dat betekent dat er evenveel auteursrechten zijn als er landen zijn die een auteurswet hebben. Daar wordt het niet overzichtelijker van. Er bestaat zelfs - afgezien van enige op het auteursrecht toegespitste Europese Richtlijnen - nog geen eenvormig Europees auteursrecht. Wel zijn er tussen een groot aantal landen over de toepasselijkheid en reikwijdte van het auteursrecht wereldwijd bepaalde afspraken gemaakt. Zo zijn er twee groepen landen met ieder hun eigen regeling, de groep van de landen die zijn aangesloten bij de Universele Auteursrecht Conventie (de UAC landen) en de groep van landen die zijn aangesloten bij de Berner Conventie (de BC landen). Berner Conventie De Berner Conventie is voor Nederland het interessantst omdat die het meest aansluit bij de Nederlandse auteurswet. Bovendien zijn bijna alle UAC landen ook aangesloten bij de BC, waardoor de UAC regeling in feite geen belangrijke rol meer speelt. Nederland is al sinds het ontstaan van haar auteurswet in 1912 aangesloten bij de Berner Conventie. Landen die het laatst zijn toegetreden zijn de Verenigde Staten (1989), China (1992), Russische Federatie (1995), Noord-Korea (2003) en Jemen (2008). Daarnaast is er onder auspiciën van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) een verdrag betreffende Trade Related Aspects of Intellectual Property Rights (het TRIPS verdrag). Dit is gebaseerd op de gedachte, dat bescherming van het intellectuele bnı.


ıntern.

recht eventueel het recht van de staat New York. Omgekeerd, als het verbouwingsontwerp van het Rijksmuseum van Cruz y Ortiz wordt nagemaakt of als daarin ontoelaatbare wijzigingen worden aangebracht, dan kunnen Cruz en Ortiz terecht bij de Rechtbank van Amsterdam die dan Nederlands recht zal toepassen. Of dat voor de architecten gunstiger uitpakt dan wanneer de Spaanse wet van toepassing zou zijn, is moeilijk te zeggen. In een opdrachtsituatie kunnen de contracterende partijen ook afspreken welke rechter zij bevoegd willen verklaren en welk recht zij van toepassing wensen als er geschillen ontstaan. Met name voor architecten die zaken doen met opdrachtgevers in landen waar de auteursrechtelijke bescherming maar matig of onduidelijk is, is het misschien maar beter om een dergelijke afspraak contractueel vast te leggen. Internationaal is het auteursrecht nog te veel ‘wild west’ om er zomaar op te vertrouwen.

Kees Berendsen

Lex protectionis Een architect moet zich in principe, als er in het buitenland inbreuk wordt gemaakt op zijn rechten, beroepen op de bescherming van de auteurswet van het land waar de inbreuk gemaakt wordt. De wet van dat land heet daarom ook wel de lex protectionis. Dat land moet volgens het gelijkheidsbeginsel aan de buitenlandse auteur dezelfde rechten geven die het aan zijn eigen onderdanen geeft. Als een Nederlandse architect in New York een gebouw heeft ontworpen en dat gebouw wordt later nagebootst, dan kan hij daartegen in het geweer komen op grond van het Amerikaanse recht of

‘Volgens de Berner Conventie worden alle rechten aan de architect toegekend zodra een bouwwerk staat’

Kees Berendsen is expert op het gebied van intellectueel eigendomsrecht. Hij is gespecialiseerd in auteursrecht, modelrecht en merkenrecht, maar behandelt ook contractuele kwesties en incasso zaken. BNI-leden betalen een uurvergoeding van 150 euro, exclusief btw. Leden die een serviceabonnement afsluiten krijgen op het uurtarief een korting van 50 euro. In geval van conflicten is een eerste globale beoordeling van de vraag of er sprake is van een ‘zaak’ gratis. Voor vragen mail [email protected] of bel 06.54964781.

Hal, Rijksmuseum Amsterdam, 2012. foto: Jannes Linders

eigendom nodig is om vernieuwingen te stimuleren. Ook dit verdrag schrijft een aantal minimum beschermingsregels voor. Onder de Berner Conventie wordt automatisch auteursrecht toegekend aan elk creatief werk, dus ook aan architectonisch werk. De architect hoeft zijn bouwtekeningen of maquettes dus niet te laten registreren en hoeft geen aanvraag te doen om de rechten te verkrijgen, wat volgens de Universele Auteursrecht Conventie wel zou moeten. Zodra het bouwwerk bestaat, zijn automatisch alle exclusieve rechten daarvoor aan de architect toegekend. Daar komt alleen verandering in als hij zijn rechten expliciet overdraagt bijvoorbeeld door middel van een contract met zijn opdrachtgever, of als 42

# 2

juni—2013

43

31-05-13 11:25

academie

academie

tekst en beeld: Judith Haentjes, Marleen Garstenveld, Susanne Hessing

Judith Haentjes in Zweden

‘Ik kreeg een lichte cultuurshock’

Proeven van een ander land

Marleen Garstenveld studeert aan de Artez hogeschool voor de kunsten

Waar heb je stage gelopen?

“Bij NU-architectuuratelier in Gent, België. Het bureau is opgericht door twee architecten, Halewijn Lievens en Armand Eeckels. Daarnaast zijn er nog vier andere medewerkers en bijna altijd enkele stagiaires. Het architectuuratelier doet projecten die erg uiteenlopen. Ze ontwerpen van klein, tot heel groot. Tafels, interieurs, woningen, maar ook parkeergarages en ziekenhuizen.”

Werken en wonen in het buitenland. Het klinkt leuk, maar hoe ga je om met cultuurverschillen, taalbarrières, een ander arbeidsethos en heimwee? Als student kun je even proeven van zo’n leven tijdens een stage in het buitenland. Drie academiestudenten delen hun ervaringen.

‘Ik wil mijn horizon verbreden’

Wat is typisch voor een Belgische werkomgeving?

“België is rommeliger. Je merkt het al zodra je over de snelweg rijdt en België binnenkomt. Opeens is het asfalt niet meer zo glad en begint het te rammelen. Ook op het bureau was het wat rommeliger, maar dit zorgde voor een prettige sfeer. Geen gelikte werkomgeving, maar juist een bepaalde gezelligheid.”

Hoe ben je op deze plek terecht gekomen?

Wat heb je als interieurarchitect geleerd?

“Ik wilde graag stagelopen bij een bureau dat veel onderzoek doet naar materialen, zelf dingen ontwikkelt en goede maquettes bouwt. Een bureau dat nog echt ontwerpt. In Nederland kon ik geen geschikte plek vinden en een docent vertelde mij dat er in België meer van dit soort bureaus zijn. Gent vind ik een prachtige stad, iets gemoedelijker dan bijvoorbeeld Antwerpen. Om die reden ben ik in Gent gaan zoeken en toen kwam ik bij NU-architectuuratelier terecht.

“Ik heb geleerd hoe belangrijk materialen zijn, hoe je ze voelbaar maakt. En dat een maquette niet enkel een kopie moet zijn van een tekening, maar dat een gebruiker zich kan verplaatsen in de ruimte en deze echt voelt. Dat de aandacht die hieraan wordt besteed, wordt gewaardeerd. Dat kwaliteit het wint van kwantiteit, juist in tijden van crisis.”

Wat waren je werkzaamheden?

“Op alle gebieden kon ik mee kijken. De ene keer zat ik dagen achter de computer; ontwerpen, detailleren, photoshoppen. Dan was ik weer maquettes aan het bouwen of op een andere manier met mijn handen aan het werk. Een keer per week ging ik mee naar de werf om op de bouw te kijken bij twee projecten waar ik aan meehielp. Ook zat ik veel aan de telefoon om materialen te regelen of bouwaanvragen te doen.”

Judith Haentjes studeert aan de Willem de Kooning Academie

Waar loop je stage?

“Ik loop gedurende vijf maanden stage bij Front, een klein bureau in de Zweedse stad Stockholm. De studio bestaat uit drie ontwerpers aangevuld met een paar stagiaires. De hoofdvestiging is in Stockholm, maar omdat een van de drie interieurarchitecten in Londen woont, hebben ze daar ook een dependance.”

Waar moet je aan wennen?

“Zweden zijn van nature nogal gesloten. Ontzettend vriendelijk, maar ze houden altijd afstand, zelfs in een werkomgeving. Verder moest ik wennen aan de taalbarrière. De meeste Zweden spreken en verstaan goed Engels. Maar toch waren er soms mensen aan de telefoon die me niet begrepen. Een enkele keer hingen ze zelfs de telefoon op. Dat was heel frustrerend.”

Werkt een Belgisch bureau anders dan een Nederlands?

“In België zijn meer bureaus die nog degelijk ontwerpen. Een materiaal moet je voelen, net als licht. Deze dingen moeten niet zomaar uit een catalogus komen vallen of met de computer in een tekening geplaatst worden. Je moet ze bewust kiezen. Persoonlijk heb ik niks met gelikte renderingen, ze zorgen bij mij voor een bepaalde afstand, het gevoel is weg. Terwijl dat juist heel belangrijk is. Mensen moeten zich kunnen inbeelden hoe iets in werkelijkheid zal zijn, tenslotte ontwerp je ook voor de mens.”

Hoe ben je op deze plek terecht gekomen? Doodle Tables, waar Judith Haentjes aan werkte tijdens haar stage

“Ik heb zelf gezocht naar een stageplek. Op internet en in magazines zocht ik informatie over leuke studio’s. Ik stuurde mails en belde, maar het leverde allemaal niets op. Uiteindelijk ben ik gewoon naar Stockholm gegaan en daar heb ik een spontaan sollicitatiegesprek geregeld bij Front. Ik ontmoette een van de ontwerpers en kreeg meteen zin om er te werken. Zij zag het ook zitten want ik mocht na het gesprek meteen beginnen.” Wat zijn je werkzaamheden?

“Ik heb veel verschillende taken. Brainstormen en ideeën ontwikkelen samen met het ontwerpteam vind ik erg leuk. Daarnaast doe ik research en maak ik modellen. Verder regel ik verzendingen naar designbeurzen en doe ik pr-werk. Eigenlijk doe ik bijna alles waarmee je als zelfstandig ontwerper te maken krijgt. Ik heb zelfs geholpen met de belastingaangifte.” Wat voor projecten doet het bureau?

“Het bureau heeft allerlei opdrachten maar het zwaartepunt ligt bij meubelontwerp en andere interieurproducten. Ze werken samen met grote merken als Moroso, Porro, Stelton en Ikea. Maar ze maken ook limited editions voor galleries. Dat zijn de meer experimentele ontwerpen. Ze proberen altijd een balans te vinden tussen commercieel en experimenteel.”

bnı.


ıntern.

Wat heb je er als ontwerper geleerd?

“Ik heb een indruk gekregen van hoe mijn leven als ontwerper eruit zou kunnen zien na mijn afstuderen. De ontwerpers van Front zijn heel open over hun bedrijfsvoering en aanpak. Ik heb geleerd welke projecten geld opleveren en welke je doet voor publiciteit. Ik heb een idee gekregen van de kosten die je hebt en hoe je een offerte maakt. Ook heb ik geleerd hoeveel tijd het kost om een product te ontwikkelen en hoe je omgaat met klanten. Ik heb ervaren hoeveel werk je hebt dat eigenlijk niets met ontwerpen te maken heeft. Een enorme berg praktijkervaring heb ik opgedaan en dingen geleerd die je op school niet meekrijgt.”

Marleen Garstenveld bij NU-architectuuratelier

Waar moest je aan wennen?

“Ik had verwacht dat België veel meer Nederlands was dan dat het in werkelijkheid is. Ik kreeg een lichte cultuurshock. Nederlanders zijn uitbundiger en directer. Belgen zijn rustiger, daar moest ik erg aan wennen. Maar ik vond dat ook juist leuk en interessant.”

Waarom is het voor jou belangrijk om in een ander land stage te lopen?

“Je studietijd is volgens mij bedoeld om zoveel mogelijk uit te proberen en rond te kijken. Daarnaast heb ik het gevoel dat Nederlanders erg gericht zijn op Nederlands ontwerp, Italianen op Italiaans ontwerp enzovoorts. Ik wil mijn horizon verbreden en daarom vond ik het belangrijk om mijn stage in het buitenland te lopen.”

44

Maquette van een bed en breakfast gemaakt door Marleen Garstenveld

Wat vond je lastig?

“In het begin had ik moeite met de taal. Ik verstond hen soms niet en zij mij ook niet altijd. Ze gebruikten woorden die ik nog nooit had gehoord of die we in Nederland anders gebruiken. In Nederland hebben we het bijvoorbeeld over de begane grond en in België noemen ze dat gelijkvloers. Ook waren er momenten dat ik Nederland miste, dan wilde ik even heel uitbundig doen en alles vertellen wat ik op mijn hart had. Dan voelde ik mij even eenzaam.” # 2

juni—2013

45

31-05-13 11:25

academie

inbox nbo

‘Na mijn studie wil ik terug’

BNI verhuist

nieuwe leden

Linkjes

NU-architectuuratelier, Gent: www.nu-web.be Front Design, Stockholm: www.frontdesign.se Victoria University, Wellington: www.victoria.ac.nz

Susanne Hessing studeert aan de Artez hogeschool voor de kunsten

Waar heb je stage gelopen?

“Vier maanden heb ik stage gelopen bij de afdeling architectuur van de Victoria Universiteit in Wellington, de hoofdstad van Nieuw-Zeeland. De docenten die lesgeven, werken daarnaast aan onderzoeken en projecten. Ik was research assistent bij een project in winery architecture. Hoe ben je op deze plek terecht gekomen?

“Ik heb al heel lang de ambitie om in het buitenland te wonen en te werken. Een stage is bij uitstek de gelegenheid om dat te proberen. Canada, Australië, Japan en Nieuw-Zeeland waren de landen waar ik naar een stageplek zocht. Maar vanwege de afstand en de financiële crisis nemen bedrijven minder risico’s en dus ook geen stagiaires uit het buitenland. Drie maanden voordat mijn stageperiode begon, heb ik het Stagehuis in Breda ingeschakeld. Dat bureau heeft mij toen aan een stageplek in Nieuw-Zeeland geholpen.” Wat waren je werkzaamheden?

“Als research assistent in winery architecture deed ik veel onderzoek naar de verschillende wijnmaakprocessen zodat ik daar mijn ontwerp op kon baseren.

Susanne Hessing werkt aan de opbouw van een tentoonstelling

Elk maakproces vraagt om bepaalde machines en om een voorgeschreven aantal vierkante meters. Ook onderzocht ik de mogelijkheden om in het ontwerp de consument meer bij het wijnmaakproces te betrekken. Ik bekeek de mogelijkheden van een restaurant, bar, winkel, proeverij. Welke eisen zijn daar aan verbonden? Ik deed interviews met andere architecten die veel ervaring hebben met winery architecture. En ik bezocht bestaande wijngaarden. Soms vloog ik wel eens een dag heen en weer om een interview af te nemen of een wijngaard te bezoeken.”

Het bureau van de BNI gaat per 1 juli 2013 verhuizen naar het Borneo-eiland in Amsterdam. De vereniging wordt huurder van een al lang leegstaande kantoorruimte, samen met het onlangs opgerichte Borneo Architectuur Centrum (www.bac-amsterdam.nl). Het nieuwe adres is R.J.H. Fortuynplein 4-6, 1019 WL Amsterdam.

Gratis interieuradvies Elke donderdagavond tussen 19 en 21 uur geeft een aantal BNI-leden gratis interieuradvies bij Daan Design & Interieur op Kleine gracht 36 in Maastricht (www.ditisdaan.nl). Geen ingewikkelde, technische verhandelingen, maar praktische tips waar je wat aan hebt. Heb je een vraag over sfeer, kleur, verlichting, inrichting of heb je (ver)bouwplannen? Neem foto’s en plattegronden mee en maak kennis met de creativiteit van de interieurarchitect. Meer informatie op facebook: www.facebook.com/BniArchitectenAanHetWerk

Sander van Hooydonk Sander van Hooydonk (19) is tweedejaars student Interieurarchitectuur aan de WDKA in Rotterdam. Naast zijn studie ontwerpt hij ook in zijn vrije tijd. Zo ontwerpt hij dit jaar voor de tweede keer een wagen voor het Corso in Zundert.

Zijn er cultuurverschillen met Nederland?

“Het gaat er aan de andere kant van de wereld heel anders aan toe. Mensen gaan veel persoonlijker met elkaar om. Het is onbeleefd om iemand op een formele manier te benaderen. Dat persoonlijke zit in alles wat ze met elkaar doen en bespreken. Dat mis ik nu in Nederland. Een ander verschil is het werktempo. Veel bedrijfstakken in Nieuw-Zeeland hebben een lager werktempo. Werk is voor veel mensen geen prioriteit. Voor architecten die iets voor elkaar willen krijgen, is dat lastig. Ze moeten lang wachten op reacties van instanties. Mensen kijken je raar aan als je iets diezelfde dag nog geregeld wilt hebben.”

World Interiors Meeting Op 5, 6 en 7 september vindt in de Beurs van Berlage in Amsterdam de World Interiors Meeting plaats. Op het programma staan lezingen van onder andere Michael Braungart, Karan Grover, Lyndon Neri, Eloy Koldeweij en Erik Veldhoen. Kijk voor het volledige programma op www.meeting.inamsterdam.org.

Wat is typisch voor een Nieuw-Zeelandse werkomgeving?

Marieke Korver

“Er zijn geen statusverschillen. De directeur en de schoonmaker drinken op vrijdagmiddag na werktijd een borrel en hebben dezelfde mentaliteit. Werkgevers en werknemers gaan heel flexibel met elkaar om. Een werknemer kan zo maar een uur later op het werk komen zonder overleg. Het is ieders eigen verantwoordelijkheid om dat uur in te halen.”

Marieke Korver (31) studeerde in 2007 af als interieurarchitect aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. Momenteel is zij werkzaam als interieurarchitect bij bureau De Twee Snoeken in Den Bosch.

Wat heb je als interieurarchitect geleerd?

“Mijn begeleider bij de Victoria Universiteit was een architect. Het werk wat ik deed was meer op architectuur gericht. Ik heb zelf het interieurelement eraan toegevoegd. Ik sprak hierover veel met mijn begeleider. Daardoor heb ik de meerwaarde van samenwerking tussen architect en interieurarchitect gezien. Daarnaast heb ik geleerd hoe je meer onderzoeksgericht te werk kunt gaan en zo de kennis van je onderwerp kunt vergroten.” Waarom was het voor jou belangrijk om in een ander land stage te lopen?

“Ik wilde ontdekken of het ook anders kan dan in Nederland. En tijdens mijn stage ben ik er achter gekomen dat dat inderdaad zo is. Ik ben nog niet klaar in NieuwZeeland. Ik kan nog veel leren op architectonisch en op persoonlijk vlak. Mijn doel is dan ook om na het afronden van mijn studie, direct weer terug te gaan en alles in Nederland achter te laten.”

bnı.


ıntern.

46

# 2

juni—2013

47

31-05-13 11:25

“Durft u de omgeving uit te dagen?” Lichtenvoorde - Wij geloven in de positieve beleving van ruimtes. Kleur keuzes & een goed creatief concept spelen daarin een essentiële rol. De omgeving waarin we leven beïnvloedt ons meer dan we denken. Een goed belevingsconcept is daarom een waardevolle toevoeging in elk interieur.

Hét lichtgewicht akoestische plaatmateriaal

Kleine ecologische voetafdruk

&$5% JHFHUWL¿FHHUG

DUTCH DUTCH DESIGN DESIGN

Onze competenties & producten - Creatieve vormgeving - Fotowanden (textielframes, behang) - Akoestische oplossingen - Mobiele wanden

Naadloze fotowand

Akoestische fotowanden

Interieurconcepten

PR-Runner Advertising Concepts bv - Nijverheidsstraat 9 - 7131 PA Lichtenvoorde (NL) Tel: 0544-379694 Email: [email protected] Bezoek onze portolio online: www.pr-runner.com

15& geluidsdemping

Biologisch afbreekbaar

Greenpanel , het materiaal van de toekomst. Exclusief verkrijgbaar bij Dekker Zevenhuizen. ®

Kijk voor meer informatie op www.dekkergreenpanel.nl.

Rovedesign Churchilllaan 165 1078 DW Amsterdam Nederland Telefoon: +31 (0)6 26212121 [email protected] www.rovedesign.com

Bel of mail ons voor een passende aanbieding. Bel of mail on

Alle producten van Rovedesign zijn gefabriceerd op een duurzame manier; onbreekbaar, recyclebaar en milieuvriendelijk.

LQIR#G]QHWQOZZZGHNNHU]HYHQKXL]HQQOWHO

‘licht is sfeerbepalend. in alle opzichten’

Daagt u ons uit?

www.delichtmeester.nl

Innovatie op zijn best

Wij zijn expert in fotowanden & belevingsconcepten op maat! PR-Runner.com bnı.


ıntern.

Silent Gliss is wereldwijd trendsetter op het gebied van kwalitatief hoogstaande gemotoriseerde en handbediende gordijnrail- en binnenzonweringsystemen binnen het hoge segment. Silent Gliss maakt leef- en werk omstandigheden beter. Dit doen wij door Warmte, Licht, Akoestiek, Gezondheid en Comfort te controleren en te beheersen. www.silentgliss.nl

Swiss engineered window treatment solutions

PR-Runner Advertising Concepts bv - Nijverheidsstraat 9 - 7131 PA Lichtenvoorde (NL) Tel: 0544-379694 - Email: [email protected] - Website: www.pr-runner.com

48

# 2

juni—2013

49

31-05-13 11:25

ADVIES EN REALISATIE

SHOWROOM - STOFFENKAMERS - MEUBELSTOFFEERDERIJ - GORDIJNATELIER - ONTWERPSTUDIO

Uitgeesterweg 15 1906 NW Limmen Tel. 072 505 2852 www.zijlstracollection.nl

..ontwerpt, ontwikkelt en realiseert professionele lockers op maat, compleet met intelligente sluitsystemen.

I P Well ness & Desig n bv w w w.wel l n ess-en -design .n l

Quispel Deurne B.V. Dr. Hub van Doorneweg 36a 5753PM Deurne, Nederland T. +31 493 316855

bnı.


ıntern.

50

# 2

E. [email protected]

juni—2013

51

31-05-13 11:25

Exclusief

wonen, werken en leven

design: John Guy

U heeft bekendheid genoeg?

Keukens

Q

badkamers

Q

kastenwanden

Q

meubels

Q

horeca

Q

kantoor- en winkelbalies

Hoe zorgt u ervoor dat úw website als eerste gevonden wordt binnen de zoekresultaten van Google?

Opmax kan u hierbij helpen!

Van den Berg interieurbouw maakt al uw woonwensen mogelijk door te luisteren, mee te denken en het te vertalen naar een exclusief ontwerp. Alles wordt geheel ambachtelijk vervaardigd en tot in de per fectie uitgevoerd. We streven ernaar om iedere dag weer vakwerk af te leveren met als resultaat tevreden opdrachtgevers.

Opmax uniek in Nederland: GEEN RESULTAAT? GEEN KOSTEN! T 078 673 55 78

Q

[email protected]

Q

www.vandenberginterieurbouw.nl

OPMAX BV | TELEFOON +31 (0)475 85 49 94 | E-MAIL [email protected] | WWW.OPMAX.NL

bnı.


ıntern.

52

# 2

juni—2013

53

31-05-13 11:25

Het meeste plezier halen we uit een prettige samenwerking. Waarbij u de opdrachtgever weet te verrassen. En onze verkopers en stylisten u perfect aanvoelen en -vullen. Op een kritische blik, een klein verschil van mening, of een goeie discussie na. Het moet wel leuk blijven natuurlijk. Met als resultaat; een mooi project en een enthousiaste opdrachtgever.

Showroom, kantoor en logistiek centrum Edisonstraat 3 | Goirle | Nederland | T +31 13 534 00 34 | [email protected] | www.vervoort.nl

bnı.

8406_V01spread+adv_fc.indd 54

ıntern.

54

31-05-13 11:25

intern is een kwartaaluitgave van de bni beroepsvereniging nederlandse interieurarchitecten bnı # juni

Recommend Documents