Collegevoorstel. Inleiding. Feitelijke informatie

Zaaknummer: Onderwerp

OWZDB11

jaarstukken ISD

Collegevoorstel Inleiding De Intergemeentelijke Sociale Dienst Midden-Langstraat (ISD) biedt ter uitvoering van de gemeenschappelijke regeling haar jaarstukken aan de gemeenteraad aan. De raad kan hierop zijn zienswijze geven.

Feitelijke informatie De ISD biedt het jaarverslag en jaarrekening 2010, het concept beleidsplan 2011-2012 en de ontwerpbegroting 2012 aan. In een begeleidende brief worden de stukken kort en duidelijk toegelicht. Hieronder een aantal specifieke zaken die onder de aandacht van de raad worden gebracht. Jaarverslag 2010 Opvallend is dat Heusden over 2010 relatief gezien meer middelen heeft moeten inzetten voor de bijzondere bijstand. Belangrijkste oorzaak voor de stijging is de economische crisis, waardoor er meer mensen beroep doen op de (bijzondere) bijstand. Specifiek voor Heusden geldt dat er extra statushouders zijn geplaatst waardoor de kosten voor inrichting en leenbijstand hoger liggen dan in de regio. Bij besluit van 29 september 2009 is de ISD verzocht jaarlijks een evaluatie van de Wet Investeren in Jongeren (WIJ) op te nemen in het jaarverslag. In dit jaarverslag is de eerste evaluatie na inwerkingtreding van de WIJ terug te vinden. Op hoofdlijnen is -na 1 jaar WIJ- de conclusie dat het principe ‘werk boven inkomen’ lijkt te werken, maar dat het bereik onder jongeren niet is vergroot. Er zijn een aantal actiepunten benoemd waardoor de uitvoering verder kan worden verbeterd. Jaarrekening 2010 Zoals terug te lezen is in de jaarrekening, zijn de reserve inkomensdeel plus de gevormde voorziening van € 266.145,- nagenoeg volledig ingezet voor het tekort over 2010. Dit betekent dat op dit onderdeel vanaf 2011 een bijdrage van de gezamenlijke gemeenten zal worden gevraagd indien de uitkeringen in het kader van het gebundelde budget Inkomensvoorziening (BUIG) het rijksbudget overschrijden. De inzet van middelen voor het re-integratiebudget 2010 is achtergebleven bij de ontvangen rijksbijdrage, zodat de ISD binnen de toegestane regels heeft kunnen reserveren voor 2011. Hierdoor kan in 2011 extra worden ingezet op re-integratie en daarmee aangesloten worden op de aantrekkende arbeidsmarkt. Concept beleidsplan 2011-2012 De belangrijkste ontwikkeling in de komende periode is ongetwijfeld de fusie met het Werkbedrijf Midden-Langstraat (WML). De gemeente heeft in dit traject specifiek aandacht voor het doorontwikkelen van haar regierol en in het verlengde daarvan het sturen daarop. Voor wat betreft de re-integratie staan –naast de bestandsreductie- de participatiepilot en de inkoop van de reintegratie instrumenten op de rol.

1


OWZDB11

jaarstukken ISD

Ontwerpbegroting 2012 De bijdrage van Heusden in de apparaatskosten 2012 van de ISD bedraagt €1.826.318,-. Op dit bedrag kan nog doorschuif btw in mindering worden gebracht; de hoogte hiervan moet nog worden bepaald. In dit bedrag is de ketenkorting al meegenomen. Het tekort op het inkomensdeel leidt er vanaf 2011 toe dat een beroep gedaan zal worden op een bijdrage van de gemeente. De verwachting is dat dit tekort een aantal jaren zal aanhouden. Zeker omdat de gevolgen van de recessie in de Midden-Langstraat later zijn ingetreden en dus ook langer zullen doorwerken. Hiermee is rekening gehouden in de begroting. Een en ander is nader toegelicht onder ‘Inzet van middelen’.

Afweging De stukken voorleggen aan de raad. Er is geen aanleiding voor een voorstel tot een zienswijze.

Inzet van middelen De jaarrekening 2010 van de ISD heeft geen financiële gevolgen, er wordt geen aanvullende bijdrage gevraagd. Voor de komende jaren is in de begroting en meerjarenbegroting van onze gemeente rekening gehouden met een tekort op het inkomensdeel. Voor 2011 is een bedrag van € 350.000,- opgenomen, voor 2012 € 400.000,-. Voor de jaren 2013 en 2014 is voorzien in een bedrag van € 200.000,-. Op basis van de huidige ramingen en de huidige regelgeving wordt er van uit gegaan dat deze ramingen toereikend zullen zijn. Uitgangspunt is daarbij dat er een beroep kan worden gedaan op een Incidentele Aanvullende uitkering (IAU).

Procedure vervolgstappen De raden van de deelnemende gemeenten hebben de gelegenheid zienswijzen c.q. bezwaren tegen respectievelijk de begroting en de jaarrekening in te dienen. Het algemeen bestuur stelt vervolgens vóór 1 juli de jaarrekening en de begroting vast.

Voorgenomen besluit Wij stellen u voor bijgaand besluit vast te stellen.

2


OWZDB11

jaarstukken ISD

BESLUIT Het college van Heusden heeft in de vergadering van 10 mei 2011;

besloten:

de raad voor te stellen het jaarverslag en de jaarrekening 2010, het concept beleidsplan 20112012 en de ontwerpbegroting 2012 van de gemeenschappelijke regeling Intergemeentelijke Sociale Dienst Midden-Langstraat voor kennisgeving aan te nemen.

namens het college van Heusden, de secretaris,

mr. J.T.A.J. van der Ven

3

Zaaknummer

OWZDB11

Onderwerp jaarstukken ISD

Raadsvoorstel Inleiding De Intergemeentelijke Sociale Dienst Midden-Langstraat (ISD) biedt ter uitvoering van de gemeenschappelijke regeling haar jaarstukken aan de gemeenteraad aan. Uw raad kan hierop zijn zienswijze geven.

Feitelijke informatie De ISD biedt het jaarverslag en jaarrekening 2010, het concept beleidsplan 2011-2012 en de ontwerpbegroting 2012 aan. In een begeleidende brief worden de stukken kort en duidelijk toegelicht. Hieronder een aantal specifieke zaken die onder de aandacht van de raad worden gebracht. Jaarverslag 2010 Opvallend is dat Heusden over 2010 relatief gezien meer middelen heeft moeten inzetten voor de bijzondere bijstand. Belangrijkste oorzaak voor de stijging is de economische crisis, waardoor er meer mensen beroep doen op de (bijzondere) bijstand. Specifiek voor Heusden geldt dat er extra statushouders zijn geplaatst waardoor de kosten voor inrichting en leenbijstand hoger liggen dan in de regio. Bij besluit van 29 september 2009 is de ISD verzocht jaarlijks een evaluatie van de Wet Investeren in Jongeren (WIJ) op te nemen in het jaarverslag. In dit jaarverslag is de eerste evaluatie na inwerkingtreding van de WIJ terug te vinden. Op hoofdlijnen is -na 1 jaar WIJ- de conclusie dat het principe ‘werk boven inkomen’ lijkt te werken, maar dat het bereik onder jongeren niet is vergroot. Er zijn een aantal actiepunten benoemd waardoor de uitvoering verder kan worden verbeterd. Jaarrekening 2010 Zoals terug te lezen is in de jaarrekening, zijn de reserve inkomensdeel plus de gevormde voorziening van € 266.145,- nagenoeg volledig ingezet voor het tekort over 2010. Dit betekent dat op dit onderdeel vanaf 2011 een bijdrage van de gezamenlijke gemeenten zal worden gevraagd indien de uitkeringen in het kader van het gebundelde budget Inkomensvoorziening (BUIG) het rijksbudget overschrijden. De inzet van middelen voor het re-integratiebudget 2010 is achtergebleven bij de ontvangen rijksbijdrage, zodat de ISD binnen de toegestane regels heeft kunnen reserveren voor 2011. Hierdoor kan in 2011 extra worden ingezet op re-integratie en daarmee aangesloten worden op de aantrekkende arbeidsmarkt. Concept beleidsplan 2011-2012 De belangrijkste ontwikkeling in de komende periode is ongetwijfeld de fusie met het Werkbedrijf Midden-Langstraat (WML). De gemeente heeft in dit traject specifiek aandacht voor het doorontwikkelen van haar regierol en in het verlengde daarvan het sturen daarop. Voor wat betreft de re-integratie staan –naast de bestandsreductie- de participatiepilot en de inkoop van de reintegratie instrumenten op de rol.

1

Zaaknummer

OWZDB11


Ontwerpbegroting 2012 De bijdrage van Heusden in de apparaatskosten 2012 van de ISD bedraagt € 1.826.318,-. Op dit bedrag kan nog doorschuif btw in mindering worden gebracht; de hoogte hiervan moet nog worden bepaald. In dit bedrag is de ketenkorting al meegenomen. Het tekort op het inkomensdeel leidt er vanaf 2011 toe dat een beroep gedaan zal worden op een bijdrage van de gemeente. De verwachting is dat dit tekort een aantal jaren zal aanhouden. Zeker omdat de gevolgen van de recessie in de Midden-Langstraat later zijn ingetreden en dus ook langer zullen doorwerken. Hiermee is rekening gehouden in de begroting. Een en ander is nader toegelicht onder ‘Inzet van middelen’.

Afweging Naar onze mening geven de jaarstukken geen aanleiding tot het formuleren van een zienswijze. Ons voorstel is daarom de stukken voor kennisgeving aan te nemen.

Inzet van Middelen De jaarrekening 2010 van de ISD heeft geen financiële gevolgen, er wordt geen aanvullende bijdrage gevraagd. Voor de komende jaren is in de begroting en meerjarenbegroting van onze gemeente rekening gehouden met een tekort op het inkomensdeel. Voor 2011 is een bedrag van € 350.000,- opgenomen, voor 2012 € 400.000,-. Voor de jaren 2013 en 2014 is voorzien in een bedrag van € 200.000,-. Op basis van de huidige ramingen en de huidige regelgeving wordt er van uit gegaan dat deze ramingen toereikend zullen zijn. Uitgangspunt is daarbij dat er een beroep kan worden gedaan op een Incidentele Aanvullende uitkering (IAU).

Procedure De raden van de deelnemende gemeenten hebben de gelegenheid zienswijzen c.q. bezwaren tegen respectievelijk de begroting en de jaarrekening in te dienen. Het algemeen bestuur stelt vervolgens vóór 1 juli de jaarrekening en de begroting vast.

Voorgenomen besluit Wij stellen u voor bijgaand besluit vast te stellen.

Het college van Heusden, de secretaris, mr. J.T.A.J. van der Ven

de burgemeester, drs. H.P.T.M. Willems

2

Zaaknummer

OWZDB11


De gemeenteraad van Heusden in zijn openbare vergadering van 14 juni 2011; gezien het voorstel van het college van 10 mei 2011, doc.nr. OWZDB11

gelet op de beraadslaging;

besluit: het jaarverslag en de jaarrekening 2010, het concept beleidsplan 2011-2012 en de ontwerpbegroting 2012 van de gemeenschappelijke regeling Intergemeentelijke Sociale Dienst Midden-Langstraat voor kennisgeving aan te nemen.

de griffier,

de voorzitter,

mw. drs. E.J.M. de Graaf

drs. H.P.T.M. Willems

3

Het College van Burgemeester en Wethouders Postbus 41 5250 AA VLIJMEN

Jaarstukken 2010 en 2012

Datum verzonden

8 april 2011 [email protected] 0416-671051 J. van Dijk

Geacht college, Het dagelijks bestuur van de ISD Midden-Langstraat biedt u hierbij aan:  de concepten van het jaarverslag / jaarrekening 2010 inclusief de goedkeurende accountantsverklaring. Het jaarverslag 2010 is aangevuld met een evaluatie van de uitvoering van de WIJ, dit conform het verzoek van de raden bij de invoering van de WIJ.  het concept beleidsplan 2011-2012 en de ontwerpbegroting 2012. In overeenstemming met de gemeenschappelijke regeling zenden wij voor 15 juli 2011 de jaarrekening 2010 en de begroting 2012 toe aan Gedeputeerde Staten. Voorafgaand daaraan zal het algemeen bestuur van de ISD met inachtneming van de eventuele reactie van uw gemeente op 11 juli 2011 tot vaststelling van de jaarstukken overgaan. Wij vragen u de zienswijze van uw gemeentebestuur tijdig en in ieder geval voor 11 juli 2011 kenbaar te maken. Op basis van het tweede lid van artikel 33 van de Gemeenschappelijke Regeling ISD Midden-Langstraat dient u de ontwerpbegroting ter inzage te leggen en tegen betaling van de kosten verkrijgbaar te stellen. Wij vragen daarbij uw aandacht voor het bepaalde in artikel 190 lid 2 en 3 Gemeentewet (terinzagelegging, beschikbaarstelling, openbare kennisgeving). Ter toelichting op de jaarstukken willen wij het volgende opmerken.

Jaarverslag 2010 Evenals in 2009 kreeg de Langstraat in 2010 nadrukkelijk te maken met de gevolgen van de economische crisis. De werkloosheid is blijven oplopen, dit in tegenstelling tot wat we landelijk en provinciaal zien. Voor de ISD leidde dit tot een groot aantal nieuwe uitkeringen, terwijl de kansen op werk maar marginaal toenamen. Hierdoor is het uitkeringsvolume bovengemiddeld toegenomen. Als uitvloeisel van de herinrichting van het project klantmanagement is in 2010 verder gewerkt aan de kwaliteit van de organisatie in het algemeen en het klantmanagement in het bijzonder. Wij zien dat deze investeringen 1

gewaardeerd worden door onze klanten. Ondanks de toenemende werkdruk waarderen zij de dienstverlening met een gemiddelde score van 7,4.

Jaarrekening 2010 De financiering van de gemeentelijke uitkeringsregelingen vindt zijn basis in het bestuursakkoord 2007. Dit akkoord kent geen sluitende koppeling tussen de financiering van de uitkeringen en het werkelijke bijstandsvolume. Hierdoor en door de sterke stijging van het bijstandsvolume in de Langstraat is het budget onvoldoende ter dekking van de uitkeringslasten. Door de beschikbare reserve en een in 2010 tijdelijk aangelegde voorziening van € 266.145 kan het tekort over 2010 worden vereffend. Mogelijk kan het tekort alsnog in enige mate worden beperkt. Voor zover het verschil tussen het budget en de uitgaven meer dan 10% bedraagt en verder aan de overige voorwaarden van de regeling wordt voldaan, kan voor 1 juli 2011 bij de Toetsingscommissie WWB een aanvraag voor een Incidenteel Aanvullende Uitkering worden ingediend. De ISD heeft een aanvraag in voorbereiding. Verdere inhoudelijke afstemming in dit verband vindt plaats met de financiële beleidsmedewerkers. De overige geldstromen binnen de ISD Midden-Langstraat laten een gunstiger ontwikkeling zien. Van het re-integratiebudget hebben wij binnen de wettelijke mogelijkheden een gedeelte kunnen reserveren voor 2011. Dit maakt het mogelijk om in 2011 extra in te zetten op re-integratie en daardoor sterker te kunnen profiteren van de enigszins aantrekkende arbeidsmarkt. Tevens is hierdoor een korting op het re-integratiebudget 2011 gecompenseerd. Het toenemend aantal aanvragen heeft geleid tot een toenemende werkdruk. Door kwaliteitsverbetering en een verhoging van de productiviteit kon deze worden opgevangen. Dit heeft bevorderd dat de personele kosten met een bedrag van € 3.578.694 aanmerkelijk lager uitvallen dan de realisatie 2009 en de begroting 2010 van € 3.622.000. De bedrijfsvoering kent over 2010 een negatief resultaat van € 95.649. Dit resultaat is ten laste van de reserve apparaatskosten gebracht. Opgemerkt wordt dat dit tekort beïnvloed is door een doorgevoerde efficiencykorting van € 211.547, die in de algemene uitkering van gemeenten verwerkt is als gevolg van veronderstelde voordelen uit de ketensamenwerking met het UWV Werkbedrijf. Om die reden is deze korting ook door de gemeenten doorbelast is aan de ISD Midden-Langstraat.

Accountantsverklaring De bij de stukken aanwezige accountantsverklaring geeft aan dat over 2010 aan de gestelde eisen is voldaan.

Beleidsplan 2011 en 2012 Het CPB raamt in zijn Centraal Economisch Plan 2011 dat de economie zal groeien en dat dit zal leiden tot een daling van de werkloosheid in 2011 en 2012. Het aantal WW-uitkeringen daalt op basis van deze raming in deze 2

periode met 15% en het aantal bijstandontvangers met 6,7%. De primaire inzet van de ISD richt zich in 2011 en 2012 op het terugdringen van het bijstandsvolume. Het beperken van de instroom en het bevorderen van de uitstroom door het realiseren van 100 detacheringen zijn speerpunten van beleid en bedrijfsvoering die moeten leiden tot een bovengemiddelde bestandsreductie. Ingezet wordt op een daling van het bestand van 1.270 naar 1.167, een reductie van 8,1%. Dit heeft wel gevolgen voor de dienstverlening. We ontkomen er wederom niet aan om een aantal prioritaire doelgroepen te benoemen, die in aanmerking komen voor intensieve dienstverlening. Wij gaan verder met het ontwikkelen van de derde beleidslijn van het meerjarenbeleidsplan: ‘participatie’. Deze beleidslijn richt zich op personen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Met Casade en zorgverzekeraar CZ hebben wij projectafspraken gemaakt en zetten wij in op een integrale aanpak van wonen, zorg en werk ter bevordering van de maatschappelijke participatie. Tot slot staan het terrein van werk en inkomen de nodige veranderingen te wachten. Niet in het minst de samenwerking met WML, maar anderzijds ook de invoering van de Wet Werken naar Vermogen per 1 januari 2013. Deze wet regelt de toekomstige dienstverlening aan personen die nu nog onder de Wsw, WWB of Wajong vallen. Gezamenlijk met WML enerzijds en de gemeenten als opdrachtgever anderzijds zal invulling aan de nieuwe wet moeten worden gegeven. Verder valt te verwachten dat de huidige wetgeving op onderdelen wordt aangepast (o.a. gezinsbijstand, handhaving). Dit kan leiden tot nadere beleidskeuzes, waarop op dit moment nog niet kan worden geanticipeerd. Begroting 2012 De ontwerpbegroting 2012 gaat uit van de actuele situatie. Gevolgen van de samenwerking met WML en de aangekondigde beleidskeuzes van rijkswege zijn hierin niet verwerkt. De begroting is sluitend voor zover het de uitgaven van de apparaatskosten en het re-integratiedeel van het participatiebudget betreft. Dit geldt echter niet voor de uitkeringspost. Op basis van de eerdergenoemde reductie van het klantenbestand wordt voor 2012 een (gezamenlijk) tekort van € 945.000 op het inkomensbudget verwacht. Er zijn echter de nodige onzekerheden. Het definitieve budget is pas in het najaar van 2012 bekend. Een nieuw bestuursakkoord voor de periode 2012 – 2015 is in de maak en de regelgeving wordt gewijzigd. Verder is de dienstverlening van het UWV Werkbedrijf aan het veranderen. Wij verwijzen u voor meer informatie naar de risicoparagraaf in de begroting. Via begrotingswijzigingen zullen wij u periodiek informeren over de actuele stand van zaken en de mogelijke financiële gevolgen.

Overleg met ISD-gemeenten Conform de afspraak zijn de jaarstukken besproken met medewerkers van uw gemeente. Hun bevindingen zijn verwerkt in de jaarstukken en hebben niet geleid tot ingrijpende wijzigingen. Wel is aangegeven dat het volgen van de financiële ontwikkelingen aan de hand van periodieke begrotingswijzigingen op zijn plaats is. 3

Advies WWB-kamer De WWB-kamer heeft kennis genomen van de concept jaarstukken en daarin geen aanleiding gevonden voor het maken van inhoudelijke veranderingen.

Hoogachtend, namens het bestuur van de ISD Midden-Langstraat

Mevrouw A.E.W van Limpt secretaris

4

Jaarverslag 2010 ISD Midden-Langstraat

INHOUDSOPGAVE Woord vooraf ............................................................................................ 4 1. Conclusies ............................................................................................ 5 Regionaal arbeidsmarktbeleid ................................................................ 5 Participatie .............................................................................................. 5 2. De ISD en zijn omgeving...................................................................... 6 2.1 De organisatie .................................................................................. 6 2.2 De keten ........................................................................................... 7 2.3 De arbeidsmarkt ............................................................................... 7 2.4 De klanten ...................................................................................... 11 2.5 Klantenparticipatie .......................................................................... 12 3. Uitvoering WWB en aanverwante regelingen .................................. 14 3.1 Inleiding .......................................................................................... 14 3.2 Bestandsontwikkeling ..................................................................... 16 3.3 Arbeidstoeleiding en participatie ..................................................... 19 3.4 Inkomen .......................................................................................... 23 3.5 Aanvullende inkomensondersteuning ............................................. 25 3.6 Dienstverlenend handhaven ........................................................... 26 3.7 Terugvordering en debiteuren ........................................................ 28 3.8 Bezwaar en beroep......................................................................... 28 3.9 Klachten.......................................................................................... 29 3.10 Koers 2010 ................................................................................... 29 4. Regionaal arbeidsmarktbeleid .......................................................... 31 4.1 Inleiding .......................................................................................... 31 4.2 Regionale samenwerking Midden-Langstraat................................. 31 4.3 Activiteiten ...................................................................................... 31 4.4 Regionale samenwerking Midden-Brabant ..................................... 33 4.5 Koers 2010 ..................................................................................... 33 5. Participatie .......................................................................................... 34 5.1 Inleiding .......................................................................................... 34 5.2 Participatiepilot ............................................................................... 34 5.2 Activeringsproject Heusden. ........................................................... 35 5.3 Koers 2010 ..................................................................................... 36 6. Dienstverlening van en voor derden ................................................ 37 6.1 Dienstverlening door gemeenten .................................................... 37 6.2 Dienstverlening door WML ............................................................. 37 6.3 Dienstverlening voor gemeenten .................................................... 37 7. Resumé ............................................................................................... 40 8. Bijlagen ............................................................................................... 41 1. Detailgegevens m.b.t. Re-integratie ................................................. 41 2. Evaluatie WIJ.................................................................................... 41 1. Inleiding .............................................................................................. 45 1.1 Evaluatie WIJ .................................................................................. 45

Jaarverslag 2010 ISD Midden-Langstraat Pagina 2 van 65

1.2 Leeswijzer ....................................................................................... 45 2. Rijksbeleid .......................................................................................... 46 2.1 Ontstaansgeschiedenis WIJ ........................................................... 46 2.2 Kern van de WIJ ............................................................................. 46 2.3 Het werkleerrecht............................................................................ 47 2.4 Doelstelling van de WIJ .................................................................. 47 2.5 Inhoud van de WIJ .......................................................................... 48 2.6 Financieringssystematiek ............................................................... 49 3. De jongere en de arbeidsmarkt ......................................................... 51 3.1 Ontwikkeling (jongeren)werkloosheid ............................................. 51 3.2 Niet werkzoekende jongeren naar opleidingsniveau ...................... 52 3.3 Actuele ontwikkelingen op de arbeidsmarkt .................................... 53 3.4 Regionale visie ............................................................................... 53 3.5 Activiteiten en projecten Midden-Langstraat ................................... 54 4. De ISD en de WIJ ................................................................................ 56 4.1 De implementatie in beeld .............................................................. 56 4.2 Van WWB naar WIJ ........................................................................ 57 4.3 Ervaringen van werkcoaches .......................................................... 57 4.4 Ambities op korte termijn ................................................................ 59 4.5 Ambities op langere termijn ............................................................ 59 4.5 Wat missen we? ............................................................................. 59 4.6 Aantallen......................................................................................... 60 4.7 Resultaten afgezet tegen aanname van het kabinet ....................... 61 5. Resumé ............................................................................................... 62 5.1 Werk voor inkomen werkt! .............................................................. 62 5.2 De WIJ zorgt niet voor beter bereik van risicojongeren of kwetsbare jongeren................................................................................................ 62 5.3 Actiepunten ..................................................................................... 62 3. Verklarende woordenlijst / lijst van afkortingen ................................ 64


WOORD VOORAF

Het bestuur van de ISD Midden-Langstraat laat jaarlijks door middel van een jaarverslag zien hoe de uitvoeringsorganisatie invulling heeft gegeven aan zijn opdracht. Dit verslag neemt u mee in de ontwikkeling van de uitvoering van de beleidslijnen die in het meerjarenbeleidsplan 2008-2011 zijn vastgelegd. Aan het begin van die periode hadden we de verwachting dat aan het einde van de periode ons bestand nagenoeg volledig zou bestaan uit personen voor wie een terugkeer naar de arbeidsmarkt wellicht niet of alleen maar op de lange termijn haalbaar zou zijn. Voor hen zou het belang bestaan uit het volwaardig meedoen in de samenleving, anders dan door betaalde arbeid. Wij gingen er ook vanuit dat we zouden kunnen voldoen aan de doelstelling van het toenmalige kabinet om het aantal bijstandsafhankelijke personen gedurende de kabinetsperiode terug te brengen met 25%. De crisis strooide echter roet in het eten. De gevolgen van die crisis waren in 2009 al duidelijk zichtbaar en nu na afloop van 2010 kan niet anders geconcludeerd worden dat behoud van bestaand werk of het verkrijgen van ander werk voor velen uit deze regio ook in dat jaar niet was weggelegd. We staan voor de uitdaging om in 2011 met volle energie de kansen die de enigszins aantrekkende arbeidsmarkt biedt volledig te benutten. Daartoe zullen we met andere partijen de krachten moeten bundelen als dit bijdraagt aan een betere dienstverlening aan die personen die voor hun activering en re-integratie op ons aangewezen zijn. Daarnaast kan samenwerken het ons als gemeenten mogelijk maken om de steeds schaarser worden middelen effectiever in te zetten. I

W. Ligtenberg voorzitter bestuur ISD Midden-Langstraat


1. CONCLUSIES De ISD Midden-Langstraat is actief op het terrein van werk en inkomen, zorgt voor een rechtmatige, klantgerichte en efficiënte uitvoering van de WWB en aanverwante wetten en regelingen. Kerntaken zijn arbeidstoeleiding, inkomensondersteuning en handhaving. Deze taken vormen de eerste beleidslijn uit het Meerjarenbeleidsplan 2008 - 2011. U leest hierover meer in hoofdstuk 3. De andere twee beleidslijnen uit dat plan, namelijk regionaal arbeidsmarktbeleid en participatie komen aan bod in de hoofdstukken 4 en 5. De belangrijkste conclusies uit de hoofdstukken 3 tot en met 5 hebben wij hieronder vermeld. ISD als betrouwbare uitvoerder van de WWB 134 personen zijn door werkaanvaarding niet langer aangewezen op uitkering. 'Dienstverlenend handhaven' is geïntegreerd in de reguliere dienstverlening. De WIJ is geïmplementeerd. Klanten waarderen de dienstverlening van de ISD met het rapportcijfer 7,1. De gemiddelde score op de gemeten onderdelen bedraagt 7,4. Er is voldaan aan de eisen met betrekking tot rechtmatigheid. (zie hoofdstuk 3).

Regionaal arbeidsmarktbeleid Het sectorservicepunt „Zorg en welzijn‟ is gestart en de opstart van het sectorservicepunt „Industrie en techniek‟ is voorbereid. De uitvoering van het activiteitenplan regionaal arbeidsmarktbeleid is aangejaagd en gecoördineerd. Social return is regionaal geïmplementeerd. De mogelijkheden tot intensivering van de samenwerking met WML in het belang van een efficiënte en gezamenlijke uitvoering van de dienstverlening aan personen aan de onderkant van de arbeidsmarkt zijn onderzocht. (zie hoofdstuk 4)

Participatie Samen met externe partners is de uitvoering van een participatiepilot voorbereid. Effectieve uitvoering vindt plaats in 2011. De projectleiding en coördinatie van de dienstencentra Heusden zijn overgedragen aan De Twern. (zie hoofdstuk 5)


2. DE ISD EN ZIJN OMGEVING De ISD Midden-Langstraat is een Openbaar Lichaam. Taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van het bestuur liggen vast in de ‘Gemeenschappelijke regeling ISD Midden-Langstraat’. Deze regeling kent als missie: ‘De dienst zorgt voor het verkrijgen van een zelfstandige bestaansvoorziening van zijn klanten en activeert klanten tot maatschappelijke participatie. Daarnaast zorgt de dienst voor een rechtmatige, klantgerichte en efficiënte uitvoering van de Wet werk en bijstand en daaraan gerelateerde wetten en regelingen.’ De deelnemende gemeenten stellen de ISD budgetten beschikbaar ter bekostiging van de uitkeringen (I-deel), de re-integratie- en activeringsinspanningen, de uitgaven bijzondere bijstand en de apparaatskosten. De besteding van de budgetten wordt naar het Rijk en gemeenten verantwoord via respectievelijk de gemeentelijke jaarrekening en de jaarrekening van de ISD. De gemeenten hebben de wens te komen tot een heroverweging van de uitgangspunten over de regionale samenwerking. Daarnaast zijn landelijke ontwikkelingen naar verwachting van ingrijpende invloed op de positie van en de opdrachten aan de huidige twee gemeenschappelijke regelingen ISD en WML. Vooruitlopend op een mogelijke nieuwe en toekomstbestendige gemeenschappelijke regeling is in 2010 de huidige regeling geïnventariseerd op gebreken en actualiteit, wat leidt tot een herziening van de huidige gemeenschappelijke regeling.

2.1 De organisatie Het dagelijks bestuur van de ISD wordt gevormd door de portefeuillehouders van de aangesloten gemeenten. Het algemeen bestuur bestaat naast de leden van het dagelijks bestuur uit twee raadsleden van elke gemeente. De directeur van de ISD fungeert als ambtelijk secretaris van het bestuur. De samenstelling van zowel het algemeen als het dagelijks bestuur is in 2010 veranderd als gevolg van de gemeenteraadsverkiezingen. De heer W. Ligtenberg uit Loon op Zand nam het voorzitterschap over van de heer U. Santi uit Waalwijk. De uitvoeringsorganisatie heeft in 2010 de laatste hand gelegd aan de veranderingen rondom het klantmanagement. Zoals bekend mag worden verondersteld is het klantmanagement opgesplitst in enerzijds een werkcoach voor re-integratie en activering en anderzijds een inkomensconsulent voor inkomensvraagstukken. Via trainingen en coaching is ook in 2010 ingezet op een kwaliteitsverhoging van de organisatie en een meer klantgerichter dienstverlening. Dit heeft er toe geleid dat in de loop van het jaar afscheid kon worden genomen van dure inleenkrachten en de grote instroom nieuwe klanten kon worden verwerkt met slechts twee tijdelijke formatieplaatsen (een werkcoach en een inkomensconsulent).


2.2 De keten De ISD biedt samen met haar ketenpartner UWV WERKbedrijf zijn dienstverlening aan vanuit het Werkplein Midden-Langstraat. Het Rijk verwacht dat deze samenwerkingsvorm leidt tot efficiencyvoordelen. Daarom zijn voor gemeenten vanaf 2009 oplopende en structurele besparingen doorgevoerd in het gemeentefonds. Deze kortingen zijn structureel doorbelast aan de ISD Midden-Langstraat. Lokaal is het niet mogelijk gebleken deze zogenaamde efficiencyvoordelen in klare munt te vertalen. Beide organisaties zijn nadrukkelijk geconfronteerd met de gevolgen van de crisis met de daarmee gepaard gaande bijzondere aandacht voor de eigen klantstromen. Eind 2010 werd steeds duidelijker dat het UWV WERKbedrijf haar bezuinigingsopdracht mogelijk gaat vertalen in een andersoortige dienstverlening vanuit een beperkter aantal werkpleinen. Deze keuze zal gevolgen hebben voor het huidige Werkplein Midden-Langstraat. In 2010 is gezien de verwachtingen niet extra geïnvesteerd in een geïntegreerde dienstverlening aan werkzoekenden. Dit geldt echter niet voor de gezamenlijke dienstverlening aan werkgevers en de ontwikkeling van sectorservicepunten, waarover u in hoofdstuk 4 meer kunt lezen. Onze contacten met de ketenpartners ROC en WML zijn in 2010 bestendigd. Het vooruitzicht van een nieuwe regeling „Werken naar vermogen‟, waarin een groot deel van de huidige Wajong en Wsw en daarnaast de gemeentelijke uitkeringsregelingen worden ondergebracht, heeft een impuls gegeven aan de wens van de ISD en de WML om op korte termijn te komen tot een hechtere samenwerking en benutting van elkaars expertise.

2.3 De arbeidsmarkt Ontwikkeling economie De Nederlandse economie is in 2010 langzaam uit het dal gekropen. De economie heeft zijn groeipad weer gevonden. Het herstel is echter nog broos en beperkt. De teruggang van de economie in 2009 wordt voorlopig niet goed gemaakt. Economie groeit weer, maar werkgelegenheid daalt Met vertraging werd de economische terugslag duidelijk in de werkgelegenheid. Zo kwam de economische krimp in 2009 maar gedeeltelijk tot uiting in een krimpende werkgelegenheid. Werkgevers hielden hun personeel tijdens de recessie vaak vast. Dit werd ook mogelijk gemaakt en gestimuleerd door het inzetten van de deeltijd-WW. Daardoor daalde de arbeidsproductiviteit (hoeveelheid economisch product per voltijds werknemer). In 2010 is de situatie andersom en neemt de arbeidsproductiviteit weer toe, waarbij de economische groei gelijk op gaat met een krimpende hoeveelheid banen (op jaarbasis). Voor de economische groei is - gezien de internationaal georiënteerde Nederlandse economie - vooral het forse herstel van de wereldhandel van belang. In 2010 was er een beperkte groei van de uitvoer. Daarmee is het herstel na het crisisjaar 2009 allerminst uitbundig. Consumenten blijven vooralsnog terughoudend in hun uitgaven en bedrijven hebben nog geen behoefte aan uitbreidingsinvesteringen. Daarvoor is de bezettingsgraad van bedrijven nog te laag.


Omdat werkgevers tijdens de economische crisis – ondanks omzetdaling – hun personeel vaak vasthielden, beschikken zij over een forse interne arbeidsreserve. Daardoor kunnen werkgevers in 2010, zelfs bij een toename van productie, met minder personeel toe. Het 1 CPB verwacht dat de economie in 2011 met 1,75 procent groeit .

Ontwikkeling geregistreerde werkloosheid Kijkend naar de ontwikkeling van de werkloosheid dan blijkt dat het aantal NWW-ers lager uit valt dan aanvankelijk werd gedacht. Hiervoor kunnen de volgende oorzaken worden genoemd:  Flexwerkers vingen de eerste klappen op van de crisis.  Veel werkgevers hielden personeel (vakkrachten) vast met het oog op de naderende krapte.  De „deeltijd-WW‟ heeft zijn vruchten afgeworpen.  Scholieren en studenten bleven door het beperkte arbeidsperspectief langer op school.  Werkzoekenden werden ontmoedigd en trokken zich terug van de arbeidsmarkt. De werkloosheidspiek werd in februari 2010 gehaald met een aantal van 526.909 NWWers. Eind december stonden nog 490.497 NWW-ers ingeschreven, een daling van 3% ten opzichte van het voorafgaande jaar. In de Midden-Langstraat zien we ook een piek in februari 2010. Daarna zet zich een daling in. Vanaf oktober 2010 loopt de werkloosheid weer op waarbij de toename in verhouding hoger uitvalt dan landelijk het geval is. Eind 2010 is de werkloosheid ten opzichte van december 2009 in afwijking van de landelijke en provinciale ontwikkeling niet gedaald.

160 150 140 130 120 110 100 90

Mi-Lang. Nrd-Br. Ned. dec 08 feb 09 apr 09 jun 09 aug 09 okt 09 dec 09 feb 10 apr-10 jun-10 aug-10 okt-10 dec-10

toe- en afname in %

ontwikkeling 2009-2010

Bron: UWV december 2010

Hoewel de geregistreerde werkloosheid in de Midden-Langstraat zich de afgelopen twee jaren negatiever afsteekt ten opzicht van de landelijke ontwikkeling is het aantal NWW-ers

1

Bron: CPB concept Kerngegevenstabel CEP 2011 (februari 2011)


in verhouding tot de omvang van de beroepsbevolking gunstig. Eind 2010 stond 6,6% van de Nederlandse beroepsbevolking als NWW-er bij het UWV ingeschreven. Midden-Brabant en de Midden-Langstraat kennen percentages van respectievelijk 5,8% en 5,4%. De volgende grafiek toont de ontwikkeling van de werkloosheid vanaf december 2008 per leeftijdscategorie. De jeugdwerkloosheid kent een grilliger verloop dan de andere leeftijdscategorieën, o.a. als gevolg van het tijdstip waarop schoolverlaters zich op de arbeidsmarkt melden. De jeugdwerkloosheid is vanaf 2009 het hardst toegenomen. Het aantal werkzoekenden jonger dan 27 jaar is in 2010 ten opzichte van december 2009 met 3% gestegen. De categorie 27 tot 45 jaar laat een kleine daling van 2% zien. Dit geldt ook voor de categorie 45-65 jaar. Deze categorie heeft in het algemeen het geringste 2 arbeidsperspectief. Volgens een recente publicatie van het CBS is van de 45- tot 65jarigen die in 2008 geen betaald werk hebben slechts 6,4% een jaar later aan het werk.

Ontwikkeling NWW/leeftijd 180 160

< 27 jr.

140

27-45 jr.

120

> 45 jr. totaal

dec-10

okt-10

aug-10

jun-10

feb 10

apr-10

dec 09

okt 09

aug 09

jun 09

apr 09

feb 09

dec 08

100

Bron UWV december 2010

Kijkend naar de leeftijdsopbouw valt het op dat het aandeel jeugdwerklozen op de beroepsbevolking relatief klein is. Het aandeel van werklozen van 45 jaar en ouder is daarentegen relatief groot. Ten opzichte van Nederland telt het Werkplein MiddenLangstraat 8% meer werkzoekenden uit de laatste categorie. Niet werkende werkzoekenden

12-2008

12-2009

12-2010

Nederland Noord-Brabant Midden-Brabant Werkplein ML Heusden Loon op Zand Waalwijk

416.891 52.730 9.609 2.279 843 469 967

507.796 70.750 12.248 2.819 993 577 1.249

490.497 67.288 11.361 2.840 1.028 541 1.271

Bron UWV december 2008-2010

2

CBS/TNO „Dynamiek op de Nederlandse arbeidsmarkt‟


Mutatie 2010 - 3,4% -4,9% -7,2% +0,1% +3,5% -6,2% +1,8%

< 27 jr. 11% 11% 13% 8% 6% 10% 9%

27-44 jr. 40% 37% 37% 35% 36% 33% 34%

> 45 jr. 49% 52% 50% 57% 58% 57% 57%

Ultimo december 2010 heeft ongeveer 45% van de NWW-ers geen startkwalificatie. Dit zijn personen met basisonderwijs of VMBO als hoogste afgeronde opleiding. Voor een duurzame arbeidsinschakeling is een startkwalificatie veelal noodzakelijk.

Vraag en aanbod Werkgelegenheid Landelijk is de werkgelegenheid in Nederland over 2010 met 0,7% afgenomen. Met een afname van 1,6% daalde de werkgelegenheid in Noord-Brabant het meest. In de Midden-Langstraat lag de daling op het landelijke niveau. Lokaal zien we dat het aantal banen in Waalwijk toeneemt in tegenstelling tot Heusden en Loon op Zand die een daling laten zien. In Heusden bedraagt de daling over de afgelopen twee jaren 4,8%.

Werkgelegenheid

Heusden Loon op Zand Waalwijk

Midden-Langstraat

2006

2007

2008

14240 8320 24120

14460 8720 24810

14520 9020 25280

2009

2010

14390 9020 25510

13830 8700 26070

Bron: Lisa 2010

In 2010 laten de meeste sectoren een afname van de werkgelegenheid zien. De bouw was de grootste relatieve daler met een afname van 4,3%. De werkgelegenheid in de industrie daalde met 3,2%. De transportsector laat met 2,4% ook een forse daling zien. In het algemeen laat de niet-commerciële dienstverlening een positieve ontwikkeling zien. De zorgsector groeide met 2,8% en de sector cultuur en recreatie groeide met 5,5% het hardst.

Ruime arbeidsmarkt De verhouding tussen het aantal openstaande vacatures bij het UWV WERKbedrijf en het aantal werklozen tot en met MBO-niveau, dat korter dan zes maanden werkloos is, wordt door het WERKbedrijf gehanteerd om de spanning op de arbeidsmarkt te berekenen. Als er sprake is van relatief veel openstaande vacatures ten opzichte van het direct beschikbare aanbod, dan is er sprake van een krappe of zeer krappe arbeidsmarkt. Als er relatief weinig vacatures zijn ten opzichte van het aanbod, dan wordt gesproken van ruime of zeer ruime arbeidsmarkt. Halverwege 2008 was er nog sprake van een krappe tot zeer krappe arbeidsmarkt. Eind 2010 was er in Midden-Brabant alleen nog maar sprake van een krapte op het terrein van Openbare orde en veiligheid. Transport wordt als gemiddeld aangemerkt en de overige sectoren als ruim tot zeer ruim. Er zijn dus verhoudingsgewijs zeer veel direct beschikbare werkzoekenden ten opzichte van het aantal openstaande vacatures. Deze vacatures worden vooral op uitzendbasis aangeboden.


Vacatures De top 5 van bedrijfstakken met de meeste openstaande vacatures omvat 80% van alle openstaande vacatures bij het UWV WERKbedrijf. Het gaat om vacatures afkomstig van uitzendbureaus, de gezondheids- en welzijnszorg, de handel, de industrie en de overige dienstverlening. Ongeveer 10% van de vacatures heeft betrekking op elementaire beroepen, 40% op lagere beroepen en 45% van de vacatures is op MBO-niveau. Het aantal openstaande vacatures ligt eind december 2010 15% lager dan ultimo 2009. Van de openstaande vacatures heeft 30% betrekking op personeel in de verzorgende en dienstverlenende beroepen, 29% in de technische en industrieberoepen en 16% in de economisch-administratieve beroepen. De volgende tabel toont de top 5 van beroepen waar de meeste NWW-ers in Midden Brabant werk in zoeken met daarbij het aantal beschikbare werkzoekenden en vacatures.

NWW naar beroep versus openstaande vacatures Top 5 beroepen Productiemedewerker Chauffeur Receptionist / adm. medew. Interieurverzorger Commercieel medewerker

NWW < 6 m. 3.509 416 443 172 246

NWW > 6 m. 5.749 1.269 562 377 298

vacatures 662 22 98 32 46

Bron UWV dec. 2010

2 Verwachting 2011 Voor 2011 verwacht het UWV een bescheiden daling van 2% van het aantal niet werkende werkzoekenden. Er wordt niet uitgegaan van een sterkere daling gelet op de beperkte economische groei. De werkgelegenheid zal zich meer en meer herstellen. Dit leidt tot iets meer uitbreidingsvraag, maar het grootste deel van de vacatures bestaat uit vervangingsvraag. Naast de blijvende groei in zorg en welzijn, horeca en onderwijs zullen de meeste marktsectoren profiteren van de aantrekkende economie. In sommige sectoren zoals industrie, bouw en detailhandel vindt nog geen omslag naar uitbreiding plaats. Het aantal banen zal in Midden-Brabant erg beperkt toenemen, maar nog niet voldoende om het verlies van 2010 goed te maken. Het aantal banen zal vooral toenemen voor middelbaar en hoger opgeleid personeel. Het aantal banen op lager beroepsniveau wordt structureel kleiner in alle sectoren.

2.4 De klanten De trend van 2009, een grote toename als gevolg van de recessie, heeft zich in 2010 en vooral in het eerste halfjaar voortgezet. Het uitkeringsbestand nam fors toe o.a. doordat veel personen voor het bereiken van de maximale uitkeringstermijn WW geen werk kunnen vinden. Het gaat hier om 20% van de instroom. Het totaal aantal uitkeringsgerechtigden steeg in het verslagjaar met 17%. Dit is aanmerkelijk hoger dan de stijging van het landelijke bijstandsvolume van 9%. Een grote stijging van het bijstandsbestand zien we bij


meerdere middelgrote Brabantse gemeenten (Bergen op Zoom 22%, Roosendaal 23%, Oosterhout (30%) en Oss (21%). De bestandstoename manifesteert zich in alle categorieën, maar is het grootst onder jongeren en personen in de leeftijd van 27 tot 45 jaar. Tussen de drie gemeenten zien we verschillen. Bij Waalwijk ligt het accent op de instroom van jongeren (WIJ). In Heusden nam daarentegen het aantal personen van 55 jaar en ouder met maar liefst 29% toe, terwijl Waalwijk een afname laat zien in deze categorie. Personen van 65 jaar en ouder ontvangen vanaf 1 januari 2010 niet langer een gemeentelijke periodieke bijstandsuitkering. Zij vallen onder de „Aanvullende inkomensvoorziening ouderen‟. Deze inkomensregeling wordt uitgevoerd door de Sociale Verzekeringsbank.

Leeftijdsopbouw 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

2009 2010

< 27 jr.

27-45 jr.

45-65 jr.

De ISD deelt zijn klanten in aan de hand van de participatieladder. De plaats op die ladder toont de afstand tot de arbeidsmarkt en de mate van deelname aan de maatschappij en laat tevens zien of er sprake is van een groeiperspectief. In feite geeft de ladder inzicht in de mate van participatie van de klant. Is er sprake van werk, van arbeidsactivering, van sociale activering dan wel maatschappelijke participatie. Of is er sprake van geïsoleerd leven. Periodiek worden de ontwikkelingen van de klant op de ladder in beeld gebracht. In het volgende hoofdstuk leest u daarover meer.

2.5 Klantenparticipatie WWB-kamer Klantenparticipatie is wettelijk geregeld en lokaal uitgewerkt in de Verordening klantenraad gemeenten Heusden, Loon op Zand en Waalwijk. Het doel van de klantenparticipatie is dat burgers en belangenorganisaties invloed kunnen uitoefenen op het beleid van de WWB en daarmee de situatie van klanten van de ISD Midden-Langstraat kunnen verbeteren.


De WWB-kamer vergaderde in 2010 negen keer. Daarnaast worden regelmatig themabijeenkomsten bezocht. Met belangstelling volgt de WWB-kamer de ontwikkelingen rondom de mogelijke hervormingen aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Het bestuur van de ISD wordt gevraagd en ongevraagd geadviseerd over diverse aangelegenheden. Over de bestemming van het overschot op het inkomensdeel 2009 was er sprake van een contrair besluit. Mede gelet op het te verwachten resultaat op het inkomensdeel 2010 en 2011 adviseerde de kamer om de overschrijding van de maximale reserve niet terug te storten aan de gemeenten, maar deze te bestemmen voor ISD gerelateerde activiteiten ter versterking van de activerings- en re-integratiepositie van de ISD-klant. Klanttevredenheidsonderzoek Net zoals in 2009 is met tussenkomst van Stimulansz een onderzoek naar de klanttevredenheid van de uitkeringsgerechtigden gehouden. Van de respondenten ontving 69% langer dan een jaar uitkering. In het algemeen zijn de respondenten redelijk tevreden over de dienstverlening en waarderen deze met een rapportcijfer van 7,11. Het gemiddelde van alle gemeten onderwerpen komt echter uit op 7,38. Ten opzichte van 2009 is de tevredenheid over de afhandeling van bezwaren duidelijk verbeterd. We rekenen dit toe aan de verbeterde voorlichting over de afdoening van bezwaren. Enigszins ontevreden blijven klanten over de afdoening van klachten. Dit geldt ook voor het gebrek aan voldoende privacy aan de balie. Over de werkcoaches en inkomensconsulenten zijn de klanten redelijk goed tevreden. De deskundigheid en bekwaamheid om klanten goed te begeleiden, de duidelijkheid van de gegeven informatie, de inzet en behulpzaamheid en het respect voor de privacy van de klant worden alle redelijk goed beoordeeld. Het meest tevreden zijn de klanten over de tijd en aandacht die aan hen wordt besteed en het nakomen van afspraken. De begeleiding naar werk wordt beter beoordeeld en de tevredenheid over het resultaat van de ondersteuning is duidelijk toegenomen ten opzichte van een jaar eerder. De informatieverstrekking wordt eveneens beter gewaardeerd. Het aantal klanten dat zegt niet goed geïnformeerd te zijn is afgenomen van 12,9% naar 6,7%. De ISD scoort hoog op de snelheid en stiptheid van uitbetalen en de openingstijden.


3. UITVOERING WWB EN AANVERWANTE REGELINGEN In dit hoofdstuk wordt beleidslijn 1 van het Meerjarenbeleidsplan 2008-2011 toegelicht. Deze beleidslijn is als volgt omschreven.

Iedere klant is in beeld, staat op een sport van de werkladder en volgt het daarbij passende traject. Wij hebben de vraagzijde van de arbeidsmarkt goed in beeld en zorgen dat de bemiddelbare klant in contact wordt gebracht met werk en werkgevers.

3.1 Inleiding De uitvoering van de WWB is onze core business en vormt daarmee beleidslijn 1 uit het Meerjarenbeleidplan 2008-2011. Wettelijke ontwikkelingen Op het terrein van de wetgeving die de ISD uitvoert is in 2010 één principiële verandering doorgevoerd. De inkomensregelingen IOAW, IOAZ en BBZ levensonderhoud zijn onder volledige financiële verantwoordelijkheid van de gemeenten gekomen. Dit betekent dat op onderdelen de mogelijkheid tot gemeentelijk beleid verruimd is. Concreet gaat het dan om het sanctionerings- en terugvorderingsbeleid. Deze aanpassingen zijn gedaan en daarbij is zoveel mogelijk afstemming gezocht met de bestaande WWB-regelgeving. Het kabinet heeft nog wel een aantal andere veranderingen aangekondigd. In het bijzonder wordt op deze plaats gemeld dat gewerkt wordt aan een nieuwe regeling voor de onderkant van de arbeidsmarkt. Ook zal de uitkeringsfraude voor het gehele terrein van werk en inkomen harder worden aangepakt. Op het einde van 2010 zijn er twee relevante wetsvoorstellen in behandeling bij de Tweede Kamer: 1. Wetsvoorstel huisbezoek rechtmatigheid uitkering (aantoonplicht voor een alleenstaande aanvrager dat hij echt zelfstandig en alleen woont). 2. Wetsvoorstel vermogenstoets IOAW (invoering van een vermogenstoets voor ste ste personen die tussen hun 50 en 55 werkloos worden).

Inrichting dienstverlening Als gevolg van de sterke toename aan de poort in relatie tot de beheersbaarheid van de apparaatskosten is de dienstverlening onderscheiden in basisdienstverlening en intensieve dienstverlening. De eerste vorm wordt gedragen door de principes van borging van de rechtmatigheid en het voorkomen van uitkeringsafhankelijkheid. De tweede vorm van dienstverlening kent daarnaast de volgende aanvullende elementen: Jaarverslag 2010 ISD Midden-Langstraat Pagina 14 van 65

 het vaststellen van mogelijkheden en eventuele belemmeringen;  het ondersteunen en adviseren bij re-integratie en participatie;  het maken van trajectafspraken;  het inzetten van instrumenten;  regie en monitoring op trajecten inclusief nazorg. Voor beide vormen van dienstverlening geldt verder dat het vizier bovendien gericht is op de zorg voor inkomensondersteuning. Dit houdt o.a. in dat we proactief de mogelijkheden van de bijzondere bijstand en de langdurigheidstoeslag aanbieden. De intensieve dienstverlening was in 2010 primair gericht op personen jonger dan 27 jaar, personen die binnen een jaar kunnen uitstromen naar werk en WWB-ers die onder de inburgering vallen. Daarnaast op een beperkt aantal arbeidsbelemmerden, personen van 55 jaar en ouder en niet-uitkeringsontvangers (Nuo-ers). Voor deze laatste 3 categorieën en jongeren wordt gebruik gemaakt van Europese subsidies. In het verslagjaar hebben we verder het nodige voorwerk gedaan om in 2011 te kunnen starten met een participatiepilot. U leest daarover meer in hoofdstuk 5.

Wij Het verslagjaar was het jaar van de implementatie van de WIJ. Per 1 oktober 2009 is deze wet van kracht geworden. In tegenstelling tot de andere uitkeringsregelingen die gemeenten uitvoeren, is de aanspraak op een inkomensvoorziening WIJ afhankelijk gesteld van de bereidheid van de jongere om een werkleeraanbod te accepteren. Is dat niet het geval dan is er geen recht op een inkomensvoorziening. In zoverre kan deze regeling belemmerend werken op de instroom van jongeren in uitkering. De personen die voor de invoering van de WIJ een WWB-uitkering hadden, zijn in het eerste halfjaar getoetst aan het voldoen aan de voorwaarden van de WIJ. De twee volgende tabellen tonen een aantal relevante kenmerken van de WIJ-doelgroep aan het einde van het jaar. Een behoorlijk deel van de WIJ-jongeren (18%) valt onder de inburgering.

Opleidingsniveau WIJ 100 80 60 40 20 0

MBO/HAVO/VWO LBO/MAVO Basisopleiding Totaal


Heusden Loon op Waalwijk Zand

Geen basisopleiding

Etnische afkomst

Totaal Nederland Somalië Overige

Heusden

Loon op Zand

95 (75%) 31 (74%) 20 (83%) 19 (14%) 6 (14%) 0 (0%) 19 (11%) 5 (12%) 4 (17%) NB 18% van het bestand valt onder de inburgering.

Waalwijk 44 (66%) 13 (19%) 10 (15%)

Aan het einde van het jaar zijn de eerste ervaringen met de uitvoering van de WIJ geëvalueerd en vastgelegd in een notitie met aanbevelingen en uitgangspunten voor een verdere upgrade van de uitvoering. Deze notitie is als bijlage bij het jaarverslag gevoegd. Enkele belangrijke conclusies:  Uit de grote instroom van jongeren zonder startkwalificatie blijkt dat meer aandacht nodig is voor het voorkomen van voortijdig schoolverlaten dan wel een concept dat jongeren de kans biedt alsnog een startkwalificatie te halen.  Risicojongeren of kwetsbare jongeren worden onvoldoende bereikt. Dit vraagt om de ontwikkeling en versterking van een netwerk rondom de jongere.  Diagnostische instrumenten t.b.v. psychische en psychiatrische problematiek zullen moeten worden ingekocht evenals een specifieke motivatietraining voor jongeren.

3.2 Bestandsontwikkeling De in 2009 ingezette toename van het uitkeringsbestand heeft zich in 2010 doorgezet. Vooral het eerste halfjaar kende een hoge instroom. In het beleidsplan 2010-2011 gingen we voor 2010 uit van 475 nieuwe klanten. De instroom is met 561 nieuwe klanten 18% hoger uitgevallen. Van de nieuwe klanten stroomden 161 jongeren in de WIJ. Deze verhouding zien we niet terug in het eindsaldo op 31 december 2010. Het aantal jongeren maakt voor 11% deel uit van het totale bestand. In 2009 was dit nog 16%. De meeste aanvragen zijn afkomstig van personen die de maximale uitkeringstermijn WW hebben bereikt. Het verlies van werk zonder aanspraak op WW, het verlies van een ander inkomen of de beëindiging van huwelijk of relatie zijn andere veelkomende uitkeringsoorzaken. Het aantal IOAW-ers nam toe met 23%. Deze nieuwe instromers hebben een gemiddelde leeftijd van 60 jaar. De volgende grafiek laat over de periode 2004 tot en met 2010 zien hoe de NWW en WWB-cijfers zich landelijk, provinciaal en in de Midden-Langstraat hebben ontwikkeld.


Ontwikkeling NWW en WWB 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0

NWW Nederland

WWB Nederland

NWW Noord-Brabant

WWB Noord-Brabant

NWW Werkplein ML

WWB Werkplein ML

De belangrijkste en ook meest dynamische inen uitstroom doet zich voor bij het WWBen vanaf 2010 ook bij het WIJ-bestand. De tabel hiernaast laat zien hoe de druk aan de poort de laatste twee jaren is toegenomen. Het aantal uitstromers bedroeg het afgelopen jaar 451. Daarvan waren er 119 die tot de doelgroep van de WIJ behoorden. De uitstroom is fors toegenomen. Dat geldt ook voor de uitstroom naar werk die over 2010 ten opzichte van het voorafgaande jaar steeg van 9,7% naar 12,2% van het bestand op 1 januari. De uitstroom was echter onvoldoende om de grote instroom te compenseren. Op het einde van het jaar stond de teller stil op 1.270 uitkeringsgerechtigden. De volgende grafiek geeft een overzicht van de inen uitstroom per gemeente in de afgelopen drie jaren.


Instroom WWB/WIJ als % van het bestand op 1 januari 2010 2009 2008 2007

ISD-ML 0

50

100

uitstroom WWB/WIJ als % van het bestand op 1 januari 2010 2009 2008 2007

ISD-ML 0

50

In- en uitstroom WWB/WIJ per gemeente 300 250 200 150 100 50 0 instroom uitstroominstroomuitstroominstroomuitstroom 2008 2008 2009 2009 2010 2010

Heusden

Loon op Zand

Waalwijk

Als de bestandstoename vergeleken wordt met de ontwikkeling van de werkloosheid dan zien we overeenkomsten. In Nederland is de omvang van het aantal NWW-ers de laatste twee jaren met 19% toegenomen. In Noord-Brabant steeg de werkloosheid in die periode met 28%. De toename in de Midden-Langstraat ligt op 25%. Echter als alleen gekeken wordt naar de ontwikkeling over 2010 dan blijkt dat het aantal NWW-ers landelijk (-2%) en provinciaal (-5%) afneemt, maar in de Midden-Langstraat nog met 1% is toegenomen. Vanaf de start van de ISD Midden-Langstraat (2004) blijkt overigens dat het aantal NWWers in Nederland en Noord-Brabant zich positiever ontwikkelt dan in de Midden-Langstraat. Het aandeel van 45plussers is in de Midden-Langstraat over de afgelopen twee jaar met een stijging van 34% harder toegenomen dan de landelijke stijging van 20%. De werkaanvaardingsmogelijkheden voor deze categorie zijn op dit moment nog minimaal. Een logisch gevolg van de bovenstaande feiten is dat het bijstandsvolume in de regio boven het landelijke gemiddelde zit.

Uitkeringen op 31 december

Totaal WWB WIJ IOAW IOAZ BBZ TOTAAL

Loon op Zand

Waalwijk

2009

2010

2009

2010

2009

2010

2009

2010

1002 29 43 15 0 1089

1066 133 53 16 2 1270 (+17%)

364 6 8 3 0 381

400 42 14 5 0 461 (+21%)

143 6 6 6 0 161

151 24 10 5 1 191 (+19%)

495 17 29 6 0 547

515 67 29 6 1 618 (+13%)


Heusden

Uitkeringen op 31 december 31-12-10

1.270

31-12-09 31-12-08

1.089 917

31-12-07 31-12-06 31-12-05 31-12-04

1.066 1.154 1.243 1.265

3.3 Arbeidstoeleiding en participatie Het beleidsdoel 're-integratie en participatie' kent de werkdoelen: A. Beperking van instroom in de uitkering B. Stimuleren van uitstroom naar werk C. Voorkomen van maatschappelijke uitsluiting.

A. Beperking van de instroom De poortwachtersfunctie Binnen de keten is een werkgeversteam operationeel. Het accountmanagement van de ISD maakt daarvan deel uit. Voordat een werkzoekende wordt verwezen naar de uitkeringsintake, worden de mogelijkheden voor directe bemiddeling nauwlettend bekeken. Naast een toets op de werknemersvaardigheden en het perspectief op de arbeidsmarkt wordt fraudepreventie ingezet om te toetsen of er terecht een beroep wordt gedaan op uitkering. Met deze activiteiten aan de poort is de instroom in 2010 beperkt met 20%. In deze gevallen is er dus geen sprake van een uitkeringsvraag. Work first Net als in de voorgaande jaren wordt work first ingezet als een vorm van diagnose en training. Ook in 2010 verzorgde Sagenn de work first.

B. Uitstroom naar werk In het beleidsplan 2010 zijn we uitgegaan van een uitstroom naar werk van 75 personen. De uiteindelijke uitstroom naar werk bedraagt 134. Daarmee is de uitstroom naar werk als % van het aantal klanten op 1 januari ten opzichte van 2009 met 2,3% gestegen tot 11,3%. Daarnaast zijn er uitkeringsgerechtigden die parttime werken, maar wel uitkeringsgerechtigd blijven. In 2010 werd hiermee 6,2% op de uitkeringslasten bespaard.


Instrumenten Er wordt samengewerkt met meerdere re-integratiebureaus, die via een Europese aanbesteding zijn geselecteerd. Daarmee kunnen we instrumenten zoals work first, detacherings- en participatiebanen, diagnostiek, belastbaarheidsonderzoeken, duale trajecten en jobhunting inzetten, Naast de inkoop van instrumenten/producten verrichten werkcoaches ook zelf re-integratieactiviteiten. De participatieladder Om een goed traject te kunnen afspreken met de klant is het belangrijk dat we onze klanten goed kennen door vooraf een goede diagnose te stellen. Bij het traject dat de klant vervolgens aflegt op weg naar regulier werk of maatschappelijke participatie wordt vanaf 2009 de participatieladder ingezet. Met het gebruik van deze ladder worden de bewegingen op de ladder in beeld gebracht, waardoor meer inzicht ontstaat over de inzet en de resultaten van de re-integratieactiviteiten. In hoofdstuk 5 gaan wij hier verder op in. Het overzicht in de volgende tabel maakt duidelijk dat het merendeel van de uitkeringsgerechtigden de slag naar werk niet op korte termijn kan maken, ook niet als er sprake is van een aantrekkende arbeidsmarkt. Wel zien we op nagenoeg alle niveaus een toenemend aantal personen met groeipotentieel. Dit bevordert de activerings- en reintegratiemogelijkheden. Blijvende investering is nodig om deze personen op een hogere plaats op de ladder te krijgen dan wel hun kennis en vaardigheden op niveau te houden zodat terugval voorkomen wordt en maatschappelijke schadelast wordt beperkt.

Participatieladder

6..Betaald werk regulier 5. Betaald werk met ondersteuning 5. Betaald werk met ondersteuning zonder groeipotentieel 4. Onbetaald werk met groeipotentieel 4. Onbetaald werk zonder groeipotentieel 3. Deelname georganiseerde activiteiten met groeipotentieel 3. Deelname georganiseerde activiteiten zonder groeipotentieel 2. Sociale contacten buiten de deur met groeipotentieel 2. Sociale contacten buiten de deur zonder groeipotentieel 1. Geïsoleerd met groeipotentieel 1. Geïsoleerd zonder groeipotentieel

2009

2010

1% 5% 4% 6% 6% 14% 5% 16% 29% 7% 7%

2% 6% 3% 8% 5% 15% 4% 21% 26% 3% 7%

Intensivering dienstverlening jongeren Ter bevordering van de werkgelegenheid onder jongeren is per 1 september 2010 gestart met het re-integratieproject „Intensivering dienstverlening jongeren‟. Doel is om voor 1 maart 2011 30 jongeren werkervaring op te laten doen voor minimaal een half jaar dan wel hen te bemiddelen naar regulier werk voor minimaal een half jaar. Mikpunt van de dienstverlening zijn jongeren die aangewezen zijn op betaald werk met ondersteuning (detachering, loonkostensubsidie, training, scholing, begeleiding, nazorg) en jongeren die aangewezen zijn op onbetaald werk als opstap naar betaald werk (proefplaatsing, stage, training, scholing). Dit komt overeen met de treden 4 en 5 van de participatieladder.


Financiering van de activiteiten vindt o.a. plaats met de gelden uit het Actieplan jeugdwerkloosheid in combinatie met Europese subsidiegelden (ESF-J). Voor de detacheringen wordt samengewerkt met Sagènn, WML en Randstad. In de laatste 4 maanden van 2010 zijn via dit project 11 jongeren bemiddeld naar werk en 5 jongeren gedetacheerd. ESF-A Een beroep is gedaan op Europese subsidie om de doelgroep arbeidsbelemmerden, niet uitkeringsontvangers (nuo-ers) en 55-plussers te ondersteunen bij hun activering / reintegratie. Het gaat in totaal om 50 personen waarvan de re-integratietrajecten in de periode 1 februari 2010 tot 1 juni 2011 voor 40% ten laste van Europese financiering kan worden gebracht. Eind 2010 telde het project 28 deelnemers. Drie personen zijn in 2010 gaan werken. Detacheringsbanen Vanaf 2008 werken we hiervoor samen met Randstad Rentree, Sagènn en WML. Detacheren is interessant omdat het een zeer belangrijke stap naar regulier werk kan betekenen en omdat het de druk op het I-budget vermindert. Het is echter een kostbaar instrument. Er moet daarom een reëel uitstroomperspectief bestaan. Gelet op de situatie op de arbeidsmarkt en de ontwikkelingen van het re-integratiebudget in de komende jaren is besloten dit instrument in 2010 zeer beperkt in te zetten. Het wordt om deze reden ook niet meer ingezet om de voortrajecten WSW te financieren. In het verslagjaar zijn 6 personen, vooral jongeren, gedetacheerd (zie intensivering dienstverlening jongeren). Dienstencentra Heusden In 2008 is het project Dienstencentra Heusden gestart, specifiek voor personen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Doelstelling van de Dienstencentra was hen te activeren en tegelijkertijd vanuit deze centra inwoners van Heusden die dat nodig hebben te ondersteunen. Per 1 juli 2010 is de projectleiding en de coördinatie van activiteiten met tussenkomst van de gemeente Heusden overgedragen aan De Twern. Op dat moment waren er 12 activeringsmedewerkers actief. Zes personen zijn door deelname aan dit project niet meer afhankelijk van een WWB-uitkering. Voortrajecten WSW Vanaf 2008 is het mogelijk om personen op de wachtlijst WSW een voortraject aan te bieden als voorbereiding op WSW-dienstverband. Het werd niet acceptabel geacht dat personen hun vaardigheden tijdens een lange wachttijd verliezen. Daarom is besloten de voortrajecten WSW te financieren met behulp van het werkdeel. Dit gebeurt in de vorm van een participatietraject, dat met behoud van uitkering wordt gevolgd. In 2010 namen 15 personen deel aan een voortraject. Hiervan zijn er 11 gestart in 2010. Voormalige ID- en WIW-banen Bij de start van de ISD ging 85% van het re-integratiebudget op aan de kosten van de voormalige ID- en WIW. Omdat hierdoor onvoldoende financiële ruimte dreigde voor nieuwe re-integratieactiviteiten, heeft de ISD de financieringstructuur van de voormalige IDen WIW-banen vanaf 1 januari 2005 aangepast. Daarnaast zijn met WML en met de


werkgevers van voormalig ID-ers in het verleden afspraken gemaakt om doorstroom naar regulier ongesubsidieerd werk te bevorderen voor degenen voor wie dat haalbaar werd geacht. Dit heeft geleid tot een aanzienlijke terugloop van de kosten. Het aantal WIW-ers is in het verslagjaar met vier afgenomen. Drie daarvan bereikten de pensioengerechtigde leeftijd. Het vierde dienstverband werd ontbonden in verband met arbeidsongeschiktheid. Van de voormalige ID-ers stroomde 1 persoon uit naar regulier ongesubsidieerd werk en 1 persoon werd gepensioneerd. De kosten van de WIW liggen in 2010 enigszins hoger, omdat kosten over 2009 nog ten laste van 2010 kwamen. De uitstroom zal de komende jaren gering zijn. De kosten nemen dus nog maar beperkt af. Over 2010 komen de kosten uit op 23% van het beschikbare budget. Het oorspronkelijke doel om de kosten van alle voormalige ID- en WIW-banen vanaf 2005 met 10% per jaar terug te brengen is gerealiseerd. In Loon op Zand zijn echter de WIW-kosten met nu 44% van het re-integratiedeel nog onevenredig hoog. De komende drie jaren zullen deze kosten door natuurlijk verloop sterk teruglopen.

Voormalige WIW en ID-werknemers

Totaal WIW ID WIW-uitgaven ID-uitgaven TOTAAL

Heusden

Loon op Zand

Waalwijk

2009

2010

2009

2010

2009

2010

2009

2010

26

22

4

4

11

9

13

11

51

49

13

11

11

11

27

27

641.101

651.026

95.434

93.426

217.420

256.064

328.246

301.536

411.551

372.773

106.333

90.619

80.927

75.739

224.291

206.415

1.052.652

1.023.799

201.767

184.045

298.347

331.803

552.537

507.951

C. Voorkomen van maatschappelijke uitsluiting Elke activiteit op het terrein van activering en re-integratie draagt bij aan het voorkomen van maatschappelijke uitsluiting. Voor zover arbeidsactivering niet haalbaar is, kan maatschappelijke participatie bevorderd worden. Dit kan door toepassing van het (lokale) armoedebeleid inclusief schuldhulpverlening, maar ook door het ontwikkelen van wijkgerichte activiteiten. Gelet op de druk aan de poort had deze doelgroep geen prioriteit in 2010. Wel zijn de nodige voorbereidingen getroffen om in 2011 te kunnen starten met een participatiepilot samen met CZ en Casade. Hiervoor verwijzen wij u naar hoofdstuk 5. Financiën re-integratie en activering Voor de financiering van de re-integratieactiviteiten ontvangt de ISD een deel van het Participatiebudget, het zogenaamde re-integratiedeel. Dit budget was in 2010 samengesteld uit een historisch én een objectief deel. Het historisch deel bedraagt 20% van het budget en is opgebouwd op basis van de re-integratiekosten in 2003 (voornamelijk kosten gesubsidieerde arbeid). De rest is gebaseerd op een objectief verdeelmodel. In dit laatste model spelen factoren als aantal bijstandsontvangers, ww-ers en beroepsbevolking een rol. Het re-integratiedeel is geoormerkt. Overschotten kunnen tot een maximum van 25% van het budget meegenomen worden naar het volgende jaar. Hierdoor kan een


voorziening worden getroffen voor verplichtingen die aangegaan zijn in het begrotingsjaar, maar die ook in het volgende jaar aan de orde zullen zijn. De uitgaven over 2010 van € 3.213.321 zijn lager dan het budget 2010 van € 4.110.060. Omdat dit budget de komende jaren jaarlijks met ongeveer 10% wordt gekort, wordt voorzien dat in de toekomst tekorten gaan ontstaan. In 2010 is daarom getracht zoveel mogelijk mee te nemen naar het volgende jaar. De situatie op de arbeidsmarkt leidde er ook toe dat terughoudend omgegaan is met het inzetten van kostbare re-integratieinstrumenten, zoals detacheringen. Daarnaast zijn middelen gereserveerd voor de start van een participatiepilot die begin 2011 van start is gegaan. Met deze buffer kunnen in 2011 gerichter instrumenten op uitstroom naar werk worden ingezet, zoals loonkostensubsidies. De aantrekkende arbeidsmarkt biedt in 2011 hiervoor reëlere mogelijkheden.

Ontwikkeling kosten re-integratie € 6.000.000 € 5.000.000 € 4.000.000 € 3.000.000 € 2.000.000 € 1.000.000 €2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 W-deel

uitgaven

WIW/ID

3.4 Inkomen Afwikkeling aanvragen Een tijdige afwikkeling van aanvragen is belangrijk. De wetgeving gaat uit van een maximale termijn van acht weken voor alle aanvragen. De ISD stelt zich tot doel aanvragen af te handelen binnen acht weken en 95% binnen vier weken. De klant moet in dat geval zijn gegevens wel volledig en tijdig aanleveren. Als binnen vier weken geen beslissing is genomen, verstrekt de ISD ongevraagd een voorschot. Door de grote instroom is de gemiddelde afhandelingstermijn sterk opgelopen. De eerder geformuleerde kwaliteitseis van vier weken was met een nagenoeg ongewijzigde formatie niet langer reëel en is om die reden gewijzigd in een periode van vijf weken. De afhandelingstermijn voor de periodieke uitkeringen lag in het eerste kwartaal van 2010 op 45 dagen en is in de loop van het jaar teruggebracht naar 38 dagen (5,5 week). Bij aanvragen bijzondere bijstand ligt de termijn op 33 dagen. Volledigheidshalve wordt opgemerkt dat bij overschrijding van de 4 wekentermijn ter voorkoming van liquiditeitsproblemen spontaan een voorschot wordt verstrekt.


Financiën WWB, IOAW, IOAZ en BBZ. Op 1 januari 2010 trad de Wet Bundeling van uitkeringen inkomensvoorziening aan gemeenten (Wet BUIG) in werking. Door de bundeling van uitkeringen dragen de gemeenten een volledige financiële verantwoordelijkheid voor alle uitgaven in het kader van de gemeentelijke inkomensregelingen behalve als het gaat om de middelen voor levensonderhoud van gevestigde zelfstandigen. Ook bedrijfskapitaal in het kader van de BBZ valt niet onder deze wet. Het voorlopige budget is voor 2010 in oktober 2009 vastgesteld op € 14.864.311. In juli 2010 en met de definitieve vaststelling van het budget in oktober 2010 werd het macrobudget en daarmee ook het gemeentelijke budget met bijna 10% naar beneden bijgesteld. Oorzaak hiervan was een bijstelling van de werkloosheidscijfers door het CPB. De werkloosheid werd lager geraamd dat ten tijde van de voorlopige budgetvaststelling. Voor de periode 2008 tot en met 2011 heeft de Minister van SZW met de VNG meerjarenafspraken gemaakt over de ontwikkeling van de WWB en het daarbij horende budget. Deze afspraken zijn van toepassing in zowel goede als in slechte tijden. Als gevolg van de crisis blijkt het werkelijke bijstandsvolume echter onvoldoende aan te sluiten op het bestuursakkoord. De economische crisis heeft volgens Divosa en de VNG een onverwachte impact gehad op het bijstandsvolume en de financiering van de uitkeringen. Zij hebben de Minister daarvoor aandacht gevraagd. Hij staat echter op het standpunt dat het bestuursakkoord onverkort toegepast moet worden. Samen met de gemeente Tilburg hebben Heusden, Loon op Zand en Waalwijk bezwaar gemaakt tegen de budgetbeschikkingen. Hierover is nog geen uitsluitsel. De ontwikkeling van de inkomsten en uitgaven blijkt uit de volgende tabel. In tegenstelling tot voorafgaande jaren is er nu sprake van een aanmerkelijk tekort. Na verrekening met de beschikbare reserve I-deel en een in 2010 aangelegde tijdelijke voorziening van € 266.145 resteert nog een reserve van € 58.110.

Uitgaven gebundelde uitkering

Totaal Budget Uitgaven % budget

Heusden

Loon op Zand

Waalwijk

2010

2010

2010

2010

13.602.125 15.915.753 +117%

4.747.881 6.008.844 +127%

2.026.478 2.395.727 +118%

6.827.766 7.511.182 +110%

Voor zover er sprake is van tekorten op het inkomensdeel kunnen gemeenten een beroep doen op de MAU (meerjarige aanvullende uitkering). In ieder geval moet er dan in de laatste drie jaren een tekort op het inkomensdeel zijn. Is dat niet het geval dan is een aanvraag mogelijk op grond van de IAU (incidentele aanvullende uitkering). Primaire voorwaarde is dat het tekort meer dan 10% van het budget bedraagt. Eventuele honorering van dit verzoek houdt in dat het meerdere boven het tekort van 10% geheel of gedeeltelijk gecompenseerd wordt. Naar verwachting zullen veel gemeenten een beroep doen op deze regelingen. Niet aangegeven kan worden in welke mate compensatie kan plaatsvinden.


3.5 Aanvullende inkomensondersteuning Langdurigheidstoeslag Personen met een inkomen tot 105% van de bijstandsnorm komen in aanmerking voor een langdurigheidstoeslag als zij vijf 5 jaar lang zo‟n inkomen hebben. De grens van 105% is bepaald om te voorkomen dat werkaanvaarding op basis van het minimumloon leidt tot een inkomensverslechtering door het gemis van een aanspraak op langdurigheidstoeslag. De toeslag bedraagt € 499 voor gezinnen, € 449 voor alleenstaande ouders en € 351 voor alleenstaanden. Ten opzichte van het vorige jaar nam het gebruik van de langdurigheidstoeslag met 9% toe. Meer personen voldoen aan de referteperiode.

Langdurigheidstoeslag

Totaal Uitgaven Aantal

Heusden

2009

2010

240.888 538

260.738 589

2009 90.531 205

Loon op Zand

2010 99.063 220

Waalwijk

2009

2010

2009

2010

30.378 72

41.501 90

119.619 261

120.174 279

Bijzondere bijstand Het re-integratiebeleid van de ISD is een van de belangrijkste pijlers van het armoedebeleid. Economische zelfredzaamheid staat immers voorop. Dit is echter niet voor iedereen weggelegd. Daarnaast kunnen ook werkenden met een kleine portemonnee genoodzaakt zijn een beroep te doen op bijzondere bijstand. Bijzondere bijstand is een belangrijke financiële waarborg voor uitkeringsgerechtigden en anderen met een laag inkomen. De afwikkeling van aanvragen vindt plaats bij de ISD. De lokale zorgloketten zijn echter een belangrijke intermediair, vooral voor personen die geen periodieke uitkering ontvangen van de ISD (overige minima). Particulieren en intermediairs kunnen bij hun verkenningen naar inkomensondersteuning inmiddels gebruik maken van de webapplicatie „Bereken uw recht‟. Verder zijn in december 2010 nieuwe beleidsregels door het dagelijks bestuur vastgesteld, die op 1 januari 2011 van kracht zijn. Vereenvoudiging van processen, een administratieve lastenverlichting voor de burger en een eenvoudiger draagkrachtsystematiek zijn enkele kenmerken van deze beleidsregels.

Collectieve zorgverzekering Via VGZ en CZ kan worden deelgenomen aan een collectieve verzekering tegen ziektekosten. Door de collectieve zorgverzekering kan de deelnemer een collectiviteitskorting ontvangen op de basis- en aanvullende zorgverzekering. Door het inzetten van de zorgverzekering wordt beoogd het verstrekken van bijzondere bijstand in medische kosten te beperken. De deelname aan deze regeling is het afgelopen jaar


toegenomen. Het toenemend aantal klanten is hierop uiteraard van invloed. De uitgaven namen beperkt af als gevolg van een lagere gemeentelijke eigen bijdrage.

Kosten bijzondere bijstand t.b.v. de collectieve verzekering

Totaal Uitgaven Aantallen

Heusden

Loon op Zand

Waalwijk

2009

2010

2009

2010

2009

2010

2009

2010

61.953 1.297

52.299 1.441

22.343 466

18.931 529

8.588 180

7.287 209

31.022 651

26.081 703

Zoals de volgende tabel laat zien is het gebruik van de bijzondere bijstand toegenomen. Dit geldt in het bijzonder voor de gemeente Heusden. Ook de kosten stegen. Niet alleen het grotere aantal bijstandsafhankelijke personen speelt hierbij een rol. Voor een belangrijk deel komt dit ook door het oplopen van betalingsverplichtingen op leningen van statushouders. Ook komt het steeds vaker voor dat personen hun inkomen niet meer zelf kunnen beheren en onder bewindvoering worden geplaatst. Deze kosten worden ook door bijzondere bijstand gefinancierd. De schuldenproblematiek neemt verder toe. Het is belangrijk dat vroegtijdig problematische schulden worden gesignaleerd. Dit vormt daarom een standaardonderdeel van de werkintake op het Werkplein. Het Werkplein fungeert als verbindende schakel naar de schuldhulpverlening die door gemeenten vorm wordt gegeven. Schuldpreventie verdient de nodige aandacht. De top 5 van de kostensoorten die tot de hoogste uitgaven leiden zijn: rente/aflossing schulden (12%), overige kosten maatschappelijke zorg (8%), huishoudelijke hulp (7%), overige kosten financiële transacties (5%), maaltijdvoorziening (4%).

Kosten bijzondere bijstand exclusief collectieve verzekering en langdurigheidstoeslag

Totaal Uitgaven Aantallen

Heusden

Loon op Zand

Waalwijk

2009

2010

2009

2010

2009

2010

2009

2010

597.975

905.826

189.738

316.999

115.031

178.278

293.206

410.549

1.563

1.719

462

575

304

353

724

791

3.6 Dienstverlenend handhaven De dienstverlening van de ISD steunt op de principes van dienstverlenend handhaven. Hierbij is zowel aandacht voor het voorkomen van en het passend reageren op oneigenlijk gebruik en fraude. Dienstverlenend handhaven kent de volgende strategische doelstellingen:  Het bevorderen van de nalevingsbereidheid door een vroegtijdige informatieverstrekking.  Het op klantvriendelijke wijze wegnemen van organisatorische belemmeringen ter vergroting van de spontane nalevingsbereidheid (optimaliseren van de dienstverlening).


 

Het zo vroeg mogelijk onderkennen van fraudesignalen waarna passende maatregelen worden genomen. Het feitelijk sanctioneren van misbruik door de klant.

In 2010 hebben we afscheid genomen van de periodieke heronderzoeken. De onderzoeken rendeerde onvoldoende in relatie tot de benodigde tijdsinvestering. Overgegaan is op het houden van signaal- en themaonderzoeken. Verder hebben we de fraudepreventiemedewerker actiever betrokken bij het aanvraagproces levensonderhoud. Het personeel is getraind in klantgericht communiceren, fraudealertheid en het omgaan met agressie. Een aantal werkprocessen is vereenvoudigd en er wordt ingezet op het terugbrengen van afhandelingstermijnen. Door een versterking van de dienstverlening verwachten wij dat klanten eerder hun verplichtingen zullen nakomen. In het verslagjaar kondigde het Kabinet aan met maatregelen te komen die een doeltreffender handhavingsbeleid over de gehele linie van de sociale wetgeving moeten opleveren. In het verslagjaar zijn echter nog geen concrete wijzigingen doorgevoerd.

Repressieve controle Een sterke dienstverlening en een goede relatie met de klant is niet voldoende. Repressieve controle blijft in het kader van de sociale zekerheid noodzakelijk. Tegenover rechten staan verplichtingen, die nagekomen moeten worden. Controle hierop blijft, ondanks het vertrouwen dat we primair in de klant hebben, noodzakelijk. Controle gebeurt door de werkcoach, de inkomensconsulent al dan niet met de inzet van fraudepreventiemedewerker en of sociale recherche. In het verslagjaar zijn de diensten sociale recherche afgenomen van de gemeente Tilburg. Het aantal fraudeonderzoeken bedroeg 54. In 24 gevallen werd daadwerkelijk fraude aangetoond met in 17 gevallen gevolgen voor de uitkering. Dit leidde tot een besparing van € 112.200 en € 149.645 aan terugvorderingen. In twee gevallen is er sprake van een strafrechtelijk onderzoek. In het verslagjaar werd 101 keer een maatregel opgelegd. In de meeste gevallen was er sprake van een schending van de inlichtingenverplichting, het niet voldoen aan de arbeidsplicht of het onttrekken aan een onderzoek. Tien procent van de sancties was het gevolg van verwijtbare werkloosheid.

Dienstverlenend handhaven

Onderzoeken fraudepreventie Onderzoeken sociale recherche Uitgestroomde klanten, waarvan als gevolg van het niet verstrekken van inlichtingen Aantal maatregelen Schending inlichtingenplicht


2008

2009

2010

75 52 424 6%

126 59 271 8%

113 54 451 10%

80 56

116 66

101 45

3.7 Terugvordering en debiteuren Terugvordering van teveel of ten onrechte verstrekte bijstand is sinds de invoering van de WWB een bevoegdheid van de lokale overheid, die binnen de kaders van de wet zelf het terugvorderings- en incassobeleid vorm kan geven. De bevoegdheid legt de ISD zodanig uit dat in principe altijd teruggevorderd wordt en er een betalingsverplichting wordt 3 vastgesteld . De ISD Midden-Langstraat heeft zijn beleid vastgelegd in beleidsregels. Deze beleidsregels behoefden aanpassing als gevolg van de invoering van de WIJ en als gevolg van de invoering van de Wet Buig. Inherent aan de toename van de financiële verantwoordelijkheid was de verruiming van het gemeentelijke beleid op het terrein van de IOAW, IOAZ en BBZ. Er is niet langer sprake van een wettelijke verplichting, maar van een bevoegdheid tot terugvordering. De invulling van deze bevoegdheid is vastgelegd in de „Beleidsregels terugvordering, verhaal en incasso 2010‟. Daarbij is het eerder vastgestelde beleid in het kader van de WWB gevolgd. Als uitgangspunt hierbij geldt dat fraude niet mag lonen en dat ten onrechte betaalde uitkering wordt teruggevorderd. Mogelijkerwijs worden de beleidsregels in 2011 herzien, omdat het huidige kabinet nieuwe uitgangspunten voor het handhavingsbeleid op het terrein van de sociale wetgeving beoogt. In 2010 is € 766.360 afgelost op openstaande vorderingen. Dit is 19,4% van het saldo op 1 januari 2010. In 2009 lag dit percentage op 18,4. Het aantal vorderingen is in 2010 opgelopen van 753 naar 795. De uitstaande BBZ-vorderingen zijn als gevolg van enkele grote kredietverstrekkingen fors toegenomen.

Debiteuren

Saldo

Terugvordering en verhaal WWB Krediethypotheek Leenbijstand BBZ Overige vorderingen

1-1-2010

31-12-2010

3.955.276 2.462.486

4.522.421 2.417.441

407.884

393.975

57.069

68.465

934.963

1.581.723

92.874

60.817

3.8 Bezwaar en beroep Bezwaar Het dagelijks bestuur wordt in het kader van de afdoening van bezwaar- en beroepschriften geadviseerd door de adviescommissie bezwaar en beroep. Werkwijze en bevoegdheden van deze commissie bleven onveranderd. De commissie verantwoordt haar werkzaamheden jaarlijks via een verslag aan het bestuur.

3

Tenzij er sprake is van geringe bedragen (< netto € 100 bij fraudevorderingen en < € 200 bij overige vorderingen).


Het aantal nieuwe bezwaarschriften steeg van 140 naar 150. De bezwaarschriften richten zich vooral tegen terugvorderingen, het intrekken van een uitkering of negatieve beslissingen in het kader van de bijzondere bijstand. In het verslagjaar zijn 157 bezwaarschriften afgewerkt, waarvan er 16% gedeeltelijk of geheel gegrond verklaard zijn. Dit is 5% lager dan in het vorige jaar. De gemiddelde afhandeltermijn van bezwaarschriften lag in 2010 op 9,7 weken. Deze periode is ruimschoots lager dan in 2009 (14 weken) en binnen de wettelijke termijn van 12 weken. Uit het eerste klanttevredenheidsonderzoek is gebleken dat klanten een ander verwachtingspatroon hebben over de snelheid waarmee bezwaarschriften afgehandeld worden. Om een juist perspectief te geven, wordt de klant na ontvangst van een bezwaarschrift uitvoerig geïnformeerd over de manier waarop het bezwaarschrift wordt afgewerkt. Dit heeft de duidelijkheid voor de klant bevorderd. Zowel de werkwijze, snelheid en uitkomst werden bij het tweede klanttevredenheidsonderzoek ruimschoots beter beoordeeld.

Beroep en hoger beroep Van de rechtbank werden 12 uitspraken ontvangen van beroepsschriften die in 2009 ingediend zijn. Drie keer leidde dit tot een gegrondverklaring. Het aantal ingediende beroepschriften in 2010 kwam uit op 17. In 5 beroepszaken werd uitspraak gedaan. In 3 gevallen was er sprake van een gegrondverklaring. Naast het aantal beroepszaken werd 4 keer om een voorlopige voorziening verzocht bij de Rechtbank. In 2 gevallen moet nog uitspraak worden gedaan. Een verzoek is ingetrokken en het andere is niet ontvankelijk verklaard. In 7 gevallen is hoger beroep ingesteld, waarvan een keer door het bestuur van de ISD. De Centrale Raad van Beroep deed uitspraak op 2 (hogere) beroepszaken. Eenmaal leidde dit tot niet ontvankelijkheid en eenmaal tot een ongegrondverklaring.

3.9 Klachten Als een klant zich niet kan vinden in de geboden dienstverlening kan hij een klacht indienen. De interne klachtenprocedure wordt in eigen beheer gedaan. De externe klachtencommunicatie is ondergebracht bij de Nationale Ombudsman. Bij de behandeling van klachten wordt in eerste instantie mediation ingezet om tot een vereenvoudigde afdoening te kunnen komen. Een goed gesprek kan namelijk veel oplossen. In 2010 nam het aantal klachten af van 23 naar 14 klachten, waarvan er twaalf via mediation zijn afgewikkeld. Op het einde van het jaar zijn er nog twee klachten in behandeling. Beide klachten zijn in januari 2011 afgewikkeld. Een klacht is afgedaan via mediation en een klacht is ongegrond verklaard.

3.10 Koers 2010 In het meerjarenbeleidsplan hebben we ons tot doel gesteld alle klanten op te nemen in een klantvolgsysteem, de participatieladder te implementeren en verder te gaan met het


ontwikkelen van die werkwijze en de inzet van instrumenten daarbij, onder meer op basis van eventuele nieuwe inkoop van re-integratie-instrumenten. In 2009 hebben we ten aanzien van de aanschaf van een klantvolgsysteem een pas op de plaats gemaakt. Ontwikkelingen binnen de keten, zowel landelijk als lokaal, gaven daartoe aanleiding. De bestaande systemen zijn waar mogelijk verbeterd en ook in 2010 ingezet. De participatieladder is vanaf 2009 operationeel en geeft ons inzicht in de positie van onze klanten op de arbeidsmarkt. Naast het re-integratiebudget zijn we in de loop van 2010 meer gebruik gaan maken van additionele middelen (Actieplan Jeugdwerkloosheid, Europese subsidies, provinciale subsidie voor de oprichting van HRMsectorservicepunten). De werkgeversdienstverlening is verder gestructureerd. Dit alles zal bevorderen dat we in 2011 bij een aantrekkende arbeidsmarkt effectiever kunnen werken aan een betere participatie van onze klanten. De betere borging van het dienstverlenend handhaven zal daarnaast bijdragen aan een betere beheersing van het inkomensdeel. Gelet op de kabinetsplannen wachten ons ingrijpende veranderingen op het terrein van werk en inkomen. Dit raakt de samenwerking met het UWV WERKbedrijf en met WML. In de loop van 2011 zal duidelijker worden hoe de nieuwe wetgeving er uit gaat zien en hoe we in de regio deze uitdaging gaan oppakken. Gelet op deze ontwikkelingen hebben we de nieuwe inkoop van re-integratie-instrumenten met een jaar uitgesteld.


4. REGIONAAL ARBEIDSMARKTBELEID In dit hoofdstuk wordt beleidslijn 2 van het Meerjarenbeleidsplan 2008-2011 toegelicht. Deze beleidslijn is als volgt omschreven

Wij zijn een belangrijke partner en deskundige speler op het gebied van arbeidsmarktbeleid. Wij adviseren gemeenten en andere spelers en zijn een professioneel uitvoerder van het gemeentelijk arbeidsmarktbeleid. Daarbij hebben wij samen met de partners een integrale dienstverlening ontwikkeld voor zowel werkzoekenden als werkgevers.

4.1 Inleiding In het Meerjarenbeleidsplan 2008-2011 zijn voor het jaar 2010 de volgende doelen geformuleerd:  Wij stemmen ons klantmanagement, de werkladder en het klantvolgsysteem af op de dienstverlening binnen de keten.  Wij gaan ons meer bezighouden met de politieke context. Onze rol moet blijven aansluiten op wat er op politiek gebied gebeurt binnen de 3 gemeenten, ook na de verkiezingen. Onze inspanningen van de afgelopen jaren moeten verder worden gedragen.

4.2 Regionale samenwerking Midden-Langstraat In 2009 heeft de ISD in opdracht van het college van Waalwijk samen met PSW een startnotitie ontwikkeld, waarin een omschrijving wordt gegeven van het regionaal arbeidsmarktbeleid en de bestuurlijke visie daarop. Daarnaast bevatte de startnotitie een aantal concrete activiteiten, waarop onder 4.3 wordt ingegaan. Visie en aandachtspunten met betrekking tot het regionaal arbeidsmarktbeleid zijn in de loop van 2010 na bijeenkomsten van het Platform en de stuurgroep regionaal arbeidsmarktbeleid verder aangescherpt.

4.3 Activiteiten Actieplan jeugdwerkloosheid Met de regio Midden-Brabant is het Actieplan Jeugdwerkloosheid opgesteld, dat de basis vormt voor rijkssubsidiëring in de jaren 2009, 2010 en 2011. Voor 2010 werd als ambitie gesteld om eind 2010 maximaal 2.300 werkloze jongeren te hebben. Dit zijn er uiteindelijk 1.502 geworden. Op basis van het plan zijn 14 projecten opgestart. Deze projecten hebben ruim 300 banen (leer/werkbanen en stages) opgeleverd. Vanuit de Midden-Langstraat zijn o.a. de uitvoering van het projectplan‟ Intensivering dienstverlening jongeren en het project „Sluitende Aanpak‟ mogelijk gemaakt. Het laatstgenoemde project wordt uitgevoerd door Workmate. Workmate richt zich op jongeren tussen de 16 en 23 jaar zonder werk en/of


startkwalificatie uit de gemeenten Heusden, Loon op Zand en Waalwijk. In het kader van de bestrijding van de huidige jeugdwerkloosheid is de doelgroep opgerekt naar jongeren tot 27 jaar. Het Werkplein heeft voor de opvang en begeleiding van jongeren die zich daar als werkzoekende melden de functie van jongerenwerkcoach gecreëerd. Taskforce regionaal arbeidsmarktbeleid Midden-Brabant De Midden-Langstraat participeert met inbreng vanuit, het UWV, de ISD en de gemeente Waalwijk in de Taskforce regionaal arbeidsmarktbeleid Midden-Brabant. Deze werkgroep bestaat uit vertegenwoordigers van de 3 O‟s (overheid, onderwijs en ondernemers). O.a. Universiteit van Tilburg, Avans, ROC, BZW, Efteling en Fuji maken deel uit van de Taskforce. Zie verder 4.4. Arbeidsmarktinformatie 4 Periodiek voorzien het UWV WERKbedrijf en Colo de regio van relevante arbeidsmarktinformatie. ROC‟s en UWV WERKbedrijf wisselen gegevens uit over schoolverlaters. Werkgeversdienstverlening Het Werkplein heeft een actieplan werkgeversdienstverlening opgesteld, waarin opgenomen de functie en rol van de sectorservicepunten die zijn gestart (Zorg) of worden voorbereid (Techniek en Industrie, Logistiek en Transport). Regionale activiteiten ESF-A Ter verhoging van de arbeidsparticipatie worden Europese middelen beschikbaar gesteld om niet uitkeringsgerechtigden, arbeidsbelemmerden en ouderen te activeren en te reintegreren. Voor 50 trajecten is subsidie verkregen. De ISD voert deze activiteiten uit. Sociale Return Social Return is ontwikkeld. Doel hiervan is opleidingsmogelijkheden, werk- of stageplekken te creëren voor mensen die nu langs de kant staan door sociale voorwaarden te stellen in bestekken bij het uitzetten van opdrachten in de markt. Vervolgens wordt de matching van werkzoekenden aan de gecreëerde opleidingsmogelijkheden, werk- of stageplekken begeleid. Met de gemeenten zijn afspraken gemaakt over het opnemen van social returnbepalingen bij gemeentelijke inkoop. Dit is in 2010 bij een achttal aanbestedingen geconcretiseerd. De accountmanager van de ISD volgt en ondersteunt bij de uitvoering, c.q. het plaatsen van deelnemers. Uitwerken voorbeeldfunctie gemeenten als werkgever/stageverlener

4

Colo is de vereniging kenniscentra beroepsonderwijs bedrijfsleven. Colo behartigt de belangen van het bedrijfsleven in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo). Er zijn zeventien kenniscentra die ervoor zorg dragen dat er voldoende nieuw en gekwalificeerd talent instroomt in de bedrijfstak waarvoor zij werken.


Gewerkt is aan een regionale aanpak met als doel een permanente leer- en werkomgeving te realiseren voor vooral de re-integratiedoelgroepen. Gemeenten kunnen hierin een voorbeeldfunctie vervullen. De gemeente Heusden is hiertoe overgegaan. Loon op Zand en Waalwijk nog niet. Participatieladder is ingevoerd en ontwikkeld. Voorbereidingen zijn getroffen voor de start van een participatiepilot. Het programmamanagement is in 2010 uitgevoerd door ISD en PSW. Waalwijk heeft aangegeven dit programmamanagement te gaan overnemen.

4.4 Regionale samenwerking Midden-Brabant Op de schaalgrootte van Midden-Brabant participeert de ISD samen met de gemeente Waalwijk in de Taskforce regionaal arbeidsmarktbeleid Midden-Brabant. In een aantal sessies heeft de Taskforce de hierna genoemde belangrijkste knelpunten in beeld gebracht: 1. Slechte aansluiting onderwijs - arbeidsmarkt 2. Geringe arbeidsparticipatie ouderen 3. Krimpend aanbod werkenden 4. Weinig verantwoordelijkheid en toekomstgerichtheid bedrijven 5. Te weinig regionale samenwerking 6. Gebrekkige re-integratie 7. Niet denken in competenties 8. Eigen verantwoordelijkheid werknemer voor loopbaan en ontwikkeling 9. Beperkte informatie over functioneren arbeidsmarkt 10. Meer flexibiliteit zorg – privé Gekoppeld aan een aantal oplossingsrichtingen worden deze knelpunten in 2011 gepresenteerd aan de bestuurders van de gemeenten uit Midden-Brabant. Vervolgens zal in de loop van 2011 de verdere uitwerking opgepakt worden.

4.5 Koers 2010 Gelet op het voorafgaande kan worden samengevat dat in 2010 verder is gewerkt aan het ontwikkelen van de regionale arbeidsmarkt en het uitvoeren van het activiteitenplan. Het programmamanagement zal in 2011door Waalwijk worden uitgevoerd.


5. PARTICIPATIE De derde beleidslijn in het Meerjarenbeleidsplan van de ISD richt zich op participatie en is als volgt omschreven.

Wij weten goed wat onze mogelijkheden zijn op het gebied van participatie, welke taken en rollen wij hierin willen vervullen en dat onze mogelijkheden daarin worden erkend en benut. Ook voor mensen met een beperkte arbeidsproductiviteit kan zo optimaal mogelijk gezocht worden naar passende arbeidsmogelijkheden of maatschappelijke participatie als eerste opstap naar een passende arbeidsmogelijkheid.

5.1 Inleiding In het Meerjarenbeleidsplan 2008-2011 is voor het jaar 2010 tot doel gesteld om te starten met het ontwikkelen van beleid op het gebied van participatie.

5.2 Participatiepilot In 2010 is de fundering gelegd voor een participatiepilot die in 2011 ten uitvoer zal worden gebracht. Voor de uitvoering van deze pilot werkt de ISD samen met zorgverzekeraar CZ en woningcorporatie Casade. Deze partijen willen gezamenlijk investeren in een integrale aanpak van wonen, zorg en werk om de maatschappelijke participatie te bevorderen. De projectleiding wordt daarom door cofinanciering gedragen. Een hogere maatschappelijke participatie is de opstap naar een vorm van vrijwillige, gesubsidieerde of reguliere arbeid. Naast re-integratie en participatie, leidt dit ook tot een afnemend beroep op zorgvoorzieningen en er is een positieve invloed op leefgebieden zoals „gezondheid‟ en „wonen‟. Doel pilot Het project is gericht op een hogere participatiegraad van de groep met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Hiertoe wordt efficiënt en effectief gebruik gemaakt van de samenwerkingsmogelijkheden in het netwerk (de uitvoerende trajectaanbieders en behandelde instanties en instellingen). Gecommuniceerd wordt daarbij met gebruikmaking van de Participatieladder. Verder wordt een betere samenwerking beoogd, gericht op de inbreng van kennis en het gezamenlijk ontwikkelen van een model dat (maatschappelijk) rendement oplevert ten aanzien van de kosten van re-integratie, participatie, zorg en leefbaarheid/veiligheid in de wijk. Vanuit de betrokken organisaties zijn daarnaast de volgende specifieke doelstellingen geformuleerd: Casade  Sociale stijging van mensen met een ondersteuningsvraag op de participatieladder.




Nieuwe verbindingen tussen mensen met een ondersteuningsvraag, buurtbewoners en professionals waardoor mensen met een ondersteuningsvraag mee kunnen doen in de samenleving.

CZ  Betere gezondheid door een effectieve integrale (maatschappelijke) samenwerking op het gebied van wonen, zorg en welzijn. ISD  Inzicht in effectiviteit van de inzet van instrumenten.  Uitbreiding van de handelingsalternatieven van de ISD (maatwerk).  Beperking van de uitkeringslasten. Doelgroep Tot de doelgroep behoren inwoners van de Midden-Langstraat die bij CZ (collectief) verzekerd zijn, huurders van Casade, tot de WWB-doelgroep behoren en op de participatieladder op trede 1, 2, 3 of 4 staan. Voor deze personen blijkt economische onafhankelijkheid (en klassieke re-integratie) op korte termijn te hoog gegrepen. Sommigen hebben begeleiding nodig om maatschappelijk actief te worden. Anderen moeten eerst geholpen worden met schuldenproblematiek, psychische belemmeringen of verslaving. In de praktijk is bij deze klantengroep veelal sprake van multiproblematiek. Uit onderzoek blijkt dat ruim 92% van deze klanten door actieve begeleiding en behandeling, verbeterd maatschappelijk kan participeren. Een belangrijk deel kan naar verwachting binnen 24 maanden terugkeren naar het niveau van reguliere re-integratie. Voor de uitvoering van het project sluit de ISD samenwerkingsovereenkomsten met lokale welzijns- en zorginstellingen en de drie gemeentelijke WMO-afdelingen. De huidige reintegratiepartners krijgen de gelegenheid daarbij aan te sluiten. Er worden 80 klanten gelijktijdig actief begeleid. Ten gevolge van klantverloop worden ongeveer 160 klanten geselecteerd en 115 klanten begeleid/bediend. In 2011 ligt de nadruk op de klantbegeleiding. In 2012 volgt de effectmeting, evaluatie en structurele implementatie in de bestaande structuren.

5.2 Activeringsproject Heusden. In december 2007 is, in samenwerking met RadarAdvies, in Heusden in twee wijken het project Activerings- en Dienstencentrum (ADC) gestart. We doen dat samen met de gemeente Heusden. In eerste instantie was het een pilot van 18 maanden. Per 1 juli 2009 is de projectperiode met 6 maanden verlengd om het project de kans te geven zich verder te verankeren en te positioneren in de bestaande infrastructuur. Begin 2010 is de projectleiding en –coördinatie door de ISD overgenomen om vervolgens per 1 juli 2010 en met tussenkomst en onder verantwoordelijkheid van de gemeente Heusden te worden overgedragen aan welzijnsorganisatie De Twern.


5.3 Koers 2010 Met behulp van de participatieladder hebben we meer inzicht verkregen in de mate van participatie van de klant en het al dan niet aanwezig zijn van groeipotentieel. In het afgelopen jaar was er nog onvoldoende capaciteit beschikbaar om te starten met een participatiepilot conform de uitgangspunten die in 5.1 zijn genoemd. Wel heeft dit ons de gelegenheid geboden om samenwerkingspartners te zoeken die een gedeeld belang hebben bij het activeren van personen met een erg grote afstand tot de arbeidsmarkt en hiervoor afspraken te maken. Met een beperkte groep zal in 2011 worden gestart. In 2012 zullen de effecten van de pilot zichtbaar worden. Met het oog op de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt, o.a. een toenemende vergrijzingsproblematiek kan de pilot de basis worden om een groep personen die nu ogenschijnlijk geen perspectief heeft wèl naar vermogen te kunnen laten meedoen op de arbeidsmarkt.


6. DIENSTVERLENING VAN EN VOOR DERDEN Bij de totstandkoming van de ISD zin afspraken gemaakt om een aantal taken op dienstverleningsbasis af te nemen dan wel te gaan verzorgen voor de gemeenten Heusden, Loon op Zand en Waalwijk. Nadien zijn er ook samenwerkingsafspraken gemaakt met WML.

6.1 Dienstverlening door gemeenten Automatisering Voor de bedrijfsvoering van de ISD wordt gebruik gemaakt van het automatiseringsplatform van de gemeente Heusden.

Overige dienstverlening Met Waalwijk is een dienstverleningsovereenkomst aangegaan die betrekking heeft op: ▪ Huur kantoorruimte, service- en huisvestingsdiensten; ▪ Facilitaire dienstverlening (postbezorging) ▪ Personeel en organisatie (personeelsadministratie, salarisadministratie, p & o-advies)

6.2 Dienstverlening door WML WML levert de volgende diensten: ▪ Catering in het 'Werkplein Midden-Langstraat' ▪ Personele diensten in het kader van toezicht, communicatie en personeel en organisatie. ▪ Ondersteuning bij de vormgeving van het P&O-beleid. ▪ Daarnaast is WML opdrachtnemer van re-integratie- en activeringsdiensten. Een verdere samenwerking met WML wordt beoogd. Gelet op de diverse plannen die er zijn om te komen tot een herformulering van de dienstverlening aan personen met een Wajong-uitkering, een uitkering in het kader van de gemeentelijke uitkeringsregelingen en WSW-geïndiceerden is verdere samenwerking noodzakelijk. Daarnaast kan kostenreductie worden bereikt. In het verslagjaar hebben beide organisaties samen een verkennend onderzoek naar de gewenste samenwerking opgestart. Deze ontwikkeling past in de discussie die de drie colleges voeren over intergemeentelijke samenwerking.

6.3 Dienstverlening voor gemeenten In 2010 heeft de ISD voor de drie gemeenten een aantal taken verzorgd op het terrein van de WMO, het lokale minimabeleid en de Wet inburgering. De volgende tabel geeft hierin meer inzicht.


Heusden

Dienstverlening voor gemeenten

Loon op Zand

Waalwijk

5

Bezwaar en beroep WMO Administratie minimabeleid Bezwaar en beroep minimabeleid Wet Kinderopvang Wet Inburgering Bezwaar en beroep inburgering

X

X X X X

X X X

X X X

Bezwaar en beroep WMO /minimabeleid Voor Loon op Zand verzorgt de ISD de behandeling van bezwaar- en beroepschriften in het kader van de WMO en het minimabeleid. Daarnaast wordt het secretariaat van de betreffende adviescommissie verzorgd. In het verslagjaar zijn 16 bezwaarschriften afgehandeld.

Wet kinderopvang De wet kinderopvang biedt een financiële ondersteuning in de kosten van kinderopvang voor personen die behoren tot de gemeentelijke doelgroep voor re-integratie of inburgering. Personen die tot deze categorieën behoren, maakten in 2010 meer gebruik van kinderopvang.

Uitgaven kinderopvang

Totaal Uitgaven Aanvragen

Heusden

Loon op Zand

Waalwijk

2009

2010

2009

2010

2009

2010

2009

2010

32.267 45

41.480 69

15.502 18

20.527 29

6.850 7

4.200 7

9.915 20

16.753 33

Wet inburgering Op grond van deze wet zijn de volgende personen van 18 tot 65 jaar inburgeringsplichtig: 1. Nieuwkomers: Iedere vreemdeling die op 1 januari 2007 een Win-traject volgde en iedere vreemdeling die vanaf 1 januari 2007 zich in Nederland heeft gevestigd, hier duurzaam wil verblijven en een verblijfsdocument heeft. 2. Oudkomers: Mensen die zich voor 1 januari 2007 in Nederland hebben gevestigd en niet aantoonbaar kunnen maken dat ze voldoende kennis hebben van de Nederlandse taal en samenleving. 3. Geestelijke bedienaren. Het inburgeringsprogramma wordt afgesloten met een examen waarbij de Nederlandse taal en de kennis van de Nederlandse samenleving wordt getoetst. Onder voorwaarden is er geen sprake van een inburgeringsplicht of is er een vrijstelling van deze plicht.

5

Inclusief het secretariaat van de bezwaarcommissie Loon op Zand


Over de uitvoering van de inburgering zijn samenwerkingsafspraken gemaakt met Heusden, Loon op Zand en Waalwijk, die de beleidsverantwoordelijkheid dragen. De beoogde koppeling tussen het inburgerings- en het re-integratiebeleid hebben we daardoor kunnen afstemmen met de ISD-gemeenten. De taakstelling 2010 is bepaald op 162 trajecten. De realisatie is uitgekomen op 167 trajecten, waarvan 38 alfabetiseringstrajecten. Inburgeraars worden doorgeleid naar aanbieders van 6 inburgeringstrajecten .

6

Heusden, Loon op Zand en Waalwijk hebben hiervoor een contract gesloten met Fourstar, Capabel Taal en het ROC Midden-Brabant.


7. RESUMÉ

Algemeen Bij de totstandkoming van het Meerjarenbeleidsplan 2008-2011 zijn de volgende uitgangspunten geformuleerd:  Alle klanten een aanbod op weg naar werk;  De klant is het vertrek van de dienstverlening;  Investeren op een vraaggerichte werkgeversbenadering samen met de ketenpartners;  Een proactieve rol voor de ISD aan de onderkant van de arbeidsmarkt;  Investeren op participatie;  Denken vanuit integrale kwaliteit. Zoals u uit de vorige hoofdstukken kunt opmaken, hebben wij onze koers in 2010 vervolgd op basis van deze uitgangspunten. De situatie op de arbeidsmarkt en het daarmee samenhangende grotere beroep op de dienstverlening van de ISD heeft ons genoodzaakt onze re-integratieondersteuning voor een groot gedeelte te beperken tot de meest kansrijke groepen. Op een aangepaste manier hebben we desondanks ook verder kunnen werken aan beleidslijn drie uit het meerjarenbeleidsplan. De situatie op de arbeidsmarkt verbetert enigszins, maar niet zodanig dat een wezenlijk deel van ons bestand een goed arbeidsperspectief heeft. In tegenstelling tot in 2010 zien we door de enigszins aantrekkende arbeidsmarkt wel mogelijkheden om tot een hogere uitstroom te komen. Daarvoor is het nodig dat we de relatie met werkgevers verder versterken. Ook zullen we het (dure) instrument arbeidsdetachering meer dan nu het geval is gaan inzetten. Dit ter vergroting van het arbeidsperspectief van de belanghebbende en ter verkleining van het verschil tussen het rijksbudget en de uitkeringsuitgaven. De financiering van de WWB loopt door de crisis niet meer in de pas met de reële ontwikkeling van het uitkeringsvolume. Het Rijk houdt vast aan het bestuursakkoord dat in 2007 is afgesloten, waarbij is afgesproken dat de overeengekomen financiering zowel in goede als in slechte tijden niet aangepast wordt. Net zoals in 2010 het geval was, zal 2011 naar de huidige opvattingen met een negatief resultaat worden afgesloten en zullen de gemeenten volledig verantwoordelijk zijn voor een tekort. Tot slot merken wij op dat de ketensamenwerking met UWV Werkbedrijf in een ander daglicht komt te staan. Afgaande op recente informatie zal er een einde komen aan de beoogde integrale dienstverlening met het UWV Werkbedrijf. Deze organisatie zal zich gaan herinrichten en de dienstverlening meer en meer digitaal aanbieden. De reintegratieondersteuning zal nog maar voor een beperkte doelgroep voorbehouden zijn. Het is de vraag of de voorzichtig aantrekkende arbeidsmarkt kan voorkomen dat het verhoogde risico op doorzakken van een WW- naar een gemeentelijke uitkering door deze veranderingen ongedaan gemaakt dan wel verkleind kan worden. Versterking van de samenwerking van de WML is in het licht van de toekomstige Wet Werken naar Vermogen aangewezen en biedt daarnaast besparingsmogelijkheden.


8. BIJLAGEN

1.

Detailgegevens m.b.t. Re-integratie

Perceel 1: Werkgeverschap voor klanten met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Contractpartners: Randstad HR Solutions BV, WML en Sagènn Re-integratie BV Aantal nieuwe trajecten: 22 Perceel 2: Alleenstaande ouders met thuiswonende kinderen. Contractpartner: FiTh. Aantal nieuwe trajecten: 0 Perceel 3: Participatie- en activeringsplaatsen. Contractpartners: Alexander Calder, R.O.C. Midden-Brabant, WML Aantal nieuwe trajecten: 57 Perceel 4: (Deel-)Trajecten inclusief Jobhunting. Contractpartners: Alexander Calder, Randstad HR Solutions BV, FRAME BV, Salto Depiro BV, Intec BV Aantal nieuwe trajecten: 52 Perceel 5: Nieuwe instroom en/of zittend bestand op basis van het Workfirst principe. Contractpartner: Sagènn Re-integratie BV Aantal nieuwe trajecten: 59 Perceel 6: Herijking uitkeringsgerechtigden met vrijstelling van sollicitatieverplichting en belastbaarheidsonderzoeken. Contractpartner: FRAME BV Aantal nieuwe trajecten: herijking 94, belastbaarheidsonderzoeken 31 Naast inkoop op de bovenstaande percelen (uitbesteding) zijn er nog maatwerktrajecten ingekocht bij diverse aanbieders van re-integratieproducten. Ook verricht de ISD zelf de nodige re-integratie-inspanningen. Zo heeft de ISD voor 51 nieuwe klanten jobhunting ingezet. Het aantal afgesloten (beëindigde) trajecten of activiteiten bedraagt 229. Vaak krijgt een traject/activiteit een vervolg met een ander traject/activiteit. Het percentage werkaanvaardingen uit trajecten komt uit op 16%. 2.

Evaluatie WIJ


Evaluatie WIJ 1 januari 2011


INHOUDSOPGAVE Woord vooraf ............................................................................................ 4 1. Conclusies.................................................................................... 5 Regionaal arbeidsmarktbeleid ................................................................ 5 Participatie .............................................................................................. 5 2. De ISD en zijn omgeving...................................................................... 6 2.1 De organisatie .................................................................................. 6 2.2 De keten ........................................................................................... 7 2.3 De arbeidsmarkt ............................................................................... 7 2.4 De klanten ...................................................................................... 11 2.5 Klantenparticipatie .......................................................................... 12 3. Uitvoering WWB en aanverwante regelingen .................................. 14 3.1 Inleiding .......................................................................................... 14 3.2 Bestandsontwikkeling ..................................................................... 16 3.3 Arbeidstoeleiding en participatie ..................................................... 19 3.4 Inkomen .......................................................................................... 23 3.5 Aanvullende inkomensondersteuning ............................................. 25 3.6 Dienstverlenend handhaven ........................................................... 26 3.7 Terugvordering en debiteuren ........................................................ 28 3.8 Bezwaar en beroep......................................................................... 28 3.9 Klachten.......................................................................................... 29 3.10 Koers 2010 ................................................................................... 29 4. Regionaal arbeidsmarktbeleid .......................................................... 31 4.1 Inleiding .......................................................................................... 31 4.2 Regionale samenwerking Midden-Langstraat................................. 31 4.3 Activiteiten ...................................................................................... 31 4.4 Regionale samenwerking Midden-Brabant ..................................... 33 4.5 Koers 2010 ..................................................................................... 33 5. Participatie .......................................................................................... 34 5.1 Inleiding .......................................................................................... 34 5.2 Participatiepilot ............................................................................... 34 5.2 Activeringsproject Heusden. ........................................................... 35 5.3 Koers 2010 ..................................................................................... 36 6. Dienstverlening van en voor derden ................................................ 37 6.1 Dienstverlening door gemeenten .................................................... 37 6.2 Dienstverlening door WML ............................................................. 37 6.3 Dienstverlening voor gemeenten .................................................... 37 7. Resumé ............................................................................................... 40 8. Bijlagen ............................................................................................... 41 1. Detailgegevens m.b.t. Re-integratie .............................................. 41 2. Evaluatie WIJ ................................................................................ 41 1. Inleiding ...................................................................................... 45 1.1 Evaluatie WIJ .................................................................................. 45


1.2 Leeswijzer ....................................................................................... 45 2. Rijksbeleid .......................................................................................... 46 2.1 Ontstaansgeschiedenis WIJ ........................................................... 46 2.2 Kern van de WIJ ............................................................................. 46 2.3 Het werkleerrecht............................................................................ 47 2.4 Doelstelling van de WIJ .................................................................. 47 2.5 Inhoud van de WIJ .......................................................................... 48 2.6 Financieringssystematiek ............................................................... 49 3. De jongere en de arbeidsmarkt ......................................................... 51 3.1 Ontwikkeling (jongeren)werkloosheid ............................................. 51 3.2 Niet werkzoekende jongeren naar opleidingsniveau ...................... 52 3.3 Actuele ontwikkelingen op de arbeidsmarkt .................................... 53 3.4 Regionale visie ............................................................................... 53 3.5 Activiteiten en projecten Midden-Langstraat .............................. 54 4. De ISD en de WIJ ................................................................................ 56 4.1 De implementatie in beeld .............................................................. 56 4.2 Van WWB naar WIJ ........................................................................ 57 4.3 Ervaringen van werkcoaches .......................................................... 57 4.4 Ambities op korte termijn ................................................................ 59 4.5 Ambities op langere termijn ............................................................ 59 4.5 Wat missen we? ............................................................................. 59 4.6 Aantallen......................................................................................... 60 4.7 Resultaten afgezet tegen aanname van het kabinet ....................... 61 5. Resumé ............................................................................................... 62 5.1 Werk voor inkomen werkt! .............................................................. 62 5.2 De WIJ zorgt niet voor beter bereik van risicojongeren of kwetsbare jongeren................................................................................................ 62 5.3 Actiepunten ..................................................................................... 62 3. Verklarende woordenlijst / lijst van afkortingen ................................ 64


1. INLEIDING Op 1 oktober 2009 is de Wet investeren in jongeren (WIJ) in werking getreden. De uitvoering van deze wet is via een aanpassing van de Gemeenschappelijke regeling ISD Midden-Langstraat bij de ISD Midden-Langstraat onder gebracht. 1.1 Evaluatie WIJ De WIJ functioneert nu ruim een jaar. In een eerder stadium is afgesproken om de uitvoering van de WIJ te evalueren. Vooruitlopend op het jaarverslag 2010 schetsen wij daarom in deze notitie een beeld van de uitvoering van de WIJ. Hiermee wordt inzicht geboden in de wijze waarop de ISD de wet uitvoert. De evaluatie is beperkt tot de ervaringen van medewerkers van de dienst zelf. Er is geen onderzoek gedaan onder het subject van de dienstverlening, de jongeren, naar hun zienswijze op de geboden dienstverlening. In de evaluatie worden geen landelijke ontwikkelingen betrokken. Hierover is gelet op de relatieve korte bestaansduur van de wet onvoldoende informatie beschikbaar. Ook is niet bekend of de invoering van de WIJ invloed heeft gehad op het aantal jongeren dat zich niet meldt, doordat niet de inkomensvoorziening maar het werkleeraanbod centraal staat. Dit betekent dat een goede vergelijking met de aanname van het toenmalige kabinet over de effectiviteit van de WIJ niet mogelijk is. Het kabinet gaat namelijk uit van de potentiële doelgroep tussen 18 en 27 jaar, terwijl de ISD de informatie alleen kan baseren op de jongeren die zich concreet melden. Ook het Ministerie van SZW heeft de eerste uitvoeringservaringen nog niet geëvalueerd. Dit staat gepland voor het najaar 2011. 1.2 Leeswijzer De notitie is als volgt opgebouwd. In het volgende hoofdstuk gaan we in op het rijksbeleid en welke veronderstellingen daaraan zijn gekoppeld. In hoofdstuk 3 gaan we in op de positie van de jongere op de arbeidsmarkt. In hoofdstuk 4 belichten we de uitvoering van de WIJ door de ISD en tot sluiten we in hoofdstuk 5 af met een resumé en een aantal aanbevelingen.


2. RIJKSBELEID

Voor een goed begrip van de totstandkoming van de wet, de doelstelling en de meest relevante kenmerken ervan en niet te vergeten de financiering van de uitvoering wordt in dit hoofdstuk nadere informatie geboden. 2.1 Ontstaansgeschiedenis WIJ De Wet investeren in jongeren (WĲ ) is op 1 oktober 2009 van kracht geworden. De totstandkoming van deze wet vindt zijn oorsprong in het coalitieakkoord van het kabinet Balkenende IV, in 2007. De nieuwe wet is een van de onderdelen van een pakket aan maatregelen om de participatie van jongeren op de arbeidsmarkt en in de samenleving te verbeteren. Naast de invoering van de WĲ zijn, mede als antwoord op de gevolgen van de economische crisis, regionale plannen ontwikkeld voor de aanpak van jeugdwerkloosheid. De WĲ is een relatief nieuwe wet. Als argument voor de invoering van deze wet heeft de toenmalige staatssecretaris Ahmed Aboutaleb zijn politieke ambities in die tijd in een debat met de Kamercommissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid in 2008 als volgt verwoord: „Ik wil niet langer staatssecretaris zijn van jongeren in de bijstand.‟ Het doel van het kabinet was om meer jongeren op school te houden om ze hun diploma te laten behalen, of jongeren duurzaam op de arbeidsmarkt te plaatsen. De wetgever wilde de jongeren uit de bijstand en de gedachte aan bijstand uit de jongeren halen. Het kunnen aanvragen van een uitkering zonder dat daar een tegenprestatie aan was gekoppeld, zoals in de vorm van deelname aan een traject gericht op arbeid, was naar het oordeel van het kabinet geen gewenste situatie. Jongeren zouden eerder moeten starten met een traject gericht op werk en daarvoor was volgens het kabinet een nieuwe wet noodzakelijk. Vanuit vakbonden, jongerenorganisaties en vanuit gemeenten is nogal wat verweer geweest tegen de invoering van de WIJ. Gemeenten gaven daarbij aan dat al ingezet werd om een snelle uitstroom naar werk of terugkeer naar school. Ook gaven veel gemeenten aan dat het hen veelal aan de mogelijkheden ontbreekt om jongeren om op ieder gewenst moment terug te laten keren naar school. Veel van de ROC‟s kennen namelijk slechts één of hooguit twee instroommomenten per jaar. Daarnaast blĳken werkgevers in lang niet alle gevallen bereid om (kwetsbare) jongeren een duurzame plek op de arbeidsplaats aan te bieden. 2.2 Kern van de WIJ Met de inwerkingtreding van de WĲ is het voor jongeren onmogelijk geworden om bijstand te verkrijgen. Tegelijkertijd verplicht de wet gemeenten om jongeren die zich melden voor hulp bij de terugkeer naar school of bij het zoeken van werk, een werkleeraanbod te doen. De WĲ verplicht gemeenten om jongeren van 16 tot 27 jaar die zich melden, een aanbod te doen. Dit kan een baan zijn, een vorm van scholing, of een combinatie van beide, afgestemd op de situatie van de jongeren. Wanneer jongeren van 18 jaar en ouder het aanbod niet accepteren, komen zij niet in aanmerking voor een inkomensvoorziening. In de andere gevallen is een tijdelijke inkomensvoorziening mogelijk. Jongeren die niet in staat zijn om verder te leren of aan het werk te gaan, krijgen een vergoeding voor levensonderhoud die vergelijkbaar is met de uitkeringsnormen WWB.


Met de WIJ wordt vooral gemikt op jongeren zonder startkwalificatie, omdat die het meest kwetsbaar zijn en weinig perspectief hebben op de arbeidsmarkt. Op basis van het project „Iedereen doet mee‟ werd beoogd mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt aan de slag te helpen, daardoor de arbeidsparticipatie te vergroten en te komen tot een beter functionerende arbeidsmarkt. Deze inzet versterkte de sluitende aanpak voor schoolverlaters en jeugdige werklozen. Dit was naar de mening van het kabinet nog onvoldoende het geval. Landelijk gezien, kreeg ongeveer de helft van de jongeren, naar het oordeel van het kabinet, niet binnen een halfjaar ondersteuning bij re-integratie. In bewoordingen van het toenmalige kabinet het hiaatpercentage. Dit hiaatpercentage lag voor jongeren die niet voor een WWB-uitkering in aanmerking kwamen, maar wel een beroep deden op ondersteuning naar werk, rond de 70 procent. Het terugdringen van het hiaatpercentage was een van de belangrijkste redenen voor de invoering van de wet. 2.3 Het werkleerrecht Aanvankelijk werd ingezet op een leerwerkplicht. Uiteindelijk is het werkleerrecht in de wet opgenomen. Dit impliceert dat er geen algemene meldplicht voor jongeren ingevoerd is. Aangenomen wordt dat jongeren die niet economisch zelfstandig zijn zich bij de gemeente zullen melden. In artikel 6.3.4. van de Memorie van Toelichting van de WĲ wordt echter ook expliciet aandacht besteed aan de niet-melders. Het kabinet is zich ervan bewust dat juist de inactieve jongeren door het ontbreken van de meldplicht niet allemaal zullen worden bereikt en dat er niet in één keer een volledig sluitende aanpak zal kunnen worden gerealiseerd. Het staat gemeenten vrĳ om eigen initiatieven te ondernemen gericht op het bereiken van de niet-melders. 2.4 Doelstelling van de WIJ Met de invoering van de wet is beoogd om de duurzame arbeidsparticipatie onder jongeren tot 27 duurzaam te bevorderen. Door het vergroten van de arbeidsparticipatie wil het kabinet kunnen voldoen aan de groeiende vraag naar arbeid van de komende decennia. Daarnaast wil het kabinet de kosten die gepaard gaan met jeugdwerkloosheid en voortijdig schoolverlaten terugdringen. Werkloosheid gaat gepaard met directe kosten, als uitkeringen en ombenutte potentiële productie. Voortijdig schoolverlaten leidt er vaak ook toe dat jongeren geen vaste plek op de arbeidsmarkt kunnen verwerven en een groter werkloosheidsrisico lopen, soms zelfs met een structureel karakter. Het vergroten van de arbeidsparticipatie van jongeren zou er verder voor moeten zorgen dat jongeren beschermd werden tegen problemen zoals armoede, sociale uitsluiting, criminaliteit en integratieproblemen. Tot slot gaat het kabinet ervan uit dat niet alleen de jongeren zelf, maar ook hun eventuele kinderen uiteindelijk profiteren van de sociaal-economische ontwikkelingen en dat daarmee de cultuur van armoede kan worden doorbroken. Om de duurzame arbeidsparticipatie te bevorderen is het volgens het kabinet noodzakelijk om het aantal voortijdig schoolverlaters terug te dringen. Jongeren die geen 7 startkwalificatie hebben maken een grotere kans om werkloos te raken. Een (start)kwalificatie wordt gezien als belangrijke voorwaarde en indicator om een betere kans te hebben op een duurzame plek op de arbeidsmarkt.

7

Een startkwalificatie is een Havo of Vwo-diploma, of een Mbo-diploma van niveau 2 of hoger


Het terugdringen van het hiaatpercentage is noodzakelijk om jongeren sneller terug te leiden naar school en uiteindelijk naar de arbeidsmarkt. Het kabinet verwacht dan ook dat deze wet zal leiden tot een substantiële verlaging van het hiaatpercentage zo is te lezen in de Memorie van Toelichting (MvT, artikel 9.5). 2.5 Inhoud van de WIJ De WĲ richt zich op jongeren van 16 tot 27 jaar, die niet op school zitten, geen baan hebben en zich bĳ de gemeente melden. In tegenstelling tot de WWB heeft een jongere recht op een aanbod dat is gericht op arbeidsparticipatie, met als afgeleide een inkomensvoorziening. Gemeenten moeten jongeren die daarom vragen een werkleeraanbod doen en jongeren kunnen geen bijstand meer aanvragen. Dit vormt de kern van de paradigmawisseling die het kabinet beoogt. In de WWB is het uitgangspunt: het recht op algemene bijstand met als afgeleide de plicht tot arbeidsparticipatie. In de WĲ zijn verschillende regels beschreven waar gemeenten aan zijn gebonden bij de uitvoering van de wet. Daarnaast is in de wet beschreven welke rechten en plichten een jongere heeft. Gemeenten moeten bij de uitvoering van de wet met de volgende regels rekening houden. Regels over het werkleeraanbod Gemeenten zijn verantwoordelijk om jongeren die zich melden een werkleeraanbod te doen en moeten daarover binnen acht weken een besluit nemen (MvT, artikel 9.5). Onder een werkleeraanbod wordt verstaan het aanbieden van algemeen geaccepteerde arbeid, een voorziening gericht op arbeidsinschakeling, waaronder inbegrepen scholing, opleiding of sociale activering, alsmede ondersteuning bij arbeidsinschakeling (WĲ , artikel 5). De gemeentelijke investering is niet alleen gericht op een (betaalde) plek op de arbeidsmarkt, maar eveneens indien noodzakelijk op langer durende trajecten, bedoeld om de grotere afstand tot de arbeidsmarkt te overbruggen. Waar nodig kan een reeks aan voorzieningen worden ingezet die leiden tot duurzame arbeidsparticipatie. „Hoe lang de kortste weg naar duurzame arbeidsinschakeling is, is een individueel gegeven dat wordt bepaald door de afstand van de betrokken jongere tot de arbeidsmarkt.‟ En waarbij het werkleeraanbod kan worden afgestemd op de omstandigheden van de jongere. Het werkleeraanbod dat de jongere wordt gedaan, moet worden omschreven naar aard, omvang en plaats. Het werkleeraanbod moet uiterlijk binnen twee maanden, na de datum waarop het besluit is genomen, worden uitgevoerd (artikel 18). Een jongere moet binnen een termijn van maximaal vier maanden na melding, op een werkleeraanbod zijn geplaatst. Regels over de inkomensvoorziening Een eventuele inkomensvoorziening wordt toegekend vanaf de dag waarop het recht is ontstaan, te rekenen vanaf de datum van de aanvraag (artikel 24.2). Het recht wordt ambtshalve vastgesteld, gelijktijdig met de vaststelling van het recht op een werkleeraanbod. Jongeren kunnen zich dus niet meer bij de gemeente melden om een uitkering aan te vragen, zij kunnen uitsluitend om een werkleeraanbod verzoeken.


Vastleggen van regels De WĲ vereist dat gemeenten bij verordening regels stellen (artikel 12). Deze regels hebben betrekking op: de inhoud van het werkleeraanbod, het verlagen van de inkomensvoorziening bij verwijtbaar gedrag of misdragingen en het bestrijden van misbruik of oneigenlijk gebruik van de wet. Tot slot moet in de verordening worden vastgelegd op welke wijze jongeren, of hun vertegenwoordigers, worden betrokken bij de uitvoering van deze wet (cliëntparticipatie). Rechten en plichten van de jongeren Aan het recht op het werkleeraanbod en de eventuele inkomensvoorziening is een aantal voorwaarden verbonden. De meest in het oog springende verplichtingen voor de jongeren zijn de medewerkingsverplichting ten aanzien van de uitvoering van de wet(artikel 43.2). Daarnaast moeten jongeren meewerken aan het opstellen van een plan met betrekking tot arbeidsinschakeling, waaronder inbegrepen mee te werken aan een onderzoek naar zijn mogelijkheden tot arbeidsinschakeling (artikel 44.a). Jongeren mogen geen onredelijke eisen te stellen in verband met door hem te verrichten algemeen geaccepteerde arbeid, die het aanvaarden, of het verkrijgen van algemeen geaccepteerde arbeid belemmeren (artikel 44.b). 2.6 Financieringssystematiek Een belangrijk aspect van de WĲ , is de financieringssystematiek. Met de invoering van de wet heeft het toenmalige kabinet een structurele besparing voor gemeenten ingeboekt van € 143 miljoen op basis van het feit dat het totale aantal werkloze jongeren destijds intussen fors was gedaald. Deze besparing betekent voor gemeenten echter een aanzienlijke beperking van het Inkomensdeel (I-deel) van het Participatiebudget. Het rijk ging er vanuit dat door de invoering van de WĲ slechts circa veertig procent van de jongeren zou zijn aangewezen op een inkomensvoorziening. In de financiële paragraaf van de Memorie van Toelichting van de WĲ (artikel 12.1), heeft het kabinet aangegeven welke besparingen werden verwacht door de invoering van deze wet, omdat meer jongeren naar school, of aan het werk zouden gaan. Deze jongeren ontvangen studiefinanciering, of salaris en komen daardoor niet meer ten laste van de gemeentelijke inkomensondersteuning. Bovendien hoeven voor deze jongeren geen reintegratieinstrumenten te worden ingezet. Het kabinet verwacht met de invoering van de WĲ dat zestig procent van de jongeren direct naar school gaat of een baan vindt, al dan niet met de inzet van een subsidie voor loonkosten (zie tabel, a tot en met c). De overige veertig procent van de jongeren kan (nog) niet (direct) aan het werk, of naar regulier onderwijs. Deze jongeren hebben (tijdelijk) inkomensondersteuning van de gemeente nodig (d tot en met f). Van de jongeren die teruggaan naar het reguliere onderwijs gaat de helft naar de Beroepsopleidende Leerweg (BOL onderwijs), voltijdsonderwijs. De andere helft gaat naar verwachting naar de Beroeps Begeleide Leerweg (BBL). Dit komt neer op vier dagen per week werken bij een werkgever en een dag per week naar school. Samengevat zien de aannames van het kabinet er als volgt uit: a. 15% vindt een baan, of wordt afgeschrikt (alleenstaande ouders 5%) b. 25% wordt geplaatst met loonkostensubsidie (alleenstaande ouders 10%) c. 20% gaat terug naar regulier onderwijs (10% BOL, 10% BBL)


d. 20% gaat andere scholing en opleidingen volgen e. 10% jongeren krijgen een ontheffing (vanwege ernstige beperkingen) f. 10% moet tijdelijk een beroep doen op inkomensondersteuning. Bĳ de alleenstaande ouders gaat het kabinet uit van lagere percentages jongeren die een baan vinden, al dan niet met subsidie, of worden afgeschrikt (a en b). Dit hangt samen met het kabinetsbeleid dat geleid heeft tot aparte wetgeving voor alleenstaande ouders met kinderen tot vijf jaar. Die kunnen (ook ouder dan 27 jaar) verzoeken om vrijstelling van de arbeidsverplichtingen. Wanneer dit verzoek wordt gehonoreerd, staat daar wel een scholingsplicht voor de alleenstaande ouders tegenover. Vanaf 1 januari 2010 valt de WIJ onder de Wet Buig. Alle gemeentelijke inkomensvoorzieningen zijn via deze wet gekoppeld aan het inkomensdeel. De financiële verantwoordelijkheid voor tekorten op het inkomensdeel ligt bij de gemeente.


3. DE JONGERE EN DE ARBEIDSMARKT

3.1 Ontwikkeling (jongeren)werkloosheid Eind 2008 werden de eerste gevolgen van de economische recessie zichtbaar. Jongeren hebben in tijden van economische crisis een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt. Voor jongeren die nieuw zijn op de arbeidsmarkt (schoolverlaters) zijn weinig vacatures beschikbaar. Hebben ze wel al werk dan is dit vaak een tijdelijk contract zodat ze bij minder beschikbaar werk vaak als eerste aan bod komen voor ontslag. Vooral jongere mensen hebben door een kort arbeidsverleden slechts korte tijd recht op een WWuitkering. Zij zijn daardoor sneller aangewezen op de sociale dienst voor een werkleeraanbod vanuit de Wet investeren in jongeren. Gemeenten werden in de opstartfase van de WIJ nadrukkelijk geconfronteerd met een grote instroom van jongeren die een beroep deden op de WIJ, maar ook nadien hield die toestroom aan. Op 1 oktober 2009, de invoeringsdatum van de WIJ stonden in Nederland 58.583 jongeren geregistreerd als niet werkende werkzoekende. In de regio MiddenLangstraat 248 jongeren. De piek werd omstreeks maart/april bereikt. In de volgende grafiek is de procentuele ontwikkeling van de werkloosheid onder jongeren in beeld gebracht over de periode 1 januari 2009 tot 1 oktober 2010.

Ontwikkeling NWW jongeren in % NWW Nederland

NWW Heusden

NWW Loon op Zand

NWW Waalwijk

51 44 38

100

86

79 60 40 18 17

60 46 20

64 55 39 18

65

37 23

74 44

16 7

62 48 34 13

Duidelijk is dat het aantal geregistreerde werkloze jongeren in Waalwijk het hardst is gestegen. Maar dit betekent niet dat de werkloosheidsproblematiek onder jongeren uit deze gemeente het hoogst is. Als het aandeel van jongeren op het totale NWW-bestand in aanmerking wordt genomen, zien we namelijk dat het landelijke aandeel van jongeren op het totale NWW-bestand hoger ligt en daarnaast harder is gestegen.


Aandeel jongere op totale NWW Nederland Heusden Loon op Zand Waalwijk

1-1-2009 9% 7% 9% 6%

1-10-2010 12% 7% 11% 8%

In Heusden heeft de werkloosheid onder jongeren over de afgelopen 21 maanden zich evenredig ontwikkeld aan die van de totale werkloosheid, terwijl in Nederland en de andere regiogemeenten sprake is van een stijging. Uit de volgende grafiek kan opgemaakt worden dat het totale NWW-bestand in Waalwijk harder is gestegen dan in Nederland en de beide andere ISD-gemeenten.

Ontwikkeling NWW in % NWW Nederland

NWW Heusden

NWW Loon op Zand

NWW Waalwijk 37

20 14 11 9

16 14 7 -3

22 17

29 23 22 18

1 0

26 23 20

25 19 16 0

23 17 13 4

3.2 Niet werkzoekende jongeren naar opleidingsniveau De navolgende tabel laat zien dat het gemiddelde opleidingsniveau van de niet-werkende werkzoekende jongeren, ook in crisistijd, niet voldoet aan de eisen van een startkwalificatie, dat een reëel perspectief geeft op duurzame arbeidsinschakeling (mbo/vwo/havo). Opleidingsniveau

basisonderwijs 23%

vmbo/mavo 41%

mbo/vwo/havo 31%

hbo/wo 5%

Van de jongeren met een opleiding lager dan het niveau van een startkwalificatie op basis/mbo-niveau en dat is voornamelijk de categorie, die een beroep doet op de WIJ heeft ongeveer 40% een opleiding in de industrie/techniek. Juist in deze sector is nu en in de komende jaren geen sprake van een werkgelegenheidsgroei, zoals in de sectoren zorg, welzijn en onderwijs. Nu de wereldhandel is aangetrokken, profiteert de industrie als een


8

van de eerste sectoren, maar door de lage bezettingsgraad is er geen behoefte aan nieuw personeel en zal het vertrekkend personeel vaak niet worden vervangen. Bovendien is de werkgelegenheid in deze sector structureel dalend. Ook het arbeidsperspectief in de bouw is slecht. De bouw richt zich vooral op de binnenlandse vraag en ondervindt daardoor niet de gunstige werking van de toegenomen wereldhandel. De uitzendsector biedt voor laagopgeleide jongeren een verbeterd perspectief. Het aantal uitzenduren in deze sector neemt toe. 3.3 Actuele ontwikkelingen op de arbeidsmarkt De periode van laagconjunctuur ligt achter ons en het CBS geeft aan dat we in een periode van herstel zitten. In tijden van economisch herstel weten jongeren vaak als eerste te profiteren. Het voorzichtige economische herstel van de laatste maanden is terug te vinden in de cijfers jeugdwerkloosheid. De groei is omstreeks april 2010 tot stilstand gekomen en vanaf dat moment is er sprake van een beperkte daling. Maar de daling kan ook beïnvloed zijn doordat potentiële schoolverlaters besluiten verder te studeren. Het beeld op de arbeidsmarkt is nog niet eenduidig. Enerzijds krimpt de werkgelegenheid nog en is het aantal openstaande vacatures nog steeds laag. Anderzijds ontwikkelt het aantal faillissementen, uitzenduren en werkloosheid zich al weer gunstiger. Voor 2011 wordt alleen in de sector zorg en welzijn een duidelijke verbetering van de werkgelegenheid verwacht. Industrie, bouw, detailhandel, financiële diensten en overheid krijgen naar verwachting te maken met een afnemende werkgelegenheid. 3.4 Regionale visie Regionale aanpak economische crisis De regio Midden-Brabant heeft in het kader van de jeugdwerkloosheid een actieplan geïnitieerd. Begin 2009 was er sprake van een verontrustende stijging van de jeugdwerkloosheid. Voorspeld werd dat de jeugdwerkloosheid landelijk in één jaar tijd zou gaan verdubbelen. Deze ontwikkeling zou leiden tot het risico dat, zoals in de jaren tachtig, een jonge generatie voor langere tijd buiten de arbeidsmarkt zou komen te staan met als gevolg dat er veel expertise verloren gaat. Expertise die hard nodig is, wanneer de economie weer aantrekt. In Midden Brabant werd een jeugdwerkloosheid geprognosticeerd van 2900 jongeren eind 2009. In het actieplan is ingezet op maximaal 2050 werkloze jongeren op 31 december 2009. Het uiteindelijke aantal bedroeg 1.799, een stijging van 65ten opzichte van het aantal op 31 december 2008 van 1.090 Over 2010 is het bestand verder gedaald naar 1.424 op 30 november 2010. Deze tendens zien we niet in dezelfde mate terug in de regio Midden-Langstraat. Het aantal niet-werkende werkzoekende jongeren tot 27 jaar lag op 31 december 2009 op 219. Op 30 november 2010 staan nog 225 jongeren geregistreerd. Ten opzichte van 31 december 2008 is de werkloosheid in Midden_Brabant toegenomen met 31 % en in de Midden-Langstraat met 44%. De gemeente Tilburg heeft voor de regio Midden-Brabant een beroep gedaan op ESFsubsidie om de re-integratie van jongere werkzoekenden te bevorderen. Door middel van

8

Bezettingsgraad: het percentage van de productiecapaciteit dat wordt benut


deze extra financiering is het mogelijk om activiteiten in het kader van het actieplan te ondersteunen met provinciale middelen. Het actieplan loopt in 2011 door.

3.5 Activiteiten en projecten Midden-Langstraat Vraaggerichte werkgeversbenadering Met provinciale ondersteuning wordt gewerkt aan het opstarten van sectorservicepunten. 9 Het eerste Sector Service Punt Zorg is ontwikkeld in samenwerking met Transvorm en ROC en is vanaf maart 2010 operationeel. Voor het voorkomen en bestrijden van jeugdwerkloosheid worden binnen de kaders van het Sector Service Punt Zorg maatwerktrajecten voor jongeren in de branche welzijn/zorg ontwikkeld. Het sectorservicepunt techniek/industrie staat in de startblokken. Een derde sectorservicepunten volgt in de loop van 2011. Social Return In regionaal verband is Social Return ontwikkeld en geïmplementeerd. Doel hiervan is opleidingsmogelijkheden, werk- of stageplekken te creëren voor mensen die nu langs de kant staan door sociale voorwaarden te stellen in bestekken bij het uitzetten van opdrachten in de markt. Vervolgens wordt de matching van werkzoekenden aan de gecreëerde opleidingsmogelijkheden, werk- of stageplekken begeleid. De partijen van het Werkplein Midden-Langstraat en de inkopers van de gemeenten zijn bij het project betrokken. Social Return is ingebed in de gemeentelijke werkstructuur en in een achttal aanbestedingen geëffectueerd. Uitwerking voorbeeldfunctie gemeenten als werkgever / stageverlener Binnen de ambtelijke projectgroep regionaal arbeidsmarktbeleid is gewerkt aan een regionale aanpak met als doel een permanente leer- en werkomgeving te realiseren voor vooral de „re-integratie‟-doelgroepen. Hierbij wordt gedacht aan werkzoekenden die op zoek zijn naar een stage, vrijwilligerswerk of (gesubsidieerd) werk. Door het bieden van dit soort leer- en werkplekken vervullen de gemeenten een voorbeeldfunctie voor de regio (ambassadeurschap) en wordt er een bijdrage geleverd aan het stimuleren van leren en werken in de regio Midden-Langstraat. Ontwikkeling integraal regionaal participatiebeleid De ISD heeft de participatieladder ontwikkeld en ingevoerd. Met de participatieladder kan periodiek vastgesteld worden in hoeverre het doel van het participatiebeleid wordt gerealiseerd. Met de participatieladder wordt het participatieniveau en groeipotentieel van de klanten van de ISD geregistreerd. Alle klanten van de ISD dus ook de jongere zijn op de participatieladder gepositioneerd. Participatieprojecten Individuele trajectbegeleiding jongeren.

9

Transvorm adviseert en ondersteunt werkgevers en werknemers uit de sector zorg en welzijn op het terrein van arbeidsmarkt en opleiden. Zij zijn actief in heel Brabant en hanteren een regionale aanpak.


Met dit project zijn middelen vrijgemaakt om 30 jongeren toe te leiden naar een reguliere baan (15) of een detacheringovereenkomst (15). RKC-project. ISD en RKC hebben afspraken gemaakt over het plaatsen van jongeren op een maatwerktraject bij RKC. Workmate Workmate richt zich op jongeren tussen de 16 en 23 jaar zonder werk en/of startkwalificatie uit de gemeenten Heusden, Loon op Zand en Waalwijk. In het kader van de bestrijding van de huidige jeugdwerkloosheid is de doelgroep opgerekt naar jongeren tot 27 jaar. Het project maakt deel uit van het regionaal Actieplan Voorkomen en Bestrijden Jeugdwerkloosheid. Om een sluitende aanpak te bereiken is een projectfinanciering gevraag. Na ontvangst van de beschikking wordt met de activiteiten gestart. Workmate richt zich nadrukkelijk ook op jongeren die nu niet in beeld zijn bij instanties. Er bestaat een regionaal uitvoeringsoverleg en daarnaast zijn trajectbegeleiders actief om jongeren op te sporen en een passend traject te bieden samen met netwerkpartners. UWV WERKbedrijf en de ISD werken samen met Workmate. De Tavenu Met deze organisatie wordt via contractafspraken samengewerkt om jongeren een passend aanbod te kunnen doen. Hiervan wordt regelmatig gebruik gemaakt.


4. DE ISD EN DE WIJ 4.1 De implementatie in beeld De implementatie is als project uitgevoerd. Om het gewenste projectresultaat te halen, dienden diverse producten en dan me name de regelgeving te worden gerealiseerd en opgeleverd te worden voor 1 oktober 2009. De projectorganisatie is onderverdeeld in drie werkgroepen. De procedure, doelen en resultaten werden vastgelegd in het “Draaiboek implementatie WIJ”. De werkgroepen zijn in augustus 2009 van start gegaan met de hieronder beschreven producten en hebben volgens een strak schema de implementatie voorbereid en gerealiseerd. Producten vallen uiteen in drie groepen De producten, die noodzakelijk waren om de WIJ te implementeren, kunnen worden gesplitst in drie groepen, namelijk: 1. beleidsrichtlijnen: concipiëren van verordeningen en de uitwerking van de verschillende onderdelen van de wet in beleidsregels/werkinstructies voor de uitvoering; 2. bedrijfsvoering: aanpassingen in processen, formulieren en documenten, ICT, kwaliteitsinstrumenten e.d.; 3. communicatie: zowel extern als intern. Beleidsrichtlijnen Het product beleid bevat de vertaling van de WIJ naar de relevante beleidsregels, verordeningen en instructies binnen de organisatie, inclusief de implementatie van rekenregels. Daarbij werd gebruik worden gemaakt van de ondersteunende documenten die door de VNG beschikbaar zijn gesteld. Uitgangspunt was om de regelgeving zo minimaal mogelijk te houden. Daarvoor werd zo handig mogelijk aangesloten bij al bestaande regelgeving vanuit de WWB. Bedrijfsvoering Rondom de primaire processen waren de volgende aspecten van belang: 1. producten en klanten; 2. structuur en besturing; 3. kwaliteitszorg; 4. cultuur en gedrag; 5. personeel en management; 6. informatie en communicatietechnologie. Al deze bedrijfsvoeringsaspecten zijn beoordeeld op mogelijke wijzigingen. Een aantal voorbeelden:  gewijzigde processen;  gewijzigde documenten (beschikkingen, formulieren, etc.);  aanpassingen ICT;  aanpassingen in de verantwoording.


Communicatie Omdat de WIJ op een aantal aspecten fundamenteel anders is dan de WWB, zijn de gevolgen daarvan intensief, zowel intern (medewerkers, afdelingen) als extern (klanten, werkbedrijf, onderwijs, werkgevers, etc.). Concluderend Bij de voorbereiding van de implementatie is alles op alles gezet om te zorgen dat:       

de jongere vanaf 1 oktober 2009 begeleid kon worden binnen de kaders van de WIJ; formulieren, beschikkingen, brochures etc. voor jongeren en partners tijdig gereed waren; het werkaanbod vorm is gegeven; het ambtshalve beoordelen van inkomensvoorzieningen uitgevoerd kon worden; medewerkers geschoold werden; verordeningen vastgesteld zijn; andere “technische” en inhoudelijke taken die inherent zijn aan de invoering van een nieuwe wet gereed waren, zoals werkinstructies, beschrijving van de administratieve organisatie, aanpassing in systemen, verantwoording in het kader van inkomensvertrekking en re-integratievoorzieningen.

Een hele klus waar veel mensen aan hebben meegewerkt. Veel van deze zaken zijn niet interessant voor de burger. Deze is niet geïnteresseerd in de logistiek om de verkoop in de winkel mogelijk te maken. De inkomensconsulenten en werkcoaches zijn degene die de jongeren ontmoeten en met hen aan de slag gaan. Neemt niet weg dat een geslaagde implementatie een omvangrijke operatie is die de basis vormt van onze dienstverlening. 4.2 Van WWB naar WIJ Tot 1 juli 2010 was er de tijd om de jongeren die op 30 september 2009 een WWB ontvingen, om te zetten naar de WIJ. Om de omzetting te realiseren is een werkinstructie gemaakt. Belangrijke punten daarbij zijn of de jongere over een startkwalificatie beschikt en zo niet, wat er gedaan kon worden om deze alsnog te behalen. Daarnaast werd beoordeeld of jongeren die reeds een traject volgen. Dat is dan voortgezet en omgezet naar een werkleeraanbod. Op 1-10-2009 hadden 84 jongeren onder de 27 jaar een WWB-uitkering, die in potentie voor de WIJ in beeld waren. Een groot aantal is echter al om diverse redenen uit de uitkering geraakt. Dat varieert van het vinden van werk, verhuizing, aangaan van een relatie, andersoortige inkomsten of i.v.m. studie. Uiteindelijk is in 55 gevallen de WWBuitkering beëindigd i.v.m. het aanvaarden van een werkleeraanbod. In het overzicht bij 4.6 zijn deze opgenomen als instroom: einde WWB. 4.3 Ervaringen van werkcoaches De werkcoaches geven de volgende zaken aan:  Speciale focus op jongeren werkt. Er kan meer aandacht aan de jongere worden besteed. Dat levert op in relatie tot arbeidsparticipatie. Onder de WWB waren de








  





 







10

jongeren een onderdeel van het geheel. Affiniteit specifiek met de doelgroep is een vereiste om succes te boeken. De werkcoaches ervaren de wettelijke verplichting om binnen twee maanden een werkleeraanbod te doen als een positieve stok achter de deur. Zij streven dat te doen binnen 8 weken (= afhandelingstermijn WWB). Iedere jongere krijgt daarmee tijdig een aanbod dat afhankelijk van de mogelijkheden ook wordt uitgevoerd. De begeleiding van een groot deel van de jongeren is arbeidsintensief. Veel jongeren kampen met multiproblematiek en zijn minder zelfredzaam. Het herkennen van met name psychische en psychiatrische problematiek vraagt specialistische deskundigheid. Autisme komt opvallend veel voor. De werkcoach is in het algemeen niet thuis in specifieke probleemvelden van de psychologie en psychiatrie. Een goed diagnose-instrument is onontbeerlijk. Dit overstijgt de standaard diagnose om de diepere problematiek en stoornissen zichtbaar te maken om vervolgens een passende behandeling te zoeken. Werkcoaches hebben veel en intensief contact met behandelende instanties. 10 De reden van instroom is divers. Voortijdig schoolverlaten , geen stageplaats beschikbaar, einde WW. Veel instroom zonder startkwalificatie. Voor werkkansen is er geen onderscheid in opleidingsniveau. Als de motivatie goed is, is de slaagkans goed. De mate van motivatie is heel divers. Motivatietraining wordt in het beschikbare re-integratieaanbod gemist. De verbinding met welzijnsorganisaties en zorgaanbieders is noodzakelijk. De gedeelde informatie is nodig om de jongere een passend aanbod te kunnen doen. Contacten met de GGZ hebben toegevoegde waarde. De huidige re-integratiecontracten bieden onvoldoende aanbod voor jongeren op de onderste treden van de participatieladder. Aansluiting met de aanbieders van zorg en welzijn is nodig. De relatie met Workmate dient verstevigd te worden. Jongeren hebben een sterke aversie tegen werken bij WML. Zij hebben een totaal verkeerd beeld van wat WML kan bieden. Het aanbod van WML is juist goed in vergelijking met andere percelen. De jongerenaanpak vraagt een onconventionele manier van het opsporen van kwetsbare jongeren. Deze melden zich niet spontaan. Het gebruik van sociale media (Hyves, Facebook, Twitter) kan helpen. De WIJ kent een verzachtend regime en is soepeler dan de WWB. Onverantwoord interen van vermogen is geen begrip binnen de WIJ. De jongere kan zijn spaargeld boven een bepaalde grens “opbrassen” en vervolgens wel in aanmerking komen voor een inkomensvoorziening. Het door eigen toedoen ontslagen worden, heeft geen gevolgen voor de WIJ. De WIJ kent geen sancties bij verwijtbare gedragingen die voor de meldingsdatum liggen. Als de jongere een werkleeraanbod aanvaardt, stopt, weigert, dien je toch steeds weer opnieuw een aanbod te doen, zonder dat er consequenties aan het gedrag verbonden kunnen worden. De WIJ brengt een grote administratieve last met zich mee. Alle zaken moeten worden vastgelegd. Het werkleeraanbod, rapportage en beschikking. Als het

Voortijdig schoolverlaten is het verlaten van de school voor de 23-jarige leeftijd, zonder startkwalificatie.


 

werkleeraanbod wijzigt, dienen alle drie genoemde documenten aangepast te worden. De werkcoaches worden sowieso met veel administratieve taken belast. Op dat punt is een herbezinning op de (administratieve) taakverdeling welkom. De samenwerking met het UWV is goed. Dat wordt wederzijds zo ervaren. De toegevoegde waarde is dat via het UWV direct een baan aangeboden wordt. Informatieoverdracht bij einde WW verloopt soepel.

4.4 Ambities op korte termijn Bij de start van de implementatie was de ambitie om in ieder geval voorbereid en in staat te zijn om per 1 oktober 2009 de WIJ uit te kunnen voeren. Deze ambitie is gehaald. De verdere verwachtingen waren onduidelijk. Met name de effecten van de crisis waren duidelijk waarneembaar. In onze aanpak zoeken we naar de mogelijkheden en talenten van de nieuwe instroom van jongeren om een koppeling te kunnen maken met het werkleeraanbod. Daarbij hoort de poortwachtersrol, het voorkomen van instroom. Daarnaast was er de wettelijke verplichting van de conversie: uiterlijk 1 juli 2010 omzetten van WWB naar WIJ van de bestaande WWB-uitkeringsgerechtigden. Hierin zijn we geslaagd. We zijn gestart met twee vrijgemaakte werkcoaches met een aangepaste caseload. Deze is lager dan die van de andere werkcoaches i.v.m. de (wettelijk) veranderde insteek van “werk boven inkomen” en de te verwachten intensiteit van begeleiding. De werkzaamheden zijn zonder extra inzet van personeel uitgevoerd. Het kwaliteitsteam heeft de invoering van de WIJ ondersteund, de verbinding met de staande organisatie gemaakt en de nieuwe werkwijze in de organisatie geborgd. Ook hiervoor is geen extra menskracht ingezet. De ambitie was ervaring opdoen en ervaring benutten voor de eventuele ontwikkeling van een beleidsrijke aanpak met de focus op het behalen van een startkwalificatie en een duurzame uitstroom. 4.5 Ambities op langere termijn De ambitie op langere termijn is te komen tot een beleidsrijke, sluitende aanpak voor jongeren. Dit vraagt om doorontwikkeling naar een aanpak die op een gedegen en verantwoorde manier de kloof tussen de jongere en arbeid slecht. Niet allen in hoog- maar ook in laagconjunctuur. Dit doen we in samenwerking met onze huidige reintegratiepartners en alle spelers op het brede terrein van (Jeugd)Zorg, Welzijn, Wonen, Werken en Onderwijs. Niet in de laatste plaats is een onmisbare partij op het terrein van Werken: de werkgevers die de vraag naar arbeid moeten/kunnen beantwoorden. 4.5 Wat missen we?  Training/opleiding voor de werkcoaches voor het herkennen van psychische cq psychiatrische problematiek.  Een specifiek diagnose-instrument t.b.v. psychische stoornissen.  Het specifieke aanbod van motivatietraining, groepsgewijs dan wel individueel.  De bereidheid van werkgevers om jongeren op (aangepaste) werkplekken aan te nemen.




  

Duidelijk inzicht in de sociale kaart, het totaaloverzicht van breed in te zetten instrumenten op het totaal van de beschikbare beleidsterreinen (Jeugd)Zorg, Welzijn, Wonen, Werken en Onderwijs. De verbindingen tussen de beleidsterreinen (Jeugd)Zorg, Welzijn, Wonen, Werken en Onderwijs. De verbindingen tussen de verschillende wetten WIJ, WWB, Wajong, WSW, AWBZ, WMO, WEB. De samenwerking tussen de verschillende aanbieders, uitvoerders, instanties op de verschillende leefgebieden waar de jongere mee in aanraking (kan) komen, variërend van re-integratie-/zorgaanbieders via scholen, gezondheidszorg tot leerplicht, jeugdzorg etc.

4.6 Aantallen Het is interessant om te weten over welke aantallen we het nu hebben in het kader van de WIJ. De volgende vragen zijn relevant:  Hoeveel jongeren hebben zich gemeld?  Zijn er meer of minder jongeren in verhouding tot het WWB-regime?  Zijn er resultaten beschikbaar over de uitstroom? In onderstaande tabel zijn de gegevens verwerkt over twee vergelijkbare perioden. Op basis daarvan kan (voorzichtig) afgeleid worden of er wel of geen grote verschillen zijn ontstaan door de invoering van de WIJ. Het gaat over de perioden:  1 oktober 2008 tot 1 oktober 2009 voor de WWB  1 oktober 2009 tot 1 oktober 2010 voor de WIJ Het aantal jongeren met een WIJ-uitkering is hoger dan het aantal jongeren dat onder de WWB viel. Het verschil is te verklaren door het feit dat de gevolgen van de verslechterde economie situatie in 2009 steeds duidelijker werden. Het intensief begeleiden van jongeren levert resultaat op. De focus op (terugkeer naar) het onderwijs is groot. Dit komt mede door het feit dat jongeren door de economische situatie gestimuleerd worden om nog niet de arbeidsmarkt op te gaan, maar door te leren of een vervolgstudie op te pakken. Vanuit de werkcoaches is er veel aandacht voor het behalen van een startkwalificatie en het verder scholen van jongeren. Dat is de basis om een duurzame positie te kunnen verwerven op de arbeidsmarkt. Aanvragen, toekenningen, omvang bestand Aantal aanvragen Aantal afwijzingen Aantal toekenningen Aantal toekenningen uit conversie Bestand 1-10-2009 (WWB) - 1-10-2010 (WIJ)


WWB

WIJ

% WIJ

% AK*

139 57 82

181 41 140** 55 125

72%

40%

84

Gegevens instroom Einde ander inkomen Einde werk Einde WW Einde zelfstandige Einde studie Einde relatie Andere oorzaak Einde WWB

WWB 34% 22% 8% 1% 5% 10% 20%

WIJ 26% 6% 4% 1% 11% 1% 13% 38%

Gegevens uitstroom Werkaanvaarding Aanvang studie Zelfstandig beroep of bedrijf Additionele arbeidsplaats Ander inkomen Weigering opvolging werkleeraanbod Geen inlichtingen Verhuizing Relatie Bereiken 27 jr Anders Totaal

WWB 15 5

WIJ 27 9 1

4 3 8 6 8 8 57

2 2 15 3 2 1 8 70

*AK = aanname kabinet

**Het kabinet stelt dat van de nieuwe stroom jongeren 40% een beroep doet op een inkomensvoorziening. Bij de berekening van het percentage is dus uitgegaan van de nieuwe instroom van 140 toekenningen (excl. de WWBconversie) omdat op deze de nieuwe werkwijze WIJ van toepassing is. .

4.7 Resultaten afgezet tegen aanname van het kabinet De belangrijkste conclusie die nu getrokken kan worden is dat de aanname dat 40% van de jongeren die tot de doelgroep behoren, een tijdelijk beroep op de inkomensvoorziening zal doen, niet in overeenstemming is met de situatie bij de ISD. Dit geldt voor de groep die zich heeft gemeld. Daarvan heeft 72% een beroep op een inkomensvoorziening gedaan. De doelgroep is echter groter. Een deel meldt zich niet. Hoe groot die groep is, is niet bekend. Op dit moment zijn geen gegevens bekend van andere gemeenten. Incidenteel wordt de WIJ door een enkele gemeente geëvalueerd. De meesten wachten de aangekondigde landelijke evaluatie af. Een goede vergelijking is op moment dan ook niet mogelijk.


5. RESUMÉ 5.1 Werk voor inkomen werkt! In de WIJ is het principe “werk voor inkomen” heel duidelijk uitgewerkt. In andere wetten wordt dit wel benoemd, maar in het kader van de WIJ is er geen toegang naar inkomensondersteuning zonder aanwezigheid van een werkleeraanbod. Het uitgangspunt om op deze wijze te werken aan een toekomstgerichte aanpak voor jongeren, gericht op een maatschappelijke en economisch zelfstandige toekomst kan op brede steun rekenen van beleidsmakers en uitvoerder. De beschikbare gegevens wijzen op een positieve uitwerking van dit principe. Het commentaar dat er was op de invoering van de WIJ had dan ook geen betrekking op het “werk voor inkomen” – principe, maar op:   

De administratieve last die de wet met zich meebrengt. Het feit dat de wet niet zorgt voor een groter bereik van jongeren. Het feit dat het “werk voor inkomen”- principe ook aan de WWB toegevoegd had kunnen worden en dat uitvoeringstechnisch veel eenvoudiger en goedkoper was geweest.

5.2 De WIJ zorgt niet voor beter bereik van risicojongeren of kwetsbare jongeren Net zoals de WWB is ook de WIJ een “vangnetconstructie” en niet de oplossing voor iedere jongere die (tijdelijk) buiten de boot dreigt te vallen. Daarvoor is een veel breder netwerk en samenwerking nodig om te zorgen dat jongeren die begeleiding nodig hebben deze ook ontvangen. Alleen de WIJ is onvoldoende om een brede groep van jongeren te bereiken en deze te begeleiden naar een maatschappelijke en zelfstandige toekomst. Zonder een “schil” van organisaties om de uitvoering van de WIJ komen deze jongeren niet in beeld. 5.3 Actiepunten Vanuit de evaluatie komen wij tot de volgende actiepunten:  Het percentage jongeren dat instroomt zonder startkwalificatie is met 64% groot. Het ontbreken van dit startbewijs voor entree op de arbeidsmarkt beperkt fors de kansen op een maatschappelijke en economische zelfstandige toekomst. Samen met geschikte partners (RMC, ROC, Workmate, De Tavenu, etc) ontwikkelen we in 2011 een preventief concept ter voorkoming van voortijdig schooluitval dan wel een concept dat jongeren alsnog de kans biedt de startkwalificatie te halen.  We benutten daarbij het systeem van “eerder verworven competenties” (EVC).  Risicojongeren of kwetsbare jongeren worden onvoldoende bereikt. We breiden de “schil” van organisaties zoals die in Workmate is georganiseerd, uit met partners die goed thuis zijn op het terrein van multiproblematiek, de vindplaatsen van deze jongeren kennen en mee kunnen denken over een onconventioneel concept om deze jongeren te bereiken.  We stellen de Pilot Participatieladder nadrukkelijk open voor jongeren zodat de participatiegraad van jongeren in het kader van meedoen naar vermogen ,significant verhoogd wordt.












Een specifiek diagnose-instrument t.b.v. psychische en psychiatrische problematiek wordt gemist. Bij de nieuwe aanbesteding van re-integratie- en participatie-instrumenten nemen we dit in het bestek op. Een specifieke motivatietraining voor jongeren wordt gemist. Bij de nabije nieuwe aanbesteding van re-integratie- en participatie-instrumenten nemen we dit in het bestek op. De herkenning van psychische en psychiatrische problematiek is een nieuw aspect van de begeleiding van jongeren door de werkcoach. We herhalen een specifieke training voor de werkcoaches. De werkcoaches kennen een zware administratieve last bij de uitvoering van het direct uitvoerende werk en het realiseren van het werkleeraanbod. Een deel is hiervan al met succes uit handen genomen door de inzet van een administratieve kracht waardoor de taakverdeling verschoven is. We onderzoeken de mogelijkheden tot verdere administratieve verlichting. Het kabinet is voornemens een landelijke evaluatie te presenteren eind 2011. We toetsen de lokale situatie te toetsen aan deze landelijke uitkomsten en herhalen een lokale evaluatie.


3. Verklarende woordenlijst / lijst van afkortingen AB AKO Akw Anw Aow Awb AWBZ Bbz 2004 College DB DKD IC I-deel ID IOAW

IOAZ

ISD MEV NUOER NWW-er OR PSW RAU RCF

REKO RIB ROF RWI SUWI SVB SZW TW

UWV W-deel

Algemeen bestuur ISD Midden-Langstraat, geformeerd uit één collegelid en twee raadsleden uit elke gemeente. Algemeen Keten Overleg Algemene kinderbijslagwet. Algemene nabestaandenwet. Algemene ouderdomswet. Algemene wet bestuursrecht. Algemene wet bijzondere ziektekosten. Bijstandsbesluit zelfstandigen. Inkomens- en kredietvoorziening voor zelfstandigen. Het college van burgemeester en wethouders. Dagelijks bestuur ISD Midden-Langstraat, geformeerd uit één collegelid uit elke gemeente Digitaal klantendossier Interne controle. Het deel dat beschikbaar is voor de bekostiging van WWB-uitkeringen. Het budget wordt beschikbaar gesteld door het rijk. Overschotten kunnen worden behouden. In- en doorstroomregeling. Deze regeling voor gesubsidieerde arbeid is per 1 januari 2004 opgegaan in de Wet werk en bijstand. Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers. Een voorziening op minimumniveau voor oudere of gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers die geen recht meer hebben op een WW-uitkering. Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen. Een voorziening op minimumniveau voor oudere of gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze gewezen zelfstandigen. Intergemeentelijke Sociale Dienst Midden-Langstraat. Openbaar lichaam belast met de uitvoering van de gemeentelijke taken op het terrein van werk en inkomen. Macro Economische Verkenning. Publicatie die het CPB jaarlijks in september bij Prinsjesdag uitbrengt. Niet-uitkeringsontvanger, die voor ondersteuning bij re-integratie een beroep kan doen op de WWB en het participatiebudget. Niet werkende werkzoekende, die ingeschreven staat bij het CWI. Ondernemingsraad. Via dit orgaan overleggen medewerkers van de ISD met de directie over onderwerpen, waarvoor een wettelijk advies- en instemmingsrecht bestaat. Provinciaal Steunpunt Werkgelegenheid. PSW is een ontwikkelings- en adviesbureau op de arbeidsmarkt. Regeling administratieve uitvoeringsvoorschriften IOAW,. IOAZ en Bbz 2004. Regionaal Coördinatiepunt Fraudebestrijding. Ondersteunt en legt verbindingen tussen gemeenten en andere partners op het terrein van handhaving. Doel delen van kennis en expertise. Regionaal Ketenoverleg. Aan dit overleg nemen naast de ISD het CWI, het UWV en het WML deel. In dit overleg wordt o.a. gewerkt aan de uitgangspunten van de Wet SUWI. (Privaatrechtelijk) re-integratiebedrijf. Rechtmatigheidsonderzoeksformulier. Een inlichtingenstaat die maandelijks door de klant wordt ingevuld voorafgaand aan de betaling van zijn uitkering. Raad voor werk en inkomen. Adviesorgaan. Structuur Uitvoeringsorganisatie Werk en Inkomen. In deze wet zijn afspraken over de samenwerking binnen de keten van werk en inkomen vastgelegd. Sociale Verzekeringsbank. Uitvoeringsinstelling van de Akw, Anw en de Aow. Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Toeslagenwet. Via deze wet wordt een sociale verzekeringsuitkering in bepaalde gevallen aangevuld tot het relevante sociale minimum. Tot 2006 kent de wet een maximering, waardoor aanvulling met een gemeentelijke uitkering vaak nodig is. Uitvoeringsinstituut Werknemersvoorzieningen. Belast met de uitvoering van WW, WAO, WIA, Wamil, Wajong en WAZ. Het onderdeel van het Participatiebudget, dat bestemd is voor de uitvoering van reintegratieactiviteiten met inbegrip van de bekostiging van de voormalige WIW- en ID-banen.


WAO WI WIJ Wk WIA Wwik Win WIW

WML

WMO

Wsw WW WWB

Het budget is niet vrij inzetbaar. Overschotten moeten teruggestort worden. Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering. Verzekering tegen de geldelijke gevolgen van arbeidsongeschiktheid. Wet inburgering. In werking getreden op 1 januari 2007. Vervangt de Wet inburgering nieuwkomers. Wet investeren in jongeren. Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen.. Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen. Verzekering tegen de geldelijke gevolgen van arbeidsongeschiktheid, in werking getreden op 1 januari 2006. Wetwerk en inkomen kunstenaars. Tijdelijke inkomensvoorziening voor kunstenaars. Wet inburgering nieuwkomers. De voorganger van de WI. Wet inschakeling werkzoekenden. Op basis van deze wet was het tot 1 januari 2004 mogelijk voorzieningen te treffen voor langdurig werklozen. De wet is op 1 januari 2004 opgegaan in de Wet werk en bijstand. Werkbedrijf voor gesubsidieerde arbeid, activering en trajecten Midden-Langstraat. Openbaar lichaam belast met de uitvoering van de gemeentelijke taken op het terrein van de Wet sociale werkvoorziening. Tevens uitvoerder van WWB-voorzieningen. Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Trad op 1 januari 2007 in werking. Gemeenten zijn organisatorisch, financieel en beleidsmatig verantwoordelijk voor de zorg en ondersteuning van burgers. Verantwoordelijkheid en zelfwerkzaamheid van de burger staan daarbij centraal. Wet sociale werkvoorziening. Biedt specifieke voorzieningen t.b.v. personen die op grond van persoonlijke beperkingen aangewezen zijn op aangepaste werkzaamheden. Werkloosheidswet. Verzekering tegen de geldelijke gevolgen van werkloosheid. Wet werk en bijstand. Inkomensvoorziening op minimumniveau t.b.v. personen die geen beroep kunnen doen op een andere inkomensvoorziening.


JAARREKENING 2010 ISD MIDDEN-LANGSTRAAT

Jaarrekening 2010

Pagina 1 van 33

08-04-2011 14:31

2 INHOUDSOPGAVE bladzijde 1. Balans per 31 december 2010

3

2. Programmarekening 2010

4

3. Grondslag van waardering

5

4. Toelichting op de balans per 31 december 2010 4.1 Activa 4.1.1 Materiële vaste activa 4.1.2 Vorderingen 4.2 Passiva 4.2.1 Eigen vermogen 4.2.2 Voorzieningen 4.2.3 Vaste schulden met een rentetypische looptijd langer dan één jaar 4.2.4 Netto-vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan één jaar 4.2.5 Overlopende passiva

7 7 7 7 9 9 12 13 13 13

5. Niet uit de balans blijkende verplichtingen

14

6. Toelichting op de programmarekening 6.1 Toelichting op de Rijksmiddelen 6.2 Vrijval voorziening en reserve 6.2.1 Vrijval debiteuren 6.3 Apparaatskosten 6.3.1 Personele kosten 6.3.2 Afschrijvingen 6.3.3 Overige bedrijfskosten 6.3.4 Baten bedrijfsvoering 6.4 Mutaties in reserve en voorzieningen

15 15 17 17 18 18 20 20 22 23

7. Accountantsverklaring

24

8. Bijlagen ten behoeve van het vullen van de gegevens ten behoeve van de gemeenterekeningen 8.1 Bijlage gemeente Heusden 8.2 Bijlage gemeente Loon op Zand 8.3 Bijlage gemeente Waalwijk

26

9. Verklarende woordenlijst/afkortingen

32

Jaarrekening 2010

Pagina 2 van 33

26 28 30

08-04-2011 14:31

3 1. Balans per 31 december

2010

2009

Activa

Activa

Activa Vaste activa Materiele vaste activa Investeringen met een economisch nut

139.996

160.661

373.884

1.188.599

3.275.133 3.649.017

2.628.015 3.816.613

Liquide middelen Bank- en girosaldi

1.740.639

3.613.455

Overlopende activa

1.348.983

951.692

Totaal

6.878.635

8.542.422

Vlottende activa Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar Vorderingen op openbare lichamen Overige vorderingen

Passiva

Passiva

Passiva Vaste passiva Eigen Vermogen Bestemmingsreserves Nog te bestemmen resultaat begrotingsjaar

1.235.058

3.220.648 766.145 3.986.794

-

-

Netto-vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan één jaar Overige schulden

2.456.612

2.209.908

Overlopende passiva

3.186.965

2.345.720

6.878.635

8.542.422

Voorzieningen Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico's

1.235.058

Vlottende passiva

Jaarrekening 2010

Pagina 3 van 33

08-04-2011 14:31

4 2. PROGRAMMAREKENING Realisatie 2010 Lasten Rijksmiddelen: WWB Werkdeel -meeneemreg. voorgaand jaar -meeneemreg. volgend jaar BUIG (inkomensvoorziening)

WWV Bbz Totaal saldo Rijksmiddelen

3.213.322 80.287 816.452 16.468.404 1.185 986.001 -

Vrijval debiteuren Apparaatskosten Personele kosten Afschrijvingen op materiele vaste activa Lasten/baten bedrijfsvoering Bijdrage gemeenten Totaal saldo bedrijfslasten

Jaarrekening 2010

4.110.060

14.154.776 972.902 2.327.912-

Lasten

Gewijzigde begroting 2010

Baten

4.002.000 115.000 13.899.000 2.000 497.000

Lasten

3.874.000 243.000 13.899.000 2.000 497.000 -

Baten

4.002.000 115.000 13.899.000 2.000 497.000

3.874.000 243.000 13.899.000 2.000 497.000 -

186.589

-

3.578.694

3.622.000

3.622.000

20.665 1.450.337

29.000 1.610.000

29.000 1.398.453

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor bestemming Toevoegingen aan reserves Onttrekking aan reserves Saldo mutaties reserves Nog te bestemmen resultaat

Baten

Begroting 2010

12.829 4.926.453 110.414-

2.251.737902.604 3.154.341

123.000 5.138.000 -

-

2.251.737 -

Pagina 4 van 33

123.000 4.926.453 -

-

-

08-04-2011 14:31

5 Realisatie 2009 Lasten Rijksmiddelen: WWB Werkdeel -meeneemreg. voorgaand jaar -meeneemreg. volgend jaar BUIG (inkomensvoorziening)

WWV Bbz Totaal saldo Rijksmiddelen

4.825.642 13.882.179 1.240 361.914

Vrijval debiteuren Bestemd resultaat 2009 Apparaatskosten Personele kosten Afschrijvingen op materiele vaste activa Lasten/baten bedrijfsvoering Bijdrage gemeenten Totaal saldo bedrijfslasten

Jaarrekening 2010

3.874.012 871.343 80.287 14.713.721 1.240 439.782 909.411 108.328-

4.106.301 16.686 1.424.409

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor bestemming Toevoegingen aan reserves Onttrekking aan reserves Saldo mutaties reserves Nog te bestemmen resultaat

Baten

350.595 4.908.544 288.256-

512.827 986.502 1.239.820 253.318 766.145

Pagina 5 van 33

08-04-2011 14:31

6 3. GRONDSLAG VAN WAARDERING Inleiding De jaarrekening is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten daarvoor geeft. Algemene grondslagen voor het opstellen van de begroting De waardering van de activa, passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Activa en passiva worden opgenomen tegen de nominale waarde, tenzij dit anders is vermeld bij de desbetreffende balanspost. Baten en lasten zijn toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben, tenzij de BBV dit anders voorschrijft. Winsten zijn slechts opgenomen voor zover op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico's die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend waren.

Vaste activa De waardering van de materiele vaste activa is gebaseerd op de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Hierop zijn de afschrijivingen in mindering gebracht. Bij de waardering van de materiele vaste activa is rekening gehouden met een vermindering van hun waarde indien deze naar verwachting duurzaam is. In het begrotingsjaar heeft een dergelijke vermindering niet plaats. Voor het overige vindt afschrijving plaats op basis van de historische aanschafprijs. Hierbij wordt het stelsel gehanteerd dat is afgestemd op de verwachte toekomstige gebruiksduur, rekening houdend met een eventuele restwaarde. Er wordt afgeschreven vanaf 1 januari volgend op het jaar waarop het actief in gebruik is genomen. De afschrijvingstermijnen volgens de lineaire methode bedragen in jaren: Installaties en telefooncentrale Archief en inrichting Uitbreiding werkplekken Overgenomen werkplekken Automatisering

15 jaar 15 jaar 10 jaar 5 jaar 3 jaar

Vorderingen en overlopende activa De vorderingen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Voor de oninbaarheid is een voorziening in mindering gebracht. De voorziening wordt statisch bepaald op basis van de geschatte kansen op inning. Luiquide middelen en overlopende posten Deze activa worden tegen nominale waarde opgenomen. Bestemmingsreserves De bestemmingsreserve is een reserve waaraan door het bestuur een bepaalde bestemming is gegeven. Het gehele bedrag van de bestemmingsreserves aan het einde van het jaar dient te zijn onderbouwd met bestuursbesluiten van het algemeen bestuur. Ook kan het bedrag zijn opgenomen in het voorliggende voorstel tot resultaatbestemming. Het resultaat na bestemming is het resterende resultaat na reeds bestemde mutaties in de reserves. Het resultaat na bestemming wordt toegevoegd aan een door het algemeen bestuur genomen besluit voor de bestemming, bij de vaststelling van de jaarrekening. Voorzieningen worden gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting c.q. het voorzienbare verlies.

Jaarrekening 2010

Pagina 6 van 33

08-04-2011 14:31

7 Vlottende passiva De vlottende passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Overige bedrijfsopbrengsten De overige bedrijfsopbrengsten omvatten de resultaten uit dienstverlening aan derden, de inkomsten uit reintegratie-activiteiten en overige opbrengsten. Rijksvergoeding Dit betreft de subsidies van het rijk. Deze subisidies worden ontvangen door de gemeenten en doorbetaald aan de ISD. Afschrijvingen Dit betreft de afschrijvingskosten van de vaste activa. De afschrijvingstermijn bedraagt maximaal de economische levensduur. Gemeentelijke bijdrage De gemeentelijke bijdrage omvat de in de gemeenschappelijke regeling overeengekomen bijdrage in het exploitatieresultaat. Lonen en salarissen Hierop worden de loon- en salariskosten van het personeel verantwoord. Onder loon- en salariskosten wordt verstaan het bruto bedrag van de aan het boekjaar toe te rekenen lonen c.q. salarissen, vermeerderd met de uitbetaalde vakantiegeldrechten. Sociale lasten De sociale lasten betreffen de voor de werknemersverzekeringen verschuldigde werkgeverslasten, en het werkgeversaandeel in de pensioenvoorziening. Dit betreft tevens de aan het boekjaar toe te rekenen ziekengelden. Overige personeelskosten Dit zijn onder meer de kosten voor reis- en verblijfkosten, bedrijfsgeneeskundige zorg, opleidingen. De overige bedrijfskosten worden berekend op basis van historische kosten. Ondersteuning Hierin zijn begrepen de ingehuurde ondersteuning door de gemeente Waalwijk op gebied van personeel en organisatie, en facilitaire zaken. De kosten zijn verantwoord op basis van historische kosten. Overige bedrijfskosten Hierin zijn begrepen de bestuurs-, huisvestings-, automatiserings-, kantoor-, accountants-, reis- en representatiekosten. Ook de kosten voor cliëntenparticipatie en overige uitgaven vallen onder deze post. De kosten zijn verantwoord op basis van historische kosten. Algemene dekkingsmiddelen De algemene dekkingsmiddelen bestaan voornamelijk uit de saldi van financiële baten en lasten. De rentebaten betreffen onder meer de opbrengsten uit andere uitzettingen. De rentelasten bestaan in elk geval uit de rentelast van de vaste schulden en de rekening-courantrente bij debetsaldi.

Jaarrekening 2010

Pagina 7 van 33

08-04-2011 14:31

8 4. Toelichting op de balans De balans, zoals gepresenteerd op pagina 3, wordt hier nader toegelicht. 4.1 Activa 4.1.1 Materiele vaste activa Een overzicht van de materiële vaste activa is onderstaand opgenomen. Het betreft uitsluitend activa met een economisch nut. Activa met een economisch nut zijn activa die verhandelbaar zijn en/of kunnen bijdragen aan het genereren van middelen. 2010 Installaties Boekwaarde 31 december 2009 Investeringen Desinvesteringen Afschrijvingen Bijdragen van derden Afwaarderingen Boekwaarde 31 december 2010

Inventaris

Totaal

18.986 2.050 -

141.676 18.616 -

160.662 20.666 -

16.936

123.060

139.996

4.1.2 Vorderingen Vorderingen op openbare lichamen gemeente Heusden gemeente Loon op Zand gemeente Waalwijk

31-12-2010 23.910 47.850 302.124

31-12-2009 66.962 252.089 869.548

-

373.884

1.188.599

Vorderingen op openbare lichamen Betreft de afrekening 2010 met gemeenten van bijzondere bijstand, kinderopvang, de wet inburgering en apparaatskosten. Overige vorderingen Vorderingen op instanties Vorderingen op klanten (uitkeringsdebiteuren) - Terugvordering en verhaal WWB - Krediethypotheek - Leenbijstand - BBZ - Overige vorderingen niet gecorrigeerde saldo AF: Voorziening dubieuze debiteuren gecorrigeerd saldo na voorziening

31-12-2010 6.428

31-12-2009 11.806

2.417.441 393.975 68.465 1.581.723 60.817 4.522.421 1.253.716 3.268.705

2.460.239 407.884 57.069 934.963 95.121 3.955.276 1.339.067 2.616.209 3.275.133

Jaarrekening 2010

Pagina 8 van 33

2.628.015

08-04-2011 14:31

9 Vorderingen op instanties Betreft een nog van het SVB te ontvangen bedrag in verband met vorderingen op klanten die voor 2010 een uitkering van de ISD hadden. Daarnaast betreft het nog een aantal kleine posten (telefoon, studiekosten). Vorderingen op klanten (uitkeringsdebiteuren) Wij verklaren hier het debiteurensaldo zonder correctie voorziening debiteuren. Dit zijn de werkelijke cijfers van de vorderingen op klanten. De voorziening dubieuze debiteuren is een schatting van de mogelijke oninbaarheid. Voor een berekening van deze voorziening wordt verwezen naar hoofdstuk 6.2. Het verloop van de debiteuren over 2010 is als volgt: beginsaldo 3.955.275,68 opboeking 1.622.239,74 buiten invordering -288.733,47 ontvangsten -766.360,84 eindsaldo 4.522.421,11 Het uitstaande saldo is toegenomen met € 567.145, voornamelijk door toename van verstrekte BBZ leningen. Liquide middelen banksaldo saldo giro

31-12-2010 1.718.657 21.982

31-12-2009 3.592.064 21.391 1.740.639

Overlopende activa Vooruitbetaalde bedragen Openstaande voorschotten Project ESF-A Dienstencentrum Fietsenplan personeel Meeneemregeling W-deel Nog te verwerken ontvangsten debiteuren Nog te ontvangen bedragen

31-12-2010 287.084 27.360 42.701 388 1.544 989.907

3.613.455 31-12-2009 641.789 40.267 5.355 529 101 80.287 14 183.350

1.348.983

951.692

Vooruitbetaalde bedragen Het bedrag betreft een factuur van € 108.363 van de gemeente Waalwijk over de huur- en servicekosten over het eerste kwartaal van 2011, deze factuur moest voor 1 januari 2011 betaald zijn. Een bedrag van € 166.954 betreft WSW verplichtingen (voortraject) voor de jaren 2011 en 2012 welke in 2009 aan WML zijn betaald. Door een overgang van kasstelsel naar baten lastenstelsel vanaf 2009, worden deze kosten verantwoord in het jaar waarop ze betrekking hebben. Deze bedragen kunnen nog wijzigen wanneer trajecten eerder (of later) stoppen dan gepland in verband met snellere of tragere doorstroming dan gepland naar WSW. Daarnaast wordt hier verantwoord de premie ongevallenverzekering 2011, het abonnement Brabants Dagblad 1e kwartaal 2011 en telefooncontracten januari 2011. Openstaande voorschotten Dit betreft de aan klanten van de ISD verstrekte voorschotten welke op 31 december nog openstaan. Project ESF-A Dit betreft de gemaakte kosten, interne uren en trajecten, voor klanten die onder het ESF traject vallen. Nog te ontvangen bedragen Betreft openstaande afrekeningen 2009 en 2010 met het Ministerie inzake Bbz, Ioaw en Ioaz tot een bedrag van € 796.529 en de financiele afwikkeling van HRM Sectorservice Punten over 2009 en 2010 (per saldo een bedrag van € 193.378 nog te ontvangen).

Jaarrekening 2010

Pagina 9 van 33

08-04-2011 14:31

10 4.2 Passiva 4.2.1 Eigen Vermogen Bestemmingsreserves 2010 Apparaatskosten Reserve egalisatie vorderingen uitkeringen Vakantietoeslag Overschot I-deel 2009 Inkomensdeel WWB Reserve Wet Werkloosheidsvoorziening Algemene reserve Saldo per 31 december Nog te bestemmen resultaat

2009

253.377 834.117 89.453 58.110 1.235.057

373.537 759.482 79.707 2.006.268 1.655 3.220.649

-

766.145

373.537 120.160 253.377

663.015 289.478 373.537

Specificatie bestemmingsreserves reserve apparaatskosten saldo per 1 januari toevoegingen onttrekkingen saldo per 31 december

Dit betreft de reservevorming op de bijdragen van de gemeenten. De maximale storting naar de reserve is 10 procent van de begrote apparaatskosten van het lopend jaar. De hoogte van de reserve apparaatskosten mag maximaal 15 procent zijn van de begrote apparaatskosten van het lopende jaar. De begrote apparaatskosten over 2010 zijn € 5.138.000. In 2010 is dit bijgesteld naar beneden door het ten laste van de ISD brengen van de korting ketensamenwerking ad € 211.547, waarmee het bedrag komt op € 4.926.453. De maximale stand van de reserve apparaatskosten over 2010 mag dus zijn € 738.968. De beginstand van de reserve apparaatskosten bedroeg € 373.537. Aan de reserve is in 2010 een bedrag van per saldo € 120.160 onttrokken. Dit bedrag bestaat uit een onttrekking om de reserve vakantiegeld op peil te houden per ultimo 2010 (€ 9.746) en om het tekort in de exploitatie op de apparaatskosten ad € 110.414 te dekken. Een nadere toelichting op dit tekort kunt u vinden onder 6.3 apparaatskosten. De reserve bedraagt daarmee aan het eind van 2010 nog € 253.377

Jaarrekening 2010

Pagina 10 van 33

08-04-2011 14:31

11 reserve egalisatie vorderingen uitkeringsadminstratie saldo per 1 januari toevoegingen onttrekkingen saldo per 31 december

2010 759.482 186.589 111.954 834.117

2009 802.813 64.997 108.328 759.482

Deze reserve is bedoeld om schommelingen op te vangen. Het teveel aan reserve of tekort van deze reserve, wordt toegevoegd c.q. onttrokken aan de reserve inkomensdeel. Er is in 2008 door het bestuur besloten (dd. 7 juli 2008) dat deze reserve een hoogte moet hebben van 40% van de netto vorderingen. Dit is voldoende om de risico's af te dekken. De netto-vorderingen bedragen € 2.085.293, 40% hiervan is € 834.117. Voor een toelichting hierop alsmede een overzicht van de mutaties met betrekking tot de debiteuren en reserve wordt verwezen naar 6.2.1 vrijval debiteuren. reserve vakantietoeslag saldo per 1 januari toevoegingen onttrekkingen saldo per 31 december

79.707 9.746 89.453

78.485 1.222 79.707

Betreft het saldo gereserveerd vakantiegeld over de periode van juni t/m december. Deze is ontstaan bij de overdracht van personeel van de gemeenten aan de ISD per 1 januari 2004. Deze reserve wordt cf. ABbesluit (d.d. 7 juli 2008) jaarlijks aangepast aan de realiteit. Tekorten of overschotten op deze reserve worden onttrokken cq toegevoegd aan de reserve apparaatskosten. reserve overschot I-deel 2009 saldo per 1 januari toevoegingen onttrekkingen saldo per 31 december

266.145 266.145 -

-

Deze bestemmingreserve is in 2010 gevormd (besluit Algemeen Bestuur van 22 november 2010) ter dekking van de te verwachten grote tekorten op het inkomensdeel als gevolg van de economische situatie en als aanvulling op de 'reguliere' reserve inkomensdeel. De bestemmingsreserve wordt in stand gehouden tot uiterlijk eind 2011. Het bedrag (€ 266.145) is afkomstig uit het nog te bestemmen resultaat uit de jaarrekening 2009 dat totaal € 766.145 bedroeg. Een bedrag van € 500.000 hiervan is uitbetaald aan de gemeente Waalwijk, ook conform besluit Algemeen Bestuur van 22 november 2010. Voormeld bedrag van € 266.145 is onttrokken ter dekking van het tekort op het I-deel 2010. reserve inkomensdeel saldo per 1 januari toevoegingen onttrekkingen saldo per 31 december

2.006.268 440.124 2.388.282 58.110

1.927.999 920.283 842.014 2.006.268

Deze reserve is in 2004 ontstaan uit de overschotten van het inkomensdeel. Dit is een vrij besteedbare reserve met een jaarlijkse storting van maximaal 15% van het jaarbudget inkomensdeel. Over de gewenste maximale omvang van deze reserve is een gevoeligheidsanalyse uitgevoerd in 2008. Er is naar aanleiding van het onderzoek door het AB besloten (dd. 3 november 2008) dat de maximale reserve op het inkomensdeel WWB 15% mag zijn van het jaarbudget. Vanaf 2010 zijn de budgetten voor de WWB, IOAW en IOAZ samengevoegd tot één budget (BUIG). Daar waar gesproken wordt over inkomensdeel wordt dit budget bedoeld. De maximaal toegestane reserve 2010 bedraagt 15% van het budget 2010 ad € 13.602.125, te weten € 2.040.319.

Jaarrekening 2010

Pagina 11 van 33

08-04-2011 14:31

12 Verklaring toevoegingen: Per saldo wordt een bedrag van € 440.124 toegevoegd aan de reserve inkomensdeel. Dit betreft de volgende zaken; vrijval debiteuren corr GWS aansluiting voorgaande jaren aanvullende decl IOAW/Z voorg jaren overboeking reserve WWV overschot reserve I deel 2009

€ € € € € €

111.954 14.192 47.363 470 266.145 440.124

Verklaring onttrekkingen: Er is een bedrag onttrokken aan de reserve van € 2.388.282. Dit bestaat uit de volgende tekorten: WWB IOAW IOAZ

€ 1.462.769 € 645.805 € 266.609

= resultaat BUIG resultaat Bbz

€ 2.375.183 € 13.099 € 2.388.282

reserve WWV saldo per 1 januari toevoegingen onttrekkingen saldo per 31 december

1.655 1.655 -

995 660 1.655

De bedragen die hier zijn vermeld hebben betrekking op toevoegingen van voorgaande jaren. In 2009 is hier niets meer aan toegevoegd omdat nog ontvangen bedragen vanaf 2009 volledig moeten worden terugbetaald aan het ministerie. Wij hebben nog een afrekening gekregen van Het ministerie over de jaren 2007 en 2008 van € 1.185. Dit is 25% van de onterecht gereserveerde bedragen over deze jaren. Het restant van € 470 is onttrokken aan de reserve WWV en toegevoegd aan de reserve inkomensdeel. De reserve heeft geen doel meer, en is dus bij deze opgeheven. algemene reserve nog te bestemmen resultaat 2009 verantwoord in 2010

766.145 766.145 -

Per 1 januari 2010 was het overschot reserve inkomensdeel € 766.145. Het Algemeen Bestuur heeft besloten op 22 november 2010 dat € 500.000 wordt uitbetaald aan de gemeente Waalwijk als éénmalige compensatie voor de onevenredig grote inbreng in het verleden in de positieve resultaten van de ISD. Het resterende bedrag van € 266.145 is bestemd als tijdelijke reserve om de verwachte financiële problemen op het inkomensdeel op te kunnen vangen. Dit is in deze jaarrekening verwerkt. 4.2.2 Voorzieningen De ISD beschikt over 2010 niet over voorzieningen.

Jaarrekening 2010

Pagina 12 van 33

08-04-2011 14:31

13 4.2.3 Vaste schulden met een rentetypische looptijd langer dan één jaar De ISD heeft geen langlopende schulden. Bij de BNG is een kredietruimte beschikbaar van € 750.000. 4.2.4 Netto-vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan één jaar

Nog te betalen bedragen Crediteuren algemeen Totaal

31-12-2010 880.517 1.576.095 2.456.612

31-12-2009 370.861 1.839.047 2.209.908

Nog te betalen bedragen De nog te betalen bedragen bestaan onder meer uit de afrekening van diverse regelingen van het ministerie van ca € 80.000. Opgenomen is hier verder de verwachte afrekening servicekosten van de gemeente Waalwijk over 2010 (€ 30.000), de afrekening automatiseringskosten van de gemeente Heusden (ca € 9000), de nog te betalen facturen inzake afrekening WIW 2009 en 2010 van de gemeente Tilburg (ca € 90.000). Tevens is opgenomen het aan de gemeente Waalwijk nog te betalen bedrag van € 500.000 van het te bestemmen resultaat 2009, en een aantal kleinere posten tot een bedrag van ca € 4.000. Crediteuren algemeen Dit betreft de facturen van 2010 die op 31 december 2010 nog niet waren vervallen, die in 2011 betaald gaan worden. Dit betaalt grotendeels facturen inzake trajecten ten laste van het Werkdeel en van inhuur personeel.

4.2.5 Overlopende passiva

Inhouding fitness Loonheffing uitkeringen ZVW premie uitkeringen Netto uitkeringen Re-integratie middelen Terugbetalingsverplichting Rijk Te verantwoorden uren Wet inburgering Project HRM sectorservicepunt Project dienstverlenend handhaven Te betalen aan de deelnemende gemeenten Ontvangsten door te betalen algemeen Ontvangsten uitkering nog te bestemmen Totaal

31-12-2010 1.008 983.021 816.452 1.183.412 47.56628.072 222.224 342 3.186.965

31-12-2009 1.020 22.213 7.858 831.381 717.506 31.563 256.324 92.329 384.525 106 894 2.345.720

Loonheffing en zvw premie uitkeringen Vorig jaar stond er nog een betalingsverplichting open. Deze is verwerkt in 2010. In 2010 zijn alle inhoudingen en doorbetalingen aan de belastingdienst verwerkt.

Jaarrekening 2010

Pagina 13 van 33

08-04-2011 14:31

14 Netto uitkeringen Dit bedrag betreft de uitkeringen december 2010 die verantwoord worden in 2010, maar waarvan de betalingen op de bankafschriften in 2011 worden afgeboekt. Re-integratie middelen In 2010 was het budget € 4.029.773, bestaande uit de Rijksbijdrage 2010 ad € 4.110.060 en het overgehevelde tekort uit 2009 ad € 80.287. De uitgaven in 2010 bedroegen € 3.213.322 zodat € 816.452 (via overlopende passiva) kan worden overgeheveld en besteed in 2011. Terugbetalingsverplichting Rijk Ten behoeve van terugbetalingsverplichting uitkeringsdebiteuren aan het Rijk is hier een bedrag opgenomen van € 1.183.412. Het betreft terug te vorderen uitkeringen BBZ, die na ontvangst voor 75% door ons zouden moeten worden terugbetaald aan het Rijk. Dit bedrag is aanmerkelijk hoger dan in 2009. Dit wordt veroorzaakt door het feit dat in 2010 voor een hoog bedrag aan nieuwe leningen is verstrekt. Te verantwoorden uren wet inburgering Hier waren in 2009 de uren opgenomen van de opgestarte trajecten inburgering in 2008 waarvoor in 2009 ook al vergoedingen zijn ontvangen en waarvoor in 2010 nog begeleidingsuren zijn verantwoord. Van het saldo op 31 december 2009 is in 2010 inmiddels alles afgewikkeld en komt dit saldo uit op € 0. Project: HRM sectorservicepunten Dit is een project dat samen met UWV is opgestart met het doel te investeren in een integrale vraaggerichte werkgeversbenadering. Een en ander moet nog afgewikkeld worden. Dit zal zijn beslag hebben in 2011. Dit betreft dan de kosten van inhuur van de projectleider alsmede de uren van ingezet vast personeel en wat kleinere aanschaffingen. Project dienstverlenend handhaven Doel van dit project is de handhaving verder te structureren en op een hoger plan te krijgen alsmede het onderwerp meer in samenhang te brengen met de overige doelstellingen van de organisatie. De subsidie hiervoor bedraagt € 153.308. Hierop zijn in 2010 interne uren verantwoord, de kosten van de procesbegeleiding door Radar groep, kosten foldermateriaal en kosten van het klanttevredenheidsonderzoek. Het restantsaldo per 31 december bedraagt € 28.072, dat wordt ingezet in 2011. Te betalen aan de deelnemende gemeenten Het te bestemmen resultaat 2008 is in 2009 voor het gehele bedrag van € 868.614 terugbetaald aan de deelnemende gemeenten, waarbij de gemeenten 50% van dit bedrag (€ 434.307) ter beschikking gesteld aan de ISD Midden Langstraat om dit bedrag als kasbeheerder in te zetten voor Regionaal arbeidsmarktbeleid. De besteding van dit bedrag blijft echter onder de verantwoordelijkheid van de deelnemende gemeenten. Hierop zijn de gemaakte kosten van PSW (projectbegeleiding), het project social return, en een deel van het project RKC maatschappelijk (te weten het deel dat betrekking heeft op 2010) verantwoord zodat per 31 december een saldo van € 222.224 resteert. 5. Niet uit de balans blijkende verplichtingen De ISD is meerjarige contracten aangegaan voor: einddatum jaarbedrag Automatiseringskosten 01-01-2014 505.000 gemeente Heusden

resterende verplichting

1.515.000

Er is een meerjarig contract aangegaan met betrekking tot de dienstverlening van de gemeente Heusden op het gebied van automatisering. Een groot deel van deze kosten is variabel. Dit maakt het niet mogelijk een vast jaarbedrag aan te geven. In 2009 zijn de beheerskosten, onderdeel van het contract met Heusden, naar beneden bijgesteld op basis van een uitgevoerd onderzoek naar marktconformiteit.

Jaarrekening 2010

Pagina 14 van 33

08-04-2011 14:31

15 6. TOELICHTING OP DE PROGRAMMAREKENING De programmarekening over 2010, zoals gepresenteerd op pagina 4, wordt hier nader toegelicht. 6.1 Toelichting op de Rijksmiddelen Realisatie 2010

Begroot 2010

Realisatie 2009

Re-integratie middelen Budget lopend jaar Overgeheveld budget vorig jaar Uitgaven Overheveling/ontrekking naar volgend jaar

3.874.000

3.874.012

243.000

871.343

3.213.322

4.002.000

4.825.642

816.452

115.000

-

-

-

14.154.776 15.554.876 646.469 267.059 2.313.628-

13.899.000 13.154.000 515.000 230.000 -

14.713.722 13.123.227 529.680 229.272 831.543

Bbz Ontvangsten Uitgaven Saldo

972.902 986.001 13.099-

497.000 497.000 -

439.782 361.914 77.868

WWV Ontvangsten Uitgaven Saldo

1.185 1.185-

2.000 2.000 -

1.240 1.240 -

2.327.912-

-

909.411

Saldo

4.110.060 80.287-

80.287-

BUIG (gebundelde inkomensvoorzieningen) Ontvangsten Uitgaven WWB/WIJ Uitgaven IOAW Uitgaven IOAZ saldo

Resultaat op rijksbijdragen

Jaarrekening 2010

Pagina 15 van 33

08-04-2011 14:31

16 Algemeen In deze jaarrekening licht de ISD Midden-Langstraat alle afwijkingen op begrotingsposten toe die groter zijn dan tien procent ten opzichte van het begrote bedrag met in principe een ondergrens per mutatie van € 25.000. Ook bijzondere afwijkingen van posten in deze jaarrekening ten opzichte van begroting of ten opzichte van de vorige jaarrekening worden toegelicht. Re-integratiemiddelen In 2010 was het budget € 4.029.773, bestaande uit de Rijksbijdrage 2010 ad € 4.110.060 en het overgehevelde tekort uit 2009 ad € 80.287. De uitgaven in 2010 bedroegen € 3.213.322 zodat € 816.452 (via overlopende passiva) kan worden overgeheveld naar en worden toegevoegd aan het budget voor 2011. BUIG (gebundelde inkomensvoorzieningen) Uit dit budget moeten de uitkeringen WWB, IOAW en IOAZ aan klanten worden betaald. De trend van 2009, een grote toename als gevolg van de recessie, heeft zich in 2010 en vooral in het eerste halfjaar voortgezet. Het uitkeringsbestand nam fors toe o.a. doordat veel personen voor het bereiken van de maximale uitkeringstermijn WW geen werk kunnen vinden (20%). Het aantal uitkeringsgerechtigden steeg in het verslagjaar met 20%. Het voorlopige budget 2010 was in oktober 2009 vastgesteld op € 14.864.311. In juli 2010 en met de definitieve vaststelling van het budget in oktober 2010 werd het macrobudget en daarmee ook het gemeentelijke budget met bijna 10% naar beneden bijgesteld naar een bedrag van € 13.602.125. Tegen deze verlaging van het budget is bezwaar aangetekend. Een definitief besluit over het bezwaar is nog niet genomen. De bovenstaande oorzaken hebben geleid tot een tekort van € 2.375.183 op dit budget. Een aanvraag naar een incidentele aanvullende uitkering (IAU) bij het Rijk is in voorbereiding. Gedurende het jaar is door middel van 4 bestuursrapportages (na afloop elk kwartaal) het bestuur en de gemeenten op de hoogte gehouden van het vermoedelijke tekort 2010. Daarnaast zijn er ook positieve bestanddelen ten gunste van het tekort 2010 geboekt, te weten een bedrag van € 14.192, veroorzaakt door afwikkeling van resultaten WWB van voorgaande jaren, en een bedrag aan het nog te ontvangen bedrag van het ministerie inzake IOAW/IOAZ voorgaande jaren ad € 47.363. Per saldo levert dit als resultaat op de BUIG middelen een tekort op van (- € 2.375.183 + € 14.192 + € 47.363) € 2.313.628. BBZ Het betreft een kleine regeling waarbij de uitgaven per jaar sterk kunnen wisselen. Van de BBZ-uitkeringen wordt 75% bekostigd door het Rijk, 25% door de ISD. Voor de bijdrage van de ISD wordt een vast bedrag per jaar ontvangen van het Rijk. Per saldo wordt er een tekort van € 13.099 gerealiseerd. Dit bedrag wordt onttrokken aan de reserve inkomensdeel. WWV Dit is een oude regeling waar nog een vordering open staat. De hier vermelde uitgaven betreffen ontvangsten uit voorgaande jaren. Deze waren ten onrechte toegevoegd aan de reserve WWV omdat in 2010 is gebleken dat deze volledig doorbetaald moeten worden aan het Rijk.

Jaarrekening 2010

Pagina 16 van 33

08-04-2011 14:31

17 6.2 Vrijval voorziening en reserve 6.2.1 Vrijval debiteuren Dit jaar is gestart met een uitstaand debiteurensaldo van € 3.955.276. In de loop van het jaar zijn er mutaties geweest welke leidden tot een eindsaldo van € 4.522.421. In 2010 is opgeboekt € 1.622.240, buiten invordering gesteld € 288.733 en ontvangen € 766.361. Per saldo dus een toename van € 567.145. Zie ook toelichting bij vorderingen op klanten (par 4.1.2). Elk jaar wordt het debiteurensaldo gecorrigeerd voor dubieuze debiteuren. De bepaling van de voorziening voor dubieuze debiteuren wordt gedaan aan de hand van een toetsing per debiteur. In 2010 bedraagt de berekende voorziening dubieuze debiteuren € 1.235.716, een daling van € 85.350 ten opzichte van het jaar ervoor. Daarnaast wordt jaarlijks de terugbetalingsverplichting aan het Rijk berekend aan de hand van de openstaande vorderingen waarvan 75% moet worden terugbetaald aan het Rijk. Tot 2010 betrof dit de vorderingen IOAW, IOAZ en Bbz. Vanaf 2010 betreft dit alleen nog de vorderingen Bbz. Deze terugbetalingsverplichting neemt over 2010 toe met € 465.905, het gevolg van verstrekte Bbz leningen. Per saldo levert dit een resultaat op vorderingen op van (€ 567.145 + € 85.350 - € 465.905) € 186.590. Dit is toegevoegd aan de reserve egalisatie vorderingen uitkeringsadministratie. Deze reserve egalisatie vorderingen uitkeringenadministratie is in 2004 ontstaan en wordt ingezet als achtervang voor de mutaties van het saldo debiteuren om de exploitatie niet te belasten met grote schommelingen in de debiteuren-ontwikkelingen (toename/ afname). Er is door het bestuur (AB, dd. 7 juli 2008) een besluit genomen om een omvang van 40% van de netto vorderingen af te dekken door middel van deze reserve. Dit moet voldoende zijn om het risico dat er niet voldoende dekkingsmiddelen zijn in zeer belangrijke mate af te dekken. De genoemde toevoeging in de reserve egalisatie van € 186.590 zorgt ervoor dat deze hoger wordt dan de toegestane 40% van de netto vordering. Het verschil (€ 111.954) wordt daarom toegevoegd aan de reserve inkomensdeel. Opgemerkt moet worden dat de hierboven genoemde vrijgevallen/onttrokken bedragen een incidenteel karakter hebben en niet structureel zijn. Een en ander is afhankelijk van het verloop van de debiteuren en het percentage van oninbaarheid. Er kan dus zowel een positief als een negatief resultaat behaald worden. Onderstaand worden de diverse mutaties mbt de debiteuren weergegeven. Hoogte bruto vordering 31-12-2010

€

4.522.421

min voorziening dubieuze debiteuren min terugbetalingsverplichting aan het Rijk Netto vordering 40% van de netto vordering is

€ € € €

1.253.716 1.183.412 2.085.293 834.117

mutaties debiteuren mutatiesaldo voorziening debiteuren mutatiesaldo betalingsverplichting mutatiesaldo (toename) debiteuren naar egalisatiereserve stand egalisatiereserve 1 januari hoog mutatiesaldo egalisatiereserve stand egalisatiereserve 31 december (40% van de netto vordering) per saldo toegevoegd aan reserve inkomensdeel

€ € € €

85.350 465.905567.145 186.590

€ €

759.481 186.590

€

946.071

€ €

834.117 111.954

6.2.2 Vrijval overschot 2009 I-deel In 2010 is een bestemmingsreserve gevormd (besluit Algemeen Bestuur van 22 november 2010) ter dekking van de te verwachten grote tekorten op het inkomensdeel. Deze reserve bedroeg € 766.145. Een bedrag van € 500.000 hiervan is uitbetaald aan de gemeente Waalwijk ook conform besluit Algemeen Bestuur van 22 november 2010. Een bedrag van € 266.145 is toegevoegd aan de reserve overschot I-deel 2009, zie ook paragraaf 4.2.1 (blz. 10). Jaarrekening 2010

Pagina 17 van 33

08-04-2011 14:31

18 6.3 Apparaatskosten 6.3.1 Personele kosten Realisatie 2010 Loonkosten Loonkosten en sociale lasten Doorboeking interne uren Inhuur personeel Totaal

Begroot 2010

Realisatie 2009

2.752.221 1.201.995 1.719.695 3.269.921

2.682.000 562.000 3.244.000

1.998.582 269.395 2.036.882 3.766.069

69.102 35.578 3.961

57.000 44.000 10.000

55.367 36.471 14.418

8.437 132.197 249.276

15.000 158.000 284.000

12.685 161.795 280.736

59.496 59.496

94.000 94.000

59.496 59.496

Overige personeelskosten Reis- en verblijfskosten Studie/opleiding/congres Ondernemingsraad Bedrijfsarts + maatregelen Overige personeelskosten Totaal Ondersteuning van gemeente Waalwijk Ondersteuning P&O en facilitaire zaken Totaal TOTAAL PERSONELE KOSTEN

3.578.694

3.622.000

4.106.301

Loonkosten In het boekjaar 2010 heeft er geen overschrijding in het kader van de Wet Openbaarmaking uit Publieke Middelen gefinancierde topinkomens (WOPT) plaatsgevonden. In de begroting van 2010 is de doorboeking van interne uren ten laste van het werkdeel en van projecten (die extern gefinancierd worden), niet expliciet zichtbaar gemaakt. Daardoor is het mogelijk verwarrend de loonkosten van eigen personeel en de kosten van inhuur per regel te vergelijken. Met ingang van vorig jaar, bij de begroting 2011, is hiermee wel rekening gehouden. Het is voor nu, bij deze jaarrekening, beter op het niveau van het totaal aan loonkosten de vergelijking tussen begroting en rekening te maken. De loonkosten over 2010 zijn iets hoger dan begroot maar aanzienlijk lager (€ 0,5 miljoen) dan in 2009 gerealiseerd. Dat de kosten iets hoger zijn dan begroot wordt veroorzaakt doordat er veel meer klanten moesten worden geholpen, dan bij het opstellen van de begroting (in februari 2009) nog rekening was gehouden. Dat de extra kosten voor hiervoor ingehuurd personeel grotendeels binnen de begroting zijn opgevangen, is het gevolg van het optimaal gebruik maken van de (onder strikte voorwaarden bestaande) mogelijkheid om apparaatskosten ten laste te brengen van het re-integratiebudget en extern gefinancierde projecten. De kosten zijn aanzienlijk lager dan in 2009, omdat de productiviteit van (met name de nieuwe en aanvankelijk onervaren vaste medewerkers van) de organisatie dit jaar zich goed heeft ontwikkeld. Daardoor is het beroep op ingehuurd personeel ten opzichte van 2009 afgenomen. De verdere invulling van de formatie met vast personeel en de vervanging van externe krachten door hen, is zichtbaar in het formatie-overzicht. Formatie: Aantal personen in dienst aan het einde van het jaar: Aantal FTE's in dienst aan het einde van het jaar:

31-12-2010 56 50,17

31-12-2009 53 46,68

Aantal personen inhuur aan het einde van het jaar: Aantal FTE's inhuur aan het einde van het jaar:

15 10,74

29 18,55

aantal FTE totaal

60,91

65,23

Jaarrekening 2010

Pagina 18 van 33

08-04-2011 14:31

19 Formatie gemiddeld: Gemiddeld aantal personen in dienst: Gemiddeld aantal FTE's in dienst:

2010 55,50 49,44

2009 48,01 42,51

Gemiddeld aantal personen inhuur: Gemiddeld aantal FTE's inhuur: aantal FTE totaal gemiddeld

22,58 15,38 64,82

26,58 17,36 59,87

De onder formatie vermelde aantallen geven een wat vertekend beeld omdat alleen de aantallen per 31 december worden aangegeven, het is een moment opname. Het aantal personen op 31 december is ten opzichte van een jaar geleden gestegen. In 2008 is gekozen voor een specialisatie van klantmanagement. Hiermee wordt beoogd de klant beter te bereiken en deze beter van dienst te zijn, op een efficiënte manier. Deze specialisatie heeft ook gevolgen gehad voor de inrichting van de organisatie. De ISD heeft gestreefd naar het opvullen van nog openstaande functies waarmee de kosten van inhuur personeel zullen verminderen, en die van vast personeel zullen toenemen. Er is in 2010 veelal minder ervaren personeel aangenomen (bij gebrek aan ervaren personeel op de krappe arbeidsmarkt voor sociale ciensten) en er is gezorgd voor een interne begeleiding en opleiding. Dit hield echter in dat er nog even meer inhuur van personeel nodig was om voldoende werkervaring te behouden. Bovendien is voor het inlopen van opgelopen achterstanden in onderhanden werk extra capaciteit tijdelijk bijgeschakeld. Ook door de economische recessie en de gevolgen hiervan voor de ISD, toenemende aantallen aanvragen om uitkering, is het nodig gebleken extra personele capaciteit in te huren. In de loop van 2010 bleek dat het kabinet voornemens is om de taakstellingen van de Wet Inburgering vanaf 2011 af te bouwen. Vooruitlopend daarop zijn de contracten van tijdelijk ingehuurde krachten die hierop ingezet waren niet meer verlengd zodat we deze werkzaamheden vanaf 2011 met eigen personeel moeten verrichten. Overige personeelskosten De totale overige personeelskosten 2010 komen ongeveer € 35.000 lager uit dan begroot en ca € 30.000 lager dan gerealiseerd in 2009. Dit wordt veroorzaakt door de lagere kosten voor externe adviezen, de lagere kosten voor werving en selectie en lagere kosten voor de post functiewaardering. Ook de omzetting van de eindejaarsuitkering reiskosten kostte minder dan begroot. Tenslotte is door het management afgezien van het uitkeren van incentives aan medewerkers in het kader van de bezuinigingen. Ondersteuning door gemeente Waalwijk Ten opzichte van de realisatie 2009 is deze post gelijk gebleven, ten opzichte van de begroting is € 34.000 minder uitgegeven. Dit is het gevolg van aanpassing van het contract met gemeente Waalwijk in 2009 ten aanzien van de facilitaire zaken die de gemeente Waalwijk niet langer uitvoert, maar door de ISD zelf worden gedaan.

Jaarrekening 2010

Pagina 19 van 33

08-04-2011 14:31

20 6.3.2 Afschrijvingen afschrijvingen Afschrijvingen op materiele vaste activa met een economisch nut totaal afschrijvingen

Realisatie 2010

Begroot 2010

Realisatie 2009

20.665

29.000

16.686

20.665

29.000

16.686

6.3.3 Lasten bedrijfsvoering Realisatie 2010 lasten bedrijfsvoering Kosten bestuur Huisvestingskosten Automatiseringskosten Kantoorkosten Bankkosten Accountantskosten Representatiekosten Clientenparticipatie Kosten BVG vorming Voorlichting sociale voorziening Sociale recherche Presentiegelden bezwaar en beroep Kosten terug-en invordering Griffierecht en proceskosten Advieskosten sociale voorziening Kosten onderzoek IOAZ Onvoorziene lasten totaal lasten

410.521 582.609 167.522 3.452 30.708 13.308 6.119 33.297 156.730 8.834 15.301 14.399 3.685 3.852 1.450.337

Begroot 2010 3.000 432.000 606.000 153.000 25.000 22.000 3.000 72.000 178.000 9.000 5.000 6.000 15.000 5.000 76.000 1.610.000

Realisatie 2009 4.295 415.309 570.469 166.433 28.560 13.280 1.392 384 37.782 142.503 7.300 3.541 9.870 11.324 6.954 5.011 1.424.409

Afschrijvingskosten De afschrijvingskosten van 2010 zijn lager dan begroot maar hoger dan in 2009. Dit is het gevolg van enkele investeringen in 2009, waarvan de afschrijvingen startten in 2010.

Jaarrekening 2010

Pagina 20 van 33

08-04-2011 14:31

21 Kosten bestuur: Er is besloten dat de presentiegelden van een vergaderjaar voortaan in januari van het jaar daarna betaald worden. In (januari) 2009 heeft dus de betaling van de presentiegelden over 2008 plaatsgevonden. In 2010 is geen declaratie ontvangen over 2010. Huisvestingskosten In 2010 is iets minder uitgegeven dan in 2009, ca € 5.000. Ten opzichte van de begroting 2010 komen we circa € 21.500 lager uit. Er is rekening gehouden met de verwachte afrekening 2010 van € 30.000. Automatiseringskosten De gerealiseerde automatiseringskosten zijn in 2010 € 12.000 hoger dan de realisatie over 2009 en € 24.000 lager dan begroot. Deze post is moeilijk te ramen omdat per jaar afwijkingen kunnen ontstaan door niet voorziene kosten als gevolg van update's, systeem aanpassingen etc. Dit verklaart ook dat er verschil kan zitten tussen realisaties en begrotingen. Kantoorkosten Deze zijn nagenoeg gelijk aan de realisatie 2009. Ze liggen wel € 14.000 hoger dan begroot. De hogere kosten ten opzichte van de begroting zitten voornamelijk in het verschil in kosten van kantoor en bureau benodigheden. Accountantskosten In 2010 zijn er extra kosten gemaakt voor de inzet van de accoutant van ruim € 5.000 voor de toetsing van de Gemeenschappelijke Regeling en een overleg over administratieve verwerking van de niet wettelijke taken van werkcoaches van de ISD, en de relatie van de apparaatskosten en het werkdeel in deze. Kosten BVG vorming Dit betreft een project dat in 2008 speelde en waarvoor toen voor inzet van een projectleider en secretariële ondersteuning kosten zijn gemaakt. In 2009 is er nog één factuur ontvangen. Voorlichting sociale voorziening Ten opzichte van de realisatie 2009 is er geen groot verschil. Ten opzichte van de begroting komen we € 39.000 lager uit. Sociale Recherche Deze zijn ca € 24.000 hoger dan de realisatie 2009 en € 22.000 lager dan begroot. De kosten voor sociale recherche worden berekend op basis van de verdeelsleutel inwoners en aantallen (abonnementstructuur). Deze afspraken gelden voor het samenwerkingsverband SR in Midden-Brabant. Griffierecht en proceskosten De hogere kosten zijn voornamelijk veroorzaakt door 6 verzoekschriften van klanten bij de Nationale Ombudsman. In 2009 was er één verzoekschrift. Onderzocht wordt of dit beter kan worden beheerst. Daarbij komt dat gemeenten individueel al een bijdrage aan de Ombudsman betalen. Nu is het een onzekere factor, per verzoekschrift kost dit de ISD ongeveer € 1.000. Onvoorziene lasten In 2010 is per saldo een last gerealiseerd van € 3.852. De begroting 2010 ging uit van € 76.000. De realisatie 2009 bedroeg € 5.000. Voor wat betreft de realisatie 2010 zitten er een aantal kleine posten in die te maken hebben met afwikkeling van een aantal balansposten in 2010.

Jaarrekening 2010

Pagina 21 van 33

08-04-2011 14:31

22 6.3.4 Baten Bedrijfsvoering Realisatie 2010

Begroot 2010

Begroot 2010 na wijziging

Realisatie 2009

baten opbrengst terug- en invordering automatisering rentebaten onvoorziene baten

bijdragen Gemeente Heusden Gemeente Loon op Zand Gemeente Waalwijk Totaal Bijdragen

3.273 9.557 12.829

123.000 123.000

1.816.850 868.837 2.240.766 4.926.453

1.923.000 914.000 2.301.000 5.138.000

-

123.000 -

123.000

1.816.850 868.837 2.240.766 4.926.453

4.486 291.249 13.834 41.027 350.595

1.949.000 863.000 2.300.000 5.112.000

Opbrengst terug- en invordering Dit betreft de opbrengst van de door de ISD aan de klant in rekening gebrachte kosten inzake vorderingen (aanmaningskosten) als gevolg van de invoering in 2009 van de 4e tranche van de Algemene Wet Bestuursrecht. Hierin is geregeld dat deze kosten in rekening gebracht moeten worden bij de klant. Ter verduidelijking: de hiervoor in tabel 6.3.3 genoemde kosten terug- en invordering betreffen kosten die door de deurwaarder aan de ISD in rekening worden gebracht en niet verhaald kunnen worden op de klant. Automatisering Deze post is alleen in 2009 gebruikt omdat de in Heusden gevormde voorziening in 2009 aan de ISD is uitgekeerd en in de jaarrekening 2009 is verwerkt. Rentebaten De rente-opbrengsten zijn minder dan in 2009 en ook veel lager dan begroot in 2010. Er is in 2010 minder rente ontvangen omdat het rente-percentage in 2010 gemiddeld nog maar 0,28% bedroeg, ten opzichte van de ook al lage rentevergoeding van 0,41% in 2009. Daarnaast bedroeg het gemiddeld uitstaand saldo in 2010 € 3,4 miljoen tegenover een gemiddeld saldo 2009 van € 4,7 miljoen. Ten tijde van het opstellen van de begroting 2010 werd uitgegaan van een rentepercentage van 3,5 % (confrom realisatie 2008) en een gemiddeld saldo van € 3,5 miljoen. Gemeentelijke bijdragen In 2010 zijn de bijdragen van de gemeenten ten opzichte van de begroting verminderd met een korting voor de ketensamenwerking. Deze korting is bij de gemeenten verminderd op hun Algemene Uitkering. Het Algemeen Bestuur heeft besloten deze korting vanaf 2010 structureel door te rekenen aan de ISD. In de jaarrekening is deze verwerkt door aan de gemeenten deze korting aan het einde van het jaar terug te betalen. Voor 2010 betekende dit voor de ISD een vermindering van de bijdragen van € 211.547. Resultaat Het saldo van baten en lasten van de bedrijfsvoering levert een negatief resultaat op van € 95.649. Dit resultaat is ten laste van de reserve apparaatskosten geboekt.

Jaarrekening 2010

Pagina 22 van 33

08-04-2011 14:31

23 6.4 Mutaties in reserves/voorzieningen Reserve

stand 1 jan 2010 toevoeging 2010 onttrekking 2010 stand 31 dec 2010 Resultaat

stand 1 jan 2010 toevoeging 2010 onttrekking 2010 subtotaal terugbetaling gem. Waalwijk stand 31 dec 2010

Apparaat

373.537 120.160 253.377

Vakantiegeld 79.707 9.746 89.453

WWB i-deel

2.006.268 440.124 2.388.282 58.110

Overschot I-deel 2009 266.145 266.145 -

Egalisatie vorderingen uitkeringsadministratie 759.482 186.589 111.954 834.117

WWV

Algemene reserve 766.145 266.145 500.000 500.000 -

De terugbetaling aan de gemeente Waalwijk is hier afzonderlijk opgenomen omdat deze niet via de mutaties reserves (functie 980) loopt.

Jaarrekening 2010

Pagina 23 van 33

08-04-2011 14:31

1.655 1.655 -

24 7. Accountantsverklaring

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Het Algemeen Bestuur van de intergemeentelijke Sociale Dienst Midden-Langstraat, Waalwijk Wij hebben de jaarrekening 2010 van de Intergemeentelijke Sociale Dienst Midden-Langstraat zoals opgenomen in de ‘Jaarrekening 2010 ISD Midden-Langstraat’, bestaande uit de balans per 31 december 2010 en de programmarekening over 2010 met de toelichtingen, gecontroleerd. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het Dagelijks Bestuur van de Intergemeentelijke Sociale Dienst Midden-Langstraat is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten. Deze verantwoordelijkheid houdt onder meer in dat de jaarrekening zowel de baten en lasten als de activa en passiva getrouw dient weer te geven en dat de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen. Rechtmatige totstandkoming betekent in overeenstemming met de begroting en met de van toepassing zijnde wettelijke regelingen waaronder verordeningen van de gemeenschappelijke regeling. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van zowel de baten en lasten als de activa en passiva, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat en voor de naleving van de relevante weten regelgeving, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de schattingen die door het Dagelijks Bestuur zijn gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.

Jaarrekening 2010

Pagina 24 van 33

08-04-2011 14:31

25

De bij onze controle toegepaste goedkeuringstolerantie bedraagt voor fouten 1% en voor onzekerheden 3% van de totale lasten. Deze goedkeuringstolerantie is vastgesteld in de opdrachtbevestiging d.d. 24 november 2010. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening van de Intergemeentelijke Sociale Dienst MiddenLangstraat een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van zowel de baten en lasten over 2010 als van de activa en passiva per 31 december 2010 in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten. Voorts zijn wij van oordeel dat de in deze jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen in overeenstemming met de begroting en met de van toepassing zijnde wettelijke regelingen waaronder verordeningen van de gemeente. Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of voorschriften van regelgevende instanties Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 213 lid 3 onder d Gemeentewet melden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening.

Eindhoven, 8 april 2011 Ernst & Young Accountants LLP

w.g. drs. M.H. de Hair RA

Jaarrekening 2010

Pagina 25 van 33

08-04-2011 14:31

26 8. Bijlagen ten behoeve van het vullen van de gegevens ten behoeve van de gemeenterekening 8.1 Bijlage gemeente Heusden (conform model "Sisa verantwoordingsinformatie specifieke uitkeringen") Alleen de van toepassing zijnde vragen en kolommen in het model zijn vermeld. Nummer Specifieke uitkering

Juridische grondslag

Besteding 2010

G2B

Wet werk en bij-

WWB-ink. deel WWB-ink. deel WWB-ink. deel

Gebundelde

uitkering

5.680.841

stand (WWB)

WIJ

Wet investeren

Baten 2010

174.426 WIJ

307.018

jongeren (WIJ)

IOAW

Wet inkomens-

271 IOAW

Uitgaven van voor 2010 in 2010 WWB-ink. deel

0 WIJ

144.402

voorziening ou-

Bestedingen van voor 2010 in 2010

0 WIJ

0 IOAW

0

0 IOAW

0

0

dere en gedeeltelijk arbeids ongeschikte werkloze werknemers (IOAW)

IOAZ

Wet inkomens-

IOAZ

83.412

voorziening ou-

IOAZ

0

IOAZ

0

0

dere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandige (IOAZ)

Bbz 2004

Besluit bij-

Bbz 2004

0

standsverlening

Bbz 2004

0

Bbz 2004

0

0

zelfstandigen 2004, levensonderhoud beginnende zelfstandige (Bbz2004)

Nummer Specifieke uitkering

G3B


Besteding 2010 Besteding 2010 kapitaalverstr.

levensonderh.

kapitaalverstr.

Bbz 2004

Bbz 2004

Bbz 2004

Bbz 2004

Besluit bijstandsver-

lening zelfstandigen 2004

lening zelfstandi gen (Bbz) 2004

de zelfstandigen)

Jaarrekening 2010

Baten 2010

levensonderh. Besluit bijstandsver-

(exclusief levensonderhoud beginnen-

Baten 2010

49.053

345.705

Besteding 2010 Besteding 2010

3.780

73.223

Baten 2010

Besteding 2010

onderz.kst.

Bob

Bob

onderz.kst. Bob

Bbz 2004

Bbz 2004

Bbz 2004

Bbz 2004

42.497

0

Bestedingen van voor 2010 2010

Uitgaven van voor 2010 in 2010

Bbz 2004

Bbz 2004

0

0

Pagina 26 van 33

0

0

08-04-2011 14:31

27


Juridische

Baten 2010

grondslag G4

Wet Werkloosheids-

Wet werkloos-

voorziening

heidsvoorzie-

WWB-ink. deel

0

ning (WWV)


Juridische


grondslag

WPB RE-INTEGRATIEDEEL

G5B

WPB

Baten 2010

Baten 2010

WPB RE-INTE-

WPB

EDUCATIE ROC GRATIE(niet rijk) EDUCATIE ROC

1.092.348

n.v.t.

Wet Participatiebud-

Besluit bijstands

get (WPB)

verlening zelf-

Aantal duurza-

Besteding

standigen (Bbz

me plaatsingen

2010

2004)

naar werk 2010

Regelluw

18

n.v.t.

0

LET OP: BETREFT ALLEEN HET OVERZICHT VAN BATEN EN LASTEN RE-INTEGRATIE DEEL ALS ONDERDEEL VAN HET TOTALE PARTICIPATIE BUDGET BIJ GEMEENTE

Jaarrekening 2010

Pagina 27 van 33

08-04-2011 14:31

28 8.2 Bijlage gemeente Loon op Zand (conform model "Sisa verantwoordingsinformatie specifieke uitkeringen") Alleen de van toepassing zijnde vragen en kolommen in het model zijn vermeld. Nummer Specifieke uitkering


Besteding 2010

G2B

Wet werk en bij-


Gebundelde

uitkering

2.061.078

stand (WWB)

WIJ

Wet investeren

Baten 2010

49.405 WIJ

175.047

jongeren (WIJ)

IOAW

Wet inkomens-

180 IOAW


0 WIJ

135.723

voorziening ou-


0 WIJ

0 IOAW

0

0 IOAW

0

0


IOAZ

Wet inkomens-

IOAZ

88.697

voorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandige

IOAZ

0

IOAZ

0

0

(IOAZ)

Bbz 2004

Besluit bij-

Bbz 2004

0

standsverlening

Bbz 2004

0

Bbz 2004

0

0



G3B


Besteding 2010 Besteding 2010 kapitaalverstr.

levensonderh.

kapitaalverstr.

Bbz 2004

Bbz 2004

Bbz 2004

Bbz 2004




de zelfstandigen)

Jaarrekening 2010

Baten 2010

levensonderh. Besluit bijstandsver-

(exclusief levensonderhoud beginnen-

Baten 2010

24.197

24.893


0

17.816

Baten 2010

Besteding 2010

onderz.kst.

Bob

Bob

onderz.kst. Bob

Bbz 2004

Bbz 2004

Bbz 2004

Bbz 2004

35.182

0



Bbz 2004

Bbz 2004

0

0

Pagina 28 van 33

0

0

08-04-2011 14:31

29 Nummer Specifieke uitkering

Juridische

Baten 2010

grondslag G4

Wet Werkloosheids-

Wet werkloos-

voorziening

heidsvoorzie-

WWB-ink. deel

0

ning (WWV)


G5B



Baten 2010

Baten 2010

WPB RE-INTEWPB WPB RE-INTEWPB GRATIEDEEL EDUCATIE ROC GRATIE(niet rijk) EDUCATIE ROC

775.747

n.v.t.


Besluit bijstands

get (WPB)

verlening zelf-

Aantal duurza-

Besteding

standigen (Bbz

me plaatsingen

2010

2004)

naar werk 2010

Regelluw

7

458.122

n.v.t.

0


Jaarrekening 2010

Pagina 29 van 33

08-04-2011 14:31

30 8.3 Bijlage gemeente Waalwijk (conform model "Sisa verantwoordingsinformatie specifieke uitkeringen") Alleen de van toepassing zijnde vragen en kolommen in het model zijn vermeld. Nummer Specifieke uitkering


Besteding 2010

G2B

Wet werk en bij-


Gebundelde

uitkering

6.813.256

stand (WWB)

WIJ

Wet investeren

Baten 2010

278.092 WIJ

517.638

jongeren (WIJ)

IOAW

Wet inkomens-

WIJ

IOAW


0

1.800

366.344

voorziening ou-


0 WIJ

0 IOAW

664

0 IOAW

0

0


IOAZ

Wet inkomens-

IOAZ

94.950

voorziening ou-

IOAZ

450

IOAZ

0

0

dere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandige (IOAZ)

Bbz 2004

Besluit bij-

Bbz 2004

0

standsverlening

Bbz 2004

0

Bbz 2004

0

0



G3B



Baten 2010

Baten 2010

levensonderh.

kapitaalverstr.

levensonderh.

kapitaalverstr.

Bbz 2004

Bbz 2004

Bbz 2004

Bbz 2004





15.844

413.116


0

106.371

Baten 2010

Besteding 2010

(exclusief levenson-

onderz.kst.

Bob

Bob

onderz.kst. Bob

derhoud beginnen-

Bbz 2004

Bbz 2004

Bbz 2004

Bbz 2004

de zelfstandigen)

Jaarrekening 2010

35.513

0



Bbz 2004

Bbz 2004

0

0

Pagina 30 van 33

0

0

08-04-2011 14:31

31 Nummer Specifieke uitkering


G4

Wet Werkloosheids-

Wet werkloos-

voorziening

heidsvoorzie-

Baten 2010 WWB-ink. deel

0

ning (WWV)


Juridische


grondslag

WPB RE-INTEGRATIEDEEL

G5B

WPB

Baten 2010

WPB RE-INTE-

WPB

EDUCATIE ROC GRATIE(niet rijk) EDUCATIE ROC

1.803.348

n.v.t.


Besluit bijstands

get (WPB)

verlening zelf-

Aantal duurza-

Besteding

standigen (Bbz

me plaatsingen naar werk 2010

2010 Regelluw

2004)

Baten 2010

22

0

n.v.t.

0


Jaarrekening 2010

Pagina 31 van 33

08-04-2011 14:31

32 9. VERKLARENDE WOORDENLIJST/AFKORTINGEN AB ANW AOW AWB BBV BBZ BUIG College CWI DB DKD IC I-deel

ID

IOAW

IOAZ

ISD

NUGGER NWW- ers REA

REKO SLA

Jaarrekening 2010

Algemeen bestuur ISD Midden-Langstraat, geformeerd uit één college- en één raadslid uit elke ISD-gemeente. Algemene nabestaandenwet Algemene ouderdomswet Algemene wet bestuursrecht Besluit Begroting en Verantwoording Bijstandsbesluit zelfstandigen Inkomens- en kredietvoorziening voor zelfstandigen Berekening bedrag uitkering en inwonertal gemeenten Het college van burgemeester en wethouders Centrum voor Werk en Inkomen. Dagelijks bestuur ISD Midden-Langstraat, geformeerd uit een collegelid uit iedere ISD-gemeente. Digitaal Klantdossier Interne controle. Het deel dat beschikbaar is voor de bekostiging van WWB-uitkeringen. Het budget wordt beschikbaar gesteld door het rijk. Overschotten kunnnen worden behouden. In- en doorstroomregeling. Deze regeling voor gesubsidieerde arbeid is per 1 januari 2004 opgegaan in de Wet werk en bijstand. Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers. Een inkomensvoorziening op minimumniveau voor oudere of gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers die geen recht meer hebben op een WW-uitkering. Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen. Een inkomensvoorziening op minimumniveau voor oudere of gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze gewezen zelfstandigen. Intergemeentelijke Sociale Dienst Midden-Langstraat. Openbaar lichaam belast met de uitvoering van de gemeentelijke taken op het terrein van werk en inkomen. Niet-uitkeringsgerechtigde die voor ondersteuning bij reïntegratie een beroep kan doen op gemeentelijke ondersteuning (ISD) Niet werkenden werkzoekenden, die ingeschreven zijn bij het UWV werkbedrijf. Re-integratie arbeidsongeschikten. Biedt voorzieningen ter bevordering van de reïntegratie van arbeidsgehandicapten. Regionaal Ketenoverleg. Aan dit overleg nemen naast de ISD het UWV Werkbedrijf en de WML deel. Service Level Agreement. Een overeenkomst met betrekking tot dienstverleningsaspecten.

Pagina 32 van 33

08-04-2011 14:31

33 SNO SRG

SUWI

SZW TW UWV W-deel

WAO

Samenwerkingsniveauovereenkomst. Afspraken rondom de samenwerking tussen de ISD en het UWV Werkbedrijf. Statistiek reïntegratie gemeenten. Verzameling van informatie voor de ondersteuning van landelijke beleidsinformatie Structuur Uitvoeringsorganisatie Werk en Inkomen. In deze wet zijn o.a. bevoegdheden en verantwoordelijkheden van UWV Werkbedrijf, SVB en Raad voor werk en inkomen opgenomen. Sociale Zaken en Werkgelegenheid Toeslagenwet. Via deze wet wordt een sociale verzekeringsuitkering in bepaalde gevallen aangevuld tot het relevante sociale minimum. Uitvoeringsinstituut Werknemersvoorzieningen Het deel dat beschikbaar is voor de uitvoering van re-integratie-activiteiten met inbegrip van de bekostiging van de oude gesubsidieerde arbeid (voormalige WIW- en ID- regeling). Het budget wordt beschikbaar gesteld door het Rijk en is niet vrij inzetbaar. Overschotten moeten teruggestort worden. Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering Verzekering tegen de geldelijke gevolgen van arbeidsongeschiktheid

WBK

Wet basisvoorziening kinderopvang.

WIK

Wet inkomensvoorziening kunstenaars

WI WIJ WIN WIW

WML

WMO WOPT WSW

WW WWV

WWB

Tijdelijke inkomensvoorziening voor kunstenaars Wet inburgering Wet investeren in Jongeren Wet inburgering nieuwkomers Wet inschakeling werkzoekenden. Op basis van deze wet was het tot 1 januari 2004 mogelijk voorzieningen te treffen voor langdurig werklozen. De wet is op 1 januari 2004 opgegaan in de Wet Werk en Bijstand. Werkbedrijf voor gesubsidieerde arbeid, activering en trajecten MiddenLangstraat. Openbaar lichaam belast met de uitvoering van de gemeentelijke taken op het terrein van de WSW. Tevens uitvoerder van WWB-voorzieningen. Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Wet Openbaarmaking uit Publieke middelen gefinancierde Topinkomens Wet Sociale Werkvoorziening Biedt specifieke voorzieningen t.b.v. personen die op grond van persoonlijke beperkingen aangewezen zijn op aangepaste werkzaamheden. Werkloosheidswet Verzekering tegen de geldelijke gevolgen van werkloosheid Wet Werkloosheidsvoorziening Oude regeling aansluitend aan de WW welke door gemeenten werd uitgevoerd. Er kunnen nog wel vorderingen openstaan gerelateerd aan deze regeling Wet werk en bijstand Inkomensvoorziening op minimumniveau t.b.v. personen die geen beroep kunnen doen op een andere inkomensvoorziening.

Jaarrekening 2010

Pagina 33 van 33

08-04-2011 14:31

Beleidsplan 2011-2012 ISD Midden-Langstraat

INHOUDSOPGAVE Woord vooraf ............................................................................................ 3 1. Samenvatting ........................................................................................ 5 2. De ISD en zijn omgeving...................................................................... 7 2.1 Missie en visie .................................................................................. 7 2.2 Onze klanten .................................................................................... 8 2.3 De arbeidsmarkt ............................................................................... 8 2.4 Landelijke ontwikkelingen op het terrein van werk en inkomen ...... 10 2.5 Regionale ontwikkelingen op het terrein van werk en inkomen ..... 13 3. Beleidskeuzes .................................................................................... 14 3.1 De ISD als betrouwbare uitvoerder van de WWB ........................... 14 3.2 De ISD als partner in regionaal arbeidsmarktbeleid ....................... 22 3.3 De ISD als motor voor participatie .................................................. 23 4. Verklarende woordenlijst / lijst van afkortingen .............................. 24

Beleidsplan 2011-2012 SD Midden-Langstraat Pagina 2 van 25

WOORD VOORAF

Hierbij ontvangt u het beleidsplan 2011-2012 van de ISD Midden-Langstraat. In dit plan worden de relevante landelijke en regionale ontwikkelingen op het werkterrein van de ISD Midden-Langstraat gepresenteerd. De ISD Midden-Langstraat heeft de afgelopen jaren ingezet op het ontwikkelen van drie beleidslijnen. Op de eerste plaats het goed en betrouwbaar uitvoeren van de WWB en de andere gemeentelijke uitkeringsregelingen. Maar kerntaken zijn ook het leveren van een bijdrage aan het ontwikkelen van regionaal arbeidsmarktbeleid en het ondersteunen van personen in het zo zelfstandig mogelijk functioneren in de samenleving als betaalde arbeid niet direct mogelijk is. Deze koers vraagt om een vervolg. Daarbij zal de focus er op gericht moeten zijn dat elk talent wordt benut, ook de talenten van personen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. De toenemende ontgroening en vergrijzing zal over enige jaren leiden tot tekorten op de arbeidsmarkt. Dit vraagt om een sterkere samenwerking met werkgevers, onderwijsinstellingen en andere ketenpartners en het bouwen van een fundament dat het mogelijk maakt dat ook personen met een verminderd economisch rendement zoveel mogelijk kunnen meedoen aan het reguliere arbeidsproces. Regionaal ligt er de uitdaging om ondanks de teruglopende middelen met een flexibele en effectieve dienstverlening voldoende ondersteuning en maatwerk te bieden aan werkgevers en werkzoekenden. Door bundeling van de kwaliteiten en expertise van de ISD en de WML ligt er een kans om een platform te creëren voor de toekomstige ontschotte dienstverlening aan personen aan de basis van de arbeidsmarkt. Personen die we nu nog kennen vanuit de Wwb, de Wsw en Wajong, maar in de toekomst zullen vallen onder de Wet Werken naar Vermogen, die voor zover nu bekend is op 1 januari 2013 wordt ingevoerd.

W. Ligtenberg voorzitter bestuur ISD Midden-Langstraat


Leeswijzer Dit beleidsplan geeft op hoofdlijnen de koers van de ISD voor het jaar 2011 en 2012 aan. Het plan is voor de periode tot 2012 opgebouwd aan de hand van de drie programmalijnen uit het meerjarenbeleidsplan dat een geldigheidsduur heeft van 2008 tot en met 2011. In schema ziet dit er als volgt uit:

3. De ISD als motor voor participatie 2.

2.

De ISD als partner in regionaal arbeidsmarktbeleid

De ISD als partner in regionaal arbeidsmarktbeleid

1.

1.

1.

De ISD als betrouwbare uitvoerder van de WWB




1. SAMENVATTING In dit hoofdstuk vindt u een samenvatting van de uitgangspunten van ons beleid in 2011 en 2012. Voor verdere verdieping kunt u de daaropvolgende hoofdstukken naslaan. In deze samenvatting wordt in vogelvlucht ingegaan op actuele ontwikkelingen en de beleidskeuzes voor 2011 en 2012.

1.1 Actuele ontwikkelingen We staan aan de vooravond van ingrijpende veranderingen in de sociale zekerheid, zowel als het gaat om het aanbod van voorzieningen als de manier waarop deze voorzieningen worden aangeboden. De nieuwe plannen haken in op de omslag in het denken waarbij steeds meer de overheid een terugtrekkende beweging maakt en de verantwoordelijkheid accentueert van partijen die het aangaat. Het UWV gaat zich in de periode tot 2015 concentreren op 30 werkpleinen, wat gevolgen heeft voor de face to face dienstverlening aan werkzoekenden. Die zal nog maar voor 10% overeind blijven voor personen die tussen de drie en twaalf maanden werkloos zijn. De re-integratie-instrumenten verdwijnen voor een groot deel. Dit alles zal vooral de ondersteuning van de meer kwetsbare groepen treffen. Het risico op doorzakken naar een van de gemeentelijke uitkeringsregelingen neemt hierdoor verder toe. Nog steeds kloppen veel personen aan bij de sociale diensten. De gemeenten in de Midden-Langstraat hebben te maken met een bovengemiddelde instroom en in 2011 neemt dit naar verwachting nog niet af. Ondanks een gelijkblijvend aantal uitkeringsaanvragen zullen wij sterk inzetten op een beperking van de instroom door stevig in te zetten op het verbeterd arbeidsperspectief van de werkzoekende. Daarnaast investeren we fors op detacheringsbanen. Wij hebben de ambitie dat de reductie van het bijstandsbestand de komende twee jaren boven het landelijke gemiddelde ligt en in ieder geval hoger is dan de huidige raming van het CPB die uitkomt op 6,7%. Hierdoor wordt het financiële risico van gemeenten in het tekort over de jaren 2011 en 2012 zoveel mogelijk beperkt. Het lopende jaar zal verder in het teken staan van een ingrijpende structuurwijziging. De samenwerking met het UWV WERKbedrijf komt er door de redesign van het UWV in de toekomst anders uit te zien. Maar niet op de laatste plaats zullen de ISD en de WML de beoogde samenwerking in de vorm van een fusie per 1 januari 2012 verder voorbereiden. Deze samenwerking is geïnitieerd met het doel de dienstverlening in het kader van de toekomstige Wet Werken naar Vermogen, waarin de gemeentelijke uitkeringsregelingen, de WSW en de Wajong opgaan, op een efficiënte en doelgerichte manier vorm te geven. Het biedt gemeenten daarnaast de mogelijkheid om in het kader van een nieuwe gemeenschappelijke regeling te komen tot een (her)formulering van uitgangspunten voor de regionale samenwerking en de rol daarin van de beoogde nieuwe uitvoeringsorganisatie.


De kabinetsplannen rondom de Wet Werken naar Vermogen hebben vertraging opgelopen. De echte contouren van de nieuwe opdracht aan de gemeenten en de financiële kaders van de wet zijn nog niet bekend. De eerder geplande invoeringsdatum is nu gesteld op 1 januari 2013. De VNG en de belangenorganisaties Divosa en Cedris hebben in ieder geval de discussie met de verantwoordelijke staatssecretaris gevoed door het formuleren van belangrijke uitgangspunten voor de vervulling van de toekomstige taak. Op regionaal niveau is uiteraard de inbreng van de huidige doelgroep van belang. De huidige WWB- en WSW-kamer zijn daarom in een vroegtijdig stadium hiervoor ingeschakeld.

1.2 Beleidskeuzes Programmalijn 1: de ISD als betrouwbare uitvoerder van de WWB  Wij bieden iedereen een basisdienstverlening  Personen aan de poort worden sneller en doeltreffender bemiddeld naar werk of andere voorliggende voorzieningen, waardoor het aantal toekenningen met 10% extra wordt beperkt.  Het bestand wordt in de periode 2011-2012 teruggebracht van 1.270 naar 1.167 uitkeringen. Wij zetten in op een hogere uitstroom dan het CPB landelijk verwacht.  In 2011 worden 100 detacheringsbanen gerealiseerd.  De re-integratieverordening wordt geëvalueerd en de inkoop van benodigde instrumenten wordt voorbereid / opgestart.  Wij meten de klanttevredenheid.  Wij vallen de klant niet lastig met onnodige controles en werken op het terrein van handhaving op basis van risico- en signaalsturing, aangevuld met themacontroles.  Waar mogelijk maken we gebruik van additionele financiering. Programmalijn 2: de ISD als partner in regionaal arbeidsmarktbeleid  De ketensamenwerking met het UWV WERKbedrijf zal afgestemd worden op de toekomstige redesign van deze organisatie. Daarbij wordt niet ingezet op een integrale dienstverlening aan werkzoekenden. De gezamenlijke dienstverlening aan werkgevers wordt voortgezet, waarbij we afstemmen met de regio MiddenBrabant.  We oriënteren ons op een verdere uitbouw van de werkgeversdienstverlening in de Midden-Langstraat.  We bereiden de samenwerking in de vorm van een fusie met WML voor met als inzet een kwalitatieve uitvoering van de Wet Werken naar Vermogen.  We dragen het programmamanagement van het regionale arbeidsmarktbeleid over aan de gemeente Waalwijk.



Programmalijn 3: de ISD als motor voor participatie We voeren samen met CZ en Casade een participatieproject uit en evalueren de uitkomsten in 2012 op behaalde inverdieneffecten en maatschappelijk rendement.


2. DE ISD EN ZIJN OMGEVING Met de invoering van de WWB en in 2010 de Wet Buig is een grote financiële verantwoordelijkheid bij de gemeenten neergelegd. Een juiste doelmatige en rechtmatige uitvoering is van belang. Kennis van de klant, de arbeidsmarkt, de eigen organisatie en haar omgeving is hiervoor vereist. Op hoofdlijnen gaan we in dit hoofdstuk hier nader op in. 2.1 Missie en visie De gemeenten hebben de WWB ‘uitbesteed’ aan de ISD. Als paraplu hangt hier een Gemeenschappelijk Regeling (GR) boven. Hierin zijn onder meer de taken en bevoegdheden van het bestuur van de ISD vastgelegd. ‘De ISD zorgt voor het verkrijgen van een zelfstandige bestaansvoorziening van zijn klanten, en activeert klanten tot maatschappelijke participatie. Daarnaast zorgt de dienst voor een rechtmatige, klantgerichte en efficiënte uitvoering van de Wet werk en bijstand en daaraan gerelateerde wetten en regelingen.’ Zo luidt de missie van de ISD zoals deze opgenomen is in de gemeenschappelijke regeling. Iedere burger moet naar vermogen kunnen deelnemen aan de samenleving. Werk is dé manier om je steentje bij te dragen. Werk is de levensader van de maatschappij. In deze benadering van participeren gaat de ISD uit van kansen, mogelijkheden en talenten van mensen. Daarbij gaan wij ervan uit dat iedereen graag een bijdrage wil leveren aan de samenleving Wij spannen ons tot het uiterste in om de klant in contact te brengen met werk. Klanten die hun positie niet kunnen verbeteren, kunnen rekenen op onze (financiële) steun. Wij zien een werkgeversbenadering niet als een doel op zich, maar als een afgeleide van de missie om uitkeringsgerechtigden te begeleiden en bemiddelen naar werk. Als werk (nog) niet mogelijk is, zetten wij in op een verhoging van de maatschappelijke participatie. Voor sommige klanten is dit een opstap naar werk, voor andere klanten is maatschappelijke participatie het maximaal haalbare doel. Deze uitgangspunten van dienstverlening staan echter door de gevolgen van de recessie onder zware druk. Daarbij komt dat gemeenten de komende jaren naar verwachting geconfronteerd zullen worden met bezuinigingen vanuit het Rijk. De bezuinigingen hebben ook gevolgen voor het re-integratiedeel van het participatiebudget. In 2011 bedraagt de korting hierop 13%. Op dat budget wordt in 2012 16% gekort. De korting in 2011 wordt echter gecompenseerd doordat over 2010 gebruik gemaakt kan worden van de zogenaamde meeneemregeling. Dit maakt het mogelijk om vooral in 2011 fors in te zetten op re-integratie en daarnaast in beperkte mate op participatie.


2.2 Onze klanten Op basis van de huidige regelgeving behoren tot de klantenkring van de ISD MiddenLangstraat personen met een uitkering in het kader van de WWB, WIJ, IOAW, IOAZ en BBZ. Daarnaast vallen werkzoekenden zonder uitkering en personen met een Anwuitkering onder de re-integratieverantwoordelijkheid van de ISD.

Uitkeringen op 31 december 2010

Totaal WWB WIJ IOAW IOAZ BBZ TOTAAL

1.066 133 53 16 2 1.270

Heusden 400 42 14 5 0 461

Loon op Zand 151 24 10 5 1 191

Waalwijk 515 67 29 6 1 618

De regelgeving stelt de eigen verantwoordelijkheid van de klant centraal. Werken staat voorop. Toch is dit niet voor een ieder weggelegd. Van het huidige klantenbestand is bij 23% vastgesteld dat werken geen haalbare kaart is en is er een arbeidsontheffing 1 verleend . Dit percentage ligt lager dan landelijk het geval is, maar dit wil niet zeggen dat daarmee de arbeidspotentie van het bestand hoger ligt. Mogelijk wordt de doelgroep van de ISD in de nabije toekomst verruimd. Het kabinet is namelijk van plan om vanaf 2013 de dienstverlening aan Wajongers onder te brengen bij gemeenten. Samen met de huidige populatie van de ISD en de doelgroep van de WSW ontstaat dan een doelgroep waarvoor in de Wet Werken naar Vermogen de wettelijke uitgangspunten rondom participatie worden geformuleerd. In hoofdstuk 3 wordt hier nader op ingegaan.

2.3 De arbeidsmarkt Economische ontwikkeling Het CPB raamt dat de Nederlandse economie in 2011 met 1,75% zal groeien. Voor 2012 wordt een groei van 1,5% verwacht. Deze positieve ontwikkeling komt ook tot uitdrukking in een beperkte toename van de werkgelegenheid en een licht afnemende werkloosheid. Voor 2011 wordt een daling van de werkloosheid geraamd met 0,5%. In 2012 daalt deze verder met 0,25%. Daarmee blijft de werkloosheid echter nog boven het peil van 2009. In zijn Centraal Economisch Plan 2011 geeft het CPB aan dat het aantal WWuitkeringen (exclusief deeltijd-WW) daalt van 234.000 in 2010 naar 199.000 in 2012, een afname met 15%. Het aantal bijstandsuitkeringen loopt naar verwachting terug van 300.000 naar ruim 280.000. De daling wordt vooral in 2011 verwacht, omdat in 2012 het aantal bijstandsontvangers opwaarts wordt beïnvloed door een korting op de re1

Divosa-monitor 2009: 35%; Benchmark SGBO 2009: 30%.


integratiemiddelen (+7.500 uitkeringen) en een beperking van de instroom in de Wajong (2.500 uitkeringen). Het aantal bijstandsuitkeringen waarvoor de gemeenten een budget krijgen uitgekeerd is in 2010 met ruim 280.000 fors lager dan het werkelijke aantal uitkeringen. In 2011 is het budgetvolume gesteld op ruim 285.000 uitkeringen. Het

macrobudget voor de gemeentelijke uitkeringsregelingen komt dus meer in overeenstemming met het werkelijke aantal uitkeringen. Volgens SER Brabant zal het economische herstel voor 2011 en 2012 maar een 2 beperkte banengroei tot gevolg hebben . Als oorzaak hiervoor wordt genoemd dat in 2009 en 2010 de bedrijven nog over een forse arbeidsreserve beschikken. Bedrijven hebben in eerste instantie de flexibele schil afgeroomd. Deze bestaat voor een belangrijk deel uit ZZP-ers. ZZP-ers maakten in 2009 voor 8% deel uit van de totale werkgelegenheid. In bepaalde sectoren, zoals de bouw met 16% ligt dit percentage 3 beduidend hoger . Daarnaast heeft de deeltijd-WW het mogelijk gemaakt dat vakbekwame arbeidskrachten binnen boord gehouden konden worden.

De werkgelegenheid Een toenemende productiviteit vertaalt zich gezien het vorenstaande niet direct in een evenredige toename van het aantal banen of vacatures. In 2010 is de werkgelegenheid in Nederland afgenomen met 0,7%. Het aantal banen is in de regio met 0,3% beperkter afgenomen. Kijkend naar de afgelopen vier jaren dan blijft de regio Midden-Langstraat met een groei van 1,7% achter bij de landelijke groei van 2,1% en de groei in de COROP-regio Midden-Brabant waar de groei op 3,6% ligt. Dit is vooral een gevolg van de terugloop van het aantal banen in Heusden en het nagenoeg onveranderd aantal banen in Loon op Zand. Waalwijk daarentegen kent een stijging van het aantal banen van 5,1%.

Aantal banen

Heusden Loon op Zand Waalwijk TOTAAL

2007

2008

2009

14.420 8.660 24.800 47.800

14.490 8.970 25.320 48.700

14.280 9.000 25.450 48.730

2010 13.830 8.700 26.070 48.600

Bron: Lisa 2010

De banengroei komt in de regio COROP Midden-Noord-Brabant over de afgelopen vier jaar met 40% vooral voor rekening van de zorgsector. Het gaat dan hoofdzakelijk om banen waarvoor een middelbaar scholingsniveau vereist is. De industriesector kent daarentegen een afname van 10%. De aantrekkende werkgelegenheid zal leiden tot een beperkt toenemend aantal vacatures in 2011 en 2012. Eind 2010 was de arbeidsmarkt in Midden-Brabant nog

2 3

SER Brabant: Arbeidsmarktverkenning 2015-2020 van 24-2-2011 Bron: Lisa


zodanig dat er relatief weinig vacatures beschikbaar zijn voor het aanbod van werkzoekenden. Er was alleen nog maar sprake van een krapte op het terrein van Openbare orde en Veiligheid. Transport wordt als gemiddeld aangemerkt en de overige sectoren als ruim tot zeer ruim. In Noord-Brabant komt de banenmotor pas goed op gang vanaf 2013. Als gevolg van de sterk toenemende uittreding van de ouderen (babyboomers) wordt in 2015 een tekort op de arbeidsmarkt verwacht van 10.000 personen bij een gemiddelde economische groei van 1,5%. Ook de Midden-Langstraat krijgt hiermee te maken. Vanaf 2012 daalt de landelijke beroepsbevolking, mensen in de leeftijd van 15 tot 65 jaar. In de Midden-Langstraat ligt de beroepsbevolking al vanaf 2006 zowel onder het landelijke aandeel als onder het aandeel in de COROP Midden-Noord-Brabant. De Midden-Langstraat kent een relatief grotere vergrijzing dan Nederland. Ook is het aantal personen jonger dan 20 jaar vanaf 4 2009 relatief lager dan landelijk .

2.4 Landelijke ontwikkelingen op het terrein van werk en inkomen Kabinetsvoornemens Met het aantreden van het kabinet Rutte is fors ingezet op het reduceren van het begrotingstekort in deze kabinetsperiode. Het regeerakkoord is er op gericht het huishoudboekje van de staat meer in balans te laten komen met als doel om de samenleving nu en straks houdbaar te laten zijn. Daarvoor is ook een rol weggelegd voor het individu wiens verantwoordelijkheid op basis van vermogen (mogelijkheden) en gedrag in het regeerakkoord gepositioneerd wordt. We zien dit ook terug op het terrein van werk en inkomen waar die verantwoordelijkheid meer dan voorheen aangesproken gaat worden. In het stelsel van rechten en plichten wordt het handhavingsaspect extra benadrukt. Door deze accenten te leggen, verwacht het kabinet dat iedereen zoveel mogelijk naar vermogen participeert in de samenleving. De belangrijkste kabinetsvoornemens worden hierna toegelicht.

Re-integratie / activering 1. Het kabinet wil naar een uniforme dienstverlening voor de onderkant van de arbeidsmarkt en wil daartoe de huidige uitgangspunten in het kader van de WWB, WIJ, Wajong en WSW aanpassen. Doelstelling is dat gemeenten hierdoor meer mensen kunnen laten participeren, dat budgetten gerichter en effectiever ingezet worden, dit alles in combinatie met kostenbesparing. Kenmerken van deze hervorming zijn:

4

Stimulansz: kengetallen op maat (september 2010)


  

 

Voor jongeren die volledig en duurzaam arbeidsongeschikt zijn, blijft de Wajong bestaan. Huidige WSW-ers worden niet herkeurd en blijven gewoon op hun WSWwerkplaats werken. Arbeidsgehandicapten met een beperkte verdiencapaciteit zetten deze in bij reguliere werkgevers en hun inkomen naar vermogen wordt tot het minimumloon aangevuld. Begeleiding en eventuele werkplekaanpassingen worden geboden. Re-integratiemiddelen worden voortaan alleen selectief ingezet voor kwetsbare groepen.

2. De voorwaarden voor de ondersteuning van jongeren worden aangescherpt. Aangenomen wordt dat de jongere of werkt, of studeert of stage loopt. Zowel rijk als gemeenten moeten bij investeren en aanbesteden van diensten aandacht besteden aan stage- en leerwerkplekken voor jongeren en kwetsbare groepen. Voor jongeren die kunnen studeren met WSF vervalt de mogelijkheid van inkomensvoorziening. Verder zullen de sancties voor jongeren die een beroep doen op de WIJ worden aangescherpt. 3. Voor ouders met kinderen tot 5 jaar wordt de vrijstelling van de sollicitatieplicht beperkt. 4. Er komt een wettelijke plicht tot tegenprestatie naar vermogen voor bijstand.

Inkomen In het kader van de uitkeringsverstrekking kunnen de volgende beleidskeuzes worden genoemd: 1. De hoogte van de WWB-uitkering zal in 20 jaar tijd met € 2.000 op jaarbasis gaan afnemen. Dit wordt veroorzaakt door het vervangen van de dubbele aftrek algemene heffingskorting in een enkele aftrek. 2. Bijstand voor inwonenden wordt afgeschaft en de toets op partnerinkomen wordt vervangen door een toets op het huishoudinkomen. Naar verwachting zal in dit verband het inkomen van een minderjarig verdienend kind tot een bepaald maximum worden vrijgelaten, zodat bijverdiensten van dat kind niet volledig worden verrekend met de bijstandsuitkering. 3. De bijstandsuitgaven worden verder beperkt doordat huwelijksmigranten pas na vijf jaar een zelfstandige verblijfsvergunning verkrijgen. 4. In het kader van gemeentelijke inkomensondersteunende voorzieningen (bijzondere bijstand, minimaregelingen) wordt de inkomensgrens gelegd op maximaal 110%. Het wordt niet acceptabel geacht dat mensen die gaan werken vanuit een uitkering er in inkomen op achteruit gaan doordat ze allerlei gemeentelijke toeslagen en voordeeltjes mislopen.


5. De WWIK wordt ingetrokken met ingang van 1 januari 2012. De regering vindt dat voor kunstenaars dezelfde regels moeten gelden als voor overige ondernemers en werknemers. Dit betekent dat kunstenaars zonder voldoende inkomen eveneens een beroep op de WWB of de WIJ onder de daartoe strekkende voorwaarden kunnen doen.

Handhaving 1. De handhaving op het terrein van de gehele sociale zekerheid wordt aangescherpt. Onderdeel hiervan is dat gemeentelijke uitkeringsfraude wordt bestraft met 3 maanden inhouding van de uitkering. Verder zullen onterecht verstrekte uitkeringen volledig teruggevorderd worden ongeacht de hoogte van de fraude. De aanscherping van de handhaving geldt overigens niet alleen voor werkenden en uitkeringsgerechtigden, maar ook voor werkgevers die frauderen o.a. door illegalen te laten werken en andere vormen van zwartwerken mogelijk te maken. 2. Het kabinet wil bereiken dat in de situatie dat gedrag of kleding van iemand zijn feitelijke kansen op de arbeidsmarkt wordt beperkt een weigering, korting of intrekking van de WWB-uitkering volgt. Zo nodig komt het kabinet met een voorstel.

Herinrichting Suwi-domein Het kabinet wil het overheidstekort terugdringen. Dit wil het kabinet ook bereiken door de overheid alleen dat te laten doen wat zij moet doen, liefst zo dicht mogelijk bij mensen. Een krachtige, kleine en dienstverlenende overheid die minder kost, met minder ambtenaren, minder regels en minder bestuurders. Deze omslag zal voor burgers en bedrijven een groter appèl doen op de eigen verantwoordelijkheid. In het SZW-domein komt deze strategie tot uitdrukking in een reductie van taken en bezuinigingen bij UWV, SVB en het departement SZW. De afgelopen jaren hebben UWV Werkbedrijf en de gemeenten hun dienstverlening geconcentreerd op 100 Werkpleinen, waarbij is ingezet op het ontwikkelen van een integrale dienstverlening. Daarin komt verandering. Het dienstverleningsconcept van het UWV Werkbedrijf wordt versoberd en gemoderniseerd. Naast een vereenvoudiging van regelgeving die een besparing moet opleveren, wordt er ingezet op verdere besparing door o.a. te gaan werken vanuit 30 vestigingen, door het re-integratiebudget te verlagen en door nagenoeg geheel over te gaan op digitale dienstverlening aan de klant. De wet SUWI en onderliggende regelgeving zal aangepast gaan worden, waarmee een einde komt aan de integrale dienstverlening op de huidige werkpleinen. Deze redesign van het UWV accentueert de eigen verantwoordelijkheid van burgers en bedrijven en de inzet van dienstverlening uit de markt, zoals uitzendbureaus. Het UWV behoudt een paar kerntaken en is aansluitend en aanvullend op de dienstverlening van private partijen en gemeenten.


De werkgeversdienstverlening blijft van groot belang. Op de 30 regionale werkpleinen hebben werkgevers één loket waar zij terecht kunnen voor informatie en advies. Daarbij kunnen zij zelf de elektronische systemen gebruiken om vacatures te registreren en te zoeken naar geschikte kandidaten. Maatwerk bij het vervullen van vacatures die geschikt zijn voor moeilijk plaatsbare werklozen blijft mogelijk. Evenals de dienstverlening bij crisissituaties en massaontslagen. Het ‘omturnen’ van het UWV werkbedrijf zal plaatsvinden in de periode tot 2015.

2.5 Regionale ontwikkelingen op het terrein van werk en inkomen De hiervoor aangegeven ontwikkeling raakt in de toekomst natuurlijk de dienstverlening vanuit het huidige werkplein. In welk tempo en in welke omvang valt nu echter niet aan te geven. Het afgelopen jaar is duidelijk geworden dat een structurele versterking van de keten van werk en inkomen in de regio Midden-Langstraat niet zo zeer te behalen viel door in te zetten op een integrale dienstverlening aan werkzoekenden door UWV en de ISD Midden-Langstraat. De integrale dienstverlening aan bedrijven is echter van een andere orde. Hierop is onverminderd in gezamenlijkheid ingezet. De komst van de Wet Werken naar Vermogen heeft voor de ISD de focus meer dan voorheen gericht op een intensivering van de samenwerking met WML. Een verkennend onderzoek heeft uitgewezen dat de nieuwe regeling op een doelmatige en kostenbesparende manier kan worden opgepakt door een nieuw samenwerkingsverband aan te gaan. In de loop van 2011 zal deze herstructurering verder worden uitgewerkt met als mogelijk resultaat één gemeenschappelijke regeling per 1 januari 2012.

Verwachting 2011-2012 In 2011 en 2012 zal de ISD in beperkte mate kunnen profiteren van de aantrekkende arbeidsmarkt. De uitstroom naar werk zal echter nog niet zodanig kunnen zijn dat de uitgaven binnen het inkomensdeel kunnen blijven. De toekomstige ontgroening en vergrijzing vraagt er om dat we blijven inzetten op een verdere kwalificatie van ons uitkeringsbestand. In afwachting van de Wet Werken naar Vermogen zullen we vanuit de bestaande kaders hieraan werken, waarbij we zoveel als mogelijk rekening houden met de toekomstige ontwikkelingen, zowel wat wetgeving als uitvoeringsstructuur betreft.


3. BELEIDSKEUZES Voor de beleidskeuzes sluiten wij aan bij het bestuurlijk vastgestelde meerjarenbeleidsplan 20082011. Dit plan geeft de routekaart weer voor de korte en middellange termijn. In dit hoofdstuk wordt aandacht besteed aan de beleidskeuzes voor 2011 en 2012. Via de paragraafindeling wordt onderscheid gemaakt in de drie vastgestelde programmalijnen.

3.1 De ISD als betrouwbare uitvoerder van de WWB Via deze programmalijn werken we toe naar de volgende situatie in 2012: ‘Iedere klant is in beeld, staat op een sport van de werkladder en volgt een daarbij passend traject. Wij hebben de vraagzijde van de arbeidsmarkt goed in beeld en zorgen dat de bemiddelbare klant in contact wordt gebracht met de werkgevers.’

Basis- en intensieve dienstverlening Het aantal uitkeringsaanvragen is in 2010 sterk gestegen. Deze druk aan de poort zet zich in 2011 onverminderd voort. Vanaf 2012 houden wij rekening met een lagere instroom. Voor onze dienstverlening leidt dit tot het stellen van prioriteiten in die zin dat wij niet voor iedereen dezelfde dienstverlening kunnen bieden. Uiteraard blijft een basisdienstverlening overeind. Deze basisdienstverlening wordt in ieder geval gedragen door de principes van het borgen van de rechtmatigheid (dienstverlenend handhaven) en het voorkomen van uitkeringsafhankelijkheid. De basisdienstverlening bestaat uit de volgende elementen:  Werk- en uitkeringsintake;  Beoordeling arbeidsgeschiktheid;  Inkomensverstrekking (met handhaving ter borging van de rechtmatigheid);  Aanvullende inkomensondersteuning (bijzondere bijstand, langdurigheidstoeslag);  Informatie, advies op het terrein van werk, inkomen en zorg;  Een keer per jaar herbeoordeling van de positie op de participatieladder. Intensievere dienstverlening bieden we aan die personen die op basis van de indeling op de participatieladder groeipotentieel hebben. De basisdienstverlening wordt dan uitgebreid met de volgende elementen:  Ondersteuning en advies bij re-integratie en participatie;  Het vaststellen van mogelijkheden en eventuele belemmeringen;  In overleg met de klant bepalen van doel en resultaat van een traject (trajectplan);  Inzetten van instrumenten;  Regie op en monitoren van traject inclusief eventuele nazorg. In de paragraaf ‘doelgroepen van beleid’ gaan we hier verder op in.


Bestandsontwikkeling Het verslagjaar 2010 sloten wij af met 1.270 personen in uitkering. Hiervan ontvangen 1.199 personen een WWB- of WIJ-uitkering. Na een sterke stijging in de jaren 2009 en 2010 zal onze inspanning er op gericht zijn om dit aantal sterk te beperken. Het aantal uitkeringsaanvragen zal naar verwachting niet wezenlijk afwijken van 2010. Het UWV gaat voor 2011 zelfs uit van een hoger aantal uitkeringsaanvragen. De eerste drie maanden van 2011 bevestigen dit beeld. Gelet op de verwachtingen van het CPB over de economische groei en een afnemende werkloosheid zijn er groeiende mogelijkheden om al in de intakefase van een uitkering doeltreffender te bemiddelen naar werk. We zetten hier dus scherper op in. Een bestandsreductie zullen wij onder meer bevorderen door extra in te zetten op detacheringsbanen. Voor 2011 gaan wij uit van een bestandsreductie van 1.270 naar 1.134, een afname van 11%. Voor 2012 houden wij rekening met een beperkte stijging van het volume naar 1.167. In dit verband houden wij er rekening mee dat niet iedere persoon met een detacheringsbaan in 2011 in dat jaar of in 2012 zal doorstromen naar regulier werk. 5 Terugval in uitkering is dus mogelijk. Over de periode 2011 en 2012 bedraagt de bestandsreductie 8,1% terwijl het CPB uitgaat van maximaal 6,7%. Bij deze aannames gaan wij er van uit dat de regelgeving tot en met 2012 ongewijzigd blijft.

Re-integratiebeleid Beschikbare middelen Het Rijk heeft een bezuiniging doorgevoerd op het participatiebudget. Het reintegratiedeel is gekort met 13% en bedraagt voor 2011 € 3.569.357. Door gebruikmaking van de meeneemregeling kan het overschot van € 816.453 over 2010 hieraan toegevoegd worden, zodat voor 2011 daadwerkelijk € 4.385.810 ingezet kan worden Het precieze re-integratiedeel voor 2012 is nog niet bekend. Uit de rijksbegroting kan een raming voor het re-integratiedeel worden afgeleid zoals in de volgende tabel aangegeven is. Hierbij moet wel een voorbehoud worden gemaakt. De financiële middelen die meekomen met de voorgenomen Wet Werken naar Vermogen zijn namelijk nog niet bekend. Budgetten participatie en re-integratie

Land. participatiebudget (x1000) Land. re-integratiedeel (x1000) Percentage t.o.v. 2011 Re-integratiedeel ISD-ML

5

2011

2012

2013

2014

1.697.827 1.335.660 100% 3.569.357

1.397.520 1.122.160 84,0% 2.998.809

1.323.215 1.134.160 84,9% 3.030.878

1.198.515 1.083.160 81,1% 2.894.587

Het CBS heeft onderzocht dat in 2009 50% van het aantal gesubsidieerde banen geen doorstroom naar regulier werk opleverde.


De middelen voor 2011 zijn voldoende om in 2011 fors te kunnen inzetten op reintegratie om de eerder genoemde bestandsreductie te halen. Nog afgezien van het reintegratiedeel zullen wij ook gebruik maken van additionele middelen in het kader van de ESF-A en ESF-J.

Doelgroepen van beleid Zoals hiervoor aangegeven is, zal allereerst het bijstandsbestand fors beperkt moeten worden. Dit betekent dat wij onze inzet zowel in 2011 als in 2012 vooral zullen richten op de volgende doelgroepen:  Personen jonger dan 27 jaar;  Personen die binnen een jaar kunnen uitstromen naar werk;  WWB-ers die onder de inburgering vallen;  Een beperkt aantal arbeidsbelemmerden, personen van 55 jaar en ouder en niet-uitkeringsontvangers (Nuo-ers). Voor deze laatste 3 categorieën kunnen we gebruik maken van Europese subsidies.  Deelnemers aan de participatiepilot.

Gesubsidieerde arbeid In 2010 hebben wij minimaal ingezet op detacheringsbanen. Nu de arbeidsmarkt aantrekt, vinden wij het verantwoord om dit instrument op grotere schaal in te zetten, waarbij de maximale duur van een detacheringsbaan beperkt blijft tot twee jaar. Voordeel van het in deze vorm verstrekken van loonkostensubsidie is dat de tijdelijke subsidie het arbeidsaanbod versterkt. Voor de werkgever ligt bij deze constructie het voordeel in het feit dat hij nog geen werkgeversrisico heeft. Werkzoekenden kunnen meer vaardigheden opdoen en hun productiviteit stijgt daarmee. Verder krijgen werkzoekenden door deze constructie een recent arbeidsverleden, waarmee hun CV opgepoetst wordt. Zij behoren hierdoor minder vlug tot de groep die bij werkgevers vaak niet of minder goed in beeld komt. De opgedane werkervaring verruimt de kansen op een ongesubsidieerde baan aanmerkelijk. Voor 2011 zetten wij in op het realiseren van 100 detacheringsbanen. Hiervoor werken wij samen met WML en Sagènn. In het kader van dit project zal scherp gevolgd worden in hoeverre deze organisaties zich richten op de doorstroom naar regulier werk. Het risico is namelijk aanwezig dat de werknemer op een detacheringsbaan door het hebben van een baan minder de noodzaak voelt van het vinden van een baan zonder subsidie. Wij hebben de ambitie om 50% van de gedetacheerden te laten doorstromen naar een reguliere baan. Naast de loonkostensubsidie in de vorm van een detacheringsbaan kan, op basis van de re-integratieverordening, aan werkgevers bij indienstname van een uitkeringsgerechtigde een loonkostensubsidie verstrekt worden als de werkzoekende


onvoldoende productiviteit heeft, maar de verwachting bestaat dat deze productiviteit binnen een afzienbare periode op een normaal niveau komt. Mogelijk kan dit instrument gerichter worden ingezet voor bepaalde doelgroepen door het te verdelen in modules zoals een module ter ondersteuning van scholing bij personen die niet over een startkwalificatie beschikken. Deze afweging zal worden gemaakt bij de evaluatie van de re-integratieverordening die voor 2011 gepland staat.

Evaluatie re-integratieverordening De hiervoor genoemde loonkostensubsidie is een van de instrumenten in de reintegratieverordening en het daarop gebaseerd uitvoeringsbesluit. De reintegratieverordening dateert van 2004. De verordening regelt welke ondersteuningsmogelijkheden de ISD kan bieden bij activering en re-integratie. In 2011 zal de werking van deze verordening geëvalueerd worden. De bevindingen uit de participatiepilot, de evaluatie van de Wet investeren in jongeren, de pilots loondispensatie en de nieuwe kaders van de Wet Werken naar Vermogen zullen in samenhang moeten leiden tot een heroverweging van het instrumentarium dat in de nabije toekomst beschikbaar moet zijn voor een effectieve uitvoering.

Oude gesubsidieerde arbeid (WIW en ID) Met werkgevers en WML zijn in 2005 afspraken gemaakt over een afbouwregeling voor de financiering van de voormalige WIW- en ID-banen. Op dit moment worden nog 22 Wiw- en 49 ID-banen gesubsidieerd. Via natuurlijk verloop loopt het aantal banen geleidelijk terug. De kosten bedragen eind 2012 ongeveer € 880.000, ofwel 29% van het re-integratiedeel. Wij zien nu geen aanleiding om de eerder met werkgevers en WML afgesproken afbouwregeling te herzien. Zodra de contouren van de Wet Werken naar Vermogen bekend zijn, zullen wij toetsen of nieuwe afspraken nodig zijn. Daarbij speelt uiteraard het financiële kader van de nieuwe wet een belangrijke rol.

Participatiepilot Deze pilot is begin 2011 van start gegaan. Daaraan voorafgaand zijn projectafspraken gemaakt met CZ en Casade. Deze partijen investeren gezamenlijk in een integrale aanpak van wonen, zorg en werk met het doel de maatschappelijke participatie te bevorderen. Een hogere maatschappelijke participatie is de opstap naar een vorm van vrijwillige, gesubsidieerde of reguliere arbeid. Naast re-integratie en participatie, wordt verwacht dat dit ook leidt tot een afnemend beroep op zorgvoorzieningen en een positieve invloed op leefgebieden zoals ‘gezondheid’ en ‘wonen’. Voor de ISD gelden in het kader van dit project de volgende specifieke doelstellingen  Inzicht in effectiviteit van de inzet van instrumenten.  Uitbreiding van de handelingsalternatieven van de ISD (maatwerk).  Beperking van de uitkeringslasten. Aan dit project doen 80 klanten gelijktijdig mee. Zij zijn bij CZ (collectief) verzekerd, huurder van een woning van Casade en uitkeringsgerechtigde van de ISD. De


deelnemers staan op tree 1, 2, 3 of 4 van de participatieladder. Voor deze categorie is economische onafhankelijkheid op korte termijn te hoog gegrepen. Bijvoorbeeld door schuldenproblematiek, psychische belemmeringen of verslaving. Vaak is sprake van multiproblematiek. Door deelname zal voor een groot deel van de deelnemers binnen 24 maanden terugkeer naar het niveau van reguliere re-integratie haalbaar zijn. In 2011 ligt de nadruk op de klantbegeleiding. In 2012 volgt de effectmeting, evaluatie en structurele implementatie in bestaande structuren.

Inkoop instrumenten De huidige inkoop van re-integratie-instrumenten heeft een geldigheidsduur tot en met 2011. Lopende het jaar worden keuzes gemaakt over de nieuwe inkoop. Uiteraard speelt de voorgenomen samenwerking tussen WML en ISD een belangrijke rol. Een groot deel van de instrumenten zal bij het samenwerkingsverband immers in huis beschikbaar zijn. Maar ook in die gevallen kan het wenselijk zijn ook extern in te kopen o.a. om daardoor de effectiviteit van de inzet van instrumenten te kunnen meten.

Inkomensbeleid Beschikbare middelen Voor het verstrekken van een uitkering stelt het Rijk jaarlijks middelen beschikbaar. Toekenning van een voorlopig budget vindt plaats in oktober van het voorafgaande jaar, waarna het jaar daarop het definitieve budget beschikbaar wordt gesteld. Tussentijds kan het voorlopig budget veranderen. De ontwikkelingen van de werkloosheid speelt hierbij een rol. Deze wordt door het CPB vertaald in ramingen die al dan niet leiden tot een tussentijdse bijstelling van het voorlopig budget. In 2007 is een Bestuursakkoord gesloten tussen Rijk en gemeenten, waarin voor de periode 2008‐2011 afspraken zijn gemaakt over het macrobudget. Belangrijkste financiële kenmerk hiervan is dat het macrobudget i-deel niet wordt aangepast voor gemeentelijke realisaties. Wel vindt bijstelling plaats voor de effecten van rijksbeleid en bij overschrijding. Alleen wanneer het bijstandsvolume door conjuncturele ontwikkelingen de afgesproken bandbreedte van 12.500 huishoudens t.o.v. de MLT‐ramingen van het CPB van september 2007 overschrijdt, vindt een bijstelling voor conjunctuur van het macrobudget plaats. Voor 2011 bedraagt het voorlopig budget € 13.913.264. Het voorlopig budget voor 2012 wordt pas in oktober 2011 bekend gemaakt. Het budget voor 2011 zal naar verwachting niet toereikend zijn om de uitkeringslasten te kunnen voldoen. In dat geval zullen de gemeenten overeenkomstig de afspraken in de Gemeenschappelijke Regeling ISD Midden-Langstraat moeten bijdragen in het tekort. De afspraken over meerjarige budgetten lopen tot en met 2011. Het macrobudget voor 2012 zal dus wél weer worden aangepast op basis van het op dat moment reële bijstandsvolume.


De huidige kabinetsplannen leiden op het terrein van inkomen tot de nodige veranderingen. Zoals wij in het vorige hoofdstuk al hebben opgemerkt, wil het kabinet in het voorjaar 2011 een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer sturen ter bevordering van een optimaal activerende WWB en WIJ. De voorstellen zullen gevolgen hebben voor de gemeentelijke beleidsvrijheid. Hierna wordt in het kort op een belangrijke ontwikkelingen ingegaan.

Landelijk en gemeentelijk sanctiebeleid Het Kabinet gaat de fraude onder burgers en bedrijven steviger aanpakken. De maatregelen gaan voor het gehele sociale zekerheidsdomein gelden. Om handhaving eenvoudiger te maken worden regels en maximumboetes zoveel mogelijk gelijkgetrokken. Extra nadruk komt te liggen op herhalingsfraude en het treffen van sancties die voldoende afschrikwekkend zijn. Burgers met een uitkering die al beboet en daarmee gewaarschuwd zijn, verliezen bij herhalingsfraude vijf jaar recht op de uitkering of voorziening waarmee ze fraudeerden. Omdat de bijstand een vangnetfunctie heeft, geldt voor een bijstandsgerechtigde een termijn van drie maanden. De voorgenomen regeling wordt ingevoerd per 1 juli 2012. Met de nieuwe regeling wordt de gemeentelijke autonomie beperkt. Dit leidt tot herziening van de huidige Afstemmings- en handhavingsverordening. Een mogelijk neveneffect van het aangepaste landelijke sanctiebeleid is dat het bijstandsvolume gaat toenemen. Duurzame intrekking van een andere uitkering, betekent dat in die situaties bij een onvoldoende inkomen of vermogen een beroep kan worden gedaan op de WWB. Na de maximale weigeringsperiode van drie maanden zal bijstandsverlening gelet op de vangnetfunctie van de WWB aan de orde zijn. Er komt een wettelijke plicht tot het leveren van een ‘tegenprestatie’. Dit kan eveneens gevolgen hebben voor de eerdergenoemde afstemmings- en handhavingsverordening. In dit verband staat de vraag centraal in hoeverre een weigering tot het leveren van een tegenprestatie naast de periodieke uitkering ook gevolgen moet hebben voor andere voorzieningen waarop een beroep gedaan kan worden. Bijvoorbeeld op het recht op bijzondere bijstand en langdurigheidstoeslag. Wij zullen deze vraagstelling oppakken zodra de nieuwe contouren van de Wet Werken naar Vermogen bekend zijn. Maar evengoed kan deze opvatting worden doorgetrokken naar de gemeentelijke minimaregelingen om op deze manier primair de eigen verantwoordelijkheid van de betrokkene tot uitdrukking te brengen. Van de gebruiker van een voorziening mag in ieder geval worden verwacht dat hij ‘naar vermogen participeert’ en dat hij daartoe bij elk contact met de gemeentelijke overheid aangespoord wordt. Handhaving bij gedrag of kleding Het kabinet wil dat gemeenten adequaat reageren als gedrag of kleding belemmerend werken bij het verkrijgen van arbeid. In de dagelijkse praktijk blijkt echter dat deze


aspecten binnen de kaders van de huidige Afstemmings- en handhavingsverordening voldoende gewogen kunnen worden om tot een verantwoorde afstemming te komen. Het opnemen van extra bepalingen kan daarom achterwege blijven.

Gezinsbijstand Het kabinet wil dat voor de bijstand voortaan niet alleen gekeken moet worden naar het inkomen van een eventuele partner, maar naar dat van alle gezinsleden. De nieuwe regeling zal aanmerkelijk ruimer van aard zijn dan de huidige regeling. Nù is de financiële relatie tussen ouders en kinderen vastgelegd in de gemeentelijke verordening toeslagen en verlagingen. Omdat kosten gedeeld kunnen worden kan het wonen op één adres leiden tot aanpassing van de bijstandsuitkering van ouder en / of kind. De maximale bandbreedte bij dit delen van kosten ligt tussen 0 en 20% van de bijstandsnorm voor een echtpaar (wettelijk minimumloon). Bij de huidige regeling wordt de hoogte van de uitkering niet bepaald door de daadwerkelijke inkomsten van het kind. Bij de nieuwe regeling zal dit wel het geval zijn en worden verdienende kinderen meegetrokken in de gezinsbijstand. Dit leidt tot een afname van de bijstandsuitgaven. De toets op het huishoudinkomen en de afschaffing van de bijstand voor inwonenden zullen leiden tot aanpassing en wellicht intrekking van de verordening toeslagen en verlagingen WWB en WIJ.

Jongeren en inkomensondersteuning Los van de invoering van gezinsbijstand worden voor jongeren tot 27 jaar de voorwaarden en sancties aangescherpt. Dit raakt de uitvoering van de WIJ. Op dit moment wordt gewerkt aan een landelijke evaluatie van de WIJ. De nieuwe kabinetsvoornemens en de bevindingen van de evaluatie zullen wij betrekken bij de uitvoering van de WIJ.

Aanvullende inkomensondersteuning De bestaande voorzieningen op het terrein van het armoedebeleid worden beter benut. De gemeenten Heusden, Loon op Zand en Waalwijk hebben hier ook actief op ingezet. In het verlengde hiervan kennen ook de uitgaven van de minimaproducten die de ISD uitvoert een stijgende lijn. Voor zover gemeenten kiezen voor een versobering van het armoedebeleid zullen wij meedenken in hoeverre dit in het kader van de individuele en categoriale bijzondere bijstand en de langdurigheidstoeslag eveneens kan gelden.

Schuldhulpverlening Meer en meer signaleren wij dat de schuldenproblematiek toeneemt. In toenemende mate worden personen onder bewindstelling geplaatst. De kosten daarvan komen vervolgens ten laste van de bijzondere bijstand. Het hebben van schulden is voor velen niet motiverend om te gaan werken vanuit de opvatting ‘werken loont niet’. Daarmee wordt de mogelijkheid om succesvol een re-integratietraject in te zetten beperkt.


Hierdoor dreigt een langdurige uitkeringsverstrekking met het bijbehorende financiële risico voor de gemeente. Op dit moment kunnen we schuldhulpverlening financieel ondersteunen als onderdeel van een re-integratietraject, maar door de afnemende middelen zullen ook deze mogelijkheden beperkt worden. Schuldenproblematiek behoort vroegtijdig opgepakt te worden. Het werkplein is een belangrijke vindplaats van (mogelijke) schuldproblematiek. Het verdient aanbeveling dat in de gemeentelijke beleidsplannen schuldhulpverlening de afstemming met de dienstverlening vanuit het Werkplein nader wordt vastgelegd. Schuldpreventie vormt daarbij een belangrijk onderdeel.

Handhaving Hiervoor is al ingegaan op de aanscherping van het sanctiebeleid als uitwerking van het aangescherpte handhavingsbeleid. De voorgenomen aanpassingen van het kabinet zullen het risico op misbruik van de wettelijke regelingen mogelijk afschrikken. Aan de andere kant kunnen deze er juist ook toe leiden dat vaker gefraudeerd wordt. De gezinsbijstand geeft bijvoorbeeld een verhoogd risico op adresfraude. Het huidige handhavingsbeleid is signaal- en risicogestuurd en zal getoetst moeten worden aan de nieuwe wettelijke kaders. Terug- en invordering van ten onrechte verstrekte uitkering is op dit moment op basis van de wet een gemeentelijke bevoegdheid. De ISD ziet het als een morele plicht om in geval van fraude de ten onrechte verstrekte uitkering terug te vorderen. Alleen als het om zeer geringe bedragen gaat en de uitvoeringskosten niet opwegen tegen de hoogte 6 van de vordering, wordt er afgezien van terugvordering . In afwachting van nieuwe wetgeving zullen wij deze lijn voortzetten. Overigens verwachten wij dat terug- en invordering op basis van de kabinetsfilosofie wellicht weer verplicht wordt gesteld. In het kader van dienstverlenend handhaven hanteert de ISD het uitgangspunt dat we uitgaan van vertrouwen in de klant, maar dat anderzijds controle niet los gelaten kan worden. Controle stemmen we zo veel mogelijk af op het ‘type klant’. Daartoe gaan we uit van signaal- en risicosturing en vinden er themaonderzoeken plaats. De inkomensconsulent wordt bij deze activiteiten ondersteund door een fraudepreventiemedewerker. Daarnaast is voor langdurige en meer complexe zaken sociale recherche als instrument ingekocht. In het kader van de bevordering van integrale handhaving wordt waar nodig multidisciplinair samengewerkt met derden.

6

De grens ligt bij € 100 voor fraudevorderingen.


3.2 De ISD als partner in regionaal arbeidsmarktbeleid Wat deze programmalijn betreft werken we toe naar de volgende situatie in 2012: ‘We zijn een belangrijke partner en deskundige speler op het gebied van arbeidsmarktbeleid. Wij adviseren gemeenten en andere spelers en zijn een professioneel uitvoerder van het gemeentelijk arbeidsmarktbeleid. Daarbij hebben wij samen met de partners een integrale dienstverlening ontwikkeld voor zowel werkzoekenden als werkgevers.’ Om deze situatie te bereiken is in het meerjarenprogramma het doel voor 2011 als volgt omschreven: ‘Wij evalueren de gedane acties en onze posities van het regionale arbeidsmarktbeleid. Onze rol willen we vasthouden en verder uitbouwen’. De afgelopen jaren heeft de ISD een ondersteunende rol vervuld op het terrein van het regionaal arbeidsmarktbeleid. Niet alleen als programmamanager en aanjager van het regionale activiteitenplan, maar ook als uitvoerder van concrete activiteiten. Social return is bijvoorbeeld een onderwerp waarin de ISD veel geïnvesteerd heeft en heden ten dage nog doet. De ISD Midden-Langstraat is echter een uitvoerende organisatie. De regie met betrekking tot het regionaal arbeidsmarktbeleid behoort bij de gemeenten. De verwachting is dat de gemeenten in de Midden-Langstraat deze regierol op korte termijn verder gaan concretiseren.

Ketensamenwerking De redesign van het UWV WERKbedrijf in de periode 2012 tot en met 2015 zal van invloed zijn op de huidige samenwerking met het UWV. De ISD heeft er voor gekozen om niet tot invoering van een integrale dienstverlening aan werkzoekenden over te gaan. Wel is samengewerkt aan een integrale werkgeversbenadering. Wij willen hiermee doorgaan, hoewel deze samenwerking de komende jaren geraakt wordt door de concentratie van het UWV WERKbedrijf op 30 werkpleinen. Deze beweging zal plaatsvinden in de periode 2012 tot 2015. Dit betekent ook dat de werkgeversbenadering, waarin het ‘nieuwe’ UWV blijft participeren, meer dan nu het geval is, wordt afgestemd met de regio Midden-Brabant. Op dit moment zijn wij van mening dat de schaalgrootte van de Midden-Langstraat zich ervoor leent om de huidige werkgeversbenadering in de regio Midden-Langstraat verder uit te bouwen. Natuurlijk zal daarbij afstemming worden gezocht met de regio Midden-Brabant. Ketensamenwerking Gelet op de ontwikkelingen zij wij voorstander van een deelname aan het REKO op de schaalgrootte van Midden-Brabant. Op dat niveau vindt de gewenste toekomstige samenwerking met het UWV en andere ketenpartijen plaats. Mogelijkerwijs leidt een herziening van de Wet SUWI tot een formalisering van nieuwe uitgangspunten voor de samenwerking met het UWV WERKbedrijf.


3.3 De ISD als motor voor participatie Wat deze programmalijn betreft, werken we toe naar de volgende situatie in 2012: ‘Wij weten goed wat onze mogelijkheden zijn op het gebied van participatie, welke taken en rollen wij hierin willen vervullen en dat onze mogelijkheden daarin worden erkend en benut. Ook voor mensen met een beperkte arbeidsproductiviteit kan zo optimaal mogelijk worden gezocht naar passende arbeidsmogelijkheden of maatschappelijke participatie als eerste opstap naar een passende arbeidsmogelijkheid.’ Als doel is voor 2011 in het Meerjarenbeleidsplan opgenomen: ‘Wij evalueren de gedane acties die ertoe geleid hebben dat we weten wat we willen op het gebied van participatie. We gaan verder met het in de praktijk brengen van onze wensen. In paragraaf 1 zijn wij al ingegaan op de participatiepilot. De uitvoering van dit project heeft vertraging opgelopen. Op de eerste plaats door de instroom van een groot aantal nieuwe klanten. Maar ook de gekozen samenwerkingsvorm met een zorgverzekeraar en een woonvereniging heeft meer ontwikkelingstijd gekost. Dit betekent dat de uitvoering van deze beleidslijn pas in 2011 op gang komt. Het daaropvolgende jaar zal gebruikt worden om dit project te evalueren, zo nodig bij te stellen en te laten inbedden als structurele participatievorm. De aantrekkende arbeidsmarkt en evenmin de Wet Werken naar Vermogen zullen het mogelijk kunnen maken dat iedereen via werk participeert. Maatschappelijke participatie is dan het hoogst haalbare. De re-integratiemiddelen lopen terug en dat zal betekenen dat de financieringsmogelijkheid van maatschappelijke participatie vanuit het gemeentelijke re-integratiebudget beperkt of zelfs niet meer aanwezig is. De middelen die via de voorgenomen Wet Werken naar Vermogen meekomen zullen op de eerste plaats nodig zijn voor re-integratie van personen die deze ondersteuning ècht nodig hebben om weer een plek op de arbeidsmarkt te veroveren. Die ondersteuning kan dan geboden worden in de vorm van risicobeperkende maatregelen of het inzetten van tijdelijke of blijvende ondersteuning in de vorm van een loonkostensubsidie voor personen met een verdiencapaciteit (nog) beneden het minimumloon ligt. Voor personen met een zeer lage verdiencapaciteit zal dagbesteding aan de orde komen. Met de overheveling van de dagbesteding vanuit de ABWZ naar de WMO liggen er mogelijkheden voor de formulering van ‘nieuw beleid’ rondom maatschappelijke participatie. In 2012 komen we tot een evaluatie van de participatiepilot. De resultaten uit die pilot zullen dan gewogen worden door de drie deelnemende partijen. Dit bevordert de discussie over het vervolgen van deze activiteiten met inbegrip van het financieringsvraagstuk hiervan.


4. VERKLARENDE WOORDENLIJST / LIJST VAN AFKORTINGEN

AB AKO Akw Anw Aow Awb AWBZ Bbz 2004 College CPB DB DKD IC I-deel ID IOAW

IOAZ

ISD MEV MLT‐raming

NUOER NWW-er OR PSW RAU RCF

REKO RIB ROF RWI SUWI SVB SZW

Algemeen bestuur ISD Midden-Langstraat, geformeerd uit één collegelid en twee raadsleden uit elke gemeente. Algemeen Keten Overleg Algemene kinderbijslagwet. Algemene nabestaandenwet. Algemene ouderdomswet. Algemene wet bestuursrecht. Algemene wet bijzondere ziektekosten. Bijstandsbesluit zelfstandigen. Inkomens- en kredietvoorziening voor zelfstandigen. Het college van burgemeester en wethouders. Centraal Planbureau Dagelijks bestuur ISD Midden-Langstraat, geformeerd uit één collegelid uit elke gemeente Digitaal klantendossier Interne controle. Het deel dat beschikbaar is voor de bekostiging van WWB-uitkeringen. Het budget wordt beschikbaar gesteld door het rijk. Overschotten kunnen worden behouden. In- en doorstroomregeling. Deze regeling voor gesubsidieerde arbeid is per 1 januari 2004 opgegaan in de Wet werk en bijstand. Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers. Een voorziening op minimumniveau voor oudere of gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers die geen recht meer hebben op een WW-uitkering. Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen. Een voorziening op minimumniveau voor oudere of gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze gewezen zelfstandigen. Intergemeentelijke Sociale Dienst Midden-Langstraat. Openbaar lichaam belast met de uitvoering van de gemeentelijke taken op het terrein van werk en inkomen. Macro Economische Verkenning. Publicatie die het CPB jaarlijks in september bij Prinsjesdag uitbrengt. Middellange termijnraming van het CPB op basis waarvan het rijk en de VNG afgesproken hebben het aantal WWB-ers terug te brengen met 75.000 (40.000 door conjuncturele ontwikkelingen en 30.000 door gemeentelijk beleid) Niet-uitkeringsontvanger, die voor ondersteuning bij re-integratie een beroep kan doen op de WWB en het participatiebudget. Niet werkende werkzoekende, die ingeschreven staat bij het CWI. Ondernemingsraad. Via dit orgaan overleggen medewerkers van de ISD met de directie over onderwerpen, waarvoor een wettelijk advies- en instemmingsrecht bestaat. Provinciaal Steunpunt Werkgelegenheid. PSW is een ontwikkelings- en adviesbureau op de arbeidsmarkt. Regeling administratieve uitvoeringsvoorschriften IOAW, IOAZ en Bbz 2004. Regionaal Coördinatiepunt Fraudebestrijding. Ondersteunt en legt verbindingen tussen gemeenten en andere partners op het terrein van handhaving. Doel delen van kennis en expertise. Regionaal Ketenoverleg. Aan dit overleg nemen naast de ISD het CWI, het UWV en het WML deel. In dit overleg wordt o.a. gewerkt aan de uitgangspunten van de Wet SUWI. (Privaatrechtelijk) re-integratiebedrijf. Rechtmatigheidsonderzoeksformulier. Een inlichtingenstaat die maandelijks door de klant wordt ingevuld voorafgaand aan de betaling van zijn uitkering. Raad voor werk en inkomen. Adviesorgaan. Structuur Uitvoeringsorganisatie Werk en Inkomen. In deze wet zijn afspraken over de samenwerking binnen de keten van werk en inkomen vastgelegd. Sociale Verzekeringsbank. Uitvoeringsinstelling van de Akw, Anw en de Aow. Sociale Zaken en Werkgelegenheid.


TW

UWV W-deel

WAO WI WIJ Wk WIA Wwik Win WIW

WML

WMO

Wsw WW WWB ZZP

Toeslagenwet. Via deze wet wordt een sociale verzekeringsuitkering in bepaalde gevallen aangevuld tot het relevante sociale minimum. Tot 2006 kent de wet een maximering, waardoor aanvulling met een gemeentelijke uitkering vaak nodig is. Uitvoeringsinstituut Werknemersvoorzieningen. Belast met de uitvoering van WW, WAO, WIA, Wamil, Wajong en WAZ. Het onderdeel van het Participatiebudget, dat bestemd is voor de uitvoering van reintegratieactiviteiten met inbegrip van de bekostiging van de voormalige WIW- en IDbanen. Het budget is niet vrij inzetbaar. Overschotten moeten teruggestort worden. Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering. Verzekering tegen de geldelijke gevolgen van arbeidsongeschiktheid. Wet inburgering. In werking getreden op 1 januari 2007. Vervangt de Wet inburgering nieuwkomers. Wet investeren in jongeren. Wet kinderopvang. Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen. Verzekering tegen de geldelijke gevolgen van arbeidsongeschiktheid, in werking getreden op 1 januari 2006. Wetwerk en inkomen kunstenaars. Tijdelijke inkomensvoorziening voor kunstenaars. Wet inburgering nieuwkomers. De voorganger van de WI. Wet inschakeling werkzoekenden. Op basis van deze wet was het tot 1 januari 2004 mogelijk voorzieningen te treffen voor langdurig werklozen. De wet is op 1 januari 2004 opgegaan in de Wet werk en bijstand. Werkbedrijf voor gesubsidieerde arbeid, activering en trajecten Midden-Langstraat. Openbaar lichaam belast met de uitvoering van de gemeentelijke taken op het terrein van de Wet sociale werkvoorziening. Tevens uitvoerder van WWB-voorzieningen. Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Trad op 1 januari 2007 in werking. Gemeenten zijn organisatorisch, financieel en beleidsmatig verantwoordelijk voor de zorg en ondersteuning van burgers. Verantwoordelijkheid en zelfwerkzaamheid van de burger staan daarbij centraal. Wet sociale werkvoorziening. Biedt specifieke voorzieningen t.b.v. personen die op grond van persoonlijke beperkingen aangewezen zijn op aangepaste werkzaamheden. Werkloosheidswet. Verzekering tegen de geldelijke gevolgen van werkloosheid. Wet werk en bijstand. Inkomensvoorziening op minimumniveau t.b.v. personen die geen beroep kunnen doen op een andere inkomensvoorziening. Zelfstandige zonder personeel


BEGROTING ISD MIDDEN-LANGSTRAAT 2012

Begroting 2012

Pagina 1 van 21

08-04-2011 15:14

INHOUDSOPGAVE

2

Pagina 1 Programmabegroting

3

2 Uitgangspunten van de begroting

4

3 Grondslag van de waardering

6

4 Toelichting op de rijksmiddelen

8

5 Toelichting op de vrijval voorziening en reserve

9

6 Personele lasten

10

7 Kapitaallasten

12

8 Overige bedrijfskosten

13

9 Baten bedrijfsvoering

14

10 Risicoparagraaf

15

11 Meerjarenbegroting 2012-2015

17

12 Weerstandsvermogen

19

13 Woordenlijst

20

Begroting 2012

Pagina 2 van 21

08-04-2011 15:14

3

1. PROGRAMMABEGROTING Hieronder treft u de begroting voor 2012 aan van de ISD Midden-Langstraat. De begrote cijfers voor 2011 en de realisatie 2010 zijn, ter vergelijking, ook weergegeven. Begroting 2012 Lasten Baten

Begroting 2011 Lasten Baten

Realisatie 2010 Lasten Baten

Rijksmiddelen: WWB werkdeel budget -meeneemreg. voorgaand jaar -meeneemreg. volgend jaar

2.998.800 -

2.998.800 -

3.660.000 -

3.660.000 -

3.213.322 80.287 816.452

4.110.060 -

Gebundelde uitkering BUIG (voorheen WWB i-deel, IOAW/IOAZ)

15.295.000

14.350.000

15.000.000

15.000.000

16.468.404

14.154.776

-

-

-

-

1.185

-

500.000

500.000

440.000

440.000

986.001

972.902

WWV BBZ (voorheen IOAW, IOAZ, en BBZ) Totaal saldo Rijksmiddelen Aandeel gemeenten in tekort op rijksmiddelen Vrijval debiteuren Bedrijfslasten: Personele kosten Afschrijvingen op materiele vaste activa Overige bedrijfskosten Overige bedrijfsbaten Gemeentelijke bijdrage Bedrijfsresultaat

-

2.327.912-

945.000

-

-

-

-

186.589

3.360.000

3.622.000

3.578.694

18.000 1.558.000

18.000 1.528.000

20.665 1.450.337

Resultaat uit bedrijfsuitoefening voor bestemming Toevoegingen aan reserves Onttrekking aan reserves Saldo mutaties reserves Nog te bestemmen resultaat

945.000-

18.000 4.918.000 -

15.000 5.153.000 -

12.829 4.926.453 110.414-

-

-

2.251.737-

-

-

902.604 3.154.341 -

2.251.737 -

Algemeen Bij het opstellen van deze begroting zijn cijfers van 2011 geïndexeerd conform de Nota van Uitgangs-punten Begroting 2012 (zoals vastgesteld door het Algemeen Bestuur, dd. 28 februari 2011). Vanaf 2010 zijn de budgetten voor de uitkeringen in het kader van de WWB, IOAW, IOAZ en Bbz samengevoegd in een "gebundelde uitkering" BUIG. Alle gemaakte uitkeringslasten moeten uit dit budget worden voldaan. In de hierboven opgenomen opstelling komen zowel de afzonderlijke budgetten nog voor (t/m 2010) als dit nieuwe budget. Dit om de vergelijking met voorgaande jaren te kunnen maken. Het budget WWB I-deel is in het verleden voor meerdere jaren en tot en met 2011 voorlopig vastgesteld door het Rijk, waarbij rekening is gehouden met gemaakte afspraken met het Rijk over ontwikkeling (afname) van het macro budget. Binnen de afspraken zijn verder alleen nog aanpassingen mogelijk als gevolg van Rijksbeleid en loonontwikkelingen. In 2011 zal een nieuw bestuursakkoord leiden tot nieuwe kaders en nieuwe, voorlopige bedragen. Uitkomsten en consequenties hiervan zijn bij het opmaken van deze begroting nog niet bekend. Voor het BUIG-budget, waar het WWB I-deel vanaf 2010 deel van uit maakt, is voor 2012 uitgegaan van een zelfde budget als voor 2011 nu voorlopig is vastgesteld (€ 13,9 miljoen). Van debiteuren verwachten we in 2012 € 450.000 te ontvangen. Samen met het Rijksbudget BUIG brengt dat de verwachte baten op het WWB inkomensdeel op € 14.350.000. De lasten komen naar verwachting uit op een bedrag van € 15.295.000. Dit resulteert in een verwacht tekort van € 945.000 wat ten laste van de gemeenten komt (zie par. 4). Voor re-integratieactiviteiten verwachten we in 2012 een budget van € 2.998.800 te ontvangen (het WWB werkdeel). We gaan ervan uit dat dit bedrag volledig besteed gaat worden.

Begroting 2012

Pagina 3 van 21

08-04-2011 15:14

4 2. UITGANGSPUNTEN VAN DE BEGROTING Apparaatskosten totaal Hiervoor is uitgegaan van indexering ten gevolge van prijscompensatie van 1,5 % van deze kosten met uitzondering van de personeelsgevoelige componenten, waarvoor een indexering van 1% geldt (zie Nota van Uitgangspunten, vastgesteld door het Algemeen Bestuur dd. 28 februari 2011). Aantallen inwoners en uitkeringsgerechtigden Inwonersaantal per gemeente jaar 01-01-2010 01-01-2011 01-01-2012

Heusden 42.995 43.100 43.100

Loon op Zand 23.016 23.050 23.050

Waalwijk

totaal

45.751 45.850 45.850

111.750 112.000 112.000

(CBS) (raming) (raming)

Aantal uitkeringsgerechtigden Wwb

IOAW

IOAZ

Bbz

43 53 60

15 16 20

2 2 5

Totaal

(incl. WIJ)

01-01-2010 01-01-2011 01-01-2012

1002 1199 1164

1062 1270 1249

Toelichting: De in deze tabel gebruikte aantallen inwoners en uitkeringsgerechtigden zijn gebaseerd op de aantallen op de peildatum zoals genoemd in de Nota van Uitgangspunten Begroting 2012 die door het Algemeen Bestuur op 28 februari 2011 is vastgesteld. Laatste ontwikkkelingen volgens CPB Het CPB verwacht in haar meest recente raming (februari 2011) voor 2011 een reductie van het aantal niet-werkende werkelozen met 6% en voor 2012 met 3%. Ervaringsgegevens leren dat een door het CPB geraamde procentuele vermindering van het aantal werkelozen, voor ongeveer de helft van dat percentage resulteert in een daling van het aantal bijstandsgerechtigden. De eerste winsten van een aantrekkende arbeidsmarkt zijn te voelen bij het ww-bestand. Ervaring leert ook dat het IOAW/IOAZ/BBZ vrij stabiel blijft, en relatief ongevoelig is voor (beperkte) economische ontwikkelingen. Op basis van deze CPB-raming verwacht de ISD in 2011 en 2012 daarom de volgende autonome ontwikkeling van het klantenbestand: Aantal uitkeringsgerechtigden Wwb

IOAW

IOAZ

Bbz

53 50 50

16 16 16

2 5 5

Totaal

(incl. WIJ)

01-01-2011 01-01-2012 01-01-2013

1199 1163 1146

1270 1234 1217

Ontwikkelingen vanuit het beleidsplan 2011-2012 In 2011 wordt echter extra ingezet op detacheringen. In het Algemeen Bestuur van februari 2011 is aangekondigd dat 100 klanten in 2011 voor een jaar zullen worden gedetacheerd. We houden er rekening mee (zie CBS-publicatie 2010, 'Aan het werk met of zonder re-integratieondersteuning') dat 50% van de gedetacheerden na een jaar terug kan vallen in de bijstand, en dat 50% uitstroomt naar regulier werk of een verlengde detachering krijgt. Het aantal klanten begin 2012 wordt daarmee naar verwachting 1134, en 1167 aan het eind van 2012. Het gemiddeld aantal klanten over 2012 komt daarmee op 1150, en de verwachte uitkeringslast op circa € 15,3 miljoen. Aantal uitkeringsgerechtigden Wwb

IOAW

IOAZ

Bbz

53 45 48

16 14 15

2 4 5

Totaal

(incl. WIJ)

01-01-2011 01-01-2012 01-01-2013

Begroting 2012

1199 1071 1099

Pagina 4 van 21

1270 1134 1167

08-04-2011 15:14

Voor de berekening van de gemeentelijke bijdrage (blz. 14) zijn de aantallen aangehouden zoals ze zijn opgenomen in de vastgestelde nota van uitgangspunten 2012.

5

Rijksbudgetten en uitkeringslasten Het budget WWB I-deel is voor meerdere jaren (t/m 2011) voorlopig vastgesteld, waarbij rekening is gehouden met door het Rijk gemaakte afspraken over ontwikkeling (afname) van het macro budget. Er zijn verder alleen nog aanpassingen mogelijk als gevolg van Rijksbeleid en loonontwikkelingen. Er is ten tijde van het opstellen van deze begroting 2012 nog geen nieuw bestuursakkoord, geen nieuw (meerjarig) kader en geen budget bekend. Het BUIG-budget (waarvan het budget I-deel vanaf 2010 deel uitmaakt) voor 2012 is daarom in deze begroting gelijk gehouden aan het meest actuele bekende budget. Dat is het (in het najaar van 2010) voorlopig vastgestelde budget voor 2011 (€ 13,9 mln.). Het ISD-budget voor re-integratie (WWB W-deel), dat deel uitmaakt van het Participatiebudget, is afgeleid van de meerjarenraming, zoals opgenomen in de Rijksbegroting 2011 van het Ministerie van SZW. Meerjarenbegroting De meerjarenbegroting wordt op programmaniveau samengesteld. De budgetten van de WWB zijn afgeleid van de meerjarenbegroting van het Ministerie (w-deel) of, indien daar niet vermeld, constant gehouden. Voor de overige budgetten na 2012 indexeert de ISD de budgetten met dezelfde percentages als voor de begroting 2012. Prijscompensatie De ISD Midden-Langstraat gaat uit van een prijscompensatiecijfer van 1,5 procent (zie Nota van Uitgangspunten). Tijdschema De begroting 2012 wordt samen met het beleidsplan 2012, de jaarrekening 2010 en het jaarverslag over 2010 als conceptversie aangeboden aan het Dagelijks Bestuur van de ISD Midden-Langstraat ter bespreking op 8 april 2011. De conceptversies worden direct hierna aangeboden aan de gemeenten en tevens verstuurd naar de leden van het Algemeen Bestuur. Na behandeling in de colleges van B&W, commissies en raadsvergaderingen van de drie gemeenten worden de stukken door het Algemeen Bestuur vastgesteld in haar vergadering van 11 juli 2011 waarna verzending plaatsvindt naar Gedeputeerde Staten van de provincie Noord-Brabant.

Begroting 2012

Pagina 5 van 21

08-04-2011 15:14

6 3. GRONDSLAG VAN DE WAARDERING

Inleiding De begroting is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten daarvoor geeft. Algemene grondslagen voor het opstellen van de begroting De waardering van de activa, passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Activa en passiva worden opgenomen tegen de nominale waarde, tenzij dit anders is vermeld bij de desbetreffende balanspost. Baten en lasten zijn toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben, tenzij het BBV dit anders voorschrijft. Vaste activa De waardering van de materiele vaste activa is gebaseerd op de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Hierop zijn de afschrijvingen in mindering gebracht. Bij de waardering van de materiele vaste activa is rekening gehouden met een vermindering van hun waarde indien deze naar verwachting duurzaam is. In het begrotingsjaar heeft een dergelijke vermindering niet plaats. Voor het overige vindt afschrijving plaats op basis van de historische aanschafprijs. Hierbij wordt het stelsel gehanteerd dat is afgestemd op de verwachte toekomstige gebruiksduur, rekening houdend met een eventuele restwaarde. Er wordt afgeschreven vanaf 1 januari volgend op het jaar waarop het actief in gebruik is genomen. De afschrijvingstermijnen volgens de lineaire methode bedragen in jaren: Installaties en telefooncentrale Archief en inrichting Uitbreiding werkplekken Overgenomen werkplekken Automatisering

15 jaar 15 jaar 10 jaar 5 jaar 3 jaar

Liquide middelen en overlopende activa Deze activa worden tegen nominale waarde opgenomen. Bestemmingsreserves De bestemmingsreserve is een reserve waaraan door het bestuur een bepaalde bestemming is gegeven. Het gehele bedrag van de bestemmingsreserves aan het einde van het jaar dient zijn onderbouwd met bestuursbesluiten van het algemeen bestuur. Ook kan het bedrag zijn opgenomen in het voorliggende voorstel tot resultaatbestemming. Het resultaat na bestemming is het resterende resultaat na reeds bestemde mutaties in de reserves. Het resultaat na bestemming wordt toegevoegd aan een door het algemeen bestuur genomen besluit voor de bestemming, bij de vaststelling van de jaarrekening. Voorzieningen Voorzieningen worden gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting of het voorzienbare verlies. Vlottende passiva De vlottende passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Overige bedrijfsopbrengsten De overige bedrijfsopbrengsten omvatten de resultaten uit dienstverlening aan derden, de inkomsten uit re-integratieactiviteiten en overige opbrengsten. Rijksvergoeding Dit betreft de subsidies van het rijk.

Begroting 2012

Pagina 6 van 21

08-04-2011 15:14

7 Afschrijvingen Dit betreft de afschrijvingskosten van de vaste activa. De afschrijvingstermijn bedraagt maximaal de economische levensduur. Gemeentelijke bijdrage De gemeentelijke bijdrage omvat de in de gemeenschappelijke regeling overeengekomen bijdrage in het exploitatieresultaat. Lonen en salarissen Hierop worden de loon- en salariskosten van het personeel verantwoord. Onder loon- en salariskosten wordt verstaan het bruto bedrag van de aan het boekjaar toe te rekenen lonen of salarissen, vermeerderd met de uitbetaalde vakantiegeldrechten. Sociale lasten De sociale lasten betreffen de voor de werknemersverzekeringen verschuldigde werkgeverslasten, en het werkgeversaandeel in de pensioenvoorziening. Dit betreft tevens de aan het boekjaar toe te rekenen ziekengelden. Overige personeelskosten Hierin zijn onder meer begrepen de kosten voor reis-, en verblijfkosten, bedrijfsgeneeskundige zorg en opleidingen. De overige bedrijfskosten worden berekend op basis van historische kosten. Ondersteuning Hierin zijn begrepen de ingehuurde ondersteuning door de gemeente Waalwijk op gebied van Personeel en Organisatie en facilitaire zaken. De kosten zijn verantwoord op basis van historische kosten. Overige bedrijfskosten Hierin zijn begrepen de kosten voor bestuurs-, huisvestings-, automatiserings-, kantoor-, accountants-, reis- en representatiekosten. Ook de kosten voor cliëntenparticipatie en overige uitgaven vallen onder deze post. De kosten zijn verantwoord op basis van historische kosten. Algemene dekkingsmiddelen De algemene dekkingsmiddelen bestaan voornamelijk uit de saldi van financiële baten en lasten. De rentebaten betreffen onder meer de opbrengsten uit andere uitzettingen. De rentelasten bestaan in elk geval uit de rentelast van de vaste schulden en de rekeningcourantrente bij debetsaldi.

Begroting 2012

Pagina 7 van 21

08-04-2011 15:14

8 4 TOELICHTING OP DE RIJKSMIDDELEN

Werkdeel WWB Ontvangsten budget lopend jaar Overheveling budget voorgaand jaar Uitgaven Overheveling naar volgend jaar Saldo Gebundelde uitkering Ontvangsten Uitgaven Saldo

Begroting 2012

Begroting 2011

Realisatie 2010

2.998.800 2.998.800 -

3.660.000 3.660.000 -

4.110.060 80.2873.213.322 816.452 -

14.350.000 15.295.000 945.000-

15.000.000 15.000.000 -

14.154.776 16.468.404 2.313.628-

BBZ Ontvangsten Uitgaven Saldo

500.000 500.000 -

440.000 440.000 -

972.902 986.001 13.099-

WWV Ontvangsten Uitgaven Saldo

-

-

1.185 1.185-

-

2.327.912-

Resultaat op rijksmiddelen

945.000-

Werkdeel WWB Binnen het werkdeel wordt onderscheid gemaakt tussen de werkelijke baten en lasten uit exploitatie en de baten en lasten uit overheveling (vanuit vorig jaar en naar volgend jaar). In december 2009 heeft het Algemeen Bestuur besloten dat, in lijn met de GR van de ISD, ten aanzien van besteding van gemeentelijke re-integratiebudgetten (budgetten W-deel) de budgetten van de drie gemeenten worden gebundeld, en ingezet voor burgers van alle drie gemeenten zonder onderscheid naar gemeenteherkomst. Het budget voor het werkdeel van het WWB-budget maakt vanaf 2009 deel uit van het Participatiebudget. Jaarlijks stelt het rijk een budget ter beschikking waarvan een deel is bepaald door het werkdeel. Het gedeelte dat niet wordt gebruikt mag tot op heden ter besteding van het werkdeel worden meegenomen naar het volgende jaar (met een maximum percentage van dat jaarbudget). Andersom mogen tot op zekere hoogte ook budgetten van het komend begrotingsjaar in het lopend jaar worden aangewend. Het totale werkdeel blijft op de begroting budget neutraal. In dit overzicht wordt bij de realisatie 2010 een naar 2011 over te hevelen bedrag gepresenteerd, dit betreft de saldering van de tekorten cq overschotten van de ISD gemeenten. Hiermee was in de begroting 2011 nog geen rekening gehouden. De ISD zal daarom een voorstel voorbereiden tot wijziging van de begroting voor 2011. Inkomensdeel WWB Het budget WWB inkomensdeel is opgeheven en vanaf 2010 opgegaan in het nieuwe budget "gebundelde uitkering", het BUIG-budget. Dit wordt vanaf deze begroting ook zo gepresenteerd. De verwachting is dat het budget (inclusief debiteurenontvangsten van € 450.000) € 14.350.000 bedraagt en dat de uitgaven uitkomen op € 15.295.000. Bij de verwachte ontvangsten is bij gebrek aan nieuwe informatie vanuit het Rijk op het moment van opstelling van deze begroting uitgegaan van gelijke bedragen zoals deze voor 2011 voorlopig zijn toegekend. Een nieuw Bestuursakkoord met bijbehorende budgetten is nog niet gereed. Voor een onderbouwing van de verwachte uitgaven wordt verwezen naar de uitgangspunten van de begroting, zoals hierboven (onder hoofdstuk 2) beschreven. De verwachte ontvangsten en uitgaven leiden tot een tekort van € 945.000. Dit tekort komt ten laste van de deelnemende gemeenten volgens onderstaande verdeling.

Begroting 2012

Pagina 8 van 21

08-04-2011 15:14

9 Aandeel gemeenten in tekort op BUIG Gemeente Heusden Gemeente Loon op Zand Gemeente Waalwijk

351.140 166.639 427.221 945.000

De verdeling van het tekort naar gemeenten is nog wel afhankelijk van de afspraken zoals deze in de Gemeenschappelijke Regeling hierover worden opgenomen. In de concept-GR voor 2011 is bijvoorbeeld opgenomen, dat een gemeente die een positief resultaat heeft gehaald op het inkomensdeel (en dus niet heeft bijgedragen aan het tekort op het inkomensdeel), niet hoeft mee te betalen aan het wegwerken van het totale ISD-tekort op het inkomensdeel. Alleen de gemeenten die zelf een tekort hadden op het inkomensdeel, betalen mee aan het opheffen van dat tekort. Budget IOAW, IOAZ Ook voor deze budgetten geldt dat deze vanaf 2010 zijn opgegaan in het nieuwe budget "gebundelde uitkering". Budget Bbz Deze regeling blijft vooralsnog buiten de gebundelde uitkering en wordt door het ministerie nog op declaratiebasis vergoed. WWV Deze regeling bestaat niet meer. Er kunnen nog ontvangsten binnenkomen, maar deze zijn minimaal en moeten ook worden doorbetaald aan het Ministerie.

5 TOELICHTING OP DE VRIJVAL RESERVE EN VOORZIENING 5.1 Vrijval debiteuren De hoogte van de vrijval van debiteuren is erg incidenteel en niet structureel. Een en ander is afhankelijk van het verloop van de debiteuren en het percentage van oninbaarheid. Het is daarmee ook zeker mogelijk dat een negatieve vrijval ontstaat die dan onttrokken wordt aan de reserves. Het bedrag dat vrijvalt dan wel onttrokken moet worden aan de reserve inkomensdeel is afhankelijk van drie factoren, te weten, de toe-/afname van het saldo debiteuren, de terugbetaalverplichting aan het Rijk en de voorziening dubieuze debiteuren. Op voorhand is dit niet in te schatten en wordt dit neutraal meegenomen in de begroting. De uiteindelijke realisatie zal steeds in de jaarrekening worden opgenomen en toegelicht.

Begroting 2012

Pagina 9 van 21

08-04-2011 15:14

6 PERSONELE LASTEN

10

Algemeen De begroting 2012 is zoveel mogelijk gebaseerd op realisaties van voorgaande jaren en de inzichten in ontwikkeling van de diverse kostensoorten (zie ook Nota van Uitgangspunten Begroting 2012).

Loonkosten Loonkosten en sociale lasten Inkomsten en doorbelasting Inhuur personeel Totaal Overige personeelskosten Reis- en verblijfkosten Studie/opleiding/congres Ondernemingsraad Bedrijfsarts/arbo maatregelen Advies- en overige personeelskosten Totaal Ondersteuning van gemeente Waalwijk Ondersteuning gemeente Waalwijk Totaal Totaal Generaal

Begroting 2012

Begroting 2011

Realisatie 2010

2.805.000 750.000970.000 3.025.000

2.766.000 475.000995.000 3.286.000

2.752.221 1.201.9951.719.695 3.269.921

70.000 36.000 4.000 9.000 156.000 275.000

57.000 40.000 15.000 13.000 155.000 280.000

69.102 35.578 3.961 8.437 132.197 249.276

60.000 60.000

56.000 56.000

59.496 59.496

3.360.000

3.622.000

3.578.694

Loonkosten Vanaf 2009 werkt de ISD met gespecialiseerde klantmanagers, die óf verantwoordelijk zijn voor de rechtmatigheidheid van het verstrekken van het inkomen van de klant (inkomensconsulenten), óf belast zijn met het zo goed en snel mogelijk toeleiden van de klant naar werk of participatie (werkcoaches). Ook in de back-office zijn enkele organisatie-veranderingen doorgevoerd. De reden voor deze veranderingen was om op een zo efficiënt mogelijke manier de kwaliteit van dienstverlening aan de klant te verhogen. Daarbij was (en is) het streven om het aandeel inhuurkrachten zo veel mogelijk te beperken, en slechts zó groot te houden dat flexibiliteit bij wisselende klantenaantallen in normale omstandigheden geborgd is. In 2009 en 2010 zijn nieuwe, vaste medewerkers aangetrokken. Doordat alle sociale diensten in deze jaren behoefte hadden aan nieuwe medewerkers door het hoge aantal klanten als gevolg van de economische misère, was het erg lastig direct ervaren nieuwe mensen binnen te halen. Relatief jonge, onervaren krachten zijn toen binnengehaald, die voor een belangrijk deel intern hun nodige leerschool kregen, en intensief werden begeleid. Voor 2012 verwachten we dichtbij het maximale productiviteitsniveau van onze organisatie te zitten. Dit betekent dat voor 2012 bij de huidige omstandigheden (zie risico-paragraaf) geen verdere formatie-uitbreiding, en geen groei van het aantal vaste medewerkers wordt voorzien. De inhuur van extern personeel zal fors afnemen ten opzichte van de realisatie in 2010. Begroot wordt een iets lager bedrag dan in 2011. Ook rekening houdend met geringe prijsstijgingen van inhuurkrachten is dit een kleine reductie van het aantal ingehuurde uren ten opzichte van 2011. Ten opzichte van de realisaties van de laatste jaren (2008-2010) betekent deze raming een reductie van circa 50%. Binnen de loonkosten worden sinds de begroting van 2011 afzonderlijk de inkomsten en doorbelasting naar bijvoorbeeld werkdeel WWB en externe projecten begroot. Werkcoaches van de ISD voeren wettelijke en niet-wettelijke taken uit. De niet-wettelijke reintegratieactiviteiten kunnen ten laste worden gebracht van het w-deel. In 2010 zijn duidelijke afspraken gemaakt met de accountant, onder welke (administratieve) voorwaarden dit dient te gebeuren. In 2010 is met instemming van het Bestuur maximaal gebruik gemaakt van deze mogelijkheid. Ook voor 2012 zal deze mogelijkheid worden gebruikt, waarbij rekening moet worden gehouden met een teruglopend budget w-deel.

Begroting 2012

Pagina 10 van 21

08-04-2011 15:14

11 Ook de uren van personeel die in het kader van extern gefinancierde projecten worden gemaakt, en die ten laste kunnen worden gebracht van deze projecten, worden hier begroot. Denk hierbij aan projecten als van de provincie (HRM sectorservicepunten), en projecten in het kader van het Europees SubsidieFonds (esf-a en esf-jongeren). Deze projecten zullen nog maar gedeeltelijk doorlopen tot in 2012. Mogelijk nieuwe projecten met externe financiering zullen actief blijven worden gezocht. Daarnaast worden de vergoedingen die de ISD van de gemeenten krijgt voor de uitvoering van de Wet Inburgering hier opgenomen. In 2012 zullen de taakstellingen in het kader van deze aanmerkelijk lager zijn dan in 2010. Voor de prijs die de gemeenten tot en met 2012 per traject betalen aan de ISD zijn in 2010 afspraken gemaakt. Ten slotte wordt opnieuw een gering bedrag aan inkomsten begroot voor het uitvoeren van activiteiten in het kader van bezwaarschriften WMO en de uitvoering van de Wet Kinderopvang. Ten opzichte van de realisatie 2010 zal ook de éénmalige baat uit 2010 wegvallen, die de ISD kreeg in het kader van de Rijkssubsidieregeling voor handhaving (TSIO-regeling). Bovenstaande argumenten leiden tot een lagere raming van inkomsten en doorbelasting in 2012 dan de gerealiseerde ontvangsten in 2010. Overige personeelskosten De reis- en verblijfkosten, de kosten voor studie en opleidingen, en de kosten voor het functioneren van de Ondermingsraad, zijn begroot op een bedrag dat is afgeleid van de realisatie in 2010. De kosten van externe adviezen is de grootste post in deze groep. In 2010 betrof het adviezen en begeleiding bij onder andere aan opstellen ESF aanvragen, ontwikkeling van het management, juridisch advies, adviezen met betrekking tot het ontwikkelen van de berap en marap. In 2011 en 2012 wordt verwacht dat er extern advies nodig zal zijn in verband met de samenwerking WML, verhuizing en onderzoekskosten naar diverse subsidie mogelijkheden. Ondersteuning van de gemeente Waalwijk De omvang, en daarmee de kosten, van ondersteuning door de Gemeente Waalwijk is vanaf 2009 op een lager niveau gebracht. Het betreft adviestaken op het gebied van Personeel en Organisatie en facilitaire zaken.

Begroting 2012

Pagina 11 van 21

08-04-2011 15:14

12 7 KAPITAALLASTEN Begroting 2012 Afschrijving Totaal

Begroting 2011

18.000

18.000

Realisatie 2010 20.665

Toelichting op de kapitaallasten

Begroting 2012 Afschrijving alarm technnische installaties archief wanden werkplekken telefoon couverteermachine Totaal

Begroting 2011

500 1.500 5.000 1.500 8.800 700 18.000

500 1.500 5.000 1.500 8.800 700 18.000

Realisatie 2010 500 1.500 5.400 1.600 8.800 700 2.200 20.700

De cijfers in dit overzicht zijn afgerond op honderdtallen.

Begroting 2012

Pagina 12 van 21

08-04-2011 15:14

13 8 OVERIGE BEDRIJFSKOSTEN Overige bedrijfskosten lasten bedrijfsvoering Organisatiekosten Huisvestingskosten Automatiseringskosten Onvoorziene baten en lasten Kosten extern advies Kantoorkosten Totaal lasten bedrijfsvoering

Begroting 2012

Begroting 2011

49.000 448.000 610.000 23.000 213.000 215.000 1.558.000

43.000 441.000 630.000 20.000 200.000 194.000 1.528.000

Realisatie 2010 47.015 410.521 582.609 3.852 205.522 200.819 1.450.337

Organisatiekosten Onder deze begrotingspast vallen de kosten voor het bestuur, de klantenraad en de commissie voor bezwaar en beroep, de reis- en representatiekosten, de kosten van griffierechten en proceskosten, de kosten van invordering en de bankkosten. De kosten worden begroot op een gelijk niveau als de realisatie van 2010. Huisvestingskosten De kosten van huisvesting, inclusief de servicekosten, worden voor 2012 in de begroting opgenomen voor een bedrag dat is afgeleid van de realisatie in 2010. Het bedrag dat in de realisatiekolom van 2010 in de tabel hierboven staat, is gelijk aan het bedrag dat bij deze post in de jaarrekening 2010 staat. Bij het opstellen van de jaarrekening was nog niet bekend hoe hoog de servicekosten 2010 zouden uitvallen, omdat deze op nacalculatiebasis worden afgerekend. Er is toen een inschatting gemaakt van de na te betalen kosten. Deze blijken nu hoger te zijn dan waarmee in de jaarrekening rekening was gehouden. In de begroting 2012 wordt nu uitgegaan van de laatst bekende servicekosten. Overigens zijn er ontwikkelingen gaande inzake de mogelijke huisvesting van de ISD. Deze kunnen van invloed zijn op de kosten ervan, en daarmee op de ISD-begrotingen van 2011 en 2012. Zie hiervoor de risicoparagraaf in deze begroting. Wanneer meer duidelijkheid over de financiële consequenties bestaat, wordt dit (zo nodig met begrotingswijzigingen) gecommuniceerd. Automatiseringskosten Dit betreft de bijdrage aan de gemeente Heusden voor automatisering. Daarnaast zijn er bijkomende kosten voor de ISD ten aanzien van cursussen/instructie op automatiseringsgebied (nieuwe modules/functionaliteiten/wetswijzigingen) voor diverse medewerkers. De kosten voor automatisering worden begroot op € 610.000. Deze begrotingspost is niet geheel voorspelbaar, omdat er enige mate van afhankelijkheid bestaat van de ontwikkelingen op het gebied van automatisering, en hoe hier bij de leveranciers van de software mee wordt omgegaan (verplicht af te nemen updates van software, bijv.). Onvoorzien De post onvoorzien moet op basis van BBV voorschriften worden opgenomen in de begroting. Kosten extern advies Het betreft hier kosten voor de sociale recherche, de accountant, medische advieskosten van klanten (Argonaut) en IOAZ-onderzoekskosten. Kantoorkosten Het betreft de kosten voor kantoorartikelen, en voor voorlichtingsactiviteiten van sociale voorzieningen.

Begroting 2012

Pagina 13 van 21

08-04-2011 15:14

14 9 BATEN BEDRIJFSVOERING Begroting 2012 baten bedrijfsvoering rentebaten opbrengst kosten terug- en invordering onvoorziene baten Gemeentelijke bijdragen Gemeente Heusden Gemeente Loon op Zand Gemeente Waalwijk Storting uit het I-deel Totaal gemeentelijke bijdragen

Begroting 2011

Realisatie 2010

13.000 5.000 18.000

10.000 5.000 15.000

9.557 3.273 12.829

1.826.318 868.326 2.223.356 4.918.000

1.915.000 904.000 2.334.000 5.153.000

1.816.850 868.837 2.240.766 4.926.453

Rentebaten De recessie en de gevolgen daarvan hebben de afgelopen jaren voor een laag bedrag aan rentebaten gezorgd. Voor 2012 wordt nauwelijks een grotere renteopbrengst voorzien, ook gezien de afgenomen liquiditeitspositie van de ISD. Gemeentelijke bijdrage De gemeentelijke bijdragen voor 2012 zijn voor de personele bestanddelen met 1% gestegen en voor wat betreft de bedrijfslasten met 1,5% gestegen ten opzichte van 2011, conform de nota van uitgangspunten. De gemeentelijke bijdage is naar beneden bijgesteld als gevolg van het structureel doorbelasten van de zogeheten "ketenkorting" aan de ISD door de gemeenten, voor 2012 een bedrag van € 294.124. De ketenkorting is door het Rijk opgelegd aan de gemeenten via een verlaging van de algemene uitkering. De reden voor de korting was de verdergaande samenwerking met het UWV, waardoor efficiencyvoordelen zouden gaan onstaan in de keten. De gemeenten hebben deze korting één op één doorgezet naar de ISD, en hun gemeentelijke bijdrage met dit bedrag in mindering gebracht (bijna 6%). Het Algemeen Bestuur van de ISD heeft in 2010 besloten deze ketenkorting vanaf 2010 structureel te verwerken in de begroting van de ISD (in 2009 was deze korting reeds éénmalig verwerkt). Door de recente ontwikkelingen bij het UWV mag duidelijk zijn dat van een ontwikkelende samenwerking geen sprake is, laat staan van efficiencyvoordelen daarbij. Voor de verwerking van de korting in de begroting van 2011 wordt nog een voorstel tot wijziging van de begroting 2011 voorbereid. Inwoners

Heusden Loon op Zand Waalwijk

43.100 23.050 45.850 112.000

Bijdrage Uitkeringen Bijdrage obv obv uitkeinwoners ringsgerechtigden 946.276 506.071 1.006.653 2.459.000

447 184 618 1.249

880.042 362.255 1.216.703 2.459.000

Bijdrage totaal

1.826.318 868.326 2.223.356 4.918.000

Aandeel in tekort op BUIG middelen 351.140 166.639 427.221 945.000

Voor de vaststelling van de gemeentelijke bijdragen is vanaf het jaar 2007 de volgende verdeelsleutel afgesproken: 50% van de bedrijfslasten worden verdeeld naar het aantal inwoners per gemeente op 1 januari van het jaar, en 50% wordt verdeeld naar het aantal uitkeringsgerechtigden per gemeente op 1 januari. Voor het begrotingsjaar 2012 is hier ook nog van uitgegaan van de vastgestelde nota van uitgangspunten 2012. In 2011 wordt een nieuwe verdeelsleutel vastgesteld, dus kan het zijn dat de verdeling achteraf nog moet worden bijgesteld. Zie ook het voorbehoud ten aanzien van de verdeling van het tekort naar gemeenten, zoals dat in paragraaf 4 van de toelichting op de begroting 2012 is gemaakt.

Begroting 2012

Pagina 14 van 21

08-04-2011 15:14

15 10 RISICOPARAGRAAF Rijksbudgetten WWB Inkomensdeel in 2007 is een Bestuursakkoord gesloten tussen Rijk en gemeenten, waarin voor de periode tot en met 2011 afspraken zijn gemaakt over het macrobudget WWB inkomensdeel. In dat akkoord is bepaald dat dat macrobudget slechts wordt aangepast door effecten van Rijksbeleid en door overschrijdingen als gevolg van conjunctuurontwikkeling (indien deze overschrijdingen groter zijn dan een vooraf bepaalde bandbreedte). Dit akkoord gaf de gemeenten relatieve zekerheid over de te verwachten budgetten voor de volgende jaren. Overigens zijn de afzonderlijke budgetten voor het WWB inkomensdeel, de WIJ, de IOAW, de IOAZ en Bbz vanaf 2010 samengevoegd in één budget, de "gebundelde uitkering". In 2010 heeft een dergelijke bijstelling van het budget (over 2010 en 2011) plaatsgevonden. Deze negatieve bijstelling heeft veelal forse consequenties gehad voor een groot deel van de Nederlandse gemeenten. Zo ook voor de gemeenten uit de Midden-Langstraat, en daarmee voor de ISD. Op dit moment (voorjaar 2011) zijn de gemeenten uit de Midden-Langstraat (samen met oa Tilburg) nog in overleg met het Rijk naar aanleiding van het bezwaar dat zij hebben gemaakt ten aanzien van de rechtmatigheid van deze negatieve bijstelling. De negatieve bijstelling heeft in 2010, in combinatie met een sterke groei van het aantal klanten dat een beroep deed op de bijstand, geleid tot een flink tekort op het inkomensdeel. Dit tekort kon nog juist worden gedekt door uitname uit de bestaande reserve Inkomensdeel. De reserve is daarmee eind 2010 bijna nihil. Overigens heeft de ISD een verzoek in voorbereiding om in aanmerking te komen voor een incidenteel aanvullende uitkering (IAU) vanuit het Rijk. Een dergelijke uitkering wordt onder strikte voorwaarden verstrekt bij hoge tekorten op het inkomensdeel. Voor 2011 zal de negatieve bijstelling niet zonder gevolgen blijven. Het groot aantal klanten waarmee de ISD zich begin 2011 zich geconfronteerd ziet, gevoegd bij het verlaagde beschikbare budget vanuit het Rijk, zal tot een tekort op de begroting voor 2011 leiden. De WWB is een wet, met een sterk open eind karakter. Op het aantal klanten dat zich met recht meldt voor een uitkering, kan nauwelijks gestuurd worden. De ISD zal het Bestuur gedurende 2011 middels bestuursrapportages en voor te stellen wijzigingen op de begroting 2011 continu op de hoogte houden van de stand van zaken hieromtrent. Conform het vastgelegde in de Gemeenschappelijke Regeling zullen tekorten op het inkomensdeel, die niet uit eigen ISD-middelen (reserves) kunnen worden gedekt, moeten worden gedekt door gemeenten. Het risico is zeer reëel dat in 2011 in dit kader een beroep moet worden gedaan op gemeenten. Begin 2012 zal daardoor de reserve inkomensdeel nihil zijn. Het budget voor de gebundelde uitkering BUIG voor 2012 is nog niet bekend. Een nieuw Bestuursakkoord, dat in het voorjaar van 2011 zal moeten worden afgesloten tussen Rijk en gemeenten, zal hierin duidelijkheid verschaffen. Vooralsnog is bij het opstellen van deze begroting 2012 uitgegaan van een gelijkblijvend budget ten opzichte van 2011. Op basis van een zo realistisch mogelijke raming van het aantal klanten in 2012 (en met gebruikmaking van de CPB-ramingen hieromtrent), moet worden geconstateerd dat op het inkomensdeel een tekort wordt begroot van bijna € 1 miljoen. Het risico bestaat dat het budget voor 2012 nog lager zal blijken te zijn dan waar nu vanuit wordt gegaan. Divosa, de belangengroep van directeuren van sociale diensten, heeft in zijn nieuwsbrief (nr 11, begin maart 2011) al gewaarschuwd voor een mogelijke korting van 1,5% op het budget van 2012. Dit zou het gevolg kunnen zijn van een ontwikkeling in de landelijke werkloosheidcijfers, die positiever uitpakken dan het CPB eerder had geraamd. De veranderende dienstverlening door het UWV kan daarbij ook nadelige gevolgen hebben. Het risico bestaat dat meer mensen doorzakken vanuit de WW naar de WWB. Nu al zien we dit doorzak-percentage flink toenemen. Belandden in 2008 nog 11% van de WW-klanten in de WWB en IOAW, in 2010 zakte al 20% van de WW-ers door naar WWB/IOAW. Een mogelijk verder verminderende dienstverlening zal negatief uitpakken voor het aantal instromers in de WWB, en daarmee op het beroep op het inkomensdeel van de WWB. Onzeker is nog wat de voorgenomen Wet Werken naar Vermogen financieel en anderszins gaat betekenen. Het nieuwe Kabinet heeft aangekondigd deze wet in te willen voeren per 1 januari 2012. Het Kabinet wil hiermee onder meer naar een uniforme dienstverlening voor de onderkant van de arbeidsmarkt en wil daartoe de uitgangspunten in het kader van de WWB, Wajong en WSW aanpassen. Datum van daadwerkelijke invoering en (financiële) consequenties van deze wet zijn nog niet duidelijk.

Begroting 2012

Pagina 15 van 21

08-04-2011 15:14

Inmiddels zijn ISD en WML eind 2010 begonnen met onderzoek naar mogelijkheden van een verdergaande samenwerking of fusie. Gestreefd zal worden naar snelle uitwerking en concretisering van resultaten van dit onderzoek, zodat mogelijk reeds in 2012 effecten merkbaar zijn.

16

Werkdeel Het werkdeel van de WWB maakt deel uit van het Participatiebudget. De meerjarenbudgetten van het Participatiebudget, inclusief die van de onderdelen w-deel, educatiegelden en inburgeringsgelden zijn voorlopig vastgelegd in de begroting van het Ministerie van SZW. Duidelijk is dat de komende jaren rekening moet worden gehouden met een forse afname van deze budgetten, waarbij het budget voor de Wet Inburgering binnenkort geheel komt te vervallen. Een beperking van het re-integratiebudget (het w-deel van de WWB) betekent een beperking van mogelijkheden om instrumenten in te zetten om klanten te laten uitstromen naar werk, en om klanten te laten participeren, en stappen te laten zetten op de participatieladder. Uiteindelijk heeft dit dan ook gevolgen voor de druk op het inkomensdeel. Het stopzetten van de Wet Inburgering heeft na 2012 mogelijk personele en financiële consequenties. De ISD heeft contracten met de gemeenten gesloten voor uitvoering van de Wet tot en met 2012. Apparaatskosten De meerjarige ontwikkeling van de uitgaven op de apparaatskosten laat zien dat deze inmiddels goed beheerst worden. In 2010 is weliswaar een klein tekort op de apparaatskosten gerealiseerd (€ 0,1 mln), maar daarvan zijn oorzaken benoembaar. Zo was de rente op uitstaande gelden veel lager dan waarvan bij de begroting was uitgegaan (dus tegenvallende rente-opbrengsten), vond gedurende het jaar nog een geleidelijke afbouw van inhuur extern personeel plaats, en werd de ISD geconfronteerd met een ketenkorting (van ca € 0,2 mln). Onzeker is of, en in welke mate, gemeenten ombuigingstaakstellingen neerleggen bij de ISD. Feit is dat de beoogde samenwerking met het UWV niet heeft opgebracht wat ervan verwacht werd, en ook niet heeft geleid tot efficiencywinst. Toch is de apparaatskostenbegroting inmiddels structureel gekort met een bedrag oplopend tot € 0,3 mln vanaf 2012. Dit betekent al een ingeboekte besparing van circa 6% op de apparaatskosten. De samenwerking met de WML, die vanaf eind 2010 intensief onderzocht wordt, zal leiden tot consequenties voor de begrotingen van beide organisaties. Zo zal bij een fusie bijv sprake zijn van nog maar één Gemeenschappelijke Regeling. Uitgangspunt van samenwerking is behalve een optimale bediening van de klant en uitvoering van de relevante wetgeving, een zo efficiënt mogelijk opererende organisatie. Samenwerking zal uiteindelijk moeten leiden tot efficiencyvoordelen. De ISD is al enige tijd zoekende naar een nieuwe locatie. De ontwikkelingen bij de UWV, die samen met de ISD tot op heden het Werkplein Midden-Langstraat vormt, en bij de WML (in relatie tot de samenwerking met de ISD) zorgen voor kansen en complicaties in deze plannen. Het is op dit moment nog onzeker of een verhuizing in 2012 gerealiseerd kan worden, en onder welke (financiële) voorwaarden. Ten aanzien van de kostenpost automatisering kan vermeld worden dat deze kosten kunnen fluctueren omdat bijvoorbeeld vooraf niet bekend is hoe vaak en welke wijzigingen in software plaatsvinden. Onder andere omdat beslissingen vanuit de overheid vaak gevolgen hebben voor deze pakketten. Ook is er afhankelijkheid van onvoorziene aanpassingen door de leverancier (updates/upgrades) en zelfs vervanging van (onderdelen) van een pakket. De ontwikkeling van de rente is moeilijk voorspelbaar. In 2009 is de rente dramatisch gezakt, en in 2010 is die rente erg laag gebleven waarmee de gerealiseerde rente-opbrengsten ver achterbleven bij de begrote bedragen hiervoor. Voor 2012 worden de rentebaten laag ingeschat. Niet alleen de lage rente, maar ook de lage liquiditeiten van de ISD is hier debet aan. Er zijn ook risico's, of kansen, dat de apparaatskosten lager uitvallen dan begroot. Hierboven is al melding gemaakt van de plannen voor een verhuizing naar een ander pand, met de mogelijke financiële consequenties ervan. Los daarvan is de ISD in het najaar van 2010 in overleg gegaan met de gemeente Waalwijk (de verhuurder van het huidig pand) om de mogelijkheden te onderzoeken naar een lagere huurprijs van het huidig pand aan de Grote straat. Deze besprekingen zijn ten tijde van het opstellen van de begroting 2012 nog niet afgerond. Een andere kans op lagere apparaatskosten is het gevolg van mogelijk lagere kosten voor sociale recherche. Met ingang van 2011 wordt de uitvoering hiervan uitbesteed aan Evidenta. Het is nu nog te vroeg om vooruit te lopen op resultaten en (evt lagere) kosten van deze dienst ten opzichte van voorgaande jaren.

Begroting 2012

Pagina 16 van 21

08-04-2011 15:14

17 11 MEERJARENBEGROTING Meerjarenbegroting 2012-2015 Rijksmiddelen WWB Werkdeel WWB Werkdeel jaarlijkse mutatie overheveling Gebundelde uitkering (BUIG) BBZ Resultaat rijksmiddelen Bedrijfslasten Personele kosten Afschrijvingen op materiele vaste activa Overige bedrijfskosten Overige bedrijfsbaten Gemeentelijke bijdragen Resultaat bedrijfslasten Reserves Apparaat Vakantiegeld WWB inkomensdeel Vordering uitkeringsadministratie Mutaties reserves

Rijksmiddelen WWB Werkdeel WWB Werkdeel jaarlijkse mutatie overheveling Gebundelde uitkering (BUIG) BBZ Resultaat rijksmiddelen Bedrijfslasten Personele kosten Afschrijvingen op materiele vaste activa Overige bedrijfskosten Overige bedrijfsbaten Gemeentelijke bijdragen Resultaat bedrijfslasten Reserves Apparaat Vakantiegeld WWB inkomensdeel Vordering uitkeringsadministratie Mutaties reserves

Begroting 2012

Begroting 2012 Lasten Baten 2.998.800 500.000


2.998.800

3.030.900

3.030.900

14.350.000 500.000 14.350.000-

14.350.000 500.000

14.350.000 500.000 -

3.360.000 18.000 1.558.000

3.395.000 18.000 1.580.000 18.000 4.918.000 -

01-jan

31-dec

80.000 675.000

80.000 675.000 -


18.000 4.975.000 -

01-jan 80.000 675.000

31-dec 80.000 675.000 -


2.894.600

2.894.600

2.894.600

2.894.600

14.350.000 500.000

14.350.000 500.000 -

14.350.000 500.000

14.350.000 500.000 -

3.428.000 18.000 1.605.000

3.460.000 18.000 1.630.000 18.000 5.033.000 -

01-jan 80.000 675.000

Pagina 17 van 21

31-dec 80.000 675.000 -

18.000 5.090.000 -

01-jan 80.000 675.000

31-dec 80.000 675.000 -

08-04-2011 15:14

18 Rijksmiddelen De budgetten van 2012 en volgende jaren zijn op basis van de laatst bekende cijfers van het Ministerie, de ontwikkeling van de lasten zoals aangegeven in de nota van uitgangspunten. In deze begroting gaan we er van uit dat het budget "gebundelde inkomensvoorziening" gelijk blijft en dat het klantenbestand op een dusdanig niveau ligt dat deze middelen niet toereikend zijn. Voor het werkdeel van het WWB-budget geldt op dit moment nog dat maximaal 25% van het toegekende totale participatiebudget mag worden overgeheveld naar het volgend jaar. De ISD heeft alleen invloed op het re-integratiedeel van het participatiebudget. Over de andere delen van dat budget (onderwijs, inburgering) beschikken de gemeenten. Bedrijfsvoering Voor de ontwikkeling van de baten en lasten wordt uitgegaan van de nota van uitgangspunten begroting 2012. Reserves De reserve apparaat is om eventuele fricties in het apparaat op te vangen. Conform het gestelde in de Gemeenschappelijke Regeling is het toegestaan maximaal 10 procent van de apparaatskosten per jaar aan deze reserve toe te voegen, met een maximum van 15 procent van de apparaatskosten. Hetzelfde geldt voor de omvang van de reserve inkomensdeel. Deze is gesteld op 15% van het jaarbudget. De reserve vakantiegeld wordt jaarlijks aangepast aan de realiteit. De reserve vorderingen uitkeringsadministratie bedraagt, conform advies van de accountant, 40% van de netto debiteuren (debiteurensaldo gecorrigeerd voor dubieuze debiteuren en voor terugbetalings-verplichting aan het Rijk).

Begroting 2012

Pagina 18 van 21

08-04-2011 15:14

19 12 WEERSTANDSVERMOGEN Bedrijfsvoering Voor de bedrijfsvoering ging de ISD Midden-Langstraat meerjarenverplichtingen aan. Het gaat hierbij om de huisvesting, de automatisering, de servicekosten en dienstverlening. Deze overeenkomsten zijn afgesloten met gemeente Heusden en Waalwijk. De ISD Midden-Langstraat bouwde in de loop van het bestaan Eigen Vermogen op. Het overschot op de apparaatskosten is in een reserve gestort voor de apparaatskosten. Eventuele tekorten in de bedrijfsvoering kunnen hieruit worden gedekt. Als deze reserve niet toereikend is, vullen de gemeenten Heusden, Loon op Zand en Waalwijk dit aan. Dit gebeurt op basis van de gemeenschappelijke regeling. Tekorten aanvullen De uitkeringslasten Wwb, Ioaw, Ioaz worden voldaan uit het gebundeld budget van het rijk. Dit is vanaf 2010 in de plaats gekomen van het I-deel en de financieringssystematiek van IOAW en IOAZ. Als dit budget niet toereikend is, dient de ISD Midden-Langstraat dit te betalen uit de eigen middelen. Het tekort groter dan 10 procent van het inkomensbudget kan onder bepaalde voorwaarden worden aangevuld door het rijk. De ISD Midden-Langstraat loopt hier dus een aanzienlijk risico. In de afgelopen jaren is daarom het overschot op het inkomensdeel gereserveerd voor egalisatie van eventuele toekomstige tekorten. Overschrijdingen van het plafond van de reserve (in 2008 en 2009) werden teruggeboekt naar gemeenten. Door het financieel zeer slechte jaar 2010 is de reserve I-deel eind 2010 bijna tot nul gereduceerd. De reserve apparaatskosten bedraagt eind 2010 circa € 250.000. De verwachting is dat in 2011 een flink financieel risico wordt gelopen op met name het inkomensdeel (zie elders). Wanneer aanvulling vanuit de reserve niet meer mogelijk is omdat deze is uitgeput, dienen op grond van de gemeenschappelijke regeling de gemeenten Heusden, Loon op Zand en Waalwijk een eventueel tekort op deze reserves aan te vullen. Bbz Voor de Bbz geldt dat het rijk 75 procent van de uitkeringslasten vergoedt. Voor de overige 25 procent is een vast budget toegekend. Als dit budget niet voldoende is voor de betaling van de 25 procent, dan moet de ISD Midden-Langstraat dit bedrag uit eigen middelen bijpassen. De overschotten van voorgaande jaren zijn gereserveerd om eventuele tekorten in de toekomst te voldoen. Als dit niet toereikend is, worden de tekorten verhaald op de gemeenten. Geen sluitende begroting De ISD Midden-Langstraat stelt voor 2012 in tegenstelling tot voorgaande jaren geen sluitende begroting op. Het rijk financiert de rijksmiddelen elke maand. Dit gebeurt door middel van bevoorschotting. Bij liquiditeitstekorten zullen gemeenten moeten bijdragen om gedurende het jaar betalingen te kunnen blijven verrichten aan klanten en andere crediteuren. De gemeenten financieren de apparaatskosten voor. Hierdoor is het financieringsrisico minimaal. De ISD MiddenLangstraat heeft geen schulden door middel van geldleningen. Ook hier wordt geen financieringsrisico gelopen. De ISD Midden-Langstraat heeft geen verbonden partijen waarin ze een bestuurlijk en een financieel belang heeft.

Begroting 2012

Pagina 19 van 21

08-04-2011 15:14

20 13 WOORDENLIJST AB

Algemeen bestuur ISD Midden-Langstraat, geformeerd uit één college- en één raadslid uit elke ISD-gemeente.

AKW

Algemene kinderbijslagwet

ANW

Algemene nabestaandenwet

AOW

Algemene ouderdomswet

AWB

Algemene wet bestuursrecht

BBV BBZ

Besluit Begroting en Verantwoording Bijstandsbesluit zelfstandigen Inkomens- en kredietvoorziening voor zelfstandigen Berekening bedrag uitkering en inwonertal gemeenten Het college van burgemeester en wethouders Centrum voor Werk en Inkomen. Evenals de ISD Midden-Langstraat gehuisvest in het BVG De Schoenhoorn te Waalwijk Dagelijks bestuur ISD Midden-Langstraat, geformeerd uit een collegelid uit iedere ISD-gemeente. Interne controle.

BUIG College CWI

DB IC I-deel

ID

IOAW

IOAZ

ISD

Het deel dat beschikbaar is voor de bekostiging van WWBuitkeringen. Het budget wordt beschikbaar gesteld door het rijk. Overschotten kunnen worden behouden. In- en doorstroomregeling. Deze regeling voor gesubsidieerde arbeid is per 1 januari 2004 opgegaan in de Wet werk en bijstand. Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers. Een inkomensvoorziening op minimumniveau voor oudere of gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers die geen recht meer hebben op een WW-uitkering. Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen. Een inkomensvoorziening op minimumniveau voor oudere of gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze gewezen zelfstandigen.

KOPV

Intergemeentelijke Sociale Dienst Midden-Langstraat. Openbaar lichaam belast met de uitvoering van de gemeentelijke taken op het terrein van werk en inkomen. Kinderopvang regeling

MOSA

Monitor scholing en activering.

NUGGER

Niet-uitkeringsgerechtigde die voor ondersteuning bij re-ntegra-tie een beroep kan doen op gemeentelijke ondersteuning (ISD) Niet werkenden werkzoekenden, die ingeschreven zijn bij het UWV Regeling administratieve uitvoeringsvoorschriften.

NWW- ers RAU REA

REKO SLA SNO

Begroting 2012

Re-integratie arbeidsongeschikten. Biedt voorzieningen ter bevordering van de reïntegratie van arbeidsgehandicapten. Regionaal Ketenoverleg. Aan dit overleg nemen naast de ISD het CWI, het UWV en de WML deel. Service Level Agreement. Een overeenkomst met betrekking tot dienstverleningsaspecten. Samenwerkingsniveauovereenkomst. Afspraken rondom de samenwerking tussen de ISD en het CWI.

Pagina 20 van 21

08-04-2011 15:14

21 SRG

Statistiek re-integratie gemeenten. Verzameling van informatie voor de ondersteuning van landelijke beleidsinformatie

SUWI

Structuur Uitvoeringsorganisatie Werk en Inkomen. In deze wet zijn o.a. bevoegdheden en verantwoordelijkheden van CWI, UWV en SVB en Raad voor werk en inkomen opgenomen. Sociale Zaken en Werkgelegenheid Tijdelijke stimuleringsregeling Intensivering Opsporing en controle ABW

SZW TSIO TW

Toeslagenwet. Via deze wet wordt een sociale verzekeringsuitkering in bepaalde gevallen aangevuld tot het relevante sociale minimum. Tot 2006 kent de wet een maximering, waardoor aanvulling met een gemeentelijke uitkering vaak nodig is.

UWV

Uitvoeringsinstituut Werknemersvoorzieningen Belast met de uitvoering van WW, WIA, Wajong

W-deel

Het deel dat beschikbaar is voor de uitvoering van re-integratieactiviteiten met inbegrip van de bekostiging van de oude gesubsidieerde arbeid (voormalige WIW- en ID- regeling). Het budget wordt beschikbaar gesteld door het Rijk en is niet vrij inzetbaar. Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering Wet basisvoorziening kinderopvang. Wet inburgering nieuwkomers Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen Wet inkomensvoorziening kunstenaars Tijdelijke inkomensvoorziening voor kunstenaars

WAO WBK WI WIA WIK WIN

Wet inburgering nieuwkomers

WIW

Wet inschakeling werkzoekenden. Op basis van deze wet was het tot 1 januari 2004 mogelijk voorzieningen te treffen voor langdurig werklozen. De wet is op 1 januari 2004 opgegaan in de Wet Werk en Bijstand Werkbedrijf voor gesubsidieerde arbeid, activering en trajecten Midden-Langstraat. Openbaar lichaam belast met de uitvoering van de gemeentelijke taken op het terrein van de WSW. Tevens uitvoerder van WWB-voorzieningen.

WML

WMO

Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Treedt op 1-1-2006 in werking. Wordt uitgevoerd door de gemeenten die organisatorisch, financieel en beleidsmatig invulling gaan geven aan zorg en ondersteuning van burgers.

WSW

Wet Sociale Werkvoorziening Biedt specifieke voorzieningen t.b.v. personen die op grond van persoonlijke beperkingen aangewezen zijn op aangepaste werkzaamheden.

WW

Werkloosheidswet Verzekering tegen de geldelijke gevolgen van werkloosheid Wet werk en bijstand Inkomensvoorziening op minimumniveau t.b.v. personen die geen beroep kunnen doen op een andere inkomensvoorziening. Wet Werkloosheids voorziening

WWB

WWV

Begroting 2012

Pagina 21 van 21

08-04-2011 15:14

Collegevoorstel. Inleiding. Feitelijke informatie

Recommend Documents