www.prv-overijssel.nl
Provinciale Staten van Overijssel
Postadres Provincie Overijssel Postbus 10078 8000 GB Zwolle Telefoon 038 425 25 25 Telefax 038 425 26 21
Uw kenmerk
Uw brief
Ons kenmerk EMT/2004/1157
Bijlagen 1
Doorkiesnummer 425 20 46
Inlichtingen bij hr. R.E. de Heer
Datum 17 03 2004
Onderwerp
Kennisbeleid Oost.
De provincies Overijssel en Gelderland werken samen op kennisbeleid. Het provinciale doel hierbij is nieuwe economische bedrijvigheid en daarbijbehorende werkgelegenheid te versterken en vergroten. Samen met enkele sleutelfiguren in Oost Nederland hebben wij in 2003 een hechte samenwerking opgezet om de innovatiekracht van het bedrijfsleven te verhogen en de regionale economische structuur te versterken. Deze sleutelspelers hebben zich verenigd in de regiegroep Kennisbeleid Oost. Deze groep bestaat uit de beide provincies, de drie universiteiten (Twente, Wageningen en Nijmegen), vier bedrijven uit Gelderland en Overijssel (Abbott Laboratories, Axis, Akzo Nobel en Vitatron), TNO en het ministerie van Economische Zaken. Visie Triangle. Deze regiegroep heeft de visie Triangle ontwikkeld. De visie presenteert de keuze om de unieke combinatie van vooraanstaande kennis en bedrijvigheid in verschillende life sciences-kennisgebieden (food, health & (bio)medical technology) in Oost Nederland in te zetten voor versterking van de economische structuur. Het doel is om Oost Nederland een broedplaats voor innovatieve en kennisintensieve bedrijvigheid te laten zijn. Bovendien willen we een vooraanstaande positie verwerven als kennisintensieve “gezondheids”-regio. De kennisnetwerken Twente (Kennispark, Technology Valley), Food Valley in Wageningen en Health Valley in Nijmegen vormen de basis. De betrokken partijen in Triangle bundelen de krachten door. · Het (uit)bouwen van sterke kennisgebieden in Twente (Technology Valley), Wageningen (Food Valley) en (Nijmegen) Health Valley. · Op basis van de kennisvraag van het bedrijfsleven genereren van ontwikkelingsprojecten op de raakvlakken van voeding, gezondheid en technologie. · Het verhogen van de innovatievermogen van het bestaande MKB door individuele ondersteuning en samenwerkingsprojecten. · Aansluiting van het bestaande MKB bij de activiteiten van Triangle
ATTENTIE: GEWIJZIGD RABO Zwolle 39.73.41.121
Het provinciehuis is vanaf het NS-station bereikbaar: met stadsbus lijn 1 richting Berkum, halte provinciehuis
Bezoekadres Luttenbergstraat 2 Zwolle
2
Versterken en beter benutten van ingang gezette initiatieven. Twente kent een aantal technologische speerpunten bij bedrijfsleven en kennisinstituten (onder andere ICT, microsysteem-, proces- en medische technologie) die een magneetwerking hebben op buitenlandse bedrijven en nieuwe onderzoeksinstellingen. Kennisintensieve diensten zorgen in de Twentse steden voor hoogwaardige werkgelegenheid. De provincie Overijssel heeft de positie van Twente als kennisintensieve regio ondersteund met het innovatiebeleid van afgelopen jaren. Ook in het onderhandelingakkoord hebben we Twente wederom een speciale positie gegeven. De uitdaging van het provinciale beleid is om de ontwikkelingskansen in Twente te verzilveren. Met onze inspanningen op het gebied van Kennispark Twente willen we zorgen dat bedrijvigheid en werkgelegenheid tot stand komen door een omgeving te bieden waar onderwijs, onderzoek en ondernemen optimaal aan elkaar gekoppeld zijn. Het is essentieel om een omgeving te creëren waarin een kennisconcentratie ontstaat (ook wel “valley”, science park of kennispark genoemd) waarin de verschillende partijen in de kennisketen elkaar onderling versterken en daarmee nieuwe bedrijvigheid genereren en aantrekken. Op verschillende gebieden zijn bedrijven, de Universiteit, de gelieerde instellingen maar ook de aanwezige medische instellingen zoals het Medisch Spectrum Twente en het Roessingh betrokken bij projecten die technologie koppelen aan zorgvraagstukken met het doel om nieuwe producten te leveren. Visie en uitvoering. De Visie Triangle kiest nadrukkelijk voor de versterking van de bestaande ontwikkeling in de kennisgebieden. Daarmee ondersteunt de visie de keuze van de Overijssel voor het verzilveren van de kansen in Twente. Daarnaast is het de bedoeling om de sterke kennisgebieden technologie, gezondheid en voedsel aan elkaar te koppelen. De zwaartepunten van kennisontwikkeling op deze gebieden liggen bij de universiteiten in Wageningen en Nijmegen. De bedrijvigheid rondom deze kennisgebieden is in ruime mate vertegenwoordigd in Oost Nederland en Overijssel in het bijzonder. Het uitvoeringsprogramma van de visie Triangle zal dit jaar onderzoekers en ondernemers (MKB en Grootbedrijf) in Oost Nederland actief bij elkaar brengen om te komen tot concrete productontwikkelingen op de korte, middellange en lange termijn. De regionale overheden investeren daarom ook grote delen van de eigen middelen in het ondersteunen van deze activiteiten in de regio. Met de inzet van de Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland (Oost NV), Syntens en Stimuleringsregelingen durft regio Oost te kiezen. En er gebeurt al erg veel. In de bijlage geven wij u een overzicht van bestaande initiatieven in Oost Nederland op de drie kennisgebieden. Geen Luchtfiets. Het benutten van kennis is een belangrijk uitgangspunt voor innovatie. Zolang de kennis opgesloten is in de instellingen komen er geen nieuwe producten. En zolang MKB bedrijven geen nieuwe producten ontwikkelen, worden er ook geen nieuwe producten gemaakt door de bedrijven in de maakindustrie. Kiezen voor innovatie alleen is daarom niet voldoende. Kiezen voor uitvoering geven aan innovatie is de volgende stap. En dat doen we door het bij elkaar brengen van bedrijven, het stimuleren van productontwikkeling en het geven van ondersteuning in faciliterende zin. De Visie Triangle kiest ook voor deze aanpak, vanuit de wetenschap dat de drie goed georganiseerde kennisgebieden in Twente, Wageningen en Nijmegen, in samenwerking kunnen leiden tot een verstering van de economische structuur. Rijks- en Europees Beleid. Den Haag en Brussel hebben voor innovatie gekozen en daarbij de zelfde speerpunten geformuleerd als Oost Nederland in de visie Triangle: - zorgen voor meer innovatieve bedrijven; - keuzes maken om innovatiekansen beter te benutten; - aanwezige kennis inzetten voor economische exploitatie; - Nederland als kennisregio versterken in Europa. Er zijn veel plannen en discussies. Wat vaak ontbreekt, is daadkracht en actiegerichtheid. Door een duidelijke visie met een uitvoeringsprogramma op te stellen onderscheidt Overijssel zich samen met Gelderland van andere regio’s. In de discussies in Brussel en Den Haag blijft de kracht van de regionale partijen vaak onderbelicht. De regiegroep heeft met de visie Triangle nadrukkelijk gekozen om het innovatiebeleid Overijssel en Gelderland aan te bieden aan de Bewindslieden. Onze boodschap is dat wij met onze activiteiten het rijks en europees innovatiebeleid aanvullen. De vraag aan Den Haag is om ons hier waar nodig (financieel) te ondersteunen.
3
Actualiteit. Op 22 maart 2004 is er een debat tussen de vaste kamercommissies van EZ en OCW en de bewindslieden Brinkhorst en V.d. Hoeven. Dit is een uitgelezen mogelijkheid om de lobbyboodschap onder de aandacht te brengen. Op dat moment worden door Kamer en Kabinet de lijnen uitgezet voor het rijksbeleid inzake innovatie. Dit biedt de mogelijkheid om onze plannen onder de aandacht te brengen. Brief en persconferentie. De regiegroep Triangle heeft de provincies vanuit hun natuurlijke rol als belangenbehartigers van de regio gevraagd om de visie en het uitvoeringsprogramma onder de aandacht te brengen van de leden van de vaste kamercommissies EZ en OC&W. Ook de Bewindslieden Minister Brinkhorst, van der Hoeven en Minister-President Balkenende hebben een eindconcept van het visiedocument ontvangen. Als krachtige ondersteuning van de gestuurde informatie aan de kamerleden organiseren we op 18 maart 2004 een persconferentie in Den Haag. Vervolgstappen. Op 16 maart 2004 heeft de regiegroep de het visiedocument en Uitvoeringsprogramma “Triangle” vastgesteld. Op korte termijn zenden wij u deze visie toe. U kunt de visie vinden op www.overijssel.nl Bovendien ontvangt u nu een overzicht van activiteiten die in het kader van de visie in gang zijn gezet. Met de visie en het uitvoeringsprogramma hebben wij een goed instrument in handen om de beleidsuitgangspunten in Overijssel versterkend aan te pakken en in samenwerking met Gelderland Oost Nederland richting Den Haag en Brussel verder te profileren als kennisregio van formaat. Gedeputeerde Staten van Overijssel,
voorzitter,
secretaris,
Triangle
>
Toekomstvisie
Oost-Nederland
op
Oost-Nederlandzijn veel kennisinstellingen en bedrijven die behoren tot de wereldtop als het gaat om
In
Visiedocument TRIANGLE Het visiedocument beschrijftde unieke positie van
gevestigd
kennis van voeding, technologie en gezondheid.
Oost-Nederlandwaar
Oost-Nederlandinvesteert
zich
spin-off van de
bij
in
een verdere economische
deze instellingen en bedrijven aanwezige
Dit
benutten
een regiegroep
Akzo Nobel, Vitatron,Abbott en
gevormd onder
de
hebben
naam TRIANGLE.
De regiegroep wil de innovatiekracht van het bedrijfsleven
verhogen Doel
is
en
als
de
regio
2015 tot de top
5
van de wereld
1.
versterken. regiegroep heeft de ambitie geformuleerd dat tot de
top
5
regio s
de
in
wereld
met innovatieve instellingen en bedrijven die
kennis ontwikkelenen exploiteren op de geselecteerde raakvlakken op het gebied van voeding, gezondheid en
technologie.
De
regio wil de netwerken van bedrijven en
kennisinstellingen nadrukkelijk niet tot de regio beperken,
presenteren:
De
Toekomstvisieop Oost-Nederlandals kennisregio van
maar
de
regiegroep TRIANGLE. Dit document omvat de visie voor
De regio richt zich op economische spin-off in de regio
de
lange termijn, maar ook een concreet actieprogramma
en
zowel grotealsals MKB-bedrijven participeren om
economische spin-off in te
Syntens.
aansluiten
bij
nationaal en europees beleid en zo
de
concrete
vorm van nieuwe producten en
realiseren in samenwerking met Oost Nederland (Oost NV)
en
wil
nationaal en internationaal verband.
in
kabinet en Europese Commissie.
Trajecten, concrete voorbeelden en activiteitenwaarin
nieuwe bedrijven
bekijkt ze
bijdragen aan de economische innovatiedoelstellingen van
voor het jaar 2004. 2.
innovatiekracht van het bedrijfsleven
de
te
behoort
te
Technology.
Wij
om
vergroten en de regionale economische structuur
Oost-Nederlandin 2015
behoren met innovatieve instellingen en bedrijven die kennis ontwikkelen en exploiteren op het gebied van Food, Health en
biedt kansen. De regiegroep wil deze mogelijkheden
te
De
regionale economische structuur versterken. in
een geografisch beperkt gebied
gebied van voeding, gezondheid en technologie.
tezamen met bedrijven
Axis en de provincies Overijssel en Gelderland
op
veel kennis en bedrijvigheid concentreert op het
kennis. De universiteiten Twente, Nijmegen en Wageningen als
kennisregio
als
Uitvoering TRIANGLE
Ontwikkelingsmaatschappij
In
uitvoering
de
gekozen om
is
de
sterkten
te
versterken
(backing winners) en de succesvolle ontwikkelingen in de regio verder uit
te
bouwen
en
te
verbinden.
Concreet, actiegericht, benutten, combineren, samen en
-
optimale regionale economische spin-off
Nadruk -
ligt op:
Versterken en uitbouwen drie kennisnetwerkenin de regio Wageningen
/
(Food Valley), Nijmegen (Health
Valley) en de netwerken rond de UniversiteitTwente. Creºren van ontwikkelprojecten op
-
de
raakvlakken
voeding, gezondheid en technologie -
Activiteiten gericht op het bestaande MKB met ontwikkelingsprojecten aan
kennisnetwerkenin
de
te
om
sluiten bij de
regio
Regiegroep De
regiegroep
ontmoeten
en
is
de
plaats waar sleutelspelers elkaar
discussiºren over de ontwikkelingenen
activiteitenin de regio en waar ze afspraken maken
over
wat van elkaar wordt verwacht. In
de
regiegroep zitten vertegenwoordigersvan
bedrijfsleven, kennisinstellingen, uitvoeringsorgan isaties en
de
provincies Gelderland en Overijssel.
Kennisbeleid
>
Investeer
Oost-Nederlandinvesteert in economische sterkten van de
mobiliseren van de De investeringen
het
activiteit.
gezamenlijkekennisbeleid
in
door het bedrijfsleven, de
drie
in
de
economische
in
Daar steken wij ons geld en onze energie
in.
universiteiten en de
de
provincies
naam
TRIANGLE
op de volgende stap.
Aan
Den
Haag
Brussel hebben we eigenlijk ØØn
en
oproep: Investeer mee
in
onze keuze
verwerk
en
dat
dØ
is
kans om
de
rol
van de
uw
regio s
structureel te herdefiniºren. Regio s die durven
te
kiezen voor het verder ontwikkelen
van hun sterke punten verdienen
keuze
maart M nster, matchmakingbijeenkomst + conferentie medische technologie-telematica (samenwerking Nordrhein
Samenwerking Hogeschool Arnhem-Nijmegen, Technocentrum Zuid GId. + bedrijven op het gebied van medische technologie + life sciences Clusterbijeen komsten en workshops -
Diagnostiek
-
Hoe ver
-
in
economisch beleid gericht op de kenniseconomie.Kortom: (H)erkenningvan het belang van het organiserend vermogen van Oost-Nederlandzoals wij dat op dit moment inzetten. Het GEP
onze
Westfalen -Nederland)
Het
Oost-Nederland,vormgegeven
Overijssel en Gelderland, richt zich onder
in
31
regio.
kennisinfrastructuur willen we omzetten
verder
Triangle
extra financiºle middelen.
-
is
in
Health Valley
lissue Engineering van het ziekenhuisbed?
BiopharmaceuticalsDrug discovery in green houses Kan het huidige zorgvergoedingenstelsel innovatie
in
Health Valley bevorderen? Health Valley Conferentie
Rondom Technology Ontwikkelingen Kick-offTechnology Valley, een dynamische samenwerking op het gebied van technologie; Clusters:
Wij
kiezen daarbij voor gerichte investeringen, niet voor
VR Valley Europe: disseminatie van resultaten van drie
het
gelijkelijkverdelen van
projecten (Medgame, VREST en lnteractieve Dynamische
middelen. Wij zetten een
onze middelen (stimuleringsregeling, Innovative Actions Programma s, provinciale middelen,
-
Scenario s) en de ontwikkeling van nieuwe pilots; Uitbreiding van MechatronicaValley Twente;
-
Professionaliseren van het Industrial Design Centre;
aanzienlijk deel van de
middelen van Participatiemaatschappij Oost Nederland) voor de kenniseconomie. Maar dit
is
niet
in
genoeg. Voor een
innovatief Nederland zijn sterke regio s nodig.
Geen
investering
een nieuw plan
In
Clusterontwikkeling TIMP Euregio (2 minisymposia, beursbezoek,4 informal meetings); Conferenties en symposia: -
-
De visie en het uitvoeringsprogrammaTRIANGLE combineert beste van verschillende werelden door:
het
Uitbouwen van -
geen
het
nieuw plan, slechts ingegeven vanwege de
-
Zorg &
Manufuture
in
op het
het
kader
-
gezondheid en technologie
standing on top of giants
-
Verband tussen ontwikkelingenin ontwikkeling
de
regio en regionale
regionale innovatiesalon, gericht op zorg en
ICT
enabling ICT)
Pilots:
sterke posities van Oost-Nederland,behorend tot de wereldtop, zijn voeding,
Drie
Conferentie
(gemeenschappelijkezorgvisie met
stroomlijnen, versterken en
verbinden van bestaande sterke posities
-
-
EU
productietechnologie; Technologiesmall symposia
van het Platform voor Zorglnnovatie
Focus op de kracht van de regio -
gebied van
bestaande
innovatiehype, maar
Organisatie van
-
Top+
Technology Xchange Ceil aan UniversiteitTwente (nieuwe methodiek van productontwikkeling / kennistransfer); Platform Telemedicine;
Medische incubator; gaat, als verlengde van de TOP-regeling, van start aan
UniversiteitTwente.
Nieuwe activiteiten 2004 zullen de volgende
In
extra
activiteiten worden uitgevoerd.
Rondom Food 12
maart, Food Valley MKB
loket
Food Valley Society bijeenkomst 16 april, Food Valley MKB loket
1
april,
Diagnostisch platform
- Nijmegen ontmoet Wageningen Kiemgeldregelingvoor kennisintensieve starters voor hele
regio beschikbaar;
Foodturoscoop Diverse bijeenkomsten Innofood
Gidsgroepen gaan het midden van de propeller exploreren; Vorming van een tiental businessclusters; Vorming van een zestal kennisclusters; Marktgericht Innoveren ontmoetingssessies; Masterclasses, een viertal bijeenkomsten rondom thema s,
Potato sequensing project
invalshoek Food, Health en Technology.
Initiatief
Melk genoom
Algemeen Toekomstscenario s; Ontmoetingsbijeenkomstenen -workshops: - Twente ontmoet Nijmegen
Competentie-ontwikkeling Food Design
Food Valley Missie Maryland, Verenigde Staten Functional foods
&
Japan
Verdere informatie
Food VaIIey China
Food Valley www,foodvafley,nl
Food Valley en bedrijventerreinen
Health Valley www.health-valley.nI
Food Valley Conferentie
Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland www.oostnv.nt Syntens www.syntens.nt Provincie Overijssel www.prv-overijsseLnl Provincie Gelderland www.gelderLand.nl
Rondom Health Kick-off Health Valley Realisatie regionaal zorgnetwerk Nijmegen op het gebied van
medicatiemanagement
Kennisbeleid
(.
Triangle
>
Kracht
In
van
concrete voorbeelden
In
Oost-Nederland
regio
de
2003
een bedrijfsverzamelgebouwbij het Mesa+
is
instituutopgeleverd, teneinde een directe interactie
Rondom Food
tussen (startende) ondernemers en wetenschappers te
Food Valtey, een dynamische samenwerking tussen
bewerkstellingen ten behoeve van intensieve
bedrijven, kennisinstettingen en overheid;
kennisuitwisseling;
Vanuit het programma
Wageningen,
dat
in
Flankerend Beleid Lifescience Starters
2001 gestart
is,
zijn ten
nieuwe kennisintensieve bedrijven ontstaan. Deze startende bedrijven richten zich o.a. op gezonde voeding, nieuwe medicijnen
producten voor
en
de
KennisparkTwente, met partners UniversiteitTwente, Gemeente Enschede
minste 25
zorgsector;
business
en
flankerend beleid; clusters MechatronicaValley Twente, VR Vattey Europe,
De
Foodturoscope,een proeffabriek waar bedrijven nieuwe productiemethodiekenkunnen testen;
Provincie Overijssel, focust op
en
development, ruimtelijke ontwikkeling
lndustrial Design Centre, het Twents Initiatief voor
het
Medische Productontwikkeling (TIMP);
Biopartner Wageningen, een bedrijfsverzamelgebouwwaar,
Binnen Netlab zijn een vijftal concrete business clusters
naast de R&D van Campina, negen zeer innovatieve jonge
ontwikkeld
bedrijven met een sterke groeipotentie zijn gevestigd. Een
technologischeproducten voor de zorgsector; Een open glasvezelnetwerk waarop overheden, onderwijsen
tweede gebouw wordt nu aanbesteed;
die
moeten resulteren in concrete
voorbeeld van ontwikkeling en toepassing van kennis van keteninnovatiesop het gebied
en
van agro-life sciences;
Euregio-project microreactoren, waarin de universiteiten van
Ai-eiwitcorridor,een goed
zorginsteUingen en bedrijven
Het project
Proces on
Chip
a
in
Twente
zijn
aangesloten;
met daaruit voortvloeiend
Versterking van Innofood, het netwerk van voedsel
Nijmegen, Wageningen en Twente samen met
producerende bedrijven
Instituut in Duisburg, en een aantal top-MKB-ers uit de
in
Oost-Nederland.
het
Fraunhofer
het
regio een prototype ontwikkelenvan een microreactor voor
Rondom Health
farmaceutisch en
biologische reacties.
Health Valley, een dynamische samenwerking rond medische technologie en gezondheid;
Algemeen
Het Bio-Medisch TechnologischInstituut(BMTI) Mercator
Twente;
in
een bedrijfsverzamelgebouwvoor biomedische
III
1-let
High Field Magnet Laboratory (HFML)
geopend
in
technostarters;
In
Vanuit het spin-off ondersteunende programma aan de KUN
Nederland nauw betrokken
zijn
binnen
de
kennisgebieden medische technologie
moleculaire lifesciences/ farmacie de afgelopen ruim 250
het
nieuwe arbeidsplaatsengecreºerd. In zijn totaliteit 30 nieuwe bedrijven en ruim 600 nieuwe
-
in
de
zorg
en
Zorg en technologie
-
project;
de
UniversiteitTwente en
project Telefysi waarbij revalidatie op afstand mogelijk
Biorange, een project op in
In
dit
programma
Katholieke
-
Reality in de opleidingen van geneeskundigen.
het
gebied van bioin
formatica. Alledrie de universiteiten in Oost-Nederland
nemen hieraan
breedband internet;
Het project VREST, gericht op het toepassen van Virtual
de
UniversiteitNijmegen samen; -
wordt door toepassingvan
dit
Dutch program for tissue engineering.
werken
in
Twente ; Het
miljoen. De voor TRIANGLE
Nanoned, een landelijk project rond nanotechnologie.
in
Nederland unieke opleiding Gezondheidszorgtechnologie aan de Hogeschool Arnhem-Nijmegen;
De programma s ICT
380
Oost
in
een twaalftal projecten met
Alledrie de universiteiten in Oost-Nederlandzijn partner
arbeidsplaatsen; in
bij
belangrijkste projecten zijn:
gaat het om
De
officieel
kader van ICES-KIS zijn de kennisinstettingen
een totaalomvang van
/
periode
is
2003;
deel;
Nutreomics, een project van de Wageningen en
Reasearchcentrum op
het
Universiteit
gebied van genomics en
voedsel;
Rondom Technology De vier technologischespeerpuntinstituten van
Marktgericht Innoveren de
-
-
Mesa+
-
CTIT
-
IMPACT
-
BMTI
:
mechanica, procestechnologieen control;
UniversiteitTwente, de
in
de
jaren ruim 4000 arbeidsplaatsengerealiseerd.
Het bedrijfsverzamelgebouwBedrijfs TechnologischCentrum
het
in in
2003
zo n
300 bedrijven
46 investeringsprojecten
uitgebreide programma Marktgericht
naar bedrijven die een link hebben met voeding en
gezondheid. Ook is er meer ruimte voor samenwerkingprojecten;
Ondernemende Universiteit gericht
op het genereren van spin-off bedrijven, heeft afgelopen
in
Er zijn
lnnoveren en Implementeren. Steeds meer focus gaat
biomedische technologie;
:
Gelderland hebben
ingediend
microsysteemen en nanotechnologie;
:
Informatie en Communicatie Technologie;
:
In
deelgenomen.
UniversiteitTwente:
-
In
Overijssel zijn
in
2003
238 trajecten uitgevoerd. Het
totale aantal trajecten gericht op innovatie is
ge nvesteerd
in
het
versterken van de
is
huisvest vete spin-ofts en biedt gemeenschappelijke
netwerkorganisaties
faciliteiten;
Twente (VMT), Oostelijke Kunststofl(eten (OKK),
als
Ook
616.
relaties
binnen
Vereniging Metaalindustrie
lnnofood en Netlab.
Kennisbeleid Oost NL
