Basis Linnen- en Interieurzorg. 2de graad verzorging-voeding. Copyright. Plantyn

Basis Linnenen Interieurzorg 2de graad verzorging-voeding

Copyright BLIZ00L inner.indd 1

Plantyn 14/03/13 13:28

De site www.knooppunt.net geeft je toegang tot het digitale lesmateriaal bij dit boek. Activeer jouw licentie aan de hand van de onderstaande code. Tijdens de activatie accepteer je de gebruiksvoorwaarden. Zo krijg je voor de duur van de licentie toegang tot het digitale lesmateriaal. Code

www.knooppunt.net

Ontwerp binnenwerk: Press Point® Ontwerp omslag: Press Point® Omslagillustratie: © Noam - Fotolia.com Illustratieverantwoording: Fotolia.com: .shock, adisa, aleksey kashin, Alen-D, Alexander Bedrin, Alexey Stiop, Andrey Armyagov, Andrey Sukhachev, angelo.gi, Anna Golubeva, Anna Sedneva, annette shaff, Art Allianz, auremar, bociek666, bociek666, Brian Creswick, by_adr, CandyBoxPhoto, Cecilia Lim, chamomille, Cheryl Norton, claireliz, dana nicolescu, Diana Mastepanova, drx, Einar Bog, EldinChaos, Elenathewise, Elenathewise, Eric Etman, eyewave, foment, Forgiss, Fotoksa, Foto-Ruhrgebiet, Frank-Peter Funke, fox7725, Glenda Powers, Helios, ia_64, iTons, James Steidl, Janis Smits, janzwolinski, Jean-Marie MAILLET, Joe Gough, kameel, Kateryna Potrokhova, KelpÀsh, Kerry Adamo, L. Shat, Marina Lohrbach, mark huls, meailleluc.com, Monika Adamczyk, Monika Adamczyk, Mushy, nicolasjoseschirado, OlgaLIS, picsÀve, Piotr Marcinski, Richard Majlinder, robertkoczera, samantha grandy, SDVIG, Sean Prior, Sergej Khackimullin, Sergii Figurnyi, Stephen VanHorn, Thomas Perkins, Thor Jorgen Udvang, tiero, TMAX, TMakotra, Unclesam, Unclesam, Vladislav Gajic, Vladislav Gajic, Willee Cole, Xuejun li, Yuri Osadchi, Zbigniew Nowak, Hilde Daniëls, iStockphoto, Picasa/Seth, Picasa/ Tosiabunio, Áickr/ Jamiesrabbits· photostream, hagerty.com, kijkshop.nl, leifheit.com, Vileda Professional, Wikipedia/Husond onder GNU-licentie voor vrije documentatie Plantyn Motstraat 32, 2800 Mechelen T 015 36 36 36 F 015 36 36 37 [email protected] www.plantyn.com

NUR 177 © Plantyn nv, Mechelen, België Alle rechten voorbehouden. Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze dan ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgever. Uitgeverij Plantyn heeft alle redelijke inspanningen geleverd om de houders van intellectuele rechten op het materiaal dat in dit leermiddel wordt gebruikt, te identiÀceren, te contacteren en te honoreren. Mocht u ondanks de zorg die daaraan is besteed, van oordeel zijn toch rechten op dit materiaal te kunnen laten gelden, dan kunt u contact opnemen met uitgeverij Plantyn.

Copyright

Dit boek werd gedrukt op papier van verantwoorde herkomst.

BLIZ00L inner.indd 2

ISBN 978-90-301-3480-0

19159/0

D2013/0032/0708

25/04/13 19:58

I NHOUD DEEL 1 VISIE OP EN KENNIS VAN INTERIEUR -EN LINNENZORG

7

1 BEGRIPPEN IN VERBAND MET INTERIEUR-EN LINNENZORG 1.1 1.2 1.3 1.3.1 1.3.2 1.4 1.4.1 1.4.2 1.5 1.6 1.6.1 1.6.2 1.7 1.7.1 1.7.2

9

De begrippen ‘onderhouden’, ‘reinigen’ en ‘schoonmaken’ De begrippen ‘wassen’, ‘drogen’ en ‘kast -en gebruiksklaar maken’ Soorten huishouding Kleinhuishouding Groothuishouding Soorten bevuiling en hun schoonmaak- of reinigingsmethoden Zichtbaar vuil Onzichtbaar vuil Samenstelling van bevuiling en bijhorende reinigings-of schoonmaakmiddelen Frequentie van het onderhoud in de interieurzorg Soorten ruimten Richtlijnen voor de onderhoudsfrequentie Frequentie van het onderhoud in de linnenzorg Soorten textiel Richtlijnen voor de reinigingsfrequentie

2 MAATSCHAPPELIJKE TENDENSEN IN INTERIEUR-EN LINNENZORG

21

2.1 Uitbesteding 2.2 Technologie en comfort

21 21

3 DE RELATIE TUSSEN EEN GEZONDE LEEFSTIJL EN INTERIEUR- EN LINNENZORG

23

3.1 Een gezonde leefstijl in een gezonde woning 3.2 Leefomgevingsfactoren die een invloed kunnen uitoefenen op onze gezondheid 3.3 De relatie tussen een gezonde leefstijl en linnenzorg

23 24 25

4 KWALITEITSBEWUST HANDELEN

26

5 FACTOREN DIE HET SCHOONMAAKPROCES BEÏNVLOEDEN

27

5.1 5.2 5.3 5.3.1 5.3.2 5.4 5.4.1 5.4.2 5.5

De tijd De temperatuur De mechanische werking Manuele of handmatige technieken Machinale technieken De chemische werking Water Reinigingsmiddel/Wasmiddel Invloed op het milieu

28 28 29 29 29 30 30 31 32

6 INTERIEURZORG: REINIGINGS- OF SCHOONMAAKMIDDELEN 6.1 6.1.1 6.1.2 6.1.3 6.1.4 6.2 6.2.1 6.2.2

33

Reinigings- of schoonmaakproducten De pH-waarde Richtlijnen bij de keuze van je reinigings- of schoonmaakproduct Overzicht reinigings- of schoonmaakproducten Reinigings- of schoonmaakproduct doseren Reinigings- of schoonmaakgerei Reinigings- en schoonmaakgerei in de kleinhuishouding Reinigings- en schoonmaaktoestellen in de groothuishouding

33 33 35 36 46 47 47 57

7 SOORTEN TEXTIELGRONDSTOFFEN EN HUN EIGENSCHAPPEN

Copyright

61

7.1 Soorten textielgrondstoffen 7.2 Eigenschappen van textielgrondstoffen


9 10 11 11 11 12 12 15 16 16 16 18 19 19 20

61 62

Inhoud

3

25/04/13 12:53

7.3 Van grondstof tot weefsel 7.4 Soorten textiel

8 DE GEGEVENS OP EEN ETIKET 8.1 Etiketten van reinigings- en schoonmaakmiddelen 8.2 Etiketten op textiel

9 LINNENZORG: WASMIDDELEN, DROOGMIDDELEN EN MIDDELEN OM KAST- EN GEBRUIKSKLAAR TE MAKEN 9.1 9.1.1 9.1.2 9.2 9.2.1 9.2.2 9.1.3 9.2.4 9.3 9.3.1 9.3.2 9.4

Wasproducten De samenstellingselementen van wasproducten (voor textiel) Overzicht wasproducten Hulpmiddelen bij het wassen en drogen Wasmachine Waslijn of droogrek met wasknijpers of kleerhangers Droogmolen Droogtrommel Hulpmiddelen bij het kast- en gebruiksklaar maken Strijkplank Strijkijzer In de groothuishouding

DEEL 2: HANDELEN IN INTERIEURZORG

62 63

64 64 66

68 68 68 69 73 73 76 76 77 77 77 78 79

81

1 ALGEMENE WERKVOLGORDE

83

2 ERGONOMISCH HANDELEN

83

3 LEEFRUIMTEN REINIGEN OF SCHOONMAKEN

86

4 TECHNIEKEN IN INTERIEURZORG

93

5 SCHOONMAKEN EN REINIGEN IN FUNCTIE VAN HET MATERIAAL/ DE GRONDSTOF

133

6 KENNISMAKEN MET DE ZORG VOOR PLANTEN EN KLEINE HUISDIEREN

150

6.1 Zorg voor kamerplanten en snijbloemen 6.2 Zorg voor kleine huisdieren

DEEL 3: HANDELEN IN LINNENZORG

1 LINNEN REINIGEN, DROGEN EN KAST- EN GEBRUIKSKLAAR MAKEN 1.1 1.2 1.3 1.3.1 1.3.2 1.4 1.4.1 1.4.2 1.4.3 1.5 1.5.1 1.5.2 1.5.3 1.5.4

Voorafgaande bewerkingen Linnen wassen Linnen drogen Het overtollige water verwijderen uit het linnen Linnen drogen Kast- en gebruiksklaar maken Factoren die een invloed hebben op het kast- en gebruiksklaar maken Kwaliteitsbewust handelen bij het strijken van linnen Stappen bij het kast- en gebruiksklaar maken Extra behandelingen Eerste wasbeurt Kleur vastzetten Ontsmetten Stijfsel en stijfselmiddelen

150 153

155

157 157 158 160 160 160 162 162 162 163 165 165 165 165 165

Copyright

2 TECHNIEKEN IN LINNENZORG

4


Inhoud

25/04/13 12:54

W OORD VOORAF In je opleiding leer je zorg dragen voor je linnen en je interieur. Je moet goed zorg kunnen dragen voor je eigen huishouden om daarna kwaliteitsvol te kunnen werken voor een zorgvrager. Om kwaliteitsvol zorg te kunnen dragen, zowel voor jezelf als voor een zorgvrager, is het nodig dat je – – –

de juiste vaardigheden aanleert; daarvoor de juiste kennis gebruikt; altijd de juiste attitude aanneemt.

Basis Linnen- en interieurzorg biedt je hiervoor alle basiskennis en -informatie aan. Uiteraard moet je vooral je vaardigheden oefenen, maar gebruik daarbij dit boek om steeds de juiste kennis toe te passen. Volgens de juiste methode werken, de juiste technieken toepassen maakt je werk immers efficiënter en aangenamer. Je zal op deze manier groeien in zowel vaardigheden als kennis. In je lessenpakket leer je ook omgaan met jezelf en de anderen, je werkt m.a.w. aan een goede attitude. Het is belangrijk om ook dit aspect niet te vergeten als je huishoudelijke taken uitvoert. We wensen je veel succes met je opleiding in de zorg. De auteurs

Copyright

Woord vooraf


5

17/04/13 18:57


14/03/13 13:28

Visie op en kennis van Interieuren Linnenzorg


17/04/13 18:58


14/03/13 13:28

1 BEGRIPPEN IN VERBAND MET INTERIEURZORG EN LINNENZORG 1.1 DE BEGRIPPEN ‘ONDERHOUDEN’, ‘REINIGEN’ EN ‘SCHOONMAKEN’ ONDERHOUDEN Het in goede staat houden en beschermen van je huis en huisraad tegen slijtage. Of: het tegengaan van verval, bederf en verwaarlozing.

REINIGEN

SCHOONMAKEN

= Vuil wegnemen van voorwerpen.

= Vuil wegnemen in werken leefruimten.

Bv. koffiezetapparaat ontkalken, zilver poetsen …

Bv. keuken schuren, woonruimte stofzuigen…

DOEL >

>

>

Onderhoudskundig doel: huis en huisraad beschermen tegen aantasting en slijtage door vuil, stof en zichtbare vlekken te verwijderen. Bv. afstoffen, stofzuigen, dweilen … Esthetisch doel: uiterlijke verzorging van de omgeving om een aangenaam leefklimaat te creëren. Bv. rondslingerende voorwerpen in de leefruimte opruimen. Hygiënisch doel: de gezondheid van de mens moet beschermd worden. In vuil zitten bacteriën en virussen die ziekten verspreiden. Vuil trekt bovendien ongedierte aan. Bv. na gebruik de sporen verwijderen in het toilet, koffievlekken verwijderen op de keukentafel ...

Copyright

Begrippen in verband met interieurzorg en linnenzorg


9

14/03/13 13:28

1.2 DE BEGRIPPEN WASSEN, DROGEN EN KAST- EN GEBRUIKSKLAAR MAKEN ONDERHOUDEN = linnen en textiel reinigen drogen kast- en gebruiksklaar maken

WASSEN

DROGEN

KAST- EN GEBRUIKSKLAAR MAKEN

= A. Voorafgaande stappen: > verzamelen van wasgoed > sorteren > controleren / herstellen

= A. Verwijderen van het overtollige water > wringen > uitdrukken > uitknijpen > uitdruipen > centrifugeren

= A. Opplooien

B. Wassen

B. Drogen van het linnen

B. Strijken, Opvouwen, Stapelen, Hangen C. Schikken/opbergen in de kast

DOEL Wassen: > Vlekken verwijderen > Een frisse geur behouden/geven > Een mooi uitzicht geven > Ontsmetten > …. Drogen: > Bacterie- en schimmelvorming voorkomen Kast- en gebruiksklaar maken: > Een mooier uitzicht geven > Het stapelen in de kast vergemakkelijken > Ontsmetten

10


Copyright

Visie op interieuren linnenzorg

14/03/13 13:28

1.3 SOORTEN HUISHOUDING De schoonmaak die we uitvoeren, hangt af van het soort huishouden.

1.3.1 KLEINHUISHOUDING WAT?

ORGANISATIE?

>

> >

> > > >

Is altijd een gezin (klein of groot). Huishoudelijk werk wordt vaak door één persoon gedaan. Het budget is beperkter. Minder speciale apparaten Gezinsleden worden (meestal) niet betaald voor het werk dat ze doen.

Eenvoudige organisatie Meestal één persoon die de huishoudelijke taken regelt en anderen die helpen. Soms worden de huishoudelijke taken verdeeld en hebben man en vrouw even veel en even zware taken (komt steeds meer voor).

>

×

×

1.3.2 GROOTHUISHOUDING WAT?

ORGANISATIE?

> >

>

>

> > >

Geen gezin Meerdere personen (hangt af van de organisatie) Huishoudelijk werk wordt door meerdere personen gedaan, met taakverdeling en planning. Ruimer budget Meer speciale apparaten Beroepskrachten, worden betaald voor het werk dat ze doen.

>

s s s s

Gebeurt door de civiele dienst van een organisatie. De civiele dienst bestaat uit meerdere kleine diensten met eigen taken: voedingsdienst (aankoop en bereiding van voedsel) huishoudelijke dienst (schoonhouden van gebouw) linnendienst (wasverzorging) technisch onderhoud

Copyright



11

14/03/13 13:28

1.4 SOORTEN BEVUILING EN HUN SCHOONMAAK- OF REINIGINGSMETHODEN Vuil is een stof (materie) die zich op een plaats bevindt waar ze niet thuishoort omdat ze stoort en/of schadelijk is. Dit vuil moet verwijderd worden met de juiste onderhoudsmethoden.

1.4.1 ZICHTBAAR VUIL A

DROOG VUIL (80 % VAN ALLE VUIL) WAT? STOF Heel kleine, fijne deeltjes die gemakkelijk met de lucht worden meegevoerd en zich in een ruimte en/of op textiel neerzetten wanneer er geen beweging of tocht is, bv. slijtsel van alle dingen om ons heen, asdeeltjes, roetdeeltjes ... GROF LOSLIGGEND VUIL Afvalresten, organische resten, bv. propjes en snippers, stukjes draad, stukjes hout of metaal, zand, blaadjes, insecten ... HOE SCHOONMAKEN OF REINIGEN? a)

DROOG REINIGEN EN SCHOONMAKEN WAT? > Reinigen zonder water of reinigingsproducten. HOE? 1. Afstoffen = met een droge stofdoek stof wegnemen op oppervlakken > Gebruik een zachte, stofbindende doek > (bv. flanel) en vouw hem op. > Laat de wijs- en middenvinger op de stofdoek rusten. > Begin bij het hoogste gedeelte. > Werk voorzichtig en regelmatig. > Reinig het oppervlak in één beweging. > Gebruik een stofkwastje voor hoekjes en bewerkte voorwerpen. 2. Stofzuigen = stof verwijderen met een stofzuiger > Vooral geschikt voor alle poreuze oppervlakken. Dit zijn oppervlakken met kleine openingen waarin stof kan komen, bv. tapijt en oneffen natuursteen. 3. Vegen = vuil wegnemen met behulp van een bezem of stoffer > Alleen in die gevallen waarbij het opwaaien van stof geen bezwaar is, zoals buiten. > Geef binnen de voorkeur aan stofzuigen.

Copyright

4. Uitkloppen en borstelen van textiel

12


Visie op en kennis van interieuren linnenzorg

17/04/13 18:59

b) KLAMVOCHTIG REINIGEN EN SCHOONMAKEN WAT? > Reinigen met vochtige doek waardoor het vuil zich aan de doek hecht. HOE? 1. Vochtig afnemen Het stof op waterbestendige interieurdelen met spons, werkdoekje, zeem ... wegnemen. Met een verstuiver besproei je de stofdoek, nooit het oppervlak! 2. Wissen Verzamelen van stof en klein vuil op gladde, vlakke vloeren met goed gesloten oppervlak. Gebruik een stofwisser voorzien van een vochtige zwabberhoes of stofwisdoek. 3. Opwrijven Alle vloeren waarop een wasfilm aanwezig is, ter verwijdering van loopstrepen. Gebruik een boenmachine met zachte borstel of pad. 4. Deppen Waterbestendig textiel kun je deppen met doekjes, papier of een zachte borstel.

B

AANGEKLEEFD, VETTIG OF VOCHTIG VUIL, LICHT GEHECHT (15 %) WAT? MORSVUIL OF INLOOPVUIL Dit vuil kleeft aan het oppervlak en je kunt het er niet gewoon afvegen. Bv. gemorste etensresten, spatten en moddervlekken op de vloer, koffie- en theevlekken op meubilair, vingervlekken op deuren en wanden.

HOE SCHOONMAKEN OF REINIGEN? NAT REINIGEN EN SCHOONMAKEN WAT? > Wegnemen van aangekleefd en hechtend vuil. HOE? 1. Dweilen of moppen Geschikt voor alle waterbestendige vloeren. Gebruik een vochtige dweil of trekker en emmer of een mop, rolemmer en pers.

Copyright



13

17/04/13 18:59

Drie dweilmethoden: 1 Enkelvoudige methode = huishoudelijke methode Gebruik 1 emmer, 1 dweil en een neutrale reiniger. 2 Tweevoudige methode = opfrissen en reinigen Gebruik 2 emmers, 2 dweilen en een alkalisch reinigingsmiddel. 3 Gecombineerde methode = wiswasmethode Gebruik 2 emmers, 1 mop en een wiswasmiddel. 2. Schrobben Toe te passen op waterbestendige vloeren wanneer ze heel vuil zijn. Gebruik een schrobborstel, schrobof zuigmachine, eventueel met luiwagen. Een luiwagen is een borstel aan een lange steel om de vloer te schrobben. 3. Vochtig afnemen Het reinigen van ramen, wastafels en plinten met spons en zeem. 4. Sprayen Kan toegepast worden op alle vloeren waarvan de wasfilm niet verwijderd hoeft te worden. 5. Shamponeren/sproei-extractie Kan toegepast worden op alle textielvloeren (op voorwaarde dat ze waterbestendig zijn). 6. Textiel wassen met water en een wasmiddel in de machine of met de hand.

C

STERK GEHECHT EN INGEDRONGEN VUIL (5 %) WAT? > > > >

kalkaanslag op sanitair onderhoudslagen op vloeren in water oplosbare vlekken op textiel van bv. suiker, zetmeel, fruit, eiwit ... in organische producten oplosbare vlekken op textiel van bv. vet, olie, kaarsvet, kleurvlekken ... > niet in water of organisch product oplosbare vlekken: roest, ... > … Dit soort vuil is het moeilijkst schoon te maken.

14


Copyright


14/03/13 13:28

HOE SCHOONMAKEN OF REINIGEN? Gebruik SPECIFIEKE REINIGINGS- OF SCHOONMAAKMETHODEN die aangepast zijn aan het soort bevuiling. Bv. ontkalken, overschilderen van een poreus plafond, ontvetten ... In water oplosbare vlekken op textiel moeten gewassen worden op aangepaste temperatuur (volgens textielsoort). Niet in water oplosbare vlekken vragen een specifieke behandeling met een aangepast product, bv. chemisch reinigen = schoonmaken met ontvlekkingsmiddelen.

1.4.2 ONZICHTBAAR VUIL WAT? MICRO-ORGANISMEN > Bacteriën, virussen en schimmels. > Heel kleine organismen die je met het blote oog niet kunt zien (met uitzondering van bepaalde schimmels). > Je vindt ze overal: in de lucht, op meubilair, sanitair, keukentoestellen ... > Belangrijke verzamelplaatsen van bacteriën zijn werkbladen, bestekinzetten, afvalbakken of -scheidingssystemen, handvatten, toetsborden, schoteldoeken, ...

HOE SCHOONMAKEN OF REINIGEN? Gebruik SPECIFIEKE REINIGINGS- OF SCHOONMAAKMETHODEN, zoals ontsmetten met dettol. Micro-organismen op textiel worden verwijderd door te wassen op aangepaste temperatuur.

Copyright



15

25/04/13 12:55

1.5 SAMENSTELLING VAN BEVUILING EN BIJBEHORENDE REINIGINGS- OF SCHOONMAAKMIDDELEN Om het juiste schoonmaak- of reinigingsmiddel te kiezen, moet je eerst weten waaruit het vuil bestaat. We maken een onderscheid tussen organisch en anorganisch vuil. Organisch vuil

Anorganisch vuil

Dit is afkomstig van levend materiaal of van materiaal dat levend is geweest (mens, dier en plant).

Is afkomstig van niet-levend, dood materiaal.

> > > > > > >

Vet: olie, huidsmeer, vleessaus Eiwit: bloed, sausen, etensresten Zuren: vruchten, huidsmeer Zetmeel: stijfsel, sausen Zouten: etensresten, zweet Suiker: dranken, etensresten …

Bv. zand, aarde, klei, metalen, roest, zouten, urine, steen, kalkaanslag, cement ...

De meest gebruikte reinigings- of schoonmaakmiddelen in een kleinhuishouding zijn: VETOPLOSSERS

KALKOPLOSSERS

1.6 FREQUENTIE VAN HET ONDERHOUD IN DE INTERIEURZORG 1.6.1 SOORTEN RUIMTEN In een woning kunnen we zes soorten ruimten onderscheiden: > woonruimten (woon-, eet- en werkkamer) > keuken (keuken en bijkeuken) > slaapruimten (ouders, kinderen en logeerkamer) > sanitaire ruimten (badkamer, douche en toilet) > verkeersruimten (gang, trap, hal en overloop) > bergruimten (zolder, kelder, garage, schuur en berging) Voor iedere ruimte wordt een andere frequentie van schoonmaken verwacht, afhankelijk van: 1. Het gebruikersdoel > Een kamer die dienstdoet als slaap-, leef-, ontspannings- of werkruimte moet je vaker schoonmaken dan bijvoorbeeld de logeerkamer.

16


Copyright


17/04/13 19:02

2.

De graad van hygiëne > Een keukenkast met voedingsmiddelen moet je regelmatiger schoonmaken dan een opbergkast voor verfpotten in de garage. > De slaapkamer van een kind met mucoviscidose of een allergie moet je dagelijks schoonmaken.

3.

De bezettingsgraad > De woning van een gezin met vijf kinderen vraagt meer schoonmaakbeurten dan die van een pasgetrouwd stel.

4.

De poetsnorm van de bewoners > De ene persoon zal zich sneller storen aan rommel en vuil dan de andere.

Copyright



17

14/03/13 13:28

1.6.2 RICHTLIJNEN VOOR DE ONDERHOUDSFREQUENTIE DAGELIJKSE OF REGELMATIGE ZORG = snelle vervuiling tegengaan > > > > > > >

Koffiepot uitspoelen Keukenwerkblad, fornuis… reinigen Eettafel afruimen en afvegen Leefruimten opruimen Wastafel uitdrogen Keuken borstelen …

PERIODIEKE ZORG = langzaam optredende vervuiling tegengaan Wekelijks schoonmaken: > Stof verwijderen > Stofzuigen > Vloeren schuren en dweilen > Sanitair en keuken schoonmaken Maandelijks onderhoud: > Ramen lappen Voorjaars- of grote schoonmaak

SPECIFIEKE ZORG > > > >

18


Koelkast, diepvriezer, dampkap … reinigen Zolder, garage opruimen Terras ontmossen Houten tuinstoelen behandelen

Copyright


14/03/13 13:28

1.7 FREQUENTIE VAN HET ONDERHOUD IN DE LINNENZORG 1.7.1 SOORTEN TEXTIEL Binnen de linnenzorg kunnen we drie soorten textiel onderscheiden: > woningtextiel > huishoudtextiel > kledingtextiel Voor ieder soort textiel wordt een andere frequentie in onderhoud verwacht, afhankelijk van: >

Het gebruikersdoel: Een keukenschort in de groothuishouding moet dagelijks gewassen en gestreken worden. De keukenschort thuis hoeft pas na enkele keren te worden gewassen (tenzij hij sneller heel bevuild is).

>

De graad van hygiëne: Onderkleding, washandjes en vaatdoeken in de keuken moeten dagelijks worden verschoond.

>

De bezettingsgraad: In een groot gezin moet er meer worden gewassen dan in een klein gezin.

>

De reinigingsnorm van de gebruikers: De ene persoon zal sneller iets in de wasmand gooien dan de andere.

Copyright



19

25/04/13 12:56

1.7.2 RICHTLIJNEN VOOR DE REINIGINGSFREQUENTIE DAGELIJKSE OF

PERIODIEKE ZORG

REGELMATIGE ZORG (om de 2 dagen) > > > > > > > >

Ondergoed Kousen T-shirts Vaatdoek, keukenhanddoek Washandjes, badhanddoeken, gastendoekjes Bovenkledij: hemden, pull, jeans ... Tafelkleed, servetten …

(wekelijks of tweewekelijks, afhankelijk van de frequentie van gebruik) > > > > > >

Bovenkledij: wollen pullen, sjaal, muts … Bedlinnen Badkamermatjes Kussenovertrekken, zetelhoezen ... Deur-, badkamermatten …

SPECIFIEKE ZORG (kan zelf uitgevoerd of uitgegeven worden) > > > > > > > >

20


Damespakje of herenkostuum Matten Gordijnen Suède kleding Feestkledij Bedspreien Sierdoekjes …

Copyright


14/03/13 13:29

2 MAATSCHAPPELIJKE TENDENSEN IN INTERIEUR- EN LINNENZORG 2.1 UITBESTEDING In onze moderne maatschappij zien we een verschuiving van het zelf beredderen naar het uitbesteden van linnenen interieurzorg aan derden. De voornaamste redenen hiervoor zijn: hoge werkdruk (zeker bij tweeverdieners), ziekte of handicap, meer ontspanningsmogelijkheden, andere interesses … Mensen kunnen hulp in huis halen voor een aantal welomschreven taken: klusjesdienst, hulp in het huishouden, tuinonderhoud, strijkwinkel. Voor deze diensten schakel je zelfstandige arbeiders in of maak je gebruik van dienstencheques. Zelfstandige arbeiders zijn personen die je als werkkracht in dienst neemt en aan wie je een loon per geleverde prestatie of per uur betaalt. Bijvoorbeeld: tuinman, schilder, poetsvrouw … Het systeem met dienstencheques werd in België ingevoerd begin 2004. Dit systeem heeft als doel het zwartwerk terug te dringen. Particulieren kunnen dienstencheques kopen voor 7,5 EUR. Meer info vind je op www.dienstencheques-rva.be.

2.2 TECHNOLOGIE EN COMFORT Bestaande onderhoudsproducten, grondstoffen, materialen en middelen worden voortdurend aangepast aan onze noden en bieden steeds meer comfort. Daarnaast speelt men ook in op de noodzakelijke milieubewustheid.

Copyright

Maatschappelijke tendensen in interieuren linnenzorg


21

17/04/13 20:14

Enkele voorbeelden: > Voor elke soort bevuiling is er wel een aangepast onderhoudsproduct: zilverpoets, speciale vetreiniger voor oven, reinigingsproduct voor glas, … > snelschoenpoets: blinken zonder wrijven > microvezeldoek, wegwerpwisdoekjes, de wonderspons, … > plooihulpapparaat, strijkhulpapparaat, stoomgenerator, … > ecologische allesreiniger, afwasmiddel, geconcentreerd wasproduct, …

Het technologisch neusje van de zalm is de iRobot: een automatische stofzuiger die zelfstandig een route aflegt door een ruimte tot overal het stof is opgezogen. En als het werk klaar is, gaat de iRobot terug naar zijn oplaadvak en laadt zich opnieuw op voor de volgende stofzuigbeurt. Er bestaan ook al varianten die nat kunnen schoonmaken.

22


Copyright


17/04/13 20:14

3 DE RELATIE TUSSEN EEN GEZONDE LEEFSTIJL EN INTERIEUR- EN LINNENZORG 3.1 EEN GEZONDE LEEFSTIJL IN EEN GEZONDE WONING De mens verblijft een groot deel van de dag binnenshuis om er verschillende activiteiten uit te voeren: wonen, leven, werken, slapen, verzorgen, ontspannen … Daarom is het belangrijk voor de gezondheid en het welbevinden dat er voldoende hygiëne is in onze leefruimten. Netheid en hygiëne dragen bij tot een gezonde levensstijl, zowel op lichamelijk als op geestelijk vlak. Om deze gezonde levensstijl te stimuleren, moeten we ... > ervoor zorgen dat onze woning ons beschermt tegen invloeden van buitenaf: weer, wind, temperatuur, lawaai …; > ruimten creëren waarin we tot rust kunnen komen en die ons de privacy geven die we nodig hebben; > onze woning goed onderhouden: thuiskomen in een propere woning zorgt voor een ontspannen en tevreden gevoel; > oog hebben voor hygiëne: zo geven we bacteriën minder kans om ons ziek te maken; > onze woning voldoende verluchten; > onze woning openstellen voor daglicht; > ervoor zorgen dat onze woning de mogelijkheid biedt om sociale activiteiten uit te oefenen.

In Gezond en Wel wordt dieper ingegaan op factoren die onze geestelijke en lichamelijke gezondheid kunnen stimuleren en verstoren.

Copyright

De relatie tussen een gezonde leefstijl en interieuren linnenzorg


23

25/04/13 12:58

3.2 LEEFOMGEVINGSFACTOREN DIE EEN INVLOED KUNNEN UITOEFENEN OP ONZE GEZONDHEID >

Een woning moet voldoen aan technische en architecturale vereisten: 1. Bouw en materiaal van de woning: een gladde, niet poreuze vloer in de keuken zorgt voor een gemakkelijk onderhoud. 2. Verlichting: de verlichting heeft een rechtstreekse invloed op het gezichtsorgaan en een onrechtstreekse invloed op je gemoedstoestand. Laat daarom bijvoorbeeld voldoende natuurlijk licht binnen in de leefruimten en verspreid kunstmatige verlichting voldoende over de woning. 3. Verwarming: de verwarming heeft een invloed op onze ademhaling. Pas de temperatuur aan aan de aard van de ruimte: woonkamer 20 °C, slaapkamer 15 °C. Een te droog kamerklimaat is ongezond voor jou, je huisdieren en je planten. Verwarmingsinstallaties kunnen CO-verontreiniging veroorzaken! 4. Verluchting: een slechte verluchting kan hoofdpijn veroorzaken, maar ook gevoelloosheid en prikkeling van de ademhalingswegen. Zorg dus voor voldoende ramen, een ventilatierooster in de badkamerdeur …

>

Ook de bewoner zelf draagt in grote mate bij tot een hygiënische woning: Stof, vuil en vocht vormen een voedingsbodem voor micro-organismen, die schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid. Voedsel bederft en verwekt bacteriën in onhygiënische omstandigheden. In een propere omgeving krijgen microben, schimmels en ongedierte minder kans om zich te ontwikkelen.

In Basis Maaltijdzorg vind je meer informatie over micro-organismen en hoe je voedsel op een correcte manier kunt bewaren. Schoonmaken om hygiënische redenen vergt extra aandacht voor 2 zaken: 1. Direct contact: Voorwerpen die je veelvuldig aanraakt, moet je vaker reinigen omwille van de overdracht van micro-organismen. Bv.: de doortrekker van het toilet, de toiletbril, deurklinken, lichtschakelaars, afstandsbedieningen … 2.

24


Warmte en vocht: De meeste micro-organismen ontwikkelen zich graag in een vochtige en warme omgeving. Keukens en sanitaire ruimten vormen dus de ideale verblijfplaats voor bacteriën, schimmels ... Bv.: in een badkamer trekken mensen hun kleren aan en uit, waardoor huidschilfers, die micro-organismen bevatten, zich verspreiden. De keuken is de plaats bij uitstek voor ziektekiemen. Rauw voedsel (vooral vlees) bevat altijd een zekere hoeveelheid kiemen. Eenmaal in de keuken verspreiden deze ziekteverwekkers zich erg gemakkelijk via alles waarmee ze in aanraking komen.

Copyright


25/04/13 13:01

Kruisbesmetting Bacteriën komen bijvoorbeeld terecht op het mes waarmee je vlees snijdt, de snijplank, je handen, het werkblad, de vaatdoeken ... en verplaatsen zich dan naar ander voedsel. Dit verschijnsel heet kruisbesmetting en gebeurt op verschillende manieren: via de handen, het keukengerei en het voedsel zelf.

3.3 DE RELATIE TUSSEN EEN GEZONDE LEEFSTIJL EN LINNENZORG Voor onze gezondheid en ons welbevinden is het belangrijk dat er voldoende hygiëne is in ons woning-, huishouden kledingtextiel. Dit draagt bij tot een algemene gezonde levensstijl op lichamelijk en geestelijk vlak. GOED OM WETEN: KLEDIJ KIEZEN Bij het winkelen kies je kleren waarin je je goed voelt. Houd hierbij rekening met je budget, maar ook met de stof waaruit je kledingstuk gemaakt is. > Natuurlijke materialen zoals katoen, linnen, wol en natuurzijde zijn het aangenaamst om dragen. > Natuurlijke stoffen zijn vrij duur en worden daarom vaak met synthetische stoffen gemengd. > Vermijd zuiver synthetische stoffen, want die slorpen geen vocht op. Je huid krijgt dan geen ademruimte met vervelende zweetgeurtjes en huidirritatie tot gevolg. Tijdens de zomer kies je best voor lichte kledingstukken, waarin lucht gemakkelijk doordringt. In de winter draag je best een aantal laagjes over elkaar. Ondergoed houdt de lichaamswarmte vast als het koud is en slorpt het zweet op als het warm is. Katoen is sterk en kan op hoge temperatuur gewassen worden. Trek dagelijks vers ondergoed en verse kousen aan.

Copyright

In Gezond en Wel vind je in het thema over de huid heel wat tips over hoe je de huid goed kan verzorgen. De relatie tussen een gezonde leefstijl en interieuren linnenzorg


25

25/04/13 13:07

4 KWALITEITSBEWUST HANDELEN Bij alle huishoudelijke taken die je verricht, moet je zorgen voor kwaliteit. Je moet m.a.w. ten allen tijde kwaliteitsbewust handelen. Dit houdt in dat je 1. volgens een bepaalde methode werkt, waarbij je je opdracht a) duidelijk in kaart brengt (= jezelf goed informeert); b) goed plant, bijvoorbeeld aan de hand van een werkmodel of stappenplan waarbij je o.a. zorgt voor de nodige materialen en middelen (benodigdheden); c) uitvoert volgens de planning en afspraken en regels naleeft; d) nadien ook evalueert: is alles volgens planning verlopen, is het resultaat goed en is de zorgvrager tevreden? 2.

milieubewust handelt, bv. zo weinig mogelijk water en energie gebruikt om je taken kwaliteitsvol uit te voeren, je afval sorteert

3.

veilig werkt, bv. steeds gebruiksaanwijzingen en etiketten leest en er naar handelt

4.

ergonomisch handelt, bv. zorgt voor een goede werkpostinrichting en steeds op je houding (vooral rechte rug) letten

5.

hygiënisch handelt, bv. de gebruikte benodigdheden (emmer, dweil, …) na gebruik goed reinigt

6.

economisch handelt, bv. prijsbewust materialen en benodigdheden aankoopt en er zuinig mee omgaat

7.

respectvol handelt, bv. bij je werk ook aandacht hebt voor de zorgvrager als persoon

8.

reflecteert over je handelen, bv. nadenkt over wat je de volgende keer beter kan

Meer informatie over kwaliteitsbewust handelen vind je in Basis Zorg en kwaliteit.

26


Copyright


17/04/13 20:14

5 FACTOREN DIE HET SCHOONMAAKPROCES BEÏNVLOEDEN >

>

Bij alle reinigingsprocessen is het resultaat afhankelijk van vier factoren. Het aandeel van elk van die factoren is niet altijd even groot. Deze vier factoren zijn: - de chemische werking (van water en wasmiddelen) - de temperatuur - de mechanische werking (= beweging) - de tijd. Ze worden afgebeeld in de Sinnercirkel hiernaast.

CHEMISCHE WERKING MECHANISCHE WERKING

TEMPERATUUR TIJD

Afhankelijk van de vorm, aard en graad van de bevuiling, kies je voor een bepaalde reinigingstechniek waarin het aandeel van deze factoren groot of minder groot is.

Voorbeelden: BEVUILING

REINIGINGSTECHNIEK

BELANGRIJKSTE FACTOR

sterk aangekoekt vuil op vloeren of tapijt

stoomreiniging

door de hoge temperatuur van de stoom wordt het vuil losgemaakt

vuil op terras of gevel

hogedrukreiniging

de hogedrukspuit ontwikkelt een enorme kracht ( = beweging) van het water waardoor het vuil loskomt en wegspoelt

kalkaanslag op kraan

antikalkoplossingen

de chemische werking van de stoffen in deze oplossing zorgen ervoor dat het kalk verdwijnt

sterk klevende voedingsresten in pot

laten weken in water met afwasmiddel

naast de chemische werking van het water en het afwasproduct, is de factor tijd hier doorslaggevend om het vuil los te weken

Copyright

Factoren die het schoonmaakproces beïnvloeden


27

17/04/13 20:14

5.1 DE TIJD >

speelt een rol wanneer je het reinigingsmiddel laat inwerken;

Afhankelijk van het wasprogramma dat je kiest, is er telkens een bepaalde verhouding tussen de tijdsduur en de temperatuur.

Voorbeeld: Wasprogramma

Temperatuur in °C

Geschatte programmaduur in minuten

Katoen Katoen Katoen Synthetisch Synthetisch Fijne was Snel Wol Handwas Handwas

95 60 40 60 40 30 30 40 40 30

2:00 2:20 2:00 1:30 1:15 0:45 0:30 0:45 0:40 0:40

5.2 DE TEMPERATUUR De optimale temperatuur voor een goed reinigingsproces hangt af van:

28


>

Het soort vuil - Vetten verwijder je het best bij hoge temperatuur. - Eiwitachtig vuil verwijder je het best bij lage temperatuur. - Microbieel vuil verwijder je bij hoge temperatuur.

>

Het materiaal dat je wilt reinigen Bepaalde materialen kunnen niet tegen hoge temperaturen, bijvoorbeeld textielvezels vragen een aangepaste temperatuur tijdens de reiniging. Raadpleeg altijd het etiket voor je iets in de wasmachine steekt.

Copyright


14/03/13 13:29

5.3 DE MECHANISCHE WERKING Dit is de beweging die tijdens de reiniging uitgevoerd wordt. De technieken bepalen de mechanische werking die je toepast:

5.3.1 MANUELE OF HANDMATIGE TECHNIEKEN > >

voer je uit met de hand en met spierkracht; bv. afwassen met de hand, de vloer schuren met een borstel ... heel erg geschikt voor kleine oppervlakken, kleine middelen, demonteerbare apparatuur, tere voorwerpen ...

>

Wrijven - Je wrijft met een schurende beweging twee delen textiel over elkaar. - Deze techniek geeft de beste reiniging, maar ook de meeste slijtage. - Geschikt voor katoen en linnen.

>

Knijpen - Je knijpt het sop door de stof, waardoor het vuil meegaat met het sop. - Deze beweging geeft minder slijtage en is een voorzichtige wasmethode. - Geschikt voor wol, gemengde weefsels en sommige synthetische stoffen.

>

Slaan - Je beweegt al plonzend en slaand het wasgoed door het ruime sop. - Deze techniek geeft de minste slijtage en is dus een zeer voorzichtige wasmethode. - Geschikt voor fijne weefsels, zoals zijde, gladde synthetische vezels en delicate stukken.

5.3.2 MACHINALE TECHNIEKEN > > > >

een apparaat voert de beweging uit; bv. machinaal afwassen, werkvloer afspuiten met hogedrukreiniger ... de reiniging is intensiever en het rendement verhoogt; geschikt voor grote oppervlakken, moeilijker te bereiken plaatsen ... beweging in de wasmachine zorgt voor wrijving; deze wrijving kan je aanpassen door: - de hoeveelheid linnen in de trommel te verminderen; - een aangepast programma te kiezen, bij wol- en fijnwasprogramma wordt meer water gebruikt en is er minder wrijving.

Copyright



29

17/04/13 19:36

5.4 DE CHEMISCHE WERKING Bij de chemische werking spelen twee factoren een rol: water en reinigingsmiddel.

5.4.1 WATER Water is het oudste en belangrijkste schoonmaakmiddel. Het is het chemisch middel bij uitstek om vuil te verwijderen: de meeste vormen van vervuiling zijn immers oplosbaar in water of kunnen ermee worden weggespoeld.

A

WATERHARDHEID >

Water bevat, afhankelijk van de streek, meer of minder kalk: HARD WATER

ZACHT WATER

Kalk?

Bevat veel kalk.

Bevat weinig kalk.

Soort water?

Leidingwater is doorgaans harder dan put- of regenwater.

Regenwater is doorgaans zacht.

Voor- en nadelen

> Kalk laat sporen na: witte afzetting aan kranen en inox wasbakken, kalkafzetting bij verhitting in waterkoker of koffiezet, doffe wastafels ... > Kalkafzetting in wasmachine beschadigt het toestel en veroorzaakt voortijdige slijtage. > Textiel is na reiniging met hard water grauw en minder zacht.

> Zacht water bevat minder kalk, maar wel gassen en onreinheden uit het milieu, afkomstig van lucht en daken. > Zuiver regenwater en putwater zijn geschikt voor de schoonmaak en voor textielreiniging, maar zeker niet voor voedselbereiding!

Ter info: bij het waterbedrijf van je gemeente kun je de hardheid van je water navragen. Je kan zo nodig een waterontharder gebruiken. Kies dan voor een milieuvriendelijk product, zoals bijvoorbeeld zeoliet.

B

30


VLOTVERHOUDING Voor een goed wasresultaat moet de hoeveelheid water aangepast worden. De verhouding tussen de hoeveelheid water en textiel noemt men de vlotverhouding: het aantal liter water dat je nodig hebt om 1 kg droog textiel te wassen. Voor katoen is dit 5 liter water per kilo droog textiel: 1 kg katoen = 1 5 l water 5

Copyright


25/04/13 13:07

Te veel water geeft: > minder wrijving; > minder goede reiniging; > verlies van wasmiddel; > minder kreuken. Te weinig water geeft: > minder goede reiniging; > meer slijtage door te droge wrijving; > meer kreuken. Onderstaande tabel biedt een goede richtlijn voor een juiste vlotverhouding. Vlotverhouding

Katoen en linnen

Wol en zijde Synthetische vezels

Handwas

1/10

1/20

1/30

Machinewas

1/5

1/15

1/20

1/10 wil zeggen 1 kg linnen per 10 l water.

5.4.2 REINIGINGSMIDDEL/WASMIDDEL > >

>

Het reinigings- of wasmiddel kies je in functie van het soort vuil, het materiaal en de reinigingstechniek. Je leest steeds de gebruiksaanwijzing op het etiket om te weten hoeveel product je moet gebruiken per hoeveelheid water. De dosering is uiterst belangrijk! De wasactieve stoffen Wat? Wasactieve stoffen zitten in alle was- en reinigingsmiddelen. Ze verwijderen het vuil en houden het losgemaakte vuil in oplossing. Hoe? Wasactieve stoffen hebben een kop die van water houdt (waterminnend) en een staart die van vuil houdt (vetminnend). y De staart houdt het vuil vast, terwijl de kop het water in wil, weg van het textiel. y Het vuil vloeit van het textiel af en blijft zweven in het water, dat later wordt weggespoeld.

M.a.w. wasactieve stoffen: y laten het water goed in het materiaal doordringen; y nemen het vuil op; y houden het vuil zwevend in het water.

Copyright



31

17/04/13 19:36

5.5 INVLOED OP HET MILIEU > >

> > >

32


Geen enkel schoonmaakmiddel is milieuvriendelijk. Sommige producten zijn alleen minder slecht dan andere. De schoonmaakproducten die je in de huishouding gebruikt, zijn meestal consumentenproducten die je koopt in de supermarkt.

Je kunt ook werken met professionele schoonmaakmiddelen, zoals de schoonmaakdiensten gebruiken. De professionele schoonmaakmiddelen moeten aan veel strengere milieueisen voldoen. De professionele producten zijn niet verkrijgbaar in de supermarkt. Je koopt ze bij gespecialiseerde bedrijven.

Copyright


25/04/13 13:10

Basis Linnen- en Interieurzorg. 2de graad verzorging-voeding. Copyright. Plantyn

Recommend Documents