intern is een kwartaaluitgave van de bni beroepsvereniging nederlandse interieurarchitecten bnı # december

bnı.

intern is een kwartaaluitgave van de bni

beroepsvereniging nederlandse interieurarchitecten

2013 # 1-2-3-4 december

8408_V01plusAdv_fc.indd 1

20-12-13 14:34

colofon Intern verschijnt vier keer per jaar in een oplage van 750 exemplaren. ISSN: 09278133 BNI R.J.H. Fortuynplein 6,1019 WL Amsterdam +31[0]20.73 72 362, [email protected], www.bni.nl redactie Bureau Bax, Amsterdam, [email protected], www.bureaubax.nl aan dit nummer werkten mee Kees Berendsen, Daan Buscop, Dave van Eijnsbergen, Frank de Haan, Eric Kampherbeek, Evelien Koekkoek, Harry Rikken, Maaike Schmeets en Laura Vulto. coverbeeld Evelien Koekkoek foto: Eric Kampherbeek concept Kummer & Herrman, Utrecht advertenties, grafische verzorging en druk Elma Media Groep BV, Broek op Langedijk +31[0]226.33 16 00, [email protected] abonnementen BNI-leden ontvangen Intern gratis. Ben je geen lid, maar wil je Intern wel ontvangen? Een abonnement kost 49 euro per jaar. Ga naar www.bni.nl/bni-magazine/abonnement en schrijf je in. Na inschrijving ontvang je een factuur. Zodra deze betaald is, krijg je Intern een jaar toegestuurd. Opzeggen kan tot twee maanden voor het verstrijken van de abonnementstermijn. Zonder opzegging wordt het abonnement met een jaar verlengd. Adreswijzigingen kun je mailen naar [email protected]. disclaimer Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de BNI. Aan de inhoud van deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.

sponsors

6

interview

Evelien Koekkoek heeft een missie

hoofdsponsor

10

artikel Desso Postbus 169 5140 AD Waalwijk +31[0]416.68 41 00 www.desso.nl subsponsor

www.geberit.nl

Oude Japanse ontwerpprincipes in opmars 20

artikel

Werkvloer in beweging 8408_V01plusAdv_fc.indd 1

20-12-13 14:34

Moderne opbergruimte maakt mobiel

Rietveldenweg 47 · NL-5222 AP ‘s-Hertogenbosch Tel. +31 411 689522 · Fax +31 411 689479 [email protected] · www.palmberg.nl

Bezoek ons op de FACILITAIR 2014 Den Bosch · 15 –17 januari · stand 3.051

www.under-cover-doorframes.com

8408_V01plusAdv_fc.indd 2-3

20-12-13 14:35

www.baars-bloemhoff.nl

intern is een kwartaaluitgave van de bni

bnı.

hét startpunt voor uw interieurproject

beroepsvereniging nederlandse interieurarchitecten

inhoudsopgave 5

Kom in beweging! Veel bewegen en een gezonde leefstijl zijn voor mij vanzelfsprekend. Als voormalig topsporter ben ik er mee opgegroeid. Maar niet voor iedereen is beweging onderdeel van het dagelijks leven. Uit recent onderzoek van TNO is gebleken dat langdurig zitten de kans op vroegtijdig overlijden vergroot. En daarnaast is bewezen dat Nederlanders het meest zitten van alle Europeanen. De hoogste tijd om daar iets aan te doen! Als interieurarchitect wil ik ruimtes creëren waarin beweging gestimuleerd wordt. Vooral op kantoren, waar mensen vaak de hele dag achter een scherm zitten, is dat nodig. Gelukkig is er steeds meer aandacht voor en zijn er allerlei interessante ontwikkelingen op dit gebied. In deze Intern veel aandacht voor het gezonde kantoor. Van wiebel- en stastoelen tot fietsbureaus. Frank de Haan van Tigra Rotterdam, die dagelijks geconfronteerd wordt met de gevolgen van langdurig stil zitten, vertelt erover op pagina 20. Naast beweging vind ik het belangrijk om mensen in hun werkomgeving de gelegenheid te bieden het hoofd leeg te maken. Even ontspannen geeft nieuwe energie. Hiervoor haal ik veel inspiratie uit het Oosten. Architectuurhistoricus Dave van Eijnsbergen licht op pagina 10 de basisprincipes van de traditionele Japanse architectuur toe. Het zoeken naar de juiste balans tussen lichaam en geest resulteerde bij ontwerpburo D/DOCK, waar ik tijdens mijn studie stage liep, in een nieuw concept: de healing office. Een concept waarin gezonde en gelukkige werknemers het uitganspunt zijn. Laura Vulto legt op pagina 24 uit hoe healing offices eraan bij kunnen dragen dat het ziekteverzuim omlaag gaat en de productiviteit omhoog. In de rubriek academie op pagina 34 doet studente Maaike Schmeets verslag van de ontwikkeling van een keuken tijdens haar stage bij het bedrijf FRAMA in Kopenhagen. In de praktijk leerde ze een aantal lessen die haar kijk op het ontwerpvak veranderde. Verder in deze Intern de selectie van… met de favoriete producten en materialen van Daan Buscop van designlovers.nl (pagina 38). Op pagina 40 een interview met BNI-lid Magreet van der Hoeven die al 45 jaar in het vak zit. Recht op pagina 37 en in inbox (pagina 43) onder meer een overzichtje van de leukste beurzen in januari 2014. Veel leesplezier! Evelien Koekkoek gastredacteur Intern

voorwoord 6

interview

Evelien Koekkoek heeft een missie 10

artikel

Oude Japanse ontwerpprincipes in opmars 20

artikel

Werkvloer in beweging 23

product: Stand4Work StaStoel 24

artikel: healing offices 34

academie: op stage bij FRAMA 37

recht: architect versus VVE 38

de selectie van…: Daan Buscop 40

interview: 45 jaar in het vak

iPad & Smartphone vriendelijk Online proefmonsterservice Tal van inspirerende projecten Enorm aanbod van materialen

43

inbox nieuwe leden

# 4

8408_V01plusAdv_fc.indd 4-5

december—2013

5

20-12-13 14:35

interview

interview

tekst: Klaartje Bax beeld: Eric Kampherbeek (portretten)

Specialist in beweging

Waarom wil je mensen laten bewegen?

Een spirituele kant?

“Veel mensen die op kantoor werken zijn voor tachtig procent in hun hoofd bezig. Ze zitten de hele dag achter hun bureau en staan alleen een keer op om koffie te pakken of voor een bezoekje aan het toilet. Vaak wordt er gewerkt in vreselijke kantoorpanden. Zo’n omgeving geeft onnodige stress. In onze woning weten we vaak precies wat belangrijk is om een ontspannen ruimte te creëren, maar de werkomgeving, waar we een groot deel van de dag doorbrengen, vinden we minder belangrijk. De balans tussen lichaam en geest is zoek. Het is mijn roeping om die balans terug te brengen.”

“Ja, als je tijdens een werkdag even een momentje neemt om je hoofd leeg te maken, werkt dat heel bevrijdend. Dat kan door even te ontspannen in een hangmat, door meditatie, door een moment van stilte. Je krijgt er nieuwe energie van. Ik haal veel inspiratie uit de traditionele Japanse interieurarchitectuur. Daarbij is aandacht voor de omgeving heel belangrijk. Wanneer je een ruimte betreedt, gebeurt dat niet achteloos. Langzaam zijn we steeds gelijkwaardiger geworden aan het gebouw. We voelen en beleven de ruimte niet meer. Vroeger was dat anders. Denk aan de gotische kathedralen, daar onderwierp je je aan. Ik vind het mooi als die aandacht voor de ruimte een beetje terugkeert. Ik heb een ontwerp gemaakt voor een relaxzone bij een kantoor. Daar heb ik de routing aangegeven door middel van een steppingstone pad. Zo’n pad wordt in Japan veel gebruikt als toegangsweg naar een theehuis bijvoorbeeld. Je zet heel bewust stappen om in een ruimte te komen.”

Hoe kun je daar als interieurarchitect invloed op uitoefenen?

“Ik wil mensen activeren door bijvoorbeeld ongebruikelijke elementen toe te voegen aan het interieur. Denk aan andere zitvormen, sta-werkplekken of spelelementen. Maar ook aan trappenhuizen die prominent aanwezig zijn en daarbij verwijzen naar hoeveel calorieën je verbrandt door het traplopen. Ik wil op een speelse manier mensen in actie krijgen. Waarom trappen mensen op een voetbalveld wel tegen een bal aan, maar zitten ze op kantoor de hele dag stil? Ik wil mogelijkheden creëren in de werkomgeving die het vanzelfsprekend maken om te bewegen. Daarnaast wil ik gelegenheid bieden om de geest tot rust te laten komen.”

‘Twee mannen in pak huppelden door het kantoor; daar doe ik het voor’

Ontwerp voor woningstichting De Kernen

Als jonge zelfstandige zet interieurarchitect Evelien Koekkoek alle zeilen bij om haar ambities waar te maken en opdrachten binnen te halen. Netwerkbijeenkomsten, workshops, lezingen, ze is overal van de partij om contacten te leggen en haar kennis te vergroten. Ze heeft bovendien een missie: ze wil mensen in beweging krijgen. Nationaal Militair Museum, Soesterberg

bnı.

8408_V01plusAdv_fc.indd 6-7

ıntern.

6

# 4

december—2013

7

20-12-13 14:35

interview

interview

Wat heb je nog meer gerealiseerd?

Maar in Amsterdam had je geen netwerk?

“Voor woningstichting De Kernen in Brabant heb ik samen met een collega het kantoorinterieur met een oppervlakte van 1000 m 2 ontworpen. De woningstichting had twee locaties en die werden teruggebracht tot één kantoorpand. Er miste eenheid, sfeer en er waren te weinig overlegruimtes. Bovenal was er weinig budget. De ontvangsthal was een grote, onpersoonlijke ruimte. Wij hebben in deze hal een balkenconstructie ontworpen die de bezoeker het gevoel geeft een woning binnen te gaan. Verder staan op de werkvloer overal kleine huisjes die gebruikt kunnen worden als overlegplek. Verloren bergruimte hebben wij omgetoverd tot koffieen vergadergelegenheid. Vanwege het budget hebben we veel bestaande materialen hergebruikt. Veel hout en andere natuurlijke materialen, dat geeft een sfeervolle uitstraling. Het kantoor staat in het gebied tussen Maas en Waal. Die twee rivieren hebben wij in het ontwerp als routing terug laten komen. Op de vloer hebben we cirkels aangebracht alsof je een steentje in het water gooit. Deze cirkels nodigen uit tot beweging. Toen we bezig waren, zag ik twee mannen in pak door het kantoorgebouw huppelen, ze sprongen van de ene naar de andere cirkel. Dat was zo leuk, daar doe ik het voor.”

“Dat was best wel spannend. Ik heb allereerst gezorgd voor een goede website. Ik heb een blog en ben actief op social media. Daarnaast onderneem ik van alles om mensen te leren kennen. Via de BNI bezoek ik lezingen en workshops. Daar ontmoet ik mensen die me weer verder helpen. Ik heb me ook aangesloten bij andere netwerken in Amsterdam. Zo maakte ik, voordat ik mijn eigen kantoor had, gebruik van wisselende kantoorruimtes. Daar sprak ik veel met andere ondernemers en zo ben ik aan de opdracht gekomen waar ik nu aan werk.” Wat is dat voor een project?

“Het gaat om een buurthuis in de Amsterdamse Spaarndammerbuurt. De opdrachtgever wil de ruimte voor meerdere doelgroepen kunnen gebruiken. Hij wil dat ouderen er kunnen klaverjassen, maar ook jongeren die een feestje geven moeten zich er thuis voelen. De ruimte ziet er nu donker en verouderd uit. Ik heb een fris nieuw ontwerp gemaakt, met veel natuurlijke materialen en planten. Daarbij zijn de ruimtes multifunctioneel in te delen, wat erg praktisch is voor de verschillende activiteiten.”

Waar komt die fascinatie voor beweging vandaan?

“Na mijn afstuderen in 2009 ging het economisch slecht. Ik wilde graag aan de slag en stuurde de ene sollicitatiebrief na de andere. Maar ze hadden nergens mensen nodig. Ik wilde niet langer wachten, dus ben ik in januari 2010 voor mezelf begonnen. Een kickstart, want de eerste opdracht lag meteen op m’n bureau. Voor een steigerbouwbedrijf heb ik een presentatiekast van bamboepalen ontworpen en vervolgens samen met een meubelmaker gebouwd.” Kwamen de opdrachten daarna vanzelf?

“Vrij snel na die eerste opdracht, ben ik gaan reizen. Ik heb een half jaar door Australië en Thailand getrokken. Fantastische ervaring, maar niet zo goed voor een startend bedrijf. Dus toen ik terugkwam moest ik opnieuw beginnen. Samen met een studiegenoot heb ik in Zwolle een doorstart gemaakt. Daar hadden wij een groot netwerk dus dat kwam al gauw weer op gang. Maar ik bleef verlangen naar Amsterdam waar ik tijdens mijn stage bij D/DOCK heb gewerkt. Ik had het gevoel dat ik in Zwolle niet tot bloei kon komen. In juli 2012 heb ik de stap gezet om naar Amsterdam te verhuizen en nog een keer opnieuw te beginnen.” bnı.

8408_V01plusAdv_fc.indd 8-9

ıntern.

‘Ik wil de balans tussen lichaam en geest terugbrengen’

Wat kenmerkt jou als interieurarchitect?

“Ik ben ermee opgegroeid. Ik heb jarenlang aan topsport gedaan. Ik zat in het Nederlands team voor sportacrobatiek. Dat is een soort kruising tussen turnen en circus in groepsverband. Ik heb toen veel geleerd over de werking van het lichaam en gezond leven. Beweging is daarbij super belangrijk. Naast sporten is interieur iets waar ik me al van kinds af aan mee bezig houd. Dan kwam mijn moeder m’n kamer binnen en had ik weer alle meubels verschoven. In mijn werk combineer ik beide passies.” Waarom ben je meteen een eigen bedrijf begonnen?

eigenwijs geweest en heb deze toch verwijderd. Niet omdat ik mijn eigen visie wil opleggen, maar omdat dit beter aansluit bij de wensen van de gebruikers en dit het maximale uit de ruimte haalt. Mijn plannen zijn heel positief ontvangen. Ze zijn nu aan het kijken of ze financieel haalbaar zijn.”

“Ik ben heel onderzoekend. Ik wil alles weten over de plek. Hoe is een ruimte vroeger gebruikt? En ik wil alles weten over de gebruikers. Wat zijn hun activiteiten? En hoe kan ik voor hen het beste ontwerp maken. Soms ga ik iets verder dan wat ze precies vragen, zoals bij het buurthuis. Daar was het een vereiste om een scheidingswand tussen twee ruimtes te laten staan. Ik ben

Wat zijn je ambities?

“Ik wil me verder specialiseren in gezonde kantoorruimtes. Over vijf jaar hoop ik naam gemaakt te hebben op dit gebied. Ik wil zeker groeien en een team opbouwen. Uiteindelijk wil ik een goedlopend, gespecialiseerd bureau.”

Evelien Koekkoek BNI-lid sinds 2012

Ontwerp voor relaxzone

Evelien Koekkoek (4 maart 1986, Heerde) groeide op in Zwolle. Al op haar elfde wist ze dat ze interieurarchitect wilde worden. Na het behalen van haar VWOdiploma, ging ze naar de kunstacademie in Kampen, later werd dit Artez in Zwolle. Ze zocht een kunstacademie in de buurt van Zwolle omdat ze de opleiding combineerde met topsport. Koekkoek deed jarenlang aan sportacrobatiek. Ze liep stage in Amsterdam bij D/DOCK en ging daarna terug naar Zwolle om af te studeren met een scriptie over ‘beweging en beleving’. Sinds 2010 is ze zelfstandig interieurarchitect en sinds 2012 heeft ze haar bedrijf gevestigd in Amsterdam. Ze is gespecialiseerd in de gezonde werkomgeving. Koekkoek houdt hierover een blog bij op haar website: www.koekkoek.me.

8

# 4

december—2013

9

20-12-13 14:35

artikel

artikel

tekst & beeld: Dave van Eijnsbergen

schildpad. Beide dieren worden van oudsher geassocieerd met een lang leven, schoonheid en eeuwige jeugd. Mooie symbolen voor de opdrachtgevers: strijders uit de samuraiklasse.

Wonen op 32 tatami

'De kraanvogel en de schildpad symboliseren een lang leven' Strak maatsysteem Aan het eind van de 16 e eeuw, toen het land een grote welvarende middenklasse kreeg, kwam er verandering in de bouwprincipes. Het maatsysteem van de vloerindeling werd vanaf toen bepaald door de tatami, een rieten mat van ongeveer 90 bij 180 centimeter. Van oorsprong was een tatami de ruimte die een krijger nodig had om te slapen en zijn spullen neer te leggen. De mat is ongeveer 6 centimeter dik, gevuld met rijststro en bekleed met gevlochten riet van rijst. De grootte van een kamer kon bijvoorbeeld 8 tatami zijn (360 bij 360 centimeter). Nog steeds duiden makelaars in Japan kamers in tatami.

Toen eind negentiende eeuw de Westerse architectuur in zwang kwam, verdween de traditionele Japanse architectuur naar de achtergrond. Nu, ruim een eeuw later, zijn de oorspronkelijke ideeën en principes steeds meer in opmars. Japanse architecten omarmen de beginselen van de architectuur die decennialang alleen nog maar op het platteland werden toegepast.

De traditionele Japanse architectuur is wat vormentaal betreft schatplichtig aan die uit China. Twee basisprincipes bepaalden tot het midden van de zestiende eeuw het Japanse bouwen. De situering ten opzichte van het licht en de natuurlijke omgeving: feng shui.1 En de behoefte aan een ver doorgevoerde symmetrie. De oudste tempels in Japan tonen deze principes. Men spreekt wel van de shindenstijl.

flecteren. De steentuin wordt omzoomd door strak gesnoeide bomen die met hun rondingen een spel spelen met het achterliggend gebergte. Zo worden steentuin, de omzoming door bomen en het gebergte vanaf de veranda een deel van het interieur. 2 Boven de schuifwanden die de veranda begrenzen, loopt een wand. Die houdt ’s zomers de felle zon tegen en ’s winters wanneer de zon laag staat, kan deze zover mogelijk licht brengen.

Kraanvogel en schildpad In Kyoto staat de Konchi-in tempel. De oorspronkelijke tempel dateert van circa 1400 en is herbouwd op de huidige locatie rond 1605. Volledig volgens de regels van feng shui is het hoofdgebouw aan de noordzijde gesloten. Zo hebben de winterse Siberische winden minimaal vat op de ruimtes in deze tempel. Het gebouw opent zich naar de zuidzijde, gericht op de zon. De droge steentuin heeft als doel licht naar binnen te re-

In het interieur van de tempel zijn veel profane invloeden te zien. Een altaar ontworpen voor deze tempel ontbreekt en de schilderingen op de schuifwanden zijn profaan, gemaakt door de belangrijke schilders uit het begin van de 17e eeuw: Tohaku Hasegasa en Naonobu Kano. In plaats van devote afbeeldingen worden reigers en apen afgebeeld. Ook de tuin toont profane voorstellingen. In de band met groen zijn twee rotsformaties: de rechter is verticaal, de linker meer horizontaal van karakter. Deze symboliseren de kraanvogel en de

1 Feng shui (wind – water) is een van oorsprong Chinese filosofie die als doel heeft de leef- en werkomgeving van de mens in harmonie met de natuur te laten zijn. Nog steeds worden sommige principes bij architectuur en tuinaanleg toegepast.

bnı.

8408_V01plusAdv_fc.indd 10-11

ıntern.

Om de mattenvloer werden houten balken gelegd waarop schuifwanden stonden gemaakt van hout. Vaak hadden ze een raamwerk beplakt met rijstpapier. 3 3 Rijstpapier is niet van rijst gemaakt. Het heeft deze naam omdat het, net als rijst, een gebroken witte kleur heeft.

Een dergelijk strak maatsysteem met zijn vaste verhoudingen was niet alleen esthetisch, maar ook zeer praktisch. Alle houten balken waren 90 centimeter of een veelvoud daarvan. Op timmerwerkplaatsen lagen altijd balken klaar van de vereiste lengte. Japan wordt regelmatig getroffen door natuurrampen als tyfoons of aardbevingen. Vaak breken vervolgens branden uit. Zo’n modulair gebouwd, spijkerloos huis kan bij brand snel uit elkaar getrokken worden. Alleen de door brand aangetaste delen hoeven dan vervangen te worden. Westerse invloeden In de tweede helft van de 19e eeuw stelde Japan zijn grenzen open voor westerse zakenlieden en industriëlen. Zij lieten hun huizen bouwen in westerse stijl van steen, waarbij de bewoners niet op tatamimatten zaten maar op stoelen op vloeren met tapijten. Dergelijke huizen bepaalden snel het modebeeld in Japan. 4 In Japan hoort de tuin in principe bij ‘binnen’. De tuin is een deel van het ontwerp. Binnen wordt van buiten gescheiden door een tuinmuur.

‘Het maatsysteem van de vloerindeling werd bepaald door de tatami’

Konchi-in tempel in Kyoto

2 De Engelse term hiervoor is given landscape. Het oorspronkelijk landschap is mede bepalend voor de situering van een gebouw en de bijbehorende tuin.

10

Deze schuifwanden, shoji, kwamen in plaats van de kamerschermen die vroeger de grote ruimtes verdeelden. Ook deze shoji hadden een vaste breedte en hoogte. Wanneer alle shoji, binnen en buiten, opengeschoven waren, stond het huis volledig open en werd de tuin een onderdeel van het huis.4

# 4

december—2013

11

20-12-13 14:35

artikel

Vaak zat er nog wel één tatamikamer in. Twijfels over de kwaliteit van de westerse architectuur kwamen bij aardbevingen. Houten huizen bleken beter tegen aardschokken bestand te zijn dan stenen. Het gevolg was dat er nog veel in hout werd gebouwd en aan het begin van Tweede Wereldoorlog nog zo’n tachtig procent van de huizen in Tokyo traditioneel was. Ook ageerden met name schrijvers die de moderne leefstijl als een bedreigingen van de traditioneel Japanse waarden ervoeren tegen deze Westerse invloed. Een kenmerkend voorbeeld van een woning uit het begin van de twintigste eeuw waar traditie en modern gemak elkaar ontmoeten, is die van cultuurhistoricus Tetsuro Watsuji (1889 – 1960) die in Himeji woonde. Watsuji had op jonge leeftijd een passie voor westerse architectuur. Naarmate hij ouder werd bekritiseerde hij steeds meer het westerse filosofisch individualisme en bestudeerde hij de oorsprong van de Japanse cultuur die hij lange tijd superieur aan de westerse achtte. Hij optimaliseerde de verbinding tussen binnen en buiten,

‘Frank Lloyd Wright gaf de waarde van de traditionele Japanse architectuur al aan’

artikel

Traditioneel en modern Het Nagasaki Museum of History and Culture, gebouwd in 2005, is gewijd aan de geschiedenis van de stad, met extra aandacht voor de invloed van Portugezen en Nederlanders die hier handel dreven. Het ligt tegen de heuvels van Nagasaki. Architect Kisho Kurokawa koos ervoor om een gebouw te ontwerpen dat aansluit bij de architectuur van samuraihuizen uit de zeventiende en achttiende eeuw. Het complex bestaat uit een clustering van houten gebouwen die afgedekt zijn met traditionele dakpannen. Als voorbeeld werd gekozen voor een oorspronkelijk overheidsgebouw van Nagasaki: Bugyosho. Ogenschijnlijk lijkt het nieuwe museum volledig traditioneel, maar naast hout en pleisterwerk is ook gebruik gemaakt van beton en strakke stalen pilaren. Binnen zijn, net als vroeger, de tatami maatgevend voor de verschillende ruimtes. Boven de schuifdeuren bevindt zich een houten raamwerk, zoals bij vroegere samuraihuizen. Dit was mooi, maar het gaf geen enkele privacy.

maar maakt ook gebruik van een westerse verworvenheid: glazen ruiten. Tientallen flats Na de Tweede Wereldoorlog groeide de bevolking, in het bijzonder in Tokyo, enorm. Door de bombardementen op de stad aan het einde van de Tweede Wereldoorlog was nog maar twintig procent van de oorspronkelijke woningen bewoonbaar. Om de stoom aan nieuwkomers uit de voormalige Japanse kolonies Taiwan, Korea en Mantsjoerije op te vangen was het nodig veel verdiepingenhoge wederopbouw architectuur neer te zetten. Omringd door water en bergen kon de stad qua oppervlakte niet groeien. Wijken kregen soms tientallen flats die zich alleen onderscheidden door een ander nummer op de kopse kant. Voor enige kwaliteit van interieurs was in een land in opbouw geen geld. Langzaam kwam echter het idee dat de verworvenheden van de traditionele interieurarchitectuur vertaald zouden kunnen worden in eigentijdse vormen en materialen. Er was inmiddels ook steun van buiten gekomen. Al aan het eind van de negentiende eeuw gaf Frank Lloyd Wright de waarde van de traditionele architectuur aan. Vlak voor de Tweede Wereldoorlog kwam Bruno Taut naar Japan en beschreef de schoonheid van de Japanse architectuur.5 Met name beschreef hij de keizerlijke Villa Katsura in Kyoto als een wereldwonder, waarbij binnen en buiten nauw verbonden waren. Tadao Ando (1941) was een van de eerste naoorlogse Japanse architecten die de situering op het licht herintroduceerde. Andere architecten bleven, door ook voor traditionele materialen te kiezen, dichter bij de Japanse traditie dan Ando aanvankelijk deed.

'Jonge Japanse architecten weten vaak bijzondere resultaten te bereiken' Het is uiteraard moeilijk om op extreem kleine kaveltjes een woning met schuifwanden - uitkijkend op het zuiden en met een directe relatie met de tuin en de natuurlijke omgeving - te realiseren. Toch weten veel jonge architecten vaak heel bijzondere resultaten te bereiken.

5 Bruno Taut, Ich liebe die Japanische Kultur, Berlin, 2004 (heruitgave van geschriften uit 1935) en Das japanische Haus und sein Leben, Berlin, 2005

Kisho Kurokawa, Nagasaki Museum of History and Culture, 2005

Dave van Eijnsbergen

Dave van Eijnsbergen is architectuurhistoricus. Hij promoveerde in 2008 aan de TU in Delft op moderne architectuur in Tokyo in relatie tot haar historische context. Zijn bureau Asuka Tours organiseert individuele en groepsreizen voor architecten, stedenbouwers en kunstliefhebbers naar Japan. Zie www.asuka-tours.nl.

Stand van de zon Een goed voorbeeld is het Tsuchihashi Huis in Tokyo. Dit huis werd in december 2012 opgeleverd. Het is de woning van een gezin van vier personen, ontworpen door Kazuyo Sejima. Het totale kavel is 8,8 bij 6 meter. Hier moest ook nog de auto geparkeerd kunnen worden. Open trappen in een vide verbinden de vijf verdiepingen die alle vijf schuifpuien hebben voor een maximale lichttoetreding. De keuken is beperkt tot een aanrechtblad met gootsteen en een tweepitskookplaat van 2 meter breed. Lichtinval is overal gericht op de stand van de zon en de behoefte aan licht in het huis.

Woning van Tetsuro Watsuji in Himeji

bnı.

8408_V01plusAdv_fc.indd 12-13

ıntern.

12

# 4

december—2013

13

20-12-13 14:35

Ontwerp: Martin Ballendat Model: PT 042

>Õ«…ˆ˜ÊՓ>˜ iÈ}˜Ê °6°ÊUÊ4UBBMXFH

t

"4
$VMFNCPSH
t



t
XXXEBVQIJOOM

8408_V01plusAdv_fc.indd 14-15

20-12-13 14:35

Meer comfort, frisse lucht, in hoogte verstelbaar en duurzaam

Nieuwste trends

De kracht van kleur

Ontdek uiteenlopende kleurmogelijkheden dankzij de Colour Experience

Duurzame innovaties Vakkundig advies

Eurolacke biedt oneindige mogelijkheden in kleuren en effecten dankzij de uitgebreide kleurcollectie van Alesta® poedercoatings. Hoogwaardige poedercoatings

Onbegrensde mogelijkheden

welke ingezet worden ter verduurzaming en verfraaiing van metalen objecten in o.a. gevelbouw, meubelindustrie, interieurbouw, straatmeubilair en meer. Ervaar de trends

Samples direct meenemen

en mogelijkheden in kleur en effect in onze colour room en beleef de ware Colour Experience!

De Riemsdijk 4 - Tiel

Tel.: 0344 – 620662

www.eurolacke.nl

[email protected]

TECElux spoeltechniek Creëert nieuw interieurbeeld: glas met allerlei wandafwerkingen te combineren Futuristische wijze van spoelen: optisch met de sen-Touch (ook mechanisch mogelijk) Optie: hoogteverstelling Optie: luchtreinigingssysteem Duurzaam: waterbesparing tot zelfs 50 % Geschikt voor elk type keramisch toilet en douche-wc Betrouwbaar dankzij hoge kwaliteit

Intelligente Installatietechniek

bnı.

8408_V01plusAdv_fc.indd 16-17

ıntern.

16

Voor meer informatie en uitleg over TECElux. Scan de QR-code

TECE Nederland GmbH Tel: (0592) 415074 [email protected] www.tece-nederland.nl

20-12-13 14:35

Gordijnenmakers met klasse Al 85 jaar maakt Confexx gordijnen. Confexx maakt met ruim 40 medewerkers gordijnen in Nederland. Geen kostbare en milieubelastende lange transporten met alle risico's vandien. Gewoon in Nederland in Velp, Brunssum en Zoeterwoude maakt Confexx gordijnen met een vakkennis als welke geen ander biedt. Kennis, knowhow en ervaring worden samengevoegd en resulteren in een topproduct. Door persoonlijke en directe benadering wordt doelmaƟg en snel gepresteerd. Duidelijkheid boven alles. Bestekken worden uitgewerkt tot Žīertes, projecten worden ingemeten en opdrachten worden geheel naar wens vervaardigd. Gordijnen op Ɵjd en op maat, geïnteresseerd? www.confexx.nl

Zoeterwoude

Velp

071 541 6580

[email protected]

Home Trade Center wenst u warme en stijlvolle dagen toe! Ook in 2014 bent u bij ons weer van harte welkom www.hometradecenter.nl

professionele tekensoftware voor de interieurarchitect

www.vectorworks.nl 0182 756 660

ontwikkeling | verkoop | support | training

..ontwerpt, ontwikkelt en realiseert professionele lockers op maat, compleet met intelligente sluitsystemen. Quispel Deurne B.V. Dr. Hub van Doorneweg 36a 5753PM Deurne, Nederland T. +31 493 316855

E. [email protected]

WC spoelen op magische wijze? Het toilet met een lichte of zonder aanraking spoelen? Op duurzame wijze? Dat kan met de optische bediening sen-Touch van de TECElux, een nieuwe trend in de sanitairtechniek. Op het glazen paneel die het spoelreservoir verbergt, ziet u in eerste instantie niets. Bij benadering lichten de twee toetsen op. U tipt de grote aan voor volspoeling (instelbaar op 9, 7,5, 6 of 4,5 liter) of de kleine toets voor 3 liter spoeling. I.p.v. de optische bediening kunnen ook mechanische spoeltoetsen worden geïntegreerd met hetzelfde spoelresultaat. Door zijn discrete vormgeving sluit TECElux aan op de architectuur van elk toilet en badruimte. Het grote glasoppervlak bestaat uit twee delen die samen een visuele eenheid vormen. De glasplaat dient als spatbescherming voor de wand, zodat die niet betegeld hoeft te worden. TECElux kan worden gecombineerd met bijna elk type keramisch toilet en douche-wc. Informatie: TECE Nederland Tel.: (0592) 415074 INFO TECE NEDERLANDNLäsäwww.tece-nederland.nl

Lacinta Project: Papagayo Beach & lounge hotel te Curaçao. Ontwerp: Studio Linse te Amsterdam. Realisatie compleet design hotel met 155 luxe kamers.

van

der

š de nieuwe exclusieve bureaustoel van Züco (in Spaans “de gordel”) š een significant ontwerp van de aluminium gordel die om de rug heenloopt.

plas Lacinta met de ingenieuze in drieën gedeelde zitting met automatisch aanpassing aan iedere zitpositie. De elegant gevormde rugleuning volgt in perfecte samenwerking met de driedelige zitting iedere beweging van de gebruiker en maakt zitten tot een belevenis.

Meubel & Project bv

Afrikalaan 15 5232 BD ’s-Hertogenbosch T 073 6128069 F 073 6129663 [email protected] www.vanderplas.biz

bnı.

8408_V01plusAdv_fc.indd 18-19

ıntern.

18

# 4

december—2013

www.dauphin.nl

Grensverleggend in hotel interieurs.

Interieurbouw Meubelen Enigeering

19

20-12-13 14:35

artikel

artikel

tekst: Frank de Haan

worden een langere weg te nemen. Een vloer kan bijvoorbeeld schuin oplopen of een golvend patroon hebben. Door buitenmaterialen als gras of grind naar binnen te halen, krijgt de gebruiker meer of andere ervaringen.

Ruimte voor beweging

Niet stil zitten Een mens is gemaakt om te bewegen en niet om stil te zitten. Bewegen hoort bij gezond leven. Helaas is werk vaak gerelateerd aan stilzitten. Zo hebben veel mensen een beeldschermtaak of een andere taak waarbij nagenoeg de hele dag wordt gezeten. Het nadeel van zitten is dat de doorbloeding van het lichaam tot een minimum wordt beperkt. Het gevolg is dat onze handen langzaam koud worden en we meer en meer verkrampt gaan zitten. De stoelen die we gebruiken zijn meestal standaardstoelen waar we niet of nauwelijks in kunnen bewegen. Sterker nog vanuit ergonomisch standpunt moet iemand op de juiste manier in een bepaalde houding acht uur kunnen zitten. Dat laat geen ruimte voor beweging.

Als adviseur arbeid en gezondheid bij Tigra Rotterdam wordt Frank de Haan dagelijks geconfronteerd met de gevolgen van langdurig stil zitten tijdens het werk. Van stijve nek en rugklachten tot chronisch ziekteverzuim. In deze Intern legt hij uit hoe de werkomgeving kan verleiden tot meer beweging tijdens het werk. Flexchair, www.flexchair.com

Bewegen vinden maar weinig mensen echt leuk en de industrie speelt hier op in. Mensen worden gepamperd met elektronische snufjes die verleiden tot minder bewegen. Dit leidt tot meer gemak en een gevoel van luxe. Bewegen wordt bovendien vaak met werken geassocieerd. Je gaat ervan zweten, je wordt er moe van en als klap op de vuurpijl word je ‘beloond’ met spierpijn en stijfheid de volgende dag. Maar bewegen is gezond, dus mensen moeten verleid worden tot beweging. Ze moeten een instant reward krijgen. Bewegen moet weer leuk worden.

Flexibele stoelen Een nog mooier principe heeft de Flexchair. Deze zadelkruk kan in alle richtingen vrij worden bewogen met een maximum van elf graden. Hierdoor kan vanuit het bekken bewogen worden en worden de kleine rugspiertjes gestimuleerd om actief te zijn en samen te werken. Rug en nek worden op termijn stabieler wat de kans op rugklachten verminderd. De Flexchair is niet alleen een zitmeubel, maar kan ook gebruikt worden als trainingsmiddel. Met een speciaal computerprogramma, een zender en een ontvanger, is het mogelijk om de bewegingen die op de Flexchair worden gemaakt, inzichtelijk te maken. Door langs diverse parcoursen te bewegen kan een maat voor rugstabiliteit worden vastgesteld. Hiermee kan vervolgens een analyse worden gemaakt van de kans op het verkrijgen van rugklachten.

'Bewegen hoort bij gezond leven' Pianotrap Een van de manieren om bewegen leuk te maken is de omgeving zo in te richten dat mensen vanuit zichzelf kiezen voor het bewegingsalternatief boven de luxe ‘gedragen’ mogelijkheid. Een mooi voorbeeld hiervan is de pianotrap bij Volkswagen. Als je over de trap loopt, hoor je tonen. Door op en neer over de trap te lopen en op bepaalde ‘toetsen’ te stappen, kan je je eigen deuntje maken. Uit een onderzoek bleek 66 procent de trap te verkiezen boven de naastgelegen roltrap. Ook door een trap prominent in een hal te zetten en de liften meer naar buiten te plaatsen, zal eerder voor de trap gekozen worden dan voor de lift.

Ander voorbeelden van bewegend zitten zijn de Wilkhahn On en de Haider BioSwing. Op deze stoelen kan de gebruiker naar alle kanten vrij bewegen al dan niet gedempt door het instellen van een veermechanisme. Deze manieren van ‘bewegend zitten’ stimuleren de gebruiker om actief te blijven tijdens passieve momenten. Fietsend werken TNO heeft onlangs een onderzoek gedaan naar de gevolgen van zittend werk. Het blijkt belangrijk te zijn om elk half uur even de benen te strekken door op te gaan staan en even een paar stappen te lopen. Ook als voor of na het werk gesport wordt, is het erg belangrijk tijdens het werk regelmatig te bewegen. Een bureau dat zover in hoogte verstelbaar is dat het zittend of staand

Bij het inrichten van een ruimte kunnen interieurarchitecten proberen mensen te verleiden meer te bewegen. Door bepaalde paden met bijzondere kleuren of materialen uitnodigend te maken, kan de gebruiker verleid

bnı.

8408_V01plusAdv_fc.indd 20-21

ıntern.

Bedrijfsfysiotherapeuten proberen hier een tegenwicht te bieden door mensen juist te stimuleren niet stil te zitten en zoveel mogelijk van houding te wisselen. Daar heb je wel ruimte en mogelijkheden voor nodig. Een stoel die uitgerust is met het zogenoemde tweepuntsprincipe kan op basis van iemands gewicht in voor- en achterwaartse richting bewegen. Het lichaam blijft goed ondersteund of er nu rechtop wordt gewerkt of enigszins achteroverleunend tijdens een telefoongesprek bijvoorbeeld.

20

# 4

december—2013

Wilkhahn On, www.wilkhahn.com

‘Interieurarchitecten kunnen mensen verleiden om meer te bewegen’ gebruikt kan worden, is hierbij een goed hulpmiddel. Staand werken geeft ongeveer 80 procent minder druk op de rug en de nek dan zittend. De Oxidesk, een geïntegreerde tafel met een elliptische fiets, is ook een mogelijkheid. Door te fietsen met een elliptische trapwijze, kan het bovenlichaam gemakkelijk stil gehouden worden zodat typen en schrijven geen probleem is. Fietsend wordt er meer zuurstof door het hart gepompt dan stil zittend. Hierdoor blijf je alerter en heb je een hogere productie. Lichaam en geest worden evenwichtiger belast. Tijdens vergaderingen wil het nogal eens voorkomen dat mensen minder geconcentreerd raken; de hersenen krijgen minder zuurstof als gevolg van het inactief zijn. Fietsend vergaderen helpt dan. Deze oplossingen vereisen een hele andere indeling van ruimten dan we gewend zijn. Het idee is nog zo nieuw dat het NISB in samenwerking met Springlab de website www.activeworkingchallenge.nl in het leven heeft

21

20-12-13 14:35

artikel

product tekst & beeld: Harry Rikken

geroepen om mensen en bedrijven mee te laten denken over duurzame innovatieve manieren van bewegen die te integreren zijn met de werkomstandigheden.

Gezonder door stastoel

Prettige sferen Bestaat er zoiets als de ideale werkplek? Dat is moeilijk te zeggen. Het beleven van de omgeving is iets puur persoonlijks. Een werkplek kan ergonomisch ideaal zijn ingesteld, maar de beleving van de omgeving speelt ook een rol. Aan die beleving is veel te doen. Flexibiliteit is daarbij belangrijk. Want hoe meer invloed een mens kan uitoefenen op zijn omgeving des te prettiger zal die omgeving aanvoelen.

Na een aantal verontrustende berichten in de media over langdurig zitten, kwam Harry Rikken op het idee om een stastoel te ontwikkelen. Samen met Twan van der Wouw ging hij aan de slag met de Stand4Work StaStoel als resultaat.

‘Door fietsend te werken blijf je alerter’ Mensen zijn sfeergevoelig. We reageren uitstekend op natuurlijke omgevingen zoals strand, bos en dieren. In ziekenhuizen en verzorgingstehuizen wordt al langer geëxperimenteerd met natuurlijke kleuren, materialen en fotowanden met een voorstelling uit de natuur. Door natuurlijke materialen te gebruiken, bijvoorbeeld hout in plaats van zakelijk wit, ontstaat een warme sfeer. Kleur heeft ook invloed op de sfeer. Met nanoverf wordt het in de toekomst wellicht mogelijk kleuren af te stemmen op de persoonlijke stemming.

Oxidesk, foto: Markant (www.markantoffice.com)

Naast materialen en kleuren, zijn ook geuren van belang. Via de neus worden geuren bijna direct gekoppeld aan ons brein om daar een sterke reactie teweeg te brengen. Kortom via de zintuigen is de gemoedstoestand positief te beïnvloeden. En dat is weer van invloed op het werkvermogen.

We Bike, foto: WeWatt (www.wewatt.be)

‘Op school wordt kinderen al op jonge leeftijd geleerd lang stil te zitten’

Frank de Haan

Frank de Haan is samen met zijn zoon Bas eigenaar van TIGRA Rotterdam. TIGRA is een franchise organisatie van bedrijfsfysiotherapeuten die een landelijk dekkend netwerk heeft. De organisatie houdt zich bezig met het bedenken en uitvoeren van Integraal Gezondheids Management. TIGRA maakt graag in samenspraak met bedrijven gezondheidsbeleid en verzorgt voorlichtingen, trainingen en onderzoeken naar fysieke belasting van werknemers. Het Nieuwe Werken is een onderdeel waarop TIGRA zich wil onderscheiden. www.tigra-rotterdam.nl

Het idee voor een stastoel ontstond twee jaar geleden toen de media berichtten dat langdurig zitten doodsoorzaak nummer twee is in Nederland. Bovendien zou de geadviseerde dertig minuten beweging per dag het langdurig zitten niet compenseren. Recente onderzoeken bevestigen de eerdere berichten. Consultant Harry Rikken die door zijn beroep veel tijd zittend in auto of op kantoor doorbrengt, werd getriggerd en kwam op het idee een stastoel te maken. Samen met Twan van der Wouw van het bedrijf Kids-F dat ergonomische producten maakt én studenten Industrieel Product Ontwerp, ontwikkelde hij de Stand4Work StaStoel. Rug- en bilsteun De Stand4Work StaStoel ondersteund het staan en kan bijvoorbeeld gebruikt worden tijdens het werk, in vergaderruimtes (stand-up meetings), in kantoorrestaurants, in wacht- of ontvangstruimtes. De stastoel heeft een rugsteun en een optionele bilsteun die traploos kunnen worden versteld en aangepast aan de lengte van de gebruiker. De basis van de Stand4Work StaStoel is een uit één stuk gevormde stalen frame met een triplex voetplank. Het lichaamsgewicht van de gebruiker is het contragewicht dat ervoor zorgt dat hij niet achterover kan vallen. De rug- en bilsteun zijn van staal en kunnen bekleed worden met een twee centimeter dikke hoes afgewerkt met leer of nep leer in diverse kleuren. De hoes wordt bevestigd met klittenband en is eenvoudig te vervangen door een andere hoes. Meer staan Behalve in werksituaties hopen de ontwikkelaars dat de StaStoel in de toekomst ook op scholen wordt ingezet. Al op jonge leeftijd wordt kinderen geleerd lang stil te zitten. De Stand4Work StaStoel wordt bij een aantal bedrijven in samenwerking met het Nederlands Instituut voor Sport en Beweging getest. Rikken en Van der Wouw hopen op positieve resultaten. Het is hun ultieme wens dat hun StaStoel de zittende mens meer laat staan en daarmee een gezondere manier van werken, vergaderen, lunchen, leren en meer mogelijk maakt.

bnı.

8408_V01plusAdv_fc.indd 22-23

ıntern.

22

# 4

december—2013

23

20-12-13 14:35

artikel

artikel

tekst: Laura Vulto (D/DOCK) beeld: Healing Office Philips, D/DOCK

Het Nieuwe Werken is uitgegroeid tot ware hype, maar leidt dit ontwerpprincipe wel tot betere werkomgevingen? De Amsterdamse ontwerpstudio D/DOCK vindt van niet en ontwikkelde het Healing Office concept: werkomgevingen waarin taboes niet bestaan en dogma’s verleden tijd zijn; waarin gelukkige werknemers zorgen voor een lager ziekteverzuim en een hogere productiviteit.

Investeren in de werknemer: Healing Offices

Het Nieuwe Werken is een bekend begrip. Een ontwerpfenomeen dat wordt gedreven door ICT, ruimtebesparing, een efficiënter werkproces en lagere kosten. Dit fenomeen komt voort uit het industriële gedachtengoed waarin de werknemer vooral als productiemiddel werd gezien en waarin ethische en menselijke waarden slechts op de achtergrond meespeelden. Het Nieuwe Werken toont een verschuiving naar het individu. Dat is niet alleen terug te zien in commerciële werkomgevingen, ook in de gezondheidzorg wordt steeds meer op de patiënt gefocust in plaats van op het proces. Sick offices De gedachte was dat Het Nieuwe Werken zou leiden tot een stimulerende en gezonde werkomgeving. Helaas blijkt vandaag de dag dat slechts twintig procent van de werknemers blij is met zijn baan. Het ‘denken vanuit de mens’ heeft dus niet bijgedragen aan het geluksgevoel van de mens. Het heeft geresulteerd in het nog efficiënter inzetten van de werknemers binnen een organisatie. Door te blijven denken vanuit het industriële model en de afstand tussen het management en de werknemer in stand te houden is ontevredenheid en stress ontstaan. Een indicatie voor ongezonde werkomgevingen oftewel sick offices.

D/DOCK

De Amsterdamse ontwerpstudio D/DOCK houdt zich al ruim tien jaar bezig met interieurontwerp, projectmanagement en conceptontwikkeling. Naast de Healing Environment concepten gerealiseerd in het VUmc Amsterdam en de zorgconcepten die in samenwerking met Philips Healthcare werden ontwikkeld, ontwerpt het bureau totaal oplossingen voor educatie, retail, horeca en werkomgevingen. Ontwerpen die zich niet alleen concentreren op de functie, maar ook op comfort en leefbaarheid. Momenteel werkt D/DOCK aan het nieuwe interieurontwerp van NH Krasnapolsky en de nieuwe werkomgevingen van verzekeraar Delta Lloyd. Het Amsterdamse kantoor van Google wordt begin 2014 opgeleverd. Verder is het bureau betrokken bij projecten in Taipei, Wenen, Qatar en Scandinavië. Zie www.ddock.nl.

bnı.

8408_V01plusAdv_fc.indd 24-25

ıntern.

24

# 4

december—2013

De economische crisis heeft deze situatie tot het randje gedreven. Mensen zijn het vertrouwen kwijt. Volgens Francesco Messori, Design Director en partner van D/DOCK, heeft de samenleving behoefte aan bedrijven die transparant zijn net als in de goede oude tijd. “Organisaties moeten terug naar hun wortels en handelen vanuit hun core values. Ze moeten beseffen dat ze in symbiose leven met hun human capital. De één kan niet zonder de ander. Daarom is het belangrijk te investeren in dat wat hen levend houdt: de werknemers.”

‘Een gelukkige werknemer produceert twintig procent meer dan een ongelukkige’ Focus op het gemoed Alledaagse dingen die werknemers gelukkig maken, maar niet binnen het industriële model passen zijn uit de huidige werkomgeving weggestreept. Emoties zijn taboe. Persoonlijke zaken zoals de hond uitlaten, een snelle boodschap doen of simpelweg een middag dutje onder werktijd past niet in het systeem. Deze survival of the fittest zorgt ervoor dat gevoelens als vermoeidheid, onzekerheid en stress genegeerd worden. Er is geen ruimte voor. Een werkomgeving die niet aansluit op de levensstijl en behoeften van de werknemers is hiervan het gevolg. D/DOCK vindt dit een kwalijke zaak. Een goede gemoedstoestand wordt voor vijftig procent bepaald door je genen en hangt voor vijftig procent af van de activiteiten en omstandigheden in de omgeving. Als werkzaamheden en omstandigheden in de werkomgeving als negatief ervaren worden, is de werknemer dus minstens vijftig procent van zijn tijd ongelukkig. Organisaties moeten zich daarom focussen op het individu en zijn gemoedstoestand. Dat is de eerste stap naar een gezonde werkomgeving. Messori: “Wanneer een voetballer uitgeput raakt, wordt hij door de coach naar de 25

20-12-13 14:35

artikel

kant gehaald en gewisseld. Een teamgenoot neemt het over en de uitgeputte voetballer kan aansterken. In de volgende wedstrijd kan hij weer volop mee voetballen.”

‘Organisaties moeten zich focussen op het individu’ Gelukkig en gezond Met als uitgangspunt dat iedere organisatie gelukkige en gezonde werknemers wenst, ontwikkelde D/DOCK het Healing Office concept. Een werkomgeving waarbij de focus ligt op de gemoedstoestand en gezondheid van het individu. Een gelukkige werknemer produceert twintig procent meer dan een ongelukkige collega. Uit onderzoek blijkt dat geluksgevoel wordt gestimuleerd door drie factoren: autonomie, competentie en verwantschap. Door het ontwerpen van een hybride omgeving die deze factoren stimuleert, ontstaat een community in een veilige omgeving die wordt gestuurd

artikel

door etnische waarden. Activiteiten als sporten en gezond eten zijn in zo’n community vanzelfsprekend. Dit heeft niet alleen invloed op de gemoedstoestand van werknemers maar ook op het ziekteverzuim. Maar liefst zestig procent van het verzuim wordt veroorzaakt door aan voeding gerelateerde ziektes of door een hoge mate van stress. D/DOCK streeft naar een verlaging van het ziekteverzuim door omgevingen te creëren met een maximum aan controle over de eigen werkomgeving, een evenwicht tussen pump-up en low-stress zones, lage mailvolumes en hoge beslissingssnelheden. Meer face to face communicatie middels het introduceren van zogenoemde hub’s: adaptieve omgevingen die goed aansluiten op de levensstijl en individuele wensen van werknemers. Een gezond interieur zonder toxische stoffen en met voldoende verse lucht, en een uitgekiende catering voor alle werknemers zijn hierbij belangrijke basisprincipes. Het toepassen van deze ontwerpbenadering kan een grote impact hebben op de omzet en kostenstructuur van een organisatie. Het bedrijf zal hiertoe zelf wel mee moeten werken aan de transitie. Veel taboes op de werkvloer zullen moeten worden geslecht en het bouwen aan een community gebaseerd op ethische en sociale waarden vormt een belangrijk onderdeel van het uiteindelijke geluksgevoel van de werknemers en dus ook van de uiteindelijke output.

‘D/DOCK streeft naar adaptieve omgevingen die goed aansluiten op de levensstijl en individuele wensen van werknemers’

In kleermakerszit Internetpioniers als Facebook en Google zijn volgens Messori voorbeelden van symbiotische organisaties met een gezonde werkomgeving. Voor het interieur van Google Amsterdam werd uitgegaan van het Healing Office concept. “Google beseft dat een goede gesteldheid van de werknemer leidt tot succes.” Bij Google Amsterdam werd de werkomgeving benaderd als interactief landschap. In het midden van de werkvloeren zijn alle publieke functies samengebracht in de cave. Hier bevinden zich de concentratie ruimten, meeting rooms, printers en de pantry. Rondom de cave zijn de neighbourhoods gecreëerd. Dit zijn de persoonlijke werkplekken ingedeeld per afdeling. Door deze indeling ontstaat een 360 graden uitzicht over Amsterdam waar alle werknemers van kunnen genieten, management of niet. In het landschap zijn diverse typologieën toegepast om door de dag heen te voldoen aan de behoeftes van de werknemers. Ze kunnen zich terugtrekken in een concentratieruimte of in een meetingroom. Om te blijven stimuleren en prikkelen zijn alle ruimtes voorzien van een uniek interieur. De loungespots die door het hele kantoor te vinden zijn, zijn informele werkplekken waar werknemers net als thuis met de laptop op schoot in kleermakerszit kunnen werken. In tegenstelling tot het clean desk policy van Het Nieuwe Werken, hebben alle Googlers een eigen bureau. Foto’s en persoonlijke voorwerpen sieren de werkplekken en men heeft zelfs de mogelijkheid zelf meubilair mee te nemen vanuit huis. Men kan de werkomgeving zo aanpassen dat het voelt als thuis; een vertrouwde plek waar men zich prettig en gelukkig voelt.

bnı.

8408_V01plusAdv_fc.indd 26-27

ıntern.

26

# 4

december—2013

27

20-12-13 14:35

Geberit Monolith The Floor is Yours

Wereldklasse.

TWEED 2924 Tweed 2924

TWEED Tweed met zijn in twee richtingen lopend patroon creëert over het gehele oppervlak een design dat doet denken aan modestoffen en wordt gedefinieerd door het organische patroon van onregelmatige ‘vlekjes’. Het raakt de zintuigen en laat de materialen meespelen in de sfeer binnenshuis. De kern van de kleurenlijn wordt gevormd door een assortiment neutrale kleuren, variërend van warmere tinten grijs, beige en bruin tot het koelere grijs en antraciet. Helderder kleuren in rood, blauw en geel geven het assortiment een algemene indruk van levendigheid. De kleurenlijn bestaat uit 13 kleuren.

Geberit Monolith sanitair elementen inspireren direct bij het eerste aanzicht en ook de details vallen op, dankzij de hoogwaardige materialen. De elementen bieden veel ruimte voor individuele wensen, zo kunnen ze bijvoorbeeld gecombineerd worden met verschillende wastafel- en toiletmodellen. Geberit Monolith voelt zich in elk huis thuis, of het nu een appartement of een luxe villa is.

www.desso.com bnı.

8408_V01plusAdv_fc.indd 28-29

ıntern.

28

2QWGHNPHHURS̛ZZZJHEHULWQOPRQROLWK

20-12-13 14:35

Home Trade Center Vakdagen 9 t/m 11 februari 2014

Wat Waar Wanneer Wie bent u Wie ontmoet u Contact

Home Trade Center Vakdagen Symfonielaan 1, 3438 EW Nieuwegein 9 t/m 11 februari 2014 Interieurprofessional Interieurfabrikanten in de breedste zin van het woord [email protected] www.hometradecenter.nl 030 303 27 00

Under-Cover Doorframes®: the art of less! Onzichtbare naadloze binnendeurkozijnen Het strakke interieur. Al jaren een trend. In het ontwerp zoeken architecten ook naar bouwkundige producten die aansluiten op deze stijl. Zo min mogelijk storende lijnen. Vanuit deze gedachte ontwikkelde Under-Cover Doorframes

Glazen deuren/wanden

het ‘onzichtbare en naadloze’ binnendeurkozijn. Met het systeem kunnen deuren volledig opgaan in de wand of juist als

Douche/badkamer systemen

eyecatcher fungeren. www.under-cover-doorframes.com

Glazen balustrades Glasluifels

De Benelux vakbeurs voor interieurdecoratie en huislinnen

Beloopbaar Glas

Maatwerk in zowel advies als producten MeerGlas BV Broekermeerstraat 122 2131 AT Hoofddorp T 023 2302010 F 023 2302011 www.meerglas.com

bnı.

8408_V01plusAdv_fc.indd 30-31

2-5 Feb. 2014 Zondag

Woensdag

Flanders Expo Gent www.intirio.be ıntern.

30

# 4

twitter.com/intirio facebook.com/intirio

december—2013

Textirama vzw/asbl Poortakkerstraat 90 BE-9051 Gent tel: +32(0)9/24 38 450 - fax: +32(0)9/24 38 455 - [email protected]

31

20-12-13 14:35

www.baars-bloemhoff.nl

hét startpunt voor uw interieurproject iPad & Smartphone vriendelijk Online proefmonsterservice Tal van inspirerende projecten Enorm aanbod van materialen

Stratificato Massief HPL De interieurarchitect kent Abet Laminati van oudsher als trendsetter in HPL-land en dan vooral van de dunne HPL-plaat die op een drager moet worden geplakt. Velen realiseren zich echter niet dat in principe iedere dunne HPL ook als massieve zelfdragende plaat geleverd kan worden: Stratificato, Straticolor, Full colour en Black-All. Omdat de decorzijden van de plaat vrij te kiezen zijn uit zowat elke serie kleuren en structuren, is er voor ontwerpers een onbeperkte keuze aan combinaties te maken. En, alle massieve combinaties zijn per plaat leverbaar!

www.abet.nl Inrichting van de Zorg blijft zich ontwikkelen. Alle mogelijke zorg- en woonvormen vragen om invulling. En interieurinrichting. Dat vraagt om slimme concepten en maatwerk in persoonlijke zorg, woonbeleving en gastvrijheid. Mooie uitdagingen voor ons en voor u als architect. Met mooie resultaten. En die mogen getoond worden! Laat zien wat u kunt en neem plaats op het Architectenpodium op www.vervoort.nl. Een extra service aan u. Maar ook aan onze bezoekers. Vervoort stelt u graag aan elkaar voor.

Het Architectenpodium Het podium voor elke architect om mooi werk te tonen en te krijgen!

Lacinta š de nieuwe exclusieve bureaustoel van Züco (in Spaans “de gordel”) š een significant ontwerp van de aluminium gordel die om de rug heenloopt.

Showroom, kantoor en logistiek centrum Edisonstraat 3 | Goirle | Nederland | T +31 13 534 00 34 | [email protected] | www.vervoort.nl

bnı.

8408_V01plusAdv_fc.indd 32-33

ıntern.

32

# 4

december—2013

www.dauphin.nl

Lacinta met de ingenieuze in drieën gedeelde zitting met automatisch aanpassing aan iedere zitpositie. De elegant gevormde rugleuning volgt in perfecte samenwerking met de driedelige zitting iedere beweging van de gebruiker en maakt zitten tot een belevenis.

33

20-12-13 14:35

academie

academie

tekst & beeld: Maaike Schmeets

huis. De keuken moest geen ‘keuken keuken’ worden maar een koppeling gaan vormen met een meubelstuk.

Leerzame stage in Kopenhagen

Stalen hoekprofielen Bij de start van mijn opdracht kreeg ik een stapel schetsen en stalen hoekprofielen als materiaal. Maar waar begin je mee bij het ontwikkelen en ontwerpen van een ‘keukenmeubel’? Ik vroeg me af wat verder het concept was. Maar FRAMA bleek één groot concept te hebben dat uitgaat van heldere lijnen en natuurlijke materialen, grafisch is en wars van iedere vorm van opsmuk. Voor mij was dit iets heel geks. Ik leerde altijd een concept te maken per project als uitgangspunt voor het hieruit voortvloeiende ontwerp.

Les 1: Een meubel hoeft niet per se te ontstaan vanuit een concept, het kan ook ontstaan vanuit een idee.

Les 3: Je kan een ontwerp wel tien keer uittekenen, toch klopt het in de werkplaats vaak niet. Houten kisten Ik wilde geen lades maar grote kisten. Hier hadden we een bijpassend geleidingssysteem voor nodig. Ik had bedacht om de glijders op het frame te monteren. Al heel snel bleek dat dit niet ging werken. Er moest een concessie gedaan worden. Uiteindelijk is besloten in het frame acht millimeter dikke platen te plaatsen. Hierop kon het geleidingssysteem gemonteerd worden en het bracht extra stevigheid binnen het frame. Langzaam ontstond de keuken. Samen met de houtspecialist bedacht ik een manier om de kisten eenvoudig te laten lijken en tegelijkertijd het geleidingssysteem goed functionerend te krijgen.

Na de schetsanalyse volgde de maatbepaling en werkte ik de technische tekeningen uit. Toen ik dacht de correcte technische tekeningen te hebben, kwam bij het eerste overleg in de staalwerkplaats de aap uit de mouw. In de stalen hoekprofielen bleken perforaties te zitten. Er was iets mis gegaan in de communicatie tussen Niels en mij. Want als je geperforeerde gaten hebt (de een is 1,5 centimeter doorsnede en de ander 0,75), heeft tekenen op de millimeter niet zo heel veel zin.

Voor haar studie Interieurarchitectuur aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht, liep Maaike Schmeets stage bij het bedrijf FRAMA in Kopenhagen. “Deze stage heeft mij de ogen geopend. Veel van wat eerst vanzelfsprekend leek binnen een ontwerpproces, is nu geen vaststaand gegeven meer.” In deze Intern vertelt ze wat ze tijdens haar stage leerde.

Toen ik dit jaar voor mijn studie een aantal maanden stage moest lopen, zag ik dat als uitgelezen kans om naar het buitenland te gaan. Graag wilde ik naar Kopenhagen, de stad die mij herinnerde aan zo veel moois: aan de prachtige oud- en nieuwbouw, de mensen, de eigenzinnige Scandinavische mode en het wereldberoemde design. Door een uitwisselingsstudent uit Denemarken kwam ik in contact met het bedrijf FRAMA, waar ik uiteindelijk stage ben gaan lopen. Sfeervol en aangenaam FRAMA werd in 2008 opgericht door Niels Strøyer Christophersen. In eerste instantie was het bedrijf een design agency met in 2010 een eigen meubelcollectie. Kort hierna ontstond het FRAMA-studiohuis waarin bnı.

8408_V01plusAdv_fc.indd 34-35

ıntern.

gewerkt wordt aan uiteenlopende opdrachten. Het FRAMA-team is dynamisch met een vast kern van drie personen. Het team wordt wisselend aangevuld met externe ontwerpers, vakmensen en architecten die ondersteuning geven aan de ontwikkeling van verschillende projecten. In het studiohuis, waar ik werkte, is een bijzondere badkamer. Het is een plek die met het interieur en de architectuur van het huis versmelt. Naast de functionele badruimte is het een uiterst sfeervolle en aangename plek om te vertoeven. In het huis vloeien de ruimtes geruisloos in elkaar over. De afwerking is rauw en de vormen zijn simpel. Mijn grootste opdracht was het realiseren van een conceptkeuken voor het studio34

Diezelfde middag nam Niels mij mee naar een loods waar een oud verroest en geperforeerd frame stond. In elkaar gezet met grote schroeven. Hier had hij dus het idee vandaan! Het deed mij een beetje denken aan het oude constructiespel van Trix. Als we dit effect wilden hebben, moesten wij ook grote schroeven gebruiken. Het concept begon bij mij te groeien: een keukenmeubel met grote schroeven en demonteerbaar.

Les 2: Ken de eigenschappen van het materiaal waar je mee werkt voordat je begint te ontwerpen. Materiaal als leidraad Het puzzelen kon nu echt beginnen. Ik zaagde een paar stukken van het geperforeerde staal en zocht uit hoe de knooppunten vorm te geven. Hoe voorkom je spleten in het frame? Hoe krijg je het stabiel? En kan het staal de grote belasting aan? Opnieuw heb ik een hoekprofiel uitgetekend, maar nu met het geperforeerde gatenpatroon. Op de computer bleek het een onmogelijke opgave, dus op naar de werkplaats om het frame zelf in elkaar te zetten. Ik noteerde de minimale en maximale maten voor de benodigde ruimte in het frame en zocht contact met de staalvakman. Er volgde een dag met Niels in de werkplaats. Zagen, monteren, meten en aanpassen. Het frame stond, maar tot mijn grote ergernis was het frame totaal niet stabiel! We voegden extra poten toe en na het aandraaien van de schroeven vond het frame zijn stabiliteit. # 4

december—2013

35

20-12-13 14:35

academie

tekst: Kees Berendsen

Les 4: Het maken van concessies kan juist leiden tot sterke oplossingen in het ontwerp.

Wat heeft de architect te zeggen?

Gasfles Tot mijn grote frustratie leken losse gaspitten in het keukenblad geen optie in Kopenhagen. Het gas in Kopenhagen is stadsgas en veel gassystemen zijn hier niet geschikt voor. We zijn naar een keuken showroom gereden om stiekem te kijken hoe dit probleem daar wordt opgelost. Wat bleek, het gassysteem zat aangesloten op een gasfles. Niels verklaarde mij voor gek, maar voor mij was het concept af. Als je dan toch een ‘keukenmeubel’ maakt en het frame demonteerbaar is, dan moet de keuken ook echt verplaatsbaar zijn. En dat kan als je het gassysteem aansluit op een gasfles. Toen ik dit had uitgelegd en Niels over de kosten van de net aangelegde gasleiding heen was, was ook hij om.

Heeft een architect nog iets te zeggen na oplevering van een door hem ontworpen appartementencomplex waarin een Vereniging van Eigenaren de wacht lijkt uit te maken? Kees Berendsen beantwoordt deze vraag naar aanleiding van een kwestie met een zonnescherm.

Les 5: Concepten kunnen tijdens het ontwikkelingsproces ontstaan. Portugees marmer en Deens hout FRAMA werkt enkel met natuurlijke materialen. Veel natuursteen, hout en staal. Deze materialen zijn uiteindelijk ook terug te vinden in de conceptkeuken. Portugees marmer, genaamd Hachee, gecombineerd met Douglas hout uit de Deense bossen. Van dit hout is ook de wasbak gemaakt. Het zijn stuk voor stuk materialen die gaan leven door gebruik. De keuze voor deze materialen was voor mij spannend. Wat gebeurt er als je een grote plaat dun marmer op een frame legt. Breekt het niet? Volgens Niels kan je daar heel lang over nadenken, maar door het toe te passen kom je erachter.

Les 6: Materiaal is er om getest te worden, eeuwig denken helpt je niet verder. Het voordeel van een ‘keukenmeubel’ is dat de scheidingen binnen een huis minder groot worden. Een verandering binnen het interieur is snel gemaakt. Doordat de keuken niet vastzit kan je hem mee verhuizen. Geen investering in je huis, maar een aanschaf voor de langere termijn. Het nadeel is dat alleen het keukenblok met het gassysteem verplaatsbaar is. De overige onderdelen zijn plaatsgebonden door de water- en elektriciteitsaansluitingen. Compleet Na zes maanden moest ik terug naar Nederland. De keuken was nog niet af. Afgelopen maanden zijn alle losse onderdelen zoals het marmeren keukenblad en de kisten tot één geheel gebracht en inmiddels is het keukenblok compleet. Alles past en werkt! De houten wasbak hangt en de machines zijn geplaatst. Op dit moment gaat de eerste keuken in productie. Het ontwerp is verkrijgbaar op aanvraag vanaf 10.000 euro. bnı.

8408_V01plusAdv_fc.indd 36-37

ıntern.

recht

Les 7: Het zelf produceren van een meubel, was voor mij een echte levensles. Voor mijn toekomst betekent het ontwerpen van deze keuken de inspiratie voor mijn afstuderen. De samenwerking met FRAMA en de verschillende vakmensen, zal ik blijvend koesteren. Met dank aan FRAMA (Niels Strøyer Christophersen, Christian Lindberg, Nina Guldager, Emil Krøyer) en partners (Dornbracht, ICooking, Hvidtved Sommer by Jesper Hvidtved, Byggeselskabet Maj by Christian Lindberg, Herfølge Kleinsmedie, Danpox). Zie ook www.framacph.com.

Maaike Schmeets

“Als kind was ik al bezig met interieur en mode. Na mijn opleiding aan het Nimeto moest ik een keuze maken. Ik keek in mijn boekenkast en zag dat deze vol interieurboeken stond. Ik besloot interieurarchitectuur te gaan studeren. Na de eerste week op de HKU wist ik voor honderd procent zeker dat interieurarchitectuur mijn passie is. Ik ontwerp graag vanuit een ondernemend oog, mensen moeten iets aan een ruimte hebben en deze op verschillende manieren kunnen gebruiken. In bijna elk ontwerp dat ik maak is interactie te vinden tussen mens, meubel en ruimte. Oude panden vind ik fantastisch. En ik haal graag inspiratie uit de geschiedenis en ziel van plekken en mensen. Het is mijn ambitie al deze facetten in mijn latere carrière te combineren.” 36

Een Vereniging van Eigenaren (VvE) pleegt met regelmaat te vergaderen over de gemeenschappelijke belangen van de appartementen waarin de eigenaren wonen. Wonen moet leuk blijven en waar het niet leuk is of waar het dagelijkse leven hinder ondervindt van gebreken, zorgt de VvE ervoor dat daar ‘verbetering’ in komt. Maar is die verbetering wel altijd een verbetering? Kan de architect een stokje steken voor de vrolijke of praktische plannen waartoe VvE’s bij vergadering soms besluiten? Zonnescherm Aanleiding tot deze vragen is een kwestie die speelde tussen iemand die een zonnescherm had geplaatst dat niet voldeed aan de regels van het architectenbureau. Tegelijk had de VvE besloten dat het type zonnescherm dat geplaatst was, niet was toegestaan. De kwestie mondde uit in een verzoekschriftprocedure waar de geldigheid van het besluit van de VvE inzet was. De architect was daarin geen partij, zijn input ging niet verder dan zijn verklaringen met betrekking tot datgene wat er speelde. Maar stel nu eens dat hij zelf op basis van zijn auteursrecht stelling had genomen en het bezwaar dat hij had geldend had willen maken. Zou hij dan kans maken dat zijn bezwaar gehonoreerd zou worden? Hardheid van omstandigheden Om met de deur in huis te vallen: ja, hij maakt zeker kans. En zoals juristen daar dan graag aan toevoegen, ‘dat hangt dan wel af van de omstandigheden van het geval’. Dat klinkt flauw, maar het is wel waar. De architect heeft als gereedschap het auteursrecht en of hij daar een rake klap mee kan uitdelen wordt niet alleen bepaald door de hardheid van het gereedschap, maar ook door de hardheid van de omstandigheden. Een zaak waarin de architect zich verzette tegen het aanbrengen van dakkapellen op zijn woningen ging de # 4

december—2013

In de rubriek recht komen allerlei juridische zaken aan bod. Stuit je wel eens op een juridisch probleem? Heb je een vraag over bouwrecht, auteursrecht of ondernemingsrecht? Mail je vraag of probleem naar [email protected].

Kees Berendsen

Kees Berendsen is expert op het gebied van intellectueel eigendomsrecht. Hij is gespecialiseerd in auteursrecht, modelrecht en merkenrecht, maar behandelt ook contractuele kwesties en incasso zaken. BNI-leden betalen een uurvergoeding van 150 euro. Leden die een service-abonnement afsluiten krijgen op het uurtarief een korting van 50 euro. In geval van conflicten is een eerste globale beoordeling van de vraag of er sprake is van een ‘zaak’ gratis. Voor vragen mail [email protected] of bel 06.54964781.

mist in, omdat bleek dat de architect niet zozeer een principieel bezwaar had tegen dakkapellen op deze woningen, maar slechts tegen de afmetingen van de dakkapellen. Een andere zaak waar de architect zich verzette tegen het totaal veranderen van de kleurstelling waarin hij een gebouw had ontworpen, ging de geschiedenis in als glansrijk gewonnen. Reputatieschade De eerste zaak was zacht als boter omdat de architect niet kon aantonen dat door het aanbrengen van de dakkapellen in een andere maat dan hij wenste, zijn naam als architect zou schaden. De zaak van de wijziging van de kleuren van een appartementencomplex was bikkelhard omdat de specifieke kleurstelling van het exterieur van het gebouw en de daartoe behorende gevels een eminente plaats in het architectonische werk innam. De verandering van de kleur zou leiden tot een ontoelaatbare aantasting, die nadeel zou kunnen aanbrengen aan de goede naam van de architect. Belangenafweging Recht en ook auteursrecht gaat bijna altijd gepaard met belangenafweging. De besproken kleurzaak zou er een stuk slechter voorstaan als het herstel van het gebouw in de oorspronkelijke kleur een fortuin zou kosten. Maar dat viel erg mee. De formulering van de rechter was dan ook dat de architect voldoende belang had om zich tegen de wijziging van zijn ontwerp te verzetten. Hoe zat dat bij het zonnescherm? De rechter vernietigde het besluit waarbij toestemming was geweigerd om het zonnescherm op het balkon van de betreffende woning te bevestigen. Het scherm mocht worden aangebracht. Deze uitspraak was gebaseerd op de beoordeling van de gedragsregels die gelden tussen de betrokken partijen en niet op het auteursrecht. Gelet op de omstandigheden van het geval had de architect denk ik betere kansen gehad op een goede afloop. 37

20-12-13 14:35

de selectie van…

de selectie van…

tekst & beeld: Daan Buscop

Tijdschriftenrek kleurrijk detail

De kracht van combineren

Een tijdschriftenrek geeft een ruimte kleur. Het rek kan op een tafel staan of tegen een kale muur in bijvoorbeeld een studeerkamer, keuken of leeshoek. Dit rek is gemaakt van eikenhout, de tijdschriften doen de rest. Door de bladen in het rek te plaatsen ontstaat contrast qua kleur en materiaal.

Bij het inrichten van een woning vindt Daan Buscop van designlovers.nl het belangrijk een rustige uitstraling te creëren door vooral natuurlijke producten te gebruiken. Daarnaast zoekt hij graag naar een spanningsveld. Dit doet hij door te experimenteren met contrasterende kleuren en materialen.

Bad Quartz mat wit

Dit bad is gemaakt van verbrijzelde quartz steen waaraan een composiet is toegevoegd. Het is een prachtig ontwerp en heeft een mooie mat witte uitstraling. Zet dit vrijstaande bad op een gietvloer en je hebt een geweldige combinatie. Wanneer het met een donkere achtergrond wordt geplaatst gaat alle aandacht uit naar het ontwerp. Door gebruik te maken van verschillende materialen, ontstaan interessante spanningsvelden.

Zebrano met staal schitterende combinatie

Onbewerkt staal gecombineerd met zebrano hout. Deze combinatie geeft exact de uitstraling die ik in mijn interieurprojecten zoek. Het enige wat deze kast nodig heeft, is dat hij mooi wordt aangelicht. De kast is goed te gebruiken in een open ruimte of naast een pilaar in plaats van ervoor. designlovers.nl

Designlovers.nl is een onderdeel van Daan design & interieur. Een initiatief voor meubelontwerpers: getalenteerde designers presenteren hun interieurontwerpen in de showroom van Daan design & interieur. Meestal zijn het ontwerpen die uit verschillende materialen bestaan. Bij het realiseren van interieurprojecten worden de ontwerpen ook gebruikt. Zie www.designlovers.nl.

Eiken op staal

Volkern op eiken

eenvoud en sfeer

massief en compact

Deze setting is mooi door zijn eenvoud. Er is met verschillende materialen gewerkt. Zo ligt het eikenhouten blad op een onderstel van gepoedercoat staal. Door de tafel te combineren met een stoel die contrast geeft, ontstaat een combinatie die in balans is. Het geheel straalt rust, eenvoud en sfeer uit. Wanneer interieurproducten gebruikt worden die een natuurlijke kleur hebben, is een combinatie met opvallende elementen aan de muur geweldig. bnı.

8408_V01plusAdv_fc.indd 38-39

ıntern.

38

Volkern is een High Pressure Laminate plaat die speciaal geproduceerd wordt voor buitentoepassingen. Het is een massieve, compacte plaat opgebouwd uit houtvezels of papier waaraan een op fenolhars gebaseerd bindmiddel is toegevoegd. Gecombineerd met een eikenhouten onderstel ontstaat een geweldig bureau. De kracht zit in de combinatie van verschillende materialen. # 4

december—2013

39

20-12-13 14:35

interview

interview

tekst: Klaartje Bax beeld: Margreet van der Hoeven

“Mijn vader vond het onzin dat vrouwen gingen studeren. Hij had zelf een bedrijf dat wereldwijd kassen bouwde. Op een goed moment werkte mijn vader samen met een interieurarchitect uit Rotterdam. Ik stelde hem allerlei vragen en vertelde hem dat ik graag bouwkunde wilde studeren. Die interieurarchitect heeft er toen bij mijn vader voor gepleit dat ik interieurarchitectuur mocht studeren.”

‘Ik vecht voor mijn opdrachtgever’

“Hij ging akkoord, maar toen de opleiding nog. Ik was pas 16 jaar, terwijl je 18 moest zijn om toegelaten te worden. Gelukkig vonden ze het de moeite waard om een uitzondering te maken. De opleiding was heel degelijk. Goede docenten die hun vakmanschap overbrachten. De ontwerplessen van Rob Parry vond ik erg inspirerend.” Vriendschap “Mijn eerste baan was bij de vader van Jan des Bouvrie. Jan werkte ook in de zaak. Heel gezellig, veel gelachen, maar het was niets voor mij. Des Bouvrie deed veel interieurs van woonhuizen en verkoop van meubels en servies. Ik wilde meer bouwkundige uitdagingen. Bij het architectenbureau waar ik daarna aan de slag kon, heb ik enorm veel geleerd zoals het uitwerken van bouwkundige plannen en bouwvergaderingen leiden. Na 2,5 jaar in loondienst, besloot ik voor mezelf te beginnen. Het liep meteen als een trein.” “De uitbouw en verbouw van een villa in Wassenaar was mijn eerste opdracht. Tijdens de verbouwing en ook in de voorbereidende fase had ik steeds overleg met de opdrachtgever. Dat vind ik erg belangrijk. Een opdrachtgever moet blij zijn met het eindresultaat, dus ik betrek hem of haar altijd bij het proces. Een leuke bijkomstigheid is dat er mooie vriendschappen uit voort kunnen komen. Omdat je zo intensief met mensen bezig bent, leer je elkaar goed kennen. Met veel opdrachtgevers heb ik nog contact. Bij de villa in Wassenaar kom ik nog steeds over de vloer.” Vechten “Typerend voor mijn werk en werkwijze is dat ik heel ver ga in de details. Niet alleen qua afwerking, maar ook met bijvoorbeeld installaties. Zo heb ik veel gedaan voor Brabant Water. Ik ontwierp het interieur van enkele kantoren en ik deed de transformatie van een monumentaal pand tot bedrijfsrestaurant met vergadermogelijkheid in Breda. Bij zo’n bedrijf heb je te maken met bereikbaarheid van installaties. Een gestuct plafond staat mooier, maar je kunt nergens meer bij. Ik heb toen heel lang met de installateur om de tafel gezeten om te onderzoeken hoe we in esthetisch en ook in praktisch opzicht een goede oplossing konden bedenken. Ik ga heel ver om tot een goed resultaat te komen. Ik vecht voor mijn opdrachtgever.”

Transformatie van de Sint Ansfriduskerk tot kinderdagverblijf voor Stichting Kinderopvang Amersfoort

Het kostte haar wel wat overredingskracht, maar uiteindelijk kon Margreet van der Hoeven begin jaren zestig beginnen als jongste leerlinge aan de Academie voor Beeldende Kunst in Rotterdam. Als enige vrouw van haar lichting startte ze een eigen interieurarchitectenbureau. Vijfenveertig jaar later kan ze terugkijken op een glanzende carrière en is ze nog altijd vol in bedrijf. bnı.

8408_V01plusAdv_fc.indd 40-41

ıntern.

Meer betekenen “In de loop der jaren heb ik allerlei soorten opdrachten gedaan. Winkelcentra, hotels en kantoorgebouwen. Ik heb veel gedaan voor Nationale Nederlanden, Delta Lloyd, Aegon, de Bilderberg Groep. Tegenwoordig wordt alles aanbesteed. Terwijl je vroeger meer ‘vaste klanten’ had. Was je eenmaal ergens binnen en had je een opdracht goed volbracht, dan kwamen ze daarna automatisch bij je terug. Nu werkt alles met inschrijvingen. Daar ben ik niet zo gelukkig mee. 40

# 4

december—2013

Bedrijfsrestaurant voor Politiebureau regio Midden- en West Brabant, Oosterhout

Margreet van der Hoeven BNI-lid sinds 1975

41

20-12-13 14:35

interview

inbox nbo

nieuwe leden

Interieur ur drieluik d Je moet veel tijd en geld investeren en ziet er soms niets van terug.” “De rol van interieurarchitect is in al die jaren niet veel veranderd. Een interieurarchitect kan vaak meer voor een organisatie betekenen dan een opdrachtgever denkt. Ik word vaak alleen gevraagd voor het interieur, maar als je goed nadenkt over een gebouw en het gebruik ervan, kan dit soms leiden tot logistieke verbeteringen of veranderingen in de opbouw van een organisatie. Het is aan de interieurarchitect zelf om al die mogelijkheden voor het voetlicht te brengen.” Nieuwe technieken “Ik probeer op de hoogte te blijven van alle nieuwe ontwikkelingen. Ik lees alles over het vak, nieuwe technieken en werkwijzen. En dat is ook nodig anders kun je nieuwe opdrachten niet aan. Zo heb ik een groot zorgproject opgeleverd in Limburg. De Nieuwe Munt is een nieuwe wijk in het dorp Tegelen waar mensen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen. Een deel van onze opdracht bestond uit het inrichten van

'Ik heb jarenlang tachtig uur per week gewerkt'

gemeenschappelijke woonkamers in gebouwen met koop- en huurappartementen. In deze ruimten kunnen bewoners terecht voor contact met hun buren, een verjaardagsfeest of maaltijd. De verschillende kamers hebben een eigen kleur en type meubilair om de herkenbaarheid te bevorderen. Zeker in de zorg komen steeds nieuwe, verbeterde materialen, kleuren, technieken op de markt. Dat moet je als interieurarchitect wel weten.” “Maar ik doe niet alles meer zelf. Ik besteed veel uit. Zo heb ik leren tekenen op de computer, maar ik heb dat niet in praktijk gebracht. Ik schets op papier en heb anderen die dat voor me uitwerken. Het BIM verhaal vind ik ongelooflijk interessant, maar dat heb ik voor mijn bureau niet meer opgestart.” “Ik heb jarenlang tachtig uur per week gewerkt. Op het hoogtepunt had ik dertien man in dienst, hartstikke fijn personeel. Dat heb ik langzaam wat afgebouwd. Qua opdrachten is het nu lastiger. Ik heb nog een iemand in dienst. Voorlopig denk ik nog niet aan stoppen. Ik ben 68. Zolang ik fit ben, ga ik door met werken. Ik vind het veel te leuk.”

In Rotterdam is tot 30 maart 2014 ‘1:1 Sets ts voo voor Erwin Olaf’ en de parallelle expositie ‘Bekleidung’ te zien. Samen vormen ze het eerste deel van een drieluik dat Het Nieuwe et eers Instituut de komende jaren wijdt aan het interie interieur. In dit eerste deel vormen twee gedachten het uitgangspunt: het idee van interieur nterieu als uitdrukking van het individu en het interieur als startpunt van architectuur. www.h www.hetnieuweinstituut.nl

Internationale onal beurzen Van 8 tot 11 januari vindt in Frankfurt de grote iinternationale textielbeurs Heimtextil plaats. Kijk op heimtextil.messefrankfurt.com. .com. In Hannover kom je op Domotex 2014 van 11 tot en met 14 januari alles te weten vloeren en vloerbekleding. Meer info op n over v www.domotex.de. Op imm cologne presenteren enteren van 13 tot en met 19 januari ruim 1100 vertegenwoordigers van grote merken uitt vijftig verschillende landen de nieuwste producten en trends op het gebied van meubels bels en inrichting. Zie www.imm-cologne.com. Voor de laatste ontwikkelingen op het gebied bied v van woondecoratie en woonstijl ga je naar Maison&Objet in Parijs. Deze beurs is te bezoeken van 24 tot en met 28 januari 2014. bezoe Meer informatie op www.maison-objet.com. om.

Materiall Xperience Xp Van 22 tot en met 24 januari is in Ahoy Rotterdam otterda het materialenevenement Material Xperience . Te ontdekken zijn innovatieve materialen, nieuwe techniee en inspirerende in ken en bijzondere toepassingen. Het thema ma is d dit jaar The Smart Environment. www.materialxperience.nl

Maaike Schmeets Maaike Schmeets is vierdejaars student interieurarchitectuur aan de Hogeschool van de Kunsten Utrecht. In 2013 heeft zij 6 maanden stage gelopen bij Frama in Kopenhagen. Ze studeert in juli 2014 af.

Chris Pachen Chris Pachen studeerde in 1990 af aan de Academie voor Beeldende Kunsten te Maastricht. Daarna volgde hij vier jaar de architecten-opleiding aan de Academie van Bouwkunst. Na vijfentwintig jaar het vak te hebben uitgeoefend vond hij in mei 2013 de tijd rijp een eigen bureau te stichten: N Interieurarchitecten (www.n-interieurarchitecten.nl).

Jip Zewald

Suite in Hotel Atlantic, Kijkduin

Rectificatie tific Per abuis is in Intern #3 2013 (BNI-prijs special) pecial de verkeerde portretfoto geplaatst bij het project van Hanna Lee. Hanna Lee deed eed de bachelor opleiding van de Gerrit Rietct ‘A sc veld Academie. Met haar afstudeerproject scenic contemplation’ werd zij genomineerd voor de BNI-prijs 2013.

Lid van verdienste ver Joke van Hengstum werd op 15 oktober door he het BNI-bestuur verrast met de mededeling dat zij lid van verdienste is geworden.. Joke heeft veel voor de vereniging en voor 80 in h het vak betekend. Ze zat van 1975 tot 1980 het BNI-bestuur als secretaris en van 1996 tot 1999 als voorzitter. Ook is ze sinds 2008 president van de ECIA, een taak die nds 200 ha ze in 2014 zal overdragen. De BNI hoopt van harte dat Joke zich met haar kennis en gedrevenheid voor de vereniging blijft inzetten. zetten

Jip Zewald doet de master Interieurarchitectuur aan ArtEZ hogeschool voor de kunsten in Zwolle en verwacht af te studeren in juli 2015. Hij begon in 2006 met de bachelor hbo Bouwkunde in Arnhem, stroomde enthousiast en vol passie door naar de master Architectuur aan ArtEZ, maar kwam er gedurende deze studie achter dat ontwerpen vooral van binnenuit moet komen en niet alleen van buitenaf. Daarom switchte hij naar de master Interieurarchitectuur.

Lieven Poutsma Lieven Poutsma won in september met zijn afstudeerproject de BNI-prijs 2013 (bachelor). Hij begint zijn loopbaan in een tijd van recessie. “Dit betekent voor mij uitdagingen vinden en organiseren. Door te praten over de toekomst van de interieurarchitect probeer ik nieuwe ingangen te vinden.”

In memoriam emo Op 22 november 2013 is Louis de Boer overleden. verled Zijn dierbaren hebben hem op 26 november jl. naar zijn laatste rustplaats ats te Sneek S gebracht. Hij was lid sinds 18 juni rt toegedragen. toeg 1992 en heeft de BNI altijd een warm hart Van 2005 tot 2010 zat hij in lei com het bestuur. Ook is hij jarenlang in allerlei commissies en werkgroepen actief geweest. De BNI is hem zeer dankbaar voor zij zijn inzet en betrokkenheid, en wenst zijn familie en vrienden veel sterkte toe.

bnı.

8408_V01plusAdv_fc.indd 42-43

ıntern.

42

# 4

december—2013

Joey Rademakers Joey Rademakers is Master Interior Architecture en winnaar BNI prijs 2013 (master). Volgens de BNI-prijs jury heeft hij met zijn project ‘wanneer is wonen?’ bewezen dat hij over de competenties beschikt die je als interieurarchitect moet hebben.

43

20-12-13 14:35

Soundlight Comfort Ceiling is een unieke integratie van verlichting en akoestiek in een plafondsysteem. Het biedt rust en verbetert het welzijn en de prestaties in een kantooromgeving.

Meer ruimte voor creativiteit Organiseer elke ruimte, elke kast en elke lade van uw project zó dat uw klant er zich helemaal in terugvindt. Surf naar www.taor.com voor meer info.

De LED verlichting is geïntegreerd in een akoestisch hoogwaardig plafond en past zich aan, naarmate de natuurlijke lichtsterkte verandert. Voor meer informatie kunt u terecht bij onze adviseurs. Industrielaan 9, 5061 KC Oisterwijk Tel. 013-5299360 @normakoestiek

g

www.facebook.com/normakoestiek

TA'OR is een product van Van Hoecke, Europark-Noord 9, 9100 Sint-Niklaas (B), +32 (0)3 760 19 00 (B) en +31 (0)418 569 062 (NL), [email protected]

www.normakoestiek.nl

Of het nu gaat om het interieurontwerp voor een hotelproject of de inrichting van een kantorencomplex, op de Heimtextil vindt u de ideale partner. Meer dan 2600 internationale exposanten, waarvan meer dan 400 bij Contract Creations, presteren hier hun laatste noviteiten. De Heimtextil is wereldwijd het belangrijkste platform voor de projectsector. Daarvoor kan de beurs ook vertrouwen op de grote competentie van haar partners zoals de AIT en de IHA. Benut deze unieke kans om hier contacten aan te knopen en te verdiepen.

Home Trade Center wenst u warme en stijlvolle dagen toe! Ook in 2014 bent u bij ons weer van harte welkom www.hometradecenter.nl

The Finetextured Collection Wegens succes nog verder uitgebreid

Snelste en meest realisƟƐĐŚĞ teken- en renderƐŽŌǁare op de markt!

Een echte trend op poedercoating gebied! De oppervlakte LVÀMQJHVWUXFWXUHHUGHQJHHIWGDDUGRRUHHQZDUPHHQ OX[HXLWVWUDOLQJ(YHQWXHOHRQHIIHQKHGHQLQGHRQGHUJURQG JHPDVNHHUGGDDUQDDVWKHHIW7KH)LQHWH[WXUHG&ROOHFWLRQ HHQKRJHRSSHUYODNWHKDUGKHLGHQEHVFKLNWGXVRYHUEHWHUH NUDVEHVWHQGLJGHHQVOLMWYDVWHHLJHQVFKDSSHQ7KH)LQHWH[WXUHG &ROOHFWLRQNHQWPLQGHUYXLODDQKHFKWLQJGDQJODGGHJODQ]HQGH SRHHUFRDWLQJVHQLVWHYHQVPDNNHOLMNHUWHUHLQLJHQ

De Riemsdijk 4 - Tiel

graƟƐϭϱ͘ϬϬϬďŝďůŝŽƚŚĞĞŬelementen ϯϱϬ͘ϬϬϬŐĞďƌƵŝŬerƐǁerĞůĚǁŝũĚ

Tel.: 0344 – 620662

www.eurolacke.nl

www.intericad.eu ericad..eu

[email protected]

Als het om houten vloeren gaat EIGEN PRODUCTIE – SCHERPE PRIJZEN – 15 JAAR GARANTIE

Product Onze duoplank bestaat uit een 2-laags systeem van een watervaste berken multiplex drager. En de toplaag is van massief eikenhout van kwalitatief hoogwaardig Europees eiken. De onderlaag bestaat uit multiplex. Deze zeven houten fineerlagen die kruislings op elkaar verlijmd zijn zorgen er voor dat de duoplank mooi en stabiel is, waardoor de werking is geminimaliseerd. Onze houten vloeren zijn geschikt voor wandbekleding en vloerverwarming. Eigen beheer Kortom, of het nu gaat om de aankoop van ruwhout, het drogen, produceren, bewerken of afwerken van het materiaal;

bnı.

8408_V01plusAdv_fc.indd 44-45

ıntern.

www.kika.nl Giro 8118

wij hebben het gehele proces van bewerking tot het eventueel leggen in eigen beheer. Wij leveren eveneens in het buitenland. Waarin onderscheiden wij ons? Onze vloeren zijn van Nederlands fabrikaat en worden custom made gemaakt zodat wij iedere wens van de klant kunnen honoreren. Daarnaast leveren wij tegen scherpe prijzen een prachtig en eerlijk product en een daarbij passende garantie van 15 jaar. Mocht u geïnteresseerd zijn in onze mogelijkheden dan kunt u uiteraard geheel vrijblijvend contact met ons opnemen. Ook sturen wij u graag een aantal staaltjes op zodat u een indruk kunt krijgen van de verschillende mogelijkheden.

44

tel. 0512 - 212414 info@dutzfloors.com www.dutzfloors.com

# 4

december—2013

45

20-12-13 14:35

Under-Cover Doorframes®: the art of less! Onzichtbare naadloze binnendeurkozijnen Het strakke interieur. Al jaren een trend. In het ontwerp

the show

zoeken architecten ook naar bouwkundige producten die aansluiten op deze stijl. Zo min mogelijk storende lijnen. Vanuit deze gedachte ontwikkelde Under-Cover Doorframes het ‘onzichtbare en naadloze’ binnendeurkozijn. Met het systeem kunnen deuren volledig opgaan in de wand of juist als eyecatcher fungeren. www.under-cover-doorframes.com

De Benelux vakbeurs voor interieurdecoratie en huislinnen

2-5 Feb. 2014 Zondag

CUBICS VOOR ORGANISATIE

Voor exclusieve informatie vooraf: nu registreren op contract-business.messefrankfurt.com GEKWARTIERD HOUTFINEER

[email protected] Tel. +31 (0) 70 262 90 71

Woensdag

Flanders Expo Gent www.intirio.be

Bezoekers van Ambiente bezoeken de wereld. Ze bezoeken mogelijkheden. Kansen. Internationale trends. Gepresenteerd door meer dan 4.700 exposanten. Op dit belangrijke platform voor de contract sector ontdekt u een groot aantal ideeën voor geïntegreerde toepassingen en horeca-producten. Hier bezoekt u de juiste partners voor uw projecten. U ziet hier de toekomst. Wanneer bezoekt u de beurs?

Uit het juiste hout gesneden TA'OR BOX

twitter.com/intirio facebook.com/intirio

Textirama vzw/asbl Poortakkerstraat 90 BE-9051 Gent tel: +32(0)9/24 38 450 - fax: +32(0)9/24 38 455 - [email protected]

7 t/m 11. 2. 2014 Bestaat de perfecte lade? Een lade in gekwartierd houtfineer die tegelijk het milieu spaart? Gemonteerd geleverd en uiterst performant dankzij de MOVENTO geleider van Blum. Dat betekent ongekende mogelijkheden wat stabiliteit en vormgeving betreft. Ontdek de nieuwe TA'OR BOX: functioneel design, vakkundig in te vullen met TA'OR CUBICS.

...een i(nterieur) zonder y is kaal…

www.zappart.com

de i-tunes van de kunst voor ikea-prijzen “Custom made” in Nederland speciaal voor U!

bnı.

8408_V01plusAdv_fc.indd 46-47

ıntern.

UW MEDIA

RENDABEL MAKEN DAAR GAAN WIJ VOOR*

natuur eikenhout

natuur notenhout

zwart ingekleurd eikenhout

*Door onze dertig jaar ervaring hebben wij een grote kennis over hoe u in het hart van uw doelgroep kunt adverteren, rendabel en effectief. U vindt in Elma een betrouwbare mediapartner. We geven u graag advies. TA’OR is een product van Van Hoecke, Europark-Noord 9, 9100 Sint-Niklaas (B), +32 (0)3 760 19 00 (B) en +31 (0)418 569 062 (NL), e-mail [email protected], www.taor.com

E Media Groep B.V. | Keizelbos 1 | 1721 PJ Broek op Langedijk Tel. +31 (0)226 33 16 00 | www.elma.nl | [email protected] 46

# 4

december—2013

47

20-12-13 14:35

Home Trade Center Vakdagen 9 t/m 11 februari 2014 DWHOLHUVLQ 9HOS =RHWHUZRXGH %UXQVVXP LQIR#FRQIH[[QO ZZZFRQIH[[QO

ZRQLQJHQ NDQWRUHQ ]RUJLQVWHOOLQJHQ KRWHOV FRQIHUHQWLHFHQWUD VFKHSHQ Wat Waar Wanneer Wie bent u Wie ontmoet u Contact

Home Trade Center Vakdagen Symfonielaan 1, 3438 EW Nieuwegein 9 t/m 11 februari 2014 Interieurprofessional Interieurfabrikanten in de breedste zin van het woord [email protected] www.hometradecenter.nl 030 303 27 00

 PDFKLQDDOKDQGPDWLJJHDXWRPDWLVHHUG

JRUGLMQHQ YLWUDJHVSDQHOHQYRXZJRUGLMQHQ

Industrielaan 9 5061 KC Oisterwijk Tel. 013-5299360

@normakoestiek

g

www.facebook.com/normakoestiek www.normakoestiek.nl

een begrip in wanden en plafonds Soundlight Comfort Ceiling is een unieke integratie van verlichting en akoestiek in een plafondsysteem. Het biedt rust en verbetert het welzijn en de prestaties in een kantooromgeving. De LED verlichting is geïntegreerd in een akoestisch hoogwaardig plafond en past zich aan naarmate de natuurlijke lichtsterkte verandert. Voor meer informatie kunt u terecht bij onze adviseurs. Normakoestiek biedt al sinds 1973 maatwerk oplossingen in plafonds, akoestiek, wanden en verlichting die ervoor zorgen dat u uw ruimtes optimaal kunt benutten. Door onze jarenlange ervaring zijn wij in staat maatwerk advies te geven, passend bij iedere gewenste situatie. Kwaliteit staat bij ons altijd centraal. Door het bieden van totaaloplossingen wordt u geheel ontzorgd. In ons advies en onze afwerking, mag u ook de beste materialen verwachten. Als dealer van topproducten bieden wij u veel keuze en hebben wij voor iedere situatie de juiste oplossing.

bnı.

8408_V01plusAdv_fc.indd 48-49

ıntern.

XZSDUWQHUYRRUGHYROOHGLJHYHU]RUJLQJYDQZRQLQJFRQIHFWLH QDDUXZRQWZHUSYROJHQVXZDGYLH]HQHQPHWXZPDWHULDOHQ DOOHVYHU]RUJGWRWLQGHSXQWMHVRSWLMGHQRSPDDWYHUYDDUGLJG LQRQ]H1HGHUODQGVHDWHOLHUVYHUDQWZRRUGVQHOHQYDNNXQGLJ  HHQFRPSOHHWEHVWHNHQFDOFXODWLHPHWVWRIEHUHNHQLQJHQ  

 

JHPHWHQ JHFRQIHFWLRQHHUG JHSODDWVW

  3HUPDQHQWDDQZH]LJRSKHW(7&WH&XOHPERUJ       LQIR#FRQIH[[QO LQIR#FRQIH[[QO

JRUGLMQHQ

48

20-12-13 14:35

8408_V01plusAdv_fc.indd 50

20-12-13 14:35