De h@ndel en wij
6.2
Boekhouden - Informatica Magda Snoeck Inge De Deken Hans Waerniers
Proef - Copyright Plantyn
Plantyn
INHOUD DEEL 2 PERSONEELSADMINISTRATIE VIA HET SOCIAAL SECRETARIAAT
5
1 Kennismaking met Kronos
6
1 Persoonlijke gegevens 2 Een greep uit het assortiment 3 Enkele leveranciers 4 Enkele klanten 5 Personeel 1 Organisatieschema van de onderneming 2 Personeelsgegevens
6 6 8 9 10 10 10
2 Rol en nut van een erkend sociaal secretariaat
11
3 Sociale zekerheidsstelsel in België
24
1 Organisatie 2 Loonvorming
24 27
4 Boekhoudkundige verwerking van de personeelsadministratie met het sociaal secretariaat 1 Betaling van de voorschotten aan de arbeiders 2 Boeking van kosten en schulden op basis van het boekingsdocument van het sociaal secretariaat 3 Boeking van de factuur van het sociaal secretariaat 4 Boeking van de betaling van de schulden 5 Boekhoudkundige verwerking van overige personeelskosten 1 Arbeidsongevallenverzekering 2 Kosten externe dienst voor preventie en bescherming op het werk 3 Groepsverzekering
31 31 36 45 52 56 56 64 70
Test je kennis
77
DEEL 3 FISCALITEIT
83
1 De begroting van de overheid
84
1 2 3
De uitgaven van de overheid De inkomsten van de overheid De noodzaak van een begrotingsevenwicht
2 De personenbelasting 1 2
84 89 94 97
Enkele principes Een belastingaangifte invullen 1 Deel 1 van de belastingaangifte 2 Deel 2 van de belastingaangifte
97 101 101 127
Test je kennis
136
3 De vennootschapsbelasting
144
1 Principes 2 Aangifte in de vennootschapsbelasting
144 149
Test je kennis
164
DEEL 4 EINDEJAARSVERRICHTINGEN
169
1 Situering van de eindejaarsverrichtingen
170
2 Een nieuw dossier 94 openen in BOB 50
172
3 Werken in het nieuwe dossier 94 in BOB 50
188
4 De voorlopige proef- en saldibalans
203
5 Inventaris
205
6 Overboeking btw-rekeningen
208
Proef - Copyright Plantyn
De h@ndel en wij BI 6.2
3
7 Eindejaarsverrichtingen
213
1 Afschrijvingen 2 Voorraadwijzigingen 3 Waardevermindering van de voorraad 4 Inventarisverrichtingen voor aan- en verkopen van handelsgoederen 5 Dubieuze debiteuren 6 Omrekening balansposten in vreemde valuta 7 Aanpassing van de schulden op meer dan één jaar 8 Subsidies 9 Overlopende rekeningen van passiva 1 Toe te rekenen kosten 2 Over te dragen opbrengsten 10 Overlopende rekeningen van activa 1 Verkregen opbrengsten 2 Over te dragen kosten 11 Voorzieningen voor risico’s en kosten 12 Voorzieningen vakantiegeld 13 Proef- en saldibalans na regularisatie
213 220 224 228 231 238 243 247 250 250 253 256 256 259 263 269 275
Test je kennis
281
8 Bepaling en bestemming van het resultaat
291
1 Bepaling van het resultaat na raming vennootschapsbelasting 2 Bestemming van het resultaat
291 295
Test je kennis
303
9 Van definitieve proef- en saldibalans naar interne
305
jaarrekening
305
1 2
Definitieve proef- en saldibalans Interne jaarrekening met Fista
305 311
10 De statutaire jaarrekening
332
11 De boekhouding als beleidsinstrument
409
1 Horizontale analyse van de jaarrekening 2 Verticale analyse van de jaarrekening 3 Solvabiliteit van de onderneming 4 Rentabiliteit van het eigen vermogen 6 Ebit en ebitda 7 Liquiditeit van de onderneming 8 Beheer van de liquiditeiten 9 Sectoranalyse
409 411 413 415 417 419 422 427
Test je kennis
429
12 Investeringsbeleid
431
1 Begrippen 2 De investeringsbeslissing 1 Return on investment (ROI) 2 Payback (PB) of terugverdientijd (TVT) 3 De netto huidige waarde (NHW) of net present value (NPV) 4 De interne opbrengstvoet (IOV) of internal rate of return (IRR)
431 432 432 435 440 444
Test je kennis
447
13 Afsluiten en heropenen van een boekjaar in een professioneel pakket
450
Bijlagen457
Proef - Copyright Plantyn
4
De h@ndel en wij BI 6.2
DEEL 2 PERSONEELSADMINISTRATIE VIA HET SOCIAAL SECRETARIAAT
Met passie voor groei
Proef - Copyright Plantyn
De h@ndel en wij BI 6.2
5
1
kENNISMAkING MET kRONOS
1
Persoonlijke gegevens
KRONOS bvba is een handelsvennootschap in de wereld van de casual kleding en de sportkleding. KRONOS stelt haar eigen collectie samen. Daarvoor heeft ze een stylist in huis die regelmatig de internationale stoffenbeurzen in Parijs, Firenze, Rotterdam en München bezoekt. Daarna worden de modellen ontworpen bij KRONOS. De confectie gebeurt door buitenlandse ateliers. Elke nieuwe collectie wordt geshowd in de showroom van KRONOS in Antwerpen en verder aan de klantendetaillisten voorgesteld door vertegenwoordigers. KRONOS is de naam van het bedrijf en ook van het huismerk. De naam is met zorg gekozen. In de Griekse mythologie is Kronos de jongste der titanen, een reuzengeslacht. Volgens de Griekse mythologie heerst Kronos op de eilanden der gelukzaligen. De zaakvoerder van KRONOS vond dit een passende naam voor de kleding die hij verkoopt: de collectie is reuzemooi en wie de kleding draagt, voelt er zich goed in. KRONOS Mathis Valke Ledeganckkaai 11 2000 ANTWERPEN Tel. 03 277 72 52 Fax 03 277 72 59 Mail
[email protected] Website www.plantyn.com Ondernemingsnummer BE 0420 828 659 RPR Antwerpen IBAN BE10 2930 1952 1004 BIC GEBABEBB, IBAN BE74 6451 1132 4107 BIC JVBA BE22
2
Een greep uit het assortiment
Bij Kronos krijgen de artikelen een code waarmee herkend kan worden tot welke groep ze behoren. Zo staat: MAG voor Magazines HER voor Herenkleding DAM voor Dameskleding SPH voor Sportkleding heren SPD voor Sportkleding dames ACC voor Accessoires. Goederen onderworpen aan 6 % btw Art. nr.
MAG01 MAG02 MAG03
Omschrijving
Leveranciernr.
Basket: reglement Leren lopen in 10 weken Trainen met een ‘Polar’-hartslagmeter
1027 1027 1027
Aankoopprijs in EUR (excl. btw) 11,99 8,50 14,95
Verkoopprijs in EUR (excl. btw) 21,61 15,99 28,21
Proef - Copyright Plantyn 6
De h@ndel en wij BI 6.2
Goederen onderworpen aan 21 % btw Art. nr.
Omschrijving
Leveranciernr. 1007 1015 1012 1012 1015 1015 1007 1007 1019 1019 1019 1019
Aankoopprijs (excl. btw) 20,00 14,00 54,00 8,00 19,00 43,00 40,90 45,90 22,20 16,99 14,44 12,83
Verkoopprijs (excl. btw) 38,76 27,19 104, 86 16,49 36,89 83,34 79,22 89,00 44,57 34,99 30,00 26,55
SPH101 SPH102 SPH103 SPH104 SPH105 SPH107 SPH108 SPH109 SPH110 SPH111 SPH112 SPH113
Short wijnrood Polo beige Training zwartbruin T-shirt zilvergrijs Bermuda Tennispolo wit met groene streep Hemd korte mouwen Hemd lange mouwen T-shirt papyruswit Zwemslip Zwemshort Zwembroek lang
HER150 HER151 HER152 HER153 HER154 HER155 HER156 HER157 HER158
Broek jeans donkerblauw Polo robijnrood Pull V wol Pull O Pull V katoen Broek geribd fluweel Polo dennengroen T-shirt wit Gilet met rits antracietgrijs
1015 1015 1015 1015 1015 1015 1015 1019 1015
44,50 22,40 34,80 40,50 40,50 51,00 31,00 24,00 47,20
91,94 46,15 67,33 80,21 80,21 102,77 60,88 46,99 89,77
SPD201 SPD202 SPD203 SPD204 SPD205 SPD206 SPD207 SPD208 SPD209 SPD210 SPD211 SPD212
Short sprint Broek jogging T-shirt Broek ¾ katoen wit Bermuda marine en wit Pull rits Vest clima Vest regen Bermuda Broek ¾ katoen beige Polo streep Zwempak
1007 1007 1012 1012 1012 1007 1007 1007 1012 1012 1012 1019
18,21 19,58 10,66 17,62 27,99 24,24 43,00 18,50 20,88 27,00 34,50 15,90
37,63 38,99 22,07 34,88 54,38 48,00 82,34 38,99 41,67 55,87 64,77 32,05
DAM250 DAM251 DAM252 DAM253 DAM254 DAM255 DAM256 DAM257
T-shirt streep Bloes linnen zandkleur Gilet rits mosgroen Bloes lange mouwen wit Pull O Pull V wol Jasje zonder mouwen bruine ruiten Broek jeans
1015 1015 1015 1015 1015 1015 1015 1007
23,45 54,90 42,68 38,00 25,00 24,99 32,99 36,00
45,78 105,88 85,55 78,77 49,77 49,50 60,59 74,88
Art. nr.
Omschrijving
Leveranciernr.
Aankoopprijs in EUR (excl. btw)
Verkoopprijs in EUR (excl. btw)
ACC01
Kousen zijde en wol zwart
1016
4,70
9,71
ACC02
Badmuts
1019
2,10
4,08
ACC03
Duikbril
1019
4,87
7,81
ACC04
Zijden sjaal unicolor
1016
20,60
52,00
ACC05
Scheenlap
1019
9,50
19,62
Proef - Copyright Plantyn
De h@ndel en wij BI 6.2
7
8
De h@ndel en wij BI 6.2
Garage Secura
1021
Mabel
Wo sang
Rajatco
1027
1028
1029
Anton Varas (zilveren juwelen)
SD Worx
1020
1026
Dolores
1019
ABS Schoonmaak
Rigoletto (schoenen)
1018
Financial Media (CFO Magazine)
Nominette (etiketten)
1017
1025
Bagatelle (accessoires)
1016
1024
Bomonde
1015
De Post
Piedro (leder)
1014
Carglass
Tina Florian
1013
1022
JB Textiles
1023
BDM verzekeringen nv
Parlons chiffons
1009
1012
Cibella
1008
1011
Albatros
1007
De Pc-Dokter bvba
Buro Market Antwerpen
1006
1010
AWW (Antwerpse Waterwerken)
Sage BobSoftware
Mobistar
1003
1004
Belgacom
1002
Naam
1005
Electrabel
1001
nr.
Lev.
R-7 Gopal Park
C.C.Shaukiwan, Flat B, 17/F
Haechtsesteenweg 133
Plaza Borda 2
Sterlingerstraat 19
Stratem 11, bus 3
Trichterheideweg 11
Muntcentrum
Merksemsebaan 120
Brouwersvliet 5
Handelskaai 14
Gouverneur Roppesingel 31
Industrieweg 11
Afrikalaan 279
Koningsdreef 23
Via Galileo Galilei 2
Neuenstädter Strasse 11
Ijzersteden 6-8
Entrepotkaai 5
Montignystraat 109A
12, rue Saint Benoit
Via Gallo 769
Place Dumont 6
Noorderlaan 33
Rue Natalis 2
Mechelsesteenweg 64
Kolonel Bourgstraat 149
Koning Albert II-laan 27
Regentlaan 8
Straat
3 Enkele leveranciers
Proef - Copyright Plantyn 110033
1140
2140
9880
3500
1000
2110
2000
8500
3500
9420
9000
8820
20124
74196
7547
2000
2018
94350
50121
1150
2030
4020
2018
1140
1030
1000
Postcode
AZADPUR DELHI, INDIA
HONG KONG
EVERE BRUSSEL
TAXCO (MEXICO)
ANTWERPEN
AALTER
HASSELT
BRUSSEL
WIJNEGEM
ANTWERPEN
KORTRIJK
HASSELT
ERPE-MERE
GENT
TORHOUT
IT-MILANO
DE-NEUENSTADT 2
NL-TB ENSCHEDE
ANTWERPEN
ANTWERPEN
FR-VILLIERS/MARNE
IT-FIRENZE
STOKKEL
ANTWERPEN
LUIK
ANTWERPEN
BRUSSEL
BRUSSEL
BRUSSEL
Woonplaats
0091 121 3091990
0852 2523 3208
02 237 81 65
+52
03 290 06 60
09 375 68 00
011 30 15 15
022 011111
03 231 59 30
03 220 21 11
056 27 78 40
011 28 44 10
053 82 77 77
09 223 36 42
050 21 13 63
+ 39 892 640 013
+ 49 7139-2679
+ 31 53 433 64 11
03 233 78 38
03 288 90 93
+33 825 825 351
+39 55 49 73 201
02 772 76 16
03 541 22 99
04 343 77 46
0800 57 089
02 745 71 11
02 202 41 11
02 518 61 11
Tel.
7269
4025066804
BE63 1136 6720 0408
40200
BE47 4487 6306 8180
BE84 2930 3508 5359
BE31 4354 1116 1155
BE08 6790 0000 1313
BE26 3900 9553 2729
BE95 0000 5206 5758
BE65 3100 7287 7196
BE67 2100 9689 6887
BE50 2900 1260 0018
BE75 7895 7949 1051
BE24 2800 5734 6538
IT93b076012800000055994305
DE89 5535 0010 0001 127027
NL85 RABO 0104 2945 74
BE48 6451 0079 1927
BKCP BE B1 BKB
KRED BE BB
GEBA BE BB
Brussel
Antwerpen
Gent
Hasselt
Brussel
PCHQ BE BB KRED BE BB
Antwerpen
Antwerpen
Kortrijk
Hasselt
Dendermonde
BBRU BE BB
BPOT BE B1
BBRU BE BB
GEBA BE BB
GEBA BE BB
Brugge Gent
GEBA BE BB
Milano
Antwerpen
GKCC BE BB
JVBA BE 22
Antwerpen
Créteil
BE-0449 325 774
BE 0428 630 726
BE 0870 459 687
BE 0440 845 006
BE 0214 596 464
BE 0441 151 248
BE 0407 139 583
BE 0478 015 307
BE 0475 504 688
BE 0400 326 423
BE 0423 536 147
BE 0448 460 989
IT 01277 610 661
DE 1499 604 77
NL 0307 15 441 B01
BE 0404 458 128
BE 0454 168 549
FR 783 428 547 677
BE32 0014 2552 1902
GEBA BE BB
BE 0895 830 038
BE 0862 222 607
FR 76 1090 7000 0102 4212 9188 632
Brussel
Antwerpen
BE 0478465663
BE 0204 923 881
BE 0456 810 810
BE 0202 239 951
BE 0476 306 127
Ondernemingsnr.
IT 05286911002
KRED BE BB
BBRU BE BB
Luik
Antwerpen
GKCC BE BB GEBA BE BB
Brussel
Brussel
Brussel
RPR
KRED BE BB
BPOT BE B1
BPOT BE B1
BIC
39-06-6791121
BE15 7376 0800 4430
BE81 3200 5524 6624
BE59 2200 3634 4926
BE56 0963 1030 0088
BE12 4569 5834 7192
BE50 0001 7100 3118
BE46 0003 2544 8336
Bank
De h@ndel en wij BI 6.2
2023
2022
2021
2020
2019
2018
2017
2016
2015
2014
2013
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
Klant-nr.
Raj Textiles
Daikalu
Carlotta
Sabina Berke
Stephen Nelson
Calixte
Boboli
Marie Grinelle
Francesca B.
Sir Patrick
Greenhouse
Saffraan
ZAPPA (schoenen)
Diana Sports
Safari
Aristocrate
Belle
Aspasia
Bijou Store
Esplanade
Handtas en Co
Brufil
Paprica
Naam
106 Commerce Centre Goregaon East
Nichiei BLDG, Sth Floor 4
Knokkeweg 12
Unter den Linden 71
153 Bell Street
89, Rue de la Monnaie
Bronstraat 6
Duinkerkelaan 31
Stormestraat 98
Papestraat 7
Brusselse steenweg 331
Pelgrimslaan 20
Koolmijnlaan 191
Sint-Jansstraat 31
Schriekbos 110
Tolbareel 93
Oude Vest 73
Tacambaroplein 11
Meir 43
Lange Zoutstraat 7
Havermarkt 3
Maria-Christinastraat 192
De Bruynlaan 131
Straat en nr.
4 Enkele klanten
Proef - Copyright Plantyn
9
Postcode
400063
550
9880
10117
NW1 6TL
59000
3830
8660
8790
8870
1730
1731
3550
2820
2980
2930
9200
9700
2000
9300
3500
1020
2610
Woonplaats
MUMBAI, INDIA
OSAKA, JAPAN
AALTER
BERLIN
LONDON
LILLE
WELLEN
DE PANNE
WAREGEM
IZEGEM
ASSE
ZELLIK
HEUSDEN-ZOLDER
BONHEIDEN
ZOERSEL
BRASSCHAAT
DENDERMONDE
OUDENAARDE
ANTWERPEN
AALST
HASSELT
BRUSSEL
WILRIJK
91 22 28739670
0081 354 74 9773
09 258 11 99
+ 49 30 22 61 1016
+ 44 20 7724 0876
+ 33 3 20 13 01 19
012 74 13 51
058 41 18 92
056 61 12 30
051 33 78 20
02 452 47 94
02 466 09 05
011 57 23 71
015 34 30 26
03 464 22 40
03 663 11 57
052 25 20 63
055 31 98 77
03 707 22 02
053 77 09 60
011 22 20 80
02 512 05 85
03 820 98 30
Telefoon
Gent
Tongeren
Veurne
Kortrijk
Kortrijk
Brussel
Brussel
Hasselt
Mechelen
Antwerpen
Antwerpen
Dendermonde
Oudenaarde
Antwerpen
Aalst
Hasselt
Brussel
Antwerpen
RPR
BE-0466 349 868
DE 2743 225 09
GB 428 0755 47
FR 94 410 884 332
BE 0456 566 132
BE 0683 100 922
BE 0440 507 880
BE 0426 697 555
BE 0457 985 993
BE 0400 539 724
BE 0433 596 136
BE-0744 124 117
BE 0434 675 905
BE 0406 964 389
BE 0448 170 484
BE 0438 122 769
BE 0403 382 418
BE 0417 515 417
BE 0421 438 076
BE 0419 016 640
BE 0433 107 671
Ondernemingsnummer
5
Personeel
■ 1 Organisatieschema van de onderneming Zaakvoerder Mathis Valke
CFO (Chief Financial Officer) Ciska De Roeck
Aankoopmanager
Logistiek manager
Verkoopmanager
Claire Dufaux
Vincent Ransbeek
Arne Schoonhoven
Boekhouder Michiel Fobert
Aankoopmedewerker
Magazijnmeester
Kristina Ibens
Jasper Putman
Logistiek medewerker Robin Vissers
Commercieel medewerker binnendienst
Assistent boekhouder Pieter Sabbe
Marjolein Colle Leyla Ugulur
Verkopers buitendienst
Receptie Julie Geldof
Arthur Sanders Elise Lamont Fien Lesaffre
■ 2 Personeelsgegevens Bedienden Naam
Adres
Postnummer Plaats 2000 2000 2530 2150 2950 2900 2650 2630 2050 2600 2160 2520 9150 2640
Brutowedde In EUR ANTWERPEN 4 200,00 ANTWERPEN 3 460,00 BOECHOUT 3 250,00 BORSBEEK 2 980,00 KAPELLEN 3 100,00 SCHOTEN 2 660,00 EDEGEM 1 900,00 AARTSELAAR 1 960,00 ANTWERPEN L.O. 1 850,00 BERCHEM 1 900,00 WOMMELGEM 1 920,00 RANST 2 000,00 KRUIBEKE 2 030,00 MORTSEL 2 015,00
Gezinstoestand* 2 0 0 3 2 4 1 0 0 2 0 2 3 1
Mathis Valke Ciska De Roeck Arne Schoonhoven Vincent Ransbeek Claire Dufaux Michiel Fobert Pieter Sabbe Kristina Ibens Marjolein Colle Leyla Ugulur Julie Geldof Arthur Sanders Elise Lamont Fien Lesaffre
De Gerlachekaai 17 bus 5 Rubenslei 36 bus 2 Holleweg 109 Corneel Smitslei 21 Eikendreef 26 Villerslei 9 Grote Dries 45 Kleistraat 52 Lode Zielenslaan 36 Sint-Hubertusstraat 112 Kapelleveld 14 Zakstraat 3 Oude Kerkstraat 8 Elf-Julistraat 14
Naam
Adres
Postnr.
Plaats
Smissestraat 12 Akkerwindestraat 107
9100 2050
Gezinstoestand* 3 2
Jasper Putman Robin Vissers
Schaal 1 1 1 2 1 2 1 alleen alleen 1 alleen 1 2 1
Arbeiders Brutoloon In EUR/uur SINT-NIKLAAS 16,00 ANTWERPEN L.O. 14,00
Schaal 2 1
Proef - Copyright Plantyn * Gezinstoestand = aantal kinderen ten laste.
10
De h@ndel en wij BI 6.2
2
ROL EN NUT VAN EEN ERkEND SOCIAAL SECRETARIAAT
Mathis Valke, zaakvoerder van Kronos, laat zijn personeelsadministratie al geruime tijd verzorgen door het erkend sociaal secretariaat SD Worx. Daartoe moeten regelmatig gegevens tussen Kronos en SD Worx uitgewisseld worden: verlof- en ziektedagen, adreswijzigingen van personeelsleden, veranderingen in hun gezinstoestand, gegevens van nieuwe personeelsleden … Om die gegevensuitwisseling gemakkelijker en efficiënter te maken, zullen ze voortaan in digitale vorm via het extranet van SD Worx doorgestuurd worden. Om Mathis Valke toegang te geven tot het extranet van SD Worx stuurde het sociaal secretariaat hem de onderstaande mail.
[email protected]
sdworx.com
Proef - Copyright Plantyn De h@ndel en wij BI 6.2
11
‹
Verkenning
1
Surf rf naar www.synergie4.be. Kies Sociale secretariaten (NL) > Het sociaal secretariaat > Waarom?
1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 2 2.1 2.2 2.3 3 3.1
Welke partijen hebben er voordeel bij met een sociaal secretariaat te werken? Welke zijn de voordelen voor elke partij? Kies Wat? Wat zijn de belangrijkste taken van een sociaal secretariaat? Kies Erkenning. Door wie moeten sociale secretariaten worden erkend? Welke zijn de belangrijkste erkenningscriteria? Kies Sector Sector. Hoeveel erkende sociale secretariaten zijn er in België? Hoeveel werkgevers doen een beroep op een sociaal secretariaat? Surf naar www.sdworx.com > NL > Geschiedenis. Kom via de geschiedenis van het bedrijf te weten waarvoor de letters SD staan. SD Worx zegt dat ze de grootste payroll dienstverlener is. Leg dat begrip uit. Vertaal de Engelse slogan onder het logo. Surf naar www.sd.be > NL > Kmo > Alle oplossingen. Beweeg de cursor over de drie cirkels. Er verschijnt nu meer informatie over de dienstverlening van SD Worx aan de kmo’s. Klik onderaan de website op de link Disclaimer en ga na hoe SD Worx zijn intranet beveiligd. Surf naar www.jobat.be > Rechten en plichten > Loon. Scrol naar beneden en kies Wat staat er allemaal op mijn loonfiche? Wat is het verschil tussen brutoloon en nettoloon? Wat zijn patronale bijdragen? Surf naar www.socialsecurity.be > NL > Werkgevers en mandatarissen > Dimona en het personeelsbestand. Waarvoor staat het letterwoord Dimona? Kies in de rechterkantlijn Uw eerste Dimona > Demo Dimona (video). Met welk nummer moet de werkgever zich hier kenbaar maken. Wat is de bedoeling van een Dimona-aangifte? Bekijk heel de instructievideo. Je krijgt een overzicht van alle gegevens die moeten worden ingevuld.
3.2 4 4.1 4.2 5 5.1 5.2 5.3 5.4
‹‹
Ter zake
1 Functies van het sociaal secretariaat
De kerntaak van een sociaal secretariaat is het uitvoeren van de personeelsadministratie, maar de taken kunnen ook worden uitgebreid naar professioneel advies op sociaal en juridisch vlak. Ze kunnen ook een actieve inbreng hebben in het personeelsbeleid van een onderneming.
Proef - Copyright Plantyn 12
De h@ndel en wij BI 6.2
1 Rol in de personeelsadministratie De werkgever kan een beroep doen op een sociaal secretariaat om hem te ontlasten van een complexe personeelsadministratie, zoals: • berekeningen van lonen en salarissen • tijdige uitbetaling van het personeel en de bijdragen aan de overheid • het voldoen aan de verplichtingen bij indiensttreding van werknemers • het bezorgen van de wettelijk vereiste loondocumenten. Aangezien de sociale wetgeving regelmatig wijzigt, is het voor de eigen administratie van een bedrijf vaak onbegonnen werk om alle regelgeving bij te houden. Door een sociaal secretariaat in te schakelen, is de werkgever zeker dat de berekeningen, betalingen en documenten correct zijn. Voorwaarde is wel dat de werkgever of zijn personeelsverantwoordelijke de juiste gegevens over gepresteerde uren, lonen, ziektes, adreswijzigingen enz., tijdig doorgeeft aan het sociaal secretariaat. Een vertrouwelijke gegevensuitwisseling gebeurt het best via specifieke software op het extranet van het sociaal secretariaat, met paswoord voor werkgever en zijn personeelsverantwoordelijke.
Bron: http://www.sd.be
2 Rol als sociaal en juridisch adviseur Naast de personeelsadministratie is het professioneel advies van een sociaal secretariaat een belangrijk voordeel. Twijfelt de werkgever over de concrete toepassing van de ontslagprocedure of het toe te passen loon, dan kan hij voor deskundig advies hierover contact opnemen met het sociaal secretariaat. Zij geven ook degelijke opleidingen en stellen tal van modeldocumenten ter beschikking over arbeidsovereenkomsten, ontslagbrieven, arbeidsreglement …
Proef - Copyright Plantyn Bron: http://www.sd.be
De h@ndel en wij BI 6.2
13
3 Rol in het personeelsbeleid Op vraag van de werkgever kan het sociaal secretariaat ook in het personeelsbeleid een belangrijke rol spelen: statistische informatie geven over de evolutie van de personeelskosten, terbeschikkingstelling van een personeelsverantwoordelijke, advies geven over alternatieve beloningsvormen zoals maaltijdcheques, bedrijfswagens, groepsverzekeringen of advies geven inzake functiebeschrijvingen, evaluatie en motivatie van werknemers.
Bron: http://www.sd.be
We bekijken de rol van het sociaal secretariaat bij de personeelsadministratie van dichterbij.
2 Nut van een sociaal secretariaat Werken met een door de overheid erkend sociaal secretariaat biedt voordelen voor de werkgever, de werknemer en de overheid. Meer dan 90 % van de werkgevers doet een beroep op een sociaal secretariaat.
1 Nut voor de werkgever De werkgever is ontlast van de personeelsadministratie, die zeer correct zal worden uitgevoerd door het sociaal secretariaat. Bovendien kan de werkgever een beroep doen op deskundig sociaal en juridisch advies. De werkgever moet enkel zorgen voor een correcte gegevensuitwisseling over zijn werknemers.
2 Nut voor de werknemer Ook de werknemer heeft vertrouwen in de berekeningen van het sociaal secretariaat. Hij weet dat hij tijdig over de nodige documenten zal beschikken, die hij nu ook online kan raadplegen.
3 Nut voor de overheid De erkende sociale secretariaten bieden aan de overheid de garantie dat de overheidsbijdragen correct worden geïnd bij werkgevers en werknemers en stipt worden doorgestort naar de overheid. Zonder de tussenkomst van de sociale secretariaten zou de overheid overstelpt worden met vragen van individuele werkgevers die de ingewikkelde overheidsreglementering niet begrijpen of verkeerd interpreteren.
Proef - Copyright Plantyn
14
De h@ndel en wij BI 6.2
3 Rol van het sociaal secretariaat bij de personeelsadministratie In het contract tussen werkgever en het sociaal secretariaat worden de uitbestede taken duidelijk opgesomd. Het sociaal secretariaat neemt meestal de volgende taken op zich: • loonberekeningen • verplichtingen voor de sociale en de fiscale overheid • verplichtingen bij het in dienst nemen van nieuwe personeelsleden. Ze bezorgt de werkgever, de werknemer en de overheid hierover tijdig de nodige documenten.
1 Loonberekeningen Het sociaal secretariaat zal op basis van de brutobezoldiging die de werkgever heeft vastgelegd, de nettobezoldiging berekenen voor arbeiders en bedienden. België is een van de weinige landen waar het onderscheid bestaat tussen een arbeider en een bediende. Dat is ook de reden waarom er een onderscheid is tussen de bezoldiging van een arbeider en een bediende. Een arbeider ontvangt een loon, een bediende krijgt een salaris of wedde. De laatste tijd staat dit onderscheid tussen handenarbeid en hoofdarbeid erg onder druk. In het laatste IPA (interprofessioneel akkoord) is een begin gemaakt met het wegwerken van deze ongelijkheid. Arbeiders Brutoloon
Bedienden Brutowedde
- RSZ-bijdrage werknemer op 108 % van het - RSZ-bijdrage werknemer op 100 % van de brutoloon brutowedde = Belastbaar loon
= Belastbare wedde
- Bedrijfsvoorheffing
- Bedrijfsvoorheffing
= Nettoloon
= Nettowedde
- Voorschotten + Andere vergoedingen
+ Andere vergoedingen
= Verschuldigd loon
= Verschuldigde wedde
Het sociaal secretariaat zorgt ervoor dat het nettoloon/wedde tijdig op de bankrekeningen van de werknemers wordt overgeschreven door de werkgever. Indien van toepassing, wijst het sociaal secretariaat de werkgever ook op de vereiste indexering van de lonen en doet ze hiervoor de nodige berekeningen. Daarnaast berekent het sociaal secretariaat de patronale bijdragen (werkgeversbijdragen) die de werkgever aan de RSZ verschuldigd is.
2 Verplichtingen voor de sociale en de fiscale overheid Het sociaal secretariaat vervult voor de werkgever de verplichtingen ten opzichte van de RSZ. Zo dient ze de RSZ-kwartaalaangifte in en ze wijst de werkgever erop wanneer de RSZ-bijdragen en -voorschotten moeten worden betaald. De werkgever betaalt de RSZ-bijdragen aan het sociaal secretariaat, die ze doorstort naar de RSZ. Ook berekent het sociaal secretariaat de bedrijfsvoorheffing die de werkgever maandelijks moet inhouden. De ingehouden bedrijfsvoorheffing stort het sociaal secretariaat door naar de overheid. Daarnaast maakt het sociaal secretariaat de jaarlijkse loonfiche op voor de werknemer en een
Proef - Copyright Plantyn
De h@ndel en wij BI 6.2
15
overzicht voor de fiscale overheid. Op basis van de gegevens van de loonfiche kan de werknemer zijn belastingaangifte invullen en kan de overheid deze controleren.
20210,55
20210,55
Proef - Copyright Plantyn 16
De h@ndel en wij BI 6.2
4546,50
Volgens het arbeidsrecht is de werkgever verplicht de werknemer een aantal documenten te bezorgen. Ook die taak neemt het sociaal secretariaat waar. Zo maakt het sociaal secretariaat de volgende documenten op: • loonbrief of loonafrekening met alle individuele loongegevens voor de werknemer • individuele rekening met de loongegevens per werknemer • globale loon- en salarisstaat met alle loongegevens per maand voor de werkgever.
Proef - Copyright Plantyn De h@ndel en wij BI 6.2
17
LOONAFREKENING
KRONOS BVBA LEDEGANCKKAAI 11 2000 ANTWERPEN Werkgevernummer: 8HW0001
Periode van 01/02/2010 tot 28/02/2010 Datum berekening: 16/04/2011
Uittreksel van de individuele rekening, zorgvuldig bewaren.
Persoonlijke gegevens:
8HW0001 / 01 /0000009 / 1 0 0 KRONOS BVBA LEDEGANCKKAAI 11 2000 ANTWERPEN Werkgevernummer: 8HW0001
LOONAFREKENING INSZ: 770316 032-59 Periode van staat: 01/02/2010 totongehuwd 28/02/2010 Burgerlijke Datum berekening: Personen ten laste:16/04/2011 geen
Uittreksel van de individuele rekening, zorgvuldig bewaren.
VERTROUWELIJK
Contractgegevens: Persoonlijke gegevens: Werknemernummer: 0000009 INSZ: 770316 032-59 Statuut: bediende Burgerlijke staat: ongehuwd Functie: comm. medew. binnen Personen ten laste: geen
COLLE /MARJOLEIN 8HW0001 01 /0000009 / 1 0 0
LODE ZIELENSLAAN 36 2050 ANTWERPEN L.O.
VERTROUWELIJK
Contractgegevens:
COLLE MARJOLEIN LODE ZIELENSLAAN 36 2050 ANTWERPEN L.O.
Werknemernummer: Statuut: Functie:
0000009 bediende comm. medew. binnen
Basismaandloon: €1.850,00 Code
Omschrijving
1010
prestaties
Dagen
Uren
Bedragen
20
152,00
1.850,00
totaal bruto Basismaandloon: €1.850,00
V6.1.34 - 0000012 - 4.11 V6.1.34 - 0000012 - 4.11
Code 2500 2509 1010
3500 2500 3701 2509 3010
1.850,00
totaal bruto Omschrijving bijdrage voor sociale zekerheid (rsz)
bijdrage voor sociale zekerheid (rsz) prestaties belastbaar totaal bruto belastbaar totaal bruto voorheffing op normale bezoldigingen bijdrage voor sociale zekerheid (rsz) vermindering voorheffing bijdrage voor sociale zekerheid (rsz) sociaal abonnement (auto) belastbaar nettoloon
3500
belastbaar nettoloon voorheffing op normale bezoldigingen
3010
sociaal abonnement (auto)
3701
Dagen
Uren
20
152,00
1.850,00 Bedragen -241,79 61,97 1.850,00 1.670,18 1.850,00 1.670,18 1.850,00 -361,77 -241,79 10,40 61,97 42,00 1.670,18 1.360,81 1.670,18 1.360,81 -361,77
vermindering voorheffing
10,40 42,00
nettoloon
1.360,81
nettoloon
1.360,81
overgedragen netto € 1.360,81
Details gepresteerde dagen en uren Code Omschrijving 0010 prestaties
Dagen 20
Uren Ploeg 152,00
Erkend sociaal secretariaat van werkgevers nr 640 - www.sdworx.com
20
152,00
overgedragen netto € 1.360,81
8HW0001-0000009-15/04/2011
1/2
Proef - Copyright Plantyn Erkend sociaal secretariaat van werkgevers nr 640 - www.sdworx.com
18
De h@ndel en wij BI 6.2
8HW0001-0000009-15/04/2011
1/2
3 Verplichtingen bij het in dienst nemen van personeel Het sociaal secretariaat kan voor de werkgever de volgende verplichtingen vervullen bij nieuwe indienstnemingen van personeel. ✓ Aansluiting bij RSZ Bij de eerste tewerkstelling van een werknemer moet de werkgever een DIMONA-aangifte invullen. DIMONA staat voor déclaration immédiate-onmiddelijke aangifte en duidt op de verplichting van de werkgever om een nieuwe tewerkstelling, of een wijziging, onmiddellijk aan te geven. Een Dimona-aangifte kan worden verstuurd via een beveiligde internettoepassing, een onbeveiligde internettoepassing, bestandsoverdracht, via telefoon of in bepaalde (beperkte) gevallen via sms. Een schermafdruk van een onbeveiligde internettoepassing.
✓ Pensioennummer voor de werknemer Elke Belg heeft een rijksregisternummer dat vermeld is op de keerzijde van zijn identiteitskaart. Dat rijksregisternummer is ook het pensioenrekeningnummer. Aan de hand van dit nummer wordt via de DIMONA-aangifte de beroepsloopbaan van de werknemer gevolgd. Op basis van zijn beroepsactiviteiten zal later het pensioen worden berekend. ✓ Aansluiten bij een vakantiefonds Indien een werkgever arbeiders in dienst heeft, moet hij zich aansluiten bij een vakantiefonds. Het sociaal secretariaat kan hierbij helpen. Deze vakantiefondsen keren, in opdracht van de RSZ, het vakantiegeld uit aan de arbeiders. Per beroepssector is een vakantiefonds opgericht.
Proef - Copyright Plantyn De h@ndel en wij BI 6.2
19
✓ Aansluiten bij een kinderbijslagfonds Zelfs al hebben de personeelsleden geen kinderen, toch moet de werkgever ook deze personeelsleden aansluiten bij een kinderbijslagfonds en hiervoor de nodige bijdragen betalen. De aansluiting bij een kinderbijslagfonds kan worden geregeld via het sociaal secretariaat. ✓ Arbeidsreglement Elke werkgever met personeel in dienst is verplicht om een arbeidsreglement op te stellen. Het arbeidsreglement bevat een aantal regels, voorschriften en normen die de arbeidsvoorwaarden in de onderneming bepalen. Het sociaal secretariaat kan een model van arbeidsreglement voorstellen aan de werkgever. ✓ Interne of externe dienst voor preventie en bescherming op het werk Elke werkgever moet een interne dienst voor preventie en bescherming op het werk oprichten, met preventieadviseurs en deskundigen. Zij moeten instaan voor de arbeidsveiligheid en het medisch toezicht zoals het opsporen van beroepsziekten, toezicht op de hygiënische voorzieningen en de verstrekking van dringende zorgen. Als de interne dienst hiertoe onvoldoende is uitgebouwd, moet het bedrijf een beroep doen op een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk, eventueel onder advies van het sociaal secretariaat. ✓ Afsluiten van een verzekering tegen arbeidsongevallen Elke werkgever is verplicht een verzekering tegen arbeidsongevallen af te sluiten. De verzekeringsmaatschappij dekt de schade die voortvloeit uit een arbeidsongeval of uit een ongeval op de weg van en naar het werk. Hiertoe zal de werkgever zich tot zijn verzekeringsmakelaar richten en niet tot zijn sociaal secretariaat.
4 Schematische voorstelling van de communicatie tussen werkgever en sociaal secretariaat Nettoloon/-salaris Werknemer
Gegevens
Werkgever
RSZ-bijdragen Bedrijfs voorheffing
Sociaal Secretariaat
Sociale overheid RSZ Fiscale overheid Fiscus
In de praktijk Het sociaal secretariaat kan haar opdracht pas goed vervullen indien ze over de nodige personeelsgegevens beschikt. Deze gegevens kan de werkgever doorgeven aan de hand van de volgende inlichtingenfiche of elektronisch via het extranet van het sociaal secretariaat.
Proef - Copyright Plantyn
20
De h@ndel en wij BI 6.2
Proef - Copyright Plantyn De h@ndel en wij BI 6.2
21
Proef - Copyright Plantyn 22
De h@ndel en wij BI 6.2
Opdracht Verklaar de volgende begrippen, die vermeld staan op de inlichtingenfiche. Ga vooral na waarom die gegevens bekend moeten zijn. • personen ten laste • anciënniteit • maaltijdcheques • sociaal abonnement, afstand woonplaats – werkplaats • bedrijfswagen: fiscale pk, afstand woonplaats – werkplaats, maandelijkse nettobijdrage • groepsverzekering, tussenkomst werknemer – werkgever Onder meer de volgende websites kunnen je helpen. http://www.jobat.be http://www.vacature.com
Proef - Copyright Plantyn De h@ndel en wij BI 6.2
23
3
SOCIALE ZEkERHEIDSSTELSEL IN BELGIË
1
Organisatie
De RSZ kijkt tegen 2016 aan tegen een tekort van 6 miljard euro. Dat blijkt uit een rapport van ondernemersorganisatie Unizo. In 2011 eindigt de sociale zekerheid positief, maar volgens Unizo geeft dat een vertekend beeld. Het Unizo-rapport over de sociale zekerheid en de impact van de vergrijzing stelt dat de verwachtingen voor 2012 en de meerjarenraming voor 2013, 2014 en 2015 een structureel tekort blootleggen. De toenemende uitgaven zijn niet toe te schrijven aan de verouderende bevolking, stelt het rapport - tussen 2005 en 2010 ging een relatief kleine groep die geboren is tijdens de Tweede Wereldoorlog met pensioen. Unizo wijt de toename aan het beleid van de paarse regering. Die voerde onder meer in 2004 de jaarlijkse 4,5 procent groeinorm in voor de gezondheidszorg. Unizo waarschuwt dat de vergrijzingskosten nog bovenop die uitgaven komen. Tussen 2010 en 2016 nemen de sociale prestaties daardoor toe met 3,67 miljard euro in constante prijzen. Tussen 2010 en 2030 lopen de bijkomende kosten op tot 19,6 miljard, en in 2060 zelfs tot 49 miljard. Unizo doet daarom een aantal beleidsaanbevelingen om de uitgaven onder controle te houden. De werkgeversorganisatie pleit voor een nulgroei in de gezondheidszorg, het aanpakken van de welvaartsvastheid van de uitkeringen, en het langer laten werken van werknemers. (belga/lb) Bron: hln.be
‹ ‹‹
Verkenning
1 2 3 4 5
Waarvoor staan de letters RSZ? Welke beroepsgroep vertegenwoordigt UNIZO? Verklaar: ‘In 2011 eindigt de sociale zekerheid positief’. Geef een voorbeeld van vergrijzingskosten. Welke beleidsaanbevelingen doet Unizo?
Ter zake
In Europa en zeker in België hebben wij een verzorgingsmodel dat steunt op de solidariteit tussen de bedrijven en de burgers met een beroepsinkomen. De bedrijven en de actieven moeten socialezekerheidsbijdragen betalen om de medeburgers te helpen die niet actief zijn of die extra financiële middelen nodig hebben. Ook de overheid financiert voor een deel de sociale zekerheid.
Proef - Copyright Plantyn 24
De h@ndel en wij BI 6.2
Schematische voorstelling van de sociale zekerheid in België: Overheid
Werkgevers Werkgevers- en werknemersbijdragen
Subsidies RSZ
Verdelings- en uitbetalingsinstellingen
Vakantiegeld
Kinderbijslag Werknemers met kinderen ten laste
Zieken en invaliden
Arbeiders*
Vergoeding bij ziekte of invaliditeit
Pensioenen Slachtoffers van arbeidsongeval of beroepsziekte
Uitkering bij arbeidsongeval of beroepsziekte
Vergoedingen
Pensioengerechtigden
Werklozen
Werkloosheidsuitkering
Uitkeringen
* Het vakantiegeld voor bedienden wordt rechtstreeks uitbetaald door de werkgever en dus niet door de RSZ. In België dekt de overheid meer dan een vierde van de uitgaven voor de sociale zekerheid. Die bijdrage van de overheid neemt almaar toe. Gezien de toenemende vergrijzing wordt dat op termijn een onhoudbare situatie. Andere Europese landen zijn in vergelijking met België minder vrijgevig bij de terugbetaling van ziektekosten. Ze voorzien enkel een terugbetaling voor uitzonderlijke medische kosten. Vele landen beperken ook de werkloosheidsvergoeding in de tijd.
Proef - Copyright Plantyn De h@ndel en wij BI 6.2
25
UIT DE PRAkTIjk kosten voor sociale zekerheid moeten omlaag in België BRUSSEL - De loonkosten in België moeten omlaag als ons land zijn competitiviteit wil behouden of verbeteren. Een oplossing ligt in het afbouwen van de kosten voor sociale zekerheid en het afschaffen van de automatische loonindexering. Dat stelde de Amerikaanse Kamer van Koophandel in België (AmCham) bij de voorstelling van haar Foreign Investors’ Agenda (FIA). Haar voorstel om de loonindexering af te schaffen zal volgens AmCham de kosten voor de handel verminderen en tegelijk ondernemers meer ruimte geven om goede medewerkers te belonen. Uit de US Direct Investment Business Confidence Questionnaire blijkt dat de hoge loonkosten de belangrijkste reden zijn waardoor België buitenlandse investeringen misloopt. Bovendien is, volgens AmCham, de grote kloof tussen nettoloon en loonkost in ons land (ongeveer 50 procent bij de lagere lonen en meer bij de middelgrote en hoge lonen) ook nefast voor de motivatie van de werknemers. Verder raadt de Amerikaanse Kamer van Koophandel in België aan dat programma’s worden ingevoerd en uitgebreid die mensen moeten aanzetten ‘een jobzoekende houding’ aan te nemen in plaats van een ‘werkloosheidsstatus’. AmCham wil ook een terugkeer naar de 40-urige werkweek. Stages zouden volgens AmCham verplicht moeten zijn voor het merendeel van de studenten die na het secundair onderwijs verder studeren, zoals dat het geval is in Frankrijk en Duitsland. Tot slot vraagt AmCham ook nog meer uitgaven voor onderzoek en ontwikkeling en het terugdringen van de administratieve rompslomp bij het ondernemen in België. Bron: De Standaard
Opdracht 1 Vertaal Foreign Investors’ Agenda. Wat kan de bedoeling hiervan zijn? 2 Wat is volgens AmCham de belangrijkste reden waarom buitenlandse investeerders niet naar België komen? 3 Hoe groot is procentueel het verschil tussen de loonkost voor het bedrijf en het nettoloon dat de werknemer krijgt? 4 Waarom zijn volgens jou stages voor jonge mensen interessant? 5 Geef een concreet voorbeeld van administratieve rompslomp. 6 Verklaar waarom juist AmCham pleit voor het afschaffen van de loonindexering.
Proef - Copyright Plantyn 26
De h@ndel en wij BI 6.2
2
Loonvorming
De afgelopen 40 jaar nam de inflatie in totaal met 400 procent toe, terwijl indexaanpassingen de lonen slechts lieten stijgen met 360 procent. De loonevolutie op basis van de index volgt dus niet langer de inflatie. Dat is de conclusie van een onderzoek van SD Worx naar de evolutie van de indexaanpassingen in het ‘PC 218’, het aanvullend paritair comité bedienden waaronder meer dan 300 000 werknemers vallen. De conclusie is verwonderlijk omdat België een automatisch loonindexeringsmechanisme kent waarbij de lonen op regelmatige tijdstippen worden aangepast aan de levensduurte. De verklaring ligt in de maatregelen die werden genomen om de stijging van de lonen te vertragen. De bekendste maatregel is wellicht de invoering van de gezondheidsindex in 1994. Daarbij werden een aantal producten zoals tabak, alcohol, benzine en diesel uit de indexkorf gehaald. Bovendien geldt sinds de jaren tachtig een viermaandelijks gemiddelde van de prijzen als basis. Lonen worden dus niet gekoppeld aan de index zelf maar aan een rekenkundig gemiddelde van de indexcijfers van de voorbije vier maanden. Dat veroorzaakt een uitvlakking van plotse prijsopstoten. Daarnaast heeft de overheid in het verleden een paar keer een tijdelijke blokkering van de loonindexering opgelegd. Bron: Trends
‹
1 2 2.1 2.2 3 3.1 3.2 3.3 4 4.1 4.2
Verkenning Surf naar www.sfonds218.be > NL. Bij welke organisatie kom je terecht? Kies ANPCB - PC 218. Waarvoor staan de letters ANPCB? Waarvoor staan de letters PC? PC Hoeveel bedrijven vallen onder het PC 218? Kies CAO’s / Barema’s > CAO-teksten > CAO 28 september 2009 – Beroepsindeling > Hoofdstuk II Beroepsindeling. In welke vier klassen worden de functies van de bedienden ingedeeld? Waarop is de indeling gebaseerd? Wat is het doel van deze indeling? Keer terug naar CAO’s / Barema’s. Kies Barema’s. Kies Loonschaal I vanaf de datum die het dichtst bij de huidige datum ligt. Met welke indexcoëfficiënt is deze loonschaal verhoogd? Keer terug naar de overzichtspagina van de barema’s. Kies Loonschaal I van de voorgaande periode. Hoe groot was de indexcoëfficiënt toen? Kies op de overzichtspagina Loonschaal II. Wat is het verschil tussen loonschaal I en loonschaal II?
‹‹ 4.3
Ter zake
1 Loonbarema’s
De brutobezoldiging wordt in de arbeidsovereenkomst bepaald rekening houdend met de minima opgenomen in de cao’s. Deze gewaarborgde minimumlonen worden opgelijst in loonschalen of loonbarema’s per kwalificatie- en functieniveau en naargelang van de anciënniteit en de nuttige beroepservaring. Aan elke klasse is een bepaald loon verbonden zodat complexere jobs ook beter
Proef - Copyright Plantyn De h@ndel en wij BI 6.2
27
bezoldigd worden. Sinds 1 januari 2009 mag het criterium ‘leeftijd’ geen rol meer spelen in de bepaling van het loon. Alle cao’s die loonbarema’s bevatten op basis van leeftijdsverschillen moeten worden aangepast. Anciënniteit mag dan niet meer worden bepaald op basis van de leeftijd maar wel op basis van de functie, de kwalificaties en de nuttige beroepservaring. De loonbarema’s zijn als minimumgrenzen ingevoerd om uitbuiting op de arbeidsmarkt te voorkomen. Het zou sociaal onverantwoord zijn om op de arbeidsmarkt de loonvorming volledig te laten afhangen van vraag en aanbod. Zonder minimumgrens zou de koopkracht van de werknemers in tijden van overaanbod op de arbeidsmarkt niet meer gewaarborgd zijn.
2 Indexering van de lonen 1 Begrip indexcijfer Een indexcijfer is een getal dat de verhouding weergeeft tussen de waarde van een grootheid, bijvoorbeeld huidig prijsniveau of nationaal inkomen, in een bepaalde periode en de waarde van die grootheid in de basisperiode. Deze basisperiode wordt steeds gelijkgesteld aan 100. Dit maakt de interpretatie van het indexcijfer bijzonder gemakkelijk. Indexcijfer =
waarde in de huidige periode
x 100
waarde in de basisperiode
Voorbeeld: De prijs van een fiets stijgt van 600,00 EUR naar 690,00 EUR. Indexcijfer =
690
x 100 = 115
600
Het indexcijfer laat zien dat de prijs met 15 % is gestegen in vergelijking met de basisperiode. Over de index zegt men dat deze is gestegen met 15 punten. Is de huidige waarde gedaald tegenover de basisperiode, dan is het indexcijfer lager dan 100. De basisperiode kan het vorige jaar zijn ingeval van jaarlijkse indexcijfers, maar men kan ook een basisjaar aannemen van een aantal jaren geleden. In dat geval geeft het indexcijfer een evolutie weer over meerdere jaren.
2 Indexcijfer van de consumptieprijzen Om de algemene prijsevolutie te kunnen meten, werd een grote korf van goederen en diensten samengesteld die een vrij goede weerspiegeling zijn van het gezinsverbruik. Van deze korf goederen worden alle prijzen opgevolgd. De prijsevolutie van deze korf goederen en diensten wordt uitgedrukt ten opzichte van een basisperiode in de vorm van een indexcijfer. Dit noemen we het indexcijfer van de consumptieprijzen. Voorbeeld: Het indexcijfer van de consumptieprijzen met als basisjaar 2004 bedroeg in januari 2011 115,66. Tussen 2004 en 2011 is de index gestegen met 15,66 punten. Dit betekent dat het algemene prijspeil gemiddeld met 15,66 % is gestegen tussen 2004 en 2011.
Proef - Copyright Plantyn
28
De h@ndel en wij BI 6.2
3 Indexering van de lonen: behoud van koopkracht Om de koopkracht van de werknemers te kunnen behouden, is het noodzakelijk dat de lonen mee evolueren met het verloop van het algemeen prijspeil. Zoniet kunnen we, bij stijgende prijzen, met hetzelfde loon steeds minder kopen. Het indexeren van de lonen betekent dus aanpassing of koppeling van de lonen aan het algemeen prijspeil, gemeten door de index. Vroeger gebruikte men hiervoor het indexcijfer van de consumptie prijzen, maar al geruime tijd wordt hiervoor de gezondheidsindex gehanteerd. De gezondheidsindex wordt gelijkaardig berekend als het indexcijfer van de consumptieprijzen en meet ook de prijsevolutie van een 500-tal producten en diensten, maar dan met uitzondering van benzine, diesel, alcohol en tabak. In perioden van hoge benzine- en dieselprijzen neemt het verschil tussen de beide indexen toe. De werknemer lijdt dan koopkrachtverlies voor wat de prijsstijging betreft van benzine en diesel. Naar het werk rijden met de auto wordt dan echt duurder zonder compensatie in het loon. Dit was bijvoorbeeld het geval in augustus 2008. Het indexcijfer van de consumptieprijzen bedroeg toen 112,18, terwijl de gezondheidsindex slechts 110,88 was.
4 Indexeringsmechanismen Voor de ambtenaren is de koppeling van de lonen en wedden aan de index bij wet geregeld. In de privésector is de indexaanpassing van de bezoldigingen sectoraal geregeld. De sectoren hebben in hun paritaire comités cao’s afgesloten waarin de modaliteiten van hun indexmechanisme vastgelegd zijn. De formules van indexering kunnen daarom nogal verschillen. Er zijn twee soorten formules. • Men kan de lonen – net zoals bij de ambtenaren – indexeren met een vast percentage (bv. 2 %) telkens als een referte-index of spilindex is overschreden. Bij hoge inflatie kan dit leiden tot meerdere indexeringen op een jaar. • Men voert de indexering door op een vast tijdstip maar met een niet vooraf gekend percentage. Voor de werknemers van PC 218 gebeurt de indexaanpassing telkens op 1 januari op basis van gemiddelde indexcijfers over verschillende maanden. Hoge inflatie kan hierdoor worden gecompenseerd door lagere inflatie. Op die manier wordt de indexaanpassing afgevlakt. Voorbeeld: Indexering van loonbarema in PC 218 voor klasse D. Op 1 januari 2011 werd een loon van 1 708,39 EUR geïndexeerd met 2,49 % tot 1 750,93. Ook sociale uitkeringen zoals pensioenen worden geïndexeerd als de spilindex wordt overschreden want ook voor deze categorie van personen neemt de levensduurte toe.
5 Gevaren van de loonindexering Voor de werkgever houdt indexering een stijging in van de loonkosten, die hij op zijn beurt in zijn verkoopprijzen zal doorrekenen. Op die manier stijgt het prijspeil opnieuw en dringt een volgende indexering van de lonen zich op. Het gevaar bestaat dat hierdoor een inflatoire spiraal kan optreden. Maatregelen zoals de invoering van de loonnorm proberen deze spiraal te stoppen.
Proef - Copyright Plantyn
De h@ndel en wij BI 6.2
29
In de praktijk Bereken het indexcijfer bij een prijsdaling van gsm’s van 140,00 EUR naar 105,00 EUR.
Proef - Copyright Plantyn
30
De h@ndel en wij BI 6.2
