College Onderwerp:
V200801282 Terugdringen chemiegebruik onkruidbestrijding
Collegevoorstel Inleiding: De gemeente Heusden wil de chemische onkruidbestrijding terugdringen en op termijn zelfs totaal afschaffen, uit milieuoverwegingen, maar ook omdat de gemeente een ‘groene’ gemeente wil zijn. Verder neemt de gemeente deel aan de duurzame driehoek, waarbij een aantal gemeenten, waterschappen en de provincie eind 2008 gezamenlijk een convenant ondertekenen gericht op het terugdringen van chemische onkruidbestrijding.
Feitelijke informatie: De gemeente Heusden wil zich uiteraard houden aan het Europees, nationaal, regionaal en gemeentelijk beleid. Hieronder zijn de beleidsafspraken kort samengevat: Europees beleid In Europees verband is de Kaderrichtlijn Water (KRW) vastgesteld, met o.a. de eis om chemische (onkruidbestrijdings-)middelen in het watersysteem terug te dringen. De KRW geeft lidstaten een resultaatverplichting voor duurzame bescherming van watersystemen. In 2015 moet de situatie op orde zijn en al vanaf 2009 moeten verbeteringsmaatregelen worden gerealiseerd. Glyfosaat mag op verhardingen gebruikt worden tot 2012; Casoron in beplanting slechts tot 1 oktober 2008. Regionaal beleid De gemeente Heusden neemt deel aan de duurzame driehoek. Het Waterschap De Dommel heeft het project “Duurzame onkruidbestrijding” ingebracht. Op 21 juni 2007 hebben alle deelnemers een intentieverklaring getekend om het gebruik van chemische onkruidbestrijdingsmiddelen terug te dringen. Hiertoe stelt iedere partij een plan van aanpak op met de bedoeling om de doelstellingen in de bijeenkomst van eind 2008 vast te leggen in een convenant. Op basis van ambitie in het coalitieakkoord binnen de Gemeente Heusden zijn onderstaande doelstellingen geformuleerd: •
in 2008 25% chemievrij beheer op verhardingen;
•
in 2009 50% chemievrij beheer op verhardingen;
•
in 2010 100% chemievrij beheer op verhardingen.
Gemeenten kunnen het (onkruid-) beheer op vrijwillige basis laten certificeren conform de Barometer Duurzaam Terreinbeheer. Dit certificaat heeft drie niveaus Goud, Zilver of Brons. Het niveau Brons is gebaseerd op de (Duurzaam Onkruid Beheer) DOB-methode en heeft als doel de emissie van bestrijdingsmiddelen zoveel mogelijk te voorkomen. Niveau Zilver gaat een stap verder en stelt ook strenge beperkingen aan het gebruik van chemie in het openbaar groen en op sportvelden. Alleen in gevaarlijke situaties waar alternatieven onvoldoende oplossingen bieden (o.a. reuzenberenklauw, eikenprocessie rups, verkeersveiligheid) is een chemische aanpak onder voorwaarden toegestaan. Goud is het meest ambitieuze niveau. Dit stelt naast voorwaarden aan bestrijdingsmiddelen ook eisen aan een groot aantal andere aspecten bij het beheer zoals duurzaam inkopen, verwerking van groen1 /6
College Onderwerp:
V200801282 Terugdringen chemiegebruik onkruidbestrijding
en zwerfafval en toepassing van meststoffen." In verband met het convenant met de Duurzame Driehoek moeten we nog een keuze maken voor een van de niveaus. Ons voorstel is altijd geweest om in 2010 Zilver te gaan halen en te kijken op welke termijn Goud mogelijk is.
Gemeentelijk beleid In 2003 zijn een groenbeheerplan en een onkruidbestrijdingsplan opgesteld. In deze plannen staan de onderhoudsniveaus en afspraken ten aanzien van groen en verharding beschreven. In 2008 heeft onderzoek plaatsgevonden naar de noodzaak tot herziening van het in 2003 vastgestelde beleid, mede gezien het eerder genoemde Europees en regionaal beleid. De centrale vraag bij dit onderzoek is:
“Hoe kan de gemeente Heusden door middel van een vooraf besproken kwaliteitsniveau een volledig duurzaam chemievrij onkruidbeheer vanaf 2010 realiseren?”
Het onderzoek heeft geresulteerd in een beleidskeuzenota die voor u ter inzage ligt en waarin de kaders voor de ontwikkeling van onkruidbeheer worden weergegeven. Vooral duurzaamheid, uitstraling / sierwaarde, continuïteit van de kwaliteit en kosten zijn belangrijke onderwerpen in de nota.
Huidige situatie In 2003 waren er nog geen onderhoudsbestekken voor de buitendienst, geen goede afspraken over de verschillende kernen en meerdere gemeentewerven. Hierdoor zijn de uitgangspunten uit het beheerplan niet eenduidig ingevoerd. Uit financiële overwegingen zijn, na vaststelling van het plan, de onderhoudsfrequenties verlaagd en is het chemievrij onkruidbeheer geschrapt. Door gebruik van chemische middelen is het beeld redelijk, maar is er sprake van een hoge uitval van beplanting.
Gewenste situatie Voorgesteld wordt om voor de nieuwe beheerkwaliteiten te gaan werken met de landelijke niveaus. Deze kunnen worden gekoppeld aan beeldmateriaal en aan de werk- / uitvoeringsplannen (bestekken). Dit beeldmateriaal kan worden gebruikt voor de uitvoering van het nieuw groenbeheerplan, dat medio 2009 gereed zal zijn. De keuze om te werken met beeldbestekken is reeds vastgelegd in het groenbeleidsplan 2004.
In de bijlagen zijn de menu’s 1 tot en met 4, de gewenste streefbeelden en de uitleg van de kosten opgenomen. Het keuzeproces kan voorgesteld worden als een menukaart van een restaurant. In de keuken (gemeentelijk apparaat, wetgeving) vind de bereiding plaats van het menu dat door de gast 2 /6
College Onderwerp:
V200801282 Terugdringen chemiegebruik onkruidbestrijding
(gemeenteraad) is gekozen. Om het gekozen menu te maken, heeft de kok verschillende ingrediënten (machines, methodieken) beschikbaar. Op de menukaart staan 4 menu’s (scenario’s), welke in de beleidskeuzenota uitvoerig staan beschreven. Het gekozen menu bestaat uit een aantal gerechten, die de kwaliteit aangeven per functie (wonen, industrie, accentgebied, groengebied en hoofdwegen). Aan een gekozen kwaliteit, hangt een kwaliteitsniveau met de daarbij behorende werkzaamheden (beschreven in het nieuwe beheerplan).
Afweging: De gemeente Heusden wil vanaf 2010 geheel chemievrij onkruidbeheer toe gaan passen, gezien de afspraak die is gemaakt in het coalitieprogramma met de gemeenteraad en zoals afgesproken in het kader van het project de duurzame driehoek. Het chemievrij onkruidbeheer, dat is afgesproken in het kader van de duurzame driehoek, heeft alleen betrekking op chemievrij onkruidbeheer op verharding. Verder is de kwaliteit van de beplanting sinds 2003 achteruit gegaan. Mede door het gebruik van Casoron zijn veel plantvakken kaal en leeg, hetgeen leidt tot meer schoffelwerk, veel klachten en onvrede bij de burger. Chemievrij onkruidbeheer heeft tot gevolg dat de onderhoudskosten hoger worden, waarbij wordt opgemerkt dat betere kwaliteit van de beplanting gunstige invloed heeft op de onderhoudskosten. Het is daarom bijzonder van belang, dat de inrichting goed is, en waarbij we de duurzaamheid, uitstraling en sierwaarde, continuïteit van de kwaliteit en kosten op een goede manier kunnen waarborgen. Om hieraan te kunnen voldoen is het noodzakelijk om een goed menu te kiezen. Deze keuze zal door de gemeenteraad moeten worden gemaakt.
Inzet van middelen: dekkingEr zijn 4 menu’s samengesteld. Hieronder is in het kort samengevat wat elk menu inhoudt. De verdere toelichting op de menu’s is in de beleidskeuzenota opgenomen.
Menu 1 EenvoudigHuidige kwaliteit wordt lager / gelijke onderhoudskosten. Kwaliteit C tot D
Menu 2 Huidige kwaliteit Huidige kwaliteit handhaven / hogere onderhoudskosten. Kwaliteit C tot B Menu 3 Extra sierwaarde Landelijke kwaliteit invoeren, hogere kosten, extra sierwaarde. Kwaliteit B tot A
3 /6
College Onderwerp:
V200801282 Terugdringen chemiegebruik onkruidbestrijding
Menu 4 Extra hoge sierwaarde en weinig tot geen onkruidgroei Landelijke kwaliteit invoeren, ‘VEEL’ hogere kosten, extra hoge sierwaarde en geen onkruidgroei. Kwaliteit A tot A+
In onderstaand kostenoverzicht zijn alleen de onderhoudskosten meegenomen, maar geen omvormingen of renovaties. Het meerjarenoverzicht is gebaseerd op inschrijfprijzen en niet op landelijke normen welke veelal hoger uitvallen. Afhankelijk van de keuze door de gemeenteraad zal dit op termijn verder uitgewerkt moeten worden in een beheerplan. Voor de uitvoeringskosten conform het beheerplan zullen voldoende middelen beschikbaar gesteld moeten worden.
Financiële consequenties (2009)
Huidige meerjaren-
Menu 1
Menu 2
Menu 3
Menu 4
pm
pm
pm
pm
begroting 2009 1. Jaarlijkse investeringskosten
2010
€
135.000
€
85.000
2. Jaarlijkse kosten onkruidbestrijding €
526.638
€ 526.638
€
526.638 €
877.729 € 1.228.820 € 1.404.366
€
410.000
€ 410.000
€
410.000 €
480.000 €
480.000 €
586.000
4. Jaarlijkse kosten onkruidbestrijding €
237.500
€ 287.500
€
327.500 €
327.500 €
327.500 €
491.250
gedurende 10 jaar groen ( schoffelen) Prodnr. 560 3. Jaarlijkse kosten vegen. Prodnr. 210 verharding ( gebaseerd op inschrijfprijzen bestek), incl. stelpost oplopend tot 2011
€
190.000 Prodnr. 560 5. Jaarlijkse kosten onderhoud groen € 2.409.753
€ 2.409.753 € 2.409.753 € 2.409.753 € 2.409.753 € 2.409.753
.Prodnr. 560 TOTAAL:
€ 3.718.891
€ 3.718.891
€ 3.673.891 € 4.094.982 € 4.446.073
€ 4.891.369
Vergelijk met huidige situatie (tussen haakjes zijn meerkosten)
€ 45.000
(€ 376.091)
(€ 727.182)
(€ 1.172.478)
Om te komen tot volledig chemievrij onkruidbeheer vanaf 2010, zijn de benodigde financiële middelen beschikbaar in de meerjarenbegroting. Dit is gebaseerd op nu bekende gegevens en gebaseerd op menu 1. Zoals hierboven aangegeven zal de kwaliteit en uitstraling afnemen ten opzichte van het huidige niveau. Voor de meerkosten die voortvloeien uit een keuze voor menu 2 t/m 4 zijn onvoldoende middelen beschikbaar. De meerkosten bij keuze voor menu 2 bedragen vanaf 2010 ruim € 376.000,--. Deze kosten zijn het gevolg van twee extra schoffelrondes en extra veegwerkzaamheden. Afhankelijk van de besluitvorming moeten de meerkosten opgenomen worden in de voorjaarsnota 2009.
personele consequentiesOmdat ook het verbod op Casoron vanaf 1 oktober 2008 is ingegaan, is afhankelijk van welke keuze men maakt, een mogelijke verhoging van de onderhoudsfrequentie te 4 /6
College Onderwerp:
V200801282 Terugdringen chemiegebruik onkruidbestrijding
verwachten, Dit houdt in dat er meer inzet van personeel noodzakelijk is gedurende het groeiseizoen. Het aantal arbeidskrachten kan worden ingezet door inhuur van een aannemer of door een werkvoorziening, bijvoorbeeld WML.
Procedure: vervolgstappen Afhankelijk van de gemaakte keuze, dient er een algeheel beheerplan gemaakt te worden met hieruit deelbeheersplannen per wijk voor de uitvoering (Team Buitendienst) en een meerjarenplanning. Ook komt er een plan met mogelijke omvormingen in het openbaar groen.
communicatie Informeren van de burgers over de keuze van de gemeenteraad door middel van een stuk in de Heusdense Courant en/of een huis-aan-huis folder.
Advies: Wij stellen u voor bijgaand besluit vast te stellen
5 /6
College Onderwerp:
V200801282 Terugdringen chemiegebruik onkruidbestrijding
BESLUIT Het college van Heusden heeft in de vergadering van 4 november 2008; besloten:
* in eerste instantie te kiezen voor menu 2, hetgeen neerkomt op handhaving van het huidige kwaliteitsniveau; * de benodigde middelen voor meerkosten van menu 2 op te nemen in de voorjaarsnota 2009.
namens het college van Heusden, de secretaris,
mr. J.T.A.J. van der Ven
6 /6
