Werkblad beschrijving interventie

Werkblad beschrijving interventie

www.drinktest.nl

Gebruik de handleiding bij dit werkblad www.nji.nl/jeugdinterventies/beschrijven of www.loketgezondleven.nl/kwaliteit-van-interventies/beoordeling

Contact NJi

Contact RIVM

Gert van den Berg [email protected] 030-2306873

Sandra van Dijk [email protected] 030-2748678

Interventienummer

Drinktest.nl

Achtergrondgegevens Ontwikkelaar / licentiehouder van de interventie Naam: Adres: Plaats: E-mail: Telefoon.: Fax: Website:

Mentalshare BV (in de persoon van Dhr. J. Grolleman) Da Costakade 45 3521 VS Utrecht [email protected] 030-2971198

www.drinktest.nl

Toelichting: De ontwikkelaar van de drinktest is het NIGZ. Mentalshare is licentiehouder.

Contactpersoon Vul hier de contactpersoon voor de interventie in, wanneer deze afwijkt van de ontwikkelaar of licentiehouder

Naam: Adres: Plaats: Utrecht E-mail: Telefoon: 0302971100

Fax:

Onderstaande in te vullen door Nederlands Jeugdinstituut /RIVM

Documentatie voor de erkenningscommissie De volgende documentatie wordt in viervoud toegestuurd aan de erkenningscommissie: Aangekruiste documenten worden na de beoordeling geretourneerd.

1. 2. 3. 4. 5.

Interventiebeschrijving

Deelcommissie Aankruisen welke deelcommissie de interventie zou moeten beoordelen.

Deelcommissie I. jeugdzorg, psychosociale en pedagogische preventie Deelcommissie II. jeugdgezondheidszorg, preventie en gezondheidsbevordering Deelcommissie III. ontwikkelingsstimulering, onderwijsgerelateerde hulpverlening en jeugdwelzijn Deelcommissie IV preventie en gezondheidsbevordering voor volwassenen en ouderen

Documentnummer

Werkblad beschrijving interventie juni 2009

2

Interventienummer

Drinktest.nl

Voor u begint Check met behulp van onderstaande lijst of u alle vereiste informatie op het werkblad kunt invullen. Als u één of meer vragen met nee moet beantwoorden, maakt uw interventie geen kans op erkenning door de erkenningscommissie. Uw interventie moet eerst verder ontwikkeld worden. Neem bij twijfel contact op met het Nederlands Jeugdinstituut of RIVM (zie voorblad). De vraagnummers in de checklist corresponderen met de onderdelen van de beschrijving op dit werkblad en met de erkenningscriteria. Op de websites van het Nederlands Jeugdinstituut en van RIVM vindt u een meer uitgebreide lijst van de criteria voor erkenning en een toelichting daarop.

Criteria voor erkenning op Niveau I: theoretisch goed onderbouwd Vraag 1

Is de aard, ernst, omvang of spreiding van het probleem of risico waar de interventie zich op richt duidelijk omschreven?

X Ja

Nee

Vraag 2

Zijn er concrete doelen, zo nodig onderscheiden in einddoelen en voorwaardelijke doelen?

X Ja

Nee

Vraag 3.1

Bevat de documentatie een definitie van de doelgroep met relevante kenmerken?

X Ja

Nee

Vraag 4.1

Bevat de methodiek een handleiding of protocol waarin de benodigde handelingen, de volgorde ervan, de duur van de interventie, de frequentie en intensiteit van de contacten en materialen zijn vastgelegd?

X Ja (nvt)

Nee

Vraag 4.2

Zijn de verschillende onderdelen van de interventie beschreven op het niveau van concrete activiteiten?

X Ja

Nee

Vraag 5

Is duidelijk wat de benodigde materialen, waaronder een Nederlandstalige handleiding of protocol, zijn en waar deze materialen verkrijgbaar zijn?

X Ja (nvt)

Nee

Vraag 6

Is een analyse gemaakt van met het probleem samenhangende factoren (oorzaken, directe en indirecte risico- en beschermingsfactoren)?

X Ja

Nee

Is er een theoretische onderbouwing gegeven waarin de doelgroep, de doelen en de methodiek (de werkzame factoren) verantwoord worden op basis van de probleemanalyse?

X Ja

Nee

Is duidelijk hoe de doelgroep, doelen en methodiek onderling op elkaar aansluiten?

X Ja

Nee

Vraag 8

Is de interventie overdraagbaar, bijvoorbeeld door een systeem van trainingen, begeleiding, registratie, licenties, een overdrachtsprotocol, website, helpdesk of eerdere ervaringen?

X Ja

Nee

Overige

Is bekend wie de ontwikkelaar, licentiehouder is en wie de uitvoerende en of ondersteunende organisaties zijn?

X Ja

Nee


3

Interventienummer

Drinktest.nl

Samenvatting Het is handig de samenvatting als laatste in te vullen. Gebruik voor de samenvatting als geheel maximaal 600 woorden.

Beschrijf hoofddoel(en) of meest karakteristieke (sub)doelen van de interventie.

Noem de doelgroep waarop de interventie direct gericht is.

Beschrijf de structuur en de inhoud van de interventie.

Geef aan of er een handleiding en ander materiaal is.

Doel Het doel van de online interventie drinktest is preventie van overmatig alcoholgebruik bij regelmatige drinkers en het doen verminderen van de alcoholinname bij overmatig alcoholgebruik, d.w.z. wekelijks teveel drinken en/of 'binge' drinken. Doelgroep De doelgroep waar drinktest zich op richt zijn volwassenen die regelmatig alcohol drinken of overmatig alcohol gebruiken, d.w.z. wekelijks teveel drinken en/of 'binge' drinken.

Aanpak De drinktest bestaat uit twee gedeelten. In het eerste deel is voor iedereen die regelmatig alcohol gebruikt. In dit deel wordt gevraagd naar o.a. wekelijkse alcoholinname, "binge" drinken en de intentie om het alcoholgebruik te verminderen. Gebaseerd op de antwoorden krijgt de deelnemer advies op maat over het eigen alcoholgebruik. Na het invullen van de tweede test, bedoeld voor overmatig alcoholgebruikers, krijgt de deelnemer individueel advies over hoe zijn of haar alcohol gebruik te doen verminderen in zijn of haar specifieke situatie. Materiaal Er is geen handleiding beschikbaar aangezien alle informatie on-line beschikbaar is via www.drinktest.nl.

Onderzoek Er zijn in Nederland twee RCT's gedaan naar de drinktest. In de 1e RCT werd de interventie vergeleken met een digitale voorlichtingsfolder. De effecten waren positief: een mindering van het aantal drinkdagen en een duidelijker intentie om het alcoholgebruik te minderen. Echter, deze resultaten waren alleen significant voor vrouwen. Na aanleiding van dit onderzoek is de drinktest meer op maat gemaakt waardoor het advies beter aansluit bij het geslacht. Deze aangepaste versie van de drinktest is onderzocht bij mannen m.b.v. een RCT. De effectiviteit van de drinktest bleek effectief na een maand; een grotere groep deelnemers aan de drinktest (individuele feedback) verminderden hun alcoholinname tot onder de grens van de richtlijn over alcoholgebruik ten opzichte van de controlegroep (alleen informatie). Na 6 maanden bleek dat nog een aanzienlijk percentage van zowel de interventiegroep als de controlegroep onder de grens van overmatig alcoholgebruik zaten. Het verschil tussen beide groepen bleek echter niet significant. Beschrijf concluderend de resultaten van Nederlands effectonderzoek, buitenlands effectonderzoek en procesevaluaties van de interventie in maximaal 200 woorden.


4

Interventienummer

Drinktest.nl

Meld als er geen onderzoek is: Er zijn geen studies voorhanden.


5

Interventienummer

Drinktest.nl

Beschrijving voor erkenning op niveau I: theoretisch goed onderbouwd

A. Interventiebeschrijving: probleem, doelgroep, doel, aanpak, materialen en uitvoering

1. Risico- of probleemomschrijving Geef aan wat het probleem of het risico is waarop de interventie zich richt. Beschrijf de aard, ernst, omvang en spreiding van het probleem, en de gevolgen bij niet ingrijpen. Als deze informatie er niet is, geef dat dan ook aan. Maximaal 400 woorden.

Overmatig alcoholgebruik komt relatief veel voor. Ongeveer 10% van de Nederlanders tussen 16-69 jaar voldoet aan de criteria voor probleemdrinken. (van Dijck en Knibbe 2005). Overmatige drinken (3 of meer glazen per dag voor mannen en 2 of meer glazen per dag voor vrouwen) deed in 2007 14,8% van de mannen en 11,5% van de vrouwen (POLS onderzoek). Het risico op gezondheidsschade door alcohol hangt af van het totale alcoholgebruik van de drinker, maar ook van het drinkpatroon dat iemand heeft. Het drinkpatroon houdt in hoeveel alcohol iemand per keer drinkt en hoe vaak. In het algemeen geldt:  

Hoe hoger de totale consumptie van alcohol, hoe groter het risico op schade. Hoe meer alcohol per keer wordt gedronken, des te ernstiger de schade (de aandoening of verwonding).

Alcoholgebruik heeft invloed op bijna alle organen in het lichaam en hangt samen met ongeveer zestig verschillende aandoeningen. Hieronder vallen

zowel chronische aandoeningen zoals levercirrose, kanker van slokdarm en maag alsook acute aandoeningen en verwondingen. Daarnaast is het ook geassocieerd met psychosociale problemen zoals verminderd sociaal welzijn en mogelijk het begin van een depressie (Anderson en Baumberg, 2006; WHO, 2004). Voor de meeste aandoeningen geldt: hoe meer alcohol gedronken wordt, des te groter het risico op die aandoening. Voor een aantal aandoeningen geldt dat vooral langdurig hoog alcoholgebruik bijdraagt aan een hoger risico. Overmatig drinken is niet alleen geassocieerd met meer kans op ziekte, het is ook geassocieerd met verhoogde kans op sterfte (Holman et al. 1996). Om bovenstaande reden alleen al is het belangrijk en zelfs noodzakelijk om overmatig alcoholgebruik te doen verminderen. Het klinkt aannemelijk dat hierdoor ook de kans op criminaliteit, huiselijk geweld en verkeersongelukken afnemen. Tevens zal het resulteren in het besparen van kosten in de gezondheidszorg en heeft het voordelen


6

Interventienummer

Drinktest.nl

voor de economie als mensen minder afwezig zijn op het werk en hun werk efficiënter doen (WHO, 2004; Smit et al. 2006). In een recent artikel van Smit en anderen (2011) heeft de auteur een rekenmodel ontwikkelt om de kosten-effectiviteit van interventies voor overmatig alcohol te bepalen. Het introduceren van e-health interventies blijkt kosten-effectief te zijn. Helaas is het niet makkelijk om overmatige drinkers te bereiken via face-to-face interventies. Online interventies voor alcoholproblemen bereikt doelgroepen die niet eerder werden bereikt met de reguliere hulpverlening. Daarmee levert online hulpverlening een belangrijke bijdrage aan het oplossen van een maatschappelijk probleem. Anonimiteit lijkt o.a. de sleutel tot dit succes. Problematisch drinken gaat nog steeds gepaard met gevoelens van schaamte en taboe. Online interventies die zijn ontwikkeld om alcoholgebruik te verlagen zijn bewezen uitvoerbaar voor deze groep en worden over het algemeen goed ontvangen (Bewick et al, 2008; Vernon, 2010).

2. Doel van de interventie Wat is het doel van de interventie? Beschrijf de einddoelen en eventuele sub- of voorwaardelijke doelen zo concreet mogelijk en bij voorkeur SMART (specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden).

Het doel van de online interventie www.drinktest.nl is tweeledig: 1) Preventie van overmatig alcoholgebruik 2) Verminderen van alcohol inname bij overmatig alcoholgebruik, d.w.z. wekelijks teveel drinken en/of 'binge' drinken. Subdoelen: 1) inzicht in attitude t.o.v. alcohol drinken 2) inzicht in de sociale normen t.a.v. drinkgedrag van doelgroep van gelijk geslacht en leeftijd 3) inzicht in eigen situationeel drinkgedrag 4) kennis over verantwoord alcoholgebruik 5) kennis over de voordelen van het minderen van (overmatig) alcoholgebruik 6) inzicht in eigen intentie om minder te gaan drinken

3. Doelgroep van de interventie

Wat is de einddoelgroep van de hier beschreven interventie? Noem ook een eventuele intermediaire doelgroep. Geef een zo precies mogelijke beschrijving van relevante kenmerken van de doelgroep waarop de interventie zich direct richt.

3.1 Voor wie is de interventie bedoeld? De drinktest (www.drinktest.nl) is bedoeld voor volwassenen, die regelmatig alcohol drinken en mensen die overmatig drinken en hun drinkgedrag willen analyseren. Op basis van de analyse wordt informatie en advies gegeven.

Onder overmatig drinken wordt verstaan 14 glazen of meer per week voor vrouwen en 21 glazen per week of meer voor mannen. Daarnaast valt het 'binge' drinken ook onder overmatig drinken, d.w.z. het drinken van ≥4 (bij vrouwen) of ≥6 (bij mannen) glazen alcoholhoudende drank bij één gelegenheid.


7

Interventienummer

Drinktest.nl

Er is veel overlap met de doelgroep van Minderdrinken.nl. Drinktest.nl heeft als doel het verstrekken van informatie en advies op maat. Het verschil met Minderdrinken.nl is dat Minderdrinken.nl ook materialen biedt om het alcoholgebruik vervolgens aan te pakken. Beide interventies sluiten op elkaar aan, althans voor een deel van de doelgroep. Doordat Drinktest.nl een korte, anonieme en laagdrempelige test is kan het een eerste stap zijn om mensen zover te krijgen om met hun alcoholgebruik in kaart te brengen en met problematisch alcoholgebruik aan de slag te gaan. Zo blijkt dat ongeveer 12% van de actieve deelnemers van Minderdrinken.nl toegeleid is via Drinktest.nl. Daarnaast zorgt Drinktest.nl voor meer verkeer naar de www.alcoholinfo.nl en Alcohol Infolijn van het Trimbos-instituut. Drinktest.nl wordt aangeboden door Mentalshare. Mentalshare zal met behulp van online marketing en het onderbrengen van de Drinktest.nl in zelfhulpwijzer.nl bijdragen aan de verdere verspreiding van de Drinktest.nl. Daarnaast zijn er ook folders en productpresentaties (voor bijvoorbeeld zorgverzekeraars) beschikbaar van de verschillende e-mental health programma's, waaronder Drinktest.nl Drinktest.nl richt zich niet op personen jonger dan 18 jaar. Vanwege de schadelijke invloed van alcohol op hersenen in ontwikkeling gelden voor de groep andere richtlijnen dan voor volwassenen. Jongeren vinden informatie en een drinktest voor hun leeftijdsgroep op watdrinkjij.nl. Naar deze interventie wordt ook verwezen op Drinktest.nl

3.2 Indicatie- en contra-indicatiecriteria Beschrijf indicatie- en contraindicatiecriteria indien van toepassing (indien van toepassing kunnen deze criteria vereist zijn voor erkenning; zie handleiding). Meld ook hoe de doelgroep wordt geselecteerd. Noem eventueel gebruikte selectieinstrumenten en vereiste scores.

Indicatie:  volwassenen die regelmatig drinken of overmatig drinken, d.w.z. wekelijks teveel drinken en/of 'binge' drinken. Contra-indicatie:  jongeren (< 18 jaar)  volwassen die zoveel drinken dat dit hun functioneren beïnvloedt. In de drinktest wordt de vragenlijst AUDIT (The Alcohol Use Disorders Identification Test) gebruikt. Indien blijkt dat het alcoholgebruik het functioneren van de deelnemer beïnvloedt wordt hij of zij doorverwezen naar www.minderdrinken.nl.

3.3 Toepassing bij migranten Geef aan of de interventie uitsluitend, mede of niet bedoeld is voor (specifieke) migrantengroepen en voor welke. Geef ook aan of er speciale aanpassingen of voorzieningen voor deze groepen zijn.

De interventie is niet speciaal ontwikkeld voor migrantengroepen.

Meld indien niet bekend of niet van toepassing: De interventie is niet speciaal ontwikkeld voor


8

Interventienummer

Drinktest.nl

migrantengroepen. Meld indien niet bekend of niet van toepassing: Het programma heeft geen speciale faciliteiten (zoals vertaalde schriftelijke instructies of tolken) om migrantengroepen in het bijzonder te kunnen bedienen.

4. Aanpak van de interventie Beschrijf de structuur en de opbouw van de interventie. Denk aan de gebruikelijke duur, indien van toepassing de frequentie en intensiteit van de contacten, de volgorde van de onderdelen, handelingen of stappen, en de setting waarin de interventie wordt uitgevoerd.

4.1 Opzet van de interventie Drinktest.nl is een anonieme online zelftest om drankgebruik in kaart te brengen. De geautomatiseerde en gepersonaliseerde feedback bevat op maat advies om beter om te gaan met alcohol. De drinktest is opgebouwd uit 2 delen. Deel 1 Voor wie: Het eerste gedeelte bestaat uit zes vragen en kan gedaan worden door iedereen die wel eens drinkt. Dit deel is bedoeld om het drankgebruik van de deelnemer in kaart te brengen en om te inventariseren of de deelnemer de intentie heeft om te minderen. Opzet: Er wordt in dit deel gevraagd naar het volgende: - favoriete alcoholhoudende drank - geslacht, leeftijd, woonsituatie - aanvullende informatie als zwangerschap, chronische ziekte en/of medicijngebruik -wekelijkse alcoholinname -aantal keren dat ze overmatig alcohol hebben gebruikt, d.w.z. 'binge drinken' (4 standaardglazen of meer voor vrouwen en 6 standaardglazen of meer voor mannen) -of de deelnemer vindt dat hij of zij teveel drinkt -of de deelnemer denkt meer, evenveel of minder te drinken dan leeftijdsgenoten -intenties om het alcoholgebruik (in de toekomst) te verminderen Uitkomst: Gebaseerd op deze informatie ontvangt de deelnemer het eerste advies over mogelijke consequenties van het drinkgedrag. Deze feedback bevat ook een normatieve component waar deelnemers hun alcoholgebruik kunnen vergelijken met de richtlijn voor verantwoord alcholgebruik en met mensen van dezelfde leeftijd en geslacht. Voor deelnemers die verantwoord alcoholgebruik laten zien en die niet de intentie te hebben minder te drinken houdt de test hier op. De rest krijgt de mogelijkheid om verder te gaan met deel 2. Overigens heb je als deelnemer niet het gevoel dat er een deel 1 en een deel 2 is, deze 2 delen lopen natuurlijk in elkaar over. Deel 2: Voor wie: Het tweede gedeelte is bedoeld voor deelnemers met overmatig alcoholgebruik of deelnemers met verantwoord alcoholgebruik die wel hebben aangegeven dat ze minder willen drinken of al bezig zijn te minderen Opzet: In dit deel worden vragen gesteld over hun drinkmomenten, drinkpatronen, eigen-effectiviteit en intentie om alcoholgebruik te verminderen. Met name het antwoord op de vraag naar de intentie om te stoppen die in


9

Interventienummer

Drinktest.nl

deel 1 gesteld wordt speelt een grote rol in het bepalen van de vervolgvragen. Deelnemers moeten hier een van de onderstaande uitspraken kiezen: 1. Ik ben niet van plan minder te gaan drinken 2. Ik ban van plan om binnen een jaar minder te gaan drinken 3. Ik ben van plan om binnen een maand minder te gaan drinken 4. Ik ben op dit moment bezig mijn alcoholgebruik te minderen 5. Ik heb meer dan een half jaar geleden mijn alcoholgebruik verminderd Deelnemers die antwoord 1 of 2 kiezen krijgen vooral vragen waaruit de voor- en nadelen van alcoholgebruik op een rijtje gezet worden. Dit rijtje helpt de deelnemer na te denken over zijn drankgebruik en de voor- en nadelen ervan. Deelnemers die antwoord 3 of 4 kiezen krijgen vragen waardoor ze inzicht krijgen in hun drinkpatronen en –momenten. Zodat ze moeilijke situaties kunnen identificeren. Deelnemers die antwoord 5 kiezen krijgen vragen aan de hand waarvan ze moeilijke momenten kunnen herkennen en tips om deze te pareren om zo de kans op een terugval te vermijden. Uitkomst: De deelnemer krijgt, gebaseerd op zijn of haar antwoorden uitleg wat verantwoord alcoholgebruik is en een individueel advies hoe alcoholgebruik te verminderen in zijn of haar specifieke situatie. Het advies bestaat uit de volgende onderdelen:  effecten van alcohol; wat zijn de voor- en nadelen van alcoholgebruik voor de deelnemer? Door deze op een rijtje te zetten wordt de deelnemer geholpen hier over na te denken en de beslissing te nemen al dan niet iets aan zijn alcoholgebruik te doen  moeilijke situaties; in welke situaties vindt de deelnemer het verleidelijk om alcohol te drinken. Wat zijn moeilijke momenten? Wat zijn vaste gewoontes, in welke sociale situaties is iemand geneigd om te drinken. De deelnemer krijgt inzicht in deze situaties en ontvangt tips om deze te doorstaan.  Minder drinken: de deelnemer leert aan de hand van een stappenplan hoe hij zijn alcoholgebruik te verminderen  Op de website www.drinktest.nl worden links aangeboden indien de deelnemer meer informatie wil. Het gaat om de volgende links: Mogelijkheden tot (zelf)hulp  www.alcoholinfo.nl  www.minderdrinken.nl  www.alcoholdebaas.nl Testen (voor jongeren)  www.watdrinkjij.nl Websites over alcohol en drinkgedrag  www.alcoholinfo.nl  www.drankjewel.nl  www.uwkindenalcohol.nl  www.alcoholenopvoeding.nl

Duur van de interventie: De duur van de interventie is afhankelijk van de antwoorden die de deelnemer geeft, het is een intelligente vragenlijst, deelnemers krijgen die vragen die voor hen relevant zijn. Zo krijgt een man geen vragen over wel of niet zwanger zijn. Het duurt gemiddeld 10-15 minuten om de vragen te beantwoorden. Hoeveel tijd de deelnemer besteed aan het doorlezen van het advies is persoonlijk, dit hangt ook weer af van de antwoorden op de vragen en Werkblad beschrijving interventie juni 2009

10

Interventienummer

Drinktest.nl

er zullen deelnemers zijn die het meerdere malen doorlezen gedurende een langere periode. Het is mogelijk om het advies uit te printen en/of naar jezelf te mailen. Wat gebeurt er concreet bij de uitvoering? Beschrijf hoe de onderdelen van de interventie worden ingevuld of uitgevoerd, zo nodig met enkele typerende voorbeelden.

4.2 Inhoud van de interventie (zie bijlage A) Deel 1, waarbij het drankgebruik en de intentie om te stoppen in kaart wordt gebracht is hierboven uitgebreid beschreven. Zie sheet 2 van bijlage A voor een voorbeeld van de feedback die een deelnemer ontvangt naar aanleiding van deel 1. Deel 2 bestaat uit een aantal onderdelen:  Effecten van alcohol; Dit onderdeel wordt aangeboden aan deelnemers die teveel drinken maar niet de intentie hebben om in de nabije toekomst te minderen. In dit onderdeel krijgt de deelnemer vragen over de effecten die alcohol op hem heeft (zie sheet 3 in bijlage A). Vervolgens krijgt de deelnemer informatie over de effecten van alcohol, zowel op fysiek als emotioneel vlak (zie sheets 4 en 5 van bijlage A). Vervolgens krijgt de deelnemer het advies om de voor- en nadelen tegen elkaar af te wegen (sheet 6 van bijlage A). Als de deelnemer wil kan hij stoppen of doorgaan met de andere onderdelen van de Drinktest.nl  Minder drinken; De deelnemer die aangeeft op korte termijn te willen minderen of die al geminderd is moet aangeven hoe moeilijk of makkelijk hij het vindt om minder te drinken. Naar aanleiding van deze vraag krijgt hij advies hoe hij kan beginnen met minderen (zie sheet 7 van bijlage A)  Moeilijke situaties; De deelnemer die aangeeft op korte termijn te willen stoppen of die al geminderd is begint met het onderdeel moeilijke situaties. Hier krijgt hij vragen die inzicht geven in welke situaties het voor hem verleidelijk is om te drinken (zie sheet 8 van bijlage A). Vervolgens krijgt de deelnemer tips en advies hoe om te gaan met situaties die voor hem moeilijk zijn (zie sheets 9, 10, 11 van bijlage A).

5. Materialen en links Welke materialen zijn er en waar zijn deze verkrijgbaar? Noem ten minste de Nederlandse handleiding. Noem ook eventuele links naar relevante websites, rapporten of andere relevante bestanden. Vermeld eventueel ook of er aparte materialen zijn voor migranten en zo ja welke.

Het materiaal is alleen beschikbaar via internet. Er zijn geen hard-copy handleidingen of testen beschikbaar. Drinktest.nl wordt aangeboden door Mentalshare. Op hun website www.mentalshare.nl vinden deelnemers de zelfhulpwijzer.nl, dit is een online test die, in het geval van psychische problemen of problematisch middelengebruik, adviseert om Drinktest.nl of een ander e-mental health programma te gaan volgen. Daarnaast zijn er ook folders en productpresentaties (voor bijvoorbeeld zorgverzekeraars) beschikbaar van de verschillende e-mental health programma's, waaronder Drinktest.nl.


11

Interventienummer

Drinktest.nl

B. Onderbouwing van de interventie

6. Verantwoording: doelgroep, doelen en aanpak Geef aan hoe probleemanalyse, doel, doelgroep en methodiek op elkaar aansluiten. In uw betoog moet antwoord gegeven zijn op de volgende vragen (zie ook de handleiding bij dit werkblad): Probleemanalyse Wat zijn de factoren (determinanten) die het probleem beïnvloeden? Onderbouw dit met theorieën en/of onderzoeksliteratuur, een redenering (ratio) of een visie. Als u hiervoor gebruik maakt van een algemene theorie over gedragsverandering, maak dan aannemelijk dat deze van toepassing is op het probleem. Geef aan hoe deze factoren met elkaar samenhangen. Noem oorzakelijke, risico-, instandhoudende, verzachtende en /of beschermende factoren. Beïnvloedbare factoren Welke factoren zijn beïnvloedbaar? Laat dit alles zien met theorie/ studies of voorbeelden. Op welke veranderbare factoren richt de interventie zich? Verbinding probleemanalyse, doel, doelgroep en aanpak Kan het doel met de gekozen aanpak worden bereikt? Maak dit aannemelijk aan de hand van studies en /of ervaringen. Laat zien dat de doelgroep aansluit bij de probleemanalyse. Werkzame factoren /mechanismen Wat zijn de werkzame factoren /mechanismen? Welke elementen mogen bij aanpassing van de interventie niet ontbreken? Verantwoording Voor de verantwoording kan gebruik worden gemaakt van Nederlands en /of internationaal onderzoek naar de theorie achter de interventie, naar

Probleemanalyse Overmatig alcoholgebruik komt veel voor. In Nederland komt problematisch drinkgedrag voor bij ongeveer 10% van de bevolking. Risicofactoren Overmatig alcoholgebruik komt veel voor. In Nederland komt problematisch drinkgedrag voor bij ongeveer 10% van de bevolking. Het ontstaan en voortbestaan van problematisch alcoholgebruik wordt bepaald door een interactie van omgevings- en persoonsgebonden factoren (Babor, Caetano, Casswell, Edwards, Gisbrecht, Graham e.a., 2003, Anderson & Baumberg, 2006). Omgevingsfactoren zijn o.a. de betaalbaarheid van alcohol en de verkrijgbaarheid ervan, factoren die vallen onder het alcohol preventie beleid. Bij persoonsgebonden risicofactoren gaat het om factoren zoals erfelijkheid (Anderson et al., 2006 ), geslacht (Swift, 2003), persoonlijkheid en aangeleerd gedrag (van de Brink, 1999). Beïnvloedbare factoren Drinktest.nl richt zich op psychische en gedragsmatige aspecten die overmatig alcoholgebruik in stand houden. Namelijk het gebrek aan: 1) inzicht in attitude t.o.v. alcohol drinken 2) inzicht in de sociale normen t.a.v. drinkgedrag van doelgroep van gelijk geslacht en leeftijd 3) inzicht in eigen situationeel drinkgedrag 4) kennis over verantwoord alcoholgebruik 5) kennis over de voordelen van het minderen van (overmatig) alcoholgebruik 6) inzicht in eigen intentie om minder te gaan drinken De interventie is erop gericht bovenstaande determinanten te beïnvloeden bij de gebruiker Determinantenanalyse Drinktest.nl bevat elementen die alle genoemde determinanten aanpreken, (zie onderdeel 4, aanpak van de interventie). We weten uit onderzoek (zie onderdeel D. effectiviteit) dat Drinktest.nl het gedrag van de deelnemers beïnvloedt, we weten alleen niet welke determinanten daar verantwoordelijk voor zijn. In het onderzoek is ervoor gekozen te kijken naar de einddoelen en niet naar het effect op de subdoelen. Hieronder beschrijven wordt beschreven op welke modellen en behandelvormen Drinktest.nl is gebaseerd. Verbinding probleemanalyse, doel, doelgroep en aanpak Drinktest.nl is te typeren als een eenmalige zelf-hulp interventie gebaseerd op motivationele en cognitief gedragstherapeutische principes (Hester, 1995; Miller & Rollnick, 1991; Schippers & De Jonge, 2002; Van Emst, 1997). Uit verschillende reviews van studies komt naar voren dat dit effectieve elementen zijn bij het verminderen van het alcoholgebruik (Apodaca & Miller, 2003; Hettema, Steele & Miller, 2005; Magill & Ray, 2009; Miller & Wil-


12

Interventienummer onderdelen van de interventie en /of naar soortgelijke interventies, en van onderzoek naar buitenlandse versies van de interventie.

Drinktest.nl

bourne, 2002; Moyer, et al., 2002; Walters,2000). Daarnaast is de interventie gebaseerd op bestaande algemene modellen van gedragsveranderingen. De interventie wordt op-maat en online aangeboden. 1. Gedragsverandering door middel van normatieve feedback De grondgedachte van normatieve feedback is dat vergelijkingen met de algemene bevolking of met een objectieve standaard, zoals een aanbeveling, leiden tot een bewustwording over het eigen risicogedrag, waardoor men gemotiveerd wordt om het eigen gedrag aan te passen (Brug, Van Assema en Lechner, 2007). Over het algemeen blijkt dat mensen hun eigen alcohol gebruik onderschatten en het gebruik van anderen overschatten. Uit onderzoek blijkt dat als het onderdeel normatieve feedback is opgenomen in een korte interventie dit ondersteunend is om alcoholgebruik te verminderen (Bewick, 2008; Chan, 2007). De technologische vooruitgang laat nu toe om persoonlijke feedback te geven via mail, computer en internet (Riper e.a., 2009).

2. Transtheoretische model van gedragsverandering Als uitgangspunt voor het alcoholadvies op maat diende het besluitvormingsmodel van Prochaska. Dit is een theoretisch model waarin gedragsverandering niet in een stap plaatsvindt, maar via een aantal stadia (Prochaska 1992). In het eerste stadium, de 'precontemplatiefase' zijn mensen nog niet bewust van het feit dat ze risicovol gedrag vertonen. In het vijfde en laatste stadium 'gedragsbehoud' gaat het erom dat mensen hun nieuwe en gezonde levensstijl blijven volhouden. In het eerste gedeelte van de interventie drinktest wordt iemands 'motivational stadium' vastgesteld. De deelnemer geeft aan welke stelling op hem van toepassing is zoals bv. 'ik ben van plan om binnen een maand minder alcohol te gaan drinken'. Het advies wordt vervolgens aangepast op het vastgestelde stadium van motivatie om het drinkgedrag aan te passen. Het advies houdt ook rekening met geslacht,alcoholgebruik, leefsituatie en met de attitudes en verwachtingen van de 'eigen effectiviteit'. 3. Theory of planned behaviour Deze theorie (Ajzen, 1991) geeft aan dat gedrag het beste verklaart kan worden door de intentie die een persoon heeft om het gedrag ook daadwerkelijk te doen. De intentie wordt op zijn beurt weer bepaald door drie factoren (zie figuur hieronder): 1.De attitude t.o.v. het gedrag: de verwachting dat het gedrag tot gewenste uitkomsten leidt. 2. Subjectieve norm: wat men denkt dat anderen (partner, familie, vrienden etc) ervan vinden dat je het gedrag uitvoert en de neiging daaraan te conformeren. 3. De veronderstellingen dat het gedrag haalbaar is: de verwachting dat men het (nieuwe) gedrag effectief kan uitvoeren. De drie bovenstaande theorieën komen terug in de drinktest. In het 1e gedeelte van de drinktest wordt aan de deelnemers gevraagd naar hun wekelijkse alcoholconsumptie. In het individuele advies krijgt de deelnemer feedback terug over zijn of haar eigen alcoholconsumptie t.o.v. de huidige richtlijn over alcoholconsumptie en wordt weergegeven wat de alcoholconsumptie is van andere mannen (of vrouwen) in dezelfde leeftijdscategorie. We zien dat hier dus dat de effectieve theorie van normatieve feedback terugkomt in de interventie. In het individuele advies van de deelnemer wordt rekeninggehouden in wel-


13

Interventienummer

Drinktest.nl

ke fase van gedragsverandering (Prochaska, 1992) hij of zij bevindt. Als bv. de deelnemer in de eerste fase zit (' Ik ben niet van plan minder alcohol te gaan drinken') maar wel teveel alcohol drinkt zal in het advies geen tips worden gegeven om minder alcohol te gaan drinken. De deelnemer wordt dan gewezen op blijvende gezondheidsschade en andere problemen is bij het alcoholgebruik. En hij of zij wordt uitgenodigd om na te denken wat de voordelen van het alcoholgebruik zijn en of die echt opwegen tegen de nadelen? De deelnemer wordt dan doorverwezen naar het tweede gedeelte van de test. In de theorie van 'planned behaviour' staat de intentie om het gedrag te veranderen centraal. Dit wordt beïnvloedt door 3 gedragsdeterminanten, attitude, subjectieve normen en zelf controle. In het tweede gedeelte van de test wordt gevraagd naar de attitude t.o.v. alcohol zoals met alcohol is het gezelliger en met alcohol kan ik beter omgaan met problemen. Ten aanzien van de subjectieve normen wordt gevraagd naar of de deelnemer vindt dat hij of zij meer/gelijk of minder drinkt dan personen van gelijke leeftijd en geslacht. De derde determinant, zelf controle of eigen-effectiviteit, gaat over het feit dat iemand het nieuwe gedrag kan uitvoeren. In de drinktest wordt bv. gevraagd of het moeilijk vindt om minder te gaan drinken. Indien iemand dit aangeeft wordt hem of haar tips gegeven hoe iemand dit kan aanpakken (dagboek bijhouden over hoeveelheid en situatie) indien degene ook bereidt is om zijn gedrag te willen veranderen (fase van gedragsverandering). 4. Cognitieve gedragstherapie Cognitief gedragstherapeutische technieken zijn erop gericht om een probleem aan te pakken via het aanleren van meer functionele gedachten- en gedragspatronen. Daarnaast omvat het ook het stellen van doelen met eventuele subdoelen voor het bereiken van het gewenste resultaat. Cognitieve gedragstherapeutische technieken in Drinktest.nl zijn:  Advies hoe een plan te maken om te minderen, waarbij de deelnemer een doel moet stellen en afspraken met zichzelf moet maken.  Advies om het alcoholgebruik bij te houden in een dagboek  Het identificeren van risicosituaties (moeilijke momenten, vaste gewoontes, sociale situaties) waarbij kan worden bedacht hoe deze situaties het best het hoofd kunnen worden geboden  Het verschaffen van inzicht in de eigen attitudes en cognities ten aanzien van alcoholgebruik en het verschaffen van kennis op basis waarvan de deelnemer zijn cognities aan kan passen.

5. Motivationele technieken Motivationele technieken worden in Drinktest.nl voor verschillende doelen gebruikt: 1) om de deelnemer zelf tot inzichten te laten komen en 2) om het minderen van het alcoholgebruik vol te houden. De inzichtgevende motiverende elementen zijn:  De vragenlijst die het alcoholgebruik van de deelnemer in kaart brengt. Hierbij wordt het eigen alcohol gebruik vergeleken met de aanbevolen richtlijn voor verantwoord alcoholgebruik. Dit wordt visueel in beeld gebracht. Hierbij wordt het alcoholgebruik ook vergeleken met leeftijdsgenoten van hetzelfde geslacht  Het afwegen van de persoonlijke voor- en nadelen van het alcoholgebruik  Het op basis van verkregen inzichten voor zichzelf bepalen of de deelnemer daadwerkelijk wil veranderen en op welke termijn


14

Interventienummer

Drinktest.nl

 

Inzicht in verleidelijke situaties Tips om het minderen vol te houden

6. Op-maat In traditionele vormen van voorlichting wordt over het algemeen een 'one size fits all' benadering gehanteerd. Deze interventies gaan uit van gemiddelde gedragsdeterminanten welke voor de hele beoogde doelgroep gelden. Bij de drinktest wordt er voorlichting op maat aangeboden. De deelnemers krijgen een persoonlijk informatiepakket aangeboden afgestemd op individuele redenen en motieven die mensen hebben om bepaald gedrag al dan niet te vertonen bij specifieke moeilijkheden. Het gaat dus om individuele gedragsdeterminanten. Persoonlijke feedback wordt verondersteld dat het meer effectief is dan het geven van algemene informatie omdat de informatie door de gebruiker meer persoonlijk wordt ervaren en om deze reden besteedt de ontvanger meer aandacht aan de boodschap die wordt gegeven (Kreuter 2000). 7. Online De nadelige gevolgen van overmatig alcoholgebruik zijn veelvuldig; meer kans op ziektes gerelateerd aan alcoholgebruik zoals levercirrose en slokdarm- en maagkanker; verhoogde mortaliteit; criminaliteit; huiselijk geweld en verkeersongelukken. Het is belangrijk om deze groep te informeren over de consequenties van hun drinkgedrag. In de praktijk blijkt het lastig om deze groep te bereiken met face-to-face interventies. Enerzijds omdat er te weinig professionele hulpverleners om deze interventies toe te passen, zelfs in rijke landen. Bovendien zijn alcoholisten niet bereidt om hun drinkgedrag te bespreken (Moyer, 2004). Het gevolg hiervan is dat zo'n 80% van overmatige drinkers geen professionele behandeling krijgt (Andrews, 2004). Het aanbieden van online interventies zou een oplossing kunnen zijn voor dit probleem. Online interventies die zijn ontworpen om alcohol consumptie te reduceren zijn bewezen uitvoerbare instrumenten om zware drinkers te bereiken(Bewick, 2008; Vernon, 2010). Mensen kunnen zelf bepalen wanneer en waar ze zich willen bezighouden met de interventie. Bovendien vraagt het geen tijd van therapeuten. De evidentie van de effectiviteit van onlineinterventies bouwt zich langzaam op in de laatste jaren. De resultaten zijn veelbelovend (Bewick, 2008; Riper, 2008). Zo, laat een recente meta-analyse van Carey et al. (2009) zien dat computer gestuurde interventies een significante verbetering zien in zowel de hoeveelheid alcoholconsumptie alsook de frequentie van alcoholgebruik. Daarnaast blijkt uit dit onderzoek dat online interventies de voorkeur kregen boven geen interventie en dat het effect vergelijkbaar is met alternatieve alcoholgerelateerde interventies.

7. Samenvatting onderbouwing Beschrijf in één tot drie zinnen het verband tussen probleem, doelgroep, doel en methode.

De nadelige gevolgen van overmatig alcoholgebruik zijn talrijk; meer kans op alcoholgerelateerde ziektes zoals maag en slokdarmkanker, meer criminaliteit, huiselijk geweld en verkeersongelukken. De online interventie drinktest geeft de deelnemer persoonlijk, op maat, advies over het verminderen van zijn of haar (overmatig) alcoholgebruik.


15

Interventienummer

Drinktest.nl

C. Overdraagbaarheid

8. Randvoorwaarden voor uitvoering en kwaliteitsbewaking 8.1 Eisen ten aanzien van opleiding Welke eisen zijn er ten aanzien van opleiding, training, certificering, licenties en/of supervisie van de uitvoerend werkers? Beschrijf deze randvoorwaarden voor de toepassing.

Er zijn geen specifieke eisen voor de uitvoering en begeleiding van de uitvoerend werkers.

Meld indien van toepassing: Er zijn geen specifieke eisen voor de uitvoering en begeleiding van de uitvoerend werkers.

8.2 Eisen ten aanzien van overdracht en implementatie Is er voor de overdracht van de interventie een handleiding of protocol? Zijn er eerdere ervaringen waaruit blijkt dat de interventie overdraagbaar is?

Er is geen handleiding of protocol voor overdracht of implementatie.

Meld indien van toepassing: Er is geen handleiding of protocol voor overdracht of implementatie.

8.3 Eisen ten aanzien van kwaliteitsbewaking Hoe wordt de kwaliteit van de interventie beoordeeld en bewaakt? Denk bijvoorbeeld aan registratie van activiteiten en resultaten.

De wijze van kwaliteitsbewaking wordt bepaald door de uitvoerder.

Meld indien niet bekend of niet van toepassing: De wijze van kwaliteitsbewaking wordt bepaald door de uitvoerder.

8.4 Kosten van de interventie Wat zijn de kosten van de uitvoering? Noem zo mogelijk kosten van licentie, materiaal, trainingen, kwaliteitsbewaking, Vermeld het jaartal waarvoor de prijzen gelden. Noem ook de tijdinvestering van betrokken professionals (uitvoering en coördinatie).

Deelname aan Drinktest.nl is gratis..

Meld indien van toepassing: Er zijn bij deze interventie geen gegevens bekend over de kosten en /of de tijdsinvestering van professionals.


16

Interventienummer

Drinktest.nl

9. Onderzoek naar de uitvoering van de interventie Is er onderzoek gedaan naar de uitvoering van de interventie? Beschrijf doel, type onderzoek (bijvoorbeeld procesevaluatie, behoefteanalyse, nul-meting, haalbaarheidonderzoek, tevredenheidmeting etc.), methode en relevante uitkomsten.

Een dergelijk onderzoek is niet uitgevoerd. Gebruikersstatistieken laten zien dat Drinktest.nl van 1 januari 2012 tot 1 september 2012 32.256 deelnemers had. Hiervan hebben 520 deelnemers de uitslag geprint en 694 de uitslag verstuurd via de mail.

Geef aan wat het bereik is, de succes- en faalfactoren en waardering door de doelgroep. Geef ook aan hoe de interventie, indien noodzakelijk, wordt aangepast. Meld indien van toepassing: Er is geen onderzoek gedaan naar de uitvoering van de interventie.


17

Interventienummer

Drinktest.nl

Voor u verder gaat Check met behulp van onderstaande lijst of u de vereiste informatie op het werkblad kunt invullen. De vraagnummers corresponderen met de desbetreffende onderdelen van de beschrijving op dit werkblad en met de criteria voor erkenning op Niveau II en III. Op de sites van het Nederlands Jeugdinstituut en van RIVM kunt u een meer uitgebreide lijst van de criteria voor erkenning en een toelichting daarop vinden. Neem bij twijfel contact op met het Nederlands Jeugdinstituut of RIVM (zie voorblad).

Criteria voor erkenning op Niveau II-III: waarschijnlijk of bewezen effectief Vraag 10.1 Is de interventie via Nederlandse studies met een matige tot sterke beX Ja wijskracht onderzocht en maken deze studies het aannemelijk dat de interventie de gestelde doelen bij de doelgroep daadwerkelijk bereikt? (Voor een overzicht van de bewijskracht van onderzoek, zie de handleiding bij dit werkblad.) Vraag 11

Is er onderzoek naar buitenlandse versies van de interventies

Ja

Nee

X Nee

LET OP Indien vraag 10 met ja beantwoord wordt, vul dan ook Bijlage 1 in: Beschrijving kenmerken en resultaten onderzoek. Indien vraag 10 en 11 met nee beantwoord moeten worden, komt uw interventie niet in aanmerking voor een beoordeling op niveau II of III. Vul in dat geval paragraaf 10.1 en 11 op de gevraagde manier in en ga verder met paragraaf 12 onder Overige informatie. Vergeet niet het logboek in te vullen aan het einde van dit werkblad.


18

Interventienummer

Drinktest.nl

Beschrijving voor erkenning op niveau II-III: waarschijnlijk of bewezen effectief D. Effectiviteit

10. Nederlandse effectstudies 10.1 Directe studies naar de effectiviteit van de interventie in Nederland Wat zijn de kenmerken en uitkomsten van onderzoek naar het effect van de interventie in Nederland? Noem per studie auteur(s) en publicatiejaar, onderzochte (primaire) doelen van de interventie, onderzoeksgroep, onderzoeksdesign en resultaten. Vermeld effectgroottes d of ES, of de gegevens om deze te berekenen (zie de handleiding bij dit werkblad). Beschrijf ook de kenmerken en resultaten van reviews en metaanalyses over de effectiviteit van de interventie in Nederland. Meld indien van toepassing: Er is geen Nederlands onderzoek naar de effectiviteit van de interventie.

De drinktest is in een twee RCT's onderzocht, waarbij de interventie werd vergeleken met en digitale voorlichtingsfolder. Studie 1 Annemarie Huiberts; Brigitte Boon, 2006 In deze trial deden in totaal 191 deelnemers mee. In de interventiegroep zaten 102 deelnemers en in de controlegroep 89 deelnemers. Het percentage overmatige drinkers (drinkt meer dan de richtlijn) daalde na 9 maanden 9% meer in de drinktestgroep dan in de vergelijkingsgroep. Het risico om de risicostatus te behouden was 0,7 voor de interventiegroep en 0,79 voor de controlegroep. Het risicoverschil (RV) is dus 9%, en het relatieve risico (RR) is 0,89 (BI 0,75-1,05). Het verschil, voor mannen en vrouwen, is echter niet significant. Echter, bij de groep vrouwen nam de risicostatus wel significant af, RV is 0,20 en RR 0,76 (0,59-0,99). Dit effect is ook klinisch relevant aangezien het hierbij gaat om grote aantallen vrouwen: in 2003 namen 24.625 vrouwen actief deel aan de drinktest. Hiervan ging 20% hun drankgebruik zo aanpassen dat ze onder de normatieve grens voor verstandig drinken kwamen. Dat zijn 5000 vrouwen die baat hebben gehad van de interventie. Deze trial is nooit gepubliceerd, maar de data ervan wel geanalyseerd en zijn verwerkt in het Volksgezondheid Toekomstverkenning (VTV) themarapport van het RIVM (2006). Het betrof een gecontroleerd en gerandomiseerd design, met een voormeting, nameting, en follow-up van 9 maanden. Er deden 191 mensen mee aan de studie. Studie 2 Brigitte Boon; Anneke Risselada; Annemarie Huiberts; Heleen Riper; Filip Smit, 2011. In deze gerandomiseerde gecontroleerde studie werden 450 mannen met overmatig alcoholgebruik (20 glazen of meer per week) of ‘binge drinkers’ (minimaal 1 keer per week 5 glazen per keer) gerandomiseerd naar de interventiegroep of de controlegroep. De interventie bestond uit een persoonlijke feedback over het alcoholgebruik door middel van Drinktest.nl. De controlegroep kreeg alleen algemene informatie over alcoholgebruik. De deelnemers voor de studie zijn geselecteerd uit 25.000 huishoudens. Het doel van deze studie was om de effectiviteit aan te tonen van deze persoonlijke internetfeedback interventie bij mannen met overmatig alcoholgebruik. Resultaten:


19

Interventienummer

Drinktest.nl

Intention-to-threat-analysis laat zien dat in de experimentele groep 42% van de deelnemers met succes hun alcoholinname verminderden tot onder de drempel van de Nederlandse richtlijn voor risicovol alcoholgebruik, 1 maand na de interventie. In de controlegroep was dit 31%. De odds ratio is 1,7 en het aantal mensen dat nodig is om te behandelen is 8,6 (NNT). Deze bevindingen zijn significant (X2 = 6,67, P=0,01). Na 6 maanden is opnieuw gemeten. Het percentages succesvolle deelnemers (onder de drempel van de richtlijn) was 46% voor de interventiegroep en 37% voor de controlegroep (OR= 1.4, NNT =11.9). Dit verschil is echter niet significant (X2 = 3,25, P=0,07). Studie 3 Heleen Riper; Viola Spek; Brigitte Boon; Barbara Conijn; Jeannet Kramer;Katherina Martin-Abello, Filip Smit Jaar: 2011 Onderzoekstype: meta-analyse In deze studie zijn 9 RCT's (waaronde de drinktest), allen met een controlegroep uitgevoerd in westerse landen, geanalyseerd in het effect op het verminderen van alcoholconsumptie d.m.v. een meta-analyse. De geincludeerde studies betroffen allen studies waarbij online zelfhulp interventies voor volwassenen met problematisch alcoholgebruik werden onderzocht. Van de 9 geincludeerde studies waren er 5 die net als de Drinktest.nl eenmalig gepersonalieerde en normatieve feedback gaven, de ander 4 betroffen uitgebreidere zelfhulp interventies, zoals Minderdrinken.nl. Studie 1 en 2 zoals hierboven beschreven maken ook onderdeel uit van deze 9 geincludeerde studies. Er werd een middelmatig overall effect size gevonden (g = 0.44, 95% CI 0.17-0.71) voor de 9 studies. Deze studies vergeleken interventies zonder face-to face contact met controlegroepen. Het middelgrote effect werd gehandhaafd (g = 0.39; 95% CI 0.23-0.57, random effect model) na uitsluiting van twee uitschieters. Type van controlegroep, locatie van de behandeling, type van gehanteerde analyse, en de grootte van steekproef had geen differentieel effect op het resultaat van de behandeling. Er werd een significant verschil (P = 0,04) gevonden tussen single-sessie gepersonaliseerde normatieve feedback interventies (g = 0.27, 95% CI 0.11-0,43) en meer uitgebreide e-health zelfhulp interventies (g = 0.61, 95% CI 0,33-0.90). De onderzoekers concluderen dat e-health zelfhulp interventies, dus zonder professioneel contact, effectief zijn in het terug dringen van problematisch drinken bij volwassenen in westerse landen. Studie 4 Filip Smit; Joran Lokkerbol; Heleen Riper; Maria Cristina Majo; Brigitte Boon; Matthijs Blankers. Jaar: 2011 Onderzoekstype: kosten-effectiviteits studie In deze studie heeft de auteur een rekenmodel (ALCMOD) ontwikkelt om de kosten-effectiviteit van interventies voor overmatig alcohol te bepalen. Dit model beoordeelt op korte termijn (twaalf maanden) de kosteneffectiviteit in termen van vermindering van de ziektelast (DALY's) en de impact op de begroting in de gezondheidszorg. De invoering van nieuwe e-Health technologieën, waaronder Drinktest.nl, zou de kosteneffectiviteit van de Nederlandse gezondheidszorg systeem aanzienlijk verhogen voor overmatig alcohol gebruik: iedere euro die wordt besteed onder het huidige systeem hieraan geeft als resultaat een waarde van €1.08, d.w.z. 8 eurocent extra, terwijl het nieuwe gezondheidszorg systeem een veel beter rendement geeft op investeringen. Elke bestede euro genereert €1.62 in de gezondheid-gerelateerde waarde. De onderzoekers suggereren


20

Interventienummer

Drinktest.nl

dat op basis van de best beschikbare gegevens de invoering van nieuwe eHealth technologieën de Nederlandse gezondheidszorg rendabeler zou maken. 10.2 Samenvatting Nederlandse effectstudies Vat elke studie in telegramstijl samen. Kies bij Bewijskracht voor: 1 zeer zwak; 2 zwak; 3 matig; 4 redelijk; 5 vrij sterk; 6 sterk; 7 zeer sterk. Kies bij Effectiviteit voor: 1 positieve resultaten 2 effectiviteit niet vastgesteld; 3 negatieve resultaten; 4. positieve en negatieve resultaten; of 5 effectiviteit onduidelijk of onbekend. (Zie de handleiding bij dit werkblad.)

Studie 1 Auteurs: Huiberts & Boon Jaar: 2003 Onderzoekstype: Randomized Controlled Trial Belangrijkste resultaten: De effecten waren positief; een mindering van het aantal drinkdagen en een duidelijke intentie om het alcoholgebruik te minderen. Het percentage overmatige drinkers daalde na 9 maanden 9% meer in de drinktestgroep dan in de vergelijkingsgroep. Bij vrouwen bleek het verschil significant, bij mannen niet. Bewijskracht van het onderzoek: 7 Resultaten effectiviteit: 1 Studie 2 Auteurs: Boon et al. Jaar: 2011 Onderzoekstype: Randomized Controlled Trial Belangrijkste resultaten: De effectiviteit van de drinktest bleek effectief na een maand; een grotere groep deelnemers aan de drinktest verminderden hun alcoholinname tot onder de grens van de richtlijn over alcoholgebruik ten opzichte van de vergelijkingsgroep. Na 6 maanden bleek dat nog een aanzienlijk percentage van zowel de interventiegroep als de controlegroep onder de grens van overmatig alcoholgebruik zaten. Het verschil tussen beide groepen bleek echter niet significant. Bewijskracht van het onderzoek: 7 Resultaten effectiviteit: 1 Studie 3 Auteurs: Riper et al. Jaar: 2011 Onderzoekstype: Meta-analyse Belangrijkste resultaten: De onderzoekers concluderen ,op basis van een meta-analyse van 9 studies, dat e-health zelfhulp interventies, dus zonder professioneel contact, effectief zijn in het terug dringen van problematisch drinken bij volwassenen in westerse landen. Bewijskracht van het onderzoek: Studie 3 past niet in het format van bijlage 1, omdat het geen effectstudie is. Resultaten effectiviteit: 1 Studie 4 Auteurs: Smit et al. Jaar: 2011 Onderzoekstype: Kosten-effectiviteits studie Belangrijkste resultaten: De onderzoeker heeft een rekenmodel ontwikkelt om de kosten-effectiviteit van interventies voor overmatig alcohol te bepalen. Het introduceren van e-


21

Interventienummer

Drinktest.nl

health interventies blijkt kosten-effectief te zijn. Bewijskracht van het onderzoek: Studie 4 past niet in het format van bijlage 1, omdat het geen effectstudie is. Resultaten effectiviteit: 1

11. Buitenlandse effectstudies Wat zijn de kenmerken en uitkomsten van effectstudies, reviews of meta-analyses naar de effectiviteit van buitenlandse versies van de interventie?

Naast drinktest is er een andere internet interventie, gebaseerd persoonlijke feedback, goed onderzocht in 2 RCTs (Cunningham et al. 2009; Doumas&Hannah, 2007). Het gaat om de interventie check your drinking www.checkyourdrinking.net).

Noem per studie auteur(s) en publicatiejaar, onderzochte doelen van de interventie, methode en resultaten. Vermeld effectgroottes d of ES, of de gegevens om deze te berekenen (zie de handleiding bij dit werkblad).

Samenvatting Cunningham et al (2009): Deelnemers werden geworven via een telefonisch bevolking onderzoek. Er werden in totaal 185 deelnemers (met problematische alcoholgebruik) gerandomiseerd naar de internet interventie CheckYourDrinking (CYD) of naar controle groep die geen interventie kreeg. De experimentele groep kreeg na het invullen van een korte vragenlijst normatieve feedback over het alcoholgebruik en inzicht in de ernst zijn of haar alcoholproblemen. Uit de resultaten bleek dat probleemdrinkers in de interventiegroep een vermindering lieten zien van zes tot zeven eenheden alcohol per week in hun alcoholconsumptie (30% reductie) op zowel de 3 – alsook de 6-maands follow-up. De controlegroep liet een vermindering van één eenheid alcohol per week zien. De reductie in de interventiegroep is vergelijkbaar met korte face-to-face interventies voor overmatig alcoholgebruik.

Gebruik per onderzoek niet meer dan 150 woorden. Meld indien van toepassing: Er zijn geen studies die de effectiviteit van buitenlandse versies van de interventie aantonen.

Samenvatting Doumas & Hannah (2007): De studie beoordeelt de effectiviteit van checkyourdrinking.net voor jongeren in hun werkomgeving. Er werden 124 deelnemers gerandomiseerd in drie condities: 1) checkyourdrinking.net; 2) checkyourdrinking.net en een motivationeel gesprek; 3) controlegroep die niets ontving. Uit de resultaten bleek dat de deelnemers die in de experimentelegroep (groep 1 en 2 bij elkaar gevoegd) zodat significant minder alcohol innamen dan de controlegroep, na dertig dagen. De toevoeging van het motivationele gesprek versterkt het effect van Checkyourdrinking.net niet. Samenvatting Neumann et al., 2006 Een ander onderzoek naar een webbased kortdurende eenmalig advies over risicovol alcoholgebruik in uitgevoerd op de Eerste Hulp van een Duits ziekenhuis. In deze studie (Neumann et al., 2006) werden 3026 Eerste Hulp patiënten gescreend op alcoholmisbruik door middel van de AUDIT. Patiënten met een positieve uitslag op de AUDIT werden door middel van randomisatie verdeeld in een experimentele en een controlegroep. In de experimentele groep ontvingen de patiënten computer gegenereerde feedback op hun drankgebruik. Uit de resultaten bleek dat de patiënten in de experimentele groep een significante afname van alcoholgebruik en risicovol drinken lieten zien. Beide hierboven beschreven interventies zijn vergelijkbaar met Drinktest.nl


22

Interventienummer

Drinktest.nl

E. Overige informatie

12. Toelichting op de naam van de interventie Is de naam van de interventie helder? Noem de herkomst of diepere betekenis. Is de interventie bekend onder een andere naam? Noem de naam van de eventuele buitenlandse versie van de interventie.

De naam Drinktest is bewust gekozen. Mensen vinden het namelijk leuk en interessant om zelftesten te doen. Ook is er voor gekozen om het niet al over problemen te hebben in de naam van de interventie aangezien dit mensen zou kunnen afschrikken. Na de lancering van de drinktest in 2002 bezochten 100.000 mensen in die maand de website. Dit aantal werd ook gehaald in het jaar 2003. Deze enorme aantallen duiden erop dat de naam goed gekozen is.

Meldt indien van toepassing: Over de naam van de interventie zijn geen bijzonderheden te vermelden.

13. Uitvoering (uitvoerende en of ondersteunende organisaties en partners) Waar, door welk soort organisaties en op welke schaal wordt de interventie toegepast? Beschrijf op welke locatie de interventie wordt uitgevoerd. Noem eventueel lokale en/of regionale varianten. Noem eventueel ook samenwerkingspartners in de uitvoering.

Deze interventie wordt uitgevoerd door het Mentalshare in Utrecht.

Meld indien van toepassing:  De locatie waar de interventie dient te worden uitgevoerd is niet aangegeven.  Er zijn geen gegevens over de uitvoerende organisatie bekend.

14. Overeenkomsten met andere interventies Zijn er soortgelijke interventies? Noem relevante en in het oog springende overeenkomsten en /of verschillen; beperk dit tot sterk vergelijkbare interventies. Meld indien van toepassing: Er zijn geen gegevens over soortgelijke interventies.

www.MinderDrinken.nl is een programma voor volwassenen die zelfstandig hun alcoholgebruik willen minderen of willen stoppen met drinken. Het programma biedt u hulp bij:  het nadenken over uw drankgebruik  het besluiten om al dan niet iets aan uw gebruik te veranderen  het stellen van uw doelen  het volhouden van minder drinken of stoppen  het omgaan met terugval in uw oude drinkpatroon Het verschil met de drinktest.nl is dat:


23

Interventienummer

Drinktest.nl

  

minder drinken meer tijd kost (6 weken, elke dag 10 minuten) er een forum aanwezig is op de website minderdrinken.nl het programma is veel intensiever, deelnemers moeten bv. dagelijks een dagboek bijhouden.

De meerwaarde van Drinktest.nl is het laagdrempelige en eenmalige karakter. Mensen die naar Minderdrinken gaan hebben al de intentie om te minderen, terwijl Drinktest.nl mensen op die gedachte kan brengen. De intervneties sluiten op elkaar aan en passen zodoende in het steppedcare gedachtengoed. Voor sommigen is Drinktest te licht, zij zullen met Minderdirnken aan de slag moeten gaan, dit wordt hen ook verteld in de feedback die zij in Minderdrinken ontvangen of door de verwijzer. Voor anderen is Drinktest.nl een opstapje of een afdoende aanbod.

Aangehaalde literatuur


24

Interventienummer Beschrijf de in dit document aangehaalde literatuur volgens APA-normen (zie de handleiding bij dit werkblad).

Drinktest.nl

Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50, p. 179-211 Anderson & Baumberg, 2006. Alcohol in Europe: A public health perspective. London: Institute of alcohol studies, 2006. Andrews G, Issakidis C, Sanderson K, Corry J, Lapsley H. Utilising survey data to inform public policy: comparison of the cost-effectiveness of treatment of ten mental disorders. Br J Psychiatry 2004 Jun;184:526-533. Brug J, van Assema P, Lechner L (2007). Gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering: een planmatige aanpak. Bewick BM, Trusler K, Barkham M, Hill AJ, Cahill J, Mulhern B. The effectiveness of web-based interventions designed to decrease alcohol consumption--a systematic review. Prev Med 2008 Jul;47(1):17-26. Carey KB, Scott-Sheldon LA, Elliott JC, Bolles JR, Carey MP. Computerdelivered interventions to reduce college student drinking: a meta-analysis. Addiction 2009 Nov;104(11):1807-1819. Chan KK, Neighbors C, Gilson M, Larimer ME, Alan Marlatt G. Epidemiological trends in drinking by age and gender: providing normative feedback to adults. Addict Behav 2007 May;32(5):967-976. Cunningham JA, Wild TC, Cordingley J, van Mierlo T, Humphreys K. (2009). A randomized controlled trial of an internet-based intervention for alcohol abusers. Addiction. Dec;104(12):2023-32. Dijck D van, Knibbe RA.De prevalentie van probleemdrinken in Nederland. Een bevolkingsonderzoek. Maastricht: Universiteit Maastricht, 2005. Doumas D, Hannah E. Preventing high-risk drinking in youth in the workplace: A web-based normative feedback program. Journal of Substance Abuse Treatment 34 (2008) 263-271 Holman CD, English DR, Milne E, Winter MG. Meta-analysis of alcohol and all-cause mortality: a validation of NHMRC recommendations. Med J Aust 1996 Feb 5;164(3):141-145. Kreuter MW, Oswald DL, Bull FC, Clark EM. Are tailored health education materials always more effective than non-tailored materials? Health Educ Res 2000 Jun;15(3):305-315. Meijer S.A., Smit F, Schoemaker C.G., Cuijpers P. (2006) Hoofdstuk 5: preventie van alcoholmisbruik en afhankelijkheid in Gezond verstand, Evidence-based preventie van psychische stoornissen. RIVM. Moyer A, Finney JW. Brief interventions for alcohol problems: factors that facilitate implementation. Alcohol Res Health 2004;28(1):44-50. Neumann T, Neuner B, Weiss-Gerlach E, et al. The effect of computerized tailored brief advice on at-risk drinking in subcritically injured trauma patients. The Journal of Trauma 2006; 61:805-814


25

Interventienummer

Drinktest.nl

POLS, gezondheid en welzijn. Permanent Onderzoek Leefsituatie, gezondheid en welzijn (CBS). Prochaska JO, DiClemente CC. Stages of change in the modification of problem behaviors. Prog Behav Modif 1992;28:183-218. Riper H, Kramer J, Smit F, Conijn B, Schippers G, Cuijpers P. Web-based self-help for problem drinkers: a pragmatic randomized trial. Addiction 2008 Feb;103(2):218-227. Riper H, van Straten A, Keuken M, Smit F, Schippers G, Cuijpers P. Curbing problem drinking with personalized-feedback interventions: a metaanalysis. Am J Prev Med 2009 Mar;36(3):247-255. Schrijvers en anderen. 2010. Preventie van schadelijk alcoholgebruik en drugsgebruik onder volwassenen. IVO Rotterdam. Smit F, Cuijpers P, Oostenbrink J, Batelaan N, de Graaf R, Beekman A. Costs of nine common mental disorders: implications for curative and preventive psychiatry. J Ment Health Policy Econ 2006 Dec;9(4):193-200. Vernon ML. A review of computer-based alcohol problem services designed for the general public. J Subst Abuse Treat 2010 Apr;38(3):203-211. World Health Organization. Global Status Report on Alcohol 2004. Geneva, Switzerland: World Health Organization, Department of Mental Health and Substance Abuse; 2004.


26

Interventienummer

Drinktest.nl

Bijlage 1. Beschrijving kenmerken en resultaten onderzoek Scoor met dit formulier elke effectstudie apart. Licht de score bij een item eventueel toe. Studie 1

Brigitte Boon, PhD; Anneke Risselada, MSc; Annemarie Huiberts, PhD; Heleen Riper, PhD; Filip Smit, PhD. Curbing Alcohol Use in Male Adults Through Computer Generated Personalized Advice: Randomized Controlled Trial. 2011 Journal of medical internet research

A. Waar en waarover is de studie uitgevoerd Kruis ‘ja’ of ‘nee’ aan

Ja

1

De studie is in Nederland uitgevoerd.

X

2

De studie betreft de hier beschreven, Nederlandse interventie (en niet een andere, soortgelijke interventie of een buitenlandse versie of variant)

X

Nee

B. Typering methodologische kenmerken van het onderzoek Kruis voor elke uitspraak die waar is het hokje aan. Kruis in de overige gevallen (nee, niet van toepassing, onbekend, twijfel) geen hokje aan. 1

De meting is (mede) gericht op de doelen en de doelgroep van de interventie.

2

De meting is verricht met instrumenten die voldoende betrouwbaar zijn.

3

De meting is verricht met instrumenten die de doelen van de interventie valide operationaliseren.

4

Er is een voormeting (voorafgaand aan / bij start van de interventie).

5

Er is een nameting (aan het einde van de interventie).

6

De resultaten zijn met een adequate statistische techniek geanalyseerd en op significantie getoetst.

7

De resultaten zijn vergeleken met ander onderzoek naar de effecten van de gebruikelijke situatie, handelwijze of zorg (care-as-usual) of een andere zorgvorm bij een soortgelijke doelgroep.

8

Er is een (quasi-)experimentele en een controlegroep (care-as-usual) of een herhaald N=1 onderzoek met een baseline of een timeseries design met een multiple baseline of alternating treatments of een studie naar de samenhang tussen de mate waarin een interventie is toegepast en de mate waarin bedoelde uitkomsten zijn opgetreden.

9

Het onderzoek is uitgevoerd in de praktijk.

10 Er is een follow-upmeting van minimaal 6 maanden na einde interventie.


x x x x x x

X

x

x

x

27

Interventienummer

Drinktest.nl

11 De experimentele en de controlegroep zijn ´at random´ samengesteld.


x

28

Interventienummer

Drinktest.nl

Classificatie bewijskracht van het onderzoek Kruis aan van welk type de opzet is op basis van de aangekruiste antwoorden in het bovenstaande schema. Alle antwoorden in de aangegeven range moeten aangekruist zijn

Veranderingsonderzoek

8

Matig

Resultaten van veranderingsonderzoek zijn vergeleken met ander onderzoek

Redelijk

Onderzoek met (quasi-) experimenteel design (niet in de praktijk)

1-6 1-6 1-6 1-6 7 1-6

Vrij sterk

Onderzoek met (quasi-) experimenteel design in de praktijk

1-6

8

9

Sterk

Onderzoek met (quasi-) experimenteel design in de praktijk en met follow-up

1-6

8

9

10

Zeer sterk

Onderzoek met experimenteel design in de praktijk en met follow-up

1-6

8

9

10

Niveau 5

1-6

Niveau 4

Geen van de onderstaande alternatieven

Zwak

Niveau 3

Niveau 2

Niveau 1

Bewijskracht

x

Zeer zwak

9 9

10 10

11

Typering overige methodologische kenmerken Kruis voor elke uitspraak die waar is het hokje aan. Kruis in de overige gevallen (nee, niet van toepassing, onbekend, twijfel) geen hokje aan. 12 Er is een controlegroep zonder interventie en/of placebo. x

13 Er is een controlegroep met een gespecificeerde andere, duidelijk gespecificeerde interventie.

X

14 Het onderzoek is uitgevoerd door anderen dan de ontwikkelaars of de aanbieders van de interventie.

x

15 De mate van uitval van subjecten tussen de meetmomenten is gespecificeerd.

nv 16 De implementatiegetrouwheid is bepaald (i.e. nagegaan is wat de mate is waarin het protocol, de handleiding of de t methodiek getrouw is gevolgd - ook wel behandelingsintegriteit, ‘treatment integrity’ of ‘fidelity’genoemd).

C. Typering resultaten van het onderzoek

x

0

Geen van de onderstaande rubrieken zijn van toepassing (licht toe!).

1

Positieve resultaten: De studie rapporteert positieve effecten# ten aanzien van de doelen van de interventie.

2

Effectiviteit niet aangetoond: De studie rapporteert dat er geen effecten# ten aanzien van de doelen van de interventie zijn.

3

Negatieve resultaten: De studie rapporteert negatieve effecten# .

4

Positieve en negatieve resultaten: De studie rapporteert positieve en negatieve effecten# ten aanzien van verschillende doelen van de interventie.

8

Effectiviteit onduidelijk of onbekend.

#

Positief effect = een of meer doelen van de interventie worden gerealiseerd en deze winst is statistisch significant. Geen effect = het doel van de interventie wordt niet gerealiseerd en wordt deels gerealiseerd maar deze winst is niet statistisch significant. Negatief effect = de interventie werkt - statistisch significant - averechts of heeft ernstige, duidelijk aantoonbare ‘bijwerkingen’.

Noteer hieronder eventueel beschikbare gegevens over effectsizes


29

Interventienummer

Drinktest.nl

Intention-to-threat-analysis laat zien dat in de experimentele groep 42% van de deelnemers met succes hun alcoholinname verminderden tot onder de drempel van de Nederlandse richtlijn voor risicovol alcoholgebruik, 1 maand na de interventie. In de controlegroep was dit 31%. De odds ratio is 1,7 en het aantal mensen dat nodig is om te behandelen is 8,6 (NNT). Deze bevindingen zijn significant (X2 = 6,67, P=0,01). Na 6 maanden is opnieuw gemeten. Het percentages succesvolle deelnemers (onder de drempel van de richtlijn) was 46% voor de interventiegroep en 37% voor de controlegroep (OR= 1.4, NNT =11.9). Dit verschil is echter niet significant (X2 = 3,25, P=0,07).


30

Interventienummer

Drinktest.nl

Bijlage 1 vervolg. Beschrijving kenmerken en resultaten onderzoek Scoor met dit formulier elke effectstudie apart. Licht de score bij een item eventueel toe. Studie 2

Huiberts & Boon, 2003 A. Waar en waarover is de studie uitgevoerd Kruis ‘ja’ of ‘nee’ aan

Ja

1

De studie is in Nederland uitgevoerd.

x

2

De studie betreft de hier beschreven, Nederlandse interventie (en niet een andere, soortgelijke interventie of een buitenlandse versie of variant)

x

Nee

B. Typering methodologische kenmerken van het onderzoek Kruis voor elke uitspraak die waar is het hokje aan. Kruis in de overige gevallen (nee, niet van toepassing, onbekend, twijfel) geen hokje aan. 1

De meting is (mede) gericht op de doelen en de doelgroep van de interventie.

2

De meting is verricht met instrumenten die voldoende betrouwbaar zijn.

3

De meting is verricht met instrumenten die de doelen van de interventie valide operationaliseren.

4

Er is een voormeting (voorafgaand aan / bij start van de interventie).

5

Er is een nameting (aan het einde van de interventie).

6

De resultaten zijn met een adequate statistische techniek geanalyseerd en op significantie getoetst.

7

De resultaten zijn vergeleken met ander onderzoek naar de effecten van de gebruikelijke situatie, handelwijze of zorg (care-as-usual) of een andere zorgvorm bij een soortgelijke doelgroep.

8

Er is een (quasi-)experimentele en een controlegroep (care-as-usual) of een herhaald N=1 onderzoek met een baseline of een timeseries design met een multiple baseline of alternating treatments of een studie naar de samenhang tussen de mate waarin een interventie is toegepast en de mate waarin bedoelde uitkomsten zijn opgetreden.

9

Het onderzoek is uitgevoerd in de praktijk.

10 Er is een follow-upmeting van minimaal 6 maanden na einde interventie.

11 De experimentele en de controlegroep zijn ´at random´ samengesteld.


x x x x x x

x

x

x

x

x

31

Interventienummer

Drinktest.nl

Classificatie bewijskracht van het onderzoek Kruis aan van welk type de opzet is op basis van de aangekruiste antwoorden in het bovenstaande schema. Alle antwoorden in de aangegeven range moeten aangekruist zijn

Veranderingsonderzoek

8

Matig

Resultaten van veranderingsonderzoek zijn vergeleken met ander onderzoek

Redelijk

Onderzoek met (quasi-) experimenteel design (niet in de praktijk)

1-6 1-6 1-6 1-6 7 1-6

Vrij sterk

Onderzoek met (quasi-) experimenteel design in de praktijk

1-6

8

9

Sterk

Onderzoek met (quasi-) experimenteel design in de praktijk en met follow-up

1-6

8

9

10

Zeer sterk

Onderzoek met experimenteel design in de praktijk en met follow-up

1-6

8

9

10

Niveau 5

1-6

Niveau 4

Geen van de onderstaande alternatieven

Zwak

Niveau 3

Niveau 2

Niveau 1

Bewijskracht

x

Zeer zwak

9 9

10 10

11

Typering overige methodologische kenmerken Kruis voor elke uitspraak die waar is het hokje aan. Kruis in de overige gevallen (nee, niet van toepassing, onbekend, twijfel) geen hokje aan. 12 Er is een controlegroep zonder interventie en/of placebo. x

13 Er is een controlegroep met een gespecificeerde andere, duidelijk gespecificeerde interventie.

x

14 Het onderzoek is uitgevoerd door anderen dan de ontwikkelaars of de aanbieders van de interventie.

x

15 De mate van uitval van subjecten tussen de meetmomenten is gespecificeerd. 16 De implementatiegetrouwheid is bepaald (i.e. nagegaan is wat de mate is waarin het protocol, de handleiding of de methodiek getrouw is gevolgd - ook wel behandelingsintegriteit, ‘treatment integrity’ of ‘fidelity’genoemd).

C. Typering resultaten van het onderzoek

x

0

Geen van de onderstaande rubrieken zijn van toepassing (licht toe!).

1

Positieve resultaten: De studie rapporteert positieve effecten# ten aanzien van de doelen van de interventie.

2

Effectiviteit niet aangetoond: De studie rapporteert dat er geen effecten# ten aanzien van de doelen van de interventie zijn.

3

Negatieve resultaten: De studie rapporteert negatieve effecten# .

4

Positieve en negatieve resultaten: De studie rapporteert positieve en negatieve effecten# ten aanzien van verschillende doelen van de interventie.

8

Effectiviteit onduidelijk of onbekend.

#

Positief effect = een of meer doelen van de interventie worden gerealiseerd en deze winst is statistisch significant. Geen effect = het doel van de interventie wordt niet gerealiseerd en wordt deels gerealiseerd maar deze winst is niet statistisch significant. Negatief effect = de interventie werkt - statistisch significant - averechts of heeft ernstige, duidelijk aantoonbare ‘bijwerkingen’.

Noteer hieronder eventueel beschikbare gegevens over effectsizes

Het risico om de risicostatus van overmatige drinker te behouden was 0,7 voor de interventiegroep en 0,79 voor de controlegroep. Het risicoverschil (RV) is dus 9%, en het relatieve risico (RR) is 0,89 (BI 0,751,05). Het verschil, voor mannen en vrouwen, is echter niet significant. Echter bij de groep vrouwen nam de risicostatus wel significant af, RV is 0,20 en RR 0,76 (0,59-0,99). Dit effect is ook klinisch relevant.


32

Interventienummer

Drinktest.nl

Logboek Vul hieronder in wie iets met de beschrijving doet, wanneer dat gebeurt, en wat er gebeurd is. Pas bij volgende handelingen het versienummer aan, indien van toepassing. Naam

Datum


Handeling Beginnen met het maken van de beschrijving

Documentnummer …….. / 1

33

Werkblad beschrijving interventie

Recommend Documents