bnı.
intern is een tweemaandelijkse uitgave van de bni
2010 # 1-2-3-4-5-6 oktober
beroepsvereniging nederlandse interieurarchitecten
colofon Intern verschijnt zes keer per jaar in een oplage van 750 exemplaren. ISSN: 09278133 redactieadres Wilgenweg 26B, 1031 HV Amsterdam +31[0]20.42 33 233,
[email protected] hoofdredacteur Frederike Bax aan dit nummer werkten mee Marieke van Dijk, Gabor Disberg, Joep Esseling, Christine van Gemert, Angela van Gils, Alexander den Hollander, Eric Kampherbeek, Maja Kozel, Fleur Muris, Frans Pijpers, Eva Rius van Teeseling, Bram Vromans, Kim Wildhagen, Wanda de Wit en Roos Zondervan. coverbeeld Evelyne Merkx foto: Eric Kampherbeek beeld p. 3 Christine van Gemert foto: Gerard Burgers concept en beeldredactie Kummer & Herrman, Utrecht advertenties, grafische verzorging en druk Elma Multimedia, Broek op Langedijk +31[0]226.33 16 00,
[email protected] abonnementen BNI-leden ontvangen Intern gratis. Bent u geen lid, maar wilt u Intern wel ontvangen? Mail uw adres naar
[email protected] o.v.v. abonnement Intern en maak 49 euro over op rekening 1726742 (ING) t.n.v. BNI in Amsterdam o.v.v abonnement Intern. Na ontvangst van de betaling krijgt u Intern een jaar toegestuurd. Opzeggen kan tot twee maanden voor het verstrijken van de abonnementstermijn. Zonder opzegging wordt het abonnement met een jaar verlengd. Adreswijzigingen kunt u mailen naar
[email protected]. disclaimer Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de BNI. Aan de inhoud van deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.
sponsors
4
hoofdsponsors
co-sponsors
interview
The Doors Czaar Peterstraat 213 1018 PL Amsterdam +31[0]20.61 91 717 www.thedoors.nl
www.designpanels.com
Evelyne Merkx zoekt bondgenoten
www.sedus.com
www.sedus.ocm
Desso Postbus 169 5140 AD Waalwijk +31[0]416.68 41 00 www.desso.nl sponsor bni-stand
www.forbo.nl subsponsors
10
bni-prijs 2010
Van treincoupé tot bunker 28
bedrijf sponsors bni-prijs
Zelfstandig ondernemen
colofon Intern verschijnt zes keer per jaar in een oplage van 750 exemplaren. ISSN: 09278133 redactieadres Wilgenweg 26B, 1031 HV Amsterdam +31[0]20.42 33 233,
[email protected] hoofdredacteur Frederike Bax aan dit nummer werkten mee Marieke van Dijk, Gabor Disberg, Joep Esseling, Christine van Gemert, Angela van Gils, Alexander den Hollander, Eric Kampherbeek, Maja Kozel, Fleur Muris, Frans Pijpers, Eva Rius van Teeseling, Bram Vromans, Kim Wildhagen, Wanda de Wit en Roos Zondervan. coverbeeld Evelyne Merkx foto: Eric Kampherbeek beeld p. 3 Christine van Gemert foto: Gerard Burgers concept en beeldredactie Kummer & Herrman, Utrecht advertenties, grafische verzorging en druk Elma Multimedia, Broek op Langedijk +31[0]226.33 16 00,
[email protected] abonnementen BNI-leden ontvangen Intern gratis. Bent u geen lid, maar wilt u Intern wel ontvangen? Mail uw adres naar
[email protected] o.v.v. abonnement Intern en maak 49 euro over op rekening 1726742 (ING) t.n.v. BNI in Amsterdam o.v.v abonnement Intern. Na ontvangst van de betaling krijgt u Intern een jaar toegestuurd. Opzeggen kan tot twee maanden voor het verstrijken van de abonnementstermijn. Zonder opzegging wordt het abonnement met een jaar verlengd. Adreswijzigingen kunt u mailen naar
[email protected]. disclaimer Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de BNI. Aan de inhoud van deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.
sponsors
4
hoofdsponsors
co-sponsors
interview
The Doors Czaar Peterstraat 213 1018 PL Amsterdam +31[0]20.61 91 717 www.thedoors.nl
www.designpanels.com
Evelyne Merkx zoekt bondgenoten
www.sedus.com
www.sedus.ocm
Desso Postbus 169 5140 AD Waalwijk +31[0]416.68 41 00 www.desso.nl sponsor bni-stand
www.forbo.nl subsponsors
10
bni-prijs 2010
Van treincoupé tot bunker 28
bedrijf sponsors bni-prijs
Zelfstandig ondernemen
bnı.
intern is een tweemaandelijkse uitgave van de bni
beroepsvereniging nederlandse interieurarchitecten
Koken & afstuderen Ik beken. Ik heb een afwijking waar niet alleen ik, maar ook mijn omgeving regelrecht slachtoffer van is. Of plezier van heeft. Ik ben dol op eten, koken en lezen over eten. Toch volg ik geen enkel recept. In de krant lees ik eerst de restaurantrecensie. Ik kan de nodige tijd doorbrengen met een kookboek waar ik niet uit kook. Als ik terugkom van een reis vertel ik eerst over het eten en ik wil ook best een verhandeling houden over moleculair koken. Met mij en ontwerpen, bedenk ik me nu, is het eigenlijk niet veel anders.
advertentie
R E N RT
A P UW
Van ontwerp tot en met realisatie • Virtuele reality, voordat u beslist • Ontwerp/design plan • Van verlichting tot vloerafwerking • Turn-key management • Eigen produktie en systemen • Bindende afspraken voor after-sales
inhoudsopgave 3
column: Christine van Gemert 4
interview
Evelyne Merkx zoekt bondgenoten 10
bni-prijs 2010
Ik herinner mij buitengewoon goed mijn academietijd. Intens en met volledige interesse. Het secundaire programma met mijn studiegenoten was bepaald niet onbelangrijk. Excursies naar het buitenland die (hoera!) volledig uit de hand liepen. Zo zijn mosselen, Matisse en Parijs voor mij altijd verenigd, want na een ‘killing’ dag lopen, kijken, mosselen eten en je handen niet goed kunnen wassen, gingen we toch naar die unieke Matisse tentoonstelling. Napraten in het stamcafé begon altijd met de wederzijds bevestigde uitspraak ‘nou, eentje dan, maar ik moet eigenlijk snel naar huis’. Het leverde levenslange, dierbare vriendschappen op. Alles wat je stoorde in die tijd, laat onverlet dat het een gouden tijd was en nog blijkt te zijn. De vriendschappen, het elkaar kritisch steunen en het in die tijd ontwikkelde vermogen tot waarnemen en het vertalen daarvan naar de praktijk, zijn niet te onderschatten.
Van treincoupé tot bunker
Op een feestelijke dag, studeer je af. Maar hoe nu verder? Ik maakte tijdens mijn studie kennis met de Piramide van Maslov (1943 en later). Deze beschrijft een hiërarchie in behoeften. De theorie stond regelmatig ter discussie. Wat niet ter discussie stond was de basisbehoefte aan voedsel en onderdak. Voedsel is misschien mijn persoonlijke afwijking in communicatie. Onderdak, in de breedste zin van het woord, ons aller passie. Volg deze passie met je vermogen tot waarnemen en vertalen, en je opdrachtgever zal verrast en gelukkig zijn met je duurzame, professionele inbreng en visie. Goede interieurarchitectuur is meer dan esthetiek. Het erkent de basis.
Zelfstandig ondernemen
Christine van Gemert voorzitter bni
20
de selectie van: Fleur Muris 22
column: Maja in Dubai 23
bni: mentor Frans Pijpers 28
bedrijf
30
recht 31
inbox 31
nieuwe leden
Esme Interieurbouw b.v. Stavangerweg 10 - 9723 JC Groningen Tel. 050-5470044 - Mail
[email protected] # 5
oktober—2010
3
interview
interview
tekst: Frederike Bax beeld: Eric Kampherbeek, Merkx+Girod (boekwinkel)
Op haar 32ste besloot Evelyne Merkx haar droom waar te maken en ging studeren aan de Rietveldacademie in Amsterdam. Vijf jaar later studeerde ze af als interieurarchitect. De kwaliteit van haar werk werd beloond met prestigieuze opdrachten voor het Rijksmuseum, het Concertgebouw en de Rijksoverheid. Merkx is een van Nederlands bekendste interieurarchitecten. “Als je gaat knoeien is het zo afgelopen”, zegt Evelyne Merkx. “Als interieurarchitect geef je andermans geld uit en daar ben ik me heel bewust van. Bij elk project heb ik een groot gevoel van verantwoordelijkheid.” De eerste opdracht die ze deed voor mensen die ze niet kende, was een verbouwing. Het ging om een keuken en een badkamer. “Ik rekende precies uit wat het allemaal ging kosten, maar durfde het haast niet te zeggen.” Maandenlang werkte ze eraan, ze verdiende 2000 gulden. Ze herinnert zich nog goed dat ze architect Patrice Girod, met wie ze toen net samen was, liet zien hoe ze de granito douchebak wilde laten aansluiten op de tegels. Hij zei: “Maar Eve dat gaat lekken!” Het kwam goed: badkamer en keuken bevielen. Dezelfde opdrachtgever gaf haar de opdracht voor de verbouwing van een huis en een kantoor in de Amsterdamse binnenstad. Alleenstaand Al 25 jaar woont en werkt Merkx in een voormalige gieterij in de binnenstad van Amsterdam. Aanvankelijk alleen op de zolder. Na haar afstuderen kreeg ze een startstipendium waardoor ze een fax en tekentafel kon aanschaffen voor haar bureau: Studio Merkx. “Ik was alleenstaand moeder en wilde zowel voor mijn kinderen zorgen als werken. Elke avond als de kinderen in bed lagen, ging ik aan het werk.” De bovenverdieping is nog steeds Merkx privé-domein. Ze woont er met Girod en heeft er een werkkamer. Vanaf haar dakterras geniet ze van het uitzicht over de stad. Op de begane grond en twee verdiepingen van het pand is sinds 1996 Merkx + Girod gevestigd: het architectenbureau dat Merkx en Girod samen oprichtten. Iets verderop op de Lijnbaansgracht is het lab waar maquettes gemaakt worden en kleur- en materiaalproeven worden gedaan.
Elke keer weer tot het uiterste bnı.
ıntern.
Een jaar naar haar afstuderen kreeg Merkx haar eerste publieke opdracht. Ze werd gevraagd voor de renovatie van Restaurant 1e klas op het Centraal Station in Amsterdam. In het restaurant liet ze geperforeerde stalen scheidingswanden plaatsen met lampjes erin. Merkx: “Die lampjes moesten stuk voor stuk gesoldeerd worden. Dat was onervarenheid. Helaas zijn die prachtige groene schermen nu gemarmerd.” Een ander vroeg project was een winkel in Brussel. Voor de vijfmeter hoge deuren van het pand maakte ze modellen in dik karton die ze op verschillende groottes met de hand uitsneed. “Ik wilde onderzoek doen: kwaliteit leveren en tegelijk vernieuwend zijn. En dat wil ik nog steeds. Ik 4
# 5
oktober—2010
‘Bij elk project heb ik een groot gevoel van verantwoordelijkheid’ zoek elke keer weer naar de uiterste mogelijkheden en doe vrijwel niets op routine.” Bondgenoten Merkx is het steeds belangrijker gaan vinden dat opdrachtgevers werkelijk achter haar werk staan. “In dit vak hebben we bondgenoten nodig. Opdrachtgevers die vertrouwen hebben in wat we maken. Die zien dat we kwaliteit leveren en begrijpen dat er veel energie zit in details. Een particulier kiest heel bewust voor je en een winkelier ook want die houdt van zijn toko. Maar bij grote projecten kan het anders gaan en zie je de op5
interview
interview
‘Ik wil kwaliteit, kwaliteit en nog eens kwaliteit’ verschillende ideeën en invalshoeken komen bij elkaar. Soms zien ze het meteen, soms zitten ze lang te puzzelen. Merkx: “Ik heb het erg getroffen met onze medewerkers, zij niet altijd met mij. Ik ben soms streng. Ik wil kwaliteit, kwaliteit en nog eens kwaliteit. En ik heb een hekel aan onzin. Een ontwerp moet werken. Functioneel zijn. In elk project moet bovendien iets nieuws worden gelegd. Het gaat hierbij niet om een nieuw vormpje, maar om de vraag wat een gebouw aan kan en hoe een gebouw ruimtelijk interessant kan worden.” Chocofolie “Een interieurarchitect komt niet de gordijnen ophangen”, zegt Merkx, “maar levert een essentiële bijdrage. Jammer genoeg kijken veel architecten toch een beetje neer op ons vak. Terwijl er veel raakvlakken zijn en goede interieurarchitecten veel aankunnen. Een verbouwing is soms veel complexer en arbeidsintensiever dan nieuwbouw. Bij een verbouwing heb je te maken met een bestaande constructie, oude installaties en vaak kom je allerlei verrassingen tegen. ‘O jee, hoe krijgen we het allemaal goed’, denk ik vaak. Plankenkoorts heb ik na al die jaren nog steeds.” Overal verzamelt Merkx stukjes materiaal of maakt ze foto’s van materialen. Materiaalontwikkeling speelt een belangrijke rol bij Merkx + Girod. In het lab aan de Lijn-
Evelyne Merkx BNI-lid sinds 1982
Evelyne Merkx (64) werd geboren in Heerlen. Van 1968 tot 1973 werkte ze als projectleider op de afdeling sales promotion bij de Bijenkorf. In 1984 studeerde ze af als interieurarchitect aan de Rietveldacademie in Amsterdam en startte ze haar eigen bureau: Studio Merkx. Vanaf 1990 werkte Merkx steeds vaker samen met architect Patrice Girod met wie ze in 1996 Merkx + Girod architecten oprichtte. Van 2000 tot 2002 was ze verbonden aan de Design Academy Eindhoven als hoofd van de masteropleiding Interior Design. Meer informatie over Merkx + Girod op www.merkx-girod.nl.
baansgracht wordt continu onderzocht hoe materialen kunnen worden bewerkt en toegepast. Voor een tentoonstelling in de Hermitage werd op de wand een folie gebruikt dat oorspronkelijk bedoeld was voor het inpakken van chocolade. “De maagdelijk gladde aluminium vellen hadden precies de juiste matte glans. De vraag was echter hoe we die vellen op de muur kregen. Na diverse proeven werd een soort plakfolie ontwikkeld die makkelijk en zonder naden was aan te brengen. Het resultaat was geweldig.”
Selexyz boekwinkel, Maastricht
drachtgever na een eerste gesprek niet altijd terug. Juist bij grote projecten die soms wel jaren duren is die directe band belangrijk.” In Martijn Sanders vond Merkx zo’n bondgenoot. Hij vroeg haar in 1995 voor de renovatie van het Concertgebouw. “Sanders koos heel bewust voor een hoog kwaliteitsniveau en was de drijvende kracht achter de renovatie. Na 13 jaar is dat werk nu bijna gereed.” Voordat ze aan de opleiding architectonische vormgeving aan de Rietveld begon, werkte Merkx bij de Bijenkorf op de afdeling sales promotion. “Later deed ik veel styling en maakte ik materiaal- en kleurenkaarten voor de afdeling wonen.” Door de praktische ervaring die ze toen opdeed, stond ze na haar afstuderen sterker in haar schoenen. Bovendien was ze relatief oud; als 37-jarige werd ze niet gezien als groentje in het vak. Toch liep ook Merkx als starter tegen van alles aan.
‘Hoe complexer de opgave, hoe harder mijn motor gaat lopen’ bnı.
ıntern.
Punniken Een van Merkx favorieten ontwerpen is de inrichting van het Textiellab in het Textielmuseum in Tilburg. Dit lab is een experimentele werkplaats waar kunstenaars, ontwerpers en studenten aan de slag kunnen met oude en ultramoderne machines. Het lab is geplaatst op een enorm stalen tapijt dat overal los blijft van de industriële hal eromheen. Het staal is ingezaagd en gebogen op de plekken waar de machines voor weven, borduren en tuften staan. De werkmeubels kregen een hardgroene rubberen coating en de presentatiemeubels werden in elkaar ‘gebreid’ en ‘gepunnikt’ met verschillende soorten hout. Op de vloer geschilderde ‘stiknaden’ geven de routing door het lab aan. Merkx: “Ik vind het erg mooi geworden. Heel helder met een goede signing door René Knip.”
“Ik werd wanhopig van aannemers die, als je alles getekend had, zeiden dat het eenvoudiger kon. Ik had een keer met een aannemer te maken die een aluminium deurnaald plaatste op een deur waarin het hout in twee richtingen verwerkt was. Die lelijke naald zat precies op de plek waar het hout mooi bij elkaar kwam. In het begin vond ik dit soort dingen lastig. In de loop der jaren heb ik hierin ervaring opgedaan en weet ik beter wat de mogelijkheden zijn.” Streng “Ik houd van de transformatie van ruimtes”, zegt Merkx. “Hoe complexer de opgave, hoe harder mijn motor gaat lopen.” Toen in een gotische Dominicanenkerk in Maastricht een Selexyz boekwinkel gerealiseerd moest worden, zag de opdrachtgever een symmetrisch geplaatste verdieping als mogelijkheid om zijn enorme boekencollectie te stallen. “Zoiets moet je niet als vanzelfsprekend aannemen. Je moet niet lui worden. Een verdieping zou de bijzondere architectuur en de ruimtelijkheid van de kerk ontkrachten.” Een stalen ‘boekenflat’ met meerdere verdiepingen, asymmetrisch in de kerk geplaatst, was de oplossing. Met dit ontwerp won Merkx + Girod in 2007 de Lensvelt de Architect interieurprijs.
Merkx + Girod heeft zich sinds de oprichting in 1996 razendsnel ontwikkeld. Merkx: “We hebben een ijzersterk team. Dit soort werk doe je niet in je eentje, elke schakel is belangrijk.” Het bureau maakte naam met grote publieke opdrachten voor onder meer de Rijksoverheid (Trêveszaal, Raad van State), het Rijksmuseum, de Hermitage, Hema, Bijenkorf, TNT en ABN AMRO, maar doet ook tal van kleinere projecten als woonhuizen en stands. “Ik ben een heel eind gekomen, maar nog niet arrivé. Zo lang het mogelijk is, ga ik door en dat is hopelijk nog heel lang.”
Toen Merkx begon was ze in haar eentje. Inmiddels heeft ze een bureau met 24 medewerkers. Voor elk project wordt een team samengesteld. Dat werkt fijn: 6
# 5
oktober—2010
7
bni-prijs 2010 tekst en beeld: genomineerden BNI-prijs 2010
En de winnaar is…
Elk jaar biedt de BNI pas afgestudeerde interieurarchitecten de kans zich op landelijk niveau te presenteren en mee te dingen naar de BNI-prijs. Het doel van de prijs is jonge interieurarchitecten aan te moedigen verrassende ontwerpen te maken. In mei/juni nomineren de BNI-bestuursleden van elke academie die opleidt tot interieurarchitect één kandidaat. Een vakkundige jury selecteert vervolgens de winnaar van de prijs. Dit jaar bestond de jury uit Koos Frederiks, Abbie Steinhauser, Ellen Sander en Jaap Huisman. Op 23 september 2010 werd de winnaar van de BNI-prijs 2010 in de showroom van sponsor Kembo in Veenendaal bekend gemaakt.
bni-prijs 2010 Bram Vromans
Popschool Scheveningen
“Super dat ik genomineerd ben voor de BNI-prijs. Een geweldige waardering voor mijn examenwerk. Dit stimuleert mij nog meer om me verder te ontwikkelen als interieurarchitect.Creatief en technisch, maar ook zakelijk en communicatief. Ik ga kijken of het mogelijk is interieurarchitectuur te combineren met meubelontwerp. Zelfstandig en bij Meubelmakerij Te Boveldt.”
In juni bezochten de bestuursleden van de BNI de academies die opleiden tot interieurarchitect om afstudeerwerken te bekijken. Van elke academie nomineerden zij één kandidaat voor de felbegeerde BNI-prijs. In deze rubriek lichten de genomineerde talenten hun afstudeerproject toe. jammer. Met dit in het achterhoofd heb ik een concept bedacht dat voor de muzikant(en) niet alleen functioneel is, maar ook inspireert en motiveert. De met hout beklede studio’s ‘zweven’ in het gebouw en komen los van de vloer en wanden zodat de ruimte eromheen werkt als geluidsbuffer. De bestaande schuine vloer, die diende voor de afwatering richting zee, heb ik voor een deel gebruikt voor het publiek, zo kijk je mooi over elkaar heen naar het podium. De studio’s ‘kijken’ naar elkaar waardoor er onderling contact is met de studenten, dit bevordert het samenspelen. Daarnaast kunnen de studenten wennen aan het spelen met publiek, dit verlaagt de drempel naar het podium. De facilitaire functies zijn samengesmolten met het bestaande gebouw waardoor de aandacht gericht blijft op de creatieve functies. De schuine vormgeving van de studio’s zorgt voor een betere akoestiek/geluidsweerkaatsing en geeft een tegenstelling met het bestaande interieur van de Visafslag.”
Marieke van Dijk
Treincoupé van de toekomst
Marieke van Dijk studeerde op 20-jarige leeftijd af aan de Hogeschool van de Kunsten in Utrecht. Wat haar als interieurarchitect het meest fascineert is dat de beleving van een ruimte met kleine ingrepen drastisch veranderd kan worden. bnı.
ıntern.
“Na alle tegenslagen die ik met mijn afstudeerproject had, kon ik het haast niet geloven dat ik degene was die door de BNI werd gebeld. Het is een enorme eer dat mijn project genomineerd is voor de BNI-prijs. Mijn plannen voor de toekomst zijn nog onduidelijk. Ik wil in ieder geval meer vakkennis en werkervaring opdoen voordat ik mijzelf een volwassen interieurarchitect ga noemen.”
“Als de toegang tot informatie onafhankelijk is van plaats en tijd, wat voor effect heeft dit dan op de fysieke, mentale en virtuele ruimte? Naar aanleiding van deze vraag heb ik een visie geschreven over hoe werken en leven er in de toekomst uit zullen zien. Door de ontwikkeling van de digitale techniek kunnen we altijd en overal werken. Dit heef effect op onze levensstijl: de grens tussen werk en privé vervaagt. Wat betekent dit voor de architectuur? De functie van het kantoor zal veranderen, in plaats van een dagelijkse werkplek zal het een plek worden om andere werkende individuen te ontmoeten. Een zakelijke ontmoetingsplek. Als je altijd en overal kan werken, waarom niet onderweg? In de werkcoupé van de toekomst staat de balans tussen reizen en werken centraal. Ieder individu kan naar aanleiding van zijn werk en persoonlijke wensen een plek creëren binnen de reizende trein. De belangrijkste inspiratiebron voor deze coupé was de beweging van de trein. Door de beweging die de trein van buiten uitstraalt te transformeren naar het interieur, ontstaat een stimulerende werkruimte.” 10
Bram Vromans studeerde aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. Hij werkt bij een meubelmakerij waar hij meubels ontwerpt en verkoopt. “Naast deze baan probeer ik zelfstandig ontwerpwerk te realiseren. Zo ben ik de twee stoelen die ik voor mijn examen ontwierp verder aan het perfectioneren.” “Ik heb een popschool ontworpen in het gebouw de Visafslag in Scheveningen. In de visloods (een in een reeks van twintig) wilde ik een parallel trekken tussen de ritmiek van het gebouw en die van de muziek. De popschool is een creatieve omgeving waarin de passie voor muziek gedeeld wordt. In de popschool kunnen studenten individueel muzieklessen volgen, oefenen met een band en optredens geven voor publiek. Toen ik zelf drumlessen volgde, vond ik het gebouw waarin ik mijn lessen kreeg erg gesloten: een trappenhuis met gesloten kamers. Je hoorde wel muziekgeluiden, maar zag de andere studenten amper. Dat vond ik # 5
oktober—2010
‘Ik heb een functioneel concept bedacht dat inspireert en motiveert’ 11
bni-prijs 2010
bni-prijs 2010
Fysieke ontmoetingen
Flexibele architectuur
Eva Rius van Teeseling
“Hoewel ik op de academie ontzettend veel geleerd heb, weet ik dat ik mijn kennis nog kan uitbreiden. En dan heb ik het vooral over technische kennis. Op de academie heb ik ontdekt wat mijn sterke kanten zijn en waarin ik uitblink ten opzichte van medestudenten. Bij mij moet je niet zijn voor een gelikt eindbeeld, maar voor een totaal concept waarin de gebruiker centraal staat. De afgelopen maanden heb ik gewerkt bij ontwerpbureau Binnenbuiten. Hier werkte ik aan verschillende interieur- en meubelontwerpen. Momenteel ben ik opzoek naar een nieuwe plek waar ik gevarieerd (op verschillende schaalniveau’s) aan het werk kan.”
Na vijf jaar werken én studeren aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam, voelt alleen werken voor Gabor Disberg bijna als vakantie. “Ik heb een leuke baan bij architectenbureau Merkx + Girod en daar ga ik voorlopig van genieten.”
‘Flexibiliteit zit niet in de fysieke aanpasbaarheid, maar in de perceptie die de gebruiker van een gebouw heeft’
krant te lezen. Daarom is diversiteit van groot belang voor het slagen van een krant. Om deze diversiteit te kunnen bieden heb ik een flagship store ontworpen: een fysieke ontmoetingsplek voor nrc.next. Het dient als discussieplatform, waar het publieke debat wordt aangewakkerd. Maar ook als landschap voor de verschillende kranten die Nederland rijk is. Aan de basis van mijn ontwerpen ligt altijd het ontmoeten: ik ontwerp plekken waar mensen elkaar fysiek tegenkomen. Dit sociale aspect komt voort uit mijn wens om mensen met verschillende culturele achtergronden samen te brengen.” het gebouw in het water en veranderen de vloeren in muren, muren in plafonds en plafonds in vloeren. In elke stand onthult dezelfde fysieke ruimtelijke structuur een totaal andere ruimtelijke beleving, waardoor de gebruiker in staat is om telkens opnieuw de architectonische betekenis uit te vinden.”
Eva Rius van Teeseling studeerde af aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam. Ze vindt het geweldig dat ze genomineerd is voor de BNI-prijs. ‘Het voelt goed dat ik waardering krijg voor de keuzes die ik heb gemaakt.’ “Ik heb een flagship store ontworpen voor de nrc.next. Dit idee ontstond toen ik me verdiepte in de geschiedenis en sociale invloed van het monumentale pand dat in 1874 gebouwd werd voor de Nieuwe Rotterdamsche Courant aan de Witte de Withstraat in Rotterdam. De link naar de hedendaagse krantencultuur was gauw gelegd. Het krantenaanbod is groot. Politieke en culturele achtergrond zijn medebepalend voor wat iemand leest en ziet. Niet iedereen neemt aan wat hem of haar wordt voorgeschoteld. Niet iedereen is geïnteresseerd in debatteren. En niet iedereen neemt de tijd om een bnı.
ıntern.
Gabor Disberg
“Mijn afstudeerproject is een dynamische, drijvende ruimte met een niet nader gespecificeerd programma. De uitgangspunten bij dit project waren het gebruik maken van de vrijheid van beweging op water, en mijn scriptie onderzoek naar flexibele architectuur. Daarin kom ik tot de conclusie dat flexibiliteit niet in de fysieke aanpasbaarheid van een gebouw zit, maar in de perceptie die de gebruiker van een gebouw heeft over de mogelijkheden die een ruimte biedt. Het gebouw kan door middel van zonnecellen en afhankelijk van het aantal zonne-uren, ballasttanks vullen en leeg pompen. Hierdoor verandert de stand van
‘Aan de basis van mijn ontwerpen ligt altijd het ontmoeten’ 12
# 5
oktober—2010
“Ik ben 36 jaar, vader van een dochter van anderhalf, en werkzaam bij Merkx + Girod architecten in Amsterdam. Dat ik genomineerd ben voor de BNI-prijs voelt als erkenning. Als je jaren in de utopische bubble van conceptuele fantasie van een kunstacademie hebt gezeten, is het heel leuk dat het resultaat ervan door de buitenwereld wordt opgepikt.”
13
bni-prijs 2010
bni-prijs 2010
Herbestemming bankgebouw Roos Zondervan
‘Kijkend naar functie, gebruiker en locatie, vind je in mijn projecten pure eenvoud’
Seinhuis voor backpackers Kim Wildhagen studeerde aan de Hanzehogeschool Groningen. Tijdens haar studie ontwikkelde ze haar eigen visie op het interieur. “Voor mij is het interieur geen samenstelling van objecten, maar een consequent geheel van ruimtes en routes.” “Elke dag kwam ik langs het station in Groningen. Het oude seinhuis, dat door automatisering in de jaren ’80 al jaren leeg staat, maakte mij nieuwsgierig. Dus toen ik voor mijn eindexamen zelf een opdracht mocht samenstellen, greep ik de kans om mijn interesse voor herbestemming van industrieel erfgoed aan dit oude seinhuis te koppelen. Een nieuwe functie voor het seinhuis, betekent dat het pand behouden blijft. Doordat Groningen een culturele poort is voor het internationale treinverkeer, wordt de stad veelal bezocht door backpackers. De ligging van het seinhuis op het station, punt van aankomst en vertrek, maakt het pand uitermate geschikt als slaap- en verblijfsruimte voor backpackers. Omdat het seinhuis industrieel erfgoed is, moet het pand in oorspronkelijke staat behouden blijven. Het nieuwe interieur dient met respect voor het originele gebouw geplaatst te worden.In de levensstijl van de backpacker is comfort geen prioriteit; backpacbnı.
ıntern.
Roos Zondervan studeerde af als interieurarchitect aan de kunstacademie AKV St. Joost in Breda. “Naast mijn studie kreeg ik de kans om verschillende interieuropdrachten aan te nemen. Ik hoop dit in de toekomst voort te kunnen zetten.”
‘Ik vind het belangrijk dat ik waardering krijg van mensen uit het vak’
kers nemen genoegen met minimale slaap- en verblijfsruimtes tijdens de reis. In mijn ontwerp benadruk ik de ontmoeting tussen de bestaande ruimte en het nieuwe interieur. Dit doe ik door de structuur en vorm van het seinhuis zichtbaar te laten, en het interieur als object een meter van de bestaande muur te plaatsen. De verschillende interieurobjecten zijn vormgegeven door de functies in minimale lijnen weer te geven, waarbij hoogte en diepte afhankelijk zijn van het doel waarvoor ze gebruikt worden. Alle objecten bestaan uit gerecycled kunststof omdat dit uitermate geschikt is voor intensief gebruik en het idee van herbestemming benadrukt.”
“Tijdens mijn zoektocht naar een geschikt pand voor mijn afstudeerproject trok het nieuwbouwproject van architectenbureau O.M.A mijn aandacht. O.M.A werkt al lange tijd aan het ontwerp van een kubus waarin zich winkels, woningen, kantoren en een cultureel centrum zullen vestigen. Het Abn Amro bankgebouw, dat ontworpen is door de architect H.F. Merthens voor de Rotterdamse bankvereniging, zal geïntegreerd worden in dit nieuwbouwproject. De herbestemming van dit monumentale bankgebouw aan de Coolsingel, werd mijn afstudeerproject. Het bankgebouw is omringd door de grote winkelstraten van Rotterdam. Door een passage te creëren in het gebouw worden winkelstraten zoals de beurstraverse en de binnenweg met elkaar verbonden. Met 11400 vierkante meter oppervlakte biedt het bankgebouw onderdak aan een groot aantal winkels. De keuze voor winkels komt voort uit een wens van Rotterdam: een duur en luxueus winkelgebied. Door de status die het
Kim Wildhagen
“Ik vind het een eer dat ik genomineerd ben voor de BNI-prijs. Het is een mooie kans om mezelf als ontwerper te laten zien. Nu ik ben afgestudeerd, hoop ik een baan te vinden bij een vooruitstrevend bureau. Interieurprojecten in de leisure en retail spreken mij aan. Tot die tijd begin ik samen met een oud-klasgenoot een kleinschalig projectbureau om ervaring op te doen en mezelf verder te ontwikkelen.”
14
“Mijn afstudeerproject werd genomineerd voor de Breda Art Award. Hierbij ging het om een publieksprijs. De nominatie voor de BNI-prijs is voor mij heel belangrijk omdat ik nu waardering krijg van mensen uit het vak. Het is een mooie kans om mijzelf als interieurarchitect te laten zien.Ik wil me verder gaan ontwikkelen binnen mijn vakgebied en mijn kennis en ervaring verbreden. Samen met mijn vriend woon ik in een appartement in Gouda waar ik mijn toekomst als interieurarchitect tegemoet zie.”
# 5
oktober—2010
uitstraalt, leent het bankgebouw zich hier perfect voor. In het gebouw heb ik veel aandacht besteed aan de kolomconstructie en het daglicht dat binnenvalt door hoge raampartijen en lichtstraten, die nog altijd aanwezig zijn maar schuil gaan achter systeemwanden en plafonds. Waar het gebouw nu wegvalt, zal het in de toekomst het middelpunt vormen.”
15
bni-prijs 2010
Van sieraad tot stedenbouwkundig plan
Angela van Gils studeerde aan de Artez hogeschool voor de kunsten in Zwolle. Ze is gek op ontwerpen. Van sieraden, producten en meubels tot interieurs, gebouwen en stedenbouwkundige plannen. “Alle ontwerpen van welke schaal ook, krijgen bij mij een gelijkwaardige behandeling.” “Mijn afstuderen bestond uit drie opdrachten: een scriptie, een praktijkopdracht en een individuele opdracht. In mijn scriptie onderzocht ik details en sieraden. Mijn onderzoeksvraag was: Hoe kunnen details dienen als sieraden van de architectuur. In mijn individuele opdracht heb ik deze vraag verder uitgediept. Ik ben sieraden gaan maken van materialen die je in de architectuur ook terug ziet. Ik keek naar materiaal, vorm, gevoel en het belangrijkste: de samenwerking met het menselijke lichaam. De praktijkopdracht was een wat ingewikkelder geheel. In een bestaand pand te Zwolle, moest een agrarisch centrum komen. Deze bestond uit een winkel, bar, restaurant en park of tuin. In dit agrarisch centrum kwamen acht moeilijk opvoedbare jongeren te wonen. Deze jongeren werden in een woon/werk traject geplaatst, waardoor ze later gemakkelijker terug de maatschappij in konden. Als extra thema moesten we ‘de vervaging tussen de stad en het platteland’ meenemen. bnı.
ıntern.
bni-prijs 2010
Angela van Gils
“Ik ben druk aan het solliciteren. Graag zou ik een baan willen in een bureau of atelier, waar mijn ontwerptalent alle ruimte kan krijgen. Het liefst een beetje afwisselend, met producten, meubels, interieurs en architectuur. Het is nog even afwachten hoe het werken op zich uitpakt. En misschien doe ik over twee jaar nog een master. Daar ben ik nog niet helemaal uit.”
Boeken in een bunker Joep Esseling studeerde af aan de Hogeschool Zuyd/ABK Maastricht. Hij is erg blij dat hij genomineerd is en gaat helemaal voor de BNI-prijs 2010. “Het geeft mij een goed gevoel als ik de kwaliteiten van mijn ontwerp kan overbrengen op mensen binnen en buiten mijn vakgebied.”
In mijn ontwerp heb ik alle bestaande parken met elkaar verbonden door er stroken en parken tussen te maken. Het agrarisch centrum maakt hier deel van uit. In het centrum creëerde ik een natuurlijk verloop tussen de verschillende functies door ronde wanden en elementen in de ruimte te zetten. Een mens loopt namelijk nooit in een hoek van negentig graden. Deze ronde vormentaal zie je in al mijn ontwerpen terug. Het laatste half jaar van mijn studie heb ik alles gegeven en ik denk dat ik trots mag zijn op het eindresultaat.Ik ben blij dat ik door de BNI genomineerd ben en mijn plan landelijk mag presenteren. Een hele eer.”
“Midden in Berlijn bevindt zich, als overblijfsel van de Tweede Wereldoorlog, een bunker. Deze bunker is als een ui opgebouwd uit drie lagen, bestaande uit een kern, een tussenruimte en een schil. De twee meter massieve schil was de belangrijkste laag omdat deze de inzittenden beschermde tegen luchtaanvallen. In mijn ontwerp krijgt de bunker een nieuwe bestemming. Binnen de schil ontstaat een leven vol kunstboeken: de Kunstboekerij. De dikke schil beschermt tegen de drukte van de stad. In de kern ontstaat een geheel stille ruimte, een leeszaal, volledig afgesloten van de binnenstad. Het nieuwe leven in de bunker is vormgegeven door middel van fragiele lijnen in de vorm
‘Ik ben niet bang sieraden te vergelijken met details van een gebouw’ 16
Joep Esseling
“Ik ben 22 jaar, geboren in Meerssen, ik deed de havo op het Stella Maris College en ging vier jaar geleden studeren aan de Kunstacademie Architectonische Vormgeving in Maastricht. In oktober begin ik aan een nieuwe studie: Master Interior Design in Maastricht. En over vijf jaar wil ik met vijf medestudenten een eigen concept/ontwerp bedrijf starten.”
‘De BNIprijsnominatie is een extra stimulans om door te gaan met ontwerpen’ van een kom. In het laagste punt van die kom wordt enerzijds de oorspronkelijke functie van de bunker benadrukt: het centrale punt van bescherming in de stad. Anderzijds het centrum van culturele informatie in de stad: de bibliotheek. Bunkers worden in Berlijn door naoorlogse generaties ervaren als een lastige confrontatie. Tegelijkertijd worden ze openbaar gemaakt en geïnstalleerd als toeristische attracties. Hierdoor gaat naar mijn mening een groot deel van de bunkerervaring verloren. De gebouwen dienen alleen nog als decor uit het verleden.”
# 5
oktober—2010
17
de selectie van...
de selectie van...
tekst en beeld: Fleur Muris
Translucent alabast beton
Inspirerende wandelingen Interieurarchitecten worden overspoeld met informatie over producten en materialen en zien vaak door de bomen het bos niet meer. Daarom in Intern deze rubriek waarin deskundigen vertellen wat hun favorieten zijn. Deze editie de selectie van Fleur Muris die in 2008 summa cum laude afstudeerde aan de Academie van Bouwkunst in Maastricht.
De wandelschoen Door de wandelschoen aan te trekken en me op een natuurlijke manier te verplaatsen, krijg ik inspiratie. Het creatief denken begint voor mij dan ook met een goed paar schoenen. Ze zitten comfortabel, zijn waterdicht en hebben een beschermend en verstevigend gevoel. Met wandelen leg je jezelf de traagheid op die nodig is om het landschap te beschouwen, om tegelijk de grootsheid en het detail te kunnen waarnemen. Het is eigenlijk een beetje op reis gaan: het onbekende zoeken in een bekende wereld. Het is praktisch en ontspannend.
foto: Torsten Seidel
Wie is Fleur Muris?
Ik studeerde in 2008 af als architect aan de Academie van Bouwkunst in Maastricht. Mijn afstudeerproject ‘Refugium Lopend Stilstaan; Een hotel in het Limburgse Heuvelland’, is gehonoreerd met een derde plaats bij de Archiprix 2010. Ik werk bij iNeXarchitecten in Maastricht. Daarnaast heb ik afgelopen jaar met Marcel van Neer twee hotelkamers ontworpen voor het Teaching Hotel van de Hoge Hotelschool in Maastricht en een visie opgezet voor de verbouwing van een stationsgebouw tot conferentiecentrum. Reizen zijn voor mij belangrijk. Al reizend heb ik ontdekt dat elke streek zijn eigen kenmerken en kwaliteiten bezit. Reizen betekent vaak in een totaal andere omgeving terechtkomen. Hierbij spelen afstand en tijdsduur geen rol, maar wel de indrukken en ervaringen. Om inspiratie op te doen hoef je niet ver te reizen, dichtbij zijn ook inspiratiebronnen. De sleutel ligt in het willen ontdekken van de omgeving. Het ideale hulpmiddel hierbij is de wandelschoen, deze dwingt je in alle rust indrukken op je in te laten werken. Bij elke stap is men om daar te zijn, niet ergens anders. Zie www.fleurmuris.blogspot.com.
Door lichtdoorlatend beton lopen duizenden glasvezels die licht van de ene zijde naar de andere zijde transporteren. Lichtdoorlatend beton biedt architecten een groot aantal mogelijkheden. Een mooi voorbeeld is de Louis Vuitton winkel in Tokio, waarin naast beton met glasvezel ook witte alabast is toegevoegd. Omdat de glasvezels maar vijf procent uitmaken van het totale materiaal, zijn de technische eigenschappen van het beton gelijk aan het materiaal zonder vezels. Kijkend naar een stuk lichtdoorlatend beton, valt in eerste instantie niets op. Het materiaal heeft de hardheid, de structuur en het gewicht van beton. De werking wordt pas duidelijk wanneer aan één kant een lamp wordt gezet. Ineens valt op dat het beton het licht deels naar de andere kant doorgeeft.
Washi Washi betekent Japans papier en wordt gemaakt van de zachte binnenbast van planten en bomen. Aan deze binnenbast worden vezels van andere planten, zoals hennep en ceder, toegevoegd, die zorgen voor prachtige structuren in het papier. In Japan wordt Washi gebruikt voor lampen en voor kamerschermen en scheidingswanden. Omdat het papier nauwelijks verkleurt onder invloed van zonlicht is het uitermate geschikt als raambekleding.
Limburgs leem Leem zit in de grond onder de teeltlaag. Het bestaat uit zand, klei en silt. De natuurlijke kleur varieert van geelachtig tot bruin, afhankelijk van de plaats van winning. In het verleden had leem een belangrijk aandeel in onze manier van bouwen. Door het invoeren van nieuwe technieken en materialen geraakte het in onbruik. Tegenwoordig wordt leem weer op verschillende manieren gebruikt: in de vorm van stuc (leemstuc), als aangestampte leem (stampleem) en in de vorm van stenen (leemstenen). De techniek van stampleem is zeer oud. Aardvochtige leem wordt in een bekisting geschud en krachtig met grote stampers pneumatisch verdicht. De leem krijgt hierdoor de dichtheid van beton en wordt hard als steen. Na verdichting wordt de volgende laag ingebracht en weer verdicht. Zo wordt naar boven toe gewerkt tot de gewenste hoogte bereikt is. Na het weghalen van de bekisting is een massieve muur zichtbaar, met een mooie aardse gelaagdheid. Leem is brandwerend, warmte- en vochtregulerend en zorgt voor een goede akoestiek. Leem is een bijzonder mooi, stijlvol en gezond bouwproduct.
Bamboe Bamboe is een verzamelnaam voor een grote groep grasachtige planten. Bamboe komt van nature voor in alle werelddelen, behalve in Europa en kent een grote variatie aan groeivormen. Er zijn ruim 1200 soorten bamboes bekend. Bamboe is een goed alternatief voor een boom, want het is een gras dat verhout en razendsnel groeit. Daarnaast is bamboe veelzijdig. Het is decoratief en kan gebruikt worden als afwerkmateriaal (plaatbekledingsmateriaal, vloerbekleding, ed.). Wereldwijd wordt bamboe gebruikt. Het heeft een karakteristiek lijnenpatroon waarmee het zich onderscheidt van andere houtsoorten. Ook qua hardheid is bamboe een goed materiaal, het is namelijk harder dan bijvoorbeeld eiken. De palen van de bamboe zijn geschikt als constructiemateriaal, bamboescheuten zijn lekker om te eten en bamboebladeren kunnen worden gebruikt als diervoeder. Nezu museum Tokio. Links afwerking gevel met bamboe, rechts de bamboeplant.
bnı.
ıntern.
20
# 5
oktober—2010
21
column
bni
tekst: Maja Kozel beeld: P&T Architects & Engineers
tekst: Frans Pijpers beeld: KANZIE ontwerpers & makers
Race tegen de klok Het begon al langzaam licht te worden buiten. Voor mijn raam zaten twee vogeltjes vrolijk te fluiten en vanuit de vederop gelegen moskee hoorde ik het gedempte geluid van het Azaan van de Moeazzin voor het ochtendgebed van vijf uur. Naast mijn lege kop koffie stond een blikje Redbull om me wakker te houden deze laatste nacht. Ik keek naar mijn collega die gefocussed achter haar computer zat en vroeg: “Zijn de doorsneden en plattegronden klaar? Kunnen we de pdf’s gaan maken om naar de printer te sturen?” Ze knikte en antwoordde: “Bijna, geef me nog 5 minuten.”
‘De vraag om ondersteuning blijkt vaak het gemis te zijn aan een sparringpartner’
‘Opgelucht, voldaan en uitgeput gingen we naar huis’
bijvoorbeeld kandidaat-leden geenszins ‘aan het handje’ nemen. Ik merk dat de vraag om ondersteuning vaak het gemis blijkt te zijn aan een sparringpartner. Pas afgestudeerden missen de feedback die ze op de academie kregen en vragen om een bevestiging van hun gedachten. Of het tegengestelde...
“Okay, ik ben klaar”, riep mijn collega enthousiast. Eindelijk was het zover en we stuurden de presentatie door naar de printer die het even later kwam brengen op grote A0 foamboards, die vervolgens naar de klant werden gestuurd. Het was een race tegen de klok. Opgelucht, voldaan en uitgeput gingen we naar huis. Onze missie was geslaagd, nu nog wachten op het resultaat. Het euforische gevoel dat ik had, deed me denken aan de tijd dat ik afstudeerde aan de Willem de Kooning Academie. Dat was voor mij een mijlpaal in mijn leven. De hele wereld lag aan mijn voeten en ik was er klaar voor om een nieuwe fase in mijn leven te betreden. Vier jaar verder kan ik zeggen dat die fase geweldig is!
Het was weer eens zover. Prijsvragen tijd! Dit betekent weekenden doorwerken en lange werkdagen maken van minimaal twaalf uur. En als het even moet, ook de nacht doorhalen om het af te krijgen. P&T Architects was uitgenodigd voor een prijsvraag voor de overheid van Abu Dhabi. Er wordt de laatste tijd in Abu Dhabi weer voorzichtig geïnvesteerd, vooral in het onderwijs. De prijsvraag betrof twee verschillende openbare scholen. Een lagere school met kleuterschool, peuterschool en kinderdagverblijf, en een middelbare school.
Een mentor helpt je verder Als kandidaat-lid van de BNI betaal je weinig contributie en kan je een beroep doen op een mentor. Het mentorschap is bedoeld om jonge leden te begeleiden en te ondersteunen in de eerste jaren na hun opleiding. Frans Pijpers vertelt over zijn ervaringen als mentor voor de regio Zuid.
Het ging voornamelijk om het conceptontwerp van de scholen, en de functie hiervan. Met een team van designers gingen we aan de slag en ik mocht me richten op het interieur van de openbare ruimtes zoals de bibliotheek en de gemeenschappelijke speelruimtes. Het was een uitdaging om een speels interieur te creëren met interessante vormen en kleuren rekeninghoudend met de functionaliteit van de ruimte, de culturele voorwaarden en het programma van eisen.
Verbondenheid Veel vragen van kandidaat-leden hebben te maken met zaken als het Bouwbesluit, Nen-normen en bouwkunde. Aan een verbouwing hangen nu eenmaal een aantal externe randvoorwaarden (lees regels) die wettelijk verplicht zijn. Het is opmerkelijk dat hieraan tijdens de studie weinig aandacht besteed wordt. Soms vragen kandidaat-leden ondersteuning in de ontwerpfase van een project. Hier krijgt het lid zijn eerste contact met een welstandscommissie en een overheid. Enige praktische tips zijn dan vaak voldoende om deze fase succesvoller te laten verlopen. Als er eenmaal contact is met een kandidaat-lid, blijft dit ook. In meer of mindere mate ontstaat een gevoel van verbondenheid. En in feite zijn we dat ook door ons lidmaatschap van de BNI. Word BNI Hoewel de meerderheid van de in Limburg werkende ontwerpers voldoet aan de criteria om lid te worden van de BNI, kent Limburg een relatief kleine dichtheid van BNI-interieurarchitecten. Ontwerpers willen vaak niet bij een ‘clubje’ horen omdat dat de onafhankelijkheid zou aantasten…? Dit laatste wil ik ontkrachten door mijzelf als voorbeeld te stellen. Als collectief sta je voor je beroepsgroep en als individu voor jezelf! Binnen het kader van de gedragsregels is plaats voor elk individu, mits je interieurarchitect bent natuurlijk.
Al vijftien jaar ben ik met KANZIE ontwerpers & makers actief in diverse ontwerpdisciplines. Vanuit deze ervaring werd ik enige jaren geleden mentor voor de regio Zuid. Als BNI-mentor moet je over ruime ervaring beschikken. Niet alleen met het beroep interieurarchitect, maar ook met de algemene bedrijfsvoering van een ontwerpbureau. Een mentor is bovendien een vertrouwenspersoon, die graag zijn kennis en kunde deelt met jonge leden. De kwaliteit van de beroepsgroep is afhankelijk van de kwaliteit van de leden. Een mentor heeft hier rechtsreeks zicht op en fungeert hierdoor ook als kwaliteitsbewaker.
Expositieruimte in Puth
Los hiervan is er ook nog de persoonlijke invulling van het mentorschap door de verschillende mentoren. Ik wil bnı.
ıntern.
22
# 5
oktober—2010
23
bedrijf
bedrijf
tekst: Wanda de Wit
Fiscale rechten en plichten Als zelfstandige moet je je aanmelden bij de Belastingdienst. Daarmee word je gezien als ondernemer en krijg je te maken met allerlei regelingen voor de belastingen en sociale verzekeringen. Keuzes die je als ondernemer maakt, kunnen fiscale gevolgen hebben, bijvoorbeeld de keuze voor een bepaalde rechtsvorm. Een zelfstandig ondernemer is een natuurlijk persoon die niet in loondienst is. Hij heeft minimaal drie opdrachtgevers per jaar en besteedt minimaal 1225 uur per jaar aan zijn onderneming. Daarbij heeft een zelfstandig ondernemer recht op fiscale voordelen als investeringsaftrek en zelfstandigenaftrek en is hij meestal verplicht BTW af te dragen. Blijf op de hoogte van je fiscale rechten en plichten. Kijk op www.belastingdienst.nl en neem eens contact op met een belastingadviseur in je regio.
Zelfstandig ondernemen Hoe doe je dat? Om als zelfstandig interieurarchitect geld te verdienen, moet je niet alleen kunnen ontwerpen. Ook belangrijk zijn netwerken, communiceren, plannen, onderhandelen, begroten, boekhouden en administreren. Gelukkig zijn er tal van instanties en organisaties die hierbij kunnen helpen. Wanda de Wit selecteerde een aantal nuttige adressen.
Eerst oriënteren De Kamer van Koophandel (KvK) is dé aangewezen instantie om je als zelfstandige verder te laten helpen en informeren. Een belangrijke taak van de KvK is het uitvoeren van een aantal economische wetten, zo moet vrijwel elke onderneming ingeschreven staan in het handelsregister. Daarnaast kunnen zelfstandige ondernemers goed terecht bij de KvK als onafhankelijke vraagbaak waarbij ook starters op ‘ondernemersvlak’ worden ondersteund. In praktische zin adviseert, informeert en helpt de KvK starters en zelfstandige ondernemers verder en worden er regelmatig workshops, lezingen en cursussen aangeboden. De KvK heeft trouwens sinds kort een speciale tak die zich richt op de creatieve industrie. Zie www.kvk.nl.
‘Een zelfstandig ondernemer heeft recht op fiscale voordelen als investeringsaftrek’ bnı.
ıntern.
Boekhouder of accountant? Ook als zelfstandig interieurarchitect krijg je te maken met zaken als jaarrekeningen, balansen en aftrekposten. Een boekhouder of accountant kan je hierbij helpen. Total in Support weet waar een creatief ondernemer mee te maken krijgt. Als zakelijk adviesbureau voor de culturele en creatieve sector in Nederland vindt Total in Support de juiste oplossingen en geeft zij advies over onder andere financiën, juridische vraagstukken en belastingzaken. Handig: Total in Support biedt betaalbare pakketten aan, voor elke culturele ondernemer wat wils. Zie www.totalinsupport.nl.
Hoe zakelijk ben jij? Natuurlijk, er zijn vele wegen die naar Rome leiden. Toch is het handig om als zelfstandig ondernemer beslagen ten ijs te komen zodat je niet ineens voor verrassingen komt te staan. Een organisatie als Kunstenaars&CO ondersteunt en stimuleert kunstenaars (waaronder interieurarchitecten) bij hun professionalisering en ontwikkeling naar economische zelfstandigheid. Daarbij heeft Kunstenaars&CO het uitgangspunt dat de kunstenaar zijn creatieve eigenheid behoudt. Tip: laat je een spiegel voorhouden en doe de zakentest op www.kunstenaarsenco.nl/kennisbank/zakentest. En kijk ook eens op de sites van beroepskunstenaar (www. beroepskunstenaar.nl) en van het Artez art business centre (www.artez.nl/artbusinesscentre). 28
‘Elke onderneming moet ingeschreven staan in het handelsregister’
Theorie & praktijk Klaar met je studie en dan geld verdienen in je vak. Klinkt eenvoudig, maar dat is het niet. Omdat kunstvakopleidingen veelal zijn gericht op de inhoud van het vak, kan er spanning ontstaan tussen de opleiding en de realiteit. Laat je hierdoor niet uit het veld slaan en sta open voor hulp van buitenaf. Innovatienetwerk Syntens helpt bedrijven om innovatiekansen binnen de creatieve sector te definiëren, ambities te lokaliseren en het verder laten groeien van een bedrijf. Syntens beschikt over de kennis en ervaring om ideeën te toetsen, mogelijkheden te verkennen en randvoorwaarden en risico’s in beeld te brengen. Zie www.syntens.nl. Ook interessant www.ccaa.nl: het programmabureau CCAA promoot en ondersteunt ondernemerschap in de creatieve industrie. En www.arnhemcomingsoon.nl: een ontmoetingsplaats voor publiek, ontwerpers, ondernemers, producenten, en distributeurs. Aanstormende talenten krijgen een plaats tussen topontwerpers.
# 5
oktober—2010
‘Ook als zelfstandig interieurarchitect krijg je te maken met jaarrekeningen en balansen’
Subsidiepotjes Een mooi project voor ogen, maar geen financiële ruimte om het voor elkaar te krijgen, dan kom je al snel bij subsidieposten terecht. Een subsidiënt zal zich afvragen op welke manier jij als interieurarchitect in hun doelstellingen past en hanteert eigen criteria, indientermijnen en –eisen. De kwaliteit speelt natuurlijk ook een rol bij de kans op toekenning van de subsidie. Een voorbeeld van een bekende subsidiënt is het Fonds Beeldende Kunst Vormgeving en Bouwkunst. Als landelijke instelling maakt dit fonds het mogelijk werk van kunstenaars, vormgevers en (interieur)architecten op verschillende manieren te ontwikkelen. Houd de site van de fondsen goed in de gaten voor prijsvragen, tijdelijke regelingen en data voor het indienen van subsidies. Kijk op www.fondsbkvb.nl, www.prinsbernhardcultuurfonds.nl, www.vsbfonds.nl en www.architectuurfonds.nl
Werken in het buitenland Wil je je grenzen verleggen en in het buitenland gaan werken? Je verdiepen in andere culturen, internationale contacten leggen en nieuwe markten ontdekken? Kijk eens op de site van NL EVD Internationaal. De EVD is de overheidsorganisatie die ondernemers ondersteunt bij het waarmaken van internationale ambities (www.evd.nl). Het Fonds Beeldende Kunsten Vorm-geving en Bouwkunst helpt kunstenaars met internationale plannen en biedt bijvoorbeeld ‘artists in residences’: atelierruimtes in het buitenland (www.fondsbkvb.nl). Ook DutchDFA richt zich op het stimuleren van internationalisering binnen de creatieve sector (www.dutchdfa.nl). De Kamer van Koophandel heeft een stimuleringsprogramma in het leven geroepen op het gebied van internationaal zakendoen: creative industries unlimited (www.kvk.nl). En kijk ook eens op de site van de Stichting Internationale Culturele Activiteiten (www.sica.nl).
Heb je specifieke vragen of wil je meer weten? Neem contact op met het secretariaat van de BNI (
[email protected], 020-4233233). Wij helpen je graag verder! 29
recht tekst: Alexander den Hollander beeld: Edwin Walvisch
In de rubriek Recht kunnen allerlei juridische zaken aan bod komen. Stuit je wel eens op juridische problemen? Heb je een vraag over bijvoorbeeld bouwrecht, auteursrecht of ondernemersrecht? Mail je vraag of probleem naar
[email protected].
Vóór juli gold dat na drie tijdelijke arbeidsovereenkomsten (die telkens direct of binnen drie maanden na elkaar waren afgesloten), de vierde automatisch als het begin van een vast dienstverband werd beschouwd. Met de nieuwe regeling wordt pas de vijfde overeenkomst als een overeenkomst voor onbepaalde tijd beschouwd. Daarnaast gold dat als tijdens het tweede of volgende tijdelijke contract de duur van 36 maanden werd overschreden, dit contract automatisch in een vast contract werd veranderd. Nu de nieuwe regeling van kracht is, geldt dit na 48 maanden. Tijdelijke wet De wetswijziging is bedoeld om jongeren tijdens de huidige economische crisis langer aan het werk te houden. Omdat er vaker en langer arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd kunnen worden aangegaan, zal een werkgever eerder geneigd zijn het dienstverband met de jongere voort te zetten. Let wel, het gaat om een tijdelijke wet tot 1 januari 2012, met de mogelijkheid tot verlenging tot uiterlijk 1 januari 2014. Werknemers jonger dan 27 jaar die op het moment van inwerkingtreding niet aan de voorwaarden voor een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd voldoen,
‘Werkgever en werknemer profiteren van de nieuwe regeling’ bnı.
ıntern.
nieuwe leden
Afscheid Matthijs Borghgraef Na twee jaar vol overgave voor de BNI gewerkt te hebben, neemt Matthijs Borghgraef afscheid als bureaucoördinator. De BNI bedankt hem voor zijn inzet, creativiteit en hartelijkheid, en wenst hem een succesvolle toekomst toe. Tijdens de BNI-eindejaarsborrel op 9 december is Matthijs erbij om afscheid te nemen van de vele leden en relaties met wie hij een persoonlijke band heeft opgebouwd.
Langer aan het werk “Sun is shining, the weather is sweet”, zong Bob Marley. Het lijkt erop dat ook hier de zon weer door de donkere economische wolken prikt. Sinds juli 2010 is het mogelijk vaker en langer opeenvolgende arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd aan te gaan met jonge werknemers.
inbox
Regiobijeenkomsten De eerstvolgende regiobijeenkomsten vinden plaats op onderstaande data. Regio Zuid: 24 november 2010 (informatie Peter Suurland). Regio Midden: 15 december 2010 (informatie Jessica Wormgoor). Regio Noord: 19 november (informatie Brenda van der Laan). Locaties en tijden worden aangekondigd op de website en in de nieuwsbrief. Alexander den Hollander
Alexander den Hollander is advocaat Ondernemingsrecht bij Croon Davidovich met een focus op arbeidsrecht. Croon Davidovich is een jong ondernemingsgericht advocatenkantoor met specialisaties in arbeidsrecht, ondernemingsrecht, vastgoedrecht, huurrecht en intellectueel eigendomsrecht. Croon Davidovich is bovendien actief in de kunsten museumbranche. Meer informatie op www.croondavidovich.nl.
Nieuwe BNI-website Samen met grafisch ontwerpbureau Kummer & Herrman uit Utrecht werkt de BNI aan een nieuwe website. De nieuwe site krijgt een heldere structuur en staat boordevol informatie voor interieurarchitecten, opdrachtgevers en studenten. Bovendien kunnen BNI-leden een eigen profiel aanmaken zodat ze online altijd met actuele gegevens en recente projecten te vinden zijn. Half oktober gaat de nieuwe site in de lucht.
Expositie Han de Kluijver
Doreth Eijkens
Doreth Eijkens (52) studeerde in deeltijd aan de AKV St. Joost met als specialisatie interieurarchitectuur. Sinds 2004 heeft ze haar eigen bureau D.O.O.S. interieur & vormgeving (www.interieurdoos.nl). Eijkens: “Een helder en subtiel ontwerp, geeft ruimte voor persoonlijke perceptie.”
Jeroen Blok
Jeroen Blok (34) studeert aan de HKU en verwacht in 2011 zijn diploma te halen.
Tot en met 10 oktober is in Oisterwijk glaskunst te zien van BNI-lid Han de Kluijver. “Werken met glas biedt Han de Kluijver een artistiek perspectief. Hij kan er ervaringen en gevoelens in kwijt die in de architectuur een mindere rol spelen. Toch is er zeker één aspect dat in beide vakgebieden pregnant aanwezig is: de fascinatie voor licht en het spel dat daarmee kan worden gespeeld.” Zie www.etiennegallery.nl.
vallen onder deze nieuwe regeling. Zodra de tijdelijke regeling vervalt, zal de oude regeling weer van kracht zijn. Een uitzondering wordt gemaakt voor werknemers die bij het vervallen van de nieuwe regeling in het vierde contract zitten of de periode van 36 maanden hebben gepasseerd. Voor hen blijft, zolang ze nog geen 27 zijn, de tijdelijke regeling van kracht. Zij krijgen op dat moment dan ook geen arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd.
Rectificatie
In Intern #4 is op pagina 25 per abuis een verkeerd bijschrift geplaatst bij onderstaande foto. De foto is afkomstig van Halewijn Botanic Design uit Moergestel. Op de foto is een greenwall (bedacht door OC+S) te zien, die door Halewijn Botanic Design geplaatst is bij Vodafone Maastricht.
27 jaar Wordt de werknemer 27, dan vervalt de nieuwe regeling direct en is de oude regeling weer van kracht. Als een werknemer 27 wordt en arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd hebben elkaar opgevolgd met tussenpozen van niet meer dan 3 maanden én een periode van 36 maanden is overschreden, dan geldt dus de laatste op dat moment lopende arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. Dit is ook het geval als met de werknemer meer dan drie voor bepaalde tijd aangegane arbeidsovereenkomsten zijn afgesloten. Van de nieuwe regeling kan net als van de bestaande regeling bij CAO worden afgeweken. De nieuwe regeling heeft dus geen gevolgen voor bestaande CAO’s waarin een regeling is opgenomen die afwijkt van de tijdelijke maatregel.
Schrijvers Intern Hoofdredacteur Frederike Bax zoekt BNI-leden die willen bijdragen aan een actueel en informatief magazine. Kan je goed interviewen? Vind je het leuk om een (foto)reportage te maken, een verslag te schrijven of heb je een goed idee voor een artikel? Mail
[email protected].
Bericht in inbox?
“To the rescue, here I am. Want you to know, y’all, where I stand”, aldus Bob Marley.1
Angelique Etman Angelique Etman (21) studeert aan de HKU en verwacht in 2011 haar diploma te halen.
Heb je een prijs gewonnen, geef je een bijzondere lezing, zoek je een stagiair of werk je aan een opvallend project? Stuur een email naar
[email protected] en je bericht of oproep komt in de rubriek inbox.
Deze publicatie geeft hoofdpunten weer. Zij pretendeert geen volledigheid en is geen juridisch advies
In memoriam
1
30
BNI-lid R.C. Dooijeweerd uit Baarn is op 69-jarige leeftijd overleden. De BNI wenst zijn familie en vrienden sterkte met het verwerken van dit verlies. # 5
oktober—2010
31
