gemeente Roermond
GEMEENTE ROERMOND
Commissienotitie (voor l<ennisgeving) Datum:
19 maart 2013
Steller: Afdeling:
A. Pasmans Sociale Zaken
tel.no.:
359 952
Portefeuille:
BS
Jaarverslag leerplicht & RMC schooljaar 2011-2012
Aan de commissie Burgers en Samenleving 1
SAIVIENVATTING
Bij deze notitie is het jaarverslag Leerplicht & RMC 2011-2012 gevoegd. Artikel 25 van de Leerplichtwet draagt het college op verslag uit te brengen aan de Gemeenteraad over leerplicht en de kwalificatieplicht. Middels het bijgevoegde jaarverslag wordt de commissie geïnformeerd over de uitvoering van de Leerplichtwet en de RMC-functie en de resultaten daarvan in het schooljaar 2011-2012. 2
TOELICHTING
Inleiding De wetgever heeft een aantal regels gesteld ten aanzien van het schoolbezoek. Op basis van de Leerplichtwet 1969 is iedereen vanaf 5 jaar volledig leerplichtig tot het einde van het schooljaar waarin hij/zij zestien jaar wordt. Sinds 1 augustus 2007 geldt aanvullend hierop de kwalificatieplicht. De bedoeling van de kwalificatieplicht is dat jongeren minstens een havo-, vwo- of mbo2-diploma halen. Deze uitbreiding van de leerplichtwet is een middel om schooluitval van 16/17-jarige jongeren te voorkomen en hen een adequate positie te geven op de arbeidsmarkt. Daarnaast zijn vanaf 1 januari 2002 via de zogenaamde RMC-wet (regionaal meld- en coördinatiepunt voortijdig schoolvedaten) in diverse ondenwijswetten bepalingen opgenomen die tot doel hebben het voortijdig schoolverlaten door jongeren in de leeftijd van 18 tot 23 jaar te voorkomen. Voor de toeleiding naar en positionering van deze jongeren op de arbeidsmarkt werd en wordt het van groot belang geacht, dat zij beschikken over een zogenaamde startkwalificatie (havo-, vwo- of mbo2-diploma). De RMC-wet richt zich dan ook op jongeren uit deze leeftijdsgroep die geen startkwalificatie hebben. Een sanctie op het voortijdig schoolverlaten is in deze regelingen niet opgenomen. De RMC-functie wordt door de RMC-
Pagina 2
consulenten van de gemeente Roermond voor de subregio uitgevoerd (Leudal, Maasgouw, Roerdalen en Roermond). Jaarverslag Het jaarverslag leerplicht & RMC 2011-2012 geeft inzicht in de resultaten en de ontwikkelingen op het gebied van leerplichthandhaving en van de preventie en bestrijding van voortijdige schooluitval. In dit kader zal eveneens aandacht besteed worden aan de RMC-functie die door de gemeente Roermond voor de subregio (Leudal, Maasgouw, Roerdalen en Roermond) wordt uitgevoerd. In het jaarverslag wordt met een omschrijving van de achtergrond van leerplicht en RMC gegeven. Vervolgens worden de activiteiten omschreven die de leerplicht/RMC-consulenten hebben ondernomen op het primair onderwijs, voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsondenwijs. Afgesloten wordt met een cijfermatig overzicht van de uitgevoerde activiteiten in het schooljaar 2011-2012.
3 BESLISSING B&W: Het college van B&W heeft kennisgenomen van het jaarverslag 'Leerplicht & RMC gemeente Roermond schooljaar 2011-2012' en legt dit ter kennisgeving voor aan de Commissie BS en de Gemeenteraad.
Burgemeester en wethouders van Roermond, De secretaris. mr. drs. J.J.Th.L. Geraedts
De wnd. burgemeester, mr. P.A.G. Cammaert
Ter inzage: Jaarverslag Leerplicht & RMC 2011-2012
Jaarverslag Leerplicht & RMC schooljaar 2011-2012 gemeente Roermond
1
Inhoudsopgave Inhoudsopgave ...........................................................................................................................................................2
INLEIDING ................................................................................................................................. 5 1
ACHTERGROND ................................................................................................................. 6
1.1
Leerplicht..........................................................................................................................................................6
1.2
Kwalificatieplicht...............................................................................................................................................6
1.3
RMC .................................................................................................................................................................6
2
PRIMAIR (SPECIAAL) ONDERWIJS .................................................................................. 8
2.1
Voorlichting directeuren & intern begeleiders ..................................................................................................8
2.2
Schoolbezoek...................................................................................................................................................8
2.3
Zorg- en adviesteams ......................................................................................................................................8
2.4
Luxeverzuim.....................................................................................................................................................9
2.5
Absoluut verzuim .............................................................................................................................................9
2.6
Voorlichting ......................................................................................................................................................9
2.7
Resultaat ..........................................................................................................................................................9
3
VOORTGEZET (SPECIAAL) ONDERWIJS ...................................................................... 11
3.1
Melden van verzuim.......................................................................................................................................11
3.2
Spreekuren.....................................................................................................................................................11
3.3
Twijfelachtig ziekteverzuim ............................................................................................................................11
3.4
Absoluut verzuim ...........................................................................................................................................12
3.5
Luxeverzuim...................................................................................................................................................12
3.6
Leerplichtzittingen ..........................................................................................................................................12
3.7
Zorg- en adviesteams ....................................................................................................................................13
3.8
Voorlichting & overleg ....................................................................................................................................13
3.9
Straatactie ......................................................................................................................................................14
3.10
Zomerlek.....................................................................................................................................................15
3.11
Thuiszitters .................................................................................................................................................15
3.12
CGO-project ...............................................................................................................................................16
3.13
PlanJ...........................................................................................................................................................21 2
3.14
Pilot gesloten jeugdzorg Limburg ...............................................................................................................16
3.15
Dag van de Leerplicht ................................................................................................................................16
3.16
Resultaat ....................................................................................................................................................17
4.
MBO................................................................................................................................ 18
4.1
Verzuim en voortijdig schoolverlaten .............................................................................................................18
4.2
Spreekuren.....................................................................................................................................................18
4.3
Preventie ........................................................................................................................................................18
4.4
Zorg- en adviesteams ...................................................................................................................................19
4.5
Project niet-willers..........................................................................................................................................19
4.6
Thuiszittersoverleg.........................................................................................................................................19
4.7
Dilemmamanager...........................................................................................................................................20
4.8
WWB intake ...................................................................................................................................................20
4.9
Professional Learning Community .................................................................................................................21
4.10
Regionaal Coördinatiepunt Fraudebestrijding............................................................................................21
4.11
Resultaat ....................................................................................................................................................22
BIJLAGE 1
STATISTISCHE GEGEVENS ............................................................................ 23
Tabel 1
Aantal leerlingen ....................................................................................................................................23
Tabel 2
Aantal leerlingen (herkomst)..................................................................................................................24
Tabel 3
Aantal leerlingen (wijk)...........................................................................................................................24
Meldingen leerplicht/kwalificatieplicht .......................................................................................................................25 Tabel 4
Aantal meldingen ...................................................................................................................................25
Tabel 5
Aantal meldingen 13 t/m 17 jaar ............................................................................................................26
Tabel 6
Recidive .................................................................................................................................................27
Tabel 7
Persoonskenmerken (geslacht) ..............................................................................................................27
Tabel 8
Persoonskenmerken (herkomst) ............................................................................................................28
Tabel 9
Woonwijk................................................................................................................................................29
Tabel 10
Reden verzuim ....................................................................................................................................30
Tabel 11
Resultaat .............................................................................................................................................31
Tabel 12
Zomerlek .............................................................................................................................................33
Tabel 13
Proces-verbaal ....................................................................................................................................34
3
Meldingen RMC ........................................................................................................................................................34 Tabel 14
Meldingen RMC ..................................................................................................................................34
Tabel 15
Meldingen per gemeente ....................................................................................................................35
Tabel 16
Verzuim- en preventieve meldingen per gemeente ............................................................................35
Tabel 17
Resultaat van de melding bij RMC......................................................................................................36
BIJLAGE 2............................................................................................................................... 37 Lijst van afkortingen & verklarende woordenlijst ......................................................................................................37
BIJLAGE 3
VERZUIMPROTOCOLLEN.................................................................................. 1
4
Inleiding Hierbij presenteren wij u het jaarverslag Leerplicht en het regionaal meld- en coördinatiepunt voortijdig schoolverlaten (RMC) over het schooljaar 2011-2012. Artikel 25 van de Leerplichtwet draagt het college op verslag uit te brengen aan de raad over het gevoerde beleid inzake de handhaving van de leerplicht en de kwalificatieplicht, tevens over de resultaten daarvan. Een beschrijving van de reguliere werkzaamheden die in het kader van leerplicht & RMC uitgevoerd worden, is opgenomen in de Ambtsinstructie. In een aparte notitie zijn in augustus 2012 de beleidsontwikkelingen en activiteiten op het gebied van leerplicht & RMC voor het schooljaar 2012-2013 aan u aangeboden. In dit jaarverslag wordt dan ook volstaan met een terugblik op het schooljaar 2011-2012. Indien op basis van de resultaten aanpassing in de uit te voeren activiteiten noodzakelijk is (geweest), wordt hiervan melding gemaakt. Het jaarverslag bestaat uit vier hoofdstukken. Na een omschrijving van de achtergrond van leerplicht & RMC, worden in de volgende drie hoofdstukken de activiteiten omschreven die de leerplichtconsulenten hebben ondernomen op het primair onderwijs, voortgezet onderwijs en het MBO.
Noot: Voor de leesbaarheid is ervoor gekozen om in deze rapportage te spreken over ouders, waar ouder(s)/verzorger(s) gelezen dient te worden. Aangezien de leerplichtfunctie binnen de gemeente Roermond uitsluitend door vrouwen wordt uitgeoefend, wordt in de vrouwelijke vorm over deze functie gesproken.
5
1
Achtergrond
1.1 Leerplicht Scholen hebben de taak erop toe te zien dat leerlingen niet zo maar van school wegblijven. Leerlingen of hun ouders moeten dit altijd met een geldige reden aan de school doorgeven. Blijven leerlingen meer dan drie aaneengesloten dagen zonder melding weg of verzuimen ze meerdere keren achter elkaar, dan is de school wettelijk verplicht om de gemeente hierover te informeren. De leerplichtconsulent gaat vervolgens na waarom een leerling niet naar school gaat, of waarom hij/zij ongeoorloofd afwezig was. Met de leerling en de ouders worden vervolgens afspraken gemaakt om ervoor te zorgen dat de leerling zo spoedig mogelijk weer naar school gaat. De leerplichtconsulenten hebben op het gebied van verzuim de volgende taken: • Registratie • Handhaving • Voorlichting • Preventie • Doorverwijzing/toeleiding naar zorg of hulpverlening • Samenwerking Het wettelijk kader waarbinnen deze gemeentelijke taak wordt uitgevoerd is de Leerplichtwet 1969. Kinderen zijn leerplichtig vanaf de eerste van de maand na hun vijfde verjaardag tot hun achttiende verjaardag, voor zover ze op hun 16e of 17e verjaardag nog niet over een startkwalificatie beschikken (zie verder de paragraaf ‘kwalificatieplicht’). In de Leerplichtwet is vastgelegd op welke wijze onwettig schoolverzuim bestreden dient te worden. Het toezicht op de naleving van deze wet is opgedragen aan burgemeester en wethouders die daartoe een aantal ambtenaren hebben aangewezen (paragraaf 4 artikel 16 leerplichtwet 1969). De leerplichtconsulent handelt volgens de Ambtsinstructie die door het College is vastgesteld. Voor een uitgebreide omschrijving van de werkzaamheden van de leerplichtconsulent wordt naar deze instructie verwezen.
1.2 Kwalificatieplicht Sinds 1 augustus 2007 geldt aanvullend op de leerplichtwet de kwalificatieplicht. Na de beëindiging van de volledige leerplicht gaat de kwalificatieplicht gelden voor die jongeren die: • 16 of 17 jaar zijn; en • nog geen startkwalificatie hebben behaald. Voor de leerplichtconsulenten had de invoering van de kwalificatieplicht tot gevolg dat zij intensief toezicht moesten gaan houden op de schoolgang van alle 16 en 17 jarigen zonder startkwalificatie, die een beroepsopleiding volgen of op het voortgezet (speciaal) onderwijs zitten.
1.3 RMC Vanaf 1 januari 2002 zijn via de zogenaamde RMC-wet (regionaal meld- en coördinatiepunt voortijdig schoolverlaten) in diverse onderwijswetten bepalingen opgenomen die tot doel hebben het voortijdig schoolverlaten door jongeren tot 23 jaar te voorkomen. Voor de toeleiding naar en positionering van deze jongeren op de arbeidsmarkt werd en wordt het van groot belang geacht, dat zij beschikken over een zogenaamde startkwalificatie (havo-, vwo- of mbo2-diploma). De RMC-consulenten richten zich bij de uitvoering van hun werkzaamheden op jongeren uit de leeftijdsgroep 18 tot 23 jaar, die geen startkwalificatie hebben.
6
Werkgebied Voor de uitvoering van de RMC-taken heeft de minister van onderwijs Nederland ingedeeld in 39 regio’s. Deze 39 regio’s zijn onderverdeeld in subregio’s. Roermond maakt onderdeel uit van regio 38. Van deze regio is Venlo door de minister als centrumgemeente aangewezen. Regio 38 is vervolgens onderverdeeld in de subregio’s Venlo, Venray, Weert en Roermond. Van de subregio Roermond maken naast Roermond, de gemeenten Roerdalen, Maasgouw en Leudal onderdeel uit. Voor deze gemeenten voert Roermond de RMC-taken uit.
7
2
Primair (speciaal) Onderwijs
In het schooljaar 2011-2012 heeft vanuit leerplicht een actievere benadering van de scholen voor primair onderwijs ten opzichte van eerdere jaren plaatsgevonden. Dit was mogelijk doordat met ingang van het schooljaar 2010-2012 alle scholen een vaste leerplichtconsulent hebben gekregen. Na een kennismakingsjaar, was het in het schooljaar 2011-2012 tijd om dieper op de inhoud in te gaan. Het resultaat was dat hierdoor scholen bij vragen eerder de weg hebben weten te vinden naar de leerplichtconsulent en verzuim beter gemeld is. De huidige werkwijze is op het merendeel van de scholen echter (nog) vooral reactief te noemen; er wordt door leerplicht gereageerd op meldingen en vragen vanuit het onderwijs, daarnaast vinden diverse schoolbezoeken plaats. Op het voortgezet onderwijs en MBO wordt veel meer pro-actief gewerkt en zijn de leerplichtconsulenten veelvuldig aanwezig. Naar een soortgelijke aanpak werken we in het schooljaar 2012-2013 verder toe binnen het primair onderwijs. Naast de reguliere leerplichttaken - zoals het afhandelen van (preventieve) verzuimmeldingen en vrijstellings/verlofaanvragen – hebben onderstaande activiteiten in het afgelopen schooljaar plaats gevonden. 2.1
Voorlichting directeuren & intern begeleiders
In februari 2012 is door de leerplichtconsulenten voorlichting gegeven tijdens het directeurenberaad (diba) Swalm & Roer; daarmee zijn - met uitzondering van de Vrije School - alle scholen binnen het PO bereikt. De Draaiende Wieken in Posterholt is afzonderlijk bezocht. Daarnaast zijn de Intern Begeleiders voorgelicht.
2.2
Schoolbezoek
Er is in het schooljaar 2011-2012 meer outreachend, ondersteunend en informatief ingestoken, zodat scholen weten wanneer ze voor informatie en bemiddeling bij Leerplicht terecht kunnen en wanneer ze verplicht zijn om contact met Leerplicht op te nemen. Bij de meeste scholen is het van belang om dit contact goed op te bouwen, met als doel een vaste positie te krijgen binnen het netwerk van de school, alvorens over te stappen op controle/handhaving vanuit leerplicht. De vragen vanuit de basisscholen zijn in frequentie toegenomen na de schoolbezoeken van Leerplicht aan de directeuren & intern begeleiders. Een positief signaal.
2.3
Zorg- en adviesteams
Volgens planning bezoekt de leerplichtconsulent minimaal één bijeenkomst van het zorg- en adviesteam (ZAT) per basisschool. Op afroep is de leerplichtconsulent beschikbaar voor ZAT’s en uiteraard kan de school de leerplichtconsulent benaderen bij vragen of verzoeken tot bemiddeling. In het schooljaar 2011-2012 is Leerplicht op afroep aanwezig geweest in verschillende cases tijdens ZAT’s op diverse scholen. Echter, niet alle ZAT’s zijn bezocht. Dit doel zal in het schooljaar 2012-2013 wel gerealiseerd worden.
8
2.4
Luxeverzuim
Bij luxeverzuim is sprake van ongeoorloofde afwezigheid op school, doordat de leerplichtige zonder toestemming van de schoolleiding - buiten de schoolvakanties om - op vakantie gaat met de ouders. Verlof buiten de schoolvakanties is op grond van de Leerplichtwet slechts in zeer bijzondere omstandigheden mogelijk. Bij een schriftelijke aanvraag voor 10 dagen of minder extra verlof, beoordeelt een schooldirecteur zelf of dit verlof kan worden gehonoreerd. Bij verzoeken om meer dan 10 dagen extra verlof zal de directeur deze ter afhandeling doorsturen naar de leerplichtconsulent. Beslissen de ouders/verzorgers, ondanks een negatief besluit van directeur of leerplichtconsulent, toch om extra verlof te nemen, dan meldt de directeur dit direct schriftelijk aan de leerplichtconsulent. Deze zal een onderzoek instellen en, als er daadwerkelijk sprake blijkt te zijn van luxeverzuim, een proces-verbaal opmaken. Bij luxeverzuim zijn alleen de ouders verantwoordelijk. Aan alle basisscholen is vanuit Leerplicht het aanbod gedaan om op 17 februari (de dag voor aanvang van de Carnavalsvakantie) stand by te zijn bij twijfelachtige ziekmeldingen. In totaal hebben 4 basisscholen melding gedaan van twijfelachtige ziekmeldingen bij 18 leerlingen. Leerplicht is vervolgens op huisbezoek gegaan bij deze leerlingen, waarbij er uiteindelijk bij 2 leerlingen daadwerkelijk sprake was van luxeverzuim. De insteek van deze actie is met name om scholen bewust te maken van het feit dat ze verplicht zijn een melding te doen bij leerplicht, niet alleen wanneer ouders aangeven toch op vakantie te gaan na afwijzing van de verlofaanvraag door de directeur, maar ook wanneer er twijfel bestaat over de reden van afmelding (ziekmeldingen) rondom de vakantieperiodes. Daarnaast uiteraard een signaal aan ouders dat het zonder toetstemming eerder met vakantie gaan, consequenties heeft. 2.5
Absoluut verzuim
Alle ouders van 4½ jarigen waarbij uit administratief vooronderzoek blijkt dat hun kind niet op een school ingeschreven staat, worden door de leerplichtconsulent preventief benaderd ter voorkoming van absoluut verzuim ( = het niet ingeschreven staan op een school) bij het bereiken van de 5-jarige leeftijd. Indien er sprake is van absoluut verzuim worden de ouders gewezen op de regels van de Leerplichtwet en krijgen zij alsnog de gelegenheid om hun kind op een school aan te melden. Lukt dit niet zelfstandig, dan kan de leerplichtconsulent hierin ondersteunen. Als ouders hun kind niet (alsnog) inschrijven op een school, kan de leerplichtconsulent een zorgmelding doen bij Bureau Jeugdzorg en/of een proces-verbaal opmaken wegens absoluut schoolverzuim.
2.6
Voorlichting
Schriftelijk is aan alle basisscholen een korte toelichting over de Leerplichtwet 1969 verstrekt en zijn de taken van de leerplichtconsulent uitgelegd. Daarnaast is informatie verstrekt over het aanvragen van extra verlof. De bevoegdheid om tot 10 dagen extra verlof te geven, is in de Leerplichtwet neergelegd bij de directeur. Om meer eenheid te creëren onder alle basisscholen in het toekennen dan wel afwijzen van dergelijke verlofaanvragen is deze informatie schriftelijk verspreid. Tenslotte is een nieuw meldformulier voor verzuim aangeleverd aan de scholen.
2.7
Resultaat
De samenwerking met de scholen uit het primair onderwijs verloopt steeds beter. Dit heeft vooral te maken met het actiever bezoeken van de leerplichtconsulenten van de scholen. Scholen weten hierdoor bij vragen eerder de weg te vinden naar de leerplichtconsulent en melden verzuim beter. 9
In het schooljaar 2012-2013 worden de schoolbezoeken geïntensiveerd. De directeuren & IB-ers zullen wederom voorgelicht worden over leerplicht en er zal voorlichting over leerplicht aan de leerlingen in groep 8 gegeven worden. Daarnaast zal minimaal eenmaal een bijeenkomst van het zorg- en adviesteam bijgewoond worden. Voor meer informatie over de te ondernemen activiteiten in het schooljaar 2012-2013 wordt verwezen naar de Ambtsinstructie en de notitie ‘ Beleidsontwikkelingen en Activiteiten schooljaar 2012-2013 leerplicht & RMC’.
10
3
Voortgezet (speciaal) onderwijs
Alle scholen in het Voortgezet Onderwijs binnen Roermond hebben een vaste leerplichtconsulent. Deze leerplichtconsulent is regelmatig op de locaties aanwezig voor spreekuren, het aanspreken van verzuimers en het voeren van preventieve gesprekken. Ook is de leerplichtconsulent vaste deelnemer aan het zorg- en adviesteam. In principe worden alle verzuimmeldingen door de vaste leerplichtconsulent opgepakt. Waar nodig zal de leerplichtconsulent handhavend optreden, door bijvoorbeeld het opmaken van een proces-verbaal tegen ouders en/of jongere.
3.1
Melden van verzuim
Gestreefd wordt naar het realiseren van een totaalaanpak van schoolverzuim, in samenwerking tussen de school en leerplichtconsulent. Het afgelopen schooljaar is name aandacht besteed aan de werkwijze bij het terugdringen van te laat komen, luxe verzuim, twijfelachtig ziekteverzuim en andere vormen van relatief schoolverzuim. Tevens zijn de geldende procedures besproken bij het aanvragen van extra verlof door ouders of het schorsen van een leerling. Daarnaast is aandacht besteed aan de service die Leerplicht biedt in de vorm van bemiddelingsgesprekken, bijvoorbeeld bij communicatieproblemen tussen de school en ouders van een leerling.
3.2
Spreekuren
Op de scholen voor voortgezet onderwijs houden de leerplichtconsulenten wekelijks/twee wekelijks spreekuren voor jongeren die regelmatig te laat komen en/of beginnend spijbelaars zijn. Door de aanwezigheid van de leerplichtconsulent op de scholen worden problemen eerder gesignaleerd en sneller opgepakt waardoor veelvuldig of herhaald verzuim wordt voorkomen. Laatkomers worden na 3 keer te laat komen in eerste instantie door de school aangesproken en de ouders worden hierover schriftelijk geïnformeerd. Stopt het verzuim niet, dan wordt na 5 à 10 maal te laat komen de leerling door de leerplichtconsulent persoonlijk gewaarschuwd. Ook informeert de leerplichtconsulent de ouders schriftelijk. Volgt erna geen herstel, dan zal de leerplichtconsulent waar nodig handhavend optreden door bijvoorbeeld een proces-verbaal op te stellen. Door de leerplichtconsulenten is ook het afgelopen schooljaar weer fors ingezet op een preventieve aanpak van spijbelen. Door jongeren vroegtijdig en direct aan te spreken op hun gedrag en de gevolgen ervan, kan erger vaak voorkomen worden. Met Justitie is afgesproken dat deze vorm van schoolverzuim in eerste instantie wordt afgehandeld door Bureau Halt. De uitvoering van de eventuele werkstraf gebeurt in principe op de eigen school van de leerling omdat gebleken is dat hier een zeer preventieve werking vanuit gaat. Als een jongere onvoldoende meewerkt aan de strafafdoening bij Bureau Halt, wordt alsnog een volledig proces-verbaal opgemaakt ter afhandeling door de Officier van Justitie.
3.3
Twijfelachtig ziekteverzuim
De leerplichtconsulent levert een actieve bijdrage aan het terugdringen van twijfelachtig ziekteverzuim. Als een zorgleerling in het ZAT wordt besproken, informeert de leerplichtconsulent altijd of er ook sprake is van (ziekte)verzuim. In het jaarlijkse gesprek met school inzake de verzuimaanpak, heeft de leerplichtconsulent scholen geadviseerd extra alert te zijn op langdurig en/of geregeld ziekteverzuim. Dit kan immers een verkapte vorm van ongeoorloofd schoolverzuim zijn. Bij herhaaldelijke ziekmeldingen van een jeugdige dreigt al snel een patroon te ontstaan, waardoor de 11
schoolloopbaan kan stagneren. Via het ZAT wordt de schoolarts van de GGD ingeschakeld om een advies uit te brengen. Een controlefunctie, zoals een bedrijfsarts, heeft de schoolarts niet. De GGD werkt vooral vraaggericht voor school en ouders/jongere. Als na het bezoek aan de schoolarts twijfels blijven bestaan over de (hoeveelheid) ziekteverzuim, of de jongere/ouder weigert mee te werken aan het GGD-onderzoek, meldt de school dit bij leerplicht. De leerplichtconsulent nodigt ouders en kind vervolgens uit of gaat op huisbezoek. Dan wordt besproken hoe het verzuim kan worden verminderd. Helpt dit onvoldoende dan kan dit leiden tot een verwijzing naar hulpverlening en/of een zorgmelding bij Bureau Jeugdzorg. Dit gebeurt altijd in overleg met het ZAT-team op school. Bij een combinatie van twijfelachtig ziekteverzuim en ongeoorloofd schoolverzuim kan de LPA er ook voor kiezen om een proces-verbaal leerplicht op te maken.
3.4
Absoluut verzuim
Als uit administratief vooronderzoek (contact met school, aanschrijven ouders) blijkt dat een kind niet op een school ingeschreven staat en er mogelijk sprake is van absoluut schoolverzuim, probeert de leerplicht-consulent telefonisch en/of via ‘social media’ contact te krijgen met kind/ouders. Lukt dit niet, dan gaat de leerplichtconsulent op huisbezoek. Als de ouders thuis zijn wordt besproken waar het kind op school zit. Gaat het niet naar school, dan wordt ingegaan op de reden hiervoor. Ouders worden gewezen op de regels van de Leerplichtwet en krijgen alsnog de gelegenheid om hun kind op een school aan te melden. Lukt dit niet zelfstandig, dan kan de leerplichtconsulent hierin ondersteunen. Wordt niemand thuis getroffen, dan laat de leerplichtconsulent een briefje achter met verzoek zo spoedig mogelijk contact op te nemen. Als ouders hun kind niet (alsnog) inschrijven op een school, kan de leerplichtconsulent een zorgmelding doen bij Bureau Jeugdzorg en/of een proces-verbaal opmaken wegens absoluut schoolverzuim.
3.5
Luxeverzuim
Het afgelopen schooljaar is er door leerplicht extra aandacht besteed aan het terugdringen van luxeverzuim op de scholen. De leerplichtconsulent fungeert geregeld als vraagbaak voor schooldirecteuren en ouders als het gaat om welk extra verlof wel of niet kan worden toegestaan. Indien ouders, na een afwijzing door school, toch met hun kinderen op vakantie gaan binnen schooltijd wordt dit gemeld bij leerplicht. Vervolgens nodigt de leerplichtconsulent de ouder(s) uit om een toelichting te geven op het verzuim. Indien daadwerkelijk sprake is van ongeoorloofd luxeverzuim, volgt in de regel een proces-verbaal. De aanpak van luxeverzuim zal in het schooljaar 2012-2013 verder worden verdiept, in samenwerking tussen scholen en leerplicht.
3.6
Leerplichtzittingen
Zodra de leerplichtconsulent een melding van verzuim ontvangt, zal zij allereerst een aantal acties inzetten. Dit zijn: • één of meerdere persoonlijke gesprek(ken) met leerling, ouders, school en eventueel hulpverleningsinstanties. • het instellen van een onderzoek naar de reden van het verzuim; • indien noodzakelijk een verwijzing naar hulpverleningsinstanties; • het maken van afspraken met leerling, ouders en school met als doel het verzuim te stoppen. Indien het verzuimgedrag naar aanleiding van bovenstaande acties niet verbetert, bepaalt de leerplichtconsulent, afhankelijk van de ernst van het verzuim en de houding van de jongere en/of de ouder, welke afdoening op zijn plaats is. Bij zwaardere zaken zal eerder gekozen worden voor een proces-verbaal. 1 Op de 3 processen-verbaal relatief verzuim (spijbelen) zijn in het schooljaar 2011-2012 doorgeleid naar de rechtbank. De processen-verbaal zijn afgehandeld door de Officier van Justitie (OvJ). De processen-verbaal luxeverzuim zijn meestal door de OvJ afgedaan met een geldboete en incidenteel met een dagvaarding bij de 12
rechtbank of een voorwaardelijk sepot. De leerling, eventueel ook de ouder, worden als verdachte(n) gedaagd om voor de OvJ of rechter te verschijnen. De leerplichtconsulent wordt uitgenodigd bij de rechtszitting, naast een vertegenwoordiger van de Raad voor de Kinderbescherming en Bureau Jeugdzorg. Tijdens de rechtszaak vraagt de rechter aan de leerplichtconsulent om een toelichting te geven op de actuele stand van zaken op school rond de betreffende leerling; hoe is het algehele functioneren, is er nieuw schoolverzuim bijgekomen en zijn er mogelijk (nieuwe) zorgsignalen bekend? Het vonnis bestaat meestal uit een werkstraf, vaak in combinatie met verplichte jeugdreclassering. In zeer ernstige situaties kan de rechter ook de Raad voor de Kinderbescherming opdragen om een nader civiel onderzoek te starten, waarna een ondertoezichtstelling van de jongere en eventuele machtiging tot uithuisplaatsing tot de mogelijkheden behoort. In het kader van het ‘Lik-op-stukbeleid’ wordt bij lichte spijbelproblematiek en te laat komen, zonder achterliggende zorgsignalen, gekozen voor verwijzing naar Bureau HALT. Het proces-verbaal wordt dan afgedaan met een alternatieve taakstraf, in de vorm van een werk- en/of leerstraf via HALT. Jongeren kunnen dan hun fout rechtzetten zonder rechtstreeks in aanraking te komen met Justitie. Voor cijfermatige gegevens wordt verwezen naar tabel 13 van bijlage 1.
3.7
Zorg- en adviesteams
De leerplichtconsulenten nemen deel aan de Zorg- en adviesteams (ZAT’s) die op scholen voor regulier en speciaal voortgezet onderwijs in Roermond e.o. werkzaam zijn. Deze teams bieden handvaten aan mentoren/docenten voor het omgaan met problemen van hun leerlingen. Daarnaast dragen de ZAT’s bij aan het aanpakken van schoolverzuim en de preventie van voortijdige schooluitval. De verzuimmeldingen met een achterliggende (thuis)problematiek worden op een eerder moment zichtbaar en opgepakt door zowel hulpverleningsinstanties als leerplicht. Middels een multidisciplinaire benadering wordt vroegtijdige ondersteuning geboden om de schoolgang zo ongestoord mogelijk te laten verlopen. In de ZAT’s zijn naast de zorgcoördinator van de school en de leerplichtconsulent ook Bureau Jeugdzorg, maatschappelijk werk en de GGD jeugdarts vertegenwoordigd. Bij enkele scholen neemt ook een orthopedagoog of GZ-psycholoog deel aan dit overleg. De leerplichtconsulent fungeert als een “spin in het web”. Zij heeft een goede kennis van de sociale kaart in de regio en adviseert in de aanpak van twijfelachtige ziekmeldingen, schorsing en verwijdering van leerlingen. Daarnaast speelt zij uiteraard een belangrijke rol in het adviseren over en concreet aanpakken van ongeoorloofd schoolverzuim. De leerplichtconsulenten nemen structureel deel aan de ZAT’s van Citaverde, Niekée, Broekhin Swalmen, Broekhin Roermond, MAVO Roermond, Lyceum Schöndeln, en de Petrus Dondersschool (Praktijkonderwijs). Op het Connect College in Echt neemt de leerplichtconsulent op afroep deel aan het ZAT. Met betrekking tot de jongeren die besproken zijn in het ZAT verricht de leerplichtconsulent ‘preventieve acties’ bij geregeld te laat komen, waarschuwingsgesprekken met leerling en ouders, bemiddelingsgesprekken met school en leerling/ouders en gaat zij op huisbezoek als een gezin onbereikbaar blijkt. Ook het vroegtijdig ingrijpen bij twijfelachtig ziekteverzuim staat hoog op de agenda. In zeer complexe en zorgwekkende situaties wordt, namens het ZAT, een zorgmelding gedaan bij Bureau Jeugdzorg.
3.8
Voorlichting & overleg
De leerplichtconsulenten hebben in het afgelopen schooljaar opnieuw geïnvesteerd in voorlichting. Zo zijn voorlichtingsavonden aan ouders en leraren gegeven. Op verzoek van een aantal scholen is de leerplichtconsulent als gastspreker uitgenodigd op algemene ouderavonden in het begin van het schooljaar. De leerplichtconsulent geeft tijdens de ouderavond voorlichting aan ouders over alle facetten van de leerplicht. 13
Elk schooljaar overlegt de leerplichtconsulent met haar VO-school over de gezamenlijke verzuimaanpak. Wat zijn de wederzijdse bevindingen tot nu toe en welke afspraken maken we voor de komende periode? Er wordt ook aandacht besteed aan de procedures rond de afhandeling van verlofaanvragen en het melden van vermoedelijk luxeverzuim bij de leerplichtambtenaar.
3.9
Straatactie
Ook in het schooljaar 2011-2012 zijn jeugdpolitie en leerplichtconsulenten weer samen de straat op gegaan voor een leerplicht-straatactie. Het doel van deze preventieve actie is leerlingen op straat duidelijk maken dat ongeoorloofd schoolverzuim niet wordt geaccepteerd en dat de politie en gemeente samenwerken om dit tegen te gaan. In november, januari en juni controleerden politieagenten en leerplichtconsulenten jongeren tijdens schooluren op verschillende locaties in Roermond zoals het Retailpark, de Plus supermarkt in Maasniel, het Munsterplein bij de McDonalds, winkelcentrum de Donderberg en het parkje nabij Gilde Opleidingen, sector techniek, op spijbelen. Er zijn zo’n 181 jongeren aangesproken, waarvan 145 jonger dan 18 jaar (leerplichtig) waren. Na het staande houden van de jongere controleerde de politie de identiteit van de jongere en werd het doel van de actie uitgelegd. Bij de scholen werd telefonisch geverifieerd of de jongere spijbelde. De spijbelaars werden regelrecht teruggestuurd naar school, soms samen met politie en leerplichtconsulent, en werden aldaar opgewacht door hun coördinator. Van de aangesproken jongeren werden er 17 verdacht van spijbelen. De overige jongeren waren geoorloofd niet op school aanwezig vanwege een tussenuur, proefwerkweek of staking van docenten. 13 Jongeren bleken daadwerkelijk te hebben gespijbeld. De spijbelaars zijn door de leerplichtambtenaar op school aangesproken op het spijbelen en hebben een officiële waarschuwing gekregen. Ouders zijn hierover per brief geïnformeerd. Tijdens de drie straatacties in het schooljaar 2011-2012 is geconstateerd dat er minder leerlingen op straat rondhangen die eigenlijk op school horen te zijn dan in eerdere jaren het geval was. De straatacties lijken daarmee het gewenste positieve effect te hebben. Ook volgend schooljaar zullen er weer straatacties gehouden worden ter voorkoming van spijbelende of rondhangende jeugd en ter bevordering van de veiligheidsbeleving op straat. Dagblad De Limburger dinsdag, 12 juni 2012
Vijf spijbelaars betrapt ONDERWIJS Straatactie van leerplichtambtenaren in Roermond door onze verslaggever ROERMOND – Leerplichtambtenaren van de gemeente Roermond hebben vorige week donderdag samen met de politie een straatactie uitgevoerd om spijbelen tegen te gaan. Van de 82 op straat aangesproken jongeren bleken vijf op dat moment te spijbelen. Het is de derde keer dit jaar dat leerplichtambtenaren van de gemeente en de politie actief de straat op gaan om spijbelende jongeren te betrappen. De vijf jongeren die vorige week donderdag tegen de lamp zijn gelopen, zijn direct naar school gestuurd. Daar heeft vervolgens een gesprek plaatsgevonden tussen de leerplichtambtenaar, de jongere zelf en de ouders van de leerling. Als blijkt dat de leerling vaker heeft gespijbeld, dan kan hem of haar een werkstraf worden opgelegd. Het is niet duidelijk of er afgelopen donderdag dergelijke maatregelen zijn genomen.
14
3.10
Zomerlek
Bij de overgang van VMBO naar MBO ontstaat een vergroot risico op voortijdig schoolverlaten. Zo kunnen leerlingen een verkeerde keuze qua beroepsopleiding maken of wordt een zorgleerling onvoldoende ondersteund, omdat deze niet als zodanig bij het MBO bekend is. Daarnaast bestaat de kans dat leerlingen bij de overgang van het VMBO naar het MBO afhaken en niet doorstromen naar een vervolgopleiding. Jongeren waarvan de decaan van het VMBO twijfels heeft of de jongere na de zomervakantie zal/kan starten op het MBO, worden vanaf de datum van de examenuitslag actief begeleid door de decaan en de vsv-makelaar. Indien nodig of gewenst begeleid de leerplicht/RMC-en/of bemiddelt de leerplicht/RMC-consulent naar een vervolgopleiding gedurende de schoolvakantieperiode als de school gesloten is. Soms kon volstaan worden met een telefoongesprek, in andere gevallen was een huisbezoek noodzakelijk. De leerplicht/RMC-consulenten hebben gedurende de zomerperiode 196 jongeren gevolgd. Het merendeel (96%) van de jongeren is gestart met een vervolgopleiding (95% in het schooljaar 2010-2011). Voor detailinformatie wordt verwezen naar tabel 12 in bijlage 1.
3.11
Thuiszitters
In het schooljaar 2010-2011 hebben een aantal bestuurlijke besprekingen plaatsgevonden met directeuren van het VO, MBO & hulpverlening met als thema ‘ thuiszitters’. Het aantal jongeren dat tijdelijk geen onderwijs volgt, in afwachting van bijvoorbeeld hulpverlening, plaatsing op de Ortolaan of geschorst/verwijderd is, neemt toe. Het doel van de besprekingen is het erkennen van een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor ‘thuiszitters’: Het kan en mag niet zo zijn dat leerplichtige jongeren thuiszitten. Het stoppen met school mag nooit een oplossing van de problemen zijn. Daarnaast is in het schooljaar 2011-2012 geïnventariseerd of het creëren van een (nieuwe) voorziening, waarin dagbesteding in combinatie met school en waar nodig hulpverlening & vaardigheidstrainingen geboden wordt in een niet schoolse voorziening, wenselijk is voor jongeren uit Roermond. In het schooljaar 20122013 worden de bestuurlijke besprekingen vervolgd en het uitwerken van een opvangvoorziening geconcretiseerd. Daarnaast is in het schooljaar 2011-2012 de actietafel Thuiszitters van start gegaan. In de Actietafel worden jongeren op casusniveau besproken en concrete adviezen en werkpunten voor de uitvoerders geformuleerd. Redenen van thuiszitten bleken op het voortgezet onderwijs te zijn: extern geschorste leerlingen (in afwachting van verwijdering), wachtlijst VSO, geplaatst op traject OPDC en gebrek aan praktijkaanbod, afkomstig uit gesloten jeugdzorg, afkomstig uit Belgisch onderwijs, functioneren van leerling ligt tussen REC3 en REC4 of zeer complexe problematiek. Gezien de wachtlijsten in het VSO werd het afgelopen schooljaar incidenteel gekozen voor een alternatief traject zoals De Loods in Panheel of Monro in Roermond, ter voorkoming van thuiszittende jongeren met een groot risico op terugval in ongewenst gedrag. Tevens werden zij middels dit traject voorbereid op hun terugkeer op school. Bekostiging vond plaats door het SWV-VO en RMC gemeente Roermond. De wachtlijst VSO is per 1 augustus 2012 opgelost, het OPDC en de Ortolaan zitten voortaan samen op één locatie waardoor de wachtlijstproblematiek in het schooljaar 2012-2013 naar verwachting af zal nemen. In het voortgezet onderwijs is een centraal meldpunt thuiszitters ingesteld in de persoon van de coördinator van het Samenwerkingsverband. De verantwoordelijken per school zullen worden benoemd en het protocol wordt verder uitgewerkt en geïmplementeerd. De Permanente Commissie Leerlingenzorg blijft het adviesorgaan voor scholen over zorgleerlingen. Leerplicht en hulpverlening worden vaker uitgenodigd bij de PCL-bespreking om een sluitende aanpak te realiseren. Met het Belgisch onderwijs vindt periodiek afstemming plaats over zorgleerlingen die de overstap willen maken
15
naar het Nederlands onderwijs, of omgekeerd. De leerlingstroom van het primair onderwijs naar de brugklas voortgezet onderwijs wordt geanalyseerd om te bezien of een stagnerende schoolloopbaan en voortijdige uitval eerder kan worden aangepakt.
3.12
CGO-project
In het schooljaar 2011-2012 is in samenwerking en co-financiering tussen gemeente en samenwerkingsverband SWV-VO het CGO-project uitgevoerd. Door vanuit het project in te zetten op Communicatie, Gedragsuitingen en Omgangsvormen (CGO) wordt bereikt dat de deelnemers de school niet voortijdig verlaten. Het project is ingezet voor 10 Roermondse leerlingen binnen het VMBO van Citaverde College Roermond en de leerlingen van het OPDC. De leerlingen op het Citaverde College zijn aangemeld via het Zorgadviesteam. Life-coaches van MK Quality Projects zijn ingezet om deze leerlingen te adviseren, begeleiden en ondersteunen op diverse leefgebieden. Daarnaast zijn gezamenlijke activiteiten georganiseerd en workshops en trainingen gevolgd m.b.t. persoonlijke ontwikkeling, sociale competenties en (verborgen) talenten. Het project is 1 oktober 2011 gestart en vond zowel tijdens als na schooltijd plaats. Tijdens de evaluatie van gemeente, betrokken scholen en MK Quality Project blijkt dat de leerlingen een goede persoonlijke ontwikkeling ervaren hebben en op diverse gebieden kennis hebben opgedaan. Daarnaast hebben ze gewerkt aan hun bewustwording in het algemeen en een betere beeldvorming gekregen over school en de samenleving. Ze zijn zich meer bewust van hun gedrag en de keuzes die ze gemaakt hebben of gaan maken met betrekking tot hun toekomst. Er zijn goede sociale basiscompetenties en vaardigheden ontwikkelt door deze leerlingen. Van deze ontwikkelingen kunnen ze gebruik maken in hun persoonlijke ontwikkeling, studietraject en toekomst. De deelnemers hebben, op één na, het schooljaar 2011-2012 positief afgerond. Deze leerlingen gaan over naar het volgende schooljaar binnen het voorgezet middelbare beroepsonderwijs (Citaverde College/ OPDC) of gaan een opleiding volgen in het middelbare beroepsonderwijs (Gilde opleidingen/ Regionaal opleidingscentrum elders).
3.13
Pilot gesloten jeugdzorg Limburg
Landelijk zijn er hiaten in de financiering van de diverse Ministeries in het aanbod voor risicojongeren. De Taakgroep Justitie en Residentiele jeugdzorg is een pilotproject gestart, met ondersteuning van Gedragswerk. Gedragswerk onderzoekt het verloop van de terugplaatsing in het onderwijs van jongeren uit een gesloten strafof civielrechtelijke instelling in Limburg. Concreet nemen VSO St. Jozef in Cadier & Keer, Icarus JeugdzorgPlus en de 6 Samenwerkingsverbanden VO in Limburg hieraan deel. Belangrijke vraag: Hoe verloopt de koppeling tussen de ketenpartners? Regio Roermond lijkt hierin aardig op weg. De deelnemers van het Thuiszittersoverleg (zie paragraaf 3.11) brengen de huidige bevindingen in kaart. Bij de Actietafel Thuiszitters worden concrete aandachtspunten geformuleerd ten bate van een soepele terugkeer naar Roermond (thuis en op school) van de jongeren uit gesloten jeugdzorg. 3.15
Dag van de Leerplicht
Op 15 maart, Dag van de Leerplicht gaven RMC-/leerplichtconsulenten van de Gemeente Roermond het startsein voor een klassenbattle met als thema: School? Ik maak mijn verhaal af! Jij ook? 6 Scholen voor voortgezet onderwijs in Roermond durfden de strijd aan: Citaverde College, Niekée, Lyceum Schöndeln, Mavo Roermond, Ortolaan en de Petrus Donders School. De leerlingen deden twee weken extra hun best om elke dag op tijd op school te komen. Op 29 maart reikten de RMC-/leerplichtconsulenten een feestelijke taart uit in elke klas met het minste verzuim. De winnaars wonnen daarnaast een workshop in het Centrum voor de Kunsten en werden daar welkom geheten door wethouder
16
Kemp. De scholieren deden met veel plezier mee aan workshops dans, beeldende kunst en muziek zoals streetdance, action-painting, vilten of djembé.
3.16
Resultaat
De leerplichtconsulenten zijn reeds enkele jaren een bekend gezicht op de scholen voor het voortgezet onderwijs en binnen diverse multidisciplinaire overleggen, waaronder ZAT’s, Veiligheidshuis en Thuiszittersoverleg. Het onderwijs weet de weg naar de leerplichtconsulenten inmiddels prima te vinden. Dit schooljaar was er dan ook ruimte om in te zetten op nieuwe projecten, zoals de thuiszittersproblematiek en extra aandacht voor (twijfelachtig) ziekteverzuim. In het schooljaar 2012-2013 worden de in dit hoofdstuk benoemde activiteiten voortgezet, met uitzondering van PlanJ en Project CGO, waarvoor geen financiering meer plaatsvindt. Voor meer informatie over de te ondernemen activiteiten in het schooljaar 2012-2013 wordt verwezen naar de Ambtsinstructie en de notitie ‘ Beleidsontwikkelingen en Activiteiten schooljaar 2012-2013 leerplicht & RMC’.
17
4.
MBO
Zowel het Citaverde College als de diverse locaties van Gilde Opleidingen Roermond hebben een vaste leerplichtconsulent. Deze leerplichtconsulent is regelmatig op de locaties aanwezig voor spreekuren, het aanspreken van spijbelaars en te laatkomers en het voeren van preventieve gesprekken. Ook is de leerplichtconsulent vaste deelnemer aan het zorg- en adviesteam. In principe worden alle meldingen van (dreigend) voortijdig schoolverlaten door de vaste leerplicht/RMC-consulent opgepakt.
4.1
Verzuim en voortijdig schoolverlaten
Op het MBO is in heel Nederland sprake van verzuim en voortijdig schoolverlaten. Zo ook op het Citaverde College en Gilde Opleidingen in Roermond. Met de invoering van de kwalificatieplicht is het eenvoudiger geworden de leerplicht en de kwalificatieplicht te handhaven op het MBO. Ongeveer 60% van de leerlingen op het MBO valt onder de kwalificatieplicht als bedoeld in de Leerplichtwet 1969. De overige 40% heeft de leeftijd van 18 jaar bereikt en is niet meer leerplichtig. Voor zover deze leerlingen geen startkwalificatie hebben, kunnen zij bij (dreigend) voortijdig schoolverlaten en verzuim door een RMC-consulent aangesproken worden. Schoolverzuim is een vaak sterke indicatie van problemen; tijdige verzuimaanpak kan voortijdig schoolverlaten voorkomen, ook bij niet-leerplichtige leerlingen (18 jaar en ouder). Tevens kunnen de onderliggende problemen van schoolverzuim, die dreigen te leiden tot voortijdige uitval, eerder worden aangepakt waardoor jongeren een beter beroeps- en dus toekomstperspectief krijgen. 4.2
Spreekuren
Alweer voor het 5e schooljaar zijn de leerplichtconsulenten actief aanwezig binnen de MBO scholen in Roermond middels een wekelijks spreekuur. In de afgelopen jaren is het spreekuur gegroeid van een noodzakelijk kwaad tot een algemeen bekend fenomeen binnen de scholen. De dag en het tijdstip waarop de leerplichtconsulent aanwezig is, wordt op een aantal locaties dagelijks geprojecteerd op de lichtkrant die zichtbaar is voor alle leerlingen en docenten. Docenten (trajectbegeleiders) maken steeds meer gebruik van de aangeboden diensten van de leerplichtconsulent. De leerplichtconsulent is er niet alleen om het verzuim te controleren en te handhaven, de jongere kan er ook terecht met vragen over studiefinanciering of beroepskeuze. Ook met problemen thuis en/of op school kloppen jongeren aan bij de leerplichtconsulent. De leerplichtconsulent zal, waar zij de begeleiding niet zelf op zich kan nemen, doorverwijzen naar een andere instantie. Sinds dit schooljaar zijn op de Roermondse MBOscholen schoolmaatschappelijk werkers aangesteld. De drempel voor jongeren om hulp te vragen en te aanvaarden is hierdoor merkbaar lager geworden en voor de RMC-consulent is er een kortere lijn naar maatschappelijk werk. De samenwerking met schoolmaatschappelijk werkers wordt over en weer als positief ervaren.
4.3
Preventie
Door de leerplichtconsulenten is het afgelopen schooljaar wederom fors ingezet op een preventieve aanpak van spijbelen. Preventief moet dan gezien worden als bijvoorbeeld het aanspreken van leerlingen die nog niet genoeg verzuimd hebben om een officiële melding te doen bij de leerplichtconsulent, maar waar wel zorgen over zijn. Een ander voorbeeld van preventief werken is het geven van mentorlessen over de gevolgen van spijbelen die jaarlijks
18
door de leerplichtconsulenten gegeven worden aan alle eerstejaars op het MBO. Ook op de ouderavonden zijn door de leerplichtconsulent voorlichting gegeven over de leerplicht. Door jongeren vroegtijdig en direct aan te spreken op hun gedrag en de gevolgen ervan, kan erger vaak voorkomen worden. 4.4
Zorg- en adviesteams
Het zorg- en adviesteam (ZAT) is een opleidingoverstijgend multidisciplinair zorgoverleg, waarin naast de zorgadviseur van de school ook trajectbegeleiders aanwezig zijn. Het eerste doel van het ZAT is de trajectbegeleiders passende steun te verlenen bij de zorg voor de leerling. Het ZAT garandeert verder samenwerking tussen school en externe partners in de zorg. De leerplichtconsulent fungeert als een “spin in het web” binnen het ZAT. Zij heeft een goede kennis van de sociale kaart in de regio, adviseert bijvoorbeeld in de aanpak van twijfelachtige ziekmeldingen en speelt uiteraard een belangrijke rol in het adviseren over en concreet aanpakken van ongeoorloofd schoolverzuim. De professionalisering van de interne zorgstructuur en de invoering van de ZAT’s zijn op het voortgezet onderwijs al langer een feit. De afgelopen schooljaren zijn deze op het MBO Roermond in een stroomversnelling geraakt. Bij ROC Gilde in Roermond zijn inmiddels vier ZAT’s actief, het ZAT team van de MBO afdeling op het Citaverde College startte in september 2009 en maakt nog een doorontwikkeling plaats. De diverse ZAT’s vergaderen, afhankelijk van school en sector, elke twee tot vier weken. Door de inzet van schoolmaatschappelijk werk zijn de lijnen korter geworden en worden er meer cases besproken in het ZAT. De trajectbegeleiders weten nog niet in alle gevallen de weg naar het ZAT te vinden; een aandachtspunt voor het nieuwe schooljaar. Om te zorgen dat de samenwerking tussen de partijen in het ZAT wat betreft de formele aspecten zorgvuldig verloopt, is in onze regio een convenant in voorbereiding waarin de meest relevante aspecten zullen worden vastgelegd. 4.5
Project niet-willers
Het project niet-willers is een project dat in het schooljaar 2010-2011 voor het eerst uitgevoerd is en waarvan de opzet om beter in beeld brengen en hebben wat jongeren doen: werken, uitkering of thuis op de bank zitten. Vervolgens de jongeren die niets doen, toch proberen te bereiken en te motiveren om terug naar school te gaan of te gaan werken. Ook in het schooljaar 2011-2012 is dit project uitgevoerd. Een aantal jongeren die voortijdig het MBO verlaten, willen geen begeleiding terug naar school van RMC. Ook zijn er jongeren die tijdelijk, door omstandigheden, niet naar school kunnen of via een tijdelijk arbeidscontract werkzaam zijn. Deze jongeren zijn in beeld bij RMC middels het halfjaarlijkse ‘niet-willers project’. Na een administratief vooronderzoek zullen de jongeren aangeschreven worden met het aanbod voor begeleiding door RMC. Jongeren die werken dan wel een uitkering ontvangen en geen begeleiding wensen, zullen niet actief benaderd worden. De overigen zullen bij het uitblijven van een reactie op het aanbod van RMC, thuis bezocht worden. Indien naar aanleiding van het huisbezoek geen contact mogelijk is, wordt een melding gedaan bij het Zorg Casus Overleg. Op deze wijze komt RMC tot een meer sluitende aanpak van voortijdig schoolverlaters. 4.6
Thuiszittersoverleg
Zoals in paragraaf 3.11 aangegeven is, vinden in Roermond een Bestuurlijk Thuiszittersoverleg plaats en een Actietafel thuiszitters. Voor meer informatie wordt naar de betreffende paragraaf verwezen. In de Actietafel worden jongeren op casusniveau besproken en concrete adviezen en werkpunten voor de uitvoerders geformuleerd. Redenen van thuiszitten bleken op het MBO te zijn: leerling niet in staat MBO-niveau 1 te halen, ernstige motivatieproblemen, geen stage- of werkplek vinden, afkomstig uit gesloten jeugdzorg of zeer 19
complexe problematiek. Incidenteel werd bij thuiszitters gekozen voor een alternatief traject zoals De Loods in Panheel of Monro in Roermond, ter voorkoming van thuiszittende jongeren met een groot risico op terugval in ongewenst gedrag. Tevens werden zij middels dit traject voorbereid op hun herstart op school. Bekostiging vond plaats door het MBO en RMC gemeente Roermond. In het MBO wordt in het schooljaar 2012-2013 gewerkt aan het instellen van een centraal meldpunt thuiszitters en een sluitende verzuimregistratie. Daarnaast is er aandacht voor de invoering van het Entreeonderwijs en de positie daarin van kwetsbare leerlingen. 4.7
Dilemmamanager
De afgelopen jaren is gebleken dat jongeren de school verlaten door een verkeerde opleidings- en beroepskeuze. De jongeren die dit op school bespreekbaar maken kunnen, via school, een beroepskeuzetest doen. Op deze manier kunnen zij, met behulp van school, feilloos doorstromen naar de nieuwe opleiding van hun keuze. Er is echter ook een groep jongeren die de school verlaten zonder aan te geven dat zij een verkeerde opleiding gekozen hebben. Dit zijn vooral jongeren van 18 jaar of ouder. Tijdens de gesprekken bij RMC blijkt dan pas dat een verkeerde opleidings- en beroepskeuze ten grondslag ligt aan de voortijdige uitval. Om de expertise van de RMC-consulenten te vergroten en de voortijdig schoolverlaters beter van dienst te kunnen zijn, zijn de RMCconsulenten in het schooljaar 2011-2012 gestart met het inzetten van de educatiemeter. RMC gebruikt de educatiemeter om beter en sneller inzicht te krijgen in de jongeren en wat hen bezighoudt. Dit richt zich vooral op het welzijn, de opvoeding en de studiekeuze van de jongeren. De jongeren kunnen de digitale test op het Stadskantoor maken in een speciaal daarvoor ingerichte spreekkamer. De resultaten worden door de RMC-consulenten geanalyseerd en geïnterpreteerd en vervolgens in een gesprek met de jongere besproken. In het schooljaar 2012-2013 zal de inzet van de Dilemmamanager verdiept worden.
4.8
WWB intake
In 2012 zijn er wijzigingen doorgevoerd in de Wet Werk en Bijstand die ook gevolgen hebben gehad voor de werkzaamheden van RMC. De belangrijkste verandering in de wet is dat alle jongeren tot 27 jaar die een bijstandsuitkering aanvragen een wachttijd hebben van 4 weken waarin zij actief werk moeten zoeken en/of de mogelijkheden om terug te gaan naar school moeten onderzoeken om zo hun kansen op de arbeidsmarkt, in de toekomst, te vergroten. Terug naar school gaan en dus studiefinanciering ontvangen is voor jongeren een voorliggende voorziening geworden voor hun recht op een bijstandsuitkering. Vanwege de expertise van RMC in het terug naar school begeleiden van jongeren zijn zij onderdeel geworden van de aanvraagprocedure van een bijstandsuitkering voor alle jongeren tot 27 jaar ongeacht of zij wel of geen startkwalificatie hebben. De jongeren worden, na een screeningsgesprek met een klantmanager inkomen en een klantmanager werk, ingepland voor de intake bij RMC. Jongeren zijn, in het kader van hun recht op uitkering, verplicht om naar dit gesprek te komen. De RMC-consulent geeft na het intakegesprek een advies af aan de klantmanager werk over de mogelijkheden van de betreffende jongeren om wel of niet terug naar school te gaan. Dit advies wordt door de klantmanager werk meegenomen bij de beoordeling van het recht op uitkering. Als tijdens het intakegesprek met RMC blijkt dat de jongeren terug kan naar school worden er ook direct vervolgafspraken gemaakt om de jongere naar school te begeleiden. In het schooljaar 2012-2013 wordt de samenwerking tussen WWB & RMC voortgezet in de vorm van groepsbijeenkomsten voor jongeren.
20
4.9
PlanJ
In het schooljaar 2011-2012 is in het kader van het project Jeugdwerkloosheid het project "werkende jongeren zonder startkwalificatie" uitgevoerd in de regio Roermond door PlanJ. Binnen dit project worden voortijdig schoolverlaters met werk benaderd om samen te bekijken of er mogelijkheden zijn om van de baan een BBLopleiding te maken en daarmee alsnog een startkwalificatie te behalen. Gestart is met een groep van 23 werkende voortijdig schoolverlaters, aangeleverd door RMC. In de loop van het schooljaar zijn nog 10 jongeren doorgeleid naar PlanJ. Jongeren zijn vervolgens op diverse manieren benaderd om met ze in gesprek te komen en samen een trajecten uit te zetten richting terug naar school gecombineerd met de baan die ze hebben of nog moeten vinden. Jongeren die niet reageerden zijn aan huis bezocht door PlanJ. Inmiddels zijn 6 jongeren weer terug naar school, in de meeste gevallen gecombineerd met hun baan, dus een BBL-opleiding. De resterende jongeren zijn nog in begeleiding en hebben het traject nog niet afgerond.
4.10
Professional Learning Community
In het voorjaar van 2011 is de Professional Learning Community (PLC) regio 38 opgericht. RMC neemt hieraan deel. In de PLC zitten frontlijnwerkers vanuit scholen, overige RMC gemeentes en partners die vanuit eenzelfde invalshoek omgaan met de doelgroep overbelaste leerlingen. Zitting nemen in de PLC betekent deelnemen aan een continu proces van deskundigheidsbevordering gebaseerd op ervaringsgericht leren. Tijdens de bijeenkomsten van de PLC wordt kennis vanuit de afzonderlijke subregio’s Weert, Venray, Venlo en Roermond ingebracht, waarna de deelnemers in staat zijn deze “input” te spiegelen aan hun eigen regionale situatie met als doel te komen tot generieke kennis voor het gehele gebied (netwerkleren). Momenteel is de PLC, onder begeleiding van een wetenschappelijk bureau, een collectieve methodiek aan het ontwikkelen om de overbelaste leerling beter te bedienen (met name op schakelmomenten). Alle kennis en ervaring van de deelnemers wordt gebundeld tot een verantwoorde methodiek. De methodiek geeft visie op uitwerkingsmogelijkheden van begeleiding (LOB) en zorg. De effecten van de methodiek worden geoperationaliseerd, de methodiek maakt de grenzen aan de zorg helder. In het schooljaar 2011-2012 wordt de deelname aan PLC gecontinueerd.
4.11
Regionaal Coördinatiepunt Fraudebestrijding
RMC neemt deel aan het RCF-overleg (Regionaal Coördinatiepunt Fraudebestrijding). Het RCF is een samenwerkingsstructuur om bijvoorbeeld uitkeringsfraude, belastingontduiking en overbewoning aan te pakken. Op het merendeel van de zorgadressen die ingebracht worden in het RCF wonen ook kinderen en/of jongeren. De leerplicht/RMC-consulent gaat na of deze kinderen op school zitten. Zo ja, op welke school en hoe het op school gaat. Zo nee, waarom bezoekt het kind geen school en hoe kan ervoor gezorgd worden dat het kind zo snel mogelijk weer naar school gaat. Daarnaast houdt de leerplicht/RMC-consulent ook het belang van de kinderen in de gaten als blijkt dat er een aanpak volgt vanwege het (mogelijk) plegen van fraude door de ouder(s). RMC & leerplicht hebben - in samenwerking met het RCF, Belastingdienst, OM, UWV, Inspectie SZW, FIOD, woningcorporaties en politie – in het schooljaar 2011-2012 een succesvolle, grootscheepse controledag opgezet. Er hebben gerichte huisbezoeken plaatsgevonden waarbij de focus lag op voortijdig schoolverlaters met als doel het verder terugdringen en bestrijden van voortijdig schoolverlaten. Naar aanleiding van deze huisbezoeken (18) en de daarop volgende begeleiding door RMC zijn 7 jongeren weer terug naar school gegaan in het schooljaar 2011-2012, 1 jongere heeft zijn diploma behaald, 5 jongeren zijn gaan werken, 1 jongere is aangemeld bij Bemoeizorg en 4 jongeren hebben niet gereageerd of willen niet terug naar school. Deze laatste groep blijft in 21
beeld via het ‘niet-willers-project’. Door deze actie is het aantal voortijdig schoolverlaters terug gedrongen en zijn de jongeren (wederom) bewust gemaakt van het belang van scholing en het behalen van een diploma. Tevens draagt deze actie bij aan de bevordering van de veiligheid(sbeleving) op straat. Op 13 september 2012 heeft een evaluatie van het RCF-project plaatsgevonden waarbij niet alleen is teruggeblikt op de opbrengsten van het project, maar ook is gekeken naar de toekomst. Geconcludeerd kan worden dat de onderlinge samenwerking van de verschillende netwerkpartners en met RMC-consulent goed is. Nu de samenwerking met het RCF afgerond is, zal RMC zich inspannen om de samenwerkingsrelaties die we in de afgelopen jaren hebben opgebouwd, voort te zetten en te versterken.
4.12
Resultaat
De aanwezigheid van RMC-/leerplichtconsulenten op het MBO heeft tot gevolg dat verzuim steeds meer correct én vroegtijdig gemeld worden. Hierdoor kunnen de RMC-/leerplichtconsulenten adequater optreden. De in het vorige schooljaar ingeslagen weg, zal in het komende schooljaar gevolgd worden. De aanpak van het voorkomen en bestrijden van verzuim op het MBO is ook het afgelopen schooljaar succesvol gebleken, mede door de goede samenwerking met de scholen. Evenals het vorige schooljaar pakken scholen hun rol in het bestrijden van verzuim steeds beter op, waardoor jongeren met lichte problemen niet of nauwelijks meer bij de leerplichtconsulenten terecht komen. Jongeren die hier wel terecht komen, hebben gemiddeld een zwaardere problematiek.
22
Bijlage 1 Statistische gegevens In de tabellen op de volgende pagina’s worden de gegevens met betrekking tot verzuimmeldingen in het afgelopen schooljaar weergegeven. Waar mogelijk zijn ter vergelijking ook de gegevens van de voorgaande schooljaren vermeld. Gegevens zijn gegenereerd uit het leerlingvolgsysteem (Key2Jongerenmonitor). Met betrekking tot het aantal voortijdig schoolverlaters (12 tot 23 jarigen) vindt een aparte rapportage plaats in het voorjaar van 2013, aangezien de cijfers met betrekking tot de voorlopige voortijdig schoolverlaters over het schooljaar 2011-2012 in het eerstel kwartaal van 2013 beschikbaar worden gesteld.
Gemeentelijke gegevens Tabel 1
Aantal leerlingen
In onderstaande tabel wordt het aantal leerplichtigen en niet-leerplichtigen woonachtig in de gemeente Roermond op peildatum 1-1-2012 weergegeven. Leerlingen van 23 jaar of ouder behoren formeel niet tot de doelgroep van RMC. Aangezien in dit jaarverslag de meldingen die gestart zijn toen de leerling nog 22 jaar was, meegenomen worden, is ervoor gekozen de informatie van deze jongeren wel mee te nemen in de tabellen.
Leeftijd 05 t/m 12 13 t/m 15 16 t/m 17 18 t/m 22 23+ Totaal Afkortingen PO SO VO VSO MBO Buitenland Geen
PO 4065 35 6 4
SO 372 22 11 9
VO 334 1680 732 93
VSO 5 61 54 30
4110
414
2839
150
MBO
Buitenland 17 2 26 442 22 1131 29 1575
94
Geen 16 4 9 111 24 164
Eindtotaal 4809 1830 1276 1407 24 9346
Basisonderwijs Speciaal onderwijs Voortgezet onderwijs Voortgezet speciaal onderwijs Middelbaar beroepsonderwijs Leerling beschikt over een inschrijving op een buitenlandse onderwijsinstelling Leerling beschikt op peildatum niet over een school van inschrijving
23
Tabel 2
Aantal leerlingen (herkomst)
In onderstaande tabel een overzicht van het land van herkomst van de Roermondse leerlingen gegroepeerd op leeftijd. Peildatum is 1-1-2012. Herkomst Antillen EU-land Marokko Moe-land* Nederland Onbekend Suriname Turkije Overig Totaal *
Tabel 3
05 t/m 12 67 391 286 66 3153 22 328 496 4809
13 t/m 15 21 164 110 21 1187 2 13 129 183 1830
16 t/m 17 21 113 63 25 844 9 86 115 1276
18 t/m 22 31 118 124 22 845 3 15 94 155 1407
≥23 3 5 12
1 3 24
Eindtotaal 140 789 588 134 6041 5 59 638 952 9346
Moe-land = Midden- en Oost Europa
Aantal leerlingen (wijk)
In onderstaande tabel een overzicht van de woonwijk van de Roermondse leerlingen naar woonwijk. Peildatum is 1-1-2012. Wijk Asenray Centrum Donderberg/Hoogvonderen Donderberg/Roosendael Herten Maasniel Roermond Oost Roermond Zuid Swalmen Onbekend* Totaal *
05 t/m 12 68 473 551 510 810 636 443 487 722 109 4809
13 t/m 15 26 207 207 173 244 308 173 178 262 52 1830
16 t/m 17 17 147 168 124 122 189 118 122 167 102 1276
18 t/m 22 35 182 164 153 104 208 189 155 178 9 1407
≥23 3 7 2 1 4 5 1 1 24
Eindtotaal 146 1012 1117 972 1281 1345 928 943 1330 272 9346
Onbekend zijn leerlingen die inmiddels verhuisd zijn naar een andere gemeente, maar voordien woonachtig waren in de gemeente Roermond. De wijk waarin zij woonachtig waren op peildatum is niet meer te achterhalen.
24
Meldingen leerplicht/kwalificatieplicht Tabel 4
Aantal meldingen
In het schooljaar 2011-2012 zijn in totaal 453 meldingen bij Leerplicht ontvangen (373 in 2009-2010), waarvan uiteindelijk 371 maal daadwerkelijke sprake was van verzuim. De overige gevallen betroffen afgegeven vrijstellingen of preventieve meldingen. Er is sprake van een stijging van het luxe verzuim/relatief verzuim ten opzichte van vorig schooljaar. Dit kan verklaard worden doordat vanaf het schooljaar 2009/2010 intensief op luxe verzuim & relatief verzuim ingezet wordt, waardoor een consequent beleid ontstaat, ook van de scholen. In eerste instantie ontstaat dan een toename van meldingen en, als dit begint aan te slaan, een afname. Men is er immers dan van op de hoogte dat er strikter op gehandhaafd wordt en verzuim gevolgen heeft. Scholen, ouders of hulpverleningsinstanties melden jongeren ook omdat ze zich zorgen maken; deze meldingen worden als preventieve meldingen in behandeling genomen om te voorkomen dat een jongere de school voortijdig verlaat of uitvalt. Veel voorkomende meldingen zijn: - Een zorgwekkende thuissituatie - Het sociale gedrag van de leerling in en buiten de school - Grensoverschrijdend gedrag - In aanraking zijn met politie of justitie Deze meldingen worden als ‘preventief’ in het leerlingvolgsysteem geregistreerd. Er is in deze gevallen nog geen sprake van verzuim. Absoluut of relatief Absoluut
Soort verzuim / vrijstelling / verlof Verzuim Vrijstelling
Verzuim / vrijstelling / verlof Absoluut verzuim Ander onderwijs (artikel 15) Gewichtige omstandigheden (art.11, onder g) Lichamelijke gesteldheid (art.5,onder a) Psych. ongeschiktheid (art.5,onder a) School in buitenland (art.5,onder c)
Totaal Vrijstelling Totaal Absoluut Absoluut of relatief Relatief
Soort verzuim / vrijstelling / verlof Verzuim
Verzuim / vrijstelling / verlof Luxeverzuim Preventief Relatief verzuim Twijfelachtig ziekteverzuim
Totaal Verzuim Vrijstelling
Totaal Vrijstelling Totaal Relatief
Ander onderwijs (artikel 15) Lichamelijke gesteldheid (art.5,onder a) Psych. ongeschiktheid (art.5,onder a) School in buitenland (art.5,onder c) Vervangende leerplicht laatste schooljaar (artikel 3b)
05 t/m 13 t/m 16 t/m Eindto 12 15 17 taal 5 10 13 28 7 1
1 1
2 1 4 9
1 2 12
8 21
7 2 1 2 2 14 42
05 t/m 13 t/m 16 t/m Eindto 12 15 17 taal 46 2 48 7 10 10 27 25 94 130 249 1 6 12 19 79 112 152 343
8 11
19 98
1 1 21
6 2 17
6 3 9 49
23 135
1 26 178
1 68 411
25
Tabel 5
Aantal meldingen 13 t/m 17 jaar
In onderstaande tabel wordt inzicht gegeven in het verzuim voor de leeftijdsgroep 13 t/m 17 jaar per onderwijssoort. De groep absoluut verzuim betreft jongeren zonder school van inschrijving. Wat relatief verzuim betreft zijn 200 meldingen afkomstig van het voortgezet onderwijs. Op het voortgezet onderwijs zijn daarnaast 2 vrijstellingen verleend. Het speciaal voortgezet onderwijs kende in het schooljaar 2011-2012 12 meldingen van relatief verzuim en 2 vrijstellingen. Van 44 leerplichtingen op het MBO is een melding van relatief verzuim ontvangen en zijn 7 vrijstellingen verleend. Voortgezet Onderwijs
Absoluut of relatief Absoluut
Relatief
Soort verzuim / vrijstelling / verlof Verzuim Totaal absoluut verzuim Vrijstelling
Totaal Vrijstelling Verzuim
Totaal relatief verzuim Vrijstelling
Totaal Vrijstelling
verzuim / vrijstelling / verlof Absoluut verzuim
13 t/m 15
Voortgezet Speciaal Onderwijs
MBO
Onderwijs in buitenland
16 t/m 13 t/m 16 t/m 16 t/m 13 t/m 16 t/m 17 15 17 17 15 17
Ander onderwijs (artikel 15) Gewichtige omstandigheden (art.11, onder g) Lichamelijke gesteldheid (art.5,onder a) School in buitenland (art.5,onder c) Luxeverzuim Preventief Relatief verzuim Twijfelachtig ziekteverzuim Ander onderwijs (artikel 15) Lichamelijke gesteldheid (art.5,onder a) Psych. ongeschiktheid (art.5,onder a) School in buitenland (art.5,onder c) vervangende leerplicht laatste schooljaar (artikel 3b)
Eindtotaal
Geen
13 t/m 16 t/m 15 17 10 13
23
7
7
1
1 1
1 2 8 89 6 103
7 80 10 97
2 1 5
5
8
5
1
3 43 2 44 6
8
1 2 1
1
2
1 1 10 2 20 224 18 264 6
1
3 1 38
1
1
1
1
1
1
1 1
7
20
16
20
17
1 49
1 26
Tabel 6
Recidive
Van sommige jongeren wordt in een schooljaar meer dan één verzuimmelding ontvangen (recidive). In tabel 5 is het aantal keren weergegeven dat dezelfde jongere gemeld is bij leerplicht in het schooljaar 2011-2012. Uit onderstaande tabel blijkt dat het merendeel van de leerlingen (376) in het schooljaar 2011-2012 één keer in aanraking is gekomen met een leerplichtconsulent. 38 Jongeren zijn tweemaal in aanraking gekomen met leerplicht, waarvan 25 jongeren voortgezet (speciaal) onderwijs volgden, 2 (speciaal) basis onderwijs, 7 MBO-ers, 2 afkomstig van onderwijs buitenland en 1 jongere zonder opleiding. Het percentage recidivisten is nagenoeg gelijk aan het percentage van vorig schooljaar. Soort Onderwijs
Leeftijdscategorie
Basisonderwijs
05 t/m 12
70
Speciaal Basis Onderwijs
05 t/m 12
4
Voortgezet Speciaal Onderwijs
13 t/m 15 16 t/m 17
9 1 8
Voortgezet Onderwijs
05 t/m 12 13 t/m 15 16 t/m 17
6 84 78
1 10 10
Wet Educatie en Beroepsonderwijs
16 t/m 17
55
7
Onderwijs in buitenland
05 t/m 12 13 t/m 15 16 t/m 17
8 18 16
1
05 t/m 12 13 t/m 15 16 t/m 17
8 3 9 376
1
Geen
Tabel 7
1x
2x
3x 1
1
1 2
1
33
5
Persoonskenmerken (geslacht)
In onderstaande tabel is het geslacht van de jongeren waarvan een verzuimmelding is binnengekomen opgenomen. Uit onderstaande tabel blijkt bijvoorbeeld dat het aantal 16&17 jarige jongens dat in aanraking is gekomen 20% bedraagt, een verdubbeling ten opzichte van het schooljaar 2010-2011 (10%). 6% Van de leerlingen heeft te maken gehad met leerplicht.
Geslacht
05 t/m 12 Absoluut Procentueel
13 t/m 15 Absoluut Procentueel
16 t/m 17 Eindtotaal Absoluut Procentueel
Man
66
0,3%
84
9%
126
20%
276 (7%)
Vrouw Totaal
41 107
0,2%
63 147
7%
73 199
11%
177 (5%) 453 (6%)
27
Tabel 8
Persoonskenmerken (herkomst)
In onderstaande tabel een overzicht van de etniciteit van de jongeren waarvan een verzuimmelding is binnengekomen, geordend op leeftijd en onderwijssoort. Basison derwijs Onderwijs in buitenland Speciaal Onderwijs Voortgezet Onderwijs MBO Geen Eindtotaal 05 t/m 05 t/m 13 t/m 16 t/m 05 t/m 13 t/m 16 t/m 05 t/m 13 t/m 16 t/m 16 t/m 05 t/m 13 t/m 16 t/m Herkomst 12 12 15 17 12 15 17 12 15 17 17 12 15 17 Antillen 7 1 1 1 6 5 1 22 EU-land 5 3 4 1 16 12 6 2 4 53 Marokko 4 3 1 1 1 13 10 3 1 5 42 Moe-land 1 1 5 3 1 1 12 Nederland 24 4 13 15 1 7 4 3 37 44 41 5 4 14 216 Overig 18 2 1 1 1 17 13 4 3 2 62 Suriname 2 1 2 5 Turkije 12 1 5 12 8 1 2 41 71 46 19 112 55 50 453
Uit de volgende tabel blijkt het percentage verzuimende leerlingen naar leeftijd en etniciteit. Zo is van 5% van de Nederlandse jongeren tussen de 13-16 jaar in het schooljaar 2011-2012 in aanraking gekomen met leerplicht en 9% van de Turkse jongeren van diezelfde leeftijd. Van de Marokkaanse 16&17 jarigen heeft 22% verzuimd en 33% van de Surinaamse jongeren in dezelfde leeftijdscategorie. Herkomst Antillen EU-land Marokko Moe-land Nederland Overig Suriname Turkije
05 t/m 12
13 t/m 15 14% 2% 2% 3% 1% 5% 0% 5%
16 t/m 17 38% 12% 20% 5% 5% 11% 15% 9%
29% 18% 22% 36% 14% 14% 33% 12%
Eindtotaal 20% 8% 9% 11% 4% 8% 11% 8%
28
Tabel 9
Woonwijk
Overzicht van de wijk waar de jongere woonachtig is op het moment dat de verzuimmelding ontvangen is.
2
1 2 2 1
5
9
1
3
3 1
5 6 12 3 7 9 9 69
1 3 3 1 1 21
1
1 1 4
6
1 2
1
4 43
1
1
2
69
2 2 3
1 2 1 2
1 1
46 31 51 77 51 44 37 453
3 3 1 47
6
16 t/m 17
2
13 t/m 15
9 4 9 12 14 9 6
1
05 t/m 12
11 7 13 30 12 7 2 118
4
3
Totaal
16 t/m 17
2 1
1
1 8
Geen
13 t/m 15
5 7 10 23 6 6 1 71
05 t/m 12
22
Buitenland
16 t/m 17
23
MBO
16 t/m 17
12
13 t/m 15
1
1 4
7
16 t/m 17
13 t/m 15
1 5
VSO
05 t/m 12
VO
05 t/m 12
Wijk Asenray Centrum Donderberg/ Hoogvonderen Donderberg/ Roosendael Herten Maasniel Roermond Oost Roermond Zuid Swalmen Niet bekend* Totaal
SBO
05 t/m 12
BO
1 2 1 1 1
2 22
9
* Niet bekend zijn leerlingen die inmiddels verhuisd zijn naar een andere gemeente, maar voordien woonachtig waren in de gemeente Roermond. De wijk is niet meer te achterhalen.
In onderstaande tabel wordt het verzuimpercentage weergegeven per wijk, gegroepeerd op leeftijdscategorie. Het hoogste verzuimpercentage wordt aangetroffen in de categorie 16&17 jarigen (de kwalificatieplichtigen). Met uitzondering van Roermond Oost is dit in alle wijken het geval. In Roermond Oost is het percentage verzuimende 13-15 jarigen groter. Deze jongeren volgen allemaal Voortgezet Onderwijs. In de wijk Donderber/Hoogvonderen is het percentage verzuimende 16&17 jarigen het hoogst. Ook hier volgt het merendeel Voortgezet Onderwijs. Het overzicht van verzuim per wijk is aan de beleidsmedewerker wijkontwikkeling verstrekt. Wijk Asenray Centrum Donderberg/Hoogvonderen Donderberg/Roosendael Herten Maasniel Roermond Oost Roermond Zuid Swalmen
05 t/m 12 1% 2% 2% 2% 1% 2% 6% 2% 1%
13 t/m 15 4% 5% 12% 9% 4% 6% 17% 6% 4%
16 t/m 17 12% 15% 20% 14% 10% 12% 14% 17% 14%
Eindtotaal 3% 4% 6% 5% 2% 4% 8% 5% 3%
29
Tabel 10
Reden verzuim
In onderstaande tabel worden de redenen voor relatief verzuim weergegeven per onderwijssoort en leeftijdsgroep.
2
1 2 2 4
1 5
10 39 3
65
3
206
14
52
Totaal
13 t/m 15
05 t/m 12
13 7 63 10
Buitenland
16 t/m 17
1 30 7 58 7
MBO 16 t/m 17
4 2 4
13 t/m 15
16 t/m 17
1
VSO
13 t/m 15
45 7 4 8 3
VO 05 t/m 12
05 t/m 12
Aanleiding Luxeverzuim Ongeoorloofd te laat komen Preventieve ondersteuning Spijbelen Twijfelachtige ziekmelding Vrijstelling
SBO
05 t/m 12
BO
2
48 56 32 183 20 3 343
De verzuimpercentages zijn per reden verzuim nagenoeg gelijk aan eerdere schooljaren, met uitzondering van het luxe verzuim, daarin is een forse stijging te zien. Deze stijging is te ‘danken’ aan het feit dat de leerplichtconsulenten actief de scholen gewezen hebben op de regels met betrekking tot luxe verzuim en er op dagen voor schoolvakanties het aanbod is gedaan aan scholen om extra controles (huisbezoeken) te laten plaatsvinden op dagen voor de start van de schoolvakantie als er vermoeden is verzuim in verband met te vroeg op vakantie gaan. Door deze extra aandacht, stijgt het aantal meldingen. Waarschijnlijk neemt het aantal meldingen in de toekomst af, ouders zijn dan immers op de hoogte dat eerder op vakantie gaan, consequenties heeft. Reden melding / interventie Spijbelen Ziekmelden (incl. twijfelachtig) Vakantie (luxe verzuim) Te laat Overig Totaal
Aantal 183 20 48 56 0 307
Percentage 2011-2012 60% 7% 16% 17% 0% 100%
Percentage 2010-2011 59% 7% 6% 18% 5% 100%
Percentage 2009-2010 33,33% 11,36% 4,17% 30,30% 16% 100,00%
30
Tabel 11
Resultaat
Van iedere melding wordt geregistreerd welk resultaat er bereikt wordt. In onderstaande tabel een overzicht per schoolsoort naar leeftijd en het resultaat. Op de volgende pagina wordt het resultaat van alle meldingen weergegeven.
Totaal 16 t/m 17
13 t/m 15
05 t/m 12
Geen 16 t/m 17
13 t/m 15
Buitenland 05 t/m 12
16 t/m 17
MBO 16 t/m 17
13 t/m 15
16 t/m 17
VSO
13 t/m 15
VO 05 t/m 12
SBO 05 t/m 12
Resultaat Detentie Geen verzuim, legitiem afwezig Niet-kunner Niet-willer Opvangvoorziening/dagbestedingstraject Overgedragen aan RMC (18 geworden) Terug naar school, andere opleiding Terug naar school, onderwijs buitenland Terug naar school, opleiding hervat Terug naar school, particuliere opleiding Verhuizing naar andere gemeente Verwijdering van school Verwijzing HALT, terug naar school Vrijstelling verleend Werk Nog in behandeling
05 t/m 12
BO
1 7
1 4
2
1 1
1
1 3 53
1 3
7 8 1
94
9 77
5 6
1 1 2
5 30 18
1
3
2
3
9
1
4
1 2
1 4
1 3
1 2
1
4
2 3
3
2
1 2
4 3 6
7
17
16
1
1 8 8 1 1 5 62 4 262 1 3 2 2 71 3 19
31
32
Onderstaande tabel geeft een totaal overzicht in de resultaten die bereikt zijn op de afgehandelde verzuimmeldingen in het schooljaar 2011/2012. In driekwart van de gevallen is het gelukt het verzuim te beëindigen.
Resultaat inzet leerplicht Terug naar school Nog in behandeling Verwijzing RMC (18 geworden) Verhuizing Overig (zoals detentie, vrijstelling) Totaal
Tabel 12
Aantal 331 19 5 3 95 453
Percentage 2011-2012 73% 4% 1% 0,006% 21% 100%
Percentage 2010-2011 87,71% 2,80% 2,10% 0,35% 7,01% 100%
Percentage 2009-2010 85,23% 10,23% 1,52% 1,14% 1,89% 100%
Zomerlek
Bij de overgang van VMBO naar MBO ontstaat een vergroot risico op voortijdig schoolverlaten. Zo kunnen leerlingen een verkeerde keuze qua beroepsopleiding maken of wordt een zorgleerling onvoldoende ondersteund, omdat deze niet als zodanig bij het MBO bekend is. Daarnaast bestaat de kans dat leerlingen bij de overgang van het VMBO naar het MBO afhaken en niet doorstromen naar een vervolgopleiding. Jongeren waarvan de decaan van het VMBO twijfels heeft of de jongere na de zomervakantie zal/kan starten op het MBO, worden vanaf de datum van de examenuitslag actief begeleid door de decaan en de vsv-makelaar. Indien nodig of gewenst begeleid de leerplicht/RMCen/of bemiddelt de leerplicht/RMC-consulent naar een vervolgopleiding gedurende de schoolvakantieperiode als de school gesloten is. Soms kon volstaan worden met een telefoongesprek, in andere gevallen was een huisbezoek noodzakelijk. De leerplicht/RMC-consulenten hebben gedurende de zomerperiode 196 jongeren gevolgd. Het merendeel (96%) van de jongeren is gestart met een vervolgopleiding (95% in het schooljaar 2010-2011). VMBOOnderwijsinstelling
Totaal aantal ‘risicoleerlingen’ 7 39 61 14 15 40 2
In nieuwe schooljaar ingeschreven 1 39 61 14 15 40 1
In nieuwe schooljaar niet ingeschreven 6 1
Vavo Petrus Donders Schondeln Citaverde Mavo Roermond Niekée Broekhin Broekhin Swalmen Connect College St. Ursula
12 6
12 5
1
Totaal
196
188
8
Jaarverslag schooljaar 2011-2012 Leerplicht & RMC
Tabel 13
Proces-verbaal
Overzicht van de redenen voor het opstellen van proces-verbaal naar onderwijssoort. Aanleiding
Primair onderwijs
Luxe verzuim Relatief verzuim Absoluut verzuim Laatkomer/HALT
15 -
Speciaal basis onderwijs 1 -
Totaal
15
1
Voortgezet onderwijs
MBO
27 7
Speciaal voortgezet onderwijs 7 -
34
7
5
5 -
Meldingen RMC Tabel 14
Meldingen RMC
Onderstaand een overzicht van alle meldingen die bij RMC zijn binnengekomen. Scholen zijn verplicht 18-23 jarigen bij DUO te melden als zij zonder startkwalificatie het onderwijs verlaten of als zij langer dan 1 maand zonder reden van school wegblijven. Voor het melden van verzuim van 18-23 jaar is aanvullend hierop regionaal met het onderwijs afgesproken dat dezelfde richtlijnen worden toegepast als bij leerplicht. Concreet betekent dit dat bijvoorbeeld bij 10 keer te laat komen of bij 16 uur verzuim in twee weken de RMC-consulent een melding ontvangt. Hoewel de 18-23 jarige hiervoor niet gesanctioneerd kan worden, kan de RMCconsulent preventief aan de slag om voortijdig schoolverlaten in de toekomst te voorkomen. Het totaal aantal meldingen is nagenoeg gelijk aan het aantal meldingen van vorig schooljaar. Vorig schooljaar zijn de vsv-meldingen (voortijdig schoolverlaters) niet apart geregistreerd en meegenomen in het jaarverslag.
Meldingen RMC verzuim meldingen Preventief verzuim/zorgmelding VSV-meldingen Totaal
2011-2012
2010-2011
2009-2010
144 62 147 477
260 175
276 35
435
311
34
Jaarverslag schooljaar 2011-2012 Leerplicht & RMC
Tabel 15 Meldingen per gemeente Voor de uitvoering van de RMC-taken heeft de minister van onderwijs Nederland ingedeeld in 39 regio’s. Deze 39 regio’s zijn onderverdeeld in subregio’s. Roermond maakt onderdeel uit van regio 38. Van deze regio is Venlo door de minister als centrumgemeente aangewezen. Regio 38 is vervolgens onderverdeeld in de subregio’s Venlo, Venray, Weert en Roermond. Van de subregio Roermond maken naast Roermond, de gemeenten Roerdalen, Maasgouw en Leudal onderdeel uit. Voor deze gemeenten voert Roermond de RMC-taken uit. In onderstaande tabel worden de aantallen RMC meldingen per gemeente weergegeven, waarvoor de gemeente Roermond de RMC-taken uitvoert.
Gemeente Leudal Maasgouw Roerdalen Roermond
Eindtotaal 47 28 48 354
Eindtotaal
477
Tabel 16 Verzuim- en preventieve meldingen per gemeente In onderstaande tabel een overzicht van de verzuimmelding per gemeente, onderverdeeld in preventieve meldingen en verzuimmeldingen. Scholen, ouders of hulpverleningsinstanties melden jongeren ook omdat ze zich zorgen maken; deze meldingen worden in behandeling genomen om te voorkomen dat een jongere de school voortijdig verlaat of uitvalt. Veel voorkomende meldingen zijn: - Een zorgwekkende thuissituatie - Het sociale gedrag van de leerling in en buiten de school - Grensoverschrijdend gedrag - In aanraking zijn met politie of justitie Deze meldingen worden als ‘preventief’ in het leerlingvolgsysteem geregistreerd. Er is in deze gevallen nog geen sprake van verzuim. Gemeente Leudal
Aanleiding preventieve ondersteuning Verzuimmelding
Totaal
Totaal Roermond
6 41 47 7 21 28 13 35 48 58 296 354
Eindtotaal
477
Totaal Leudal Maasgouw Totaal Maasgouw Roerdalen Totaal Roerdalen Roermond
preventieve ondersteuning Verzuimmelding preventieve ondersteuning Verzuimmelding Preventieve ondersteuning Verzuimmelding
35
Jaarverslag schooljaar 2011-2012 Leerplicht & RMC
Tabel 17 Resultaat van de melding bij RMC Onderstaande tabel geeft inzicht in de resultaten die bereikt zijn. Het percentage jongeren dat succesvol herplaatst (= terug naar school) is, is met 37% nagenoeg gelijk aan het percentage in het schooljaar 2010-2011. Daarnaast zijn 20% van de jongeren gestart met werken. De werkenden, nietwillers en niet-kunners blijven in beeld en worden halfjaarlijks benaderd met de vraag of zij begeleiding wensen terug naar school (al dan niet in combinatie met werk).
Resultaat inzet leerplicht Terug naar school Werk Niet-willer Niet-kunner Nog niet opgelost op 1-8 Overig (vrijsteling, verhuizing etc)
Aantal 178 95 52 60 52 40
Percentage 2011-2012 37% 20% 11% 13% 11% 8%
Percentage 2010-2011 39% 16% 13% nb 7% 26%
Percentage 2009-2010 26% 26% 13% nb 12% 23%
Per gemeente is het resultaat van de inzet van leerplicht als volgt: Gemeente Leudal
Totaal Leudal Maasgouw
Totaal Maasgouw Roerdalen
Totaal Roerdalen Roermond
Totaal Roermond
Resultaat niet-kunner niet-willer terug naar school, andere opleiding overig (vrijstelling, verhuizing etc) Werk in behandeling niet-willer terug naar school, andere opleiding Overige Werk in behandeling niet-kunner niet-willer terug naar school, andere opleiding Overig Werk in behandeling niet-kunner niet-willer terug naar school Overig Werk in behandeling
Totaal % 10 21% 3 6% 11 23% 10 21% 10 21% 3 6% 47 6 21% 13 46% 2 7% 5 18% 2 7% 28 6 13% 1 2% 21 44% 1 2% 11 23% 8 17% 48 44 12% 42 12% 133 38% 27 8% 69 19% 39 11% 354
36
Jaarverslag schooljaar 2011-2012 Leerplicht & RMC
Bijlage 2 Lijst van afkortingen & verklarende woordenlijst AMW
Algemeen Maatschappelijk Werk
DUO
Dienst Uitvoering Onderwijs, voorheen IB-groep
Kwalificatieplicht
Per 1 augustus 2007 geldt de kwalificatieplicht. Alle leerlingen blijven volledig leerplichtig tot het einde van het schooljaar waarin ze zestien jaar worden. Na de beëindiging van de volledige leerplicht gaat de kwalificatieplicht gelden voor die jongeren die: • nog geen 18 jaar zijn; • nog geen startkwalificatie hebben behaald; en • de volledige leerplicht achter de rug hebben
MBO
Middelbaar beroepsonderwijs
OM
Openbaar Ministerie
OvJ
Officier van Justitie
PO
Primair (basis) onderwijs
Risicoleerling
VMBO-leerling waarvan de school aangeeft dat hij/zij een: • zorgleerling is, of; • na het zakken voor het examen waarschijnlijk niet terugkeert op school, of; • mogelijk een beroepskeuze fout gemaakt heeft, of; • nog niet op een mbo-opleiding staat ingeschreven.
RMC
Regionaal meld- en coördinatiepunt voortijdig schoolverlaten. De RMC's zijn ingesteld om een sluitende aanpak te organiseren rondom voortijdig schoolverlaten. Dit doel wordt bereikt door: • het opzetten en onderhouden van een sluitend meld- en registratiesysteem van voortijdig schoolverlaters; • het opzetten en onderhouden van een sluitend netwerk van zorg voor de voortijdig schoolverlaters.
Startkwalificatie
Het beschikken over een diploma op minimaal HAVO- of MBO2-niveau
37
Jaarverslag schooljaar 2011-2012 Leerplicht & RMC
VMBO
Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs
VO
Voortgezet onderwijs
ZAT
Het zorgadviesteam (ZAT) vormt een onderdeel van de leerlingenzorg binnen een school. In het ZAT komen hulpvragen over leerlingen binnen, die door de interne zorgstructuur binnen de school niet (meer) beantwoord kunnen worden of waar de school een gerichte ondersteuning bij vraagt.
38
Bijlage 3 Verzuimprotocollen
Jaarverslag schooljaar 2011-2012 Leerplicht & RMC
2
Jaarverslag schooljaar 2011-2012 Leerplicht & RMC
3
Jaarverslag schooljaar 2011-2012 Leerplicht & RMC
4
Jaarverslag schooljaar 2011-2012 Leerplicht & RMC
5
Jaarverslag schooljaar 2011-2012 Leerplicht & RMC
6
