De en wij. Magda Snoeck Ida Eloot. proefversie ISBN

De h@ndel en wij

2

Magda Snoeck Ida Eloot

proefversie

ISBN 978-90-301-3075-8

Plantyn ontwikkelt en verspreidt leermiddelen voor het basisonderwijs, het secundair onderwijs, het hoger en het wetenschappelijk onderwijs en het volwassenenonderwijs. Daarnaast geeft Plantyn ook publicaties uit over schoolmanagement, leerlingenbegeleiding, personeelsbeleid voor het onderwijs en didactische ondersteuning van leerkrachten en educatief materiaal voor de thuismarkt. De uitgeverij is zowel in het Nederlandstalige als in het Franstalige landsgedeelte actief. Doorheen al onze activiteiten streven we ernaar om maximale kansen te bieden aan alle lerenden, rekening houdend met de individuele situatie en interesses, en willen we ertoe bijdragen dat leerkrachten in optimale omstandigheden kunnen werken. Het is immers onze overtuiging dat leren op een eigentijdse en aangename manier kan, wat tot uiting komt in onze slogan “’t leren is mooi”. Plantyn maakt deel uit van de educatieve uitgeefgroep “Infinitas learning”. Plantyn Adres: Motstraat 32, 2800 Mechelen Telefoon: 015 36 36 36 Fax: 015 36 36 37 E-mail: [email protected] Website: www.plantyn.com

Ontwerp binnenwerk: Zet Ontwerp omslag: Zet Illustratieverantwoording:XXXX Uitgeverij Plantyn heeft alle redelijke inspanningen geleverd om de houders van intellectuele rechten op het materiaal dat in dit leermiddel wordt gebruikt, te identificeren, te contacteren en te honoreren. Mocht u ondanks de zorg die daaraan is besteed, van oordeel zijn toch rechten op dit materiaal te kunnen laten gelden, dan kunt u contact opnemen met uitgeverij Plantyn. Zij zal uw legitieme aanspraken honoreren tegen de gangbare markttarieven. NUR 168 © Plantyn nv, Mechelen, België Alle rechten voorbehouden. Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze dan ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgever.

proefversie

ISBN 978-90-301-3075-8D2011/0032/260

INHOUD THEMA 1 KENNISMAKING MET DE HANDELSWERELD

9

1 Handel drijven: een boeiende bezigheid 1 Wat is handel? 2 Kennismaking met Smash 1 Persoonlijke gegevens 2 Een greep uit het assortiment 3 Hoe de goederenlijsten lezen? 4 Enkele leveranciers 5 Enkele klanten

9 9 9 13 14 16 18 18

2 Van producent naar consument 1 Wie speelt mee? 2 Waar hoort het bedrijf thuis?

19 19 22

3 Klantgericht denken en handelen 1 Consumeren: er zijn grenzen 2 Het assortiment samenstellen: een hele klus 3 De vestigingsplaats kiezen: een belangrijke beslissing 4 De klanten uitnodigen en ontvangen

27 27 30 33 35

4 Winst maken: het doel van de handel 1 Hoe de winst berekenen? 2 Van miljoenen naar honderd 3 Moet er een tekening bij?

39 39 41 44

? Test je kennis

46 46 46 47 47 47 48 51 51 53 55 56 61

1 Handel drijven: een boeiende bezigheid 1 Wat is handel? 2 Kennismaking met Smash 2 Van producent naar consument 1 Wie speelt mee? 2 Waar hoort het bedrijf thuis? 3 Klantgericht denken en handelen 1 Consumeren: er zijn grenzen 2 Het assortiment samenstellen: een hele klus 3 Een vestigingsplaats kiezen: een belangrijke beslissing 4 De klanten uitnodigen en ontvangen 4 Winst maken: het doel van de handel THEMA 2 Kennismaking met logistiek

63

1 Het begrip logistiek

65

2 Stappen in het logistiek proces

68

3 De praktijk in beeld

71

? Test je kennis

74 74 77 82

1 Het begrip logistiek 2 Stappen in het logistiek proces 3 De praktijk in beeld

proefversie De h@ndel en wij 2 - Takenboek

3

THEMA 3 AANKOPEN EN VERKOPEN MET KENNIS VAN ZAKEN

85

1 Een waaier van verkooppunten

87

2 Hoe ontstaat de prijs?

92

3 Zakendoen: stap voor stap 97 1 De prijsaanvraag 97 2 De offerte 100 Btw!?102 3 De bestelling 105 4 De levering 107 5 De factuur en de betaling 109 1 De factuur 109 2 De betaling 111 4 Verkopen: een echte kunst

114

5 De aankopen onder de loep 1 De aankoopfactuur nader bekeken 2 De creditnota op de aankoopfactuur 3 De btw: alles op een rij

120 120 126 128

6 De verkopen onder de loep De verkoopfactuur en de creditnota zelf opmaken

131 131

? Test je kennis

134 134 136 138 145 147 153

1 Een waaier van verkooppunten 2 Hoe ontstaat de prijs? 3 Zakendoen stap voor stap 4 Verkopen: een echte kunst 5 De aankopen onder de loep 6 De verkopen onder de loep

THEMA 4 DE KOPER BETAALT, DE VERKOPER INT

155

1 Cash betalen

157

2 Banken: een belangrijke hulp in geldzaken

160

3 Via een omweg betalen 1 Internetbankieren 2 Online overschrijven van rekening naar rekening 3 De klant betaalt met een ontvangen overschrijvingsopdracht 4 De bank doet het werk 1 Domiciliëring 2 Doorlopende opdracht 5 De multifunctionele kaart 1 De Bancontact/Mister Cashfunctie 2 De Protonfunctie 3 De functie ‘zelfbankieren’ 6 Later betalen … met een kredietkaart

163 163 165 171 175 175 177 179 179 183 184 186

4


? Test je kennis

1 Cash betalen 2 Banken: een belangrijke hulp in geldzaken 3 Via een omweg betalen 1 Internetbankieren 2 Online overschrijven van rekening naar rekening 3 De klant betaalt met een ontvangen overschrijvingsopdracht 3 De bank doet het werk 4 De multifunctionele kaart 5 Later betalen … met een kredietkaart Synthesevragen over thema 3

190 190 190 191 191 192 193 195 197 199 201

THEMA 5 EEN KANTOORJOB? JA, MAAR WELKE?

207

1 Bedrijven gonzen van bedrijvigheid

209

2 De mensen achter de organisatie

212

3 Het kantoor als werkruimte 1 Indeling van de ruimte 2 Comfortabele werkomgeving

217 217 220

4 Voor elke job een hulpje

223

? Test je kennis

227 1 Bedrijven gonzen van bedrijvigheid 227 2 De mensen achter de organisatie 228 3 Het kantoor als werkruimte 231 4 Voor elke job een hulpje 234 Woordenpuzzel238

THEMA 6 TOERISME: MEER DAN EEN BEETJE REIZEN

239

1 Binnenlands en inkomend toerisme

241

2 Uitgaand toerisme

245

3 Het bedrijf speelt op verplaatsing

248

4 Reizen verkopen, hoe doe je dat? 1 Dromen waar maken 2 Afspraken vastleggen 3 Vervoer- en logiesbewijs 4 Vakantie in zicht

251 251 255 259 262

5 Reizen kost geld

265

? Test je kennis

268 268 270 271 272 278 282 283

1 Binnenlands en inkomend toerisme 2 Uitgaand toerisme 3 Het bedrijf speelt op verplaatsing 4 Reizen verkopen, hoe doe je dat? 5 Reizen kost geld Toerisme: wat weet je erover? Het boek van A tot Z


5

Inhoudstafel van takenboek van: (Voornaam en naam)

Taaknr.

6

Datum

Omschrijving

Cijfer

Handtekening



Taaknr.

Datum

Omschrijving

Cijfer


Handtekening

7


Taaknr.

8

Datum

Omschrijving

Cijfer

Handtekening


Voornaam en naam

Taaknummer Datum

DEEL 1 Kennismaking met de handelswereld 1

‹

Handel drijven: een boeiende bezigheid

1 Wat is handel? Ontdek [p. 11]

1

Wat is er te koop volgens de advertenties 1 tot en met 6?

2

Kun je in dit aanbod een onderscheid maken?

3

Waarom koop je deze dingen?

4

Kun je deze goederen ook in andere verkooppunten kopen?

5

Waarom maakt de handelaar reclame?

6

Wat wordt er aangeboden in advertentie 7?

UIT DE PRAKTIJK [p. 12] 1

2

Zoek in advertentiebladen of op het internet 4 advertenties waarin handelaars goederen aanbieden en twee advertenties waarin diensten worden aangeboden. Knip de advertenties uit en kleef ze op een blad. Je kunt ze natuurlijk ook printen van het internet. Zet boven elke reeks de titel. Vertel over reclamespots op tv: kies een spot waarin goederen worden aangeboden en een die diensten aanbeveelt.


9

Voornaam en naam

Taaknummer Datum

2 Kennismaking met Smash 1 Persoonlijke gegevens 2 Een greep uit het assortiment 3 Hoe de goederenlijsten lezen? 4 Enkele leveranciers 5 Enkele klanten

2

‹

Van producent naar consument

1 Wie speelt mee? Ontdek [p. 20]

1

Uit welke grondstof wordt papier vervaardigd?

2

Welke bedrijven helpen mee om van bomen uit het bos een boek te maken? Zoek inspiratie in de afbeeldingen.

3

Noem een vijftal zaken waarvoor papier gebruikt wordt.

4

Wat betekent de uitspraak ‘Wie papier verkwist, morst met het milieu?’

UIT DE PRAKTIJK [p.21] 1

Vertaal de slogan ‘Change the world drinking coffee’ en leg uit wat ermee bedoeld wordt.

2

Welke landen behoren tot de beste koffielanden? Situeer ze op een kaart.

3

Surf naar http://www.maxhavelaar.be/nl/watismaxhavelaar en zoek op wat het keurmerk Max Havelaar waarborgt.

10


Voornaam en naam

Taaknummer Datum

4

Teken de bedrijfskolom voor koffie. Houd er rekening mee dat de koffiebonen uit het buitenland komen en dat de bedrijfskolom een aantal bedrijven meer kan tellen.


11

Voornaam en naam

Taaknummer Datum

‹ 1

Van welke grondstof is linnen vervaardigd?

2

Noem een tiental zaken op die van linnen kunnen vervaardigd zijn.

3

Noem twee kenmerken op van linnen.

4

Noem enkele bedrijven die deelnemen aan het productieproces van linnen.

5

Zeg met je eigen woorden wat die bedrijven precies doen.

2 Waar hoort het bedrijf thuis? Ontdek [p.22]

UIT DE PRAKTIJK [p. 26] Opdracht 1 1 In de tabel vinden we de specifieke namen van elke sector. Welke zijn de algemene namen?

2

Lees op de grafiek hoeveel personen op honderd er werkten in elke sector.

3

Wat stel je vast bij het vergelijken van de drie sectoren?

Ook deze cijfers zetten we om in een diagram.

12


Voornaam en naam

Taaknummer Datum

Opdracht 2 1 In welke twee sectoren kunnen we de diensten verder indelen?

2

Rangschik de deelgroepen onder de twee sectoren.

3

Wat leert ons deze statistiek over het belang van de handel in het economische leven?

3

Klantgericht denken en handelen

‹ 1

Wat wilden Robbe en zijn zus, die zondagnamiddag?

2

Wat wilde Robbes vader?

3

Heeft Robbe een mp3-speler echt nodig?

4

Vermoedelijk wil jij ook heel wat. Schrijf vijf dingen op waar je zin in hebt.

, , , ,

5

Heb je die zaken echt nodig?

6

Kun je alles kopen wat je verlangt? Verklaar.

7

Houd je bij het kopen er ook rekening mee dat de verpakking de afvalberg vergroot? Verklaar.

1 Consumeren: er zijn grenzen Ontdek [p. 27]

UIT DE PRAKTIJK [p. 29] 1

Ga naar een supermarkt en noteer 5 goederen waarvan de verpakking dit teken vermeldt.

2 Ga naar de website www.fostplus.be. 2.1 Kies Het Groene Punt. Wat is de betekenis van het logo van Fost Plus?


13

Voornaam en naam

Taaknummer Datum

2.2

Kies onder het luikje Alles over preventie, sorteren en recycleren voor Waarvoor dienen verpakkingen? Geef 3 redenen waarom goederen verpakt worden.

2.3 Kies Waarom sorteren en recycleren? Waarom is het noodzakelijk de verpakking te sorteren en te recycleren?

3

Wil je weten op welke manier goed gesorteerd afval gerecycleerd wordt? Bekijk dan de tabel hieronder en denk eraan bij het sorteren.

‹

2 Het assortiment samenstellen: een hele klus Ontdek [p.30]

1

Is het belangrijk dat een winkel feest viert? Verklaar je antwoord.

2

Probeer een lijst op te maken van alle goederen die in een sportwinkel kunnen worden verkocht. Je vindt zeker inspiratie op de websites die vermeld staan onder de plaatjes, in de verkenning.

3

Zul je bij het samenstellen van de goederenlijst rekening houden met de klanten aan wie je wilt verkopen? Verklaar.

4

Stapte je ooit een sportwinkel binnen? Vergelijk de sportwinkel met de sportafdeling in een supermarkt. Ontdek je verschillen? Dewelke?

14


Voornaam en naam

Taaknummer Datum

UIT DE PRAKTIJK [p. 32] Voor elke winkel leg je een blad aan met de volgende indeling. Naam en adres Website Mailadres Logo Soort winkel Assortiment (illustreer met afbeeldingen) Soort assortiment (breed/smal, diep/ondiep) Naam en adres Website Mailadres Logo Soort winkel Assortiment (illustreer met afbeeldingen) Soort assortiment (breed/smal, diep/ondiep) Naam en adres Website Mailadres Logo Soort winkel Assortiment (illustreer met afbeeldingen) Soort assortiment (breed/smal, diep/ondiep) 2 Surfen op het internet op zoek naar het assortiment Welke productgroepen hebben de volgende bedrijven? Print een voorbeeld van enkele producten uit het assortiment en steek het resultaat in je documentatiemap. www.brantano.be www.esprit.be www.fun.be www.casa.be


15

Voornaam en naam

Taaknummer Datum

‹

3 De vestigingsplaats kiezen: een belangrijke beslissing Ontdek [p.33]

1

Waarom was de vestigingsplaats tegenover het zwembad niet goed?

2

Waarom is de vestigingsplaats naast de pizzatent dat wel?

3

In welke winkel kom jij vaak? Wat koop je er? Hoe komt het dat je precies deze winkel uitkiest?

4

De plattegrond hierna is een klein stukje stadsplan van het historische centrum van Antwerpen. Op de afdruk is de Nederlandstalige naam gedeeltelijk weggevallen. Zoek op de plattegrond: Groenplaats, Eiermarkt, Schoenmarkt. Waarom zijn er in die buurt veel horecazaken?

4.1 4.2

4.3

Het Grand Bazar Shopping Center aan de Groenplaats vormt met een 50-tal winkels het grootste shoppingcenter van de binnenstad. Het Center verbindt de Eiermarkt met de Schoenmarkt. Waarom verzamelen deze winkels op één plaats in de stad?

UIT DE PRAKTIJK [p. 34] 1 Kritisch op stap Vul je schema’s van de gekozen winkels aan met de vestigingsplaatsen.

Vestigingsplaats Vestigingsplaats Vestigingsplaats

Zoek op het internet naar het siteplan van de gekozen winkels. Druk ze af en steek ze in je documentatiemap.

16


Voornaam en naam

Taaknummer Datum

2 Discussie in verband met de vestigingsplaats van handelszaken Breng een plattegrond mee van de stad of de gemeente waar de school gevestigd is en houd een discussie over het inplanten van de volgende winkels. een bloemenwinkel een elektrozaak een bakker een boekhoudkantoor

‹

een restaurant een kledingzaak een bank een krantenwinkel

een immobiliënkantoor een supermarkt een kapper een doe-het-zelfzaak

4 De klanten uitnodigen en ontvangen

Ontdek [p. 35]

1

Wat kun je in het algemeen zeggen over de winkelinrichting bij het bekijken van de foto’s?

2

Hoe zijn de goederen voorgesteld op foto 1?

3

Wat is de aandachtstrekker op foto 2?

4

Vertaal de uitspraak van Ronaldinho en verklaar.

5

Op foto 3 en 4 is het merk goed zichtbaar. Is dat een voordeel voor de winkel?

6

Herinner je je nog hoe de viering van het vijfjarige bestaan van Smash verliep? Wat was de bedoeling?

7

Is het voldoende dat Smash om de vijf jaar eens reclame maakt?

8

Welk reclamemiddel zou jij gebruiken om een sportzaak onder de aandacht van het publiek te brengen?

9

Is voor jou de prijs belangrijk bij de aankoop van een sweater? Motiveer.

10

Hoe wil jij onthaald worden in een winkel? Leg uit.

11

Wat is het voordeel van een website?


17

Voornaam en naam

Taaknummer Datum

UIT DE PRAKTIJK [p. 38] Kritisch op stap Vul je schema’s van de gekozen winkels aan met de volgende punten. Winkelinrichting: overzichtelijk, aantrekkelijk, luxueus of eenvoudig, uitnodigende etalage. Reclame: in advertentiebladen, op affiches, in weekbladen, eigen folders, reclamespots op tv, op de radio, in de bioscoop. Prijs: hoog, laag, ronde prijzen. Onthaal van de klanten: hulpvaardig personeel, openingsuren. Zoek op het internet afbeeldingen rond winkelinrichting en reclame enz. Druk de gevonden informatie af en steek ze in je documentatiemap.

4

‹

Winst maken: het doel van de handel

1 Hoe de winst berekenen? Ontdek [p. 39]

1

Surf naar de website van Torfs. Kies EEN WINKEL IN JE BUURT

1.1

Waar zijn de verschillende winkels van Torfs gevestigd?

1.2 Geef voor de provincie waarin je woont, voor elke soort locatie één winkel.

1.3 Zoek een winkel in jouw buurt. Kies Over Ons. Kies PARTNERS. 1.4

Wat doet Torfs voor de bescherming van het milieu?

1.5

Schoenen Torfs lanceert regelmatig nieuwe wedstrijden waarmee je kortingsbons of zelfs een nieuw paar schoenen kunt winnen. Surf bovenaan naar Wedstrijden en waag je kans.

18


Voornaam en naam

Taaknummer Datum

2

Kun je met je eigen woorden uitleggen wat omzet is?

3

Kun je verklaren waarom de winst zoveel kleiner is dan de omzet?

☛ Doemoment [p. 40] Boekjaar 1 Boekjaar 2 Boekjaar 3 Boekjaar 4 Boekjaar 5

1 2

‹

Omzet 268 700,00 370 950,00 478 100,00 903 200,00 1 049 560,00

Aankoopprijs 147 800,00 196 600,00 258 180,00 514 800,00 619 200,00

Andere kosten 72 600,00 81 600,00 90 840,00 225 700 00 251 900,00

Bereken de brutowinst in absolute cijfers. Bereken de nettowinst in absolute cijfers.

2 Van miljoenen naar honderd Ontdek [p. 41]

1

Wat betekent procent?

2

Deceuninck had ook kunnen publiceren dat de omzet gestegen is van 507,1 miljoen euro tot 557,8 miljoen euro. Maar net zoals de andere bedrijven, geeft Deceuninck de voorkeur aan procenten. Heb je daar een verklaring voor?

☛ Doemoment [p. 43] We keren terug naar de cijfergegevens van Optimus. In de voorgaande lessen heb je de brutowinst en de nettowinst berekend in absolute cijfers. Nu weet je dat de procentuele verhouding eigenlijk heel wat meer leert dan die absolute cijfers. Bereken dus voor elk jaar: 1 de procentuele verhouding van de aankoopprijs tot de omzet


19

Voornaam en naam

Taaknummer Datum

2

de procentuele verhouding van de andere kosten tot de omzet

3

de procentuele verhouding van de nettowinst tot de omzet.

‹

3 Moet er een tekening bij? Ontdek [p. 44]

1

Wat valt bij het bekijken van de tekening onmiddellijk op?

2

Deze tekening is het resultaat van een vraag die De Standaard op het forum van haar website heeft geplaatst. Heb jij al ooit deelgenomen aan een dergelijke peiling? Zo ja, vertel erover. Bespreek het onderwerp van deze peiling in de klas.

3

☛ Doemoment [p. 45] Vraag hulp aan de leraar informatica en maak zelf de grafieken voor de boekjaren 2 tot en met 5. Indien je de grafieken tekent met de hand, kun je de procenten afronden op een geheel getal.

? Test

je kennis

1 Handel drijven: een boeiende bezigheid 1 Wat is handel? 1 Eén bedrijf hoort niet bij de andere. Zeg ook waarom niet. a een reisbureau b een sportwinkel c een kapperszaak d een taxibedrijf

2 Je kunt behoeften bevredigen met: a het kopen van een boek b het eten van een appel c het aanschaffen van een dvd d een dagje naar een pretpark Welke behoeftebevrediging hoort niet bij de andere?

20


Voornaam en naam

Taaknummer Datum

3 Wat is juist? Een behoefte kun je bevredigen met: a het aanvoelen van een tekort b het verlangen naar iets c het kopen van een T-shirt d de innerlijke drang naar iets 4 Wie is geen handelaar? a iemand die zijn oude wagen tweedehands verkoopt b een marktkramer die bloemen verkoopt c een postorderbedrijf dat via een catalogus verkoopt d het taxibedrijf dat reizigers naar het hotel brengt Verklaar je antwoord.

5 Waar koop je bij voorkeur een degelijk horloge? a in een supermarkt b bij een postorderbedrijf c in een speciaalzaak d op de markt 6 Website http://www.salonsroskam.be Surf naar de website van het restaurant Salons Roskam, Kies Lunchmenu en zoek uit hoeveel een zakenlunch kost.

7 Website http://www.fotogoossenaerts.be Surf naar de website van de fotograaf. Kies Portfolio. Kies Groepsfoto. Zoek de foto uit die je het mooist vindt. Verkies jij een foto in zwart-wit of een kleurenfoto? Zeg ook waarom.

2 Kennismaking met Smash Leren zoeken in de gegevens van Smash 1 Persoonlijke gegevens

1.1 Geef het e-mailadres van Smash.

1.2 In welk rechtsgebied is Smash ingeschreven in het RPR (rechtspersonenregister)? 1.3 Geef het ondernemingsnummer van Smash.


21

Voornaam en naam

Taaknummer Datum

2 Assortiment 2.1 Aan welke btw-tarieven zijn de goederen die Smash verkoopt, onderworpen? Welke goederen zijn onderworpen aan 6 %? 2.2 2.3 Zoek de verkoopprijs van het boek ‘Alles over fitness’. Zoek bij het merk DIOS een lederen matchbal nr. 5 en geef de aankoopprijs. 2.4 2.5 Zoek het artikel met nr. 44345. 2.5.1 Wat is de betekenis van de eerste drie cijfers? Welke informatie geven de laatste twee cijfers? 2.5.2 2.5.3 Zoek de maat voor een jongere van 13 jaar. Geef de aan- en verkoopprijs van dit artikel. 2.5.4 2.5.5 Aan welk btw-tarief is dit artikel onderworpen? 2.6 Zoek in de matentabel heren welke maat er overeenstemt met M (medium) voor een jeans? 2.6.1 2.6.2 voor een hemd? Leverancierslijsten en klantenlijsten 3 Zoek: 3.1 het nummer van de bankrekening van Tackburo 3.2 de postcode en woonplaats van Favoriet 3.3 het klantnummer van jeugdbeweging Avanti 3.4 het ondernemingsnummer van Voetbalclub De Witte Kei 3.5 het telefoonnummer van Belgacom 3.6 de contactpersoon bij Topsport 3.7 het rechtsgebied van het RPR van Gymclub Pinto.

22


Voornaam en naam

Taaknummer Datum

2 Van producent naar consument 1 Wie speelt mee? 1 Maak de bedrijfskolom op voor: 1.1 een houten tafel

1.2 champagne

1.3 de Belgische kaas van Loo

1.4 een lederen voetbal


23

Voornaam en naam

Taaknummer Datum

2 De bedrijven die betrokken zijn bij het vervaardigen en het bij de consument brengen van brood werden hierna door elkaar gehaald. Maak de juiste bedrijfskolom, maar wees kritisch. Behoren alle bedrijven wel tot de bedrijfskolom?

Invoerder of importeur, maalderij, industriële bakkerij, supermarkt, uitvoerder of exporteur, vervoermaatschappij, boerderij, rederij.

24


Voornaam en naam

Taaknummer Datum

3 Maak een collage voor een bedrijfskolom van een product naar keuze. Zoek eerst documentatie, eventueel op het internet. De collage kan worden voorgesteld in de klas en er nadien opgehangen worden. Tip: Wie geen inspiratie heeft, surft naar Google of Google Afbeeldingen en tikt Bedrijfskolom in. 4 Omschrijf het begrip bedrijfskolom.

2 Waar hoort het bedrijf thuis? 1 Ga terug naar de bedrijfskolommen die je opmaakte voor: 1.1 een houten tafel 1.2 champagne 1.3 de Belgische kaas van Loo 1.4 een lederen voetbal en zeg voor elk bedrijf tot welke sector het behoort. Rangschik de volgende bedrijven in de juiste sector en zeg bij welke soort bedrijven ze thuishoren. 2 Gebruik de volgende afkortingen. Landbouw = L Industrieel bedrijf = I Overheid = Ov

Visserij = V Handelsbedrijf = H Onderwijs = Ond

Reisbureau Handelsrechtbank Zuivelfabriek Federale Overheidsdienst Financiën

Staalfabriek Fruitteler Speciaalzaak in natuurvoeding Postorderbedrijf

Ontginningsbedrijf = Ont Dienstverlenend bedrijf = D Gezondheids- en welzijnszorg = G Marktkramer Bowling Witlofteler Kopieercentrum

Schik alles netjes volgens het onderstaande schema. Sector Primaire sector Secundaire sector Tertiaire sector 1 Profitsector 2 Non-profitsector (quartaire sector)

Bedrijf

Soort bedrijf


25

Voornaam en naam

Taaknummer Datum

3 Rangschik de volgende bedrijven in de juiste sector en zeg bij welke soort bedrijven ze thuishoren. Voor afkortingen en schikking: zie vraag 3. Maria Middelares Algemeen Ziekenhuis Vissersvloot Steengroeve Olieraffinaderij

Bank

Garage

Schoonheidsinstituut Katholieke Universiteit Leuven Reclameschilder

Conservenfabriek Meubelwinkel Varkenskweker

4 Een dagje uit tijdens de vakantie Een boottocht langs de haven, een bezoek aan een stad, een fietstocht of gewoon een wandeling op het platteland. Al eens rondgekeken welke bedrijven er gevestigd zijn? 4.1 Schrijf de naam van de bedrijven op en de plaats waar je ze zag. 4.2 Duid ook aan tot welke sector ze behoren en welke soort bedrijven het zijn. Je vindt beslist een vijftal bedrijven. Naam bedrijf

Plaats bedrijf

Sector

Soort bedrijf

5 Hieronder vind je de namen en de logo’s van tien bedrijven. Geef voor elk bedrijf de sector, het soort bedrijf en de activiteit. Schik het geheel netjes in een tabel zoals in het onderstaande voorbeeld. Wil je meer weten over deze bedrijven, neem dan een kijkje op hun website. Bedrijf

Sector

Soort bedrijf

Activiteit

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

26


Voornaam en naam

Taaknummer Datum

6 Bedrijven en sectoren Wie kennis wil maken met bedrijven uit de verschillende sectoren kan surfen naar: 6.1 Primaire sector www.jostheys.be www.landelijkegilden.be 6.1.1 Op de website van Jos Theys leren we dat dit bedrijf in verschillende sectoren werkzaam is. Welke? Leg verder uit.

6.1.2 Surf naar www.landelijkegilden.be > Onze werking > Op stap > Kijkboerderijen. Selecteer een kijkboerderij in je omgeving en zoek uit welke haar voornaamste bedrijvigheid is.

6.2 Secundaire sector http://www.volvogroup.com/group/belgium/nl-be www.desimpel.be 6.2.1 Volvo Gent werkt vooral voor bedrijven die vervoermiddelen nodig hebben. Over welke vervoermiddelen gaat het hier? Surf naar www.volvogroup.com/group/belgium/nl-be > Producten en diensten > Producten en diensten: in België. 6.2.2 Wat is de activiteit van het bedrijf Desimpel? Ken je een Belgisch gezegde rond dit product?

6.3 Tertiaire sector Profitsector www.jbc.be www.luxauto.be 6.3.1 Zoek een winkel van jbc in je buurt. Wat zijn de openingsuren?

6.3.2 Welke dienst biedt Luxauto? Stel dat je een bestelwagen nodig hebt. Naar welk contactpunt van Luxauto zul je gaan?

Non-profitsector (quartaire sector) www.vlaanderen.be (overheid) 6.3.3 De overheid zorgt voor alle burgers. Uit welke thema’s blijkt dat Vlaanderen ook bezorgd is om de jeugd?


27

Voornaam en naam

Taaknummer Datum

6.4 Op de webpagina www.jobat.be/werkbeeld zie je een groot aantal bedrijven uit de drie sectoren. Naast nuttige informatie over het bedrijf vind je er ook mooie foto’s ter illustratie. Zoek een bedrijf in elke sector. Voor de tertiaire sector zoek je ook een bedrijf uit de non-profit sector. Maak een interessant werkje over een bedrijf met uitleg over de activiteiten en aangepaste foto’s. Vraag aan je leerkracht of je het bedrijf mag voorstellen in de klas.

3 Klantgericht denken en handelen 1 Consumeren: er zijn grenzen 1 Rangschik de volgende behoeften in 2 kolommen zoals het voorbeeld hieronder. Basisbehoeften

Andere behoeften

Behoefte aan: fruit, een PlayStation, een warme jas, een reis naar Spanje, een bed, een dvd, schoenen, een snowboard, een mp3-speler, een filmvoorstelling. 2 ‘De menselijke behoeften zijn oneindig.’ 2.1 Kun je deze uitspraak verklaren?

2.2 Hoe maakt de handelaar daar handig gebruik van?

3 Hoe komt het dat onze behoeften totaal anders zijn dan die van onze grootouders?

4 Je hebt een budget van 50,00 EUR ter beschikking. Welke levensnoodzakelijke goederen koop je ermee voor een gezin van 4 personen voor 1 dag? Bespreek het lijstje in de klas.

Een tip: ga na wat je eet voor het ontbijt, voor het middagmaal en voor het avondmaal. Schrijf alles nauwkeurig op en noteer de prijzen.

28


Voornaam en naam

Taaknummer Datum

5 Sommige mensen komen in een situatie terecht waarbij ze zoveel op krediet kochten dat ze hun schulden niet meer kunnen afbetalen. Wat kan daarvan de oorzaak zijn?

6 Bedenk 4 mogelijkheden waarbij jij, als leerling(e), milieubewust kunt handelen. 1

2

3

4

7 Milieu 7.1 Kun je uitleggen wat composteren is?

7.2 Wat stop je in de gft-afvalbak?

7.3 Welke batterijen gaan langer mee en zorgen voor minder afval?

7.4 Welke voorzorgen kun je nemen om bij het boodschappen doen milieuvriendelijk te handelen?

8 Fost Plus Surf naar de website www.fostplus.be en kies voor Leraren. 8.1 Onder de titel Sorteer- en recycleerkampioenen vind je een video ‘Belgen kampioen in sorteren en recycleren’. Bekijk de video. Wat is je conclusie? Noot: dit is een video van december 2010. Fost Plus past regelmatig zijn website aan met nieuwe video’s.

8.2 Kies bovenaan Jongeren. Kies Ten afval! Kies Bekijk de Ten Afval!-animatie. Als je aangesloten bent bij een jeugdbeweging, kun je misschien samen dit spel spelen. Alle nodige informatie vind je onder Meer weten. 9 De Kringwinkels 9.1 Wat is een Kringwinkel?

9.2 Waarom zijn de Kringwinkels zo belangrijk voor het milieu?

9.3 Kies Ophalen en brengen. Waar halen de Kringwinkels hun goederen?

proefversie

9.4 Kies onder Over ons voor Missie & Visie. Hoe dragen de kringwinkels bij tot een duurzame wereld?

De h@ndel en wij 2 - Takenboek

29

Voornaam en naam

Taaknummer Datum

9.5 Kies Winkelen. Hier lezen wij ‘De Kringwinkels verkopen originele, goedkope en degelijke spullen in een klantvriendelijke en aantrekkelijke winkel.’ Hoe slagen de Kringwinkels in deze opdracht?

9.6 Zoek een Kringwinkel in je buurt. 10 Bij de kapper Deze kapper overdrijft bij zijn zorg voor het milieu. Toch kan een kapper milieuvriendelijk werken. Waarop moet hij dan letten? Zoek inspiratie op het internet. Surf naar www.google.be en tik biologische kapper in.

2 Het assortiment samenstellen: een hele klus 1 Geef drie voorbeelden van winkels met:

1.1 een diep assortiment

1.2 een breed assortiment.

2 Breed en ondiep assortiment 2.1 Wat is het voordeel voor de klant als hij winkelt in een winkel met een breed en ondiep assortiment?

2.2 Wat is het nadeel van dit soort winkel?

3 Welke reden kun je opgeven om te kopen in een winkel met een smal en diep assortiment?

4 Kun je drie redenen opgeven waarom iemand toch een merkartikel koopt hoewel dat veel duurder is dan een gelijkaardig product zonder merk?

30


Voornaam en naam

Taaknummer Datum

5 Speel je een spelletje tennis mee? Zoek telkens twee rackets die bij elkaar passen.

6 Bart Smit Surf naar de website www.bartsmit.com en voer de volgende opdrachten uit. 6.1. Klik op PlayStation2. Zoek bij Games onder Actie een drietal spellen die je voorkeur genieten. 6.2 Je bent op zoek naar een blu-ray disc als geschenk. Welke disc kies je?

6.3 Zoek een Bart Smit-winkel in je buurt. 6.4 Waar bevindt zich het hoofdkantoor van Bart Smit?

Kies bij Hoofdkantoor het item Routebeschrijving en vraag de wegbeschrijving van je woonplaats naar het hoofdkantoor van Bart Smit. Druk de reisroute af. 7 Lotus Bakeries Surf naar de website www.lotusbakeries.be. 7.1 Verklaar de slogan van Lotus Bakeries.

7.2 Kies Lotus op tv/radio. Bekijk enkele reclamespots. Wat vind je van deze reclame?

7.3 Hoeveel lekkernijen heeft Lotus Bakeries? Welke lekkernijen lust jij het liefst? Kies er twee.

7.4 Kies Werken bij Lotus Bakeries. Kies Waarden. Welke zijn de 3 belangrijke ‘TOP’-waarden bij Lotus Bakeries?

7.5 Kies Recepten. Bewijs je kookkunst en maak een lekker dessertje. Veel succes!


31

Voornaam en naam

Taaknummer Datum

8 Fnac Surf naar www.fnac.be. 8.1 Hoeveel productgroepen heeft Fnac? Noem ze op.

8.2 Welk soort assortiment heeft Fnac: breed/smal, diep/ondiep?

Kies TV & Hifi. Kies een televisie die je leuk vindt. 8.3 Hoeveel kost dit toestel? 8.4 Wat betekent Recupel incl. 1,00 EUR?

9 Terre Bleue Bron: Uitgaven van Corporate Funding Programme Bij microkrediet staat een kredietinstelling kleine leningen toe aan mensen in extreme armoede om hen kansen te bieden een zelfstandige activiteit op te starten. Het concept werd in 1974 bedacht door Muhammad Yunus, hoogleraar economie aan de Chittagong Universiteit in Bangladesh. Yunus kreeg in 2006 de Nobelprijs voor de vrede voor dit initiatief. Terre Bleue is duidelijk een bondgenoot in dit project. 9.1 Waartoe wil Terre Bleue een bijdrage leveren? Op welke wijze levert Terre Bleue haar bijdrage? 9.2

9.3 Wat is het doel van het microkrediet?

Surf naar de website www.terrebleue.be. 9.4 Waaruit bestaat het assortiment van Terre Bleue?

9.5 Welk soort assortiment is het: breed/smal en diep/ondiep? 9.6 Kies THE MAKING OF. Hier kun je ontdekken hoe reclamefoto’s gemaakt worden. Bekijk een video naar keuze over een van de productgroepen. 9.7 Zoek op de website een winkel in jouw buurt.

32


Voornaam en naam

Taaknummer Datum

3 Een vestigingsplaats kiezen: een belangrijke beslissing 1 Net zoals handelaars kiezen bedrijven uit de primaire en de secundaire sector bewust een aangepaste vestigingsplaats. Waar zie jij de volgende bedrijven ingeplant? Waarom? 1.1 Een olieraffinaderij Een papierfabriek 1.2 1.3 Een begoniakweker 1.4 Een steengroeve 2 Een dagje aan de kust Heb je al opgemerkt welke zaken vooral op de zeedijk gevestigd zijn? Kun je daarvoor een verklaring geven?

3 Wat vind jij een geschikte vestigingsplaats voor een 3.1 juwelier 3.2 studentenrestaurant 3.3 krantenwinkel? 4 Welke 3 vragen moet je je zeker stellen vooraleer je een winkel op een bepaalde plaats vestigt? 1 2 3 5 De Guirlande 5.1 Kun je de naam van de winkel ‘De Guirlande’ vertalen? 5.2 Welk soort winkel is De Guirlande? Waar is deze winkel gevestigd? 5.3 5.4 Wat vind je van de keuze van de vestigingsplaats? 5.5 Op de homepagina vind je uitleg over het assortiment van de winkel. Wat kun je er o.a. kopen?


33

Voornaam en naam

Taaknummer Datum

4 De klanten uitnodigen en ontvangen 1 Vermits supermarkten doorgaans geen etalage hebben, moeten ze op een andere manier de aandacht op hun bedrijf vestigen. Hoe doen ze dat?

2 In een grootwinkelbedrijf worden de basisgoederen over de gehele winkel verdeeld. Gewoonlijk moet de consument verse groenten, vlees of kaas helemaal achteraan zoeken. Waarom kiest de handelaar voor deze winkelinrichting?

3 In supermarkten vind je bij de kassa’s vaak snoep, sigaretten, speelgoedjes en andere kleine prullen. Welke bedoeling schuilt daarachter?

4 Aan welke eisen moet een ideale winkelinrichting voor een speciaalzaak voldoen?

5 Wie geregeld in hetzelfde warenhuis winkelt, zal al opgemerkt hebben dat de artikelen geregeld van plaats veranderen. Wat is het doel daarvan?

6 Vind je adverteren nodig? Bekijk zowel het standpunt van de adverteerder als dat van de doelgroep. Bespreek.

7 Slogans 7.1 Dit zijn bestaande slogans van bepaalde bedrijven. Weet je welke?

7.2 Weet je niet bij welk bedrijf welke slogan hoort? Doe een gok en zoek een bedrijf waarvan je denkt dat de slogan erbij past. 7.3 Geef een uitleg bij elke slogan.

34


Voornaam en naam

Taaknummer Datum

7.4 Welke van de 4 slogans vind je de meest geslaagde?

7.5 Bedenk zelf een drietal slogans. Leg de betekenis ervan uit.

8 Wat betekent ‘oplage’? Ga na in de reclamekrant die bij jou thuis in de bus zit, hoe groot de oplage is.

9 Bespreek de volgende reclame. 9.1 Vertaal de naam van de winkel. Vind je de naam goed gekozen? Waarom? 9.2 9.3 Verklaar: ‘boxsprings’

9.4 Wat vind je van de reclame, vooral van deze elementen: • de foto’s

• de herkenbaarheid van de winkel

• de lay-out

9.5 Welke nuttige informatie verstrekt Golden Sleep aan haar klanten?

9.6 Waarom vermeldt een handelaar deze informatie?

10 Bekijk aandachtig de volgende advertentie. 10.1 Aan de paal hangt geen bord met een affiche, maar een opengeklapte laptop. Heb je daar een verklaring voor?

10.2 De naam van het bedrijf geeft aan wat het bedrijf doet en waar het gevestigd is. Kun je die naam uitleggen?


35

Voornaam en naam

Taaknummer Datum

10.3 Wat zijn de activiteiten van IMMOWEB.be?

11 Advertentie Mdesign 11.1 Vertaal de slogan en geef de betekenis ervan.

11.2 Wat straalt deze advertentie uit? Leg verder uit.

11.3 Bespreek de schikking, de kleuren en de tekst van deze advertentie.

12 Bedenk zelf een slogan voor: 12.1 Smash

12.2 een fotograaf

12.3 een speelgoedwinkel.

13 Ontwerp een advertentie voor Smash met de bedoeling ze te publiceren in een jeugdblad. 14 Supermarkten brengen producten op de markt die door een globaal aankoopbeleid en een eenvoudige verpakking goedkoper zijn dan gelijkaardige producten van gekende merken. Geef enkele voorbeelden van dergelijke producten.

15 Uit het leven gegrepen

“Nu is het echt de laatste keer dat ik daar een voet heb binnengezet,” riep Celine kwaad toen ze met haar moeder de glitterende winkel buitenstapte. “Het is nu al de tweede keer dat ik dit tegenkom en nu is het echt uit!” “Maar ik kan dat badschuim alleen hier vinden,” verdedigde moeder zich. “Badschuim of geen badschuim. Ik kom hier niet meer. Of we zoeken een andere winkel of we zoeken ander badschuim!” raasde Celine verder. “Stel je voor, die twee kletstantes staan daar te klessebessen en doen alsof ze ons niet gezien hebben, zodanig dat je je zaken beter zelf gaat zoeken en als je dan aan de kassa komt om af te rekenen stoor je ze duidelijk in hun onderonsje. Voor mijn part kunnen ze hun badschuim houden!”

proefversie

15.1 Waarom is Celine zo boos?

36


Voornaam en naam

Taaknummer Datum

15.2 Waarom verwacht Celine hier eigenlijk een betere service?

15.3 Hoe wil jij graag ontvangen worden in een winkel?

16 Puzzel je mee?

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 1 Als service voor de klanten zorgen de supermarkten doorgaans voor veel … 2 Plaats waar speciaalzaken zich bij voorkeur vestigen. 3 De verzameling goederen die de handelaar verkoopt in zijn winkel. 4 Het publiek dat men tracht te bereiken met een reclameboodschap. 5 Wij hebben veel behoeften, maar onze beschikbare middelen zijn … 6 Een goede presentatie waarbij de artikelen op een originele, nette, uitnodigende manier uitgestald worden is … 7 Een verkoper die een klant op een discrete manier helpt kiezen, is … 8 Het beeld dat wij ons van een bepaalde winkel vormen. 9 Geld dat de handelaar voorziet uit te geven voor reclame. 10 Een reclame van een winkel in de streekkrant. 11 De … van een winkel moet de klant nieuwsgierig maken en naar binnen lokken.


37

Voornaam en naam

Taaknummer Datum

17 Ben jij een goed handelaar? 17.1 Je wilt de nieuwe wintermode voor jongeren lanceren in: a een jeugdmagazine b een streekkrant c een dagblad De volgende slogans werden ontworpen voor een winkel in schoonheidsartikelen. Welke verkies je? 17.2 a Er zijn vrouwen en vrouwen b Evening out! c Pure verleiding! 17.3 Een klant komt je winkel binnen en kijkt rond. a Je gaat er onmiddellijk naartoe en vraagt of je kunt helpen. b Je laat de klant rustig rondkijken en je grijpt in op het ogenblik dat je merkt dat hij werkelijk interesse heeft voor een bepaald artikel. c Je laat de klant begaan en praat gewoon door met je collega-verkoper. Verscheidene van je trouwe klanten vragen een artikel dat niet in je assortiment is opgenomen. 17.4 a Je koopt bij je eigen leverancier een gelijkaardig artikel. b Je vindt dat je assortiment al ruim genoeg is en gaat er niet op in. c Je zoekt een leverancier die je precies het gevraagde artikel kan leveren. 17.5 Een reisbureau zoekt een geschikte vestigingsplaats. Wat raad jij aan? a een stadscentrum b de nabijheid van een station c de afrit van een autosnelweg 17.6 Een klant stapt je winkel binnen en wenst een pull van een bepaald merk. a Je overtuigt hem ervan dat de merken in je winkel zeker even goed, zelfs beter zijn dan het gevraagde merk. b Je vraagt of hij ook geïnteresseerd is in een pull van een ander merk, vermits je het gewenste merk niet verkoopt. c Je verwijst naar de concurrentie die het merk wel verkoopt. 17.7 Een jongeman zoekt voor zijn vriendin een juweeltje van ongeveer 25,00 EUR. Je hebt niet meteen wat hij zoekt. a Je probeert hem een duurder artikel te verkopen. b Je zegt dat je voor die prijs niets hebt. c Je zegt dat de nieuwe collectie volgende week binnenkomt en dat daar zeker iets zal bij zijn in die prijsklasse. Tel je punten

1

a=5

b=3

c =1

Behaalde je tussen 25 en 35 punten? Dan ben je aardig op weg een gedreven handelaar te worden. Je klanten zullen tevreden zijn en je zult ze aan je zaak binden.

2

a=1

b=3

c=5

3

a=3

b=5

c=1

4

a=3

b=1

c=5

5

a=5

b=3

c=1

6

a=1

b=5

c=3

7 a=3 b=1 Behaalde je minder dan 15 punten? Dan moet je nog veel leren om een ideale handelaar te worden. Doe de test op het einde van het jaar nog eens over. Wie weet ben je dan al stukken beter!

c=5

Behaalde je tussen 15 en 25 punten? Het is nodig dat je een beetje schaaft aan je klantgericht denken, maar je bent wel goed op weg een degelijke handelaar te worden.

38


Voornaam en naam

Taaknummer Datum

4 Winst maken: het doel van de handel Noot: Voor de volgende opdrachten werd een groot aantal vragen voorzien per opdracht. De vragen zijn zo gesteld dat er gemakkelijk een keuze kan worden gemaakt zonder dat alles beantwoord wordt. 1 Hieronder staat een deeltje uit de goederenlijst van Smash. 50000 50600 51000 52100 53100

TEN, tennisracket SM 250 TEN, tennisracket SM junior TEN, squashracket SQ 100 TEN, squashracket SB 130 TEN, badmintonracket SB 200

Aankoopprijs 45,74 19,19 23,60 40,70 8,85

Verkoopprijs 81,68 34,58 42,02 73,13 16,11

1.1 Bereken de brutowinst in absolute cijfers voor elk artikel.

1.2 Bereken de brutowinst op 100,00 EUR verkoopprijs voor elk artikel.

1.3 Welk artikel heeft de grootste brutowinst in absolute cijfers?

1.4 Welk artikel heeft procentueel de grootste brutowinst?

1.5 Wat besluit je hieruit?

Bij drie verschillende kledingboetieks konden wij de volgende belangrijke gegevens op de kop tikken. 2 Boetiek

Aankoopprijs

Andere kosten

Omzet

Annabel

277 640,00

96 680,00

485 870,00

Face à face

390 180,00

158 280,00

675 260,00

Xtreme

334 900,00

99 200,00

589 240,00

2.1 Bereken de brutowinst van elke zaak.

2.2 Bereken de nettowinst van elke zaak.

2.3 Bereken de aankoopprijs op 100,00 EUR omzet. (Bij alle procentuele berekeningen ronden wij af tot 2 cijfers na de komma.)


39

Voornaam en naam

Taaknummer Datum

2.4 Bereken de andere kosten op 100,00 EUR omzet.

2.5 Bereken de nettowinst op 100,00 EUR omzet.

2.6 Maak een staafdiagram per handelszaak met de voorstelling van de gegevens in %.

2.7 Welk bedrijf behaalt de hoogste nettowinst? Kun je op de grafiek duidelijk zien hoe dat komt?

3 Van interieurzaak Het landhuis hebben wij de gegevens over drie opeenvolgende boekjaren. Jaren

Aankoopprijs

Andere kosten

Omzet

20.1

153 700,00

66 930,00

282 600,00

20.2

235 500,00

118 990,00

478 430,00

20.3

347 000,00

183 400,00

731 300,00

3.1 Bereken voor elk jaar de nettowinst.

3.2 Bereken de aankoopprijs op 100,00 EUR omzet.

3.3 Bereken de andere kosten op 100,00 EUR omzet.

proefversie

3.4 Bereken de nettowinst op 100,00 EUR omzet.

40


Voornaam en naam

Taaknummer Datum

3.5 Stel in de vorm van twee grafieken de drie opeenvolgende jaren voor van: • de omzet in absolute cijfers

• de verschillende gegevens in procent van de omzet.

3.6 Wat kun je besluiten in verband met de werking van de zaak?


41

Voornaam en naam

Taaknummer Datum

4 Heb je enig idee van de omzet van de vier grootste winkelbedrijven in België? Wij hebben de cijfers gelicht uit de jaarrekeningen die werden gepubliceerd bij de Nationale Bank van België (boekjaar 2009, publicatie 2010). Bedrijf Carrefour Belgium Delhaize Groep Etablissementen Fr. Colruyt Makro Cash & Carry Belgium

Omzet 4 067 429 581,00 4 488 493 588,00 4 805 273 967,00 1 282 916 479,00

4.1 Stel de omzet van de vier verschillende bedrijven voor in de vorm van een staafdiagram.

Vraag raad aan de leraar informatica voor het maken van de diagrammen.

42


Voornaam en naam

Taaknummer Datum


43

De en wij. Magda Snoeck Ida Eloot. proefversie ISBN

Recommend Documents