Werkblad beschrijving interventie Voor ‘goed beschreven’
Gebruik maximaal 10 pagina’s
Peereducatie programma Love & Sens(e)uality Zie ook:
http://www.loketgezondleven.nl/interventies/ Contact Centrum Gezond Leven:
Projectgroep Erkenningen
[email protected] o.v.v. erkenning 030-274 4798
Achtergrondgegevens Ontwikkelaar / licentiehouder van de interventie Naam: (Post)adres: Plaats: E-mail: Tel.: Fax: Website (van de interventie)
GGD Noord- en Oost-Gelderland Deventerstraat 43 Apeldoorn
[email protected] 088 - 443 30 00 088 - 443 30 01
Contactpersoon Vul hier de contactpersoon voor de interventie in, wanneer deze afwijkt van de ontwikkelaar of licentiehouder
Naam: (Post)adres: Postcode: Plaats: E-mail: Tel.: Fax:
Stina Seegers Deventerstraat 43 7311 LV Apeldoorn
[email protected] 088 443 3309
Osirisnummer: 17457
Peereducatie programma “Love& Sens(e)uality”
1. Doel van de interventie Wat is het doel van de interventie? Beschrijf de einddoelen en eventuele sub- of voorwaardelijke doelen zo concreet mogelijk en bij voorkeur SMART.
Om laagopgeleide (ROC) jongeren te bereiken met het thema seksuele gezondheid is deze specifieke voorlichtingsactiviteit ontwikkeld, het peereducatie programma Love&Sens(e)uality. Dit voorlichtingsprogramma is gericht op het thema seksuele gezondheid, en wil bewustwording en gedragsverandering bij jongeren op het ROC bewerkstelligen ten aanzien van de eigen seksuele gezondheid. Doel van de interventie: o Bespreekbaar maken van seksualiteit onder jongeren, en docenten op ROC’s. Jaarlijkse lessen (10 weken, per week 1 les van 3 uur) over het onderwerp seksuele gezondheid op ROC scholen. Het thema seksuele gezondheid is een onderdeel van geplande jaaractiviteiten van de GGD en de ROC’s. Het peereducatie programma van de GGD bestaat uit 3 onderdelen. Het is de bedoeling dat het ROC dit gehele programma een plaats geeft in het reguliere onderwijsprogramma, zodat het onderwerp‘seksuele gezondheid’ jaarlijks aan bod komt op school. De subdoelen per programmaonderdeel zijn: Docententraining* o ROC docenten van de afdeling waar het programma wordt gevolgd, zijn getraind en hebben kennis opgedaan over seksuele gezondheid. o ROC docenten kunnen de lesmodule zelfstandig aanbieden aan leerlingen binnen het vak Leren, Loopbaan, Burgerschap. o ROC docenten weten hulpvragen bij leerlingen op het thema seksuele gezondheid te signaleren en leerlingen door te verwijzen naar het Sense spreekuur. o Tot stand brengen en in stand houden van een netwerk met betrokken ROC docenten. Lesmodule Peereducators o Het thema seksuele gezondheid is geïntegreerd binnen het vak Leren, Loopbaan, Burgerschap (LLB) op afdelingen binnen het ROC. o ROC leerlingen die de Lesmodule peereducators hebben gevolgd hebben meer kennis opgedaan over het thema seksualiteit en weten deze kennis uit te dragen naar leeftijdsgenoten of in een andere setting, zowel beroepsmatig als privé. o ROC leerlingen die zijn opgeleid tot peereducators hebben de eindcriteria van de Lesmodule peereducators behaald. o ROC leerlingen hebben kennis opgedaan over de inhoud en bereikbaarheid van het Sense spreekuur . “Dag van de Liefde” De Dag van de Liefde is de dag waarop de opgeleide peereducators de kennis die zij hebben opgedaan, overdragen aan eerstejaars leerlingen. De peereducators worden dan voor hun eindopdracht beoordeeld. o De ‘Dag van de Liefde’ is een jaarlijks terugkerende activiteit op ROC scholen. Tot stand brengen en in stand houden van een netwerk met b; betrokken partijen, zoals docenten en opgeleide peereducators. o Alle eerstejaars leerlingen van de betrokken afdeling en zo mogelijk meerdere afdelingen zijn voorgelicht over het thema seksuele gezondheid, door de peereducators tijdens de “Dag van de Liefde” o ROC leerlingen maken zo nodig gebruik van het Sense spreekuur.
De bestaande workshop van GGD Noord- en Oost-Gelderland: “Docentenworkshop; Relationele en seksuele gezondheid”wordt ingezet in het peereducatieprogramma. Echter de doelstellingen van de workshop in het peerprogramma komen niet overeen met de doelen omschreven in het draaiboek van deze workshop. Dit komt omdat de doelstellingen van de workshop zijn aangepast aan wat de workshop voor doelstelling heeft binnen het peereducatieprogramma.
Werkblad ‘goed beschreven’ Centrum Gezond Leven
2
Osirisnummer: 17457
Peereducatie programma “Love& Sens(e)uality”
2. Doelgroep van de interventie
Voor wie is de interventie bedoeld? Wat is de doelgroep van de hier beschreven interventie? Geef een zo precies mogelijke beschrijving van relevante kenmerken. Noem ook een eventuele intermediaire doelgroep.
Einddoelgroep: Eerstejaars ROC-leerlingen (niveau 1 of 2). Zij ontvangen voorlichting van de peereducators op de Dag van de Liefde.
Geef aan of de interventie ook geschikt is voor (specifieke) migrantengroepen, en zo ja voor welke.
De interventie is geschikt voor het bereiken van migranten(groepen) die goed Nederlands kunnen spreken en lezen en die op het ROC zitten. De lessen zijn niet specifiek gericht op migrantengroepen maar vormen een goed basisprogramma. De lessen uit de Lesmodule peereducators en de bijhorende eindopdracht kunnen eenvoudig door de GGD of ROC docenten voor migrantengroepen worden aangepast door ze aan te vullen met bestaande lesmaterialen zoals Lang Leve de Liefde MBO en eigen materialen van het ROC.
Intermediaire doelgroepen: • Docenten. ROC docenten (teams) worden betrokken bij het peereducatieprogramma en getraind dmv de docentenworkshop. • Peereducators. Derdejaars ROC-leerlingen (niveau 3 of 4). Leerlingen die worden opgeleid tot peereducators via de lesmodule.
Toepassing bij migranten
3. Aanpak van de interventie 3.1 Opzet van de interventie Beschrijf de opzet van de interventie. Denk aan de gebruikelijke duur, indien van toepassing de frequentie en intensiteit van de contacten, de volgorde van de onderdelen, handelingen of stappen en de setting waarin de interventie wordt uitgevoerd.
Het peereducatie programma van de GGD bestaat uit 3 onderdelen. Het is de bedoeling dat het ROC dit gehele programma een plaats geeft in het reguliere onderwijsprogramma, zodat het onderwerp‘seksuele gezondheid’ jaarlijks aan bod komt op school. Docententraining De betrokken docenten(teams) worden jaarlijks getraind, door middel van de ‘Workshop voor docenten, relationele en seksuele vorming’. De docententraining wil docenten handvatten bieden om het thema seksuele gezondheid bespreekbaar te maken met jongeren en aan hen over te dragen. Ook biedt het handvatten om problemen te signaleren bij jongeren ten aanzien van seksuele gezondheid en door te verwijzen naar het Sense spreekuur. De training duurt 2.5 uur en wordt gegeven door de GGD op het ROC. De groepsgrootte varieert tussen de 15 en 25 professionals. Lesmodule peereducators Het uitvoeren van de lesmodule Love & Sens(e)uality. Het doel is jongeren dmv het uitvoeren van deze lesmodule leerlingen op te leiden tot peereducators seksuele gezondheid. De lessenreeks bestaat uit minimaal 6 lessen van 90 minuten waarin verschillende thema’s worden behandeld als liefde en relaties, soa, anticonceptie en weerbaarheid. Daarnaast wordt een aantal lessen besteed aan het voorbereiden van een presentatie en de eindopdracht; “De dag van de Liefde”. De lessen vinden plaats op het ROC en worden deels door docenten van het ROC verzorgd en deels door de GGD.
Werkblad ‘goed beschreven’ Centrum Gezond Leven
3
Osirisnummer: 17457
Peereducatie programma “Love& Sens(e)uality”
Eindopdracht “Dag van de Liefde” Jongeren van een ander leerjaar of andere afdeling krijgen voorlichting van de opgeleide peereducators. De peereducators begeleiden een dagdeel een groepje eerstejaars leerlingen / of leerlingen van een lager opleidingsniveau. Dit dagdeel omvat een presentatie over een eigen gekozen onderwerp besproken in de lessen en een spellencarrousel gericht op het thema seksuele gezondheid. De “Dag van de Liefde” vindt plaats op het ROC.
3.2 Inhoud van de interventie Wat gebeurt er concreet bij de uitvoering? Beschrijf hoe de onderdelen van de interventie worden ingevuld of uitgevoerd, zo nodig met enkele typerende voorbeelden.
Docententraining De training bestaat concreet uit de volgende onderdelen: • Opening en kennismaking • Jongeren en seksualiteit: feiten en cijfers • Soa en Sense spreekuur • Lesgeven over relaties en seksualiteit/lespakket • Casuïstiekbespreking • Lesmaterialen en lesmethoden • Afsluiting De workshop wordt gegeven adhv een bestaande Power Point presentatie, die ontwikkeld is door GGD Noord- en Oost-Gelderland en elk jaar wordt geactualiseerd. Er worden tijdens de casuïstiek bespreking verschillende onderwerpen besproken en hoe docenten hier in de praktijk mee (kunnen) omgaan. Zo is er bijvoorbeeld een casus gericht op het bespreekbaar maken van homoseksualiteit terwijl er leerlingen in de klas zijn die duidelijk aangeven dat homoseksualiteit voor hen niet toelaatbaar is. Ook is er tijdens de bespreking van casuïstiek aandacht hoe om te gaan met persoonlijke vragen van leerlingen voor docenten.
Lesmodule peereducators In het volgende schema wordt de indeling van de lesmodule weergegeven met daarbij de ondersteuning vanuit de GGD: Activiteiten Workshop voor docenten Les 1: Liefde en relaties Les 2: Weerbaarheid Les 3: Soa Les 4: Anticonceptie Les 5: Voorlichting geven/presenteren Les 6: Voorbereiden presentatie Eindopdracht “Dag van de Liefde”
Begeleiding door GGD
ja ja
ja
De lessen van de lesmodule worden bij voorkeur gegeven door getrainde ROC docenten met de ondersteuning van de GGD, bij voorkeur een verpleegkundige die een Sense opleiding heeft gevolgd en/of een gezondheidsbevorderaar seksuele gezondheid. De lessen over soa en anticonceptie worden in principe geheel door de GGD gegeven. De GGD Sense verpleegkundige kan zich tijdens deze lessen presenteren aan de leerlingen, waardoor zij een beeld krijgen van wat de GGD doet en wat het Sense spreekuur inhoud. Het achterliggende doel is om op deze wijze de laagdrempeligheid naar het Sense spreekuur te vergroten. Als de ROC docenten de lessen soa en anticonceptie toch zelf willen uitvoeren is dit ook mogelijk. Zij kunnen gebruik maken van de bestaande PowerPoint die is ontwikkeld. Als het les programma voor het eerst wordt gegeven is het aan te bevelen om de scholen meer ondersteuning te bieden als zij dit wensen, en meerdere lessen gezamenlijk te geven. In de praktijk blijkt dat een goede implementatie van invloed op een succesvol vervolg van het programma. Belangrijk uitgangspunt is wel dat het ROC de “drager“ wordt van het programma en de GGD een ondersteunende rol heeft. Het ROC is verder vrij om zelf extra lessen aan de lesmodule toe te voegen. Zo kan er behoefte zijn om een les in te plannen die een link maakt met de beroepspraktijk van de leerlingen. Of is
Werkblad ‘goed beschreven’ Centrum Gezond Leven
4
Osirisnummer: 17457
Peereducatie programma “Love& Sens(e)uality”
er bijvoorbeeld behoefte om op een onderwerp dieper in te gaan zoals loverboys, weerbaarheid of seksuele diversiteit. Bij voorkeur worden deze verdiepende lessen ingevuld met lesmaterialen uit het lespakket Lang Leve de Liefde voor het MBO. Verder kan het zijn dat leerlingen een extra les nodig hebben ter voorbereiding van de eindopdracht. Eindopdracht “Dag van de Liefde” Hieronder wordt een voorbeeld gegeven van een dag indeling van de “Dag van de Liefde” op een ROC Gezamenlijke opening 9:00 9:15 1a.Theorie verwerken in een presentatie 9:20incl. Sense spreekuur en seks onder je 25e 10:20 1b. Verwerkingsopdracht- condoomdemonstratie/ anticonceptie memory spel/ anticonceptie koffer Pauze 10: 30 11:00 11:0011:30
2. Spel spelen: “Girls Choice” en “Boysr'us” of het Aids beker spel
11:30 11:50
3. Weerbaarheid: Casussen bespreken door zelf uitbeelden of “Can you fix it” filmpjes laten zien uit campagne Soa Aids Nederland; “Maak seks lekker duidelijk”| 4. Slotronde Evaluatie: Ervaringen opgeleide peers en leerlingen ruimte geven hoe zij de presentatie en spellen hebben gevonden.
11:50
Afsluiting
Uitgangspunt van de GGD en het ROC is dat leerlingen in de eigen voorlichting gebruikmaken van de leskisten en materialen die de GGD uitleent aan scholen. Deze leskisten en materialen zijn zorgvuldig geselecteerd door GGD professionals. Veelal zijn de materialen ontwikkeld door landelijke kenniscentra gespecialiseerd in seksuele gezondheid als Rutgers WPF en Soa Aids Nederland. Verder wordt aansluiting gezocht bij actuele (landelijke) voorlichtingscampagnes van Soa Aids Nederland. Een voorbeeld van een spel dat wordt gebruikt en is ontwikkeld door Rutgers WPF, is “Girls' Choice”; een bordspel over wensen en grenzen in intimiteit en seksualiteit “Girls' Choice” is een leuk bordspel dat meisjes aanmoedigt om na te denken over vragen als: hoeveel weet je over seks en veilig vrijen? Welke rol speelt ouderschap in de toekomst voor je? Hoe gedraag jij je naar vriendjes/vriendinnen toe? Hoe goed kun je opkomen voor jezelf? De bedoeling is dat meisjes hierdoor weerbaarder en zelfbewuster worden in intimiteit en seksualiteit. De deelnemers krijgen opdrachten in de vorm van een rollenspel, een algemene vraag, een persoonlijke vraag of een non-verbale oefening. Het spel is ontwikkeld om te gebruiken als aanvulling op voorlichtingsprogramma's of lessen seksuele en relationele vorming en kan ook worden gebruikt in buitenschoolse settings zoals in club- of buurthuizen Ook wordt er gebruik gemaakt van de anticonceptiekoffer, die is samengesteld door Rutgers WPF. Een koffer om voorlichting te geven over verschillende vormen van anticonceptie. De anticonceptiekoffer bevat alle in Nederland verkrijgbare anticonceptiemiddelen plus glijmiddel en een zwangerschapstest. Er zit tevens een handleiding bij voor het geven van groepsvoorlichting of individuele counseling.
4. Materialen en links Welke materialen zijn er en waar zijn deze verkrijgbaar? Noem ten minste de Nederlandse
Draaiboek “Peereducatieprogramma Love & Sens(e)uality” Draaiboek ”Workshop voor docenten Relationele en seksuele vorming” PowerPoint presentatie “Workshop voor docenten Relationele en seksuele vorming” PowerPoint presentatie les 2&3: soa en anticonceptie Lesmodule Love&Sens(e)uality, een reader waarin alle 6 lessen met bijbehorende werkvormen staan beschreven . De reader heeft een bijlage met achtergrondinformatie. Evaluatie Handboek. Een handboek waarin de evaluatiemethoden voor de verschillende onderdelen van dit programma staan beschreven met bijbehorende vragenlijsten, evaluatie-
Werkblad ‘goed beschreven’ Centrum Gezond Leven
5
Osirisnummer: 17457
handleiding. Noem ook eventuele links naar relevante websites, rapporten of andere relevante bestanden. Vermeld eventueel ook of er voorzieningen zijn voor migranten en zo ja welke.
Peereducatie programma “Love& Sens(e)uality”
formulieren etc. (concept) Evaluatie Module Love and Sens(e)uality Liefdeslessen voor en door jongeren op het ROC Aventus 2010-2011, GGD Gelre-IJssel 2011 Evaluatierapport peereducatieprogramma op het ROC Aventus, locatie Apeldoorn 20112102. GGD Gelre-IJssel, 2012. Evaluatie peerprogramma Love and Sens(e)uality: Liefdeslessen voor en door jongeren op het ROC Landstede, locatie Harderwijk, 2011-2012
Genoemde materialen zijn verkrijgbaar via de contactpersoon van de interventie.
5. Onderbouwing werkzaamheid Geef hier een aanzet tot onderbouwing van de werkzaamheid. Op welke principes is de interventie gebaseerd? Waarom denkt u dat deze interventie effect zal hebben? De informatie is wel van belang, maar is niet van invloed op de beoordeling voor ‘goed beschreven’.
Om laagopgeleide (ROC) jongeren te bereiken met het thema seksuele gezondheid is deze specifieke voorlichtingsactiviteit ontwikkeld, het peereducatie programma Love&Sens(e)uality. Dit voorlichtingsprogramma is gericht op het thema seksuele gezondheid, en wil bewustwording en gedragsverandering bij jongeren op het ROC bewerkstelligen ten aanzien van de eigen seksuele gezondheid. Uitgangspunt van peereducatie is dat leden (peereducators) uit de doelgroep methodisch worden ingezet bij preventieactiviteiten en zij de preventieboodschap (kennis, inzicht, vaardigheden, houding) uitdragen aan een groep die vergelijkbare sociale status, leeftijd en opleiding heeft. Leerlingen van het ROC spreken onderling dezelfde taal en begrijpen elkaar daardoor beter† waardoor de voorlichtingsboodschap: het bevorderen van de seksuele gezondheid en de promotie van het Sense spreekuur beter zal overkomen.(Bron: 1,2,3) Het programma ‘Peereducatie Love& Sens(e)uality’ is in 2010 ontwikkeld en getest door de taakgroep Seksuele Gezondheid van GGD Noord- en Oost-Gelderland en een student docent verpleegkunde, stagiaire op het ROC. Er is hierbij gebruik gemaakt van bestaande peereducatie modules van GGD Fryslân en GGD IJsselland. In november 2010 heeft de taakgroep Seksuele Gezondheid het programma voor de eerste keer op het ROC Aventus, locatie Apeldoorn geïmplementeerd. Het programma werd aangeboden aan leerlingen jeugdzorg en sociaal-cultureel werk (afdeling Welzijn). De taakgroep Soa-Sense bood het ROC hierbij intensieve begeleiding aan. Gezien de positieve evaluatie is besloten het programma verder uit te rollen. Uit de evaluatie van onze lopende projecten op 2 ROC’s blijkt het peereducatie principe in de praktijk goed te werken. ROC jongeren die voorlichting hebben gegeven of hebben ontvangen geven aan dat ze dicht bij elkaar staan, dezelfde taal spreken en daardoor gemakkelijk met elkaar in gesprek komen over het thema. Ook geven jongeren aan nieuwe informatie te hebben verkregen over het thema seksuele gezondheid en voor eigen gebruik toepassen. Uit onderzoek ‘Seks onder je 25e’ van Soa Aids Nederland en Rutgers WPF blijkt dat laagopgeleide jongeren op allerlei aspecten van seksuele gezondheid meer risico lopen dan hoogopgeleide jongeren. Zo zijn laagopgeleide jongeren seksueel actiever, hebben ze eerder ervaring met seks met een partner en tot slot meer verschillende sekspartners dan hoog opgeleide jongeren. Ondanks deze hogere seksuele activiteit is de kennis van seksualiteit, voortplanting, anticonceptie en soa’s bij laag opgeleide jongeren juist gebrekkiger dan bij hoog opgeleide jongeren. Laag opgeleide jongeren krijgen vaker te maken met een zwangerschap, zowel gepland als ongepland. (Bron:4) Laagopgeleide jongens en meisjes hebben vaker grensoverschrijding meegemaakt dan hoog opgeleide jongeren. Twintig procent van de laag opgeleide meisjes is wel eens gedwongen om
†
Seks onder je 25e, Hanneke de Graaf et al.
Werkblad ‘goed beschreven’ Centrum Gezond Leven
6
Osirisnummer: 17457
Peereducatie programma “Love& Sens(e)uality”
iets te doen op seksueel gebied, tegenover 13% van de hoog opgeleide meisjes. Bij jongens is dat respectievelijk 6% en 3%. Tien procent van de laag opgeleide meisjes heeft wel eens geslachtsgemeenschap tegen haar wil gehad, tegenover 5% van de hoog opgeleide meisjes. Daarnaast zeggen laag opgeleide jongens relatief vaak dat ze seksueel getinte contacten hebben op internet, bijvoorbeeld dat ze hun penis of billen laten zien voor de webcam, seksfoto’s of filmpjes van zichzelf of anderen versturen of seks hebben op internet. Deze leskisten en materialen die ter ondersteuning van het programma zijn zorgvuldig geselecteerd door GGD professionals. Veelal zijn de materialen ontwikkeld door landelijke kenniscentra gespecialiseerd in seksuele gezondheid als Rutgers WPF, en Soa Aids Nederland en op effectiviteit onderzocht Verder wordt in het programma aansluiting gezocht bij actuele (landelijke) voorlichtingscampagnes van Soa Aids Nederland.
6. Randvoorwaarden uitvoering en kwaliteitsbewaking Welke eisen zijn er t.a.v. opleiding, training, certificering, licenties en/of supervisie van de uitvoerend werkers? Beschrijf deze randvoorwaarden voor de toepassing.
6.1 Eisen ten aanzien van opleiding • Gezondheidsbevorderaar die kennis heeft over het thema • •
seksuele gezondheid. En zich heeft ingewerkt adhv de draaiboeken en materialen. Verpleegkundige die de Sense opleiding heeft gevolgd en zich heeft ingewerkt via het draaiboek, en de lesmodule. (Enthousiaste) ROC docenten die bij voorkeur vooraf de docententraining hebben gevolgd.
6.2 Eisen ten aanzien van overdracht en implementatie Is er voor de overdracht of implementatie een handleiding of protocol? Zijn er eerdere ervaringen waaruit blijkt dat de interventie overdraagbaar is?
Er is een draaiboek voor het peereducatie programma ontwikkeld. In dit draaiboek staan alle stappen beschreven om het peereducatieprogramma op te straten en uit te voeren. Het draaiboek is bedoeld voor GGD medewerkers die het programma gaan coördineren en uitvoeren. Tevens is er een draaiboek ”Docentenworkshop; Relationele en seksuele vorming” ontwikkeld: In dit draaiboek staan alle stappen beschreven die van belang zijn om de workshop uit te voeren. Het draaiboek is bedoeld voor GGD medewerkers die de workshop gaan uitvoeren. Er zijn ervaringen dat de interventie overdraagbaar is. Het programma is door verschillende GGD medewerkers van GGD Noorden Oost-Gelderland en docenten van verschillende ROC’s succesvol uitgevoerd. Het programma ‘Peereducatie; Love& Sens(e)uality’ is in 2010 ontwikkeld door de taakgroep Soa-Sense van GGD Noord- en OostGelderland waarbij gebruik is gemaakt van bestaande peereducatie modules van GGD Fryslân en GGD IJsselland
6.3 Eisen ten aanzien van kwaliteitsbewaking Hoe wordt de kwaliteit van de interventie beoordeeld
Jaarlijkse evaluatie adhv handboek evaluatie met daarin beschreven: Registratie van activiteiten Ervaringen ROC docenten en leerlingen
Werkblad ‘goed beschreven’ Centrum Gezond Leven
7
Osirisnummer: 17457
en bewaakt? Denk bijvoorbeeld aan registratie van activiteiten en resultaten.
Peereducatie programma “Love& Sens(e)uality”
Ervaringen GGD medewerkers
Terugkoppeling evaluatie aan betrokken ROC docenten en GGD medewerkers Terugkoppeling aan management ROC en GGD
6.4 Kosten van de interventie Wat zijn de kosten voor de uitvoering? Noem zo mogelijk kosten voor licentie, materiaal, trainingen, kwaliteitsbewaking, Vermeld het jaartal waarvoor de prijzen gelden. Noem ook de tijdinvestering van betrokken professionals (uitvoering en coördinatie).
Onderbouwing financiën: De kosten uit het kostenplaatje hieronder worden allemaal gefinancierd uit de basisdienstverlening van GGD Noord- en Oost-Gelderland. Geschatte tijdsinvestering per docent Overleg met GGD Lesmodule: Voorbereiding & uitvoering Workshop: Bijwonen Dag van de liefde: voorbereiden & bijwonen & examineren
10 uur 40 uur 3 uur 30 uur
Uren
Tarief
Totaal
A. Voorbereiding Werkplan schrijven. School benaderen, voorbereiding gesprekken, afspraken plannen. Incl. reistijd
6
72
432
Afstemmen met coördinator ROC/ afspraken maken en verwerken in werkplan. Aanpassen inhoud lesmodule aan LLL MBO
8
72
576
8
72
576
8
72
576
12 4 12
72 72 72
864 288 864
4
72
864
10 3
104,5 72
1045 216
Voorbereiding workshop Voorbereiding lessenreeks door 2 pers (vpk +gez. bevorderaar) Ondersteuning en coaching bij opzetten en invulling lessen gedragen door ROC leerlingen (afsluiting)
B. Uitvoering:
Uitvoeren van 3 lessen (3 pers. x 4 uur) Uitvoering workshop (2 pers x 2 uur) Eindopdracht- Dag van de Liefde (2 pers x 6 uur) C. Evaluatie Evaluatie workshop Evaluatie lesmodule en Eindopdracht “”Dag van de Liefde” met docenten. (Epidemiologie) Bijstellen draaiboek subtotaal D. Onderhoud Onderhoud coördinatoren en docenten incl. consultatie ROC’s (1x1) totaal
Werkblad ‘goed beschreven’ Centrum Gezond Leven
1
72 72
8
Osirisnummer: 17457
Peereducatie programma “Love& Sens(e)uality”
Materialen tbv “Dag van de Liefde” (condooms/ Sense gadgets) totaal
350 76
6714
7. Onderzoek naar de uitvoering van de interventie Is er onderzoek gedaan naar de uitvoering van de interventie? Beschrijf doel, type onderzoek (bijvoorbeeld procesevaluatie, behoefteanalyse, nulmeting, haalbaarheidonderzoek, tevredenheidmeting etc.), methode en relevante uitkomsten. Geef aan wat het bereik is, de succes- en faalfactoren en waardering door de doelgroep. Geef ook aan hoe de interventie, indien noodzakelijk, wordt aangepast.
Tot op heden zijn er 3 evaluaties uitgevoerd. Het eerste evaluatierapport (Abel M. 2011) betreft de pilot van het peereducatieprogramma die in 2010-2011 in Apeldoorn heeft plaatsgevonden. Op basis hiervan is het definitieve peereducatieprogramma opgesteld. In 2011-2012 is dit programma uitgevoerd in Apeldoorn en Harderwijk. Zowel in Apeldoorn als in Harderwijk heeft een evaluatie plaatsgevonden. In Apeldoorn heeft de meest uitgebreide evaluatie plaatsgevonden, uitgevoerd door Evaluatiebureau Publieke Gezondheid, kennispartner van Academische werkplaats AGORA (Timmerman C. en van Oord-Jansen SC 2012). In Harderwijk heeft een vergelijkbare evaluatie plaatsgevonden maar iets minder uitgebreid (Abel M 2012). Dus samenvattend zijn de volgende evaluatierapporten beschikbaar: 1. 2010-2011 Apeldoorn (Abel G.E.M. 2011) 2a 2011-2012 Apeldoorn (Timmerman C en van Oord-Jansen SC. 2012) 2b 2011-2012 Harderwijk (Abel G.E.M. 2012) Hieronder worden de resultaten van het evaluatierapport 2a. beschreven. Hier is voor gekozen omdat deze evaluatie het meest uitgebreid is. De resultaten van het evaluatierapport 2b zijn hiermee in lijn. Echter het bereik was hoger; er werden meer ROC leerlingen opgeleid en voorgelicht. Het Evaluatiebureau Publieke Gezondheid, kennispartner van Academische werkplaats AGORA, heeft het evaluatieonderzoek uitgevoerd. Er is een procesevaluatie gedaan naar het bereik, de waardering en de uitvoering (implementatie integriteit) van de interventie. Op basis hiervan zijn aanbevelingen gedaan voor het verder verbeteren van de interventie. De evaluatiemethode bestond uit de volgende onderdelen: Om de omvang van de bereikte doelgroepen te kunnen vaststellen is een registratieformulier gebruikt. Om inzicht te krijgen in de waardering en uitvoering van het programma zijn de volgende methoden gebruikt: • een interview met de twee direct betrokken GGD-medewerkers • een (apart) interview met de coördinerende medewerker van de GGD • een interview met de twee ROC-docenten die betrokken waren bij het programma • een schriftelijke vragenlijst voor de ROC-docenten die deelgenomen hebben aan de workshop • een focusgroepsgesprek met een groep 3e jaars ROC leerlingen die zijn opgeleid als peereducator • een korte digitale evaluatievragenlijst (per email door het ROC verzonden) voor de 1e jaars ROC leerlingen die peereducatie hebben ontvangen. De interviews en focusgroepsgesprekken zijn gehouden aan de hand van vooraf opgestelde itemlijsten (zie rapport). Bereik in de periode nov. 2011-feb. 2012: In totaal 30 3e jaars leerlingen zijn opgeleid tot peer educator. Zij hebben op hun beurt ongeveer 125 1e jaars leerlingen voorgelicht over seksuele weerbaarheid. In totaal 4 docenten hebben meegedaan aan de docentenworkshop. Waardering: De medewerkers van de GGD en het ROC zijn tevreden over de inhoud van het programma, de onderlinge samenwerking en over de kennis en vaardigheden die de 3e jaars leerlingen (peereducators) hebben opgedaan. De peereducators voelen zich door het volgen van de lessenreeks voldoende opgeleid om 1e jaars te kunnen voorlichten. Zij vonden de lessenreeks leuk, interessant en belangrijk. Wel von-
Werkblad ‘goed beschreven’ Centrum Gezond Leven
9
Osirisnummer: 17457
Peereducatie programma “Love& Sens(e)uality”
den de peereducators een aantal onderdelen niet helemaal goed aansluiten bij hun belevingswereld; deze waren bijvoorbeeld te kinderachtig of niet meer actueel. De 1e jaars leerlingen zijn tevreden over de voorlichting van 3e jaars leerlingen, 94% vond de voorlichting (heel) goed. De spellen vonden ze soms niet geschikt. De helft van de 1e jaars leerlingen geeft aan nieuwe dingen te hebben geleerd. De docenten die de workshop hebben gevolgd waren hierover enthousiast en gaven deze gemiddeld een 8,3. Ze voelen zich door de workshop beter in staat om problemen bij jongeren rondom seksualiteit te signaleren en indien nodig door te verwijzen naar Sense. Implementatie integriteit: De uitvoering is gelopen zoals gepland in het draaiboek. Echter om dit voor elkaar te krijgen was wel meer tijd nodig dan gepland voor zowel ROC- als GGD-medewerkers. Door planningsproblemen op het ROC waren er ook minder docenten aanwezig bij de workshop dan verwacht. Succesfactoren: • Concept van peereducatie werkt goed. De jongeren die worden opgeleid tot educator zijn erg enthousiast en de jongeren die voorlichting krijgen ook. • De betrokkenheid van docenten bij het programma zorgt ervoor dat zij problemen bij jongeren op het gebied van seksuele gezondheid beter/eerder signaleren en verwijzen naar Sense. Aanbevelingen: • Verbeterpunten met betrekking tot het organiseren en de samenwerking GGD-ROC, zoals het tijdig toesturen van planning, regelen van ruimtes etc. • Verbeterpunten met betrekking tot de inhoud van het lesmateriaal (inclusief de filmpjes, spellen en andere werkvormen), zoals het testen op actualiteit en leeftijdsgeschiktheid (enkele onderdelen die door peer educators zijn aangegeven) en volgorde van het lesmateriaal, bv. het voorbereiden van de presentatie (examenopdracht) moeten helemaal aan het begin van het programma worden gegeven • Verbeterpunten met betrekking tot de uitbreiding van het bereik van het programma, bv. het ROC zoekt naar mogelijkheden om het aantal deelnemende docenten aan de workshop te verhogen Deze aanbevelingen zijn allemaal meegenomen en aangepast voor het peereducatieprogramma 2012-2013. Dit aangepaste programma wordt momenteel uitgevoerd in Apeldoorn, Zutphen en Doetinchem. Op alle drie de locaties wordt geëvalueerd door het Evaluatiebureau Publieke Gezondheid. De resultaten van deze evaluaties zullen voorjaar 2013 beschikbaar komen.
8. Toelichting op de naam van de interventie Is de naam van de interventie helder? Noem de herkomst of diepere betekenis. Is de interventie bekend onder een andere naam? Noem de naam van de buitenlandse versie van de interventie.
Peereducatie programma Love & Sens(e)uality: Deze naam is gekozen om dat dit op een positieve wijze de inhoud van het programma weergeeft, waarbij tegelijkertijd Sense wordt benoemd. Sense is het spreekuur bij de GGD waar jongeren t/m 24 jaar gratis en anoniem terecht kunnen met alle vragen over seksualiteit.
De informatie is wel van belang, maar
Werkblad ‘goed beschreven’ Centrum Gezond Leven
10
Osirisnummer: 17457
Peereducatie programma “Love& Sens(e)uality”
is niet van invloed op de beoordeling voor ‘goed beschreven’.
9. Uitvoering (uitvoerende en of ondersteunende organisaties en partners) Waar, door welk soort organisaties en op welke schaal wordt de interventie toegepast? Beschrijf op welke locatie de interventie wordt uitgevoerd. Noem eventueel lokale en/of regionale varianten. Noem eventueel ook samenwerkingspartners in de uitvoering.
GGD Noord- en Oost-Gelderland: 2010-2011 Start op ROC Aventus locatie Apeldoorn en Zutphen Twee klassen derde jaars leerlingen Jeugdzorg en Sociaal Pedagogisch Werk niveau 4. Ongeveer 35 leerlingen zijn opgeleid tot peereducators. Alle eerste jaar leerlingen afdeling Welzijn locatie Apeldoorn en Zutphen hebben de voorlichting van de peers te ontvangen (ca.180 leerlingen) 2011-2012 1. ROC Aventus locatie Apeldoorn en Zutphen. (2e jaar) 2. ROC Landstede locatie Harderwijk: Eén klas Kinderopvang niveau 3, één klas kinderopvang niveau 4, en één klas niveau 4 Jeugdzorg. 61 peereducators hebben voorlichting gegeven in het kader van de examenopdracht en de eindcriteria behaald. In totaal zijn 184 eerste jaars leerlingen afdeling Onderwijs & Opvoeding voorgelicht 2012-2013 1. ROC Aventus locatie Apeldoorn en Deventer (ism GGD IJsselland) 2. ROC Landstede locatie Harderwijk 3. ROC Graafschap College locatie Doetinchem. Buiten regio Noord- en Oost-Gelderland: 2010-2012 ROC Deltion College Zwolle, door GGD IJsselland adhv hun eigen module 2011-2012 ROC Deltion College Zwolle, door GGD IJsselland adhv hun eigen module ROC Aventus, locatie Deventer door GGD IJsselland adhv hun eigen module 2012-2013 ROC Deltion College Zwolle, door GGD IJsselland adhv hun eigen module
10. Overeenkomsten met andere interventies Zijn er soortgelijke interventies? Noem relevante en in het oog springende overeenkomsten en /of verschillen; beperk dit tot sterk vergelijkbare interventies.
Er zijn overeenkomsten met de volgende interventies: 1. “Lang Leve de lustige liefde”, ontwikkelt en uitgevoerd door GGD Fryslân. 2. “Love Sex and Magic”, ontwikkelt en uitgevoerd door GGD IJsselland. Het opleiden van leerlingen tot peereducators is de belangrijkste overeenkomst tussen de bestaande interventies. Allen gaan ervan uit dat voorlichtingsboodschap beter over komt als peers deze uitdragen. Er zijn voor de lesmodule lessen en werkvormen overgenomen uit zowel de interventie van GGD Fryslân en GGD IJsselland. Ook zijn er delen van de achtergrondinformatie opgenomen in de reader. Een groot verschil is dat het programma van GGD Noord- en Oost-Gelderland uit 3 onderdelen bestaat. De workshop, de lessenreeks en de Dag van de Liefde zijn aan elkaar gekoppeld en vormen een eenheid. De lessenreeks staat niet op zichzelf. Het gehele programma wordt binnen het bestaande lesprogramma ingepland. Verder is het uitgangspunt van GGD Noord- en OostGelderland dat het programma voornamelijk door de docenten van het ROC gedragen wordt en de GGD zo nodig ondersteund. Tot slot heeft ook de Sense verpleegkundige een actieve rol. Zij
Werkblad ‘goed beschreven’ Centrum Gezond Leven
11
Osirisnummer: 17457
De informatie is wel van belang, maar is niet van invloed op de beoordeling voor ‘goed beschreven’.
Peereducatie programma “Love& Sens(e)uality”
geeft de lessen soa en anticonceptie, geeft de workshop samen met een gezondheidbevorderaar seksuele gezondheid en is betrokken bij de “Dag van de Liefde”
Aangehaalde literatuur Beschrijf de eventueel in dit document aangehaalde literatuur volgens APAnormen.
1.
Effectiveness of an HIV prevention program for secondary school students in Mongolia, Cartagena RG, Veugelers PJ, et al., J Adolesc Health. 2006 Dec;39(6):925.e9-16. Epub 2006 Oct 5.
2.
The effectiveness of sex education and HIV education interventions in schools in developing countries Kirby D, Obasi A, Laris BA., World Health Organ Tech Rep Ser. 2006;938:103-50; discussion 317-41.
3.
Peer Education and HIV/AIDS: Past Experiences, Future Directions; 3-4. Horizons, Population Council,
4.
Seks onder je 25e. Seksuele gezondheid van jongeren in Nederland anno 2012. De Graaf H, Kruijer H, van Acker J, Meijer S. Utrecht: RutgersWPF/Soa Aids Nederland. 2012
Werkblad ‘goed beschreven’ Centrum Gezond Leven
12