intern is een kwartaaluitgave van de bni beroepsvereniging nederlandse interieurarchitecten bnı # december

bnı.

intern is een kwartaaluitgave van de bni

beroepsvereniging nederlandse interieurarchitecten

2012 # 1-2-3-4 december

8025_V01_fc+.indd 1

12-12-12 16:16

colofon Intern verschijnt vier keer per jaar in een oplage van 750 exemplaren. ISSN: 09278133 BNI Wilgenweg 26B, 1031 HV Amsterdam +31[0]20.42 33 233, [email protected] redactie Bureau Bax, Amsterdam, [email protected], www.bureaubax.nl aan dit nummer werkten mee Sander Alblas, Hans van den Ban, Kees Berendsen, Bert Dautzenberg, Peter Dautzenberg (gastredacteur), Rense Gmelig, Maja Kozel, Carolien Ligtenberg, Erol Oztan, Ruud van der Plas, Wim van der Plas, Sasja Scherjon en Kees Spanjers. coverbeeld Peter Dautzenberg foto: Rense Gmelig concept Kummer & Herrman, Utrecht advertenties, grafische verzorging en druk Elma Multimedia, Broek op Langedijk +31[0]226.33 16 00, [email protected] abonnementen BNI-leden ontvangen Intern gratis. Ben je geen lid, maar wil je Intern wel ontvangen? Een abonnement kost 49 euro per jaar. Ga naar www.bni.nl/bni-magazine/abonnement en schrijf je in. Na inschrijving ontvang je een factuur. Zodra deze betaald is, krijg je Intern een jaar toegestuurd. Opzeggen kan tot twee maanden voor het verstrijken van de abonnementstermijn. Zonder opzegging wordt het abonnement met een jaar verlengd. Adreswijzigingen kun je mailen naar [email protected]. disclaimer Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de BNI. Aan de inhoud van deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.

6

interview

sponsors hoofdsponsors

co-sponsor

www.geberit.nl Ahrend Postbus 12390 1100 AJ Amsterdam +31[0]20.43 09 200 www.ahrend.com

Desso Postbus 169 5140 AD Waalwijk +31[0]416.68 41 00 www.desso.nl

Royal Mosa Postbus 1026 6201 BA Maastricht +31[0]43.36 89 444 www.mosa.nl

Ontmoet voorzitter Peter Dautzenberg

subsponsors

18

artikel

Printen en frezen met poeder, plastic of klei 44

bni

Nieuw beleid 8025_V01_fc+.indd 1

12-12-12 16:16

*

Žǁ

ŶůŽ

ĂĚ

ŶƵ

Őƌ ĂƟ Ɛ

ŽŶ

njĞ ŝ

WĂ Ě

Ɖ

ƉĞ

Ŷů

ĂĂ ƚƵ

ŝŶ

ƐƉ

ŝƌĞ ƌĞŶ

ĚŽ

Žƌ

ĚĞ njĞ ĐŽ ŵƉ ůĞƚ Ğǀ ĞƌŬ ŽŽ ƉƚŽ Žů͊

ĞƟũĚǀĂŶůŽƐƐĞďƌŽĐŚƵƌĞƐ͕njǁĂƌĞŵĂƉƉĞŶ ĞŶƚĂůƌŝũŬĞƐƚĂůĞŶďŽĞŬĞŶŝƐǀŽŽƌďŝũ͊Ύ

ǁǁǁ͘ĞƐĚƐLJƐƚĞĞŵǁĂŶĚĞŶ͘Ŷů 8025_V01_fc+.indd 2-3

12-12-12 16:16

Tijd voor een nieuwe klassieker.* Graph. Wilkhahn.

ADVERTENTIE PAGINA

intern is een kwartaaluitgave van de bni

beroepsvereniging nederlandse interieurarchitecten

inhoudsopgave 5

Samen sterk Sinds september ben ik voorzitter van het nieuwe bestuur van de BNI. Een eervolle rol die ik enthousiast op me neem. Het bestuur heeft zich als eerste gebogen over de vraag hoe de toekomst van de BNI eruit moet zien. Op pagina 44-46 staat onze visie. Het artikel is bedoeld als discussiestuk. Wij willen er graag met de leden over discussiëren om het later bij te stellen en uiteindelijk definitief te maken. Als nieuwe voorzitter werd mij gevraagd gastredacteur te zijn voor deze Intern. Een reeks mooie artikelen en interviews weerspiegelt wat mij bezighoudt en inspireert. Zo houd ik van kunst. Kunstwerken kunnen een interieur verrijken. Steeds vaker ook zie je kunstwerken die onderdeel zijn van het interieur. De overheid stimuleert kunst in overheidsgebouwen. Hans van den Ban, adviseur van de rijksbouwmeester, vertelt erover op pagina 10-12. Ik werk graag samen met kunstenaars. Voor Puccini deed ik dat met Sasja Scherjon. Zij ontwikkelde een techniek om flinterdun porselein te maken en ontwierp een prachtig lichtornament. Meer hierover op pagina 26-27. De techniek gaat ongelooflijk snel en biedt vaak allerlei nieuwe mogelijkheden voor interieurarchitecten. Sander Alblas van sundaymorning@ekwc legt op pagina 18-23 uit wat er allemaal kan op het gebied van 3D poederprinters, 3D scanners en computergestuurde piepschuimsnijders. De ontwerpen van meubelmaker Wim van der Plas getuigen van groot vakmanschap. Op pagina 32-34 vertelt hij samen met zijn zoon Ruud welke materialen hem inspireren en waarom. Het World Interiors Event 2013 is volop in ontwikkeling. Een groot aantal internationale sprekers heeft zich al gemeld voor de World Interiors Meeting. Op pagina 38-39 blikt Kees Spanjers alvast vooruit op wat ons in 2013 zoal te wachten staat. Terug naar de discussie. Willen we een kleine beroepsvereniging die voor kwaliteit en diepgang gaat of willen we juist meer leden en breder worden? Het nieuwe bestuur wil graag dat de BNI hét platform wordt en dé belangenbehartiger van alle in het register ingeschreven interieurarchitecten in Nederland. Om hierover van gedachten te wisselen, organiseert de BNI diverse bijeenkomsten. Ik hoop van harte u binnenkort op een van deze bijeenkomsten te ontmoeten! Peter Dautzenberg e g NI voorzitter BNI

voorwoord 6

interview

Ontmoet voorzitter Peter Dautzenberg 10

artikel: Kunst in rijksgebouwen 18

artikel

Printen en frezen met poeder, plastic of klei 22

artikel: Kleiburg hergebruikt 26

artikel: integraal ontwerpen 32

de selectie van: Van der Plas 35

column 36

voltooid 38

artikel: World Interiors Event 2013 44

bni

Nieuw beleid 47

recht 48

product 49

inbox nieuwe leden

* De keuze van hoogwaardige conferentie stoelen is overzichtelijk en sinds tientallen jaren nauwelijks veranderd. Graph veranderd dit overzicht. Een helder design. Met een innovatief, activerend zitcomfort door middel van bladveren. Topkwaliteit in ieder detail. Graph, design Jehs + Laub, meer info www.wilkhahn.de /graph

8025_V01_fc+.indd 4-5

# 4

december—2012

5

12-12-12 16:16

interview

interview

tekst: Frederike Bax beeld: Rense Gmelig (portretten)

Tijdens een lange reis van Sint Petersburg naar Ho Chi Minhstad, besloot Peter Dautzenberg zich kandidaat te stellen als voorzitter van de BNI. Samen met zes andere bestuursleden is hij de komende twee jaar verantwoordelijk voor de koers die de vereniging gaat varen. “Mijn passie voor interieurarchitectuur ontstond lang geleden toen ik bij Pieter Zaanen werkte in Amsterdam. Hij leerde me dat je als architect mensen moet behandelen als mensen en niet als figuranten in een ontworpen omgeving.” Waarom heb je jezelf kandidaat gesteld voor de voorzittersrol?

Ontmoet voorzitter Peter Dautzenberg

“Bij de eerste oproep in juni heb ik niet gereageerd. Ik had weinig werk en net besloten een lang gekoesterde droom waar te maken: een sabbatical van drie maanden om met de trein van Sint Petersburg via Peking naar Ho Chi Minhstad te reizen. In een hotelkamertje in Hongkong met wifi zag ik een tweede oproep voorbij komen. Omdat ik het heel belangrijk vind dat er een club is die interieurarchitecten bindt en omdat ik denk dat ik het kan, heb ik me alsnog gemeld.” Wat zijn je speerpunten?

“Ik vind dat de leden met ervaring de leden die net beginnen met de uitoefening van hun vak moeten helpen. Zeker in deze economisch moeilijke tijd waarin uurtarieven en honoraria onder druk staan. Ook wil ik mij inzetten voor meer aandacht voor bedrijfsvoering op de academies. Veel vakgenoten werken als eenpitter. Het is belangrijk dat je als zzp’er of kleine zelfstandige de weg weet in de jungle van onze vrije markt economie.”

Hoe zie je je plaats als voorzitter?

“We zijn met z’n zevenen. Zeven bestuursleden die er met elkaar het beste van proberen te maken. Elk bestuurslid neemt de taken op zich die hij leuk vindt. Dat werkt het best. Ik ben niet directief en wil besluiten nemen waarmee alle bestuursleden het eens zijn. Ik zie het als mijn taak om de grote lijnen in de gaten te houden en de gestelde doelen niet uit het oog te verliezen.” Hoe ben je in het vak gerold?

“Na de middelbare school wilde ik naar de pedagogische academie om docent te worden. Maar omdat ik bijna 18 werd, moest ik eerst in dienst en dat wilde ik niet. Voor de HTS gold een uitzondering. Als je in het voorbereidend jaar zat, mocht je eerst je studie afmaken. Van 4 havo ging ik naar de HTS in Amsterdam. Afstudeerrichting uitvoering, planning en organisatie. Om uit dienst te blijven, trouwde ik direct daarna in 1978 met mijn vrouw Sonja.”

Entree dienst Milieu- en Bouwtoezicht, Amsterdam centrum, 2009. foto: Myra May

bnı.

8025_V01_fc+.indd 6-7

ıntern.

6

# 4

december—2012

7

12-12-12 16:16

interview

interview

Peter Dautzenberg BNI-lid sinds juli 2009

Peter Dautzenberg werd in 1954 geboren in een tuinhuisje in Tuinpark Nut en Genoegen in AmsterdamWest. Hij groeide op in een nieuwbouwwijk in Amsterdam-Slotermeer in een familie van betonvlechters, stenentillers en lassers. Zijn vader was horlogemaker. Hij zat vanaf 1972 op de HTS, ging in 1978 in de leer bij Pieter Zaanen en startte vier jaar later met Rob de Jong een eigen bureau. In de avonduren deed hij de Academie van Bouwkunst. Toen hij kinderen kreeg, werd het studeren te veel. Hij stelde de opleiding uit en studeerde uiteindelijk in 1994 af als architect. Ondertussen had hij volop werk waaronder veel interieuropdrachten. In 1987 deed hij een praktijkexamen en kon hij zich inschrijven als interieurarchitect. Na 25 jaar met Rob de Jong besloot Dautzenberg in 2009 alleen verder te gaan als peter dautzenberg + partners. “Op de reis die ik onlangs maakte, bezocht ik zestien steden zonder plattegrond. Ik liet me verbazen door het toevallige en het onverwachte. Als ik ontwerp, doe ik dat ook. Ik laat me graag verbazen door het ontwerpproces en weet van te voren niet wat eruit komt.” www.peterdautzenberg.nl

Had je meteen werk?

“Toen ik in 1972 met de HTS begon was er nauwelijks werk. Bijna niemand koos voor bouwkunde. Vier jaar later was de crisis over en had ik goed betaald werk. Via een vriend kwam ik in contact met Pieter Zaanen. Het klikte. Ook al zou ik niet veel verdienen, toch ging ik bij hem werken. ‘Over vier jaar weet je alles wat ik weet’, zei hij. En dat was ook zo. Hij leerde me de kneepjes van het vak. Ik mocht meteen aan een groot project in Zaandam meewerken. Een wit getegelde blinde hal waarin koeien en varkens werden uitgebeend , moest verbouwd worden tot een ruimte waarin de medewerkers zich prettig voelden.” Hoe werd dat aangepakt?

“We hebben de activiteiten en processen in de slagerij goed bestudeerd en vervolgens de logistiek in de ruimte aangepakt. We hebben gezorgd voor veel daglicht en uitzicht. In de kantine werd een doorbraak naar buiten gecreëerd . En we hebben fijne kleedkamers gemaakt. Het gebruik van mooie materialen als koper en mahonie multiplex, wat toen heel bijzonder was, maakte het geheel compleet. Het ziekte verzuim daalde van 26 procent naar 18 procent en medewerkers gingen weer met plezier naar hun werk.” Je hebt vier jaar bij Zaanen gewerkt. Wat deed je daarna?

“In 1982 was het crisis in de bouw. Iedereen werd ontslagen. Ik kon met Rob de Jong die ook bij Zaanen werkte een opdracht aannemen voor het ontwerp van café Winkel op de Noordermarkt. Dat was een succes. We wonnen zelfs een prijs, Amsterdam prijzen 1986. Rob en ik begonnen samen een bureau. We hadden volop werk, heel divers en bijna allemaal in Amsterdam. In 2009 zijn we na 25 jaar gestopt. Ik werk nu als zelfstandig ondernemer vanuit het oude koffiepakhuis aan de Oudezijds Voorburgwal waar ik ooit bij Zaanen begon. Voor elk project dat ik aanneem, stel ik een ontwerpteam samen van professionals uit verschillende disciplines. ” Je bent niet alleen voorzitter van de BNI, maar ook van de stichting Bijlmermuseum. Wat heb je met de Bijlmer?

“Eind jaren ’70 woonde ik met Sonja op een koude, tochtige etage in de Pieter Langendijkstraat toen we een woning in de Bijlmer aangeboden kregen. Ik wilde helemaal niet naar de Bijlmer, maar ging toch kijken. Het was waanzinnig. Een woning met alles erop en eraan. Een plattegrond waarover was nagedacht. We verhuisden naar de flat Koningshoef en zijn nooit meer uit de Bijlmer weggegaan. We kregen er vrienden, er was veel creativiteit en onze kinderen groeiden er op. De Bijlmer werd mijn habitat. Van de acht klassieke galerijflats in

bnı.

8025_V01_fc+.indd 8-9

ıntern.

Collectieve ruimte in Grubbehoeve, Amsterdam zuidoost, 2011. foto: Digidaan

‘Een interieurarchitect denkt meer na over wat de gebruiker wil dan een architect’ het Bijlmermuseumgebied, het EG kwadrant, zijn er twee gesloopt, waaronder Koningshoef, en vijf gerenoveerd. De laatste flat, Kleiburg, zou ook gerenoveerd worden, maar dat plan ging van de baan. Sloop dreigde. De stichting Bijlmermuseum heeft daar een stokje voor gestoken. In de flat worden nu zogenoemde kluswoningen gerealiseerd. Samen met Willem van Seumeren en Xander Vermeulen Windsant heb ik een van die kluswoningen ingericht.” Je bent architect en interieurarchitect. Wat is de specialiteit van de interieurarchitect?

“Een interieurarchitect denkt veel meer na over wat de gebruiker wil dan een architect. Dat zie je bijvoorbeeld aan veel woonhuizen. Die zijn vaak helemaal niet logisch ingericht. Het is niet handig als de wasmachine in de bijkeuken op de begane grond staat, terwijl de vuile was in de wasmand in de badkamer op de tweede verdieping wordt gestopt. Waar wordt de was opgehangen?

8

Waar opgevouwen? Waar staat de strijkplank? En waar wordt gestreken? Interieurarchitecten denken na over de routing van kleding door het huis of over de bewegingen die horen bij boodschappen doen, koken, eten en afwassen.”

De Linnaeusschool, Amsterdam oost, 2011. foto: Digidaan

Zijn die bewegingen de belangrijkste uitganspunten voor een ontwerp?

“Behalve die bewegingen is ook uitzicht bepalend voor mijn ontwerpen. Als ik ergens binnenkom kijk ik altijd meteen waar ik naar buiten kan kijken. Ik zoek de zichtlijnen. Ook zonlicht en daglicht zijn belangrijk voor de sfeer in een ruimte. In mijn ontwerpen vertaalt zich dat in veel glas, kleur en openingen. In elke badkamer maak ik een raam en zelfs in brandwerende muren maak ik ‘gaten’ als ze het zicht belemmeren.” Voor je reis had je weinig werk. Hoe sta je er nu voor?

“Het gaat goed. Ik ben in gesprek met Rochdale. Deze woningstichting wil al haar afdelingen samenbrengen in Bos en Lommer. De locatie, een bruggebouw over de A10, moet een inspirerende werkomgeving worden met flexibele werkplekken, concentratieplekken en ontmoetingsplekken. Vooral dat ontmoeten vind ik boeiend. In een kantoor doe je dat bij de printer en het koffieapparaat, maar ook in het restaurant kom je elkaar tegen. Ontmoeten moet je goed faciliteren en zonodig genereren. Het lijkt me geweldig ooit een station of luchthaven te ontwerpen. Dat zijn fantastische ontmoetingsplekken.”

# 4

december—2012

9

12-12-12 16:17

artikel

artikel

tekst: Hans van den Ban

Kunst in opdracht

Vorig jaar was het zestig jaar geleden dat de percentageregeling voor kunst bij rijksgebouwen werd ingesteld. Deels uit educatieve motieven, deels om de gebouwen te verfraaien en deels om met kunstwerken de culturele uitstraling en het representatieve karakter van de openbare architectuur te versterken. Sindsdien wordt er bij de bouw van rijksgebouwen, zoals rechtbanken, rijkskantoren, gevangenissen en ministeries een percentage van ongeveer 1 procent van de bouwsom aan kunstopdrachten besteed.

‘Ik denk dat kunst op allerlei manieren de droge abstractie die we overheid noemen concreet gestalte geeft’ De percentageregeling wordt uitgevoerd door de Rijksgebouwendienst. De rijksbouwmeester bevordert de kwaliteit van de uitvoering van de regeling door het geven van kunstadvies. Deze rolverdeling maakt het mogelijk om architecten, kunstenaars, bouwkundigen en toekomstige gebruikers goed met elkaar samen te laten werken.

Marlene Dumas, The benefit of the doubt, wandtapijten, Paleis van Justitie, Den Bosch, 1998. foto: Thea van de Heuvel

Ruim 2500 kunstenaars, architecten en ontwerpers hebben de afgelopen 60 jaar in opdracht van de overheid een kunstwerk gemaakt bij een nieuw overheidsgebouw. Dit resulteerde de ene keer in een veelbesproken beeldhouwwerk in de centrale hal en de andere keer in een subtiel ornament, meer geïntegreerd in het architectonische ontwerp. Altijd droeg het bij aan de sfeer in een gebouw. Hans van den Ban, adviseur van de rijksbouwmeester, vertelt over de bijzondere percentageregeling die dit mogelijk maakt.

bnı.

8025_V01_fc+.indd 10-11

ıntern.

10

Invloed architect De invloed van architecten op dit proces was aanvankelijk groot. Decennialang bemoeiden de rijksbouwmeesters zich persoonlijk met de kunstenaarskeuze en de beoordeling van de ontwerpen van de kunstwerken. Die invloed nam af toen er, eind jaren tachtig, een adviesgroep beeldende kunst onder leiding van de rijksbouwmeester werd ingesteld met een grotere inbreng van beeldende kunstenaars. De laatste jaren worden ook adviseurs met een kunsthistorische achtergrond als kunstadviseur aangesteld. “Ik denk dat kunst op allerlei manieren de droge abstractie die we overheid noemen concreet gestalte geeft, en soms zelfs een diepere betekenis. Kunst doet wat met mensen. Dit boek hopelijk ook.” Met deze woorden overhandigde rijksbouwmeester Frits van Dongen het eerste exemplaar van het boek In Opdracht dat vorig jaar ter gelegenheid van het zestigjarig jubileum van de kunstpercentageregeling verscheen. Een boek dat met meer dan duizend foto’s en uitgebreide artikelen en beschouwingen een goed beeld geeft van de resultaten en de betekenis van de regeling. Van wandschildering tot videowerk Het boek laat zien dat de opdrachtkunst in de jaren vijftig en zestig veel figuratieve kunst en in de architectuur geïntegreerde kunst betreft, zoals wandschilderingen, gevelstenen, en muur reliëfs. Het is vaak werk van in monumentale kunst gespecialiseerde kunstenaars. Later, in de jaren tachtig en negentig, wordt de kunst abstracter en minimaler. De werken gaan nog wel een relatie aan met de architectuur, maar worden autonomer en zijn minder in de architectuur geïntegreerd. Steeds meer kunstenaars uit het museale en het alternatieve kunstcircuit komen in aanmerking voor een opdracht. De laatste decennia krijgen ook regelmatig buitenlandse kunstenaars opdrachten en is er een grotere diversiteit in het soort kunstwerken dat wordt gemaakt, zoals geluidskunst, videowerken en tijdelijke kunstprojecten.

Frans Smeets, glas-in-loodramen, Openbaar Lyceum, Goes, 1963

Rekening houden met gebouw De rijksbouwmeester streeft ernaar de diversiteit van kunstvormen die kenmerkend is voor onze tijd ook in de kunstopdrachten te weerspiegelen. We moeten, als opdrachtgever, vernieuwingen in de kunst volgen en laten zien, maar we moeten onszelf ook, als opdrachtgever, vernieuwen door te experimenteren in projecten die daarvoor geschikt zijn. Belangrijk blijft dat de kunst zich zinvol verhoudt tot het gebouw of de organisatie waarvoor het wordt gemaakt. Een kunstopdracht bij een gevangenis, een rechtbank of een belastingkantoor stelt de kunstenaar voor een wezenlijk andere opgave. Bij een rechtbank moet je bijvoorbeeld letten op hoe de symboliek van het kunstwerk zich verhoudt tot die van de rechtspraak: het juridisch ritueel. Bij kunst in gevangenissen moet je er rekening mee houden dat geïnterneerden vaak niet de vrijheid hebben om de kunst te ontlopen. Kunst moet niet een onderdeel van de straf worden.

# 4

december—2012

11

12-12-12 16:17

artikel

Grens kunst en interieur Kunst wordt gemaakt met hogere verwachtingen qua levensduur dan andere delen van het interieur. Het wordt geacht de stormen van wisselende mode en interieurtrends te kunnen doorstaan. Daarom zijn kunstwerken ook auteursrechtelijk beschermd. Soms wordt de grens tussen kunst en ontwerp opgezocht en soms overschreden. In een aantal gevallen heeft de rijksbouwmeester interieuropdrachten gegeven. Bijvoorbeeld aan de kunstenaar Rob Birza die in samenwerking met architecten Neuteling-Riedijk tapijten,wandbekleding, waterspuwers en motieven in roestvrijstaal en beton ontwierp die in het hele gebouw zijn doorgevoerd. Ook werden er opdrachten verleend aan ontwerpers die zo’n sterke eigen visie hebben ontwikkeld dat je ze ook als kunstenaar zou kunnen beschouwen zoals Jurgen Bey of Theo Remy. Er werden ook ontwerpers pur-sang ingeschakeld, zoals Harmen Liemburg, om in een gebouw met gezeefdrukte patronen het licht te temperen. Of zoals Willem van der Sluis een sportdome te ontwerpen voor een detentiecentrum.

Willem van der Sluis, Sportdomes, recreatieruimtes voor gedetineerden, Detentiecentrum Zaandam, 2008. foto: Josje Deekends

‘De uitdaging is met goede kunst, architectuur en interieurontwerp gebouwen een authentieke uitstraling te geven’ Hans van den Ban

Hans van den Ban (1950) is beeldend kunstenaar, curator en sinds 2003 coördinerend adviseur beeldende kunst van de rijksbouwmeester. Hij stuurt in deze functie drie kunstadviseurs en een collectiemanager aan. Van den Ban was in de jaren negentig als bestuurslid betrokken bij kunstenaarsinitiatief W139 in Amsterdam. Hij schrijft regelmatig artikelen over hedendaagse kunst, onder andere in mister Motley. Het beeldende werk van Van den Ban is opgenomen in museale collecties, zoals het Stedelijk Museum in Amsterdam, Musee d’Art Contemporain in Lyon, collecties van het Frac Champagne-Ardennes, Aquitaine en Rhône-Alpes, particuliere collecties zoals ABNAMRO in Amsterdam en Eric Fabre in Parijs. Van den Ban realiseerde beelden in de openbare ruimte onder meer voor de Rijksgebouwendienst en de gemeente Amsterdam. bnı.

8025_V01_fc+.indd 12-13

ıntern.

Invloed op sfeer Door hervormingen bij de rijksoverheid worden rijksgebouwen op dit moment niet langer door de rijksbouwmeester zelf gebouwd, noch door de Rijksgebouwendienst maar door marktpartijen: consortia van banken, bouwondernemingen en facilitaire bedrijven. Toch wordt de percentageregeling onverminderd toegepast. En wel met goede redenen. Kunst kan een belangrijke bijdrage leveren aan de esthetische kwaliteit van een gebouw, of een fysiek oriëntatiepunt zijn dat bijdraagt aan de wayfinding. Het draagt bij aan de status en de representativiteit van de organisaties die er zijn gevestigd en geeft een plek een identiteit. Er is er nog niet voldoende wetenschappelijk onderzoek naar deze effecten gedaan om ze in harde cijfers door te rekenen, maar kunst, architectuur en interieurontwerp hebben onmiskenbaar invloed op de sfeer en een plek en daarmee ook op het werkplezier en uiteindelijk de betrokkenheid en de productiviteit van een werknemer. Nieuwe werken In toekomstvisies van het nieuwe werken worden gebouwen minder gebruikt om in te werken. Ze functioneren meer als ontmoetings- en vergaderplekken. Nu al dreigen diensten anoniemer te worden omdat hun huisvesting om bezuinigingsredenen wordt gestandaardiseerd en diensten minder in een eigen gebouw worden ondergebracht. Ook kunnen ontwikkelingen zoals flexwerken en korter durende werkverbanden ertoe bijdragen dat de betrokkenheid van de werknemer met de organisatie waarvoor hij werkt verminderd. De negatieve invloed die dit kan hebben op de motivering van de werknemer kan wellicht met een bijzondere uitstraling van het gebouw worden gecompenseerd. Er ligt een interessante uitdaging om met goede kunst, architectuur en interieurontwerp deze gebouwen toch een authentieke uitstraling te geven waardoor de werknemer zich thuis voelt en met trots bij de overheid te werkt.

12

# 4

december—2012

13

12-12-12 16:17

ADVERTENTIE PAGINA

ADVERTENTIE PAGINA

S BIJ ON U T BETAAL EEN

BIJ ALLEEN

0 1 P TOSITIE! PO

VRAAG NU EEN GRATIS ANALYSE AAN

taGGle.nl - 838831

8025_V01_fc+.indd 14-15

12-12-12 16:17

PRODUCTINFORMATIE Hoewel duurzaamheid langzaam een containerbegrip aan het worden is, blijft de basis People, Profit en Planet. Probeer dat als ontwerper en bouwer maar allemaal in de gaten te houden. Veel klanten eisen een duurzaam ontwerp: Alles is mogelijk, maar niet alles is haalbaar. Hier kunt u de duurzaamheidsadviseur voor inschakelen! Om u als aanbieder te ondersteunen in het technisch en maatschappelijk verduurzamen van uw dienst/product en om alle mogelijkheden en onmogelijkheden te analyseren kunt u de duurzaamheidsadviseur.com inschakelen in alle stadia van uw (bouw)proces.

Wall-linQ Tape Drywall System® totaal concepten Het nieuwe wandsysteem voor niet-dragende binnenwanden Q

ll Wa lin KOMO ®ATTE ST E TAP

IKB 24 44

Wall-linQ Tape Drywall System® is uw oplossing om tegemoetD te

RY M® WAL L SYSTE

komen aan hogere verwachtingen en strengere eisen in wet- en

24

0m

m

regelgeving op het gebied van duurzaamheid, maatschappelijk

Dienstverlening van de duurzaamheidsadviseur: sæ !NALYSEæBESTæBESCHIKBAREæDUURZAMEæTECHNIEK sæ !NALYSEæHAALBAARHEIDæENæWENSELIJKHEIDæCOMBINATIEæVANæTECHNIEKEN sæ /NTWERPæDUURZAMEæINSTALLATIE sæ /NTWERPæBESTEKæDUURZAMEæINSTALLATIE sæ !ANBESTEDINGEN æDUURZAMEæTECHNISCHEæINSTALLATIES sæ !ANLEGBEGELEIDINGæDUURZAMEæTECHNIEKEN sæ /PLEVERINGSCONTROLEæENæNAZORG sæ $IENSTVERLENINGæMOGELIJKæOPæBASISæVANææ UREN æ æSUCCESæFEEæENæ PERCENTAGEæVANæDEææ ENGINEERINGS æENæREGIEKOSTENæ5ITERAARDæINæOVERLEGæMETæUæAFGESTEMD

WWWDUURZAAMHEIDSADVISEURCOMæsæINFO DUURZAAMHEIDSADVISEURCOMæsæ4ELææææ

ADVERTENTIE PAGINA

verantwoord werken en efficiency.

ADVERTENTIE PAGINA

Wall-linQ Tape Drywall System® comfort concepten bestaan uit één laagse gips(vezel)kartonplaat wandsysteem oplossingen. Met haar totaalconcepten biedt Wall-linQ een breed verantwoord nieuw wandsysteem met hoge performance. Voor iedere bouwstroom

tapijt & tegeltapijt

leveren wij een passend concept. De totaalconcepten van Wall-linQ voldoen aan alle Europese eisen op het gebied van maatschappelijk verantwoord werken, Arbowet, 10

0m

m

duurzaam bouwen, luchtgeluidsisolatie, brandwerendheid en bieden www.donkersloot-tapijt.nl

visueel comfort. En de concepten van Wall-LinQ gaan verder dan alleen hoge wandprestaties, want Wall-linQ maakt ook de relatie tussen milieu- en Arbo regelgeving en de functionaliteit van het gebouw. De speciaal ontwikkelde ‘fluistermethode’ heeft het voordeel dat

Q

Productie in NL

Q

Maatwerk

onze concepten nagenoeg geruisloos worden gemonteerd. Buren, patiënten, collega’s en overige aanwezigen kunnen in naast-, boven- en onder gelegen ruimtes probleemloos doorwerken en of

QKorte

levertijden

van de stilte en rust genieten die de mens nodig heeft. 60

m

m

www.milovito.nl

De concepten bieden extra efficiency besparingen, bijvoorbeeld in het productieproces, doorvoeringen, transport en afvoer van restafval van gipskartonplaten. Daarnaast biedt het ook de mogelijkheid om arbeidsgangen achterwege te laten, zoals voorstrijk van wanden

The silence of art

en eventueel behangwerk met toepassing van de optie Top Wit.

Een aangenaam geluidscomfort is net zo belangrijk als de inrichting van de ruimte. Printed Silence staat voor: Stilte maken. Stilte geven. Stilte beheren. Stilte beleven. De producten uit ‘ The Silence of Art’ -collectie van Printed Silence zijn een lust voor het oog én het oor.

De geluidsabsorberende schilderijen hebben bovendien een absorptievermogen van 100%, door TNO getest. Heeft u wensen of vraagstukken over akoestiek, neemt u gerust contact op. Voor kunst die verstilt op uw maat. 035 - 677 35 36. www.printedsilence.com

Werk en advies op uw maat

Meer informatie: www.wall-linq.nl Wall-linQ TAPE DRYWALL SYSTEM® tel: +31 (0) 345 501 777 E-mail: [email protected]

8025_V01_fc+.indd 16-17

Op zoek naar schilderijen die uw geluidsproblemen oplossen? En die uw stijl, smaak en ruimte onderstrepen? Een eigen beeld of kunst uit onze Art gallery. Losse werken of een hele wand? Wall-LinQ Tape Drywall System® is KOMO Attest gecertificeerd (KOMO Attest IKB2444/11) heeft betrekking op niet–dragende binnenwanden, zoals omschreven in het Bouwbesluit.

12-12-12 16:17

artikel

artikel

tekst: Sander Alblas beeld: Sander Alblas (Blazina, Van Ophoven), Brian Peters, Gery Bouw en Filip Jonker

Printen en frezen met poeder, plastic of klei

‘Wanneer je klei direct 3D print kan je het mallentraject overslaan’

Een freesmachine, een 3D poederprinter, een 3D scanner en een piepschuimsnijmachine; alles computergestuurd. Sinds twee jaar kunnen vormgevers, architecten en kunstenaars op de cad/cam afdeling van sundaymorning@ekwc aan de slag met hun digitale bestanden en experimenteren met 3D printing. Sander Alblas, medewerker van sundaymorning@ekwc, legt uit hoe het werkt en wat de mogelijkheden zijn.

werk van Jen Blazina

werk van Gery Bouw

De 3D printer van sundaymorning@ekwc is een poederprinter. Het apparaat gebruikt dezelfde techniek als die wordt toegepast in desktop inkjetprinters. Opmerkelijk detail is dat de 3D printer gebruik maakt van standaard inktcartridges van Hewlett Packard waar de zwarte inkt wordt uitgedrukt en wordt vervangen door een waterachtige, transparante vloeistof, de lijm. Een digitaal 3D object - een voorwerp dat ingescand is met een 3D scanner of een object dat getekend is in een 3D tekenprogramma - wordt in een softwareprogramma in honderden dan wel duizenden plakjes gesneden, afhankelijk van de grootte en de gewenste resolutie. Dit proces heet ‘slicen’. Vervolgens wordt het bestand in de printersoftware geladen waarmee de printer wordt aangestuurd. Poeder en lijm Stel dat met een huis-tuin-en-keuken inkjetprinter een pak papier van 500 vellen zou worden geprint met op elk vel een doorsnede van een 3D object. En deze vellen

bnı.

8025_V01_fc+.indd 18-19

ıntern.

18

zouden na het printen weer op elkaar worden gelegd, dan zou er binnen dat pak papier een object aanwezig zijn, als inkt op papier. De 3D poederprinter (merknaam ZCorp 450) doet hetzelfde, maar in plaats van vellen papier legt het laagjes los poeder op elkaar, waarbij op elk laagje poeder een doorsnede met lijm wordt geprint. Deze doorsnede hecht aan de eronder en erboven geprinte doorsnede, zodat er aan het einde een vast voorwerp in een verder met los poeder gevulde bak ligt. Na een droogtijd van anderhalf uur kan dat geprinte voorwerp worden uitgegraven en worden schoongemaakt. De Amerikaanse kunstenares Jen Blazina heeft via sundaymorning@ekwc inmiddels veel gebruik gemaakt van deze printtechniek. Ze heeft met behulp van 3D modellen die op internet voorhanden zijn, militaire voertuigen voorzien van door haar zelf in 3D getekende, vriendelijke dierkarikaturen. Waardoor een heel lieflijk leger ontstaat.

werk van Brian Peters

Klei direct in 3D Naast het werken met materialen die specifiek horen bij een 3D apparaat, zoals het printpoeder voor de 3D printer, is in de loop van de tijd meer aandacht gekomen voor het direct in 3D printen en frezen van keramiek. Door deze techniek toe te passen is het niet altijd meer nodig om geprinte of gefreesde vormen op traditionele wijze om te zetten naar mallen om klei in te gieten of in

# 4

december—2012

19

12-12-12 16:17

artikel

artikel Sundaymorning@ekwc

‘Polystyreen is een aantrekkelijk materiaal dat grote vormen mogelijk maakt’

werk van Guido van Ophoven

te drukken. Je kunt dan direct keramiek produceren in 3D. Om hiermee aan de slag te kunnen, heeft sundaymorning@ekwc een tweedehands 3D printer aangeschaft waarmee eigen kleirecepten kunnen worden geprint. Wanneer je klei direct 3D print, kan je niet alleen het mallentraject overslaan, het biedt ook nog een ander voordeel. Je kan er ook vormen mee maken die met de traditionele mallentechniek niet mogelijk zijn. Bijvoorbeeld het printen van een vorm in een vorm. De Nederlandse kunstenares Gery Bouw heeft op die manier objecten kunnen printen die anders geheel met de hand gemaakt moesten worden, wat minder precies en veel tijdrovender zou zijn geweest. Plastic filament Een andere, interessante printtechniek die steeds meer terrein wint, is het printen met plastic filament. Er komen steeds meer van dit soort, goedkope, open source

bnı.

8025_V01_fc+.indd 20-21

ıntern.

Sundaymorning@ekwc (voorheen bekend als het European Ceramic Work Center) gevestigd in hartje ‘s-Hertogenbosch, is een plek waar al tientallen jaren kunstenaars, vormgevers en architecten uit heel de wereld de mogelijkheid wordt geboden om, tijdens een residency van maximaal drie maanden, een project uit te werken in keramiek. Het biedt alle werkplaatsen die nodig zijn om in keramiek te kunnen werken, zoals een laboratorium, een mallenafdeling, een ruimte voor kleibereiding, een glazuurruimte, ovens in diverse groottes en sinds twee jaar ook een cad/cam afdeling. De deelnemers worden daarbij geholpen door een vakkundig team van begeleiders. Er is plek voor twaalf mensen waarbij tijdens de selectieprocedure wordt gekeken naar de kwaliteit van het werk en de samenstelling van de groep, zodat er interessante wisselwerking kan ontstaan die bijdraagt aan een inspirerend werkklimaat. Sinds 2011 is de cad/cam afdeling ook opengesteld als Fablab, geïnspireerd door een wereldwijde tendens om plekken op te richten waar iedereen toegang heeft tot nieuwe, digitale maaktechnieken, over het algemeen tegen een laag tarief. Dit leidde tot de oprichting van Fablab Noord-Brabant. Er zijn inmiddels surfplanken, kasten, schoenzolen en heel wat studentenprojecten gerealiseerd. Kijk op www.sundaymorning.ekwc.nl.

printers op de markt. Ook sundaymorning@ekwc heeft er een aangeschaft. Net als bij de poederprinter vindt eerst het ‘slicen’ plaats. Daarna wordt een plastic draad door een verhitte kop gestuurd, zodat de draad smelt. Vervolgens wordt, zoals met een slagroomspuit, draadje op draadje gelegd en kan het voorwerp worden opgebouwd. Door de verhitting van de draad plakt die aan de vooraf gelegde , inmiddels gestolde draad en ontstaat er een vast object.

een volume van 165x100x19 centimeter kan bedienen. Hiermee is meteen een voordeel aangegeven ten opzichte van 3D printen. De meeste 3D printers zijn begrensd qua grootte. In de regel is een printvolume van zo’n 20x20x20 centimeter standaard. Groter betekent hier ook meteen veel duurder. Freesmachines hebben al snel een veel grotere capaciteit qua ruimte en zijn dan prijstechnisch veel interessanter.

Recentelijk is de machine omgebouwd door er een leeg gemaakte siliconen of acrylaatkit cartridge uit de bouwmarkt in te gebruiken die gevuld is met een pasteuze klei. Door hier luchtdruk op te zetten wordt de klei uit de cartridge geduwd en ontstaat er een lange kleidraad die door zijn vochtigheid aan eronder geprinte kleidraden hecht. Hierdoor is het mogelijk even simpele als indrukwekkende vormen op te bouwen die na droging ook weer direct in de keramiekoven te stoken zijn. Architect Brian Peters uit de Verenigde Staten stond recentelijk met de printer op de Dutch Design Week, waarbij hij demonstreerde hoe er decoratieve bakstenen kunnen worden geprint.

Een tweede voordeel is dat ze niet zo begrensd zijn qua materiaal als 3D printers. Het is goed mogelijk om naast het veel gebruikte polyurethaan schuim ook te frezen in hout, gips, zacht metaal, polystyreen, enzovoorts. En dat maakt frezen tot een heel flexibele techniek. Het Nederlandse kunstenaarsduo van Ophoven/Boersma liet bij sundaymorning@ekwc meerdere, gescande bustes frezen in polystyreen, waarbij de grootste ruim twee meter was. Dit lukte door de digitale bustes in meerdere stukken te frezen en later samen te voegen. Om deze polystyreen vorm werd vervolgens met gips een mal gemaakt in meerdere delen, waarin klei werd gedrukt.

Frezen met de computer Naast het 3D printen, waarbij 3D objecten door het toevoegen van materiaal worden opgebouwd, is er de veelzijdige techniek van het computergestuurd frezen. Hierbij wordt uit een blok materiaal juist materiaal weggehaald, totdat het gewenste voorwerp overblijft. Sundaymorning@ekwc beschikt over een freesmachine die

Een ander indrukwekkend project dat met behulp van de freesmachine tot stand kwam, is dat van Filip Jonker, die een Pontiac voorzag van keramische beplating. Alle mallen werden direct in negatief in polystyreen gefreesd, zodat ze konden worden ingedrukt met klei.

20

# 4

december—2012

Schuimblokken snijden Tot slot is er een polystyreensnijmachine. Hiermee kunnen blokken van een kubieke meter polystyreenschuim worden gesneden door middel van een computergestuurde, verhitte draad. Twee portalen aan weerszijden van de machine kunnen ofwel met dezelfde of met twee verschillende, in een 2D of 3D tekenprogramma getekende curves worden aangestuurd, waardoor de verhitte draad een route volgt door het schuimblok. Hierdoor kunnen allerlei vormen uit het blok worden gesneden. Als extra mogelijkheid zit er een draaiplateau in de machine, waarmee curves repeterend onder een steeds veranderende hoek kunnen worden afgelopen en er complexe vormen uit het blok zijn te snijden. Polystyreen is een goedkoop en aantrekkelijk materiaal dat grote vormen mogelijk maakt. Veel kunstenaars herkennen er dan ook goede mogelijkheden in om er beelden of mallen mee te maken.

werk van Filip Jonker

21

12-12-12 16:17

artikel

artikel

tekst: Carolien Ligtenberg, bureau M.E.S.T. Bureau M.E.S.T.

Het bureau voor Maatschappelijke Experimentele Stedelijke Transformatie, bestaat uit een groep jonge stadsontwerpers die zich, middels een strategische, tactische en operationele benadering richt op de implementatie van maatschappelijke veranderingen in het ruimtelijke domein. De nadruk ligt op innovatieve, sociaal maatschappelijke en economische duurzaamheid door het vormen van nieuwe coalities, nieuwe programma’s, nieuwe strategieën en nieuwe beelden. Symptomen van de huidige crisis, zoals braakliggende terreinen, leegstaande panden en onbenut arbeidskapitaal worden ingezet in de stap naar een innovatief, maatschappelijk en economisch duurzame stad. www.bureaumest.nl

Klussen in Kleiburg

Ontwerpfestijn Na het diner was de housewarming van vijf appartementen de volgende interventie van bureau M.E.S.T. Samen met twaalf ontwerpers zijn vijf woningen getransformeerd om te laten zien wat je met zo’n woning kan doen in samenwerking met een ontwerper. Dat is goed voor de geïnteresseerden omdat het inspireert en ideeën oplevert. Tegelijkertijd is het voor de jonge ontwerpers een goede manier om te laten zien wat ze in huis hebben. Van mooie architectonische doorbraken en meubels van gerecycled ‘flatmateriaal’ tot ‘de ecologie van achter de vitrage’. Het levert een heel mooi spectrum van mogelijkheden op. Na dit ontwerpfestijn volgt, na sociale activering en ruimtelijke voorbeelden, het bouwen van de community. Hoe kunnen we mensen letterlijk een band geven met de locatie. Daar zetten we als bureau de Do-It-Yourself-Academy voor op. We gaan het idee van ‘samen klussen in de flat’ onderzoeken en zetten het in om kennis te delen en om kennis (met elkaar) te maken.

Kleiburg, de laatste Bijlmerflat in originele staat, is leeg. De vijfhonderd woningen in de flat worden verkocht als klushuizen. Het complex ademt de positieve sfeer van nieuwe mogelijkheden. Bureau M.E.S.T. zal het komend half jaar, in opdracht van het Consortium De Flat, laten zien wat die ruimtelijke en sociale mogelijkheden van de flat zijn.

Een compleet leegstaand flatgebouw met een originele binnenstraat, eindeloos lange galerijen, vijfhonderd lege appartementen, omgeven door waanzinnig veel groen; een combinatie die je nergens anders vindt in Amsterdam. Bureau M.E.S.T. wil mensen laten zien en ervaren wat de potentie van Kleiburg is. Het gebouw is door zijn grootte al een buurt op zich en de opgave om hier nieuwe bewoners en nieuwe functies aan te trekken, kan gezien worden als een nieuwe stedenbouwkundige opgave. Skate- of borrelplek De flat biedt mogelijkheden die je niet in nieuwbouw treft. Zo kan je hier bijvoorbeeld met en groep vrienden een (stuk van) een galerij kopen en een apart kinderhuis maken. De galerij kan dan een gemeenschappelijke skate- of borrelplek worden. Of je kan hier het hoogste appartement van Amsterdam maken. Vier, vijf of zelfs zes appartementen boven elkaar, waarbij het zicht op het omliggende groen verandert van boomstam tot boomtop. bnı.

8025_V01_fc+.indd 22-23

ıntern.

Als bureau M.E.S.T. willen we die mogelijkheden letterlijk 1:1 en 3D in de flat laten zien. Ruimtelijk, maar vooral ook sociaal en de versterking van beide. We doen dat aan de hand van een traject dat loopt van sociale activering , via ruimtelijke ingrepen naar het bouwen van een community met aanstaande nieuwe bewoners. Romantisch diner We zijn gestart met een groot diner voor honderd man aan een tafel van veertig meter lang in de voormalig beruchte binnenstraat van het gebouw. Een bonte mix van geïnteresseerden zat aan tafel: starters, hippe Amsterdammers, jonge gezinnen maar ook opvallend veel oud-Kleiburgers. Nu ‘hun flat’ waar ze uit moesten als sociale woningbouw weer beschikbaar komt, willen zij heel graag terug naar de flat. Door het diner in een romantisch zachte setting te houden in de binnenstraat wordt een letterlijk ander beeld van die ruimte gevormd. Vroeger anoniem en onveilig, nu een mooie collectieve ruimte.

22

Samen klussen De DIY-Academy voorziet in lezingen en workshops, in inspiratie en kennisuitwisseling. Ook hier komt de vraag aan de orde wat het betekent als op zo’n grote schaal (de eerste fase heeft honderdtien woningen) mensen tegelijkertijd gaan klussen en letterlijk vorm gaan geven aan hun nieuwe woonomgeving. Wat zijn gedeelde belangen, wat zouden zij eventueel aan gemeenschappelijke voorzieningen willen? Een gezamenlijke werkplaats met gedeeld gereedschap, een huiskamerbioscoop ergens in de flat? Of een tweedehands bouwmarkt. Bureau M.E.S.T. onderzoekt dat door hands-on 3D en 1:1 die ideeën te testen. Zo is er een huiskamerbioscoop die elke keer op een ander plek in de flat plaatsvindt in wisselende lichte settingen. Na de housewarming was er de ‘Soep&Cinema’. Het sociale aspect is heel belangrijk. Draagvlak creëren Als architectenbureau is dat onze fascinatie: Hoe kun je lokale mogelijkheden vergroten, versterken en zichtbaar maken? Hoe kun je met bewoners, beschikbare ruimte en materieel het project letterlijk vormgeven? Daarbij is het benutten van de factor tijd essentieel. Zo wordt het project al sociaal en inhoudelijk geladen voordat de transformatie plaatsvindt, waardoor de zwaardere latere materiële en financiële investering een draagvlak heeft en in die zin het risico gedekt is. Dat is naar onze mening een methode om weer ontwikkeling binnen leegstand mogelijk te maken. Enthousiasme en positieve energie zijn daarbij onontbeerlijk.

Meer informatie www.nuindeflat.nl www.facebook.com/deflatamsterdam www.klushuisamsterdam.nl

# 4

december—2012

23

12-12-12 16:17

artikel

artikel Stoere structuur

Doorlopend wandobject

Maar liefst vier bureaus gingen aan de slag met een ontwerp voor woning 141. Xander Vermeulen Windsant, XVW architectuur, geeft een toelichting.

Onder de naam M+M Design hebben Maaike Thijssen Ontwerp en MvM Architect een ontwerp gemaakt voor hoekwoning nr. 150. Maartje van Meer, geeft uitleg. “Met dit ontwerp voor de modelwoning van 57 m2 geven wij toekomstige bewoners van DeFlat een idee en een gevoel mee voor de toekomstige situatie. In een tijd waar veel mensen op de kleintjes moeten letten, hebben wij met weinig ingrijpende aanpassingen aan de cascowoning een eigentijdse inrichting neergezet die van alle gemakken is voorzien. We hebben een doorlopend wandobject ontworpen dat de verschillende functies van het wonen, in één ruimte met elkaar verbindt. Dit wandelement loopt van de keuken, naar het eetgedeelte en vervolgens naar het zitgedeelte. Het object bestrijkt de langste zijde van de woning. Daardoor wordt de maximale maat van de ruimte gebruikt zodat de bewoner het gevoel ervaart van een daadwerkelijk ruime woning. Het wandelement biedt tevens veel bergruimte, zodat de ruimtelijkheid van de woning optimaal tot zijn recht komt. In de badkamer is een aanpassing gedaan waardoor een ruimere badkamer wordt gecreëerd. Vanuit de gang is er een aparte ruimte voor de wasmachine toegankelijk. Omdat deze woning aan het eind van de galerij ligt is en daarom niemand langs de woning loopt, hebben we ook een invulling aan de buitenruimte op de galerij gegeven.”

bnı.

8025_V01_fc+.indd 24-25

ıntern.

Exotische planten Woning nr. 146 is ontworpen door Atelier by Bali en kreeg de titel TuinTownZaun. Jolijn Valk, een van de ontwerpers, licht het ontwerp toe. “Met TuinTownZaun worden dromen voor de stad nieuw leven ingeblazen. In verschillende kamers van woning 146 worden de idealen voor ruimte, stad en tuin doorbroken of geherinterpreteerd. Tuin, Town en Zaun hebben etymologisch dezelfde oorsprong. Zo hebben de omwalling van de stad, de intimiteit van de huiskamer en het tuinhek een directe relatie in de betekenis van ‘omsloten ruimte’. De Bijlmer is gebouwd met een idealistische visie op de stad en in oorsprong juist vrij van omsloten ruimten. De eindeloze gevels zijn door schaal en ritme onderdeel van het landschap. Woning 146 is ingericht met een laboratorium waar de stereotypen plantensoorten uit de Bijlmer verzameld zijn, van zowel voor als achter de gordijnen van de woningen. Een trap doorbreekt de zuivere opzet van de horizontale, gescheiden lagen en functies van Bijlmer. In de slaapkamer ligt een veldbed van groen en in de voorkamer hangen exotische planten. In iedere ommuurde ruimte is een perspectivische illusie gecreëerd. Woning 146 is een verwijzing naar onze ideale stad, waar een mix van culturen een oneindige bron vormt voor innovatie, uitwisseling en inspiratie.  Een plek waar nieuwe dromen kunnen ontstaan voor de toekomst van de Bijlmer door buiten bestaande kaders en omheining te denken, te zoeken en te vinden.”

24

Sloopmaterialen Het ontwerp voor woning nr. 142 is een samenwerking van drie ontwerpbureaus. Het architectonisch ontwerp is van de+ge, het installatieconcept is van City Index Lab en het concept voor materiaalgebruik is van Atelier Zeitgeist. Panos Sakkas van Atelier Zeitgeist licht toe.

“Ik wilde graag aan de slag met een van de grotere appartementen met drie constructieve beuken. De kenmerkende ruimtelijke structuur van het betonskelet van de flat kan daarin sterker tot uitdrukking komen. Die stoere structuur is tegelijk je vriend en je vijand. Aan de ene kant is ze heel dwingend, maar aan de andere kant is ze ook neutraal en open voor bewerkingen. Wij hebben ons daarom op die bewerkingen gericht. Op een architectonische manier laten we zien hoe met die structuur omgegaan kan worden. Als team van ontwerpers en architecten wilden we de woonkwaliteiten die al in het gebouw zitten, benadrukken en laten zien hoe je er op verder kan bouwen. In plaats van voor één specifieke gebruiker een inrichting te ontwerpen, wilden we op verschillende manieren suggereren hoe dat mogelijk zou kunnen zijn. Naast een gemeenschappelijke ingreep in de middenzone hebben we daarom ieder nog een eigen ingreep vormgegeven. Ik ben altijd op zoek naar een heldere, maar dienstbare omgeving die een individuele leefstijl duurzaam omarmt. Dat vertaalt zich in een architectonisch/geometrisch ruimtelijke opbouw en in ‘pure’ materialen. Naast witten vooral de natuurlijke variant van materialen. In Kleiburg was het prachtige gladde grijze beton van het casco, verstopt onder talloze lagen behang, het vanzelfsprekende uitgangspunt. Door er contrasterende ‘inzetstukken’ van satijnglanzende witte voorzetwanden met daarin geïntegreerde vaste kasten, tafels, planken en de keuken te plaatsen, ontstaat een nieuwe ontspannen ruimtelijke opbouw die de structuur van Kleiburg niet ontkent maar wel complexer maakt.”

“Het gaat om een gezinswoning van twee lagen. Het is een open ruimte met centraal in de woning een meubelopstelling waarin ook de trap en enkele basisfuncties zijn gesitueerd. Het interieur is een 1:1 maquette. Meubels zijn gebouwd als schetsen door alleen de outline van de meubels te maken en in de muren zijn nieuwe openingen verbeeld met grote posters. Het huis is ontworpen als een woon- en werkruimte voor mensen met gemeenschapszin. Het is een idee voor toekomstige gebruikers die veel waarde hechten aan creativiteit en kwaliteit van leven, maar die geen groot budget hebben. Bij het concept is rekening gehouden met de tijdelijke aard van het project. De meubels zijn gemaakt van sloophout van oude raam- en deurkozijnen. Ingrepen die veel tijd en moeite zouden kosten (zoals het doorbreken van zware draagmuren) zijn creatief opgelost door grote fotoposters op te hangen waardoor het net lijkt alsof je in de andere kamer kijkt. Bij de uitvoering van het ontwerp is gebruik gemaakt van sloopmateriaal. Hopelijk geeft dat toekomstige bewoners inspiratie om ook te werken met gebruikte materialen in hun nieuwe woning.” # 4

december—2012

25

12-12-12 16:17

artikel

artikel

tekst: Peter Dautzenberg, Bert Dautzenberg, Sasja Scherjon beeld: Pieter Kers (www.beeld.nu)

Dautzenberg een nieuwe huisstijl. Doordat hij van het begin af aan bij het ontwerp betrokken was, kon de huisstijl verwerkt worden in het interieur en andersom kon de huisstijl ook het interieur beïnvloeden. Zo zijn de minimaal aanwezig kleuren lichtgroen en koper afgestemd op de kleuren van de materialen in het ontwerp. Verhitting en afkoeling De filosofie van de bonbons is gebruikt als uitgangspunt voor het ontwerpen van het interieur en de huisstijl: natuurlijke ingrediënten op ambachtelijke wijze samengevoegd leveren een product op met een eigen karakter. In het interieur zijn uitsluitend materialen gebruikt die door verhitting en afkoeling, samengevoegd en vormgegeven zijn: porselein, glas en roodkoper. Porselein vanwege de associatie met chocolade; chocolade werd in de 17e eeuw gedronken uit porseleinen kopjes. Roodkoper vanwege de associatie met koken en verwarmen. En glas vanwege de hoge mate van transparantie. Alles in de winkel is in deze materialen uitgevoerd. Hiernaast is schaalvergroting ingezet om de winkel groter te doen lijken. De bonbons van Puccini zijn groot, een tikje groter dan andere bonbons, ook in het interieur is alles wat groter dan je zou verwachten. Het verkoopgedeelte van de winkel is, in tegenstelling tot de oude situatie, volledig aan de straat gevel geplaatst. Hierdoor komt het productiegedeelte achterin de winkel te liggen. De beide ruimtes worden van elkaar gescheiden door een porseleinen wand. Deze wand bestaat uit 63 porseleinen platen. Handgemaakt en allemaal een beetje anders. De wand wordt van achteren aangelicht. De letters PUCCINI liggen in hoogdruk op het porselein: ze zijn dikker en laten minder licht door dan de rest van de wand waardoor de tekst goed leesbaar wordt.

Integraal ontwerpen

Blikvanger Het lichtelement aan het plafond beslaat door zijn afmetingen een groot deel van de winkel. Aan dit ornament hangen organische porseleinen plaatjes die contrasteren met de strakke vormen van balie, kast en achterwand. Kunstenares Scherjon deed onderzoek

Voor het ontwerp van chocolaterie Puccini in de Staalstraat in Amsterdam werkten kunstenares Sasja Scherjon, grafisch vormgever Bert Dautzenberg en interieurarchitect Peter Dautzenberg van begin tot eind intensief samen. “Door kruisbestuiving kunnen specialisten uit verschillende disciplines elkaar versterken en aanvullen”, zegt Peter Dautzenberg. “Samen kom je tot een bijzonder ontwerp.” Puccini is een authentieke chocolaterie die ambachtelijke bonbons vervaardigd. Hoogwaardige producten die door ontwikkelingen in het productieproces en jarenlange ervaring tot stand kwamen. De winkel zelf bleef achter en de wens ontstond om het interieur weer aan te laten sluiten op de huidige chocolaterie. Samenwerking De winkel heeft een beperkt oppervlak van 50 m2. Hierin moest niet alleen de verkoopruimte een plaats krijgen, maar ook de productieruimte. Afgezien van deze bnı.

8025_V01_fc+.indd 26-27

ıntern.

naar bouwkundige toepassingen van keramisch materiaal. Ze experimenteerde en vond technieken om porselein flinterdun te verwerken. Door het vervolgens zeer hoog te stoken smelt het porselein en wordt het translucent. Naast porseleinen plaatjes hangen er ook kristallen staven aan het lichtornament. Het glas hiervoor vond Scherjon in Tsjechië. Door de uiteinden schuin af te vlakken en te polijsten werd de lichtgeleiding optimaal. Spots ingewerkt in de koof zorgen voor indirect licht, hetgeen in combinatie met het doorschijnende porselein een sprankelend beeld oplevert. Door het lichtornament en de achterwand wordt de blik vanaf de straat naar binnen getrokken langs alle uitgestalde heerlijkheden. Transparantie Voor de wand staat een grote glazen balie die lijkt te zweven op vier koperen buizen. De koperen constructie is één gestroomde lijn waaraan alle elementen zich bevinden. De balie biedt voldoende ruimte om de bonbons uit te stallen en vormt tevens de tweede scheiding in de winkel, tussen verkoper en publiek. Tegenover de balie staat een glazen kast die van vloer tot plafond reikt. Omdat de kast transparant is neemt deze optisch nauwelijks ruimte in, toch wordt er extra stallingsmogelijkheid gecreëerd.

twee functionele eisen, samen met de wens om geen kleur te gebruiken, kreeg interieurarchitect Peter Dautzenberg alle vrijheid. Hij koos vanaf het begin van de opdracht voor een samenwerking met kunstenares Sasja Scherjon en grafisch vormgever Bert Dautzenberg. Scherjon richt zich met haar bedrijf Kunst in Architectuur op de ontwikkeling en uitvoering van kunsttoepassingen binnen een architectonisch ontwerp en Dautzenberg heeft veel ervaring met het opzetten van huisstijlen en grafisch werk. In lijn met het concept van de winkel ontwikkelde Bert 26

‘Organisch porselein contrasteert met de strakke vormen van koper en glas’

Meer informatie op www.sasjascherjon.nl en www.peterdautzenberg.nl. # 4

december—2012

27

12-12-12 16:18

Wij heten u graag welkom op de FACILITAIR 2013 · Den Bosch U vindt ons van 16 –18 januari in hal 3 · stand 3.051

Textile passion meets contract ADVERTENTIE PAGINA business

Vakbeurs voor interieurdecoratie en huislinnen

ADVERTENTIE PAGINA

3 -6 2013 2 20 013 0 0113 13 Zon

Feb Feb Fe b

Woe

PALMBERG Büroeinrichtungen + Service GmbH · Rietveldenweg 47 · NL- 5222 AP ‘s-Hertogenbosch Tel. +31 411- 68 9522 · Fax +31 411- 68 9479 · www.palmberg.nl

Het ultieme forum voor de projectsector op wereldschaal. Het ideale platform om innovaties te ontdekken en projectpartners te vinden. En de perfecte basis voor succes. Voor meer informatie en het bestellen van toegangskaarten tegen voorverkooptarief kijkt u op www.contact-contract.com [email protected] Tel. +31 (0) 70 262 90 71

9 t/m 12. 1. 2013

twitter.com /intirio facebook.com /intirio

www.intirio.be Flanders Expo Gent ZZZGOLQHFRP

8025_V01_fc+.indd 28-29

Textirama vzw/asbl Poortakkerstraat 90 BE-9051 Gent tel: +32(0)9/24 38 450 - fax: +32(0)9/24 38 455 - [email protected]

12-12-12 16:18

8)*5&
-*/&



#JOOFOWFSMJDIUJOH

%F
NBSLU
WBO
WFSMJDIUJOH
XPSEU
WBBL
PWFSTUFMQU
NFU
OBNBBL
1WE
DPODFQU
JT
EBO
PPL
CJK[POEFS
USPUT
PN
FFO
PSJHJOFMF
OJFVXJHIFJE
FO
FFO
FJHFO
POUXFSQ
UF
LVOOFO
WPPSTUFMMFO
8)*5&-*/&

ADVERTENTIE 8)*5&-*/&
JT
FFO
JOHFOJFV[F
DPMMFDUJF
PQCPVXUPFTUFMMFO
NFU
EF
MPPL
WBO
JOCPVXNPEFMMFO %F[F
WFSSBTTFOEF
DSFBUJF
JO
IFU
SFTVMUBBU
WBO
FFO
KBSFOMBOHF
[PFLUPDIU
OBBS
FFO
UJKEMP[F
FO
EJTDSFUF
PQCPVXWFSMJDIUJOH
FO
WBO
IFU
CFTFG
EBU
IJFS
OPH
FFO
PQFOJOH
JO
EF
NBSLU
CFTUBBU )FU
VOJFLF
BBO
8)*5&-*/&
JT
EBU
IFU
IJFS
XFM
EFHFMJKL
HBBU
PN
PQCPVXWFSMJDIUJOH
EJF
FDIUFS
EFFMT
WFSEXJKOU
JO
QMBGPOE
PG
XBOE

ADVERTENTIE PAGINA

PAGINA

The silence of art Gelui dsabsorberende kunst op maat

XXXQWEDPODFQUCF The Silence of art /0/"]4*.1-:
POUXPSQFO
EPPS
1BUSJL
WBO
%BFMF
JT
VJUHFWPFSE
JO
POCFIBOEFME
HFCSPOTFFSE
NFTTJH
FO
IJFSEPPS
POHFWPFMJH
WPPS
SPFTUWPSNJOH
#SPOT
LPNU
WPPSBM
JO
EF
UVJO
WPMMFEJH
UPU
[JKO
SFDIU
FO
IFFGU
FFO
CJK[POEFSF
OBUVVSMJKLF
FO
FWFOFFOT
UJKEMP[F
VJUTUSBMJOH

Een aangenaam geluidscomfort is net zo belangrijk als de inrichting van uw ruimte. De producten uit ‘ The Silence of Art’ -collectie van Printed Silence zijn een lust voor het oog en het oor.

Werk en advies op uw maat

/BBTU
PO[F
CSPO[FO
UPFTUFMMFO
NBLFO
XF
PPL
HFCSVJL
WBO
VJUWPFSJOHFO
JO
HFBOPEJTFFSE
BMVNJOJVN
FO
JOPY
- &S
JT
HFFO
POEFSTDIFJE
XBBS
UF
OFNFO
UVTTFO
IBMPHFFO
FO
-&%
RVB
MJDIULMFVS
TQSFJEJOH
FO
TUFSLUF "MT
POUXFSQFS
WBO
MJDIUBSNBUVSFO
JT
PO[F
EPFMTUFMMJOH
TUFFET
EF[FMGEF
OBNFMJKL
IFU
VJUEFOLFO
WBO
FFO
TPCFSF
WPSNHFWJOH
EF
DSFBUJF
WBO
XFFSTCFTUFOEJHF
QSPEVDUFO
FO
IFU
JNQMFNFOUFSFO
WBO
FFO
WFSMJDIUJOH
EJF
OJFU
WFSCMJOEU

/0/"]4*.1-:

8025_V01_fc+.indd 30-31

Op zoek naar schilderijen die uw geluidsproblemen oplossen? En die uw stijl, smaak en ruimte onderstrepen? Een eigen beeld of kunst uit onze Art gallery. Losse werken of een hele wand? De geluidsabsorberende schilderijen hebben bovendien een absorptievermogen van 100%, door TNO getest. Heeft u wensen of vraagstukken over akoestiek, neemt u gerust contact op. Voor kunst die verstilt op uw maat. 035 - 677 35 36

www.printedsilence.com

#VJUFOWFSMJDIUJOH

12-12-12 16:18

de selectie van...

de selectie van...

tekst en beeld: Wim en Ruud van der Plas

Van vilt tot polyester Van der Plas Meubel & Project verdiept zich in wat er aan materialen te verkrijgen is, wat er ontwikkeld wordt en wat er te verbeteren valt. Samen met de (interieur)architect adviseren wij opdrachtgevers al in het ontwerpstadium welk materiaal het best aan de vorm- of toepassingswens voldoet. Wij zorgen ervoor dat het juiste materiaal op de juiste plaats komt, zodat er later geen verrassingen ontstaan.

Rotan sofa annex werkplek, 24H Architecture, Rotterdam

De materialen maken het product en het product maakt de materialen. Dat is altijd al zo geweest en zal nooit veranderen. In het verleden kon je vaak maar een bepaald materiaal toepassen, tegenwoordig is het assortiment aanzienlijk ruimer te noemen. De drang om bestaande materialen te verbeteren of om nieuwe materialen te ontwikkelen die beter voldoen aan de vraag of doelstelling zorgt continu voor vernieuwing. Ook stimuleren bepaalde materialen het anders denken en ontstaan er nieuwe vormen.

Solid Surface elke gewenste vorm

In het verleden is vaak niet goed nagedacht over de aard van materialen. Omdat de kennis nog niet voorhanden was of omdat er geen alternatieven waren. Er was ook nog weinig oog voor duurzaamheid. Doordat producten over het algemeen aan mode onderhevig zijn, leiden zij een relatief kort bestaan. Het is daarom belangrijk dat de materialen waarvan ze gemaakt zijn hergebruikt kunnen worden. Duurzaam zijn daarnaast ook materialen die niet verarmen en een lange levensduur kennen.

Van der Plas Meubel & Project

Van Der Plas Meubel & Project is een middelgroot bedrijf uit Den Bosch dat utiliteitsprojecten inricht. Wij produceren in eigen werkplaats maatwerk meubelen en interieurbouw. Naast de meubelmakerij zijn wij dealer van gerenommeerde meubelfabrikanten als B@B Italia, Arper, Cappellini, Fritz Hansen, Sedus en Walter Knoll. Het kunnen leveren van meubelen en maken van speciaal werk onder een dak bestuift elkaar en heeft praktische en economische voordelen. Kijk voor meer informatie op www.vanderplas.biz. bnı.

8025_V01_fc+.indd 32-33

ıntern.

De basisvorm wordt gemaakt van schuim. Hierop wordt Corian aangebracht. 3TO Architecten ism Ingrid Annokkee

Rotan mooi en eerlijk

Rotan is een materiaal dat ruim voldoet aan de huidige milieudoelstellingen. Er zijn fantastische vormen mee te maken. Voor 24H Architecture uit Rotterdam hebben wij een organische sofa annex werkplek gemaakt. Na het selecteren van de rotanstengels op dikte en lengte werden deze geweekt voor het buigproces. Onder het rotan hebben we FSC gecertificeerde Multiplex schenkels gepositioneerd. En voor het borgen kwamen we uit op de kern van het rotan zelf: deuvels van pitriet. Een mooi en eerlijk detail. De koppeling van rotan naar rotan bestaat uit een duurzame rvs pen die de sofa annex werkplek ook demontabel maakt.

32

# 4

december—2012

Er zijn meerdere fabrikanten die een Solid Surface materiaal op de markt hebben gebracht. Dit is een duurzaam materiaal dat elke gewenste vorm aan kan nemen. Het bestaat sinds 1960 en is in 72 verschillende kleuren te verkrijgen. De afwerking kan van mat tot hoogglans. Wat het product bijzonder maakt is dat het door thermisch beïnvloeding 3-dimensionaal te vervormen is. Wij zijn een gecertificeerd verwerker van het massief oppervlakte materiaal Corian. Wij hebben de kennis in huis om de uiterste mogelijkheden uit het materiaal te halen. Van Der Plas heeft recent voor een museum project eiken tafels voorzien van een Corian inlegmotief. De vraag was een krijtbord in het eiken te verwerken. De moeilijkheid was hoe de twee verschillende materialen op exact gelijke hoogte te krijgen. Een voelbare naad in een tafel was geen optie. Later gelijk schuren ook niet want het schuren zou het krijtbord bekrassen. De keuze voor Solid Surface lag voor de hand omdat het een door en door gekleurd materiaal is en omdat het te schuren is in verschillende grofheden zonder sporen op het materiaal achter te laten.

33

12-12-12 16:18

de selectie van...

column

In elke Intern bericht BNI-lid Maja Kozel vanuit Dubai over wat zij meemaakt en welke ervaringen zij opdoet in de Verenigde Arabische Emiraten.

tekst en beeld: Maja Kozel t

Merkx+Girod, Amsterdam

‘Asap sa please!’ Een geweldig project. Binnen een week hebben we een volledige ontwerppresentatie gemaakt met een budgetvoorstel. Het was erg spannend toen we met ons team de boardroom binnen liepen om ons ontwerp te presenteren. Een gezelschap van twintig mensen vuurde vragen op ons af. Het belangrijkste van deze presentatie was dat wij niet alleen het ontwerp wilde winnen maar ook de uitvoering ervan.

Polyester

De ontwerpfase hebben we gewonnen en nu, een paar maanden later, hebben we inderdaad ook de uitvoering gewonnen. Deze week beginnen we aan de bouw van het interieur. Daar ging wel wat aan vooraf. Het was een zware competitie en we hebben onze prijzen sterk moeten bijstellen. Ook hebben we op een aantal punten op kosten moeten bezuinigen, zonder het ontwerp aan te tasten.

sterk en licht

Fokkema & Partners Architecten, Delft

Digitaal zeefdrukken

Polyester is niet nieuw, maar wel nieuw te noemen in de interieurbouw. Het is een duurzaam product dat bij gebruik alleen maar mooier wordt. Polyester heeft een lange levensduur: vervanging door verarming komt nagenoeg niet voor. Met polyester kan bijna alles gemaakt worden. Het is sterk en licht. Dat alles geeft de ontwerper veel vrijheid. Wij werken in of op de mal, maken unica of seriematige producten en kiezen een afwerking die varieert van glans tot mat. Het hergebruik van fijngemalen polyester is in ontwikkeling. Het wordt bijvoorbeeld toegepast als rug van vloerbedekking.

oud proces in nieuwe jas

Asap of zsm. Dat is hoe de markt in de Verenigde Arabische Emiraten op dit moment werkt. Alles moet zo spoedig mogelijk, het liefst gisteren nog. Dus daar zit je dan: binnen één dag moet je een geweldig ontwerp leveren dat ook nog eens binnen het budget van de klant valt. De waanzin van 2007 heeft plaatsgemaakt voor werken met een budget. De vergoedingen zijn laag, maar de verwachtingen zijn hoog. Binnen het budget moet wel kwaliteit geleverd worden.

Toen Fokkema & Partners Architecten uit Delft een ontwerp maakten voor het Stadhuis Amsterdam moesten logo en belettering in het meubilair verwerkt worden. Het materiaal van de meubels was voornamelijk berken multiplex. Bestickeren lag voor de hand, maar is geen duurzame oplossing in een publieke ruimte. Een special paint ofwel pinstriping paste niet in het financiële plaatje. De oplossing zat in het digitaal zeefdrukken van het berken multiplex. Onbehandeld trekt de inkt als een beits in het hout waardoor deze een wordt met het materiaal. Dit oude proces in een nieuwe jas gestopt zorgde voor een duurzame oplossing op een milieuvriendelijk geproduceerd materiaal. Het digitale proces gaf ons bovendien de mogelijkheid elk gewenst model uit te tekenen en te maken.

Laatst ben ik geïnterviewd voor een lokaal interieurtijdschrift Commercial Interior Design. De vraag die voorlag was: ‘Hoeveel moet je als ontwerper investeren om een opdracht te krijgen?’

Concern, Amsterdam

Vilt unieke kleuren

Vilt is zacht, warm, kleurrijk, sterk en akoestisch. Onlangs hebben wij een project met Concern Architecten uit Amsterdam gedaan waarin vilt custom made op de balie elementen aangebracht werd. Uniek daarbij was dat de kleur van het vilt gemaakt werd van wortelsappen; een verwijzing naar opdrachtgever ZLTO.

bnı.

8025_V01_fc+.indd 34-35

ıntern.

34

Maar wat vooral meespeelt is dat wij al tot in detail bij het project betrokken waren. We hebben tijdens de ontwerpfase een goede relatie opgebouwd met de klant. We hebben goed geluisterd naar zijn wensen en zijn tot een geweldig ontwerp gekomen. Kortom: we hebben laten zien wat onze kwaliteiten zijn en de klant overtuigd van de toegevoegde waarde om ons ook in te zetten voor de bouw van het interieur. Af en toe moet je iets meer willen en kunnen doen om een project te winnen. Zonder jezelf hierin te verliezen en nog wat aan de verbeelding over te overlaten. Je moet passie tonen en daarmee de klant bij de hand nemen door de ontwerpfase. En tegelijk laten zien dat je kwaliteit kunt leveren. [email protected]

De concurrentie is enorm in de regio. Zelfs grote architectenbureaus mengen zich steeds vaker in de strijd om de wat kleinere, commerciële projecten. Dit komt natuurlijk doordat er in hun eigen werkveld minder opdrachten te verdelen zijn. Het blijft lastig. Als je mee wilt doen in de markt, moet je je talent laten zien. En dan moet je zelf tijd en geld investeren in een mooie presentatie. Een goed voorbeeld is onze deelname aan een aanbesteding van een grote staalfabriek in Abu Dhabi. Er werd een nieuw kantoorpand op hun erf gebouwd van ongeveer 4000 vierkante meter (drie verdiepingen). De aanbesteding ging om het interieurontwerp van dit nieuwe kantoorgebouw. # 4

december—2012

35

12-12-12 16:18

voltooid

voltooid

tekst: Erol Oztan

Strakke lijnen zonder poespas ‘Ik heb één object gemaakt dat de klant door de winkel heen leidt’

De eigenaar van herenmodezaak Roomers in Heerlen wilde uitbreiden met een tweede zaak. Hij regelde een pand en voor een strakke inrichting riep hij de hulp in van interieurarchitect Erol Oztan.

Het wensenlijstje van de opdrachtgever was duidelijk. De opdrachtgever, Marco Beijer, is een Limburgse ondernemer die al tientallen jaren in de betere herenmode zit. Hij wilde een zaak met een kosmopolitische uitstraling. Geen poespas, strak en mannelijk. Daarvoor was hij bij Erol Oztan aan het goede adres. Vertrouwen Oztan kreeg van de opdrachtgever budget en vertrouwen om een ontwerp te maken voor zijn nieuwe zaak. “Geef me de ruimte om creatief te zijn, een vertaalslag te maken van de wensen naar een ontwerp en je krijgt top. Het klinkt misschien arrogant, maar het is wel waar.”

Natuurlijk was Erol Oztan blij met de vrijheid die hij kreeg. Met de wensen van de opdrachtgever in zijn achterhoofd begon het creatieve proces. Oztan wilde zo min mogelijk diversiteit aan materialen. En optimaal gebruik maken van de ruimte. Hij vertaalde verschillende functies in één gebaar. “Ik heb één object gemaakt dat de klant als het ware door de winkel heen leidt. De presentatiewand loopt door en gaat over in de bar en dat gaat weer verder naar de omkleedruimtes en weer verder naar de schoenenwand, naar de kleding en naar de kassa”, licht Oztan toe.

3D presentatie Na één constructieve bijeenkomst met de opdrachtgever, ging de interieurarchitect aan de slag. Hij maakte een 3D vertaling in Sketchup. “3D zit standaard in mijn presentatie. Net als schetsen en een moodboard”, zegt Oztan. De opdrachtgever maakte op basis van de 3D presentatie de praktische invullling: hangruimtes en legruimtes. Hij wist precies hoeveel stukken hij van elk mode-onderdeel wilde hebben en waar hij het wilde hebben. Daarna tekende Oztan alles uit in VectorWork. En daarmee was de ontwerpfase gereed. Uitvoering Vervolgens moest een goede interieurbouwer gevonden worden die de vertaalslag wist te maken van ontwerp naar uitvoering. Samen met de opdrachtgever ging Oztan op zoek. “Offertes aanvragen, werk bekijken, ontwerp aanpassen”, schetst Oztan. Elke verandering heeft consequenties voor het totaal beeld. “Daar is niks mis mee zolang je de balans maar weet te houden. Zo werd gekozen voor een uitvoering met HPL. Dat vraagt om een andere invulling omdat HPL geplakt wordt en er naden zichtbaar zijn in plaats van strak spuitwerk. Dat had niet mijn voorkeur, maar het was wel haalbaar binnen het budget.” In de uitvoerende fase was interieurarchitect Oztan met regelmaat op locatie aanwezig om ter plekke oplossingen te bedenken. “Er zijn altijd situaties waar je niet om gevraagd hebt. Dan is het iedere keer opnieuw een uitdaging om te zorgen heel dicht bij je ontwerpplan te blijven. Niet teveel concessies doen, want dan is later niemand blij met het resultaat”, zegt Oztan. De interieurarchitect is erg blij met de uitvoering. “Mijn ontwerp is bijna één op één gerealiseerd, op tijd en binnen het budget. Dat is toch mooi”, zegt hij. Opdrachtgever Marco Beijer is ook tevreden met zijn nieuwe zaak, want hij heeft Erol Oztan opnieuw gevraagd voor een volgende winkel.

bnı.

8025_V01_fc+.indd 36-37

ıntern.

36

# 4

december—2012

37

12-12-12 16:19

artikel

artikel

tekst: Kees Spanjers t Informatie

World Interiors Event 2013

Het programma van het World Interiors Event 2013 is nog volop in ontwikkeling. Voor een volledig overzicht surf naar www.inamsterdam.org. BNI-leden ontvangen de digitale nieuwsbrief, maar ook anderen kunnen zich daarvoor inschrijven via de website. De laatste nieuwtjes worden verspreid via social media. Voor de World Interiors Meeting is een speciale site gemaakt: meeting.inamsterdam.org. Op deze site kunt u zich inschrijven voor het congres en vindt u alle informatie. Voor early-birds is er een speciale korting. Wie nog dit jaar inschrijft, kan in twee termijnen betalen, en zo de kosten afschrijven over twee boekjaren.

2013 wordt het jaar van het interieur. Met een uitgebreid programma vol lezingen, tentoonstellingen, congressen, debatten en andere activiteiten zet het inamsterdam World Interiors Event het interieur op de kaart. Vanuit het thema Past, Present en Future of Interiors wordt het historisch, cultureel en economisch belang van de interieurarchitectuur belicht.

De kern van het World Interiors Event bestaat uit het congres World Interiors Meeting 2013 en de expositie World Interiors Salon 2013. Daarnaast worden zowel door het World Interiors Event zelf als door een groot aantal andere organisaties evenementen georganiseerd. Het gaat hierbij om beurzen, exposities, lezingen, debatten, presentaties, boeken, rondleidingen en andere activiteiten rondom het thema interieur. Dit zijn speciaal voor het World Interiors Event georganiseerde evenementen waarmee organisaties of bedrijven hun verbondenheid met het interieur tonen. Maar ook reeds bestaande evenementen haken aan. Het World Interiors Event richt zich zowel op de interieurprofessional en de interieurindustrie als op het grote publiek.

World Interiors Meeting De World Interiors Meeting vindt plaats van 5 tot 7 september 2013 in de Beurs van Berlage in Amsterdam. Het is het eerste congres wereldwijd dat zich specifiek richt op interieurontwerp. Op dit evenement ontmoeten nationale en internationale interieurprofessionals elkaar om te debatteren over verleden, heden en toekomst van de interieurarchitectuur. Ontmoeten en verbinden staan centraal. Het congres brengt deelnemers uit 45 landen samen en trekt naar verwachting 1000 tot 1200 bezoekers waarvan ongeveer 30 procent uit Europa en 20 procent van buiten Europa. De overige 50 procent betreft vakgenoten en studenten uit Nederland, België en Duitsland.

Kong), Ann Masey (London), Frazer McDonald Hay (Singapore), Gennaro Postiglione (Milaan), Joseph Farcus (Miami), Pernille Palsbro (Kopenhagen), Chiashree Thakkar (India), Ellen Klingenberg (Oslo). En uit Nederland: Ben van Berkel, Liesbeth van der Pol, Hedy d’Ancona, Eloy Koldeweij, Bas Haring, Erik Veldhoen, Evelyne Merkx, Fiona de Vos, Evert Verhagen, Tracy Metz, Ro & Ad, Rogier van der Heijde, Rob Metkemeijer, Arnold Bos, Christophe Grafe, Ellen Sander, Gerrit Schilder en Joke van Hengstum. De voertaal is Engels.

‘Op de World Interiors Meeting staan ontmoeten en verbinden centraal’ Het volledige programma staat op meeting.inamsterdam.org.

Inhoudelijk wordt er aandacht besteed aan actuele onderwerpen: van erfgoed en hergebruik tot trends en toekomst. Er wordt ook over de grenzen van de discipline heen gekeken. Interieurarchitectuur bestaat immers bij de gratie van een maatschappelijke, culturele en economische context. Kritische vragen worden niet uit de weg gegaan. Doe mee

Het World Interiors Event 2013 wordt nagenoeg geheel door vrijwilligers georganiseerd en gerealiseerd. Natuurlijk zijn nog veel meer handen en brains nodig om het allemaal voor elkaar te krijgen. Wil je meedoen? Neem dan contact op via [email protected].

bnı.

8025_V01_fc+.indd 38-39

ıntern.

World Interiors Salon Van 20 juli tot 21 september wordt in de Beurs van Berlage op de World Interiors Salon de Nederlandse top op het gebied van interieur getoond. Naar voorbeeld van Casa Cor in Brazilië presenteren op deze expositie Nederlandse fabrikanten en leveranciers van interieurmaterialen zich samen met ontwerpers.

Op het programma staan toonaangevende sprekers en vele parallelle sessies en activiteiten als presentaties, workshops, rondleidingen en exposities. Ruim vijftig sprekers hebben hun medewerking al toegezegd. Onder hen Michael Braungart (Hamburg), Karan Grover (India), Lyndon Neri (Shanghai), Patrick Leung (Hong-

38

De World Interiors Salon daagt nadrukkelijk uit tot reflectie en debat over wat we gewoon en gewend zijn. Onder supervisie van een curator bouwen groepen van elkaar aanvullende fabrikanten en leveranciers samen met een ontwerper een uitdagende experimentele ruimte waarin hun producten verwerkt zijn. Elk environment verbeeldt een thema. Young bijvoorbeeld, lifestyle en care.

# 4

december—2012

Naast Nederland nemen ook andere landen de inrichting van een of meer environments voor hun rekening. Hierdoor worden interessante culturele verschillen zichtbaar en krijgt de expositie voor een internationaal publiek meer aantrekkingskracht. Zo ontstaan een aantal environments waarin de ruimtelijke beleving voorop staat en het beste van de industrie in een live situatie getoond wordt. De World Interiors Salon richt zich op een breed publiek; zowel Nederlanders als internationale toeristen. De expositie is opgenomen in het programma waarmee Amsterdam zich in 2013 internationaal presenteert. Dit omvat evenementen die samenhangen met onder meer 400 jaar grachten, de heropening van het Rijksmuseum, 125 jaar Concertgebouw en 175 jaar Artis. Gastvrijheid Het World Interiors Event verwacht dat een groot aantal buitenlandse professionals Nederland zal bezoeken. Die gasten krijgen niet alleen een interessant programma aangeboden, maar moeten vooral ook ervaren wat nu die specifiek Nederlandse aanpak is, wat wij belangrijk vinden, wat wij zouden bekijken als we korte tijd in Nederland zijn. Het afriend.inamsterdam programma biedt een eenvoudige manier om dat te entameren. Buitenlandse gasten kunnen straks via www.inamsterdam.org aangeven hier een biertje of een kop koffie te willen drinken met een Nederlandse collega. Tijdens zo’n ongedwongen ontmoeting zijn informeel ervaringen en ideeën uit te wisselen voor een geslaagd verblijf. Meer kan, maar hoeft niet. Doe mee aan dit programma! Matching komt tot stand op basis van (professionele) belangstelling, taal en beschikbaarheid. Verder dan het uitwisselen van email adressen gaat de bemoeienis niet; gast en gastheer regelen samen een ontmoeting, gastvrijheid doet de rest...

39

12-12-12 16:19

PRODUCTINFORMATIE

PRODUCTINFORMATIE

Q

Productie in NL

Q

Maatwerk

QKorte

levertijden

www.milovito.nl

ADVERTENTIE PAGINA

ADVERTENTIE PAGINA

‘Pilot Stool’ is licht, stevig, compact en tijdloos. Het ontwerp oogt vertrouwd, en tegelijk vernieuwend. Pilot is beschikbaar in 3 verschillende hoogtes, kan ingezet worden als krukje, barstoel of aan het keukeneiland. Beschikbaar via de Online Shop van Quinze & Milan op www.quinzeandmilan.tv/shop

professionele tekensoftware voor de interieurarchitect

www.vectorworks.nl 0182 756 660

ontwikkeling | verkoop | support | training

60 HOUT

LUXURY VINYL TILES

DESIGNS

Inspiration 55-70

*TVOC na 28 dagen

in Europe Designed GERMANY

5 PLANK

FORMATEN

13 OPPERVLAKTE

STRUCTUREN

42 STEEN, MATERIAAL

& GRAPHIC DESIGNS

3 VELLING OPTIES

6 TEGEL

FORMATEN

eeën voor ruimtes op maat Met meer dan 75.000 mogelijke combinaties brengt de nieuwe vinycollectie iD Inspiration 55-70 maatwerk op een nieuw niveau. Met een ruime keuze aan kleuren, patronen, oppervlaktestructuren en formaten. Deze collectie in stroken en tegels geeft je de mogelijkheid om elke ruimte op maat te ontwerpen. Hierdoor kan je een unieke en onvergetelijke omgeving en ervaring creëren. Ontdek de mogelijkheden van deze collectie op www.tarkett.nl

MADE IN

The silence of art Een aangenaam geluidscomfort is net zo belangrijk als de inrichting van de ruimte. Printed Silence staat voor: Stilte maken. Stilte geven. Stilte beheren. Stilte beleven. De producten uit ‘ The Silence of Art’ -collectie van Printed Silence zijn een lust voor het oog én het oor.

De geluidsabsorberende schilderijen hebben bovendien een absorptievermogen van 100%, door TNO getest. Heeft u wensen of vraagstukken over akoestiek, neemt u gerust contact op. Voor kunst die verstilt op uw maat. 035 - 677 35 36. www.printedsilence.com

Werk en advies op uw maat Op zoek naar schilderijen die uw geluidsproblemen oplossen? En die uw stijl, smaak en ruimte onderstrepen? Een eigen beeld of kunst uit onze Art gallery. Losse werken of een hele wand?

8025_V01_fc+.indd 40-41

12-12-12 16:19

FREE

‘Pilot Stool’ is licht, stevig, compact en tijdloos. Het ontwerp oogt vertrouwd, en tegelijk vernieuwend. Pilot is beschikbaar in 3 verschillende hoogtes, kan ingezet worden als krukje, barstoel of aan het keukeneiland. Beschikbaar via de Online Shop van Quinze & Milan op www.quinzeandmilan.tv/shop

ADVERTENTIE PAGINA

ADVERTENTIE PAGINA

“Multifunctioneel in toepassing en design” 'H %UX\Q]HHO 2IÀFH 8QLW ELHGW HHQ QLHXZH NLMN RS GH

'RRU H[WUD IXQFWLHV ]RDOV HHQ NRIÀHKRHN HHQ ZHUNSOHN RI HHQ

YRUP HQ IXQFWLH YDQ NDQWRUHQ GRRU KHW FUHsUHQ YDQ HHQ

SUHVHQWDWLHSOHN WRH WH YRHJHQ ZRUGW GH XQLW HHQ FHQWUDDO SXQW

PXOWLIXQFWLRQHOH HQ UXLPWHEHVSDUHQGH XQLW $OOH RSVODJ LQ XZ

LQ KHW NDQWRRU HQ HHQ EHODQJULMNH SODDWV ZDDU PHQVHQ HONDDU

NDQWRRU ]RDOV SHUVRRQOLMNH EH]LWWLQJHQ LQ NOXLVMHV JDUGHUREH

RQWPRHWHQ 'RRU GLW XQLHN UXLPWHEHVSDUHQG RSVODJFRQFHSW

NDQWRRUEHQRGLJGKHGHQ ERHNHQ WLMGVFKULIWHQ HQ KHW DUFKLHI

NXQQHQ GH JHZRQQHQ YLHUNDQWH PHWHUV JHEUXLNW ZRUGHQ YRRU

]LMQJHwQWHJUHHUGLQppQXQLW

H[WUD ZHUNSOHNNHQ RI HHQ YHUJDGHUUXLPWH 2I MXLVW HHQ KHHUOLMNH SOHN RP WH  ORXQJHQ RI JHZRRQ YRRU HHQ PHHU UXLPWHOLMN JHYRHO

Wat zou u doen met deze 50% extra ruimte?

www.bruynzeel-storage.nl 8025_V01_fc+.indd 42-43

12-12-12 16:19

bni

bni

tekst: het bestuur

Nieuw u beleid: duidelijk uid en transparant an

‘Hulp en inzet van leden in de regio’s zijn van groot belang’

Sinds het aantreden aant van het nieuwe BNIbestuur in september, zijn de bestuursleden epte druk bezig geweest ewee met het opstellen van een helder en daadkrachtig beleid. Dit artikel is aadk een overzichtt va van hun doelstellingen, plannen en ambities.

Diversiteit Het vak interieurarchitectuur is dynamisch en aan verandering onderhevig. De beroepspraktijk van interieurarchitecten is heel divers. Er is veel overlap en er zijn raakvlakken met andere disciplines. Het bestuur vindt daarom dat het zich breed moet opstellen en orienteren. Huidige commissies en werkgroepen van de BNI zullen kritisch worden bekeken en zo nodig worden opgeheven. Indien noodzakelijk zullen statuten en het huishoudelijk reglement aangepast worden.

eidend Herkenbaar en onderscheidend ngen van v alle Nederlandse De BNI behartigt de belangen an haar haa leden in het bijzonder. interieurarchitecten en van bare id Een BNI met een herkenbare identiteit en onderscheirijk voor vo de leden. Samen met dende kwaliteit is belangrijk de leden wil het bestuur het vak interieurarchitectuur we promoten en het belang van werken met een interieurarchitect benadrukken. Het bes bestuur van de BNI is van dzakel moet richten op Nemening dat het zich hoofdzakelijk ionalis derland, hoewel internationalisering belangrijk is. elange Daarnaast is de BNI de belangenbehartiger van de organ leden bij overheid, zusterorganisaties en andere externe ijn. partijen die van belang zijn.

De Beroepservaring (BEP) zal het driejarig kandidaat lidmaatschap vervangen. Door de registratie bij het

bnı.

8025_V01_fc+.indd 44-45

ıntern.

“Ik heb een hands-on-mentaliteit. Door te doen wil ik me bestuurlijk profileren. Ondersteund door de leden en samen met hen wil ik onze visie op de toekomst uitdragen en de interieurarchitect op de kaart zetten als dé onmisbare partner bij verbouw, renovatie en herbestemming.”

Bureau Architectenregister en de wet op de architectentitel is het lidmaatschap van de BNI vanaf 2015 geen kwaliteitskeurmerk meer.

De BNI wil de komende twee wee jaar ja het platform worden voor alle interieurarchitecten cten die d zijn ingeschreven bij egister Hoe dit het best verwehet Bureau Architectenregister. dt doo zenlijkt kan worden, wordt door het bestuur onderhi duidelijkheid over zocht. Op korte termijn moet hier eleid met m voldoende draagkomen. Om toekomstig beleid ren, wil wi het bestuur steeds weer kracht uit te kunnen voeren, de inhoudelijke discussiee met d de leden aangaan. Een delijke communicatie maakt helder beleid en een duidelijke ante vereniging. ve van de BNI een transparante

me inhoudelijk inh De BNI moet zich met name inzetten voor nereren voor permanente bede leden. Een aanbod genereren roepsontwikkeling zowell vakin vakinhoudelijk als bedrijfszingen trainingen en bij- en kundig in de vorm van lezingen, ontm nascholingen. Onderlingee ontmoetingen bij netwerkbijang voor vo leden, evenals het eenkomsten zijn van belang ten en eventuele kosten op kunnen delen van inzichten inggeb bedrijfsmatig- en marketinggebied. Het bestuur denkt en in de d Randstad maar ook in aan BNI-dagen, niet alleen cur de regio’s, waar lezingen en cursussen samen aangebodagd den worden op één dag off dagdeel.

Linda Zadelaar vicevoorzitter

Meer slagkracht De financiële situatie van de BNI is zorgwekkend, een strikte begrotingsdiscipline is noodzakelijk. Dit heeft de volle aandacht van het bestuur. Het bestuur wil sponsorgelden meer herkenbaar inzetten voor duidelijke producten (folders, speciale uitgaven, websites) en evenementen (lezingen, beurzen, netwerkborrels). Momenteel is de BNI een kleine beroepsvereniging met bijbehorend financieel model. Er zal kritisch worden gekeken naar lopende abonnementen en dienstverleningen en andere op de begroting drukkende kosten. De BNI wil meer slagkracht verkrijgen door groei, samenwerking en schaalvergroting. Door de huidige economische crisis verliezen we leden, de nieuwe begroting zal worden gebaseerd op minimale inkomsten en beperking van uitgaven voor onder meer huisvesting, en bureauwerkzaamheden.

Peter Dautzenberg voorzitter

“Ik haal veel voldoening uit het opleiden van jonge mensen. Op mijn bureau heb ik altijd een of twee stagiaires en op de Hogeschool van Amsterdam begeleid ik studenten in de minor interieurarchitectuur. Ook als voorzitter van de BNI wil ik mij inzetten voor de leden die net beginnen met de uitoefening van het vak.” 44

Meer leden De BNI wil zich meer dan voorheen nadrukkelijk richten op de jongere generatie en meer energie steken in het interesseren van interieurarchitecten voor het lidmaatschap. Het bestuur zal daarom rondes maken langs opleidingen waar interieurarchitectuur wordt aangeboden. Het pakket voor studentleden zal worden uitgebreid. Het contact tussen de academies en het bestuur wordt geïntensiveerd, ook om inhoudelijke discussies over het onderwijs en het uitstroomniveau aan te moedigen. De opzet en organisatie van de BNIprijs wordt samen met de academies besproken en verder geprofessionaliseerd.

Margot Eras penningmeester

“Ik ga met de medebestuursleden de financiën op orde brengen en passend inzetten voor de leden. Dat we de BNI goed en slim gebruiken is mijn hoofddoel. Weg met de stoffigheid! Laat je zien en horen. Met jouw input maken we het beleidsstuk perfect passend en doelgericht, zodat we op een betrouwbare uitvoering ervan kunnen bouwen aan een kleine of grote BNI.”

Social media Het bestuur vindt duidelijke communicatie uiterst belangrijk: de interieurarchitect moet sterk gepositioneerd worden. Communicatie naar de leden moet helder, snel en direct verlopen. Er zal zoveel mogelijk gebruik worden gemaakt van social media. Dit biedt de leden ook de gelegenheid om zelf te participeren. Hulp en inzet van de leden in de regio’s zijn hiervoor van groot belang. Input over de huidige praktijk en wenselijke voorzieningen worden door het bestuur opgepakt. Het bestuur wil de leden daadwerkelijk vertegenwoordigen en zoekt daartoe direct contact met leden via kennisbijeenkomsten en netwerkborrels of via social media en vraagt ook actieve deelname van de leden. Het bestuur ziet de leden als gesprekspartners en wil continu ideeën en inzichten toetsen om het beleid met voldoende draagkracht vorm te geven. De BNI zal zich ook in de communicatie naar externe partijen eenduidig en sterk opstellen. Externe partijen zijn naast zusterorganisaties, opleidingen, overheid en bedrijfsleven, ook potentiële opdrachtgevers en sponsoren. # 4

december—2012

Frans Pijpers bestuurslid

“De huidige interieurarchitect is een architect met een specialisatie. Het beroep wordt volwassener met de komst van de Master. De mogelijkheden liggen voor het oprapen. De BNI heeft de potentie om dé beroepsvereniging van Nederlandse interieurarchitecten te zijn. Ondersteund door een goede communicatie met de leden en door hulp en inzet van de leden kunnen we dit waarmaken.” 45

12-12-12 16:19

bni

recht tekst: Kees Berendsen te

Conclusies Het streven is dat alle interieurarchitecten die in het Bureau Architectenregister staan ingeschreven, lid willen worden van de BNI. Om verhoging van het ledental te bereiken moet de dienstverlening omhoog. Er moet meer herkenbaar aanbod komen voor de leden op vakinhoudelijk, bedrijfskundig en op netwerkgebied van kwalitatief hoog niveau. Ook niet-leden kunnen hiervan op de hoogte gehouden worden. De BNI wordt de beroepsvereniging van en het platform voor Nederlandse interieurarchitecten die zijn ingeschreven bij het Bureau Architectenregister. Een goede communicatie met de leden en door hulp en inzet van de leden in de regio’s. De BNI moet de jongere generatie aan zich weten te binden zonder de huidige leden uit het oog te verliezen. De aanwas van jonge leden wordt groter door beter contact met het onderwijs, de academies in het bijzonder en door mentorschap aan te bieden aan jonge aspirantleden.

Jeroen van Dijk bestuurslid

“Kritiek en enige ergernis moeten maar eens worden omgezet in daden en beleid. Ik vind het belangrijk dat de BNI zich meer en met kritischer beleid gaat profileren om onze positie in het geheel te versterken. Al onze huidige en toekomstige leden in het hele land moeten zich weer onafhankelijk gewaardeerd, gehoord en ondersteund voelen.”

‘Herkenbare identiteit en onderscheidende kwaliteit zijn belangrijk voor de leden’

Dorien Janssen bestuurslid

Auteursrecht is het recht van de maker van het plaatje inhoudend dat alleen hij beslist of het wordt gepubliceerd. Iedereen heeft in beginsel zijn toestemming daarvoor nodig. Om wat voor plaatjes gaat het? Rust daarop auteursrecht?

Voor het bestuur is het van groot belang dat de identiteit van de BNI als vertegenwoordiging van de Nederlandse interieurarchitect in het algemeen en haar leden in het bijzonder voorop blijft staan, BNI moet een ‘brand’ worden.

Het bestuur gaat onderzoeken hoe deze visie uitgevoerd kan worden. Met huidige mankracht en financiële begroting zijn de ambities moeilijk of niet te verwezenlijken. Het bestuur zal gesprekken voeren met zusterorganisaties, overheid en andere partijen die hiervoor van belang zijn. Door verregaande samenwerking met zusterorganisaties wordt de slagkracht, de financiële armslag en de inhoudelijke verdieping vergroot. bnı.

8025_V01_fc+.indd 46-47

ıntern.

Een interieurarchitect kreeg een boete omdat hij een aantal plaatjes op zijn website zette waarop Getty Images, volgens het stockbureau, de rechten heeft. Die plaatjes werden gewoon van internet geplukt. Mag dat niet? En moet die boete betaald worden? Kees Berendsen beantwoordt zes vragen over auteursrecht toegespitst op deze casus.

Wat is auteursrecht?

“Als interieurarchitect en ondernemer heb ik behoefte aan vakinhoudelijke uitwisseling, inspiratie middels lezingen en feesten, cross over met andere disciplines, verbroedering, verbreding, een helpende hand, een luisterend oor, samen eens heel erg dronken worden, de wereld beschouwen, bespiegelen of vergeten, uithuilen en opnieuw beginnen. Dat verlang ik van een vereniging. Van de BNI.”

Zoals het vak zich blijft ontwikkelen, zo moet ook de BNI zich blijven ontwikkelen en hierin voor gaan. Het bestuur wil zich flexibel en dynamisch opstellen.

Internet geen gratis supermarkt

Anja Dirks bestuurslid

“Ik ben in het bestuur gestapt om mijn kennis, opgedaan in de klankbordgroep van Bureau Architectenregister betreffende de Beroepservaringsperiode (BEP), in te kunnen zetten. De BNI wil graag meer studentleden en jonge interieurarchitecten aan zich binden en een meerwaarde vormen binnen het onderwijs door de praktijk aan de studie te koppelen. De BNI vertegenwoordigt in mijn ogen het vak en haar leden en is een platform voor discussie, ontmoeting, verdieping, ondersteuning, kennis, inspiratie en ontwikkeling.” 46

Er zijn verschillende soorten foto’s, zoals landschappen, interieurs, portretten, actuele gebeurtenissen, kunst, architectuur. Auteursrecht rust alleen op ‘werken’ die ‘oorspronkelijk’ zijn en het persoonlijk stempel van de maker dragen. Het resultaat van een zuiver technische instelling van de camera zoals een foto van een schilderij, is daarom niet beschermd. Op een foto die niets wezenlijks voorstelt rust ook geen auteursrecht. Een foto kan ook voorwerpen bevatten waarop ook weer een auteursrecht rust. Meerdere auteursrechten kunnen dus samenvallen. Staat er een portret op de foto, dan moet ook daarmee rekening worden gehouden.

In de rubriek recht komen allerlei juridische zaken aan bod. Stuit je wel eens op een juridisch probleem? Heb je een vraag over bouwrecht, auteursrecht of ondernemingsrecht? Mail je vraag of probleem naar [email protected].

vermeld wordt kun je er vanuit gaan dat dat de maker (en de rechthebbende) is. Als iemand anders zich meldt als maker dan moet hij aantonen dat hij de maker is. Je kunt dus ‘bevrijdend zaken doen’ met de maker die vermeld is. Wanneer ben ik verzekerd van toestemming?

Een toestemming van Getty voor het gebruik van ‘haar’ plaatjes is nog geen garantie dat daarmee de rechten geregeld zijn. Zij is immers niet zelf de maker, zodat zij de rechten op een andere wijze verkregen moet hebben, bijvoorbeeld door overdracht of door een licentie van de maker om zijn rechten te behartigen. Getty zal dat desgevraagd moeten aantonen. Ook kan van haar verlangd worden dat zij degene aan wie zij gebruiksrechten verstrekt een vrijwaring verleent voor het geval deze wordt aangesproken door derden. Heb ik voor plaatjes op internet ook toestemming nodig?

Ja. De criteria voor de vraag of toestemming vereist is zijn hiervoor al gegeven. Geeft iemand door zijn foto’s (voor zover hij daar auteursrecht op heeft) op internet te zetten daarmee niet tevens toestemming om die foto’s te gebruiken? Het antwoord is nee, maar bij op facebook geplaatste foto’s zou ik zeggen dat andere gelieerde facebookers daarmee toch wel stilzwijgend de toestemming hebben die foto’s voor gelijke (facebook)doeleinden te gebruiken. Het prijskaartje en de boete

Er gelden in het auteursrecht geen vast prijzen. Wel kan iemand of een organisatie als Getty vaste prijzen gebruiken voor de verschillende gebruiksdoeleinden die te bedenken zijn en de gebruiksomvang. Vraag en aanbod bepalen de hoogte van de vergoeding. Een boete is een strafrechtelijk begrip en is hier dus niet aan de orde. Als er inbreuk is gemaakt op het auteursrecht van Getty kan zij wel een schadevergoeding vorderen en de inbreukmaker een schikkingsbedrag aanbieden. Dat is het bedrag dat als een boete wordt uitgelegd, maar het dus niet is. Afgezien van de vraag of Getty wel bevoegd is op te treden, ligt de winst (of het beperken van het verlies) dus bij het betwisten van de hoogte van de schadevergoeding, hetgeen ook de hoogte van het schikkingsbedrag weer drukt. De interventie van een advocaat kan hier nog wel eens helpen.

Wie heeft de plaatjes gemaakt en wie is de rechthebbende? Kees Berendsen

De Auteurswet gaat er vanuit dat de maker ook de rechthebbende is. In het geval van Getty, is Getty niet de maker, maar mogelijk wel de rechthebbende. Zij zal dat moeten aantonen. Een regeling met een rechthebbende zonder bewijs daarvan heeft risico’s, want de werkelijke maker zou zich alsnog kunnen melden. Als de naam van een maker bij een werk # 4

december—2012

Kees Berendsen is advocaat intellectueel eigendom bij Croon Davidovich. Dit kantoor is gespecialiseerd in auteursrecht, modelrecht, merkenrecht, arbeidsrecht, ondernemingsrecht, vastgoed- en huurrecht. BNIleden betalen 135 euro per uur voor juridisch advies. Meer informatie op www.croondavidovich.nl. 47

12-12-12 16:19

product

inbox nbo

nieuwe leden

tekst en beeld: Abet Laminati

Bouw&Reno

Nieuwe combinatie, nieuwe mogelijkheden Een eigen identiteit is voor veel mensen belangrijk. Ze willen zich onderscheiden met kleding, auto, hobby’s. En met een geheel eigen interieur. Kenmerkende meubels, karakteristieke voorwerpen, bijzondere materialen en aparte kleuren. Abet Laminati speelt daarop in door nu ook in Nederland Touched by Colours meets pRaL op de markt te brengen.

‘De structuren van de HPL-platen nodigen uit om aan te raken, te voelen en te beleven’

De Bouw -en Renovatie beurs in Antwerpen geeft van 12 tot 20 januari een overzicht van wat de bouw- en renovatiesector te bieden heeft op het gebied van bouwmaterialen en bouwbedrijven, keukens en badkamers, deuren en ramen, verwarming en elektriciteit, domotica, vloer- en wandbekleding, isolatie, zonnepanelen, kachels, trappen, verlichting en meer. www.bouwreno.be

imm Cologne Op imm in Keulen presenteren van 14 tot 29 januari ruim 1200 vertegenwoordigers van grote merken uit vijftig verschillende landen de nieuwste producten en trends op het gebied van meubels en inrichting. www.imm-cologne.de

Vakbeurs Facilitair Touched by Colours meets pRaL is een collectie HPLplaten leverbaar in tien effen kleuren die goed combineren met tien overeenkomstige pRaL-tinten. De HPL-platen zijn verkrijgbaar in zeven oppervlaktestructuren. Het gaat om verschillende geribde oppervlakten die variëren van hoogglans tot zeer mat. Onder andere verkrijgbaar zijn de finishings Sei Due, Lucida, Zodia 3, Microline, Grainwood, Longline en Sei. De structuren nodigen steeds uit om het materiaal aan te raken, te voelen en te beleven. Eigenschappen pRaL is een solid surface material op acryl basis, gemengd met aluminiumhydroxide. Door samenvoeging van deze grondstoffen wordt een steenhard materiaal verkregen dat thermisch 2D of 3D vormbaar is, maar ook naadloos te verwerken is. De platen zijn verkrijgbaar in verschillende diktes van 3 mm tot 18 mm en kunnen met conventioneel meubelmakersgereedschap verwerkt worden. Toepassingen De combinatie van HPL en pRaL geeft interieurarchitecten veel nieuwe mogelijkheden bij hun ontwerpen. Doordat het duo voor het grootste deel bestaat uit natuurlijk materiaal, is het goed te gebruiken in bijvoorbeeld keukens waar contact is met levensmiddelen. Ook is het zeer geschikt op andere plekken waar hoge eisen worden gesteld aan hygiëne. In het buitenland wordt de combinatie bijvoorbeeld veel toegepast in zorginstellingen als tandartspraktijken. Duurzaam Het materiaal is bestand tegen vocht, niet giftig en erodeert niet. Na intensief gebruik of beschadiging kan het eenvoudig gepolijst worden zodat het weer een nieuwe uitstraling heeft.

Casper van der Stelt Casper van der Stelt werkte al twaalf jaar als meubelmaker en interieurbouwer toen hij in 2005 afstudeerde als interieurarchitect aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. Hij werkt inmiddels zeven jaar als interieurarchitect bij Maasdam (www.maasdam.nl).

De vijftiende editie van Vakbeurs Facilitair vindt op 16, 17 en 18 januari 2013 plaats in de Brabanthallen in ‘s-Hertogenbosch. Facilitair biedt een breed scala aan producten en diensten die betrekking hebben op facilitairmanagement en gebouwbeheer. Daarnaast zijn er tijdens de beursdagen diverse bijeenkomsten zoals recepties en themapresentaties. www.vakbeursfacilitair.nl

Maison&Objet Maison&Objet vindt plaats van 18 tot 22 januari in Parijs. Het is een vakbeurs voor woonstijl en woondecoratie. Het aanbod is luxe en internationaal. www.maison-objet.com

Internationale Bouwbeurs

Erol Oztan Erol Oztan studeerde in 2000 af aan de Academie Beeldende Kunsten Maastricht. In 2006 werd hij architect toen hij afstudeerde aan de Academie van Bouwkunst Maastricht. Sinds 2000 runt hij een eigen bureau, Studio Erol, in Heerlen (www.erol.nu).

Van 4 tot 9 februari is in Utrecht de Internationale BouwBeurs. Deze tweejaarlijkse beurs is een ontmoetingsplaats voor bouwend Nederland. Deze editie is het thema Bewust Bouwen: bouwen op de juiste locatie, duurzaam, innovatief, ambitieus en inspelen op de toekomst. www.bouwbeurs.nl

Material Xperience Het jaarlijkse materiaalevenement MaterialXperience is bedoeld voor architecten en andere creatieve professionals. Dit jaar staat de beurs in het teken van de processen en technieken waarmee nieuwe materialen worden ontwikkeld, onderzocht en getest. The Making Of is het thema van de Materiatentoonstelling en het sprekersprogramma van Material Xperience. Utrecht, 4-9 februari. www.materialxperience.nl.

In memoriam Op 27 oktober 2012 is Jan Vonk, oud-voorzitter van de BNI, overleden. De BNI wenst zijn familie en vrienden sterkte met het verwerken van dit verlies. Correspondentie wordt op prijs gesteld via [email protected].

Nienke Heijes Nienke Heijes studeerde in juni 2012 af als interieurarchitect aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. Als ontwerper laat zij zich inspireren door sporen uit het verleden en het heden voor conceptuele toepassingen van interieurontwerp tot product (www.nienkeheijes.nl).

Buitenland De combinatie van pRaL en het resistente HPL biedt een esthetisch duurzame en functionele oplossing voor interieurinrichting en meubelontwerp. Abet Laminati wil met dit nieuwe duo de Nederlandse markt veroveren. In andere delen van Europa is Touched by Colours meets pRal al enige jaren verkrijgbaar en wordt het al op ruime schaal toegepast in winkels, hotels en zorginstellingen. bnı.

8025_V01_fc+.indd 48-49

ıntern.

48

# 4

december—2012

49

12-12-12 16:19

PRODUCTINFORMATIE

Woudenbergseweg 19 - C10 3707 HW Zeist T + 31(0) 343 49 38 90 F + 31(0) 343 49 31 37 www.oniro.nl ΛŽŶŝƌŽƚĞdžƟůĞƐ

Vakbeurs voor interieurdecoratie en huislinnen

ADVERTENTIE PAGINA

ADVERTENTIE PAGINA

U stelt hoge eisen. ’s Werelds belangrijkste beurs voor consumentengoederen zal beslist aan uw verwachtingen voldoen – met een omvangrijk aanbod van totaaloplossingen voor de projectsector. Tussen de vele internationale exposanten met wie u hier kennis kunt maken, staat straks precies de juiste partner voor uw projecten. Voor exclusieve informatie vooraf kunt u zich nu registreren op http://contract-business.messefrankfurt.com [email protected] Tel. +31 (0) 70 262 90 71

Our products are designed and made to meet the requirements of top designers and architects worldwide. GREAT FLOORING STORIES

With our flooring and your inspiration, the possibilities are endless.

15 t/m 19. 2. 2013

3 -6 2013 2 20 013 0 0113 13 Zon

Feb Feb Fe b

Woe

www.hakwood.com

twitter.com /intirio facebook.com /intirio

www.intirio.be Voor ieder interieur een gepaste schuifdeur

De CS 80 MAGNEO met magneettechnologie beweegt glazen- en houten deuren volautomatisch en stil. Het handmatige alternatief is de AGILE 150 DORMOTION met comfortabele openings- en sluitdemping. DORMA Nederland B.V.

8025_V01_fc+.indd 50-51

Flanders Expo Gent Textirama vzw/asbl Poortakkerstraat 90 BE-9051 Gent tel: +32(0)9/24 38 450 - fax: +32(0)9/24 38 455 - [email protected]

www.dorma.nl

12-12-12 16:19

Het gebruik van mobiel internet groeit explosief. Daarom neemt de noodzaak van een mobiele website toe. Met mytaGGle zorgt u ervoor dat ƵŚŝĞƌŽƉŐƌĂƟƐŝŶƐƉĞĞůƚ͘ŵLJƚĂ''ůĞ ďŝĞĚƚƵŶĂŵĞůŝũŬĚĞŵŽŐĞůŝũŬŚĞŝĚŽŵ ĞĞŶǀŽƵĚŝŐĞŶŐƌĂƟƐĞĞŶƉƌŽĨĞƐƐŝŽŶĞůĞ ŵŽďŝĞůĞǁĞďƐŝƚĞƚĞĐƌĞģƌĞŶ͘

ADVERTENTIE PAGINA OMSLAG 3

'ĂŶĂĂƌŵLJƚĂ''ůĞ͘ŶůǀŽŽƌŵĞĞƌŝŶĨŽƌŵĂƟĞ͘

bnı.

beroepsvereniging nederlandse interieurarchitecten

+31 [0]20.42 33 233 [email protected] www.bni.nl

Wilgenweg 26B NL–1031 HV Amsterdam

Lid worden Bel, mail of kom langs.

De Beroepsvereniging Nederlandse Interieurarchitecten ondersteunt, stimuleert en promoot Nederlandse interieurarchitecten in binnen- en buitenland. Vierhonderd interieurarchitecten zijn lid van de BNI. Dat moeten er meer worden: hoe meer leden, hoe krachtiger de BNI kan optreden. Word lid en versterk daarmee je eigen positie en die van je vakgenoten. Wat zijn de voordelen? – Als BNI-lid profiteer je van een groot netwerk. – Opdrachtgevers vinden je op de BNI-website. – De letters BNI achter je naam staan voor professionaliteit. – Door deel te nemen aan bedrijfsbezoeken, werkgroepen, lezingen en debatten houd je je vakkennis op peil. – Je krijgt gratis advies. – Als BNI-lid ben je altijd op de hoogte. – Je BNI-lidmaatschap levert aantrekkelijke kortingen op.

* Sentido 2-way, fer forgé

bnı.

8025_V01_fc+.indd 52-53

ıntern.

52

12-12-12 16:19

X-Code Technologie + Design ADVERTENTIE PAGINA OMSLAG 4

Naadloos gestoffeerd (Wovenit)

Microsilver

Dauphin HumanDesign® B.V.

Design: Daniel Figueroa

Staalweg 1-3, 4104 AS Culemborg, NL T

+31 (0) 345 588 288

I

www.dauphin.nl

8025_V01_fc+.indd 54

12-12-12 16:19