DE RIJDENDE RECHTER Zaaknummer: S19-15 Datum uitspraak: 13 juli 2012 Plaats uitspraak: Zaandam
Bindend Advies in het geschil tussen: S. Labiëd te Amersfoort verder te noemen: Labiëd, tegen: Van Baaren Zorgcentra B.V., h.o.d.n. Laser Aesthetic Surgery te Haarlem, verder te noemen Laser Aesthetic Surgery, vertegenwoordigd door E. Kettmann, gegeven door mr. F.M.Visser, verder te noemen de rijdende rechter.
De procedure. Partijen zijn schriftelijk overeengekomen dit geschil door middel van een bindend advies op basis van het bindend advies reglement "De Rijdende Rechter" editie november 2009 te laten beslechten. De vordering van Labiëd is opgenomen in de bindend advies overeenkomst. Daarin is ook een tegenvordering van Laser Aesthetic Surgery opgenomen. De rijdende rechter heeft kennis genomen van alle door partijen overgelegde stukken. Het geschil is behandeld op de hoorzitting van 9 juli 2012, welke is gehouden te Santpoort. Partijen zijn behoorlijk opgeroepen voor de hoorzitting.
Voorafgaande daaraan heeft de rijdende rechter zich begeven naar de in deze procedure bedoelde kliniek en heeft hij deze in het bijzijn van partijen bezichtigd. Partijen zijn op de hoorzitting verschenen en hebben hun standpunten toegelicht. Hierna is de uitspraak bepaald op vandaag. Vaststaande feiten. In deze procedure mag van de volgende feiten worden uitgegaan, omdat deze voldoende zijn komen vast te staan. 1. Laser Aesthetic Surgery exploiteert in Haarlem een kliniek voor cosmetische en esthetische behandelingen. In dat verband biedt zij tevens zogenaamde liposuctie/lipostyle behandelingen aan, waarbij overtollig vet wordt verwijderd rondom de maag/buik/taille streek van het lichaam. Deze behandeling, die wordt verricht door daartoe bevoegde artsen, is aan te merken als een handeling op het gebied van de geneeskunst, zoals bedoeld in artikel 7.446 lid 2 van het Burgerlijk Wetboek. 2. De heer Kettmann, die zelf geen arts is, is als medewerker aan de kliniek verbonden. Hij ontvangt (potentiële) patiënten en maakt namens Laser Aesthetic Surgery bindende afspraken met deze patiënten over behandelingen en prijzen. Patiënten die daarmee akkoord gaan hebben op dat moment echter nog geen van de aan de kliniek verbonden artsen gezien. Zij zien pas een arts op de voor de ingreep/behandeling afgesproken datum. 3. Labiëd, die toen 26 jaar oud was, kreeg omstreeks begin maart 2012 via internet het aanbod om met gebruikmaking van een kortingsbon (Groupon) een liposuctie/lipostyle behandeling bij Laser Aesthetic Surgery te ondergaan. De kortingsbon kostte iets minder dan € 100,-terwijl de in het vooruitzicht gestelde korting ongeveer € 1.000,-- bedroeg. Labiëd, die van die aanbieding gebruik wilde maken, heeft die kortingsbon gekocht. 4. Op woensdag 7 maart 2012 heeft Labiëd zich bij de kliniek van Laser Aesthetic Surgery vervoegd, waar zij heeft gesproken met Kettmann. Die liet haar gelijk weten, dat zij ‘een ideale kandidaat’ was voor de voorgenomen behandeling. Nadat was gebleken, dat de behandeling eigenlijk € 4.920,-- bedroeg, zodat na aftrek van de korting nog een flink bedrag resteerde, kreeg Labiëd een verdere korting aangeboden. Als zij akkoord ging met het maken van foto’s (vóór en na de behandeling) voor intern gebruik, hoefde zij maar rond de € 2.000,-- (bij) te betalen. Bovendien werd Labiëd verteld, dat de behandeling al de volgende week
zou kunnen plaatsvinden, op 14 maart 2012. Het was wel de bedoeling dat Labiëd vooruit zou betalen. Labiëd ging daarmee akkoord. Ze had op dat moment nog geen arts gezien en/of gesproken. 5. In de direct aan Labiëd meegegeven bevestigingsbrief van 7 maart 2012 stond vermeld hoe laat Labiëd op 14 maart 2012 werd verwacht. Tevens kreeg zij de nodige aanwijzingen voor een optimaal verloop van de behandeling op schrift mee naar huis. In de bevestigingsbrief was tevens de volgende zinsnede opgenomen: ‘Wijziging of annulering van de behandelingsafspraak dient uiterlijk 7 dagen vóór de vastgestelde datum schriftelijk kenbaar gemaakt te worden.’ 6. Gedurende het weekend kreeg Labiëd twijfels over de afgesproken behandeling. Op maandag 12 maart 2012 heeft ze telefonisch contact opgenomen met Kettmann. Er is toen in elk geval gesproken over een (mogelijke) verplaatsing van de behandeling en over het geld. Toen Labiëd liet blijken problemen te ondervinden met het bij elkaar krijgen van het geld, suggereerde Kettmann een afbetalingsregeling. 7. Op dinsdag 13 maart 2012 is er weer telefonisch contact geweest tussen Labiëd en de kliniek. Aan Labiëd is toen gevraagd of ze de volgende dag zou komen, waarop ze ja heeft geantwoord. 8. Op 14 maart 2012 is Labiëd echter niet komen opdagen voor de afgesproken behandeling. Daarop is door Laser Aesthetic Surgery op 19 maart 2012 een factuur gestuurd aan Labiëd voor een geannuleerde behandeling voort een bedrag groot € 2.000,-9. Op 22 juni is er telefonisch contact geweest tussen de vriend van Labiëd en Kettmann. Tussen hen is toen afgesproken dat de zaak geschikt werd voor een bedrag groot € 1.250,--. Op 25 juni 2012 heeft Labiëd echter laten weten het daar niet mee eens te zijn en niets te zullen betalen. 10. Omdat Labiëd inderdaad tot op heden niets heeft betaald is Laser Aesthetic Surgery een (vooralsnog buitengerechtelijke) incassoprocedure opgestart. De vordering van Labiëd. Labiëd vordert kort gezegd, dat voor recht wordt verklaard dat geen rechtsgeldige overeenkomst tussen partijen is gesloten De tegenvordering vordering van Laser Aesthetic Surgery. Laser Aesthetic Surgery vordert kort gezegd een verklaring voor recht, dat er wel een geldige overeenkomst tussen partijen is gesloten en vordert verder dat Labiëd wordt verplicht om een bedrag groot € 1.250,-- aan Laser Aesthetic Surgery te
betalen. Standpunten van partijen. Het standpunt van Labiëd komt kort samengevat en voor zover thans van belang op het volgende neer. Labiëd beklaagt zich erover dat zij geen redelijke termijn heeft gekregen om over de voorgenomen behandeling na te denken. Volgens Labiëd had zij inmiddels haar bedenkingen gekregen en heeft zij op maandag 12 maart telefonisch aan Kettmann laten weten, dat zij de behandeling wilde verzetten. Die nam daar geen genoegen mee. Ze werd enorm onder druk gezet om de behandeling alsnog te ondergaan. Toen wilde ze de behandeling helemaal niet meer, maar Kettmann liet haar weten dat ze te laat was om nog te mogen annuleren. Ze kreeg gewoon de kans niet om af te zeggen, want Kettmann wilde niet luisteren. Toen ze de dinsdag daarop weer werd gebeld, had ze er genoeg van. Ze heeft weliswaar gezegd dat ze de dag daarna zou komen, maar dat alleen om ervan af te zijn. Volgens Labiëd is helemaal geen rechtsgeldige overeenkomst tussen partijen gesloten, omdat zij niets heeft ondertekend. In elk geval is zij zo onder druk gezet, dat het allemaal niet deugt. Daarom wil zij niets betalen. Weliswaar heeft haar vriend een afspraak gemaakt om € 1.250,-- te betalen, maar daar wist zij vooraf niets van en daarmee is zij het van meet af aan ook niet eens geweest. Het standpunt van Laser Aesthetic Surgery komt kort samengevat en voor zover thans van belang op het volgende neer. Laser Aesthetic Surgery betwist dat Labiëd onder druk is gezet. De kliniek heeft het zo druk, dat tijdig afzeggen geen probleem is. Daarvoor had Labiëd dan ook alle bedenktijd. Bij tijdige afzegging kan gewoon een andere operatie worden gepland. Het probleem in deze zaak was dan ook niet het afzeggen, maar het geld. Op maandag 12 maart 2012 liet Labiëd weten het geld, dat vooruit betaald moest worden, nog niet bij elkaar te hebben. Labiëd is toen wel duidelijk te verstaan gegeven, dat uiterlijk op dinsdag om 11.00 duidelijk moest zijn of de operatie al dan niet zou doorgaan. Dit in verband met de planning. Het zou in orde komen. Op dinsdag 13 maart 2012 was het geld nog niet binnen. Kettmann heeft toen met Labiëd gebeld met de vraag, of het de volgende dag nu wel of niet doorging. Zij liet toen weten dat het doorging en dat zij contant zou betalen. Ze had inmiddels iemand gevonden die het geld kon fourneren. Op dat moment had de planning nog kunnen worden veranderd. Dat was niet meer mogelijk toen Labiëd de volgende dag niet kwam opdagen. De daardoor nodeloos gemaakte kosten worden door Laser Aesthetic Surgery begroot op € 2.145,--. Nadat de annuleringsnota onbetaald bleef heeft Laser Aesthetic Surgery, om de
zaak te schikken, met de vriend van Labiëd afgesproken dat ter finale kwijting een bedrag groot € 1.250,-- zou worden betaald. Maar ook deze afspraak is niet nagekomen. Beoordeling van het geschil. Wettelijk kader. De in deze procedure overeenkomst is aan te merken als een overeenkomst van geneeskundige behandeling, zoals bedoeld in artikel 7.446 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek. Geen schikking. In zoverre Laser Aesthetic Surgery heeft willen aanvoeren, dat het in deze zaak besproken geschil inmiddels is geschikt tussen de vriend van Labiëd en Laser Aesthetic Surgery, gaat dat verweer niet op. Uit niets blijkt immers dat die vriend bevoegd was om namens Labiëd te schikken, terwijl gesteld noch gebleken is dat Labiëd de schijn van het tegendeel heeft gewekt. Wel overeenkomst gesloten. Anders dan door Labiëd aangevoerd, is een overeenkomst van geneeskundige behandeling vormvrij, wat betekent dat hij ook mondeling kan worden aangegaan. Dat de tussen partijen gemaakte afspraken niet op papier zijn gezet en vervolgens ondertekend, doet in zoverre niet ter zake. Misbruik van omstandigheden. Wel ter zake doet, dat een overeenkomst van geneeskundige behandeling, zoals elke overeenkomst, op de voet van het bepaalde in artikel 3.44 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek vernietigbaar is, indien blijkt dat deze door misbruik van omstandigheden tot stand is gekomen. Daarvan is volgens lid 4 van laatstgenoemd wetsartikel onder meer sprake, wanneer iemand - die weet of moet begrijpen dat een ander door bijzondere omstandigheden, zoals afhankelijkheid, lichtzinnigheid, of onervarenheid, bewogen wordt tot het verrichten van een rechtshandeling- het tot stand komen van die rechtshandeling bevordert, ofschoon wat hij weet of behoort te begrijpen hem daarvan zou behoren te weerhouden. De rijdende rechter begrijpt de stellingen van Labiëd aldus, dat zij inderdaad meent dat daarvan in haar geval sprake is. Daarover het volgende.
Voorop gesteld moet worden, dat het de rijdende rechter zeer merkwaardig voorkomt, dat de ‘intake’ van nieuwe patiënten in de kliniek van Laser Aesthetic Surgery is overgelaten aan een commercieel medewerker, die niet de hoedanigheid van arts heeft. Hoe in dat stadium serieus invulling kan worden gegeven aan de op de kliniek rustende, in artikel 7.448 van het Burgerlijk Wetboek bedoelde informatieverplichtingen, ontgaat de rijdende rechter. Kennelijk doet de medische kant van de zaak op dat moment niet erg ter zake en gaat het er veeleer om, dat een overeenkomst wordt gesloten. Dat was bij Labiëd ook duidelijk het geval. Om te beginnen werd zij door middel van een verleidelijke reclame-uiting (Groupon actie) naar de kliniek van Laser Aesthetic Surgery gelokt. Daar is Labiëd, een vrouw van 26 jaar oud, zonder behoorlijke medische screening vooraf, door Kettmann overgehaald om de voorgenomen behandeling bij de kliniek te ondergaan. Gesteld noch gebleken is dat dat daartoe enige medische noodzaak bestond. Labiëd werd, zoals de rijdende rechter zelf heeft kunnen vaststellen, evenmin geplaagd door een dusdanig buiten proportionele vetophoping rondom de maag, buik en/of taille, dat een medische ingreep direct voor de hand lag. Door Labiëd opgeworpen praktische bezwaren, meer in het bijzonder de kosten, werden door het aanbieden van een enorme korting weggenomen. Daarbij werd verder onnodige tijdsdruk op de zaak gezet, door de behandeling al de volgende week in te plannen. Gesteld noch gebleken is dat er enige noodzaak bestond voor die haast, waardoor Labiëd en passant de kans werd ontnomen om de voorgenomen behandeling minimaal zeven dagen van tevoren af te zeggen, zoals eigenlijk wel was voorgeschreven. Kortom: er is wel degelijk flinke, commerciële druk uitgeoefend om akkoord te gaan. Naar het oordeel van de rijdende rechter is een dergelijke commerciële druk, voorafgaande aan de totstandkoming van een overeenkomst van medische behandeling, volstrekt uit den boze. Ook een patiënt, die voornemens is uit louter esthetisch oog punt een medische behandeling te ondergaan, bevindt zich in een ongelijke en dus kwetsbare positie ten opzichte van de behandelaar. Bovendien is bij zo’n behandeling, met name als daarbij - zoals in dit geval- sprake is van een invasieve ingreep, de grondwettelijk beschermde (artikel 11 van de Grondwet) onaantastbaarheid van het menselijk lichaam in het geding, waarop - hier niet ter zake doende uitzonderingen daargelaten- alleen inbreuk mag worden gemaakt, nadat daartoe door de patiënt in volle vrijheid, dus zonder onaanvaardbare druk, toestemming is gegeven. Dat geldt temeer bij een jonge en onervaren patiënt zoals Labiëd, die medisch gezien niets mankeert, die door middel van een kortingsactie is binnengehaald en die bovendien vóór het sluiten van de overeenkomst verstoken is gebleven van een behoorlijk, door een arts gegeven medisch advies over de wenselijkheid van de voorgenomen behandeling en de daaraan nu eenmaal altijd verbonden gevaren. Op grond van het voorgaande is de rijdende rechter van oordeel, dat de in deze
procedure bedoelde overeenkomst van geneeskundige behandeling door misbruik van omstandigheden tot stand is gekomen en daarom moet worden vernietigd. Na vernietiging van de overeenkomst, die volgens artikel 3.53 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek terugwerkende kracht heeft, heeft Laser Aesthetic Surgery uit hoofde daarvan niets meer van Labiëd te vorderen. De rijdende rechter ziet in de omstandigheden van het geval evenmin aanleiding om Labiëd op de voet van het bepaalde in lid 2 van laatstgenoemd wetsartikel te verplichten tot het vergoeden van door Laser Aesthetic Surgery gemaakte kosten. Hoewel haar optreden (weifelachtig, geen duidelijk nee) geen schoonheidsprijs verdient, is dat gelet op de op haar uitgeoefende, onterechte druk, wel verklaarbaar. Op grond van het voorgaande ben ik van oordeel, dat als volgt moet worden beslist.
BESLISSING De tussen partijen gesloten overeenkomst wordt op grond van misbruik van omstandigheden vernietigd. Labiëd hoeft niets aan Laser Aesthetic Surgery te betalen. Labiëd hoeft niets aan Laser Aesthetic Surgery te betalen. Het over en weer meer of anders gevorderde wordt afgewezen. Dit bindend advies is gegeven door mr. F.M.Visser als rijdende rechter en uitgesproken te Zaandam op 13 juli 2012.
