De Drie-eenheid en Gods Plan
1
Het Woord van de Gerechtigheid Nummer 103, maart 2013 “Want ieder die nog van melk leeft, is onervaren in het woord van de gerechtigheid (St. vert.): hij is nog een kind” (Hebr. 5:13). Het “woord van de gerechtigheid” staat in contrast tot “de eerste beginselen van de uitspraken van God” (Hebr. 5:12). Het “woord van de gerechtigheid” duidt daarom op diepere waarheden waarin God handelt op basis van Zijn gerechtigheid met ons. Het Woord van de Gerechtigheid wil een bijdrage leveren om christenen vertrouwd te maken met de “vaste spijs” (Hebr. 5:14) van het woord van God om geestelijke volwassenheid mogelijk te maken. Bijbelse waarheden die nauwelijks worden onderwezen en van cruciaal belang zijn om “het einddoel van het geloof” (1 Petr. 1:9) te bereiken, zullen in het bijzonder onderwerp van aandacht zijn. Het Woord van de Gerechtigheid wordt geredigeerd door Roel Velema e-mail:
[email protected] website: http://wvdg.velemaweb.nl/nl/wvdg/wvdg.aspx
De Drie-eenheid en Gods Plan “Hoor, Israël: de Here is onze God; de Here is één!” (Deut. 6:4). “En de een riep de ander toe: Heilig, heilig, heilig is de Here der heerscharen, de ganse aarde is van zijn heerlijkheid vol” (Jes. 6:3). Het woord “drie-eenheid” komen we niet tegen in de Bijbel, maar de Bijbel is vol van wat dit woord vertegenwoordigt, namelijk dat er drie Personen zijn – Vader, Zoon en Heilige Geest – die elk God genoemd worden en toch één zijn in een Drie-eenheid die we de Godheid noemen. Het woord ‘Godheid’ komt daarom dicht in de buurt van het woord ‘Drie-eenheid’ dat specifiek zegt dat de Godheid uit drie Personen bestaat die in de eenheid van God toch niet te scheiden zijn. Het feit dat een woord “drie-eenheid” niet voortkomt in de Bijbel, maakt het nog niet on-Bijbels. We spreken ook over de ‘opname’ (van de gelovigen) – een woord dat ook niet in de Bijbel voorkomt – maar toch een grote Bijbelse leerstelling vertegenwoordigt. De gedachte dat er één God is die uit drie Personen bestaat, roept veel vragen op. Het is duidelijk dat Drie-eenheid tot verschillende theologieën heeft geleid die maar al te vaak God alleen tot God de Vader hebben beperkt. Zo leert de Islam dat God geen Zoon heeft. Jehova’s Getuigen leren dat Christus een geschapen wezen is en de Heilige Geest geen persoon, maar een kracht is. In het Nieuwe Testament komen we het woord ‘godheid’ bijvoorbeeld tegen in Colossenzen 2:9: “Want in Hem [in Christus] woont al de volheid der godheid lichamelijk”. Dit geldt echter niet alleen voor de Zoon van God, maar ook voor de Vader en voor de Heilige Geest. Veel theologieën bestrijden dit, zoals we kunnen zien in het volgende overzicht:
De Drie-eenheid en Gods Plan
2
Geestelijke stroming
Drie-eenheid
De Vader
De Zoon
De Heilige Geest
Tritheïstisch Monotheïsme
God is één. Er is één God.
is God
is God
is God
is een geschapen wezen
is een kracht
(historisch, reformatorisch, evangelisch, RK) Tritheïsme (Mormonisme)
Dynamisch Monarchianisme
Binnen de godheid zijn er drie Goden, niet drie Personen. Vader, Zoon en Heilige Geest zijn alleen één in doel, maar niet in wezen. Ontkenning dat er drie is God Personen in de Godheid zijn. De Vader alleen is God.
(Arianisme, Unitarisme, Jehova’s Getuigen) Modalistisch Monarchianisme
Ontkenning dat er drie Personen in de Godheid zijn. God is één, maar openbaart Zich op verschillende tijden als God de Vader, God de Zoon en God, de Heilige Geest, vervullen als een acteur verschillende rollen.
Vader =
Zoon =
Heilige Geest =
Zoon =
Vader =
Vader =
Heilige Geest
Heilige Geest
Zoon
God is monistisch, d.w.z. dat er maar één ‘zijnde’, één substantie is. Sommigen denken dat ten tijde van Jezus het jodendom minder monistisch was dan vaak wordt gedacht.
God is één.
Monarchisch Monotheïsme
God is één God en één Persoon zonder enige partners (zonen, dochters, etc.) die aan Zijn godheid zijn verbonden.
God als Vader is onbekend en wordt veroordeeld.
Hindoeïsme
veelgodendom
(Sabellianisme) (Local Church/ Witness Lee) Jodendom Monistisch Monotheïsme
Islam
De Geest van God als een kenmerk van God, niet als een apart eenheid.
“God is slechts één God en staat ver boven het idee dat Hij een Zoon zou hebben” (Koran 4:171)
De Geest is niet Allah zelf, maar door Allah uitgezonden, zoals engelen worden uitgezonden.
De Drie-eenheid en Gods Plan
3
De God van Abraham, Isaäk en Jacob Het historisch christendom leert dat er één God is die Zich als drie verschillende Personen heeft geopenbaard en die in wezen en in kracht en heerlijkheid gelijk(waardig) zijn. De God van Israël is een Drie-eenheid en noemt zich de God van Abraham, Isaäk en Jacob, zoals de God van Israël ook God de Vader, God de Zoon en God de Heilige Geest is. Alle plannen van God vinden hun oorsprong bij de Vader, zoals ook al Gods plannen met de mensheid in Gods verbond met Abraham zijn vastgelegd. Isaäk was de erfgenaam, zoals ook Christus de erfgenaam is van alle dingen. Jacob de man die gebroken moest worden, zoals ook de Heilige Geest het natuurlijke leven van de mens ondermijnt om het leven van Christus door ons lichaam zichtbaar te maken. Een simpele vergelijking met de typologie (schaduw) van het Oude Testament laat ons dus zien dat God Zich verbindt met een familierelatie waarin verschillende rollen zijn vastgelegd. Zo wordt alles geïnitieerd door de Vader, openbaart God de Vader Zich door de Zoon, die ook God is, en werkt de Heilige Geest om het werk van de Zoon gestalte te geven. De uitdrukking “de God van Abraham, Isaäk en Jacob” zegt duidelijk dat er sprake is van drie personen die drie unieke rollen vervullen in het doel dat God met hen had. Deze mannen waren drie individuen uit één familie. Wat in de antitype (de schaduw; vgl. 1 Cor. 10:6a,11a) geldt, moet ook gelden in de type (de werkelijkheid), namelijk dat de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Zij zijn drie te onderscheiden Personen die één in natuur zijn, maar die door de Godheid toch één God zijn door de goddelijke familieband. Dit betekent dat de volgende illustratie de Drie-eenheid in het juiste perspectief toont: De Vader is niet de Zoon, de Zoon is niet de Heilige Geest en de Vader is niet de Heilige Geest, terwijl de Vader, de Zoon en de Heilige Geest wel afzonderlijk God zijn en tezamen de Drie-ene Godheid vormen. Ze zijn één in natuur, maar te onderscheiden als Persoon. “Er is natuurlijk maar één eeuwig leven, God of Christus (1 Joh. 5:11), maar God is Drie. God is Drie die in Elkaar woning maken. Het oorspronkelijke leven is niet één Persoon of, nog minder, één ding. Het (eeuwige leven) is Drie levende Personen die in Elkaar leven en vanuit Elkaar handelen in Hun afzonderlijke bedieningen” (Norman Grubb).
De Drie-eenheid en Gods Plan
4
De Vader is God Wanneer in het Nieuwe Testament een Oudtestamentische tekst wordt aangehaald, dan wordt de naam Here (Hebr. JHWH/ Jahwè) in het Grieks vertaald met ‘kurios'. Dit zien we bijvoorbeeld Hebreeën 8: 8 waar Jeremia 31: 31 wordt aangehaald. In Matthéüs 11:25 noemt Jezus zijn Vader “de Heer [‘kurios’] van de hemel en van de aarde”. Hiermee noemt Hij zijn vader God, een waarheid waar alle christelijke stromingen mee instemmen. De Zoon is God Het Dynamisch Monarchianisme (Arianisme, Jehova’s Getuigen) leert dat Jezus een geschapen wezen is en ontkent dat Hij God is. Deze dwaling is echter gemakkelijk te weerleggen wanneer we naar de volgende verzen kijken: (1) In 2 Petrus 1:1 lezen we “een even kostbaar geloof … hebben verkregen door de gerechtigheid van onze God en Heiland, Jezus Christus”. “God en Heiland” verwijzen naar dezelfde persoon, naar Jezus Christus. Hier kan geen discussie over zijn, want In Romeinen 15:6 komen we dezelfde grammaticale constructie tegen in de uitdrukking “de God en Vader van onze Here Jezus Christus”, waar het ook om één persoon gaat, namelijk God de Vader. (2) “Jezus zei tot hen: Voorwaar, voorwaar, Ik zeg u: Eer Abraham was, ben ik” (Joh. 8:58). “Toen zei God tot Mozes: Ik ben, die Ik ben” (Ex. 3:14). “Ik ben” is de werkwoordsvorm waarvan de naam Jahwè is gevormd. De Joden begrepen dat Hij hiermee verklaarde dat Hij God Zelf was en “zij namen dan stenen op om naar Hem te werpen; maar Jezus verborg Zich en verliet de tempel” (Joh. 8:59). (3) “Maar Hij antwoordde hun: Mijn Vader werkt tot nu toe en ik werk ook. Hierom dan trachtten de Joden des te meer Hem te doden, omdat Hij niet alleen de sabbat schond, maar ook God zijn eigen Vader noemde en Zich dus met God gelijkstelde” (Joh. 5:17,18). Jezus stelde Zich met God de Vader gelijk en toonde hiermee aan dat Hij ook God was. (4) “En de een riep de ander toe: Heilig, heilig, heilig is de Here [‘Jahwè’] der heerscharen, de ganse aarde is van zijn heerlijkheid vol” (Jes. 6:3). Johannes zegt dat dit een verwijzing is naar de Here Jezus, want in Johannes 12:41 lezen we: “Dit zei Jesaja, omdat hij zijn heerlijkheid zag en van Hem sprak”. (5) “Hoor, iemand roept: Bereidt in de woestijn de weg des Heren [‘Jahwè’], effent in de wildernis een baan voor onze God” (Jes. 40:3). Matthéüs 3:1-3, Marcus 1:1-3, Lucas 3:4 en Joh. 1:23 zijn citaten van Jesaja 40:3 en laten zien dat Jezus Zelf Jahwè is en ‘onze God’. Andere verzen die spreken van de Godheid van Christus zijn Joh. 1:1; 20:28; Rom. 9:5; Fil. 2:6; Titus 2:13 en Hebr. 1:8.
De Drie-eenheid en Gods Plan
5
De Heilige Geest is God De Heilige Geest is God en daarom ook een Persoon. Het Dynamisch Monarchianisme (Arianisme, Jehova’s Getuigen) ontkent dat de Heilige Geest een Persoon is. Het beweert dat personificatie nog geen persoonlijkheid bewijst. Dat is juist, want Paulus personifieerde ook zonde en dood, maar dat betekent nog niet dat we dit over de volle breedte kunnen doortrekken naar de Heilige Geest. Een stoel heeft vier poten, maar dat betekent niet dat alles wat vier poten heeft, ook een stoel is. De volgende Bijbelgedeelten laten zonder een spoor van twijfel zien dat Gods Geest een Persoon is. 1. De Heilige Geest heeft kenmerken van een persoon Verstand Door de Geest geleerd De Geest van wijsheid, verstand, raad, sterkte, kennis De Geest van wijsheid en openbaring Gevoelens Bedroef de Heilige Geest niet De liefde van de Geest Wil Zoals de Heilige Geest wil De Heilige Geest verhindert 2. De Heilige Geest handelt als een persoon De Heilige Geest onderwijst De Heilige Geest onderwijst De Heilige Geest leidt De Heilige Geest overtuigt De Heilige Geest legt aan banden De Heilige Geest neemt weg De Heilige Geest roept tot dienst De Heilige Geest pleit 3. De Heilige Geest beschrijft een persoon De Heilige Geest moet worden gehoorzaamd We kunnen liegen tegen de Heilige Geest De Heilige Geest kan bedroefd worden We kunnen zondigen tegen de Heilige Geest We kunnen de Heilige Geest smaden
Bijbelvers 1 Corinthiërs 2:10-11 Jesaja. 11:2 Efeziërs 1:17 Efeziërs 4:30 Romeinen 15:30 1 Corinthiërs 12:11 Handelingen 16:6 Johannes. 14:26 Romeinen 8:16 Romeinen 8:14 Johannes 16:7-8 Genesis 6:3 Handelingen 8:9 Handelingen 13:2 Romeinen 8:26 Handelingen 10:19-21 Handelingen 5:3 Efeziërs 4:30 Matthéüs 12:31 Hebreeën 10:29
De Heilige Geest is niet alleen een persoon, maar Hij is ook God. De Heilige Geest wordt God genoemd: Ananias, waarom heeft de satan uw hart vervuld om de Heilige Geest te bedriegen ... Gij hebt niet tegen mensen gelogen, maar tegen God" (Hand. 5:3,4). De Heilige Geest heeft ook de eigenschappen van God: alomtegenwoordigheid (Ps. 139:7), scheppend vermogen (Job 33:4; Gen. 1:2), waarheid (1 Joh. 5:6), het geven van leven (Rom. 8:2,11) en inzicht in Gods wegen (Jes. 40:13). Opgemerkt moet worden, dat het grammaticale geslacht niets zegt over het natuurlijke geslacht. In het Grieks is het woord “geest’ onzijdig, maar in het Hebreeuws is het woord vrouwelijk. Zo is ook het woord ‘meisje’ in het Nederlands en in het Duits grammaticaal onzijdig, maar het natuurlijke geslacht is vrouwelijk.
De Drie-eenheid en Gods Plan
6
De Godheid als koninklijke familie We zien in de type dat Abraham, Isaäk en Jacob één familie vormen en dat moet in de antitype ook voor de godheid gelden. Dit zien we ook in Genesis 1:27: “En God schiep de mens naar zijn beeld; naar Gods beeld schiep Hij hem; man en vrouw schiep Hij hen”. God schiep de mens naar Zijn beeld, als man en vrouw. Dat is een hoogst opmerkelijk vers, want dat betekent dat mannelijkheid en vrouwelijk ook binnen de godheid zijn te onderscheiden. We weten al van de Vader en de Zoon dat zij binnen het familieverband het mannelijke vertegenwoordigen. De vraag rijst daarom waar de moeder is als er sprake is van een vader en zijn zoon. Of bestaat – om het wat oneerbiedig te zeggen – de godheid uit een alleenstaande Vader en een Zoon, zonder Moeder? De gedachte dringt zich hierbij op dat de Heilige Geest de Moeder is binnen de Godheid. Met zo’n conclusie moeten we uiterst voorzichtig zijn, want de Bijbel zegt nergens in directe, expliciete woorden dat de Heilige Geest het Moederschap vertegenwoordigt binnen de Godheid. Impliciet zou dit wel het geval kunnen zijn wanneer we naar een vers kijken als Genesis 1:27. Het moederschap van de Heilige Geest is niet onbekend in de kerkgeschiedenis. Nikolaus Ludwig von Zinzendorf dat de Heilige Geest de Moeder was. In een preek in 1742 zei hij: “In de hemel hebben we een vader, een moeder en een echtgenoot. De Vader van onze Here Jezus Christus is onze ware vader en de Geest van Jezus Christus is onze ware moeder. De Zoon van de levende God, Zijn eniggeboren Zoon, is onze ware broer en echtgenoot. Het kan niet anders zijn dat Zijn Vader ook onze Vader is en Zijn Moeder ook onze moeder”. Graaf Zinzendorf vond het Bijbelse bewijs voor het Moederschap van de Heilige Geest in Johannes 14:16-17 en Jesaja 66:13 en Johannes 3:4-7: “En Ik zal de Vader bidden en Hij zal u een andere Trooster geven om tot in eeuwigheid bij u te zijn, de Geest der waarheid, die de wereld niet kan ontvangen, want zij ziet Hem niet en kent Hem niet; maar gij kent Hem, want Hij blijft bij u en zal in u zijn” (Joh. 14:16,17). (Het woord ‘Hem’ is hier niet doorslaggevend, want in het Nederlands zijn de woorden ‘geest’ en ‘trooster’ mannelijk, in het Grieks onzijdig en in het Hebreeuws vrouwelijk). “Zoals iemands moeder hem troost, zo zal Ik u troosten …” (Jes. 66:13). Dit troosten of erbarmen is in het Hebreeuws verbonden met het woord rèchem ( ) dat ‘moederschoot’ betekent. Daarmee wordt geïmpliceerd dat God ook vrouwelijke eigenschappen heeft. “Jezus antwoordde en zei tot hem: Voorwaar, voorwaar, Ik zeg u, tenzij iemand wederom geboren wordt, kan hij het Koninkrijk Gods niet zien. Nicodemus zei tot Hem: Hoe kan een mens geboren worden, als hij oud is?
De Drie-eenheid en Gods Plan
7
Kan hij dan voor de tweede maal in de moederschoot ingaan en geboren worden? Jezus antwoordde: Voorwaar, voorwaar, Ik zeg u, tenzij iemand geboren wordt uit water en Geest, kan hij het Koninkrijk Gods niet binnengaan. Wat uit het vlees geboren is, is vlees, en wat uit de Geest geboren is, is geest. Verwonder u niet, dat Ik u gezegd heb: Gijlieden moet wederom geboren worden” (Joh. 3:4-7). Deze Bijbelse nadruk dat een moeder troost en baart, was voor Zinzendorf een belangrijk uitgangspunt om in het moederschap van de Heilige Geest te geloven. Toen hij in 1746 Londen bezocht, verklaarde hij dat het moederschap van de Heilige Geest “een uitermate belangrijk en essentieel punt was … waar heel onze gemeenschap en praktijk op steunt”. Hij gaf toe dat er een tijd in zijn leven was dat de Drie-eenheid te abstract voor hem was en weinig voor hem betekende. Toen hij een dertiger was, kwam er een intellectuele en geestelijke doorbraak. Hij ontdekt een nieuwe wijze om over de Geest te spreken. Hij leerde als een kind te denken over de Drie-eenheid. Dit was voor hem de sleutel, want had de Heer niet gebeden: “Ik dank U, Vader, Heer des hemels en der aarde, dat Gij deze dingen voor wijzen en verstandigen verborgen hebt, doch aan kinderkens geopenbaard” (Matt. 11:25). Deze nieuwe ontdekking van Zinzendorf had een direct effect op de bediening van de Moravische Broeders (Hernhutters), want zij waren zendelingen zonder weerga. Ieder kind kan de taal van moederschap verstaan. Het is gemakkelijk om God als Vader en Christus als Zoon voor te stellen. Waarom kunnen we God dan niet als Moeder voorstellen? Met dit begrip van God als Vader, Moeder en Zoon konden de Moraviërs (Hernhutters) naar de volkeren gaan, naar de Amerikaanse Indianen en de Afrikaanse slaven. Waarschijnlijk begon Zinzendorf de nadruk op het moederschap van de Heilige Geest te leggen toen hun zendelingen uitgingen naar Groenland en Kaap de Goede Hoop. Zinzendorf was een van de weinigen die het moederschap van God de Geest zag. in Jezus’ gesprek met Nicodemus zei de heer in feite: “Nicodemus, er is een andere Moeder, niet iemand die je een natuurlijke geboorte geeft, maar een Andere Moeder die je geestelijk geboren doet worden”. Veel theologen en predikers hadden grote bezwaren tegen deze uitleg, maar velen reageerden ook positief op zijn boodschap. In feite was het moederschap van God zó diep geworteld in de Moravische gemeenschap, dat dit zichtbaar was in de Moravische gemeenschap in de wildernis van Pennsylvania. In een muur van gebouw uit 1748 voor vrijgezelle mannen, was een steen gezet met de Duitse tekst Vater und Mutter und Lieber Mann Habt vom Ehr Junglings Plan (Vader en Moeder en geliefde Man hebben achting voor de plannen van de jongemannen). Deze steen was in feite een gebed tot de Drie-eenheid. De Moraviërs waren in 1748 zó toegewijd dat de Drie-eenheid voor hen ook God de Moeder inhield en ze deze steen aan de voorkant van één van hun grootste gebouwen plaatsten.
De Drie-eenheid en Gods Plan
8
Het was dus in de meest vruchtbare periode van hun bestaan van de Moraviërs dat de leer van het moederschap van God diep geworteld was. Er werd later gezegd, dat wanneer de Moraviërs dezelfde zendingsijver hadden behouden, de wereld al helemaal bereikt zou zijn met het evangelie. Het lijkt erop dat Zinzendorf de sleutel in handen had om beter te begrijpen wat God ons over de Drie-eenheid heeft te zeggen. Dit mysterie zullen we nooit helemaal begrijpen en daarom hebben christenen door de eeuwen heen zo’n grote moeite gehad met deze waarheid. Hierdoor is er zo’n verwarring over het onderwerp en de foutieve conclusie wordt getrokken dat deze leerstelling in geen enkel opzicht verklaard kan worden. De waarheid is echter dat geen enkel Schriftgedeelte in zo’n categorie kan worden geplaatst. God heeft Zijn Woord gegeven om waarheid te openbaren en niet om ze verborgen te houden. De Drie-eenheid vormt onderdeel van dit geopenbaarde Woord. In tegenstelling tot de gangbare gedachte van de “wijzen en verstandigen”, kan deze leer wel degelijk worden geplaatst en we mogen Graaf Zinzendorf dankbaar zijn voor de geestelijke sleutel die Hij ons heeft gegeven. De vraag rijst wel waarom de Here Jezus wel duidelijk spreekt over Zijn Vader, maar niet onomstotelijk over de Heilige Geest als Zijn Moeder spreekt. Naar het antwoord kunnen we alleen gissen, maar een belangrijke gedachte lijkt dat God het principe wil laten zien dat in hun gelijkwaardigheid de vrouw de hulp is van de man en dat de man er niet is om de vrouw, maar de vrouw om de man (vgl. 1 Cor. 11:9), zoals ook de gemeente er is om Christus. In deze corrupte wereld is dit principe onverteerbaar en zou een stroom van dwaalleringen kunnen loskomen, wanneer de Bijbel het moederschap van God expliciet zou benadrukken. De waarheid is echter impliciet te vinden voor de kinderen van God aan wie het geopenbaard is (vgl. Matt. 11:25). Voor hen is de Heilige Geest de Trooster, de Helper, zoals ook de vrouw de hulp is die bij de man past (vgl. Gen. 2:18). Aangezien wij naar het beeld van God zijn geschapen, is de onvermijdelijke conclusie dat in gelijkwaardigheid de Heilige Geest ook de Vrouw en de Helper van de Vader is. Deze conclusie moet goed zijn, want dit moet de basis zijn dat christenen “het huis van God” (vgl. 1 Peter. 4:17) vormen, dat wil zeggen zonen in het huisgezin van God. De Here Jezus sprak over ‘het huis van mijn Vader” (Joh. 14:2) en over Zijn eigen huis. “Christus als Zoon over Zijn huis” (Hebr. 3:6). Dit is het huis waar Zijn bruid zal wonen en waar mannelijkheid en vrouwelijkheid hun plaats hebben. Het is ondenkbaar dat dit niet het geval zal zijn in het huis van Zijn Vader, waar de Heilige Geest de Moeder is. Voor Zinzendorf wordt de christelijke gemeenschap vormgegeven door de Drie-eenheid. Alle christenen zijn opgenomen in de familie van God. Hij zei: “Er is niets beter dan te leven in de familie van onze Echtgenoot, van Zijn Vader en van onze geliefde Moeder”. Kinderen die in de gemeente van God opgroeien, zullen net zo min aan de realiteit van hun gezinslidmaatschap twijfelen als kinderen die geboren zijn in een aards gezin”. Zinzendorf zei verder: “God (Christus) is namelijk onze dierbare Echtgenoot, Zijn Vader is onze dierbare Vader, en de Heilige Geest is onze dierbare Moeder. Met dit begrip van familie is de meest gerespecteerde menselijke en Bijbelse gedachte vastgelegd, dat ons niemand dichter aan het hart ligt dan Vader, Moeder en Echtgenoot”.
De Drie-eenheid en Gods Plan
9
Zinzendorfs begrip van de Drie-eenheid is hoogst belangrijk, want Gods doel om een familie te vormen, zien we vanaf het begin van de Bijbel. God had een Zoon, maar wilde een grote familie met kinderen die naar Zijn beeld zijn geschapen en een treffende gelijkenis vertonen met Zijn Zoon Jezus Christus. Niet dat deze andere kinderen ooit deel zouden uitmaken van de godheid, maar ze zouden wel deel krijgen aan de goddelijke natuur (vgl. 2 Petr. 1:4). Vandaar dat God zei: “Weest vruchtbar en wordt talrijk” (Gen. 1:28). Zodra we verder lezen in de Bijbel en komen bij Noach, Abraham, Isaäk, Jacob en Mozes. Deze ‘vaderen’ waren hoofden van grote families en zien we opnieuw de nadruk op het familieleven. Dit alles vormt de basis van het Vaderschap en Zoonschap in het Nieuwe Testament. Wij denken vaak alleen aan de eeuwige redding die God ons heeft geschonken, maar die wedergeboorte is alleen maar het begin. Het is de geboorte, een toegang tot de nieuwe familie die het huis van Christus moeten bevolken. Dit huis van Christus is onze diepste identificatie, waarbij de identificatie met ons natuurlijke familie eindig is. Onze echte Vader is namelijk God Zelf en niet onze aardse vader, hoe goed hij ook voor ons is (geweest). Dit is ook een bemoediging voor ieder kind van God die geen natuurlijke vader heeft gekend of door wie we zijn teleurgesteld of beschadigd. God de Vader is onze echte Vader en mijn diepste identificatie is nu met Hem! Het probleem van de zondeval was dat God Zijn doel niet kon verwezenlijken om een koninklijke familie te hebben. De dood en opstanding van Christus hebben de weg weer geopend en Hij heeft ons verlost (Ef. 1:7). Het individuele aspect daarvan begrijpen de meeste gelovigen wel, maar we beseffen vaak onvoldoende dat God kwam om een familie te verlossen, waar Vaderschap en Zoonschap de heerschappij voeren en Moederschap deze heerschappij ondersteunt. Vandaar dat de expliciete vermelding naar het Moederschap van God in de Bijbel voor wijzen en verstandigen is verborgen, maar aan kinderen met een afhankelijk hart wordt geopenbaard (vgl. Luc. 18:16). Het is de taal dat een kind kan begrijpen om de geestelijke werkelijkheid over te dragen zonder abstracte redenering of speculatie over zaken die te onpeilbaar voor ons zouden zijn. Het Tritheïstisch Monotheïsme staat toe dat God een wezenlijk relationeel God is, waarin de drie Personen van de Drie-eenheid, Vader, Zoon en Heilige Geest, een eeuwig volmaakte en vreugdevolle interpersoonlijke relatie hebben gehad. Daarom kan Johannes schrijven: “God is liefde” (1 Joh. 4:8,16). Deze drie personen zoeken altijd het beste en hoogste voor elkaar, dat is ‘liefde’. Vanwege deze volmaakte liefdevolle relatie, verlangden zij ernaar om mensen en engelen te scheppen om deelgenoot te worden in deze volmaakte liefde. Dit verschilt hemelsbreed van de alleenstaande ‘Allah’ en de Oosterse godsdiensten met pantheïstische wereldvisie. Een ander opmerkelijk feit van onze gelijkenis als man en vrouw aan het beeld van God, is het feit dat onze seksualiteit diep verankerd ligt in God. Het is duidelijk dat het hele familieconcept met het moederschap van de Heilige Geest een deur opent naar veel geestelijk licht. Daarom, dank je wel, graaf Nikolaus von Zinzendorf!!!
De Drie-eenheid en Gods Plan
10
God is één God is één is de grote roep van de Bijbel: “Hoor, Israël: de Here is onze God; de Here is één!” (Deut. 6:4). Het woord ‘één’ hier in de Hebreeuwse tekst heeft niet de betekenis van een absolute eenheid, maar van een samengestelde eenheid die wijst naar de Drie-eenheid van God. Dit komt ook tot uitdrukking in de drievoudige uitroep (‘trisagion’) “Heilig, heilig, heilig is de Here …” (Jes. 6:3; Openb. 4:8). Dit getal drie voor de Personen van de Drie-eenheid staat zó vast, omdat in heel de Bijbel niet meer dan Drie kan worden gevonden. God is één in Zijn heilig karakter, wil en doel en onderscheiden in drie Personen. De heilige Drie-eenheid was nodig om ons te behouden, want het was de liefde van de Vader, Zoon en Heilige Geest die ons zocht. De volmaakte harmonie van de Drie-eenheid was nodig om een opstandige mensheid te redden. Alle plannen en initiatieven beginnen bij God de Vader, zoals ook God Zijn plannen neerlegde in het verbond dat Hij met Abraham sloot. Isaäk, de zoon, was een passieve man, en laat het karakter van de Zoon zien wanneer Hij zegt: “Zie, hier ben Ik om uw wil te doen” (Hebr. 10:9). Het werk van de Heilige Geest kent een zevenvoudige werking, “De Geest van wijsheid en verstand, de Geest van raad en sterkte, de Geest van kennis en vreze des Heren” (Jes. 11:2). In Maleachi 4:1,2 wordt Jahwè Tsevaoth, de Here van de legerscharen, verbonden met de ‘zon van de gerechtigheid’. De zon is één, maar heeft een drievoudige werking. God de Vader is vergelijkbaar met de zon zelf, waar alles uit ontspruit. De Zoon is als het licht van de zon, zoals Christus het licht van de wereld is. De Heilige Geest is heilzame werking van het zonlicht op de mens, zoals Gods Geest ook nieuwe leven in ons wekt en onderhoudt. Hoewel we in de Bijbel geen enkel vers vinden waar de absolute eenheid van God wordt onderwezen, is de naam van God die het meest voorkomt in de Bijbel een naam in het meervoud. Deze naam van God, Elohiem, wordt steeds gebruikt met een werkwoord in het enkelvoud: “In de beginne schiep (enkelvoud) God [Elohiem (meervoud)] …” (Gen. 1:1). Deze constructie laat zien dat het om meerdere personen gaat (en wel de Drie-eenheid), want waar werkelijk meerdere goden wordt bedoeld met elohiem, is het verbonden met werkwoorden of bijvoeglijke naamwoorden in het meervoud: “Wee ons, wie zal ons redden uit de hand van deze heerlijke (meervoud) goden (meervoud)?” (1 Sam. 4:8). Niet alleen Elohiem als naam van God benadrukt de Drie-eenheid, maar het Hebreeuws kent ook twee woorden voor het getal één. Het ene woord is echad ( ) en wijst op ‘’één’’ in samengesteld vorm: “Hoor, Israël: de Here is onze God; de Here is één [echad] !” (Deut. 6:4), en “Deze twee zullen tot één [echad] vlees zijn” (Gen. 2:24). Vergelijk ook Gen. 11:6; 2 Kron. 30:12; Ezech. 37:17 en Ezra 2:64. In een enkele uitzondering kan het bij mensen betrekking hebben op een absolute eenheid (vgl. Ezech. 33:24). Het andere Hebreeuws woord is jachied ( ) en verwijst altijd naar een alleenstaande, absolute, niet te delen eenheid: “… je enige [jachied] zoon … Isaäk …” (Gen. 22:2), zoals ook Jezus de enig [jachied] geborene was, “een enig [jachied] kind” (vgl. Zach. 12:10). Jachied wordt nooit gebruikt om de eenheid van de Godheid, van de Drie-eenheid aan te geven.
De Drie-eenheid en Gods Plan
11
“De verklaring dat God één is, maakt deel uit van de mystiek van getallen. Als God identiek is met het getal één, moet Hij kwaliteiten hebben die met dit getal overeenstemmen. Er bestaat niet zoiets als Het Absolute Eén. ‘Eén’ vertegenwoordigt een synthese van te onderscheiden krachten. Een mens is een synthese van geest, zeil en lichaam. Er bestaat ook een synthese van andere eenheden. Een atoom is een synthese van tegengestelde elementaire deeltjes. De Hebreeuwse taal heeft twee uitdrukkingen voor het woord ‘één’. Absolute eenheid en samengestelde eenheid. God is een Samengestelde Eenheid en komt tot uitdrukking in Zijn naam ‘Elohiem’. We blijven bij de bewering dat God deelbaar is, omdat het getal één deelbaar is – Vader, Zoon en Heilige Geest. Alle kinderen van God delen in Zijn goddelijke natuur. “Gij zijt goden” (Joh. 10:34), maar GOD blijft één. In tegenstelling tot andere getallen kan het getal één ook met zichzelf vermenigvuldigd worden en blijft altijd één. ‘Eén’ is het enige getal waarvan de wortel ook één is. Daarom kon Jezus, als mens, ook zeggen: “Wie mij heeft gezien, heeft de Vader gezien”. We houden daarom vast aan de uitspraak van de eerste christenen: “Wanneer je naar een broeder kijkt, kijk je naar God”. God is Eén, omdat ieder getal een hoeveelheid is ten opzichte van God en zo wordt de hele schepping verbonden met God” (Richard Wurmbrand). Samenvatting God is één [echad] in Zijn Drie-eenheid, waarbij we één [jachied] Vader, één [jachied] Zoon en één [jachied] Geest onderscheiden. Enerzijds moeten we belijden dat zo’n stelling ons menselijk verstand te boven gaat en met Paulus moeten uitroepen: “En buiten twijfel, groot is het geheimenis der godsvrucht: Die Zich geopenbaard heeft in het vlees …” (1 Tim. 3:16). Ook Job beseft dit toen hij zei: “Kunt gij de geheimen Gods doorgronden, de Almachtige doorgronden ten einde toe? Zij zijn hoog als de hemel; wat kunt gij doen? dieper dan het dodenrijk; wat kunt gij weten? Langer dan de aarde is hun maat, en breder zijn zij dan de zee” (Job 11:7-9). We kunnen de Drie-eenheid van God niet met ons verstand doorgronden, maar God geeft door openbaring licht hierover in de mate dat het nodig is voor onze wandel met Hem. De kern van deze openbaring is dat God een koninklijke familie is waar we als kinderen en zonen van God worden ingelijfd. Het concept van een goddelijke familie is alleen goed te begrijpen als we het moederschap van de Heilige Geest zien. In de kerkgeschiedenis heeft God graaf Von Zinzendorf gebruikt om dit aspect te belichten. Het moederschap van Gods Geest wordt niet expliciet geleerd, maar is impliciet te concluderen. Een theologische strijd hierover moet worden vermeden, maar kennis hierover is wel van belang om te groeien in ons geloof en het wezen van seksualiteit te begrijpen. Het vrouwelijke element van God vinden we ook in de Vrouwe Wijsheid in Spreuken. Een goede Bijbelstudie zou zijn om de wijsheid in Spreuken te vergelijken met de Geest van God. Als voorbeeld kunnen we Spreuken 3:13-18 vergelijken met onze wedergeboorte door de Geest, waarin we niet langer eten van de boom van de kennis van goed en kwaad, maar van de boom des levens (vgl. Joh. 3:3:3-5; Openb. 2:7).
De Drie-eenheid en Gods Plan
12
“Welzalig de mens die wijsheid vindt, de mens die verstandigheid verkrijgt; want wat zij opbrengt, is beter dan de opbrengst van zilver, wat zij doet gewinnen, is beter dan goud. Zij is kostbaarder dan koralen, al wat gij kunt begeren, kan haar niet evenaren. Lengte van dagen is in haar rechterhand, in haar linkerhand rijkdom en eer. Haar wegen zijn liefelijke wegen, al haar paden zijn vrede. Een boom des levens is zij voor wie haar aangrijpen, wie haar vasthouden, zijn gelukkig te prijzen” (Spr. 3:13-18). Het is Gods plan om “vele zonen tot heerlijkheid te brengen” (Hebr. 2:10). God wil ons als volwassen en gevormde zonen een plaats geven in Zijn huisgezin. Hierbij dient opgemerkt te worden dat wij als kinderen van God deel hebben gekregen aan de goddelijke natuur (2 Petr. 1:4), maar dat we nooit deel kunnen krijgen aan de Drie-eenheid. Het is een immense belofte dat we als koningszonen deel mogen uitmaken van Gods familie en Zijn natuur mogen ontvangen. Dit is werkelijke het hoogste wat een mens ten deel kan vallen. Dit is een voorrecht dat alles te boven gaat. Alles wat ons overkomt, valt in het niet om deel te krijgen aan de immense beloften die we in Christus hebben ontvangen, waarbij het is “niet meer mijn ik, maar Christus” (Gal. 2:20).
Studievragen
1. Wat betekent het dat God één is? 2. Toon aan dat Christus God Zelf is. 3. Waarom is Gods Geest een Persoon? 4. Wat weet je van Graaf Nikolaus Ludwig von Zinzendorf? 5. Wat vind je van de gedachte dat de Heilige Geest de Moeder vertegenwoordigt? 6. Wat is Gods plan met betrekking tot Zijn zonen? 7. Wat doet het jou dat je in Gods koninklijke familie bent opgenomen?