DREAM | DISCOVER | DO
Onderzoeksrapport Iris Donders 1588184 Seminar Hoorcollege Docent: Hanneke Ponten 2 Juni 2014
1
INHOUD VOORWOORD 3 ONDERZOEKSVRAAG 4 INLEIDING 5 ONDERZOEK 6 CONCLUSIE 24 BRONNEN 25
VOORWOORD Tijdens de Seminar, een onderdeel van mijn specialisatie Concept, heb ik zes weken onderzoek gedaan naar een zelf gekozen onderwerp. In week zeven zal ik mijn bevindingen van het onderzoek met mijn studiegenoten delen door middel van een mini-hoorcollege. Een Seminar is bedoeld als voorbereiding op het afstuderen. Bij de Seminar doe je in het klein wat je bij het afstuderen in het groot zal gaan doen. Het dient uiteindelijk als een portfolio onderdeel dat je kunt gebruiken om aan de buitenwereld te laten zien. Om zo te laten zien waar je kracht en interesse liggen binnen het CMD vakgebied. In dit document vindt u de resultaten van het onderzoek en de bijbehorende conclusie. Het laat zien wat ik heb onderzocht en hoe ik het heb onderzocht. Ook vindt u mijn persoonlijke reflectie op het onderzoek terug in het document.
3
ONDERZOEKSVRAAG In het derde en vierde jaar heb ik me voornamelijk bezig gehouden met de communicatie in de toneelwereld. Vroeger in de oude tijd gingen veel mensen naar toneel, maar tegenwoordig is toneel iets waar nog maar weinig mensen naar toe gaan. Hoe komt het nu toch? Is er misschien iets te veranderen in de communicatie waardoor mensen wel weer meer naar het theater toe gaan. Mijn afstudeeronderzoek zal hier ook over gaan. Als voorbereiding wil ik graag één vorm van communicatie binnen de toneelwereld onderzoeken. In het begin vond ik het vrij lastig om mijn onderzoeksvraag goed af te bakenen. Je bent al snel geneigd om andere onderwerpen erbij te betrekken. Tijdens de Seminar heb je maar zes weken de tijd om je onderzoeksvraag te beantwoorden. Hoe maken toneelgezelschappen gebruik van Social Media en in hoeverre kunnen ze die verbeteren?
4
INLEIDING Als het gaat over kunst en commercie is de eerste reactie van de meeste toneelgezelschappen dat ze er niks mee te maken willen hebben. Zo zijn vele toneelgezelschappen bang dat hun autonome product niet behouden kan worden. Commercie staat in hun ogen voor vervlakking en het afbreken van het kunstklimaat. Door de overheid is er flink bezuinigd op cultuur. Dat betekent voor vele toneelgezelschappen dat ze geen subsidie meer ontvangen. De gezelschappen moeten op een andere manier aan hun inkomsten komen. Daardoor worden toneelgezelschappen wel gedwongen om zich meer open te stellen voor commercie. Hoe zetten ze een voorstelling zo goed mogelijk op de markt en zorgen ze voor een goede klantenbinding? Wat uiteindelijk kan leiden tot inkomsten voor het toneelgezelschap. Een van deze commerciële tools is het inzetten van Social Media. Social Media zijn bijna niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Het wordt voor allerlei verschillende doeleinden gebruikt: om contacten te onderhouden, gewoon ter vermaak, maar ook om je dienst of product te promoten. Zo promoten toneelgezelschappen ook steeds meer hun voorstellingen via Social Media, maar wat delen ze nu precies? n mijn onderzoek wil ik kijken hoe Social Media zo goed mogelijk ingezet kunnen worden. Daarbij komen uiteraard ook de succesverhalen van het gebruik van Social Media aan bod. Op basis van het onderzoek volgt een conclusie in hoeverre toneelgezelschappen het gebruik van Social Media kunnen verbeteren.
5
ONDERZOEK
6
SOCIAL MEDIA Wat verstaan we onder Social Media. Voor het onderzoek is het van belang om te weten wat de verschillende Social Media inhouden. Om vervolgens te kijken welke Social Mediaplatform(en) gezelschappen het best kunnen inzetten. ‘Social Media is een verzamelnaam van netwerken op het internet die niet door professionele redacties wordt onderhouden, maar waarvan de content hoofdzakelijk door de gebruikers wordt gemaakt en bepaald.’ Erik Kobes De hoofdkenmerken van Social Media zijn interactie en dialoog tussen gebruikers. Het gaat niet alleen om informatie in de vorm van tekst, maar ook geluid en beeld worden gedeeld op Social Media. De kern is delen, delen, delen.. In het kort ‘Media die je in staat stellen te socialiseren met andere gebruikers. Bij Social Media speelt de bezoekers van de website een hoofdrol. De bezoekers zorgen namelijk voor een groot deel voor de content op de verschillende platforms. Bij Youtube zijn dat filmpjes, bij Instagram zijn dat foto’s, op LinkedIn zijn dat profielen, discussies, banen etc. Een aantal grote bekende internationale Social Media platforms zijn: Twitter, LinkedIn, Facebook, YouTube, Wikipedia, Google, Myspace, Flickr, Plaxo, Naymz, Xing, Fousquare en Slideshare. De vele Social Media platformen zijn onder te verdelen in verschillende categorieën. De Conversation Prism laat het Social Media landschap zien op relevantie voor verschillende gebruikers. Er zijn al vele versies geweest van de Conversation Prism. Dat komt doordat het Social Media landschap continu in beweging is. De ontwikkelingen gaan razendsnel. Voortdurend vinden mensen via Social Media nieuwe toepassingen voor het oplossen van oude problemen en creëren zo nieuwe mogelijkheden. De Infogrpaphic is volgens Solis een handige tool voor bedrijven die gebruik willen maken van Social Media. Het laat in één oogopslag zien welke platforms er op de markt zijn en welke doelgroepen ze aanspreken.
7
8
Mensen maken gebruiken van Social Media om te informeren, organiseren, presenteren en te communiceren. Informeren: Mensen zoeken via Social Media naar allerlei informatie. Variërend van uitzonderlijke ziektes tot het laatste nieuws of over een fotocamera die ze willen gaan kopen. Al snel ben je via sociale netwerken zoals Facebook, MSN en Twitter op de hoogte van belangrijke gebeurtenissen. Facebook vraagt je zelfs ‘Wat ben je op dit moment aan het doen?’ Organiseren: Mensen organiseren zich voortdurend op het internet om het bereiken van verschillende doelen. Denk hierbij aan fora en gemeenschappen waar mensen zich bij aansluiten, omdat zei eenzelfde probleem, belang of ideaal hebben. Presenteren: Op allerlei platformen kunnen mensen zich presenteren, ze creëren er een imago. Dit kan door te laten zien naar welke muziek je luistert of door foto’s te delen. Via LinkedIn kun jezelf presenteren aan andere door een online-visitekaartje. Communiceren: Op Social Media worden er gesprekken gevoerd over allerlei onderwerpen. Zowel individuen als tussen groepen, organisaties en bedrijven. Bedrijven zijn in toenemende mate actief met Social Media vanwege verschillende doeleinden marketing, PR, klantenservice en klanten participatie.
9
TONEELGEZELSCHAPPEN EN SOCIAL MEDIA GEBRUIK Middels vijf diverse toneelgezelschappen in Nederland ga ik onderzoek hoe ze Social Media gebruiken. Een toneelgezelschap is een organisatie die zich bezighoudt met het maken van toneelvoorstellingen. Over het algemeen bestaat een toneelgezelschap uit een groep artistieke medewerkers waaronder acteurs, regisseurs, theatervormgevers, lichtontwerpers en dramaturgen. Daarnaast een groep met productiemedewerkers die zaken als boekingen, begrotingen, marketing en subsidieaanvragen behandelen. TONEELMAKERIJ 2009 - 2014 (5 jaar) Op 1 januari 2009 opende de Toneelmakerij haar deuren en was hiermee het eerste grote jeugd- en jongeren theatergezelschap in Nederland. Het is zowel een gezelschap als een theaterhuis. De Toneelmakerij is gevestigd in Amsterdam, maar ze zoeken hun publiek, dat uit meerdere generaties bestaat, overal op. In theaterzalen en klaslokalen, op ruige locaties en in de wijken van de stad. Theater als menselijke ontmoetingsplek waar even niets hoeft. Er werken zowel professionele makers als ervaren nieuwkomers uit allerlei disciplines. De wereld van jonge mensen, de vragen en de obstakels uit het leven die zij tegenkomen zijn de bron van alle voorstellingen, kunsteducatie en andere bijzondere programma’s. RO THEATER 1974 - 2014 (40 jaar) Het RO Theater is een van de drie grootste toneelgezelschappen in Nederland en is gevestigd in Rotterdam. De voorstelling gaan in premiere in de Rotterdamse Schouwburg of in het eigen RO Theater in Rotterdam. Ze maken veelal familievoorstellingen of werken met het klassieke repertoire. Daarnaast ontwikkelt het gezelschap stadsprojecten en locatietheater. RO Theater staat voor Rotterdams Onafhankelijk theater. Een diverse groep makers die één ding delen, namelijk hun wens om geëngageerd theater te maken vanuit een noodzaak verhalen te vertellen als tegenhanger voor de waan van de dag.
10
TONEELGROEP AMSTERDAM 1987 - 2014 (27 jaar) Toneelgroep Amsterdam is het grootste gesubsidieerde Theatergezelschap van Nederland. Het is gehuisvest in Amsterdam en vaste bespeler van Stadsschouwburg Amsterdam. Kern van het gezelschap is het ensemble van twintig acteurs in vaste dienst. De TA heeft een eigen huisregisseur, Ivo van Hove die tegelijkertijd ook directeur is van TA. Sinds zijn aanstelling in 2001 heeft hij met een serie spraakmakende voorstellingen en het aantrekken van regisseurs uit binnen- en buitenland de weg geëffend voor een stadsgezelschap met internationale allure. Uitgangspunt is en blijft de veelheid aan theatertalen. TA brengt herinterpretaties van klassiek repertoire, nieuwe teksten, cross-overs met muziek, design en dans. ORKATER 1972 - 2014 (38 jaar) Orkater is een gezelschap van musici, theatermensen en kunstenaars, dat vanaf de jaren ‘80 muziektheatervoorstellingen maakt. Orkater komt voort uit theatercollectief Hauser Orkater dat tussen 1972 en 1980 een vorm van muziektheater bracht dat het toenmalige publiek direct aansprak. De expressieve en absurdistische mix van theater, mime en popmuziek was destijds volkomen nieuw. Orkater is een gezelschap van makers dat staat voor het ontwikkelen, produceren en presenteren van nieuw geschreven, nieuw gecomponeerde en nieuw vormgegeven muziek theatrale mengvormen. TONEELGROEP DE APPEL 1971 - 2014 (39 jaar) De Appel: al meer dan dertig jaar een bijzonder toneelgezelschap. Qua subsidie en personele omvang net iets kleiner dan de grote gezelschappen in de grote steden. Maar wat betreft artistieke uitstraling en publieksbereik niet weg te denken uit het Nederlandse theaterlandschap. Geleid door een grote experimenteerzucht, is het gezelschap erin geslaagd steeds verrassende invalshoeken te vinden om veelal klassiek materiaal fris en levend voor het voetlicht te brengen. Behoedzaam manoeuvrerend tussen vernieuwing en traditie worden voorstellingen gemaakt, gebaseerd op thema’s, teksten en ideeën van zowel moderne als klassieke schrijvers. 11
Aan de hand van het Conversation Prism heb ik categorieën uitgekozen om te onderzoek of en hoe toneelgezelschappen daar gebruik van maken. PICTURES Websites waarbij bezoekers foto’s met elkaar delen en daarbij reageren op de foto’s. Tegenwoordig houden veel mensen zich door de ontwikkeling van de technologie bezig met fotografie. Veelal hebben mensen een smartphone met goede camera en er zijn veel programma’s waarbij foto’s bewerkt kunnen worden. Daardoor zijn er websites gekomen waarbij het mogelijk is om gratis je foto’s uploaden en deze te delen met bekenden. Foto’s worden geupload met als doel om communicatie op gang te brengen tussen de fotograaf en de websitebezoekers. MICROBLOGS De naam zegt het eigenlijk al:het is een korte versie van bloggen. Microblogs zijn een van de laatste grote trends in het socialmedialandschap. Microblogs zijn websites die de websitebezoekers de mogelijkheid geven korte tekst- of mediafragmenten te publiceren en zo te delen met hun omgeving. VIDEO Websites die communiceren rondom videos. De website bezoekers kunnen berichten plaatsen op de pagina waar de video staat, ze kunnen de video doorsturen en/of ze kunnen de video bepaalde waardes meegeven. Vaak worden deze waardes gebruikt binnen de website om de filmpjes in categorieën te plaatsen en te rangschikken op populariteit. Daarnaast kunnen ze zelf vaak ook video’s plaatsen. SOCIAL NETWORKS Websites waar bezoekers zich kunnen registreren om een profiel van zichzelf aan te maken. De websitebezoekers kunnen vervolgens netwerken met de andere gebruikers. Per website kunnen ze gebruik maken van bepaalde opties die zijn toegespitst op het onderwerp van de website. BLOGS Een blog is een tool waarbij de auteur een artikel schrijft en waarbij de lezer in dialoog kan gaan met de auteur en andere lezers. De artikelen op een blog worden meestal gerangschikt op publicatiedatum, met de nieuwste berichten bovenin. In tegenstelling tot journalisten die voor een krant of tijdschrift schrijven, is het bloggers geoorloofd een artikel te voorzien van een eigen mening. AUDIO Websites die het mogelijk maken om audio te delen. Zowel websites waarmee het mogelijk is om audiobestanden te delen als websites waar het mogelijk is om audio bestanden online te luisteren. Dit allemaal binnen een omgeving waarbij de gebruikers de inhoud bepalen en vaak ook de rangschikking daarvan.
12
Hieronder in de tabel een overzicht van welke categorieën (groep platforms) de verschillende toneelgezelschappen gebuiken. PICTURES MICROBLOGS VIDEO SOCIAL NETWORK TONEELMAKERIJ x x x RO THEATER x x x x TONEELGROEP x x x x AMSTERDAM ORKATER x x x TONEELGROEP x x x x DE APPEL
BLOGS
AUDIO x
Waar worden Social Media eigenlijk voor ingezet door toneelgezelschappen? Gebruiken ze Facebook om een voorstelling aan te kondigen? Geven toneelgezelschappen achtergrondinformatie of een kijkje achter de schermen via socialmediaplatformen? Hoe gaan de gezelschappen de relatie met het publiek aan via de Social Media. Hiervoor heb ik onderscheid gemaakt in de content die de gezelschappen delen op Social Media. Promotie (kaartverkoop etc.) Informatievoorziening (overige informatie over de voorstelling) Beleving (achtergrond informatie) Interactie (interactie vragen aan consumenten) Voor het onderzoek heb ik telkens gekeken naar de content die gedeeld werd elke 4 weken. Dat vervolgens een half jaar lang om zo een goed beeld de krijgen over wat ze precies delen op de verschillende platforms.
13
14
15
ANALYSE Het verschilt per platform welke content er precies gedeeld wordt. Opvallend is dat de content op de verschillende platforms niet in verband staan met elkaar. Het enige verband tussen de platforms is dat er de zelfde content wordt gedeeld. Herhaaldelijk zie je zelfde content die je gelezen hebt op Facebook terug op Twitter. Een andere opvallend punt is dat er vrijwel geen interactie plaatsvindt tussen de toneelgezelschap en haar publiek. De interactie die er plaatsvindt gaat meestal over een actie waar kaarten mee gewonnen kunnen worden door het publiek. Bij de beleving gaat het voor om een kijkje achter de schermen. Waarbij sommige toneelgezelschappen een duidelijke verhaallijn laten zien, is het bij andere net als bij verschillende platforms een op zichzelf staand bericht
16
GOED GEBRUIK VAN SOCIAL MEDIA DO’S en DON‘TS Do’s 1. Stel je publiek centraal Het publiek staat op de eerste plaats. Bedrijven en organisaties zijn geneigd om te beginnen bij hun eigen belang. Maar als je iets bij je publiek wilt bereiken, moet je bij de doelgroep beginnen. Ken je publiek door en door en begrijp hoe je de mensen moet benaderen en aanspreken. 2. Stel heldere doelen Wat wil je bereiken is de kernvraag die je altijd in je achterhoofd moet houden. Zet duidelijk op een rij wat je wilt bereiken en wanneer het een succes is. Als bedrijf moet je je ook afvragen wat je er mee wint. Bijvoorbeeld publieksbinding of genereert het extra inkomsten. 3. Zorg voor beloning Het individueel belang ‘What’s in it for me?’ zal iedereen zich afvragen van wie er een handeling of betrokkenheid wordt verwacht. Een beloning hoeft niet in de vorm van geld te zijn. Mensen laten graag zien wat ze kennen en kunnen. Maak je publiek dan ook goed zichtbaar op de website. Geef de meeste actieve bezoekers en speciale plek op de website. 4. Houd het simpel Een drempel is snel te hoog op internet. Het moet in één keer duidelijk zijn wat er te beleven valt en wat je van het publiek verwacht. Maak de onderwerpen die je deelt niet te groot. 5. Communiceer Deel de resultaten met je publiek, maak ze mede onderdeel van het succes. Zoals eerder aangegeven bij punt 3 geldt, laat op de website zien dat het publiek belangrijk is. Al je publiek actief wilt krijgen of een bijdrage wilt laten leveren is continue communicatie over voortgang en resultaten van cruciaal belang. Don’ts 1. Je hoeft het wiel niet opnieuw uit te vinden Het onderwerp kan zo klein of specifiek niet zijn of je vindt het al terug op allerlei websites. Denk dus goed na voordat je zomaar iets op Social Media zet. Er is al zo veel. 2. Denk niet dat het vanzelf gaat De krachten van je publiek benutten klinkt in eerste instantie makkelijker dan gedacht. Je moet het niet als een goedkopen en snelle tool zien om een bepaald doel te bereiken. Voordat je vertrouwen hebt gewonnen bij het publiek kost tijd. Mensen activeren is een kwestie van een lange adem. 17
3. Laat het publiek niet aan zijn lot over Ben als organisatie actief zorg dat er sprake is van tweerichtingsverkeer. Het is dus niet een kwestie van alleen zenden. Dat is een verschil met oude communicatiemiddelen waarbij het vaak eenrichtingsverkeer is vanuit de organisatie. Initieer, reageer, motiveer. Wees onderdeel van het geheel. 4. Denk niet dat je de baas bent Probeer niet alles van te voren vast te leggen in de bouwfase van je project. Laat ruimte open voor invulling. Hier geldt ook weer Social Media is er voor interactie. Geef het publiek dus de ruimte om in te vullen. 5. Maak van betrokkenheid geen gimmick Geef duidelijk aan bij je publiek als er een einde gekomen is aan het project. Als het gaat om lange termijn houd je publiek dan ook op de hoogte en laat ze niet in het diepen zwemmen terwijl er niks meer gaat gebeuren. SOCAIL MEDIA MARKETING Bedrijven , reclamebureaus en marketeers zetten in toenemende mate Social Media in als middel om consumenten te bereiken en te overtuigen. De inzet van Social Media voor marketingdoelstellingen wordt ook wel Social Media Marketing oftewel SMM. SMM kan gedefinieerd worden aan de hand van een aantal kenmerken: vorm, inhoud, doel en viraal effect. Vorm: Alle vormen van marketingcommunicatie zoals een banner. online game of een profielpagina op een social network site. Inhoud: De communicatie wordt verzorgt door de aanbieder, oftewel de marketeer, het merk of organisatie. Belangrijk is dat het bij SMM niet gaat om content die gevormd wordt door de gebruikers, zoals een bericht op Twitter door een fan van een merk. Het gaat om de content die gecreëerd is door de aanbieder. Doel: De communicatie is erop gericht om een doelgroep te beïnvloeden; Het creëren van brand awarness het creëren van het bepaald imago het stimuleren van (aankoop) gedrag Viraal effect: Dit doel kan worden bereikt door het virale effect van een marketingcampagne binnen Social Media. Bedrijven kunnen het virale effect bereiken doordat ze de gecommuniceerde boodschap delen. Een online word of mouth, gebruikers gaan de boodschap met elkaar delen. 18
SOCIAL MEDIA MODELLEN Om meer inzicht te krijgen van het gebuik van Social Media door bedrijven zijn er veel verschillende model ontwikkeld. De modellen zijn in te delen in categorieën. De modellen zijn continu in beweging doordat het Social Media landschap net zo goed continu in beweging is. Voor bedrijven zijn de modellen een uitstekende handleiding. Voordat er zomaar Social Media wordt ingezet is het belangrijk om er eerst goed over na te denken.
19
STORYTELLING MET SOCIAL MEDIA Storytelling is een uitermate geschikte methode om gedachtegoed met een bepaalde visie, de persoonlijkheid of de kernwaarden van een organisatie over te brengen of een cultureel doel over te brengen. Een van de bekendste toepassing die gebruik maken van storytelling is film. Maar je kunt de methode van storytelling binnen veel disciplines van communicatie toepassen. Storytelling is de oude kunst van het vertellen over gebeurtenissen in woorden, afbeeldingen en geluiden. Digital storytelling is de term die gebruikt wordt wanneer mensen digitale tools gebruiken om hun vertaal te vertellen. Ervaring en beleving zijn twee primaire elementen die door verhalen vertellen tot stand kunnen komen. Daar kom je reacht bij transmedia storytelling en Social Media. Door de opkomst van Social Media is er een nieuwe manier van verhalen vertellen ontstaan. Het wordt ook welk transmedia enterainment, multiplatform of enhanced storytelling genoemd. Het beschrijft de stroming van de nieuwe manier van het vertellen van verhalen, beelden, karakters, informatie en geluid via verschillende media kanalen. Het geeft een nieuwe ervaring en beleving van de consument. Een van de bekendste auteurs op het gebied van transmedia is Henry Jenkins. Een transmediaal verhaal ontvouwt zich op verschillende media ieder aspect iets toevoegt aan het geheel. A transmedia story unfolds across multiple media platforms, with each new text making a distinctive and valuable contribution to the whole. In the ideal form of transmedia storytelling, each medium does what it does best – so that a story might be introduced in a film, expanded through television, novels, and comics; its world might be explored through game play or experienced as an amusement park attraction. (Jenkins, 2006) Elk medium doet datgene waar het in uitblinkt en is niet afhankelijk van een ander medium. In tegenstelling tot crossmedia waarbij de verschillende media wel afhankelijk zijn van elkaar. CROSSMEDIA
TRANSMEDIA
20
TRANSMEDIA en SOCIAL MEDIA
Zo kan een verhaal geïntroduceerd worden in een film en later worden uitgebreid in een boek, game etc. Jenkins beargumenteert dat het van groot belang is dat de verschillende media ook op zichzelf staan. Zodat je op elke moment het verhaal kan instromen en niet afhankelijk bent van bijvoorbeeld een film of boek. Door het gebruik van verschillende media probeert transmedia storytelling zogeheten entrypoint (ingang) de creëren. Zo is de consument in staat zichzelf volledig in het verhaal te verdiepen en de marketing gaat daarmee gepaard. Elk medium is een entrypoint tot het geheel. Het versterkt de ervaring en dat motiveert om meer te consumeren. Naast het feit dat transmedia storytelling de ervaring van de fan te weet te intensiveren en dat het zorgt voor binding met het publiek en een grotere groep van belangstellenden. Een groter publiek wordt bereikt doordat het niet alleen om een film draait, maar ook om een game, een boek of bijvoorbeeld een tv-serie. Het is daarom essentieel dat publiek kan participeren in het transmediaverhaal. Bij Social Media gaat het om interactie, daarom is het belangrijk dat het publiek kan participeren in een verhaal. Participeren betekent het veranderen van of contribueren aan de verhaalbeleving. Door het mogelijk maken van publieksparticipatie, communiceer je interactief met het publiek. Bij het bedenken van mogelijkheden om het publiek te laten participeren, is het belangrijk om rekening te houden met een verschillend publiek. Als men zelf een filmpje moet uploaden, zal niet iedereen daar altijd behoefte aan hebben. Het actief of passief participeren rondom een onderwerp is een keuze die afhangt van de gekozen doelgroep. 21
SUCCESVERHALEN Het succesverhaal van het Nationale Canta Ballet Het Nationale Canta Ballet is een transmedia storytelling project rondom de Canta: een opvallend Nederlands gehandicapten voertuig. Het project bestond uit een TV serie, een radio documentaire, boek en als laatste de dansvoorstelling in de Westergasfabriek in Amsterdam. Tijdens de voorstelling dansten 30 professionele dansers van het Nationaal Ballet samen met 55 Canta rijders. Door de transmediale aanpak werd het project een groot succes. Centraal in het transmedia project stond de website. Het voornaamste doel van de website was om alle media die zijn ingezet te laten samen komen. Een tijdslijn op de site maakte het mogelijk om het gehele project te volgen. Naast de website werd er een radio documentaire gemaakt waarin de ontstaansgeschiedenis en totstandkoming van het project aan bod kwamen. Een boek ‘De benenwagen’ het succesverhaal van de Canta werd een succes. Niet alleen in Nederland, maar ook in het buitenland. BCC journaal maakte een item over het boek. Na het boek werd het project officieel gelanceerd en werd de eerste aflevering van de vierdelige TV serie uitgezonden. De TV serie heeft een belangrijke rol gespeeld in het project, omdat de uitzending het thema van de voorstelling goed kan overbrengen bij het grote publiek. De vier afleveringen werden gevolgd door ongeveer 700.000 kijkers. Canta rijders in heel Nederland is gevraagd om te laten zien hoe zijzelf door hun eigen wijk dansen met hun Canta. Door een GPS systeem konden ze laten zien hoe ze precies door de wijk rijden. ‘Wals in de Wijk’ zo is het project genoemd, met de stad als dansvloer. Door een ontwerper is er uiteindelijk een filmpje van gemaakt. Met natuurlijk als laatste de voorstelling zelf die werd opgevoerd in de Westergasfabriek in Amsterdam. De makers willen het hele project nog laten zien in een internationale film. Daarnaast doet het Nationaal Ballet nog meer met storytelling. Zo hebben ze een serie lopen op televisie waarin je elke week een andere danser volgt. Je voelt je verbonden met de dansers doordat je hun verhaal volgt. Het Nationaal Ballet is dus een uistekend voorbeeld als het gaat om storytelling.
22
De Facebook strategie van het Rijksmuseum Voor de heropening van het Rijksmuseum werd een campagne bedacht die draaide om het aftellen. Met diverse communicatiemiddelen werd gewezen op de belangrijke dag dat het Rijksmuseum haard deuren weer zal openen. Op Facebook werd er gedurende 99 dagen elke dag een statusupdate geplaatst over een voorwerp of een kunstwerk uit de collectie van het Rijksmuseum. Over elk Facebook bericht is goed nagedacht over welke content er preceis geplaatst moest worden. Een tekstschrijver zorgde voor aantrekkelijk teksten en interessante weetjes. Het is namelijk belangrijk om je doelgroep met de goede tone of voice aan te spreken. De makers probeerden ook de actualiteit erbij de betrekken. Niet alleen via Facebook werd de spanning opgebouwd. Ook andere communicatiemiddelen zijn ingezet door de marketeers. Zowel op de website als het op museumgebouw zelf werd er afgeteld naar de heropening. De resultaten van de campagne zijn indrukwekkend te noemen. Het aantal likes voor het Rijksmuseum is verviervoudigd en het aantal bezoekers per dag op de website is verdubbeld. Succesfactoren De timing en samenwerking hebben een belangrijke rol gespeeld in de gehele campagne. Het was een feest dat door iedereen gevierd moest worden. Het Rijksmuseum bedankte haar Facebook volgers bij de 100.000 likes met een online filmpje. Het is ook belangrijk op niet alleen een statusupdate te plaatsen. Je moet ook vragen en opmerkingen beantwoorden. Dat zorgt voor interactie met je publiek. Het Rijksmuseum vond het erg belangrijk om zo snel mogelijk alle vragen van het publiek te beantwoorden. Hou het simpel het moet makkelijk voor iedereen te begrijpen zijn. Het ritme van ook belangrijk laat het niet bij één bericht. Zorgt dat je publiek continu betrokken blijft. De campagne van het Rijksmuseum laat goed zijn dat het belangrijk is om goed na te denken over wat je op Social Media plaats. Ze hebben een plan uitgezet en interacteren met hun bezoekers. Ook belonen ze hun bezoekers door een filmpje te maken bij de duizend likes.
23
CONCLUSIE Veel toneelgezelschappen maken gebruik van Social Media. Het ene gezelschap gebruikt wat meer platforms dan de andere. We kunnen wel zeggen dat ze redelijk actief zijn rondom Social Media. Alle onderzochten gezelschappen gebruiken Microblogs, Social Network en Video. De meeste toneelgezelschappen gebruiken sociale platformen echter vooral om digitaal te flyeren. Het is de klassieke manier van verhalen vertellen. De zenders zonden een boodschap en de ontvangers nemen dit aan. Tegenwoordig is dit sterk veranderd met Social Media. Op Social Media ben je zowel de zender als de ontvanger. De zender creëert interactie met zijn ontvangers. Sommige gezelschappen brengen wel een verhaal of gaan deels in interactie met het publiek, maar het blijven toch voornamelijk ongestudeerde zend berichten. Er zit geen ritme in wanneer iets wordt geplaatst. Toneelgezelschapen moeten durven af te stappen van hun klassieke rol als zender. Het publiek is niet meer enkel een ontvanger en wil juist via Socail Media het gesprek aangaan. Deel als toneelgezelschap jouw kennis en passie, deel wat er achter de schermen gebeurt, breng de beleving van jouw toneelgezelschap ook via Soical Media over aan het publiek. Sociale media bieden kansen om de passieve toeschouwer te veranderen in een actieve en betrokken toeschouwer. Door via Social Media de discussie aan te gaan met je publiek weet je als toneelgezelschap beter wat er leeft onder je publiek. Wat verwachten het publiek eigenlijk van jou als toneelgezelschap? Toneelgezelschappen zijn er voor het publiek en niet andersom. Zonder publiek heb je ook geen voorstelling. Luister naar je publiek en probeer om een groep betrokken mensen van je publiek te maken. Transmedia storytelling kan ervoor zorgen dat je een betrokken publiek creëert. Door op verschillende Social Media platformen een verhaal te vertellen zul je een grotere groep bereiken. Zowel de mensen die actief willen meedoen als de mensen die liever in hun luie stoel blijven zitten. Transmedia storytelling kan gebruikt worden met alle mogelijke communicatiemiddelen. De verschillende Social Media platformen kunnen elk gezien worden als een appart communicatiemiddel om zo een transmedia campagne op te zetten. Elk Social Media platform op zich kan ook een onderdeel zijn van een campagne zoals je dat zag bij de heropening van het Rijksmuseum in Amsterdam. Facebook had daarin een duidelijke rol. Succesvolle transmedia campagnes nemen het publiek serieus en dagen ze uit meer actief de participeren in het verhaal. Dat kan op verschillende niveaus afhankelijk van de drempel die overwonnen moet worden. Het is dus belangrijk om een verhaal te vertellen wat je publiek intrigreert. Zet niet zomaar iets op Social Media denk eerst goed na over wat je doel is en welke doelgroep je wilt bereiken. Daarom moet je er ook goed over nadenken waar jou doelgroep behoefte aan heeft op Social Media. Dat zal voor elk gezelschap weer anderse zijn. Zo kun je bepalen welke tone of voice je gaat gebruiken om je verhaal te vertellen.
24
BRONNEN SOCIAL MEDIA Osch van, D - Zijl van. R - Basisboek social media (2011) http://www.social-media.nl/ http://socialmediasucces.nl/social-media-informatie/ TONEELGEZELSCHAPPEN EN SOCIAL MEDIA GEBRUIK http://www.toneelmakerij.nl/ http://www.rotheater.nl/ http://www.tga.nl/ http://www.orkater.nl/ http://www.toneelgroepdeappel.nl/ http://www.social-media.nl/ http://www.socialmediamodellen.nl/social-media-kanalen-platformen-websites-voorbeelden/ http://numrush.nl/2014/04/29/infographic-laat-zien-hoe-het-social-media-landschaper-2014-uit-ziet/ http://lisannelentink.nl/wp-content/uploads/2010/09/Het-doek-open-voor-sociale-media-_Lisanne-Lentink1.pdf GOED GEBRUIK VAN SOCIAL MEDIA Osch van, D - Zijl van. R - Basisboek social media (2011) Reynaert, I - Basisboek crossmedia concepting (2009) Vandewijer, I - Storytelling (2009) Safko, L.(2010) The Social Media Bible: Tactics, Tools, and Strategies for Business Success https://www.cultuurmarketing.nl/ http://www.frankwatching.com/archive/2007/03/11/digital-storytelling-de-kunst-van-hettoevoegen/ http://www.frankwatching.com/archive/2007/03/11/digital-storytelling-de-kunst-van-hettoevoegen/ http://www.frankwatching.com/archive/2012/08/15/visual-storytelling-social-media-waarvoor-ze-bedoeld-zijn/ https://www.swipely.com/blog/theatre-marketing-strategies-free-cheap-and-easy/ http://www.theguardian.com/culture-professionals-network/culture-professionals-blog/2011/ nov/29/arts-social-media-tips http://www.slideshare.net/devonvsmith/social-media-in-theatre http://www.frankwatching.com/archive/2012/05/08/online-storytelling-5-tips-om-je-onlinecontent-te-verbeteren/ 25
