www.prv-overijssel.nl
Provinciale Staten van Overijssel
Postadres Provincie Overijssel Postbus 10078 8000 GB Zwolle Telefoon 038 425 25 25 Telefax 038 425 75 02
Uw kenmerk
Uw brief
Ons kenmerk EMT/2005/3607
Bijlagen 2
Doorkiesnummer 425 20 46
Inlichtingen bij hr R.E de Heer
Datum 16 08 2005
Onderwerp
Innovatiebeleid & instrumenten.
In het onderhandelingsakkoord is gekozen voor de inzet van innovatie als instrument om het concurrentievermogen van het MKB te vergroten gericht op de groei van de werkgelegenheid in Overijssel. Bij de uitwerking van het onderhandelingsakkoord zijn onder andere de Innovatie Stimuleringsregeling Overijssel 2004 en de Innovatie Impuls Overijssel opgesteld en in uitvoering gebracht. Bij de behandeling hebben wij met u afspraken gemaakt over het tussentijds monitoren en evalueren van de regelingen. Bij de behandeling van de perspectiefnota 2006 gaf u aan geïnformeerd te willen worden over de toekomstige inzet van dergelijke regelingen in het provinciaal innovatiebeleid. Bovendien hebben wij u toegezegd u te informeren over het Kennisbeleid Oost. Met deze brief willen deze onderwerpen gezamenlijk behandelen. Dit is bedoeld om de samenhang weer te geven die bestaat tussen de verschillende beleidsinstrumenten. Wij schetsen u eerst de hoofdlijnen van het provinciaal innovatiebeleid. Aan de hand van voorbeelden en de resultaten van de stimuleringsregelingen geven wij u aan hoe het beleid ingevuld wordt. Tot slot geven wij op basis van de samenhang van instrumenten aan op welke manier wij de instrumenten verder willen gaan inzetten. Hoofdlijnen provinciaal innovatiebeleid. Het provinciaal innovatiebeleid valt uiteen in twee hoofdlijnen. De eerste hoofdlijn is het creëren van een innovatief klimaat, door een goede infrastructuur waarbinnen kennisuitwisseling tussen bedrijven en kennisinstellingen soepel verloopt. Het idee is dat kennis de basis vormt voor innovatie. Kennis moet daarom toegankelijk zijn voor ondernemers. Het Kennisbeleid Oost, Kennispark Twente en het provinciale breedbandbeleid vallen onder deze hoofdlijn. De tweede hoofdlijn bestaat uit het stimuleren van- en mee investeren in plannen van individuele bedrijven en clusters & netwerken van bedrijven en onderzoeksinstellingen gericht op de innovatie van producten, processen, markten en organisaties. Bij correspondentie graag ons kenmerk vermelden.
RABO Zwolle 3973.41.121
Tijdens de renovatie van het provinciehuis is een deel van de organisatie gehuisvest op kantoorlocatie Rechterland 1 te Zwolle. Zie voor meer informatie www.prv-overijssel.nl/adres.
Bezoekadres Luttenbergstraat 2 Zwolle Rechterland 1 Zwolle
2
De Innovatiestimuleringsregeling 2004, de Innovatie Impuls Overijssel, en de kaderverordening “In Actie voor Werk Overijssel 2004” vallen onder deze hoofdlijn. In deze brief bespreken we de eerste hoofdlijn aan de hand van het Kennisbeleid Oost De tweede hoofdlijn bespreken wij aan de aan de hand van de resultaten van de innovatiestimuleringsregeling en Innovatie Impuls Overijssel. De bijlage “innovatie gewoon doen” geeft een overzicht van de verschillende programma’s en projecten. Investeren in innovatie-infrastructuur. De eerste hoofdlijn van het innovatiebeleid is gericht op de investering in de innovatieinfrastructuur. De provincie kent verschillend beleidsprogramma’s die bijdragen aan een versterking van deze infrastructuur. Kennisbeleid Oost is hiervan een voorbeeld. Kennisbeleid Oost (visie Triangle). Het kennis- en innovatiebeleid van de provincies Overijssel en Gelderland is op elkaar afgestemd. Samen met de drie universiteiten (Twente, Wageningen en Nijmegen), verschillende bedrijven en onderzoekinstellingen zoals TNO, de voorzitters van de drie kennisnetwerken Innovatieplatform Technology Valley Twente (Technology Valley), Food Valley en Health Valley, Oost NV & Syntens is een gemeenschappelijke visie ontwikkeld. Deze visie richt zich op het gebruikmaken van de aanwezige kansrijke sectoren in Oost Nederland om daaruit marktkansen te creëren voor het bedrijfsleven. De innovatiekracht ligt in de netwerken (valley’s) Op Oost Nederlandse schaal is de regiegroep Triangle, bestaande uit de vertegenwoordigers van genoemde partijen, gericht op het organiseren van commitment, sponsorship en partnership voor de projecten uit de verschillende netwerken. Ook in faciliterende zin speelt de regiegroep een rol als het gaat om het oplossen van problemen die voor alle netwerken spelen. De regiegroep stimuleert koppeling van netwerken door gezamenlijk met het ministerie van Economische Zaken grootschalige projecten te ondersteunen die door deze koppeling ontstaan. De visie Triangle is bedoeld als antwoord op de economische transitie van een traditionele maakindustrie, naar een kennisintensieve maakindustrie. Daarnaast richt de visie Triangle zich op het stimuleren van bedrijvigheid die op basis van beschikbare kennis op zoek gaat naar nieuwe producten en markten. Binnen deze kennisintensieve bedrijvigheid is een speciale focus op starters en technostarters. Vanuit deze groep is op termijn doorgroei te verwachten. Vanuit deze groep kunnen ook nieuwe middelgrote en grote bedrijven ontstaan. Economie in transitie. De economische structuur verandert. Traditionele vestigingsplaatsfactoren voor een bedrijf worden minder van belang door ontwikkelingen op het gebied van ICT, marktwerking en liberalisering. Ondernemers zoeken de beste plek voor de uitvoering van hun productieproces. Kostenefficiëntie is daarbij een belangrijke factor. In internationaal verband is concurrentie op loonkosten bijna niet mogelijk. Concurrentie op het gebied van hoogwaardige kennis en toegevoegde waarde is de enige manier om het concurrerend vermogen van het bedrijfsleven te waarborgen. De toegang tot en toepassing van kennis is echter niet zo vanzelfsprekend. Investeren in een infrastructuur waarbij kennis toegankelijk is voor ondernemers om het toepasbaar te maken in nieuwe producten, markten, processen en organisaties is daarom van groot belang. Samenwerking tussen bedrijfsleven en de kennisinstellingen is hierbij cruciaal. De economische structuur zal meer en meer gebaseerd worden op deze samenwerkingsverbanden van een innovatieve groep bedrijven die gezamenlijk met onderzoeker nieuwe productmarkt combinaties ontwikkeld. Deze clusters en netwerken vormen een stevige basis voor bedrijven om samen te werken. Bedrijven richten zich hierbij op enkele aspecten binnen een productieketen en hebben andere bedrijven nodig als toeleverancier van gespecialiseerde kennis of producten. Door gezamenlijk in een netwerk te opereren is er veel kennisuitwisseling en gericht innovatieonderzoek mogelijk. Daarmee verdwijnt de traditionele beheersing van de totale productiekolom door bedrijven. Een regio met hoogwaardige kennis, een innovatief bedrijfsleven en een aantrekkelijk vestigings- en leefklimaat heeft de mogelijkheid om diverse netwerken te verknopen. Deze knooppunten leiden tot nieuwe economische activiteiten en investeringen in productontwikkeling. Voorbeelden zijn een netwerk van voedingsproductiebedrijven gekoppeld aan een netwerk van bedrijven wat zich specialiseert in controle van de productieketen. Dit leidt tot innovaties op het gebied van veilig voedsel.
3
Of netwerken in de bouwsector die gekoppeld aan netwerken van bedrijven en kennisinstelling gericht op ICT toepassingen leiden tot innovaties in huiselektronica, inzetbaar voor consumentengemak of zorgtoepassingen. Visie Triangle. Oost Nederland is in potentie een kooppunt tussen netwerken. Op het gebied van voeding, gezondheid en technologie zijn sterke netwerken, goede kennisposities en sterke bedrijven aanwezig. Zorgen voor combinaties en koppeling van verschillende netwerken op basis van de marktvraag creëert nieuwe marktkansen. Het vraagstuk van de gezondheid van mensen levert door koppeling van kennis en bedrijvigheid op het gebied van gezondheid, voeding en technologie goede nieuwe marktkansen op. Voorbeelden van productmarkt combinaties zijn: - verbeteren van voedselveiligheid door het elektronisch traceerbaar maken producten; - verbeteren van rolstoelgebruik door koppeling van kennis over de fysieke gesteldheid van mensen aan ICT toepassingen; - verbeteren van sportprestaties of bestrijding van obesitas door koppeling van de kennis over bewegen, dieet en een elektronische monitor als persoonlijke coach. Het verknopen van de netwerken is de basis voor het kennisbeleid Oost Nederland, vastgelegd in de visie Triangle. Het kennisbeleid Oost wordt vormgegeven door een hechte samenwerking tussen Overijssel en Gelderland, de drie universiteiten Twente, Wageningen en Nijmegen, de kennisnetwerken Technology Valley, Food Valley en Health Valley en verschillende bedrijven. Wij hebben u op 16 maart 2004 de visie Triangle toegestuurd. Wij hebben deze visie op 18 maart 2004 aangeboden aan de minister van Economische Zaken als onze visie op ontwikkeling van innovatieregio Oost Nederland. Pieken in de Delta. De positie van Oost Nederland als innovatieregio is erkend door het ministerie van Economische zaken in de Nota Pieken in de Delta. Deze erkenning is niet vrijblijvend. De rijksoverheid verwacht door gericht te investeren in de innovatieregio’s herstel van de Nederlandse economie. Het is tevens de bijdrage die Nederland als Europese lidstaat wil leveren aan de Lissabondoelstellingen. Vanuit onze eerste hoofdlijn van het innovatiebeleid wil de provincie inzetten op de koppeling van de verschillende netwerken in Oost Nederland. Toegankelijkheid en toepasbaar maken van kennis staat voorop. De inzet richt zich op het opzetten van gezamenlijke faciliteiten voor kennistransfer, gebruik maken van faciliteiten zoals laboratoria op universiteiten en uitwisselen van kennis over investeringsfondsen en het regionaal in productie nemen van octrooien en patenten. De koppeling van het de netwerken in Twentse krijgt speciale aandacht. Door de aanwezigheid van de universiteit, verschillende kansrijke clusters, netwerken en een boven gemiddeld aantal startende ondernemingen kent Twente goede ontwikkelingskansen. Het verknopen van het Twentse netwerk rondom bouw, zorg en technologie, voeding, veiligheid, nanotechnologie en ICT aan de netwerken Food Valley en Health Va lley vergroot de kansen voor de drie netwerken. Daarnaast worden koppelingen versterkt en gemaakt met de netwerken in de Duitse deelstaten in het kader van Twente in Internationaal Perspectief. In 2006 wil het Ministerie van Economische Zaken uitvoeringsafspraken maken met de verschillende innovatieregio’s. Het gaat dan niet alleen over investeren in het kennisbeleid, maar ook de aanpak van kansrijke revitaliserings- en herstructureringsprojecten en de verbetering van fysieke infrastructuur. Het kennisbeleid van Oost Nederland wordt een onderdeel van deze gebiedsprogramma’s. Uitwerking in Overijssel. Om koers en richting te bepalen voor Twente en qua organisatie mee te draaien in innovatieregio Oost Nederland is het Innovatieplatform Twente opgericht. Het platform vormt als Technology Valley de pendant voor Food- en Healthvalley. Het platform is een verzameling van bedrijven, onderwijs en onderzoeksinstellingen en vertegenwoordigers uit verschillende (maatschappelijke) instellingen zoals de zorgverzekeraars, ziekenhuizen en het ministerie van Economische Zaken. Op 25 mei 2005 presenteerde de voorzitter van het platform, de heer Wim Meijer aan uw commissie Economie en Bestuur de strategie van het platform. De belangrijkste uitgangspunten van deze strategie zijn gerichte investering op kansrijke clusters, vraaggericht innovatiebeleid en zoeken naar slimme combinaties tussen verschillende sectoren en kennisgebieden.
4
Het innovatieplatform heeft op dit moment vijf kansrijke clusters geïdentificeerd. Het gaat om materialen, veiligheid, de bouwsector, zorg en technologie en voeding. Binnen deze clusters ontstaan innovatieprojecten. Het platform blijft voortdurend op zoek naar kansrijke clusters. Om clusters verder te ondersteunen in hun behoefte naar toegepaste kennis en beschikbare faciliteiten wil het platform gebruikmaken van de instrumenten van Kennispark Twente. Het gaat dan om instrumenten die zich richten op ontwikkelen van product-markt combinaties, versnellen van technologie-toepassingen en kennisuitwisseling. Kennispark wordt hierdoor een brandpunt van innovatieactiviteiten in Twente. De provincie ondersteunt de werkzaamheden van het platform en investeert in het Kennispark Twente om zo de innovatie-infrastructuur in Twente te verbeteren. Om de activiteiten van het platform verder te ondersteunen is intensivering op de tweede hoofdlijn noodzakelijk. Hierbij gaat het om ondersteuning van bedrijven en kennisinstellingen bij het vormen van clusters en de ontwikkeling van product-marktcombinaties. In de werkplanbesprekingen met Oost NV en Syntens zetten we in op een urenbundel die beschikbaar is voor de activiteiten van het platform op basis van afspraken tussen het platform en de beide organisaties. Daarnaast stellen we middelen beschikbaar. Deze middelen zijn bestemd om innovatieprojecten te versnellen en daar waar mogelijk ook mede gefinancierd te krijgen door Nationale of Europese regelingen. De in de Perspectiefnota genoemde € 150.000,-- “clusteractiviteiten” en € 650.000,-- “cofinanciering Gebiedsgericht Innovatiebeleid” willen wij op deze manier inzetten. Ondersteuning vergroting innovatief vermogen MKB. De tweede hoofdlijn in het innovatiebeleid is de ondersteuning van bedrijven en netwerken van bedrijven en kennisinstellingen gericht op het ontwikkelen van innovaties van producten, processen, markten en organisaties. De provincie heeft hiertoe twee regelingen in uitvoering die hieraan bijdragen. Innovatie Stimuleringsregeling. Op 12 november 2003 stelde u de Innovatie Stimuleringsregeling Overijssel 2004 vast. Op 16 november 2004 besloot u tot intensivering van deze regeling door € 600.000,-- beschikbaar te stellen. Dit bedrag vormde de cofinanciering voor een Europese aanvraag van ruim € 1 miljoen. Deze aanvraag is gehonoreerd. Nu is (uit provinciale, nationale en Europese middelen) een budget beschikbaar van € 7.1 miljoen voor de gebieden Twente, Salland en Noord-West Overijssel. De regeling subsidieert advies-, ontwikkeling en investeringskosten van ondernemers die een innovatief product of productieproces ontwikkelen. Met de regeling wil de Provincie tenminste 200 nieuwe innovaties ondersteunen en 180 directe arbeidsplaatsen realiseren. Op 31 december 2005 sluit de termijn waarop bedrijven hun aanvraag kunnen indienen. De uitvoering van projecten moet uiterlijk in december 2007 afgerond zijn. Voor Salland geldt dat projecten per december 2008 moeten zijn afgerond.
5
In onderstaand overzicht is het aantal aanvragen en de budgetuitputting weergegeven. Overzicht aanvragen tot en met 27 juli 2005 D5 phasing out Noord-Ov. Extern advies Aantal aanvragen Totale projectkosten Totale subsidieclaim Budget % budget Ontwikkeling & investering Aantal aanvragen ontw Aantal aanvragen inv Totale projectkosten Totale subsidieclaim Budget % budget
€ € €
8 174.956 53.113 194.400 27,3%
24 13 € 4.385.868 € 924.481 € 777.600 118,9%
D2 phasing out Twente
€ € €
71 1.649.020 619.942 583.200 106,3%
126 24 € 20.521.402 € 5.156.613 € 3.982.800 129,5%
D2 platteland Salland
Totaal
5 99.220 49.005 291.600 16,8%
84
25 2 € 2.853.873 € 853.906 € 1.166.400 73,2%
175 39
€ € €
298
Resultaten en verwachtingen. De innovatiestimuleringsregeling leidt tot extra investeringen in innovatie. De prognose is dat de subsidie van € 7.1 miljoen euro leidt tot een totale investering in projecten van € 27 miljoen. U ziet tevens dat voor delen van de regeling sprake is van overtekening. Dit geeft aan dat de behoefte aan de regeling groot is. Ondernemers weten dat het budget grotendeels is uitgeput en daarmee neemt het aantal aanvragen af. Onze inschatting is dat deze stimuleringsregeling leidt tot een totale groei van ongeveer 800 fte’s aan arbeidsplaatsen. Momenteel zijn er 113 arbeidsplaatsen gerealiseerd. De tussenstand tot nu toe van het aantal innovatieve producten of processen is 12. De verwachting is dat de stimuleringsregeling uiteindelijk leidt tot ruim 120 innovatieve producten of processen. Het aantal innovaties blijft achter op de verwachting van 200 innovaties. Op dit moment is er nog geen verklaring te geven hoe dit zit. Van de aanvragen komt ruim 55% uit de maakindustrie, 29% uit de dienstensector en de 15% uit de categorie overig. Omdat de regeling nog niet is afgelopen, is een evaluatie op de directe en indirecte resultaten niet mogelijk. De sterk vergelijkbare voorganger van de huidige regeling, de Stimuleringsregeling Twente en Noord Oost Overijssel, is in 2002 positief geëvalueerd door bureau Bartels. Deze regeling liep van 1995 tot en met 2001 De innovatiestimuleringsregeling wordt door ondernemers gewaardeerd. Er wordt door hen met enthousiasme over deze regeling gesproken. Vooral het generieke karakter van de regeling spreekt hen erg aan. Op basis van deze geluiden willen we de regeling voorzetten. Wij willen de bij de perspectiefnota gereserveerde € 3 miljoen inzetten op een soortgelijke regeling. Doordat er geen Europese bijdrage wordt gevraagd komen er meer bedrijven in aanmerking dan onder de huidige regeling het geval is. “Europa” hanteert namelijk strenge postcodegrenzen binnen onze provincie waardoor veel bedrijven uit bijvoorbeeld de regio Zwolle en Deventer niet in aanmerking komen voor een bijdrage uit de regeling. Om de regeling nog beter te laten aansluiten op de behoefte van de ondernemers spreken wij met Oost NV, Syntens, SenterNovem en brancheverenigingen. Zij hebben het beste zicht op de problemen die ondernemers tegen komen bij de uitvoering van innovatieprojecten. Op basis van deze gesprekken willen wij de nieuwe regeling aanscherpen zodat deze, meer dan nu het geval is, inspeelt op het wegnemen van deze belemmeringen. De regeling wordt tevens bouwsteen voor een integraal innovatie stimuleringsprogramma, waarbij niet de plannen gericht moeten worden op regelingen, maar de regeling juist op de plannen. Een ondernemer met een goed plan moet ondersteuning kunnen krijgen die past bij de behoefte.
6
Innovatie Impuls Overijssel. In 2001 hebben Provincie Overijssel, Oost NV en Syntens het convenant “Samenwerking in bedrijf’getekend om gezamenlijk een deel van het provinciale Innovatiebeleid uit te voeren. Het ging hierbij om de thema’s innovatief vermogen, ICT en technostarters. Uw Staten hebben op 25 juni 2003 de regeling Innovatie Impuls Overijssel vastgesteld. Deze regeling is bedoeld als financiering van de themaprogramma’s. In deze regeling heeft de provincie zelf € 440.000,-geïnvesteerd. Daarnaast is voor € 3 miljoen aanvullende financiering verworven vanuit het Innovative Action Program(IAP) van de Europese Unie. Met het programma zijn verschillende projecten gefinancierd die behoren bij de zowel de hoofdlijn verbeteren innovatie-infrastructuur als ook de ondersteuning van (clusters) van bedrijven in innovaties van producten, processen, markten en organisaties. In de statenvergadering van 8 juni jl. hebben wij u toegezegd inzicht te geven in de resultaten en effecten van dit programma. Wij lichten een aantal specifieke prestaties en projecten uit. Het gaat om projecten die in de voortzetting van het provinciaal innovatiebeleid een rol gaan spelen. Een uitgebreider overzicht van de resultaten en effecten van de programma’s vindt u in de bijlage. Totale investering. De totale investeringen tot nu toe in de drie thema’s Innovatievermogen, Technostarters en ICT bedraagt € 5.725.000,--. Hiervan is € 2.400.000,-- (42%) afkomstig uit de Europese IAP middelen, € 440.000,-- (8%) vanuit provinciale cofinanciering en bedraagt de gezamenlijke private en publieke investeringen € 2.885.000,-- (50%). De Europese subsidie heeft geleid tot een verdubbeling van investeringen vanuit de regio. De middelen zijn zowel geïnvesteerd in het ontwikkelen van producten door clusters van bedrijven en het verbeteren van de infrastructuur om te komen tot innovatie. Productontwikkeling. Binnen het thema ICT zijn vooral diensten ontwikkeld. Deze diensten maken gebruik van een goede breedbandverbinding. Dit past bij het beleid om door het ontwikkelen van diensten bedrijven en instelling te motiveren hun internetverbinding te realiseren via glasvezel om zo tegen lage kosten gebruik te kunnen maken van de diensten. De werkgelegenheidseffect zijn indirect. Ontwikkelingen, toepasbaar maken en implementeren van internetdiensten levert werk op voor ICT bedrijven, ontwikkelbureau’s en researchinstellingen. Deze effecten zijn lastig kwantificeerbaar. Teletop. TeleTOP, ontwikkeld met de Universiteit Twente heeft het gelijknamige tele-leersysteem ontwikkeld voor het Voortgezet Onderwijs/ Leerlingen en docenten kunnen met het systeem roosters, nakijken, werkstukken inleveren et cetera. Dit kan overal waar een computer voorhanden is. Pilot Draadloze Zorg. Het Telematica Instituut en het Twente Instituut for Wireless and Mobile Communications WMC, hebben de pilot uitgevoerd om draadloze zorg in de thuiszorg te integreren. De pilot is succesvol geweest en wordt vanuit het programma IZIT (Innovatie in de Zorg in Twente) verder opgeschaald Het project is ook in Europees verband gewaardeerd. In de competitie om de European Innovation Award heeft de pilot de tweede prijs ontvangen. Breedband. Binnen het programma ICT is tegelijkertijd veel aandacht besteed aan het realiseren van een open infrastructuur, het bouwen aan kennisnetwerken en het ontwikkelen van applicaties. Een van de doelstellingen van het programma is het realiseren van een daling van de breedbandprijzen door het creëren van de open infrastructuur. Dit is gerealiseerd.
7
Verbetering innovatie infrastructuur. Het programma Innovatie Impuls Overijssel kent ook projecten gericht op de verbetering van de innovatie-infrastructuur. Het gaat hierbij om het vergroten van bewustzijn van de mogelijkheden om te innoveren en daarbij ondersteuning te vragen, het uitvoeren van adviestrajecten en gerichte clustering binnen productieketens. Een speciale doelgroep hierbij zijn de technostarters. Van deze groep is bekend dat ze goed in staat zijn technologie en kennis op de universiteit om te zetten in producten, snelle groei door maken en zich beperken tot de corebusiness. In het netwerk vinden ze hun toeleveranciers. Innovatievermogen: Marktgericht Innoveren. Het programma Marktgericht Innoveren is aantoonbaar succesvol gebleken. De bedrijfsgerichte adviestrajecten voor het voornamelijk industriële MKB in Overijssel hebben een gunstig werkgelegenheidseffect gehad op de deelnemende bedrijven. Over de periode 2001 tot en met 2004 is de werkgelegenheid van de MI bedr ijven uit die sectoren jaarlijks gemiddeld met 2,2% toegenomen. Ter vergelijking: binnen diezelfde sectoren in heel Overijssel heeft er in de zelfde periode een krimp van 0,3% plaatsgevonden. Innovatievermogen: Oostelijke T&U agenda. Aan de Oostelijke T&U agenda is onder andere vanuit het Keteninnovatie In Oost Nederland (KION)traject verder inhoud gegeven. De Oostelijke T&U agenda richt zich op het versterken van de keten van toeleveren en uitbesteden van voornamelijk de maakindustrie in Overijssel. Het is een breed opgezet project waarbij alle vertegenwoordigende partijen van de maakindustrie in een consortium samen werken aan de uitvoering van de agenda. Er zijn diverse thematische bijeenkomsten georganiseerd en bedrijfsgerichte adviestrajecten uitgevoerd. Daarnaast is de Verenigde Maakindustrie Oost Nederland (VMO) opgericht, die zo’n 170 leden in metaal, metaal-elctro en kunststof kent. Het project heeft 185 fte aan directe arbeidsplaatsen opgeleverd. Een vervolg op dit project wordt gefinancierd via het actiefonds. Dit vervolgproject leidt tot vier nieuwe innovatieclusters. Daarnaast zet het project in op de professionalisering van de bestaande clusters in de maakindustrie. Het doel is om keteninnovaties te stimuleren. Een ander doel is de intensieve samenwerking tussen partners in de maakindustrie, kennisinstellingen en bedrijven. Momenteel is deze samenwerking nog gering. Deze samenwerking leidt tot een meerjarenprogramma van de maakindustrie gericht op het wegnemen van belemmeringen en bedreigingen voor groei en innovatie. Technostarters: TOP-regeling. De TOP regeling (Tijdelijke Ondernemersplaatsen) is een instrument om het starten van nieuwe bedrijven te ondersteunen. Naast financiële ondersteuning krijgen starters coaching en faciliteiten aangeboden. De meeste TOP starters komen voort uit de Universiteit Twente, dit is het succes, maar tegelijkertijd de valkuil, aangezien uit onderzoek blijkt dat de meeste kennisintensieve starters niet aan de UT gelieerd zijn. In het afgelopen jaar zijn 20 technostarters ondersteund. aar verwachting worden binnen de projectperiode 40 starters gehaald. Wel is het van belang dat alle kennisintensieve starters gebruik kunnen gaan maken van de regeling. In het komende jaar zal de TOP regeling uitgevoerd worden binnen het programma kennispark. Daar zal meer aandacht zijn voor begeleiding van kennisintensieve starters en doorstarters van het HBO of vanuit bedrijven. Technostarters: KIDS / Innovateam. Het project kennisintensieve Doorstarters in de Stedendriehoek is een succesvol project geweest waarbij doorstartende ondernemers uit de Stedendriehoek door intervisie, coaching en themabijeenkomsten werden gestimuleerd om tot een doorontwikkeling van hun onderneming te komen. Ongeveer 50 ondernemers hebben hieraan deelgenomen. Het KIDS project krijgt een vervolg in het initiatief Innovateam, waarbij een mix van startende ondernemers, creatieve industrie en gevestigde ondernemers kan leiden tot nieuwe product marktcombinaties. Het innovatteam is een clusteractiviteit die op dit moment voor heel Overijssel wordt ingezet.
8
Leerpunten uit projecten innovatie-impuls. De Innovatie Impuls Overijssel leert ons dat persoonlijke begeleiding van bedrijven, starters en doorstarters met innovatieve plannen belangrijk is. Via de persoonlijke begeleiding krijgen bedrijven en ondernemers de mogelijkheid om plannen en visies over de te volgen strategie neer te leggen bij adviseurs, zonder direct een behoorlijke investering te hoeven doen. Marktgericht innoveren en innovateam zijn hiervan voorbeelden. Daarnaast wordt bevestigd dat binnen clusters en netwerken innovaties makkelijker tot stand komen. De koppeling van expertise leidt tot productontwikkeling. Het proces van clustervorming is echter vaak moeizaam, omdat niet op voorhand het succes of resultaat te definiëren valt. Daarom zijn bedrijven niet op voorhand gemotiveerd om met collega-ondernemers aan tafel te gaan zitten. Wat blijkt is echter dat bedrijven die met elkaar samenwerken veel sneller een gemeenschappelijk belang en project weten te definiëren. Om die reden is investeren in clusters een succesvol instrument in het begeleiden van innovatieprocessen. Conclusie. De Provincie speelt een belangrijke rol bij het vergroten van het innovatievermogen in Overijssel. Dat doen wij door: - via het Kennisbeleid OOST (visie Triangle) kennisuitwisseling tussen bedrijven en kennisinstellingen te faciliteren . Dit beleid leidt tot de verknoping van kennisnetwerken en bedrijfsnetwerken op provinciale schaal en in het geval van Twente soms zelfs bovenprovinciale schaal. Dit beleid resulteert ook in bestuurlijk en financieel comitment van de Haagse en Brusselse partners voor het Oost Nederlandse innovatiebeleid; - via de Innovatie Impuls te investeren in het ontwikkelen van producten door clusters en netwerken van bedrijven en onderzoeksinstellingen; - via de Innovatie Stimulerings Regeling te investeren individuele bedrijven Het komt nog te vaak voor dat innovatieve ideeën en plannen stuklopen op bepalingen uit onze huidige stimuleringsregelingen. Om dit te voorkomen willen wij een nieuwe breed opgezette innovatie stimuleringsregeling ontwikkelen waarbij niet de plannen gericht moeten worden op de regeling, maar de regeling juist op de plannen. Een ondernemer met een goed plan moet ondersteuning kunnen krijgen die past bij de behoefte. Voor de komende twee jaar willen wij extra middelen die in de perspectiefnota zijn gereserveerd voor innovatiebeleid inzetten op de bovengenoemde regeling. De uitwerking hiervan vindt in aanloop naar de begrotingsbehandeling in november 2005 plaats, zodat wij na goedkeuring van de begroting in januari 2006 van start kunnen gaan met een aangescherpt innovatie-instrument. Gedeputeerde Staten van Overijssel,
voorzitter,
secretaris,
en 2001 -
Teehnostarfers
ICT
Wil voor een
dan is tot een van is een en
een
die
te
bij het
Dat
van
en om Om
te
Om NV) een
aan de
te
in (IAP) 3
bij het
het
en IAP
de De dat zich
het
op
de 1. 2. ICT 3* Het het IAP
de drie
De van de
het met de
is na de
in dit
per
Om te van
zelf ook
We
het
ter is te dan ook af
IAP
Provineie €
Pfojectnaam
Staridatum
Eirtddatym
TOP
1
30
897.822,00
225,000,00
-
ROC
1
31
239.219,00
119.809,00
.
1
31
205.298300
102.648S00
twos
1
31
261.560,00
MlOv-f
1
1
995.875,00
384.865;00
181.560,00
31
174,136,00
87.068,00
26.120,00
1
31
650.000,00
200.000,00
-
1 2004
31
125.041,00
62.520,00
29.413,00
1
1 juft
750.000,00
300.000,00
.
TeleTop VO
1 Jull
31
314,400,00
157.200,00
-
VREST
1
31
400.000,00
200.000,00
.
SCOMOSI
1 juni
31
S00
131»860S00
-
1
30 aprl!
442.000,00
125.000,00
75.000,00
ABCD
1 juni
1 juli
398.000500
198.000,00
50.000,00
Over de
1 2004
30
244.220,00
122.110,00
.
TTI
1
30 aprif
140*000,00
35.000S00
.
1
31
72.900,00
36.450,00
1
& ondernemers
versterking
Uit een
2004
van zip
voor De
het van een een
De
van van
in het
De van
In het
36.450,00
dat in de
Met de
van
het op het op het
41 .
is
van een aan is
van de zijn en
aan
€
van de van de
13 bij van
op en de van
en
van
Is de Na
de van de
en
van een van de
is per 1 is het Met de van
een In uitvoertng.
bij
van de
NV, Tot eind"' aan
op
een
is
in het
van TechnoPartner. van de voor het
en er is een Zo is in
aan een van Het te
is om
op het
Als op
het
in de provincie
in de in In
een
/ en
aan
zal een
De
voor
Op
te
In de Twinning
van
in te te
Inn -
is de dat de
van is een die ROC van Twente en Windesheim). De van in de
om en
te van de
het van ROC van Twente, de SIT van het
zijn de Twinn-!nns - die Op De Inn
het
is de TOP-regeling
aan de
Ook is het van en de
en
In
dat door de
kan worden.
kan
voor en niet de als Innofonds, het Twente, het
is de Twinning,
en van het
3a4
voor een
per
de
in Twente,
voor
van
het De
van de een
voor om het
van de voor Twente een
de
te
van
en De
Na een dat de
om is in
te
van
ligt het van 40 in
is de
het
voor de per
350
339 328
| 330
319
CL
& 310 1 290
297 281
* 270 250
2000
2001
2002 Jaar
2003
2004
van de
De TOP-regeling die met van uit het met een op
In 8
is In het en en de
ROC Er zijn van de ligt op
het
de van met de ter
van de
het
in in van het
van 13
voor
een
met
De
van het
1 in
is in
een op
van
als
iCT
ICT is van
Het het
de
en
De
voor het voor dit
van 1
van een het
k
In
in
k
Met de een
ICT een van van een
10 Met
van tot de het
het van 1 is
van een van
op aan het
en het
van
van
NV met aan een om een met de van een te Voor van het Is met de en van TReNT is in aSs van een en NV, De van TReNT is in de van een van in Dit de ICT-bedrijven en om en te TReNT op van TReNT is een Het van TReNT uit de NV en een van de van het TReNT-netwerk. De als
in de
van van het
is een
in
en
In is ook de op
tot
in het is in
de de
ook de
en de
en ook een in de
Een zijn
het
is een met
In
De van van
is. Een
4
' in Dcst *^
\ *3a $ bt x»d r^ ^Ids. ^rr
^ erratics
al NDIX
is de ND1X? niet
in
de Door alle op het de om hun
aan te en
het een
aan te
25
te
Een van de prijs per MB met ten tot en met
Met 28 het
van Ten
In van
is de
per i *r uu
0 1200 -
3
1136
-
e ja 800 S 5 800 tt, A 400 a
545
175
200 -
en
De
of
02001
Jaar
120
100
EHI
cm
de NDIX te voor het in in is van een van de de per MB met
Outputindicator: Streefwaarde: Meetindicator: Resultaat:
-
van
- 240
in 2001 239 (518 wn) rol bij 11 2001: 247 (443 wn) rol bij 7 195 Oost bij 5 238 (334 wn) rol Oost bij 11 180 (348 wn) rol Oost bij 61
*
aoot In
&Q2
is het IZiT In een is voor ICT. Het van een tot een 2 zijn in is het de
aan een uit
Het
in de De
en
het
een in en
prijs in de een In het kan de
In het
van de te
kan
TeleTOP voor het de in
30 TeleTOP in hun is een TeleTOP BV blijft
het
1
van
en
om de van de
de
via een die
ICT dat
op 22 in van een
een van het
uit een
NV.
is een lijkt dit een
zet te zijn van TeleTOP VOS tot de van de In het /
rfiet met tot een om aan te met de van uit het is dat toe te op het
het De 10 in van
kan een
de
In
is het van de
VREST
aan Door te
van het Bij Er is een kan
en is veel en dat het een Het
het
VREST een
In
weg is in de
ten van en dat met van een de
aan het is
in
In de
van het
voor de aan de
in de
van een
yit
In het
het van een
van de
van de
In het
Over de de en
drie is de
van
de te met een
aan een in de
van een
ais
van
(VR) VR is de dat en
de
Het
Het
is
dat het
van
het
in het
van van het breedbandplein.
is een
&
Het dat is
in
Innovatievermogen Het
zich van van 1.137.000 euro. Met de
De
voor het het van 1
van een
van een aan
is
gehaald. De
het
21
Het Ook zijn er
een een
voor
aan
van die
Het het
aao de
en van
niet Dit
bij tot het
van de
van het
die was ten
bij bij het Voor die nog
Het
aan een bij 20
aan
uit te
Is
in in
2002
2004
2003
van
zijn 1
de
van 2,2% per in die,
van van 0S3% bij alle
als het De
Dit in
een
van de
Een
is de Dit
van tot
om
het als van de
van het
het
en een
van de
innovatie.
In
de van de
een
van 10%.
is 800
I
voor fnnovatietrajecten
-streefwaarde
2002
1
2003
2004
in
en
Ml
i
2002
2004
2003
Man -
aan de
ontwerpt, en aan de is de niet op van tot een zijn De is ook een is Het is
Als
het
en en Is er de voor de
en een
OSO Recycling Technology wil een Dit het uit vetvulld te om ook Het op een Het in een prototype. Het is verkocht voor Ter kan de vooraen in de en die op en zijn
de
en in ais de van
van het
Therrsatssche six e.d.)s van in de (VMO)8 is een
op een
in de
en
een NV in
de
van het Thales, een
is in Er zijn voldoen.
op het
en
nu
Dit
een
te X-F!ow/Norit, Het de als van
van met
en van EZ en de
van
Het
zijn van door
de Het
van
De
op via de
in van de
De
van ook in een en van is
ais ook
het
het 300
en wii
bij
in het
NVS
170
van
is
T&U zijn in
en en nseuwe uit te wericen. Het
Het wii tijd om de de order- en
uit aan zes kan in
en voor
Holec)s is het in de een ro!
van af aao een was op om aan de in te
"
Het
vijf van
aan de van
op het
en
De 1}
die het de
dan met de
in de is
van
2}
uit een
en
een die een ze hun
3)
een
en
op hun
met
4)
een
5)
van
de
het
van
kan
teruggebracht De
zijn
De die
TIMP om het
en van
in de vorm van een uit te en aan te
de
van
met
in met voor de
om een
die
aan
te
In het
een die dat
en de het
op een om tot
met
en
65
te 40 onn tot
voor de
te
komen. het
zes
is met
dat
Innoveren, Het
is een dan 1500 als Een is op Met ook na de te een op het van aan de aan de van een van en en en van
en dat zich het Om
een van dit in
en
de van
met het de
te te Dit ter op het
van
In de
is het te
en
te Het van
Het met
op en
en van een en dit
het dat het
De
in van de
wat tot nu toe nog om de kan
van een en met
een en bij
(1) het (2) en
bij
in
Er zijn het
te
is in de
het
en
het
van
is in het
in de
tot
van de
en
het
Het van
van de
het
de tot
ROC
10
en is
rol. In het
een
in een
en 7
de
en Om
te
aan de
van de zijn per
die
op de
van een
een met in het volgen, De kennisinstellingen.
Op 22 van
het van het van het ICT
het van de voor aan het
van
is in
een
In
een Carry
in In voor de
is de zai in
Een aan
de een in is op 21 en 22
en
in de en In de
van de is aan de
presenteren, Op 24 en 25 mei Technology een
het
(NIKOS) de (HTSF) Het voor invulling van een Provincte en de VREST5 TQP-rege!ing en hun
11
Innovatie: niet over praten, gewoon doen! Investeer mee in onze keuzes
Innovatie is de sleutel voor economische groei en werkgelegenheid. Zonder vernieuwing en innovatie verliest het MKB zijn concurrentievermogen. Vooral door bedrijven uit te dagen en te zorgen voor goede beschikbaarheid van kennis in netwerken en clusters, schept de provincie Overijssel de voorwaarden.
Visie Triangle Het Ministerie van Economische Zaken heeft in de nota Pieken in de Delta vier innovatieregio’s aangewezen. Deze regio’s moeten een bijdrage leveren aan de duurzame groei van de Nederlandse economie. Hiermee wil Nederland zijn bijdrage leveren aan de Lissabon-agenda die door de Europese lidstaten is vastgesteld. Overijssel en Gelderland vormen samen de innovatieregio Oost-Nederland. Kenmerk van de regio is de unieke combinatie van kennis en bedrijvigheid op het gebied van voeding, gezondheid en technologie. Met de regiegroep Triangle ondernemen wij acties om de goed functionerende innovatienetwerken rond de Universiteiten Twente, Wageningen en Nijmegen te versterken. Daarnaast investeren wij in ontwikkelprojecten op de combinaties van deze drie gebieden. De gezonde mens staat daarbij centraal als innovatiethema. De acties en ontwikkelingen zijn vastgelegd in de Agenda voor Oost-Nederland. Twee ontwikkelingsprojecten uit deze agenda zijn gestart met hulp van het Ministerie van Economische Zaken. Het gaat om het project T-Xchange en Microdruppels. De totale omvang van beide projecten bedraagt 1 3,6 miljoen.
De T-Xchange Cell Een intelligent centrum voor ontwikkeling en innovatie op velerlei gebied. Het centrum brengt (maatschappelijke) vraagstukken en (technische) mogelijkheden via scenarioberekeningen tot innovatieve oplossingen. Inzet van de T-Xchange Cell op business- en productontwikkeling zal het product ten goede komen en de kans op succes van de onderneming vergroten. Bepaalde producttesten kunnen bijvoorbeeld in de toekomst virtueel uitgevoerd worden en dat bespaart kosten.
Microdruppels Een groot deel van de in Nederland geproduceerde producten is gebaseerd op deeltjes of emulsies. Wanneer een microzeef wordt gebruikt als spuitmond om vloeistof te verstuiven, kan op eenvoudige wijze een nevel met allemaal gelijke druppeltjes worden gemaakt. Dit maakt veel innovaties mogelijk in de voedingsmiddelen- en farmaceutische industrie. Het project microdruppels richt zich op twee innovatieve producten, een vetarm zuivelproduct zonder smaakverlies en een eenvoudige en zeer effectieve inhaler voor astma/COPD- en taaislijmziektemedicatie.
Innovatieplatform Technology Valley Twente Het Innovatieplatform Technology Valley Twente is een innovatienetwerk gericht op ontwikkelingskansen en innovatiekracht van het Twentse bedrijfsleven en de kennisinstellingen. Het platform staat onder leiding van oud staatssecretaris en bestuursvoorzitter van de Rabobank Wim Meijer. Het platform met ondernemers, kennisinstellingen en maatschappelijke instellingen presenteert in april 2005 de innovatieagenda. Het Innovatieplatform Twente is een van de drie innovatienetwerken van het kennisbeleid Oost. De provincie Overijssel ondersteunt samen met haar partners dit netwerk voor de komende drie jaar met 1 1 miljoen.
Kennispark Twente De provincie, de gemeente Enschede, Netwerkstad Twente en Universiteit Twente investeren in Kennispark Twente. Het accent ligt op ontmoetingen van creatieve en ondernemende mensen. Innovatie wordt vooral bereikt op raakvlakken van disciplines en door te bewegen in onvermoede richtingen. Het succes valt of staat met de vindbaarheid van kennis. Kennis toegankelijk maken is daarom de tweede prioriteit van Kennispark. Rondom de instituten zoals MESA+, internationaal leidend op nanotechnologie, ontstaat samenwerking tussen innovatieve bedrijven en (maak)industrie. De provincie Overijssel ondersteunt Kennispark Twente met 1 5 miljoen. Gezamenlijk met de universiteit en de gemeente wordt dit bedrag met een veelvoud vermeerderd. De inzet leidt tot het realiseren van 10.000 arbeidsplaatsen in 2020.
Het gaat bijvoorbeeld om elektronische patiëntendossiers, controle en huisartsenbezoek via een breedbandverbinding uit je eigen huis en een draadloze toegang tot patiëntenbestanden op alle plaatsen voor verpleegkundigen in de thuiszorg.
Breedband Internet Een hoogwaardige en toegankelijke ICT-infrastructuur is een basis voor innovatie. De netwerksteden in Twente zijn aangesloten op de glasvezelring. De vijf grote steden in Overijssel werken samen om de aansluiting op de glasvezelring voor heel Overijssel te realiseren om zo breedbanddiensten aan te kunnen bieden, als ‘het op afstand verlenen van zorg’, bedrijventerreinenbeveiliging en kennisuitwisseling tussen scholen en kennisinstellingen. De totale provinciale investering in het actieprogramma is 1 2,5 miljoen. Het programma is dit jaar gestart.
Multidisciplinair programma Kennisintensieve maakindustrie In Twente zijn naast kennisinstellingen als de Universiteit Twente, het Medisch Spectrum Twente, Revalidatiecentrum Het Roessingh en Saxion Hogeschool ook veel bedrijven aanwezig die ICT en andere technologie toepassen in zorgdiensten of producten. De provincie investeert in innovatieve producten en diensten die de zorg efficiënter maken. Hiermee stimuleert de provincie tegelijkertijd innovaties en de groei van werkgelegenheid. Het Programma Innovatie in de Zorg in Twente zorgt voor de ontwikkeling van zeven producten die de efficiency in de zorg verbeteren.
Het gaat bij innovatie niet alleen om kennisintensieve bedrijven. Ook de maakindustrie kan niet zonder de toevoeging van nieuwe technologie en kennis. In Overijssel zetten we in op synergie tussen maakindustrie en kennisindustrie. Ons onderwijs- en arbeidsmarktbeleid en het stimuleren van kennistransfer naar de maakindustrie hoort daarom ook bij ons innovatiebeleid. Dit doen we door het invoeren van kennisvouchers. Ondernemers krijgen een cheque waarmee ze bij universiteiten, HBO-instellingen en ROC’s kennis kunnen kopen. Aan de andere kant stimuleren we de goede aansluiting tussen opleidingen en arbeidsmarkt.
Stimuleringsregelingen De ‘Innovatie Stimuleringregeling Overijssel 2004’ is bedoeld voor ondernemers met innovaties in producten, processen en markten. Het onderzoeks-, ontwikkelings- en investeringstraject wordt ondersteund. De regeling is een groot succes. Inmiddels zijn er voor meer dan 1 6 miljoen aan aanvragen ingediend. Het doel van de regeling is om te komen tot ongeveer 120 succesvolle innovaties en een directe en indirecte werkgelegenheidsgroei van ongeveer 1.000 banen. Op korte termijn zullen de eerste bedrijven hun resultaten bekendmaken.
De ‘Innovatie Impuls Overijssel’ is bedoeld voor de stimulering van technostarters, bevordering ICTtoepassingen en bevordering innovatievermogen. De totale omvang van de subsidieregeling bedraagt 1 6 miljoen. Binnen deze actielijnen lopen verschillende projecten met een totale waarde van 1 42 miljoen. De regeling ondersteunt diverse manifestaties gericht op toepassing van ICT en andere werkvelden, consortia van bedrijven en instellingen gericht op het ontwikkelen van innovatieve zorgproducten en een regeling voor technostaters om ze te helpen met de opstart van het bedrijf. ‘In actie voor werk’ ondersteunt projecten die samenwerking tussen bedrijven en kennisinstellingen bevorderen. Hierbij staat kennisoverdracht en kennistransfer centraal. Door het samenbrengen van kennisdragers en vragers ontstaan nieuwe innovatieve producten. Voorbeelden van samenwerkingsprojecten, clusters en netwerken zijn: • Innofood: netwerk van bedrijven in de voedingsindustrie, gericht op het uitwisselen van kennis en het zoeken naar innovaties in product, proces en markt; • VMO: een vereniging van maakindustriële bedrijven in metaal en kunststof met 175 leden; • ETT: netwerk van bedrijven rondom transport en logistiek; • MKB IJssel-Vecht: netwerkcluster van 100 MKBondernemingen in Zwolle en omstreken, met een duidelijke innovatiefocus; • SOM+: netwerk van verschillende MKB-bedrijven en kennisinstellingen die incidentele innovatieprojecten hebben doorlopen. Expertise uitwisselen en nieuwe contacten leggen staat centraal; • Kennispoort Zwolle: met de Kamer van Koophandel en de Hogeschool Windesheim ondersteuning bieden aan 6 potentiële bedrijvenclusters rondom onder andere zorg, juridische dienstverlening en onderwijs; • Kenniscentrum Logistiek: cluster gericht op innovatie in de logistieke branche; • Centrum Innovatie in de bouwkolom: samenwerking en innovatie in de gehele bouwkolom. Van projectontwikkelaar, architect, toeleverancier tot bouwbedrijf.
Innoveren doe je samen De provincie voert samen met organisaties het innovatiebeleid uit. Kennisinstellingen, andere provincies, Ontwikkelingsmaatschappij Oost NV en Syntens werken samen met bedrijven aan de innovatiekracht van onze regio. Doelen richten zich op het versterken van de regionale, maar ook nationale economische structuur.
Colofon Uitgave
Provincie Overijssel Contact
Voor meer informatie of een gesprek met gedeputeerde Carry Abbenhues kunt u contact opnemen met Joke Drost (secretariaat), telefoon 038 425 21 37 of René de Heer (beleidsinformatie), telefoon 038 425 20 46. Of surf voor meer informatie over de projecten naar: www.overijssel.nl www.triangle.nl www.technologyvalley.nl www.kennispark-twente.nl www.oostnv.nl www.syntens.nl www.ocg.nl www.kennispoort.nl www.bouwkolom.org
