College bouw ziekenhuisvoorzieningen Postbus 3056 3502 GB Utrecht T (030) 298 31 00 F (030) 298 32 99 E
[email protected] I www.bouwcollege.nl
EVALUATIE VKP-REGELING VERZORGINGSHUIZEN
Uitgebracht
aan de Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Vastgesteld
door het College bouw ziekenhuisvoorzieningen op 17 februari 2003
Bezoekadres Cbz/nr 0040-03
Churchilllaan 11 3527 GV Utrecht
Evaluatie vkp-regeling verzorgingshuizen
INHOUDSOPGAVE
1.
INLEIDING
2
2.
FORMELE REGELING VKP
3
3.
WIJZE VAN UITVOERING
3
4.
KWANTITATIEVE GEGEVENS OVER DE UITVOERING VAN DE VKP-REGELING 4.1 Aantal aanvragen 4.2 Termijn van afhandeling 4.3 Investeringen 4.4 De aard van de aanvragen
4 4 4 5 5
CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN
5
5.
Bijlagen I Uitzonderingen toestemmingsprocedures II Categorisering aanvragen III Voorstel vkp-regeling met een gedifferentieerde vergoeding
Cbz/nr 0040-03
1
Evaluatie vkp-regeling verzorgingshuizen
1.
Inleiding
Met ingang van 1 januari 2001 is Verzorgingshuiszorg een aanspraak in het kader van de AWBZ. Per die datum is eveneens de Wet Ziekenhuisvoorzieningen( WZV) van toepassing voor deze sector. Er is echter een verschil met de overige sectoren waarop de WZV van toepassing is. Voor de sector Verzorgingshuizen geldt de zogenaamde meldingsregeling niet. Bestuurlijk is er voor gekozen dit achterwege te laten om het scheiden van wonen en zorg te bevorderen. De meldingsregeling stelt immers de instellingen in staat de bestaande infrastructuur in stand te houden. Het gevolg van deze keuze was echter dat alles wat volgens de WZV definities onder bouw valt conform de regelgeving het gehele proces van verklaring en vergunningverlening moet doorlopen. Dit zou betekenen dat op relatief eenvoudige ingrepen zoals bijvoorbeeld het vervangen van verwarmingsketels en liften een volledige procedure ex WZV van toepassing zou zijn. Op voorstel van het Bouwcollege is besloten om voor deze sector een Verkorte procedure (Vkp) in te voeren. Dat betekent dat voor relatief eenvoudige bouwkundige ingrepen die niet gepaard gaan met uitbreiding of bestemmingswijziging geen verklaring ex WZV is vereist maar kan worden volstaan met een aanvraag schetsontwerp/vergunning. De regeling is op 1 mei 2001 met terugwerkende kracht tot 1 januari 2001 in werking getreden. De regeling is dus formeel twee jaar van kracht. Het is beleidsmatig gewenst (zoals ook vastgelegd in het door de Minister goedgekeurde Werkprogramma 2003) om na te gaan of de regeling in een behoefte voorziet. Derhalve wordt in deze evaluatie nagegaan in hoeverre dit het geval is. Hierbij wordt aandacht besteed aan het aantal en aard van de aanvragen, het beslag dat de uitvoering van de regeling heeft gelegd op de financiële middelen voor instandhouding, de wijze waarop en de doelmatigheid waarmee de regeling is uitgevoerd. In de volgende hoofdstukken zal achtereenvolgens worden ingegaan op de formele regeling, de wijze waarop de regeling door het Bouwcollege wordt uitgevoerd, de kwantitatieve gegevens met betrekking tot de uitvoering van de regeling en het geheel wordt afgesloten met enkele conclusies en aanbevelingen. Op grond van de aanbevelingen is in bijlage III een voorstel opgenomen voor differentiatie van de vergoeding per plaats waardoor de regeling voor instellingen met een kleinere capaciteit, betere mogelijkheden biedt.
2.
Formele regeling Vkp
De Vkp is formeel geregeld in het Besluit uitzondering toestemmingsprocedures artikel 3(bijlage 1). Hierin is aangegeven dat voor de Vkp geen verklaring ex WZV is vereist. Wel dient de instelling te beschikken over een vergunning ex WZV. De behandeling van het schetsontwerp en vergunning is tot één procedure gecomprimeerd. De Vkp-aanvraag betreft instandhoudingsinvesteringen waarbij geen sprake is van uitbreiding en/of bestemmingswijziging. De instellingen mogen gemeten over een periode van 12 maanden voor maximaal € 1.815,-- per plaats indienen. Het meetpunt voor deze periode is conform het tweede lid van artikel 3, het moment van bouw. Omdat het eenvoudige bouwprojecten betreft wordt om praktische redenen aangenomen dat de realisering van de bouw en de afgifte van de Vkp beschikking samenvallen. Naast het vervallen van het vereiste van de verklaring, geldt dat bij de Vkp-initiatieven geen sprake is van bouwprioritering en de daarbij behorende procedures.
Cbz/nr 0040-03
2
Evaluatie vkp-regeling verzorgingshuizen
3.
Wijze van uitvoering
De gedachtegang achter de Vkp-regeling is dat het management van de instelling in staat moet worden gesteld om eenvoudige bouwkundige initiatieven, al of niet voortkomend uit calamiteiten, snel te kunnen realiseren. Het gaat hierbij vooral om praktische zaken zoals het vervangen van een lift of een noodoproepinstallatie. Hierbij is vaak sprake van haast. Aanvankelijk was het de bedoeling dat bij de beoordeling sprake zou zijn van een (lichte) bouwkundige toets. Op grond van de adviespraktijk, is echter besloten om met ingang van 1 september 2001 te kiezen voor een administratieve beoordeling van de Vkp-initiatieven. Hierbij wordt aan de volgende zaken aandacht besteed: de aard van het initiatief, geen uitbreiding of bestemmingswijziging; de financiële randvoorwaarde, het aantal bedden maal het basisbedrag van € 1.815,--; de twaalf maanden termijn. Daarnaast controleert een bouwkundige of de initiatieven (relevante) afwijkende aanvragen bevatten in bouwkundig en financieel opzicht. Door zo te handelen kon zowel recht worden gedaan aan een verantwoorde en gepaste beoordeling alsmede aan een snelle besluitvorming. Overigens doorloopt een Vkp-initiatief, dat wil zeggen aanvraag schetsontwerp/vergunning, dezelfde administratieve procedure als andere aanvragen in het kader van de WZV.
Cbz/nr 0040-03
3
Evaluatie vkp-regeling verzorgingshuizen
4.
Kwantitatieve gegevens over de uitvoering van de Vkp-regeling
4.1 Aantal aanvragen Van de 316 aanvragen waarover het CBZ een beschikking heeft afgegeven in de periode 1 okt 2001 t/m 1okt 2002 verschilde het aantal projecten per aanvraag. -In 148 gevallen ging het om financiering van 1 project (47%) -In 48 gevallen ging het om financiering van 2 projecten (15%) -In 17 gevallen ging het om financiering van 3 projecten (5%) -In 103 gevallen ging het om financiering van 4 of meer projecten (33%) In de periode vanaf de introductie van de Vkp, eind juni 2001 tot 1 oktober 2001 waren al 47 beschikkingen afgegeven. Dit maakt een totaal van 363 beschikkingen over de periode van eind juni 2001 t/m 1 oktober 2002. Geconstateerd kan worden dat de invoering van de regeling in een behoefte voorziet. In het eerste jaar van de regeling heeft een kwart van de instellingen hiervan gebruik gemaakt. Niet zondermeer mag de conclusie worden getrokken dat dus driekwart van de instellingen geen gebruik heeft gemaakt van de regeling. Naast onbekendheid met de regelgeving speelt eveneens mee dat instellingen met renovatieplannen en nieuwbouwplannen veelal deze beperkte investeringen die voor de Vkp in aanmerking komen in het grotere geheel betrekken. Daarnaast is in de adviespraktijk gebleken dat het bedrag dat beschikbaar is voor de Vkp in een aantal gevallen te beperkt is. Met name voor de wat kleinere instellingen is dit regelmatig het geval. Sommige investeringen zijn immers qua niveau voor alle instellingen gelijk maar kunnen vanwege het beperkte aantal plaatsen niet door iedere instelling worden bekostigd. 4.2 Termijn van afhandeling De gemiddelde looptijd van de 316 aanvragen waarover in de bewuste periode een beschikking is afgegeven bedraagt 45,5 dagen, dit is 6,5 weken oftewel 1,5 maand. Dit is ruim binnen de expiratietijd van 3 maanden. Dit gegeven wordt nog nadelig beïnvloed door de langere adviesduur in de aanloopperiode. Voor een goed inzicht moet de gemiddelde looptijd eigenlijk nog bijgesteld worden. Dit komt door het feit dat een groot aantal aanvragen voor bepaalde tijd zijn stopgezet tijdens de procedure. In dit onderzoek zijn deze data echter niet verwerkt, omdat deze informatie nog niet volledig in het systeem is opgenomen. De oorzaak van het tijdelijk stopzetten van de procedure ligt (bijna) altijd bij de initiatiefnemer. Dit betreft bijvoorbeeld onduidelijkheid over de toelating van de instelling of combiprojecten met verpleeghuizen die deze regeling niet kennen. Deze vertragingen beïnvloeden dus de gemiddelde looptijd van de Vkp. Om een indicatie te geven hoe lang het zou duren voordat door het Bouwcollege een beschikking afgegeven kan worden, wanneer zich geen complicaties voordoen die de procedure voor langere tijd onderbreken, volgt een berekening van de gemiddelde looptijd waarbij aanvragen die langer dan 5 maanden in behandeling zijn geweest buiten beschouwing worden gelaten. Het gaat hier om 15 aanvragen. Totaal aantal dagen = 14379 (316 aanvragen) aantal dagen = 2937 (15 aanvragen met buitensporige looptijd) _____ aantal dagen 11442 (301 aanvragen zonder 15 aanvragen) Deze 15 aanvragen met buitensporige looptijd buiten beschouwing latend is de gemiddelde looptijd niet langer 45,5 dagen maar 11442/301 = 38,0 dagen. Dit scheelt aanzienlijk.
Cbz/nr 0040-03
4
Evaluatie vkp-regeling verzorgingshuizen
Dit betekent dat de gemiddelde looptijd van de Verkorte Procedure slechts iets langer dan een maand in beslag neemt, wanneer geen sprake is van grote vertraging door het tijdelijk stopzetten van de procedure. 4.3 Investeringen De totale som die in de periode van 1 oktober 2001 t/m 1oktober 2002 beschikbaar is gesteld, bedraagt € 48.824.636,--. Per aanvraag is dit gemiddeld € 153.537,--. In de periode vanaf de introductie van de Vkp, eind juni 2001 tot 1 oktober 2001 waren ook al 47 beschikkingen afgegeven met een totale investeringswaarde van € 6.166.207,--. Dit maakt een totaal bedrag van € 54.990.843,-- voor de periode van eind juni 2001 t/m 1 oktober 2002. 4.4 De aard van de aanvragen Voor het beoordelen van de aard van de aanvragen zijn de projecten van de aanvragen eerst gecategoriseerd. Gekozen is voor 15 verschillende categorieën, die het scala van verschillende aanpassingen voldoende dekken. De omschrijving van projecten is in veel gevallen vrij summier bij het aanvragen van een Vkp. In veel gevallen wordt alleen vermeld dat het gaat om diverse aanpassingen (meer dan 3 verschillende projecten). Deze categorie is wel bijgevoegd bij het categoriseren van de aanvragen, maar bij het onderzoek naar de aard van alle aanpassingen is deze categorie buiten beschouwing gelaten, aangezien hier verder geen informatie aan ontleend kan worden. Bovendien zijn de aanpassingen die vallen binnen de categorie diverse aanpassingen vanzelfsprekend terug te vinden in de overige 14 categorieën. Daarbij wordt er door het Bouwcollege vanuit gegaan dat de gegevens die wel beschikbaar zijn een representatief beeld vormen van de aard van de aanpassingen. In de bijlage 2 zijn de uitkomsten van het onderzoek naar de aard van de initiatieven weergegeven. De indeling in categorieën geeft een goed overzicht van de aard van de ingediende initiatieven. Uit het overzicht blijkt duidelijk dat het om beperkte bouwkundige ingrepen gaat. Met name de vervanging van communicatieapparatuur/pzi/zusteroproepsysteem springt er uit. Overigens blijkt ook dat er een beperkt aantal initiatieven zijn waarvan afgevraagd kan worden of dit niet eigelijk onder het WTG-budget thuishoort. 5.
Conclusies en aanbevelingen
-
De doelstelling om het management van de instellingen in staat te stellen via een beperkte procedure snel beperkte bouwkundige initiatieven te kunnen laten uitvoeren lijkt in voldoende mate te zijn gerealiseerd. Geconstateerd kan worden dat in het eerste jaar van de regeling ruim een kwart van de instellingen een beroep heeft gedaan op de Vkp-regeling. Op grond van de adviespraktijk van het Bouwcollege is geconstateerd dat in een aantal gevallen de regeling te beperkt is qua investeringsniveau. Met name de kleinere instellingen lijken hierdoor sneller te zijn aangewezen op een volledige WZV-procedure. Voor de afhandeling van de Vkp-initiatieven wordt een maximale termijn van 13 weken gehanteerd. Geconstateerd kan worden dat de feitelijke afwikkeling gemiddeld ruimschoots binnen die termijn is geëffectueerd. Dit gegeven is nog enigszins vertekent omdat ook het effect van de aanloopperikelen in dit gemiddelde is opgenomen. De investeringen op jaarbasis bedragen ruim € 44 mln. In exploitatietermen zal dit circa € 5 mln. bedragen. Dit is beneden het indicatieve bedrag van circa € 6 mln. waarmee rekening is gehouden
-
-
-
Cbz/nr 0040-03
5
Evaluatie vkp-regeling verzorgingshuizen
-
-
-
in de instandhoudingskaders. Overigens moet niet worden uitgesloten dat in het eerste jaar van de regeling niet alle instellingen voldoende op de hoogte waren van de mogelijkheden die de Vkpregeling biedt en derhalve niet optimaal gebruik hebben gemaakt van de regeling. De aard van de initiatieven laat een grote verscheidenheid zien. Op grond van de adviespraktijk kan echter worden geconstateerd dat het veelal om relatief eenvoudige bouwkundige initiatieven gaat, waarbij de bouwkundige beoordeling kan worden beperkt tot een controle op bijzonderheden. Gegeven het gebruik dat van de regeling wordt gemaakt verdient het aanbeveling de regeling te handhaven en op onderdelen aan te passen of uit te breiden. Een hoger investeringsbedrag per plaats voor qua capaciteit kleine instellingen biedt meer mogelijkheden. Een verhoging van het bedrag zal macro-economisch niet leiden tot een hoger bedrag instandhouding van de voorzieningen, omdat een vergroting van de mogelijkheden krachtens de Vkp zal leiden tot een evenredige daling van de aanvragen tot investering via de “normale” verklaring/vergunning-traject. Een uitbreiding van de mogelijkheden krachtens de Vkp draagt tevens bij tot een verlichting van de administratieve lasten. In ieder geval zou het bedrag van € 1.815,-- per plaats moeten worden geïndexeerd met de bouwindex. De modernisering van de AWBZ per 1 april 2003 hoeft geen beletsel te zijn voor het continueren van de regeling. De regeling zou vanaf dat moment van toepassing kunnen zijn op voorzieningen die zich in hoofdzaak richten op het bieden van de functie verzorging aan de doelgroep ouderen en die thans reeds aanspraak kunnen maken op de vkp-regeling.
Cbz/nr 0040-03
6
Evaluatie vkp-regeling verzorgingshuizen
BIJLAGE II De volgende categorieën worden onderscheiden: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.
= liftsysteem = zonwering = alarmsysteem/beveiliging/noodverlichting = communicatieapparatuur/PZI/zusteroproepsysteem = sanitaire voorzieningen wel en niet in kader legionella bestrijding = aanpassingen ten behoeve van brandveiligheid = aanpassingen aan keuken = verwarmingssysteem/klimaatbeheersing = renovatie werkzaamheden = bouwkundige aanpassingen aan algemene ruimten en algemene voorzieningen = bouwkundige aanpassingen aan bewoners appartementen = onderhoudswerkzaamheden (schilderwerk, bestrating, vloerbedekking algemene ruimten etc.) 13. = aanpassingen aan waterinstallaties, leidingen en rioolstelsel 14. = overige aanpassingen (projecten niet opgenomen in model) 15. = diverse aanpassingen (meer dan 3 projecten)
Cbz/nr 0040-03
7
Evaluatie vkp-regeling verzorgingshuizen
1. = liftsysteem 2. = zonwering
13 6
3. = alarmsysteem/beveiliging/noodverlichting
9
4. = communicatieapparatuur/PZI/zusteroproepsysteem
70
5. = sanitaire voorzieningen/legionella bestrijding 6. = brandveiligheid
20 19
7. = aanpassingen aan keuken
26
8. = verwarmingssysteem/klimaatbeheersing 9. = renovatie werkzaamheden
9 12
10.= bouwkundige aanpassingen algemene- ruimten/voorzieningen
65
11.= bouwkundige aanpassingen aan bewoners appartementen
10
12.= onderhoudswerkzaamheden (schilderwerk, bestrating, vloerbedekking etc.) 13.= aanpassingen aan waterinstallaties, leidingen en rioolstelsel
13 4
14.= overige aanpassingen 15.= diverse aanpassingen (meer dan 3)
19 103
categorisering aanvragen 120 100 80 60 40 20 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 X – As (categorie) Y – As
Cbz/nr 0040-03
8
Evaluatie vkp-regeling verzorgingshuizen
1. = liftsysteem
13
4,41%
2. = zonwering
6
2,03%
3. = alarmsysteem/beveiliging/noodverlichting 4. = communicatieapparatuur/PZI/zusteroproepsysteem
9 70
3,05% 23,73%
5. = sanitaire voorzieningen/legionella bestrijding
20
6,78%
6. = brandveiligheid
19
6,44%
7. = aanpassingen aan keuken 8. = verwarmingssysteem/klimaatbeheersing
26 9
8,81% 3,05%
9. = renovatie werkzaamheden
12
4,07%
10.= bouwkundige aanpassingen algemeneruimten/voorzieningen 11.= bouwkundige aanpassingen aan bewoners appartementen 12.= onderhoudswerkzaamheden (schilderwerk, bestrating, vloerbedekking etc.) 13.= aanpassingen aan waterinstallaties, leidingen en rioolstelsel 14.= overige aanpassingen Totaal
65
22,03%
10
3,39%
13
4,41%
4
1,36%
19 295
6,44% 100,00%
Aard van aanpassingen (zonder cat. 15 - diverse aanpassingen)
25% 20% 15% 10% 5% 0% 1
2
3
4
5
6
7
8
9 10 11 12 13 14
X-As (categorie) Y-As (aantal)
Cbz/nr 0040-03
9
Evaluatie vkp-regeling verzorgingshuizen
BIJLAGE III
Voorstel Vkp-regeling met een gedifferentieerde vergoeding Op grond van de evaluatie is geconstateerd dat de Vkp-regeling voor relatief kleine instellingen te weinig investeringsmogelijkheden biedt. Zo kan het zijn dat de financiële middelen die op grond van de regeling beschikbaar worden gesteld niet toereikend zijn om een lift of een noodoproepinstallatie te vervangen. De instelling is dan aangewezen op de reguliere WZV-procedure. Alhoewel dit niet alle beperkingen zal wegnemen wordt voorgesteld de vergoeding per plaats te differentiëren. Uitgangspunt bij het voorstel is dat het huidige beschikbare investeringskader van € 199,7 mln. exclusief BTW niet wordt gewijzigd. Wel wordt het investeringskader door middel van indexering op prijspeil 1 januari 2002 vastgesteld. Uitgaande van de indexering zoals gehanteerd in de Bouwkostennota 2002 komt dit uit op bedrag van totaal € 212,2 mln. Het voorstel komt er op neer dat voor de eerste 50 plaatsen een hoger bedrag per plaats beschikbaar wordt gesteld. Voor de volgende 50 plaatsen wordt van het geïndexeerde bedrag per plaats uitgegaan. Daarna wordt voor het meerdere boven de 100 plaatsen het thans geldende bedrag van € 1815 gehandhaafd. Totaal beschikbaar voor de Vkp-regeling ste
1 50 plaatsen de 2 50 plaatsen het meerdere boven de 100 plaatsen
€ 212,2 mln. excl. BTW € 2.327 per plaats € 1.923 per plaats € 1.815 per plaats
Uitgaande van een totaal van 105000 verzorgingshuisplaatsen leidt dit voorstel ten opzichte van het beschikbare investeringskader op prijspeil 1 januari 2002 tot macro budgettaire neutraliteit.
Cbz/nr 0040-03
10
Evaluatie vkp-regeling verzorgingshuizen
De Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG
Datum
Betreft
17 februari 2003
Kenmerk
Ke
Uw brief van
Afdeling
Verzorgingshuizen
Uw kenmerk
Evaluatie Verkorte-procedureregeling verzorgingshuizen
De Verkorte-procedureregeling verzorgingshuizen (VKP) is op 1 mei 2001 met terugwerkende kracht tot 1 januari 2001 in werking getreden. Deze regeling is formeel opgenomen in het Besluit uitzondering toestemmingsprocedures Wet ziekenhuisvoorzieningen, Stcrt.2001,85. Zoals opgenomen in het door u goedgekeurde Werkprogramma 2003, heeft het College bouw ziekenhuisvoorzieningen de regeling, die inmiddels twee jaar wordt toegepast, aan een evaluatie onderworpen. De resultaten van de evaluatie treft u aan in de bijgevoegde notitie. Een belangrijke conclusie is dat het aanbeveling verdient, gezien het gebruik dat in het eerste jaar van de regeling is gemaakt, om de regeling te handhaven, op onderdelen aan te passen en eventueel uit te breiden. Thans worden door het College bouw ziekenhuisvoorzieningen nog geen voorstellen gedaan om de regeling uit te breiden. Wel wordt gepleit voor een gedifferentieerde vergoeding per plaats zodat ook instellingen met een beperkte capaciteit voldoende gebruik kunnen maken van de regeling. Als uitgangspunt voor de aanpassing van de regeling zou daarbij financiële budgettaire neutraliteit op macro-niveau kunnen worden gehanteerd.
Cbz/nr 0040-03
11
Evaluatie vkp-regeling verzorgingshuizen
De modernisering van de AWBZ per 1 april 2003 hoeft geen beletsel te zijn voor het continueren van de regeling. De regeling zou vanaf dat moment van toepassing kunnen zijn op voorzieningen die zich in hoofdzaak richten op het bieden van de functie verzorging aan de doelgroep ouderen en die thans reeds aanspraak kunnen maken op de vkp-regeling.
Hoogachtend, de algemeen secretaris,
de voorzitter,
mr. T. Vroon
H.A. de Boer
Cbz/nr 0040-03
12