Van:
Vriezen,Fiona
[email protected]]
Verzonden: vrijdag23decernber2011 10:03 Onderwerp:Jaarverslag2011StichtingCultureelErfgoed Deventer Goedemorgendamesen heren, •%
Hierbijstuur iku, namensRita Bos,voorzitter Stichting Cultureel Erfgoed Deventer devolgendestukken toe: -
Begeleidende brief Hetjaarverslag 2011 toe
Metvriendelijke groet,
'
PROVINCIAL^STATEN VANOVERIJSSEL . Regnr
VK\
\ a.d.
FionaVriezen Secretaresse RuimteenSamenleving team Ruimteen Economie Gemeente Deventer
T:0570-693446 F: 0570-693461 Leeuwenbrug85,postbus 5000,7400GCDeventer Aanwezig:Maandagt/mvrijdag
5-1-2012
Dat. ontv.: Routing
0 5 JAN 2C'2 Bijl.:
Stichting Cultureel Erfgoed Deventer Leeuwenbrug 85 0570-693681
[email protected] Postbus 766, 7400 AT Deventer, KvK 08202339
Deventer 22 december 2011 Geachte heer, mevrouw 2011 was een mooi en succesvol jaar voor de presentatie van het ruimtelijk erfgoed. Mooi omdat velen hebben genoten van de monumenten in de stad en het buitengebied en succesvol omdat de Stichting Cultureel Erfgoed Deventer er ook dit afgelopen in is geslaagd samen met andere partijen in onze gemeente bijzondere activiteiten te organiseren. Zoals u in het jaarverslag kunt lezen werden deze activiteiten goed bezocht en was de diversiteit zodanig dat jong en oud op serieuze en ludieke wijze hebben kunnen kennismaken met de monumentale rijkdom in onze gemeente. In het jaarverslag blikken wij vooruit naar 2012. Het thema van volgend jaar, “Buitenplaatsen”, is naar onze mening zeer geschikt voor een brede presentatie van het erfgoed. Tentoonstellingen, lezingen, rondleidingen en openstelling van buitenplaatsen in het buitengebied maar ook in de stad zoals landgoed Brinkgreven. Namens de leden van de Stichting Cultureel Erfgoed Deventer wil ik u hartelijk danken voor uw bijdrage in 2011. Mede dankzij uw inzet was het afgelopen jaar een succes. Ik hoop dat we in 2012 weer op u mogen rekenen.
Hartelijke groet,
H.J.M. Bos-Oonk, voorzitter Stichting CED
Pagina 1 van 1
Postbus 766, 7400 AT Deventer, Rabobank 31 45 45 107, KvK 08202339
Erfgoedjaar 2011 Jaarverslag
Inhoud Erfgoedjaar 2011 in een paar zinnen ...................................................................................................... 3 De Stichting Cultureel Erfgoed Deventer ................................................................................................ 3 Doelstelling .............................................................................................................................................. 4 Aanpak ..................................................................................................................................................... 4 De Stichting CED in persoon .................................................................................................................... 5 Samenwerking in 2011 ............................................................................................................................ 6 Activiteiten .............................................................................................................................................. 7 Programma Open Monumentendag Deventer 2011 .............................................................................. 8 Bijzondere activiteiten uitgelicht .......................................................................................................... 11 MoNUment, het monument van de toekomst ............................................................................. 11 Stad van verleden en toekomst..................................................................................................... 12 Toekomst Stichting Cultureel Erfgoed Deventer ................................................................................... 15 Bijlage ................................................................................................................................................ 19 Adoptieproject: ............................................................................................................................. 19
Tekst: Stichting Cultureel Erfgoed Deventer, 2011 Foto’s: Theo de Kreek (SIED), Floris Slotemaker (SlotemakerSantema)
2
Erfgoedjaar 2011 in een paar zinnen STICHTING CULTUREEL ERFGOED DEVENTER PRESENTEERDE: Oud gebouw- Nieuw Gebruik Aansluitend op de opgave van deze tijd; het herbestemmen van leegstaande monumenten heeft de Stichting Cultureel Erfgoed Deventer zich dit jaar aan dit thema gewijd. De vele kerkgebouwen, scholen, industriële complexen, boerderijen, gemalen, molens en meer die leeg zijn gekomen of zullen komen moeten een nieuwe passende bestemming krijgen om vitaal te blijven. De Stichting Cultureel Erfgoed heeft door verschillende kanten van herbestemming te belichten en daar diverse doelgroepen bij te betrekken dit thema nogmaals op de kaart gezet.
De Stichting Cultureel Erfgoed Deventer De Stichting Cultureel Erfgoed Deventer heeft het tweede jaar bijna afgerond. In 2008 ontstond de aanzet voor het idee van deze stichting voortgekomen uit de Stichting Deventer 2008, deze stichting had het monumentenjaar 2008 bijzonder succesvol afgesloten. Bij gemeente, bij het Comité Open monumentendag Deventer en andere partijen ontstond de behoefte aan meer ‘body’ om het Deventer erfgoed beter in de spotlights te kunnen zetten. Na diverse overleggen bleek het oprichten van een stichting hiervoor de beste oplossing; zo kreeg de Stichting Cultureel Erfgoed Deventer in de zomer van 2009 concrete vorm. In 2010 volgde het eerste volledige jaar. Dit jaar was het tweede volledige jaar. De Stichting bestaat uit een voorzitter, een penningmeester, een secretaris, een redactieraad gevormd door de leden van het voormalig comité Open Monumentendag, een vaste medewerker en ambtelijke ondersteuning. Op diverse momenten worden andere erfgoedpartijen geconsulteerd of mee samengewerkt.
3
Doelstelling De Stichting CED stelt zich tot doel het roerende en onroerende cultuurhistorische erfgoed van de gemeente Deventer te duiden en toegankelijk te maken. De Stichting wil dit realiseren door middel van het (mede) organiseren en stimuleren van activiteiten, educatieve projecten en publicaties. Als doelgroepen ziet de stichting de eigen Deventer bevolking. Zowel jongeren als volwassenen zullen op diverse manieren bij het erfgoed betrokken worden. Kennis van de (historische) waarden van de eigen leefomgeving kunnen betrokkenheid, waardering en draagvlak scheppen die nodig is voor beleid, investeringen en zorg voor het rijke erfgoed van onze gemeente. Daarnaast richt de stichting zich ook op bezoekers van Deventer. Door aantrekkelijk programma’s aan te bieden kan de bekendheid van Deventer als cultuurhistorische stad bevorderd worden.
Landgoed Nieuw Rande was dit jaar voor het eerst deelnemend monument aan Open Monumentendag Foto: Floris Slotemaker
Aanpak Samenwerking met andere partijen is essentieel voor de Stichting Cultureel Erfgoed Deventer. Door samenwerking op verschillende niveaus, door het samenvoegen op momenten van kennis, informatie, materialen, mankracht en soms ook ledenbestanden kunnen de mooiste dingen ontstaan en de beste kwaliteit geleverd worden. Samenwerking wordt gezocht en gevonden met vooral de gemeente Deventer, de Stichting Industrieel Erfgoed, maar ook andere erfgoedpartijen zijn betrokken. Coördinatie wordt meestal vanuit de Stichting CED gedaan.
4
De Stichting CED in persoon De Stichting Cultureel Erfgoed Deventer bestond uit de volgende personen: Rita Bos, voorzitter Jan Muilerman, penningmeester Laura Kanters, secretaris Lilian Vos Ruud Johannes Lidewijde van Rijn Marloes de Vries, ambtelijke ondersteuning vanuit de gemeente Deventer. Marjolein Sandorp, ingehuurd projectleider om het jaarprogramma ten uitvoer te brengen.
Lilian Vos is betrokken bij de Stichting CED vanuit haar positie bij het Kunstcircuit, Ruud Johannes en Lidewijde van Rijn vanuit hun bijdrage aan de Stichting Industrieel Erfgoed Deventer. Wellicht dat er in de nabije toekomst een uitbreiding of wisseling van leden plaatsvindt waarbij de breedte van cultureel erfgoed in Deventer leidend is. In 2012 zal er een nieuwe voorzitter en een nieuwe secretaris worden benoemd.
In 2011 is de Stichting CED negen keer bijeen geweest voor een vergadering. Vergaderingen duren doorgaans 1,5 tot 2 uur. In de vergaderingen wordt gebrainstormd over de inhoud van het jaarprogramma alvorens het jaarprogramma vast te stellen, de begroting goed te keuren en het jaarprogramma te evalueren. Daarnaast wordt tijdens deze vergaderingen aandacht geschonken aan de te bevaren koers door de stichting en overige gebeurtenissen op gebied van erfgoed in de gemeente.
5
Samenwerking in 2011 Ook in het afgelopen erfgoed jaar is de samenwerking met andere partijen goed verlopen. Met name de Stichting IJssellandschap is een belangrijk partnerschap aangegaan. Als grote monumenteneigenaar in het buitengebied is de Stichting IJssellandschap een belangrijke speler in het veld. Daarnaast is er samenwerking gecontinueerd met de NV Bergkwartier; maatschappij tot Stadsherstel en de gemeente Deventer. De Stichting Industrieel Erfgoed Deventer vormt al jaren een zeer betrouwbare partner, zo ook Fransien Attema als vertegenwoordiger van de historische schepen. Daarnaast zijn er diverse kleine initiatieven en samenwerkingsverbanden geweest bijvoorbeeld met de Openbare Bibliotheek, het Etty Hillesum Centrum, Kreek Architecten en het Kringloopatelier De Loop der Dingen. Voor de oplevering van de kadeprojecten (Visman) waarbij de Stichting Cultureel Erfgoed Deventer mede verantwoordelijk was voor de organisatie is een samenwerking aangegaan met diverse Hanzesteden in Nederland, Cultureel Kabinet, VVV Deventer/Museumwinkel.
De Grote Brander, Stichting IJssellandschap, een tot leerboerderij herbestemd rijksmonument. Foto: Floris Slotemaker, SlotemakerSantema.
6
Activiteiten Publiciteit rondom Matthaus Passion, uitgevoerd in april. De organisatie achter deze opvoering, de stichting Matthaus Passion, zocht in 2010 contact nadat publiciteit en kaartverkoop wat tegenviel. ST. CED heeft dit opgepakt en in overleg met de stichting Matthaus Passion een plan opgesteld en diverse publiciteitsacties opgesteld. E.e.a. heeft geleid tot twee uitverkochte en zeer hoog gewaardeerde uitvoeringen. Dit zorgde ervoor dat de St. CED ook in 2011 werd gevraagd een actieve rol hierin te spelen. Naast de ‘gewone’ publicitaire acties is nu een plan voor meerdere jaren opgezet en een aantal partners benaderd. In de toekomst zal de Stichting Matthaus Passion nu vooral zelf de publiciteit kunnen verzorgen, wellicht met wat kleine handreikingen. Onthulling Visman, oplevering kadeprojecten. Het beeld Visman, ontworpen door kunstenaars duo Dedden&Keizer, is een cadeau van het Rabo Cultuurfonds aan de gemeente Deventer. Dit als dank voor de organisatie van de landelijke opening Open Monumentendag in 2008. Oorspronkelijk zou het beeld in september 2010 onthuld worden, maar door vertraging in de bouwactiviteiten op de uiteindelijke locatie van het beeld werd de datum verschoven. Nu werd de onthulling onderdeel van een feestelijke avond waarin diverse gemeentelijke projecten aan de IJsselkade werden opgeleverd. De St.CED was mede verantwoordelijk voor de organisatie van deze avond. Naast de verschillende onthullingen vormden de Hanzemarkt en de historische vlootschouw het hoogtepunt van de avond. Symposium MoNUment, het Monument van de toekomst. In samenwerking met de Stichting IJssellandschap, de NV Bergkwartier en de Gemeente Deventer werd op vrijdag 9 september een symposium georganiseerd waarbij het thema Oud gebouw- Nieuw Gebruik centraal stond. Jaap Starkenburg (IJsselandschap), Evert Jan Eggink (NV Bergkwartier), Martin Kleine Schaars (IMArchitecten), Paul Keizer (Dedden & Keizer) en Jorien Kranendijk (gemeente Deventer) lieten hun creatieve licht schijnen op dit thema. Het zeer goed bezochte symposium vond plaats in de nog her te bestemmen Synagoge in de Golstraat. Aansluitend het symposium vond de opening van Open Monumentendag Deventer 2011 plaats.
7
Synagoge in de Golstraat, de locatie van het symposium MoNUment en een her te bestemmen monument. Foto: Floris Slotemaker
Open Monumentendag: thema Oud gebouw- Nieuw Gebruik Zaterdag 11 en zondag 11 september: Openstellingen diverse monumenten + speciaal programma . Zie verder. Meedenken met Ruimtelijk Erfgoed Beleid van de gemeente Deventer en Presentatie Erfgoed . Opzet en uitwerken Adoptieproject. Dit project is er op gericht leerlingen van basisscholen in Deventer op speelse wijze met hun eigen erfgoed in aanraking te laten komen. Update Projectplan is bijgevoegd.
Programma Open Monumentendag Deventer 2011 Herbestemming in het buitengebied- Jachthuis& De Grote Brander, Oostermaat Het rijksmonument de Grote Brander op landgoed de Oostermaet is zeer recent gerestaureerd en is sinds deze zomer in gebruik als zorgboerderij. Voor het bijzondere Jachthuis op dit landgoed wordt op dit moment naar een juiste herbestemming gezocht. Beide gebouwen zijn prachtvoorbeelden van het landelijk thema van dit jaar Nieuw gebruikOud gebouw. Speciaal voor Open Monumentendag 2011 organiseerde eigenaar Stichting
8
IJssellandschap in deze twee gebouwen en het landgoed een speciaal programma. Ruim 850 mensen bezochten deze bijzondere gebouwen in het buitengebied Fietstocht (ca 15 km) Deze fietstocht ging door het buitengebied van de gemeente Deventer. Verschillende panden die pasten bij het thema Nieuw gebruik- Oud gebouw ofwel herbestemming lagen op de route. Punten in de route die onder meer werden aangedaan zijn het Jachthuis en boerderij de Grote Brander op Landgoed de Oostermaet. De gratis fietstocht werd bijzonder gewaardeerd, voor toekomstige jaren moet de oplage van een eventuele fietstocht dan ook worden opgewaardeerd. Stad van verleden en toekomst: activiteit voor kinderen De Brink was op zondag 11 september de bouwplaats voor de stad van de toekomst. Deze stad werd gebouwd door kinderen onder begeleiding van kunstenaars uit het Kringloopatelier. Kartonnen dozen, tape en de spullen uit het Kringloopatelier vormden de bouwstenen. Na een aarzelend begin kwamen diverse nieuwsgierige kinderen, vaak met hun ouders, een kijkje nemen. Het werd een groot succes, vele bouwwerken vormden een vrolijk en bijzonder aanzicht op de Brink. Kinderen waren soms uren aan het knutselen en waren zeer enthousiast. Deze activiteit vraagt om een vervolg, mogelijkheden voor iets dergelijks in 2012 worden momenteel onderzocht. SIED Herbestemming/hergebruik De Stichting Industrieel Erfgoed Deventer heeft zich ook dit jaar laten inspireren door het thema van Open Monumentendag. Dit keer niet gericht op de herbestemming van gebouwen, maar op de herbestemming van materialen van en door Deventer bedrijven. Onder andere bedrijven als Tauw, Ardagh (voormalig Thomassen en Drijver) toonden hun ‘hergebruik’. Meer dan 1000 geïnteresseerden bezochten de SIED dit jaar. Productiehuis ON: Het geluid van Graan: De Zwarte Silo komt tot leven Het geluid van graan, gebonk van machines, aanmerende boten, aan en af rijdende vrachtwagens en het gesprek van de dag van de werknemers aangevuld met de spelende radio op de achtergrond. Een kakofonie van klanken vulde de Zwarte Silo toen het nog in gebruik was.Tijdens Open Monumentendag(en) gaf Productiehuis ON samen met de groep BOT (Beu, Audiomachinist, Odd Enjinears) de Zwarte Silo zijn geluid weer terug. De combinatie van een voorstelling in fysiek erfgoed was een buitengewoon geslaagd . Fototentoonstelling Hergebruik/Herbestemming Vijf fotografen van de Deventer Foto kring hebben zich laten inspireren door het thema van Open Monumentendag dit jaar en daar hun eigen visie op ‘los’ gelaten. Gebouwen met veranderende functies, van zorgboerderijen en winkelpanden, van panden die zijn gered van sloop door een nieuwe bestemming, van bijzondere interieurs en exterieurs tot leegstaande gebouwen. 9
Nieuw gebruik-Oud gebouw in Deventer: Kreek architecten laat het zien Aan de hand van tekeningen, een rondleiding (achter de schutting) en toelichting liet Kreek architecten zien wat er gebeurt bij het toekomstig hotel Huize Vermeer. De omvangrijke restauratie is momenteel in volle gang. Geïnteresseerden konden bij de kraam diverse interessante grote Deventer projecten op gebied van herbestemming en restauratie bewonderen, zoals het restauratieplan voor boerderij de Grote Brander of van de Boreelkazerne.
De Haere deed in 2011 voor het eerst mee aan Open Monumentendag. Foto: Floris Slotemaker, SlotemakerSantema
10
Bijzondere activiteiten uitgelicht MoNUment, het monument van de toekomst Het thema van dit jaar Oud Gebouw- Nieuw Gebruik ofwel herbestemming vormde het onderwerp van een symposium dat op 9 september 2011 plaatsvond in de voormalige synagoge in de Golstraat. Voor deze locatie was symbolisch gekozen omdat het een praktijkvoorbeeld is van een her te bestemmen kerkgebouw. In Deventer was de behoefte aan een inhoudelijk symposium over dit belangrijke onderwerp groot. Drie partners en de Stichting Cultureel Erfgoed Deventer zochten gezamenlijk naar een passende invulling van een programma dat de bezoekers op nieuwe inzichten of een verfrissende blik moest trakteren. De gemeente Deventer, de Stichting IJssellandschap en de NV Bergkwartier; Maatschappij tot Stadsherstel en de stichting zouden hiervoor zorg dragen, de organisatie, promotie en publiciteit lag in handen van de stichting. Centraal stonden de vragen: Hoe houden we het monument vitaal? Hoe maken we van een monument van nu een monument van de toekomst? De sprekers gaven hun visie hierop. De sprekers en hun lezingen: De jonge stad en de monumentale behoefte Mating Places! Going Somewhere? Paul Keizer kunstenaarsduo Dedden & Keizer De kern van de lezing van Paul Keizer verhaalde over het ontstaan van nieuwe ontmoetingsplekken tegen de achtergrond van de monumentale stad. De combinatie van beiden maakt het succes van deze ontmoetingsplekken zoals aan de strandjes aan de IJssel. Keizer pleitte ervoor goed na te denken over de regulering of juist deregulering van deze plekken. Panden verbinden de vitale monumentale stad Evert Jan Eggink ,directeur NV Bergkwartier De directeur van de NV Bergkwartier, de grootste monumenteneigenaar uit de gemeente Deventer gaf zijn visie op de binnenstad van Deventer. Hij is groot voorstander van het verbinden van meerdere ‘parels’ – monumenten – om zo de kracht van de stad te versterken. Hij pleitte ervoor om af en toe meer mogelijkheden te krijgen vanuit de overheid om monumenten te kunnen blijven ontwikkelen, dit om het voortbestaan van een monument mogelijk te maken.
11
Monumentale kracht van ruimte en leegstand Liever geen nieuwe monumenten meer Martin Kleine Schaars, mede-eigenaar van I’M-Architecten De lezing van architect Kleine Schaars ging vooral om het durven ‘loslaten’ van monumenten aan de wensen van de hedendaagse maatschappij. Als een monument geen juiste bestemming heeft, durf het dan leeg te laten staan en zoek niet krampachtig een verkeerde herbestemming. Landschap tussen wereldmarkt en monumentale romantiek Jaap Starkenburg ,directeur Stichting IJssellandschap Starkenburg, directeur van een grote monumenteigenaar in het buitengebied liet aan de hand van zijn ideeën afgewisseld met foto’s de discrepantie tussen de illusie van het romantische boerenleven en de werkelijkheid van het boerenbestaan zien. De noodzaak tot landschappelijke ontwikkeling van het monumentale buitengebied moet daarop worden aangepast. De gemeente laat los?! Visie, vertrouwen en verantwoordelijkheid Jorien Kranendijk ,adviseur ruimtelijk erfgoed gemeente Deventer In een ideale wereld zou iedereen samenwerken en een gezamenlijk doel nastreven. Kranendijk toonde in haar lezing aan dat in de monumentenwereld iedereen zijn verantwoordelijk heeft en dat die verantwoordelijkheid ook zijn grenzen heeft. Het vertouwen in elkaar tussen de verschillende partijen is niet altijd aanwezig nu, daar moet aan gewerkt worden. Dit leidt er toe dat de gemeente in de toekomst wellicht meer zou kunnen loslaten.
Stad van verleden en toekomst De Brink, in de historische binnenstad van Deventer vormde op zondag 11 september het decor van deze activiteit die georganiseerd was voor kinderen. Deze ‘bouwplaats’ werd door tientallen kinderen gebruikt. De zondag van Open Monumentendag is geen traditionele dag, daar probeert de Stichting Cultureel Erfgoed Deventer al vele jaren een verandering in te brengen. Dit jaar door een speciale activiteit op de jongste doelgroep te organiseren. Ook hierbij was Herbestemming de leidraad, voor deze middag was dat een combinatie van 12
herbestemming van materiaal en herbestemming van fantasie gebouwen. Zo konden kinderen op een creatieve wijze omgaan met het thema herbestemming omringd door de monumentale stad. Smurfit Kappa Zedek stelden vele dozen beschikbaar als basis voor de knutselwerken. De kunstenaars van het Kringloopatelier begeleiden de kinderen tijdens het bouwen van gebouwen die een nieuwe stad zouden vormen. De stad werd in de loop van de middag gevuld met kerken met achtbanen, bijzondere woonhuizen, skatebanen en schepen van karton. Fotolijstjes werden raamkozijnen, pumps glijbanen, tafeltennisbatjes de ondergrond voor balkons. Tientallen kinderen, soms alleen, soms met hun ouders of met andere kinderen bouwden de hele middag mee aan dit unieke project. De Stad van verleden en toekomst werd met zoveel enthousiasme ontvangen dat er direct de vraag werd gesteld of deze activiteit in de toekomst niet vaker georganiseerd kan worden. De mogelijkheden hiervoor worden momenteel onderzocht.
Onder de enthousiaste begeleiding van kunstenaars bouwen kinderen aan de Stad van Verleden en Toekomst. Foto: Auke Pluim
13
14
Toekomst Stichting Cultureel Erfgoed Deventer De Stichting Cultureel Erfgoed Deventer wil de werkzaamheden blijven voortzetten en waar mogelijk uitbreiden. Het succes van de afgelopen jaren en het enthousiasme waarmee dit door betrokkenen en publiek wordt ontvangen ziet de Stichting CED als een aanmoediging hiervoor. Het bereiken en bevorderen van draagvlak en maatschappelijk bewustzijn van en voor erfgoed ziet de stichting als haar doel. De stichting ziet voor zichzelf een rol weggelegd in de communicatie en de publiekspresentatie van het erfgoed van Deventer in alle facetten, maar zal zich vooral richten op de bebouwde onder- en bovengrondse omgeving. Daarnaast wil de stichting zich blijven richten op samenwerking met verschillende partijen en wil het een platform zijn voor (kleinere) erfgoedpartijen om op diverse momenten in het jaar podia te bieden. Het adoptieproject wordt gezien als belangrijke pijler, net als andere projecten gericht op de jeugd. Belangrijk blijft ook het organiseren van Open Monumentendag, symposia en andere bijeenkomsten in het teken van ons erfgoed. Stichting CED heeft de afgelopen jaren laten zien dat er met een relatief klein budget veel kan worden bereikt. Door inventief en efficiënt gebruik van middelen en door de sterke punten van partners en partijen op een goede manier te benutten is het mogelijk gebleken een belangrijke pijler van het rijks- en gemeentelijk beleid een gezicht te geven. Om de continuïteit hierin vast te houden is een adequate structurele doch relatief bescheiden financiering noodzakelijk.
Voor Open Monumentendag 2012 is inmiddels een conceptprogramma opgesteld. CONCEPTPROGRAMMA OPEN MONUMENTENDAGEN 2012 Gehoord het enthousiasme van college over de monumentendagen 2011 en het verzoek te kijken naar een wat uitgebreidere invulling heeft de St. CED het onderstaande conceptprogramma gemaakt. Doel van dit programma is om verschillende doelgroepen te bereiken en hun in aanraking van diverse kanten van het ruimtelijk erfgoed van de gemeente Deventer te laten komen. Het thema van dit jaar is ‘Buitenplaatsen en monumentaal groen’. Zeer recent is Deventer uitgeroepen tot groenste stad van Europa, daar willen we ook op deze manier bij aansluiten. De parken, landgoederen in de gemeente Deventer bieden hiertoe een passende mogelijkheid dit op bijzondere wijze vorm te geven.
Op vrijdag 7 september wil St. CED een inhoudelijke middag organiseren met verschillende partijen. Een symposium, een expositie en/of diverse lezingen 15
zal de invulling van deze middag worden. Met partners als Stichting IJssellandschap zal in samenspraak met de gemeente Deventer naar een passend thema gezocht worden om deze middag inhoud te geven. Gedacht wordt aan de landgoederen in de gemeente, groenstructuren, landschapselementen en parkherstel en de aanwijzing van monumenten in het buitengebied. Aansluitend zal dan de opening van Open Monumentendag volgen. Om de locatie hiervan passend te laten zijn wordt er op dit moment gekeken of een dergelijk programma op een landgoed zou kunnen plaatsvinden. Dit past ook in de traditie van Open Monumentendag Deventer, elk jaar wordt gekeken naar een bijzondere locatie om het weekend met het thema van dat jaar op een goede manier in te luiden. De zaterdag en zondag van Open Monumentendag krijgen hun vertrouwde invulling met de opengestelde monumenten. De rondleidingen in het Stadhuis zouden in deze editie gedaan kunnen worden door raadsleden en wethouders.
De Watertoren – naar ontwerp van stadsarchtitect Mulock Houwer – is een monument dat al vele jaren is opgesteld tijdens Open Monumentendag. Foto: Floris Slotemaker
Voor zaterdag 8 september wordt een fietstocht en/of wandeling uitgegeven die langs verschillende buitenplaatsen in het buitengebied zal gaan. Gedacht wordt aan een fietstocht langs bijzondere landschapselementen als kanalen, oude spoorwegen en stadsparken, Daarnaast kunnen de landgoederen Frieswijck, de Kranekamp, Zorgvliet, Overvelde en Nieuw Rande eventueel in combinatie met de Haere worden aangedaan. Op diverse buitenplaatsen zal die dag een en ander worden georganiseerd. Er wordt gedacht aan een speciaal programma op landgoed Nieuw Rande. Het huis zal worden opengesteld, rondleidingen met specifieke aandacht voor de parkachtige structuur van het landgoed zullen worden gehouden. Daarnaast zal er aandacht zijn voor de ijskelder en een expositie over de verborgen tuinen van het landgoed.
16
Mogelijk dat een picknick rond het huis voor bezoekers het programma zou voltooien. Daarnaast zal er in de historische binnenstad van Deventer ook dit jaar een programma onderdeel plaatsvinden die te maken heeft met monumentaal groen. Vaste partners van de Stichting zullen hiervoor worden benaderd en daar waar mogelijk zal de Stichting nieuwe partners zoeken. Voor zondag 9 september wordt naar een creatieve invulling gezocht. De stichting CED wil zich er ook dit jaar voor inzetten om ook de zondag voldoende ‘body’ te geven. Elk jaar doen er iets meer monumenten mee aan de openstellingen. Op deze dag willen het buitengebied nog meer betrekken. En daarnaast willen we deze dag ruimte maken voor een meer creatieve invulling waarbij het ruimtelijk erfgoed in een ander daglicht wordt gezet. We willen hierdoor een andere doelgroep bereiken. In 2011 was er een zeer goede combinatie van erfgoed en kunst en theater in de Zwarte Silo ‘Het geluid van Graan’ een zeer geslaagde en gewaardeerde productie van Productiehuis ON. Dit heeft ertoe geleid dat de Stichting CED voor dit jaar naar mogelijkheden wil kijken om theater, beeldende kunst en erfgoed te verbinden. Met bovenstaand programma richten we ons op de eigen bewoners en een toename van bezoekers van elders. Samenwerking wordt onder meer gezocht met Stichting IJssellandschap, NV Bergkwartier, SIED. In 2012 wil de Stichting CED zich inzetten om met name de groep middelbare scholieren proberen te bereiken tijdens Open Monumentendag. Dit door in het programma een onderdeel te organiseren dat aansluit bij deze doelgroep. Met behulp van vele opengestelde monumenten en een interessant, veelzijdig en origineel programma zorgen we voor een goede pr voor de gemeente Deventer.
Overige activiteiten: In het kader van het thema Buitenplaatsen en monumentaal groen wil de Stichting CED onderzoeken of er een mogelijkheid is om een landgoed in het bijzonder uit te lichten en daar in het voorjaar van 2012 een speciale bijeenkomst te organiseren. Momenteel wordt gedacht aan landgoed Brinkgreven. Dit landgoed zou zich lenen voor een bijzondere lezing en rondleiding. 17
In de zomer van 2012 wil de St CED een vervolg geven aan het onderdeel De Stad van toekomst en Verleden. Bij de Open Monumentendagen 2011 bleek hoeveel kinderen hier plezier aan hebben beleefd. De vraag om een herhaling volgde vaak en veel, ook nu enkele maanden later nog. De ‘opbrengst’ van dit project zou moeten worden tentoongesteld in een passende ruimte. Het symposium MoNUment van 9 september 2011 zou een eventueel vervolg kunnen krijgen waarbij Herbestemming een nog concretere invulling krijgt. De inspirerende middag vraagt om een vervolg waarbij de verschillende partijen nogmaals worden uitgenodigd. Start Adoptie 10 september?
18
Bijlage
Adoptieproject: Adoptieproject in het kort (update 2011) Inleiding: Draagvlakverbreding, maatschappelijke relevantie en betrokkenheid zijn van groot belang ten aanzien van ons historisch erfgoed. Burgers moeten meer bewust worden van de grote waarde van het eigen erfgoed. Waar kan men beter beginnen dan bij de jeugd? Naar aanleiding van Deventer 2008 werd het plan geopperd om educatieproject op te starten voor de basisscholen van de gemeente Deventer. In 2010 werd de aanzet tot de ontwikkeling hiertoe gegeven, in 2011 werd dit verder ontwikkeld. Door verschillende omstandigheden (binnen en buiten het project) is de implementatie van het project enige tijd vertraagd. De scholen die zich hebben aangemeld voor een pilot wisselden en de docenten die zich eraan gecommitteerd werden om diverse redenen veranderd. Dit zorgde voor enige vertraging in de ontwikkeling en implementatie. In het begin van het voorjaar van 2012 zou de website in de lucht kunnen zijn, afhankelijk van de wensen van de scholen wordt gekozen om het project dan officieel te lanceren of om Open Monumentendag 2012 als startpunt te kiezen en het voorjaar te nemen om oneffenheden weg te werken. Het project: Een project dat past bij de huidige tijd en wensen is het Adoptieproject. Bij dit project adopteren de hoogste schoolklassen van de basisschool een monument dat in de omgeving staat. Dit houdt in dat zij gedurende een schooljaar de ‘verantwoordelijkheid dragen’ voor het monument. Niet in praktische zin, dat laten we over aan de eigenaren, maar de leerlingen zullen betrokken zijn bij het wel en wee van een monument. De monumenten zullen verschillen, van kerk tot moskee, van industrieel tot boerderij. De leerlingen krijgen lessen over het monument, de omgeving van het monument en de (ontstaans)geschiedenis. Ze leren het verhaal achter het monument kennen. Ze bezoeken het monument en krijgen inzichten in de eigen omgevingsgeschiedenis, maar bijvoorbeeld ook in de instandhouding van monumenten. Uiteindelijke doel van het project is dat er een bewustwording en daardoor betrokkenheid bij het cultuurhistorisch erfgoed bij de Deventer jeugd wordt gecreëerd. In het grotere geheel zal dit leiden tot betrokkenheid bij het historisch erfgoed van Deventer, maar ook breder, voor het regionale en landelijke erfgoed. Opzet project: Kern van het Adoptieproject is dat een schoolklas een monument adopteert en daar gedurende een schooljaar op verschillende momenten aandacht aan besteedt. De groepen zullen enkele lessen aan 19
het monument besteden en bezoek(jes) aan het monument afleggen. Centraal bij dit project staat het aanwakkeren van het besef van (de waarde van) historisch en cultureel erfgoed. Het lesprogramma bestaat uit een basismodule en verschillende facultatieve modules. Het is aan de leerkracht en de school om te kiezen van welke modules, naast de basismodule, er gebruikt gaat worden
20
