Nu de vakantieperiode weer aanbreekt, kijken de meeste beleggers toch met gemengde gevoelens naar de traditionele vakantielanden rond de Middellandse Zee. Waren wij net bekomen van een diep ingrijpende bankencrisis, nu waren het de landen rond de Middellandse Zee die de onrust op de financiële markten deed opspatten en daarmee in het afgelopen kwartaal een hoopvol herstel op de markten tot stilstand deed komen. Het is wederom “climbing the wall of worries”, een gezegde in de financiële wereld dat aangeeft dat de weg omhoog er één vol zorgen over de toekomst is. Beleggers zijn niet overtuigd dat de weg omhoog is ingeslagen en zien voornamelijk nog beren op de weg. Een dergelijk stemmingsbeeld vormt veelal de basis voor een verder herstel; op een gegeven moment zijn alle negatieve berichten ingeprijsd in de markten en kan de weg omhoog weer worden ingezet. Wat is wijsheid in deze situatie? Wellicht dat u de toestand in de wereld toch maar praktisch moet benaderen. Breng uw vakantie dit jaar door in één van mediterrane landen die hun financiële huishouding op orde moeten brengen. U helpt daarmee het herstel dat zo hard nodig is en waar wij allen ook hier van afhankelijk zijn. De kans is groot dat u, nog meer dan in andere jaren, extra welkom wordt geheten. Wij wensen u allen een mooie en rustige vakantieperiode toe. Met vriendelijke groet, Hans Stroeve
[email protected]
Inhoud
Kwartaalvisie op beleggen juli 2010 2 Vastgoedbeleggingen 6 En verder De eerste Stroeve & Lemberger motorrit 8
V O O RW O O R D - I n h o u d
Geachte lezer,
K WA R T A A L B E R I C H T
Kwartaalvisie op beleggen juli 2010 De financiële markten raakten in het tweede kwartaal van 2010 volledig in de ban van de Europese schuldencrisis maar ze keken wel erg eenzijdig één bepaalde richting op. Naast zorgen over uit de hand lopende staatsfinanciën was er zeker ook positief nieuws. Wereldwijd kregen de aandelenbeurzen in mei forse klappen te verduren, om vervolgens in juni weer enigszins op te veren. Niettemin zet het economisch herstel nog steeds door. De financiële huishouding van overheden is door de kredietcrisis aanmerkelijk verslechterd. Terwijl de belastingopbrengsten als gevolg van de lagere groei een negatieve ontwikkeling lieten zien, namen de uitgaven sterk toe, onder meer door stijgende werkloosheidsuitkeringen maar vooral door kosten van reddingsoperaties van banken en andere bedrijven. In de gehele Eurozone stijgen de begrotingstekorten in 2010 naar gemiddeld meer dan 6,9%, ver boven het in het Verdrag van Maastricht (later het Europese Groei en Stabiliteitspact) afgesproken maximum van 3% van het bruto binnenlands product (BBP). Daardoor stijgen de overheidsschulden aanzienlijk, al verschilt de situatie sterk van land tot land. In Griekenland zal de staatsschuld in 2010 uitkomen op circa 125% van het BNP, terwijl ook in Portugal, Italië, Ierland en Spanje, de overige PIIGS-landen, de staatsschuld sterk toeneemt. Griekenland heeft de Europese begrotingsregels in ieder jaar sinds de toetreding tot de euro overschreden. De Griekse overheidsfinanciën bleken in februari 2010 in een zeer deplorabele staat te verkeren. Het begrotingstekort over 2009 bleek 12,7% te bedragen. Wim Zwanenburg Beleggingsstrateeg Stroeve & Lemberger Vermogensbeheer
Tabel Economische Groei en Inflatie Euroland USA Japan
Latijns- Amerika
Oost- Europa
Azië Pacific
GDP
2009 2010 2011
-4,1 1,1 1,4
-2,4 3,2 2,9
-5,2 2,2 1,9
-2,2 4,2 3,8
-5,7 3,5 4,1
1,1 5,9 5,2
CPI (Inflatie)
2009 2010 2011
0,3 1,5 1,6
-0,35 1,8 1,70
-1,35 -1,3 -0,3
5,9 7,5 6,8
7,2 6,0 5,4
0,7 2,2 2,4
Bron: Bloomberg, IMF, Consensus Economics, medio juni 2010
2
Grieks Drama In april daalde het vertrouwen in Griekenland vanwege de oplopende staatsschulden tot een minimum. Dit wantrouwen weerspiegelde zich op de financiële markten in een snel stijgende rente op Griekse staatsleningen naar meer dan 12% en in sterk oplopende premies van kredietverzekeringen
(credit default swaps) tegen wanbetalingen van de Griekse overheid. De rendementsverschillen met de als veilig beschouwde Duitse staatsleningen stegen naar recordhoogten. Naast de oplopende rente op staatsleningen van de Zuid-Europese landen, daalde ook de waarde van de euro ten opzichte van de Amerikaanse dollar in een zo hoog tempo dat door velen gevreesd werd voor een uiteenvallen van de eurozone en een einde van de euro als gemeenschappelijke munt. De aanwezigheid van een gemeenschappelijke munt kan, indien sprake is van een ongelijke conjuncturele ontwikkeling, verschillen in arbeidsproductiviteit en/of grotere verschillen in staatsschuld en leiden tot spanningen tussen de leden van de muntunie. De mogelijkheid om door middel van een zelfstandige verlaging van de waarde van de eigen munt, een devaluatie, de concurrentiepositie ten opzichte van het buitenland te verbeteren, is bij deelname aan een muntunie
Griekenland, aandringen op een ingrijpende sanering van de staatsfinanciën. Dit is echter niet zonder meer direct afdwingbaar, temeer daar zij zelf ook in overtreding zijn. Bij de totstandkoming van de euro is bovendien niet voorzien in een procedure voor het door een land (al dan niet vrijwillig) weer verlaten van de euro. Bij het verschaffen van steunkredieten aan de grootste schuldenlanden zullen de overige lidstaten wel strenge voorwaarden bedingen, niet in de laatste plaats om binnenlandse politieke redenen, maar zo lang de financiële markten daarover in onzekerheid verkeren, blijft de rente stijgen en dalen de koersen van de staatsobligaties van landen met de grootste tekorten. Een (snelle) daling van de koersen van staatsleningen heeft verdergaande gevolgen dan hogere financieringslasten van de desbetreffende overheid, want het heeft ook grote gevolgen voor de houders van de reeds uitstaande staatsleningen, vooral voor de banken.
Europees stabilisatiefonds Medio april escaleerden de Griekse schuldenproblemen. Griekse staatsleningen daalden zeer sterk in koers, met name in het kortere segment, vanwege toenemende twijfels over de vraag of Griekenland de eerstvolgende vervallende staatslening (op 19 mei 2010) wel zou kunnen terugbetalen. Op vrijdag 23 april kondigde de Griekse regering aan dat Griekenland het IMF en de EU om (relatief goedkope) leningen zou verzoeken. In de daaropvolgende weken gingen 16 Europese landen en het IMF morrend akkoord met een steunpakket van 110 miljard euro in drie jaar, nadat Griekenland zelf had ingestemd met een streng bezuinigingspakket van circa 13% van het BBP, één van de meest stringente in de geschiedenis, met hevige demonstraties als gevolg. De Europese Centrale Bank (ECB) meldde in alle gevallen Griekse staatsobligaties te zullen accepteren als onderpand, ondanks het feit dat kredietbeoordelaars deze obligaties afwaardeerden tot de junk-status. Begin mei bleek dat de financiële markten vreesden dat ook
Niet-effectieve financiële regulering De Duitse bondskanselier Angela Merkel en andere Europese politici menen dat speculanten aan de crisis rond staatsleningen hebben bijgedragen door het gebruik van credit default swaps. In het geval van Griekenland is dat echter toch niet zo waarschijnlijk. De verhouding tussen de omvang van de uitstaande credit default swaps (circa € 8 miljard) en de totale Griekse staatsschuld (ruim € 250 miljard) was echter niet van dien aard dat een speculatief gebruik van CDS’en tot grote marktverstorende effecten zou hebben kunnen leiden. De Duitse bondskanselier Angela Merkel en de Franse president Nicolas Sarkozy drongen medio juni aan bij de Europese Commissie op een EU-breed verbod op bepaalde vormen van naked short selling ofwel het ongedekt speculeren op Europese staatsschulden, schuldpapieren en aandelen van verschillende financiële fondsen. Onder financiële experts bestaat echter grote twijfel of dergelijke regulering effectief zou kunnen zijn omdat de meeste transacties in financiële centra zoals Londen en New York geschieden. Critici menen ook dat met dergelijke voorstellen tot regulering politici de werkelijke problemen trachten te maskeren, namelijk het gebruik aan fiscale discipline bij de overheden. Je kunt de thermometer toch ook niet de schuld geven van het slechte weer. Veel Europese politici bepleiten ook een extra ‘bankenbelasting’ om de veroorzakers van de financieel-economische crisis aan te pakken. In juni werd daarover in Europa overeenstemming bereikt en werden Europese voorstellen aan de G20 gepresenteerd. De effectiviteit moet echter worden betwijfeld; een enorme bureaucratie dreigt.
andere landen problemen zouden kunnen krijgen aan hun verplichtingen te voldoen, met name Portugal en Spanje. Om dit besmettingsgevaar te bezweren presenteerden de EU-ministers van financiën in de vroege ochtend van 10 mei 2010 een reddingsplan van in totaal € 500 miljard, waarmee voorkomen moest worden dat de PIIGS-landen en potentieel ook andere landen de facto de toegang tot de kapitaalmarkten zou worden ontzegd. Het voorzag in leningen door de Europese Commissie van € 60 miljard, en € 440 miljard aan leningen door een nog op te richten rechtspersoon (die dat geld zou aantrekken onder garantie van de EU-lidstaten); de aan de zwakke lidstaten te verschaffen leningen zouden gepaard gaan met stringente voorwaarden. Het IMF zegde ook tot € 220 miljard toe. Met deze garantiefaciliteiten zijn de financieringsbehoeften van de Zuid-Europese landen voor de komende 3 jaren ruimschoots gedekt. De noodoperaties om de Grieken en de euro te redden komen voort uit een welbegrepen eigenbelang; Europese pensioenfondsen, banken en bedrijven, en uiteindelijk ook de belastingbetalers liepen gevaar bij een verdere escalatie van de Griekse schuldencrisis. Uiteindelijk is ook meer Europese bemoeienis met elkaars
3
k wa r t a a l b e r i c h t
immers niet langer aanwezig. Maar drastische ingrepen in de staatsfinanciën zoals verlaging van ambtenarensalarissen, kortingen op uitkeringen en pensioenen, stuitten – zeker in de Zuid-Europese landen – veelal op massaal verzet van de vakbonden en lopen uit op stakingen. De lidstaten van de muntunie zullen bij de grootste schuldenlanden, zoals
K WA R T A A L B E R I C H T
De ontwikkeling van de Euro, in Amerikaanse dollars
De euro werd in de eerste maanden van 2010 zwakker t.o.v. de Amerikaanse dollar. Eind 2009 was er duidelijk een trendomkeer.
begrotingsbeleid zodat landen zich aan de spelregels voor de euro houden onontkoombaar. Een monetaire unie kan niet functioneren zonder een politieke unie. Voor veel Europese politici is dit om binnenlands politieke redenen een moeilijk te verkopen boodschap. Het treuzelen met crisismaatregelen van Europese regeringsleiders heeft bijgedragen aan de onzekerheid en de toegenomen spanningen op de financiële markten. Kennelijk waren er paniekreacties op de obligatiemarkten voor nodig om tot overeenstemming te komen. Na publicatie van het steunplan stegen de koersen van Griekse, Portugese en Spaanse staatsleningen aanvankelijk sterk, maar dat kwam vooral omdat centrale banken in de eurozone direct begonnen met het kopen van die staatsleningen; ook premies van credit default swaps daalden sterk. Spanje en Portugal lieten weten voorlopig geen aanspraak op het noodfonds te zullen maken. Binnen een week liepen de rendementen van leningen van de meest betrokken landen echter weer op. De rust op de obligatiemarkten keerde enigszins terug toen begin juni het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Frankrijk enorme bezuinigingspakketten aankondigden. De zorgen over Europa verdwenen medio juni naar de achtergrond dankzij succesvolle uitgiftes van staatsleningen door Spanje en België. De euro die zelfs tot onder de USD 1,20 was weggezakt wist zich enigszins te herstellen. Ook de aandelenmarkten, die ondertussen een forse tik kregen, veerden weer op.
Geen tweede bankencrisis Begin juni 2010 leidden twijfels omtrent de kwaliteit van leningen in de portefeuilles van banken (wederom, na de crisis van de herfst van 2008) tot toenemende spanningen op de interbancaire geldmarkt. Banken werden steeds meer terughoudend elkaar geld te lenen en gaven er in toenemende mate de voorkeur aan hun overschotten bij de ECB en andere centrale banken te stallen tegen (per juni 2010) 0,25% per jaar, in plaats van ze aan andere banken tegen een hogere rente uit te lenen. De centrale banken hebben aangekondigd de geldmarkttarieven voorlopig laag te zullen houden, mede vanwege de lage inflatie. Ondanks een forse blootstelling (‘exposure’) aan Zuid-Europese staatsleningen kwam kredietbeoordelaar Moody’s medio juni met de geruststellende mededeling dat het bankwezen in de Europese Unie geen kapitaalinjectie nodig heeft om de mogelijke verliezen te absorberen op Griekse, Spaanse, Portugese en Ierse leningen. Bij de meeste banken bleek dat de waardedaling van de PIIGS-staatsleningen gecompenseerd werd door meevallende koersontwikkelingen van bedrijfsleningen. Spanje drong aan op publicatie van de resultaten van een stress-test van Europese banken en kreeg daarvoor steun van andere Europese landen. Waarschijnlijk tonen de Europese testresultaten aan dat de weerbaarheid van de meeste banken inmiddels behoorlijk is, maar dat er wel een beperkt aantal kwetsbare banken is die grotere kapitaalbuffers nodig hebben.
Groei wereldeconomie
De omvang van de in de loop der jaren opgebouwde schulden, zowel van de publieke als de private sector, is in veel landen zodanig dat het vermoedelijk meerdere jaren zal duren voordat deze tot een aanvaardbaar niveau zijn teruggebracht. Zowel de rentelasten als de aflossingsverplichtingen en de bezuinigingen van overheden zullen voorlopig een remmend effect op de economische groei in de VS en Europa hebben. Desondanks is de wereldeconomie nog steeds bezig aan een sterk herstel, vooral door de sterke groei van Azië. De economieën van China, India en andere emerging markets wegen steeds zwaarder op de totale wereldeconomie. In het afgelopen kwartaal hebben de OESO en het IMF de groeiramingen naar boven bijgesteld. De wereldeconomie zal volgens de OESO met 4,6% groeien in 2010 en 4,5% in Blootstelling van banken aan Griekenland, Ierland, Portugal en Spanje, eind 2009, volgens de BIS 2011. De industriële productie is in Total exposure Buitenlandse vorderingen op publieke sector erg veel landen beBanken Griekenland Ierland Portugal Spanje Griekenland Ierland Portugal Spanje Duitsland 44,4 176,9 41 202,4 22,8 2,5 10,3 32,7 hoorlijk gestegen, Spanje 1,6 17,9 110 0 0,6 0,2 8,1 0 Frankrijk 108,3 84,8 52 248,2 30,6 6,1 20,8 48,1 zelfs in Spanje. Italië 9,1 33,8 9,3 43,3 3,1 0,3 2,1 2,9 De orderportefeuilOverige Eurozone 43 88,9 31,7 233,4 25,7 4,5 13,2 19,4 VK 20,3 230 31,7 140,4 3,6 5,5 3,3 9,2 les van veel bedrijJapan 6,9 22,9 4,7 31,4 4,9 1,7 3 13,4 ven ontwikkelen US 45,6 107,1 37,7 181,2 5,6 4,3 1,4 4,3 Overige 11,9 56,3 7,5 49,6 1,8 1,6 2 5,9 zich weer positief. Eurozone 206,3 402,3 244,1 727,4 82,8 13,5 54,5 103,2 De bedrijfsresultaAlle BIS banken 291 818,6 325,6 1.129,90 98,6 26,5 64,1 136 ten over het eerste Bron: Bank of International Settlements, Quarterly Review, June 2010 kwartaal waren erg
4
Verstedelijking China
Ons economisch scenario Wij achten een ‘double dip’-scenario, een terugglijden in de recessie, nog steeds het minst waarschijnlijke economische scenario. De voorraden van bedrijven zijn nog steeds extreem laag, de leading indicators van de meeste belangrijke economieën en de cijfers van inkoopmanagers duidden op expansie. Over de waardedaling van de euro maken wij ons geen grote zorgen. Wanneer we kijken naar de ontwikkeling van de inflatieverschillen over de afgelopen 20 jaar, dan zou de euro 1,23 dollar waard moeten zijn, in lijn met de niveaus van de laatste maanden. De euro zit op dat niveau bovendien ongeveer op het gemiddelde van de koers sinds introductie. De Europese bedrijven zien hun concurrentiepositie dankzij de lagere wisselkoers juist verbeteren en met name Duitsland zal profiteren van stijgende exporten. Wij houden vast aan ons optimistische scenario voor 2010 voor de aandelenmarkten omdat de waarderingen aantrekkelijk zijn. Het dividendrendement ligt voor veel beursgenoteerde bedrijven boven de rente op staatsleningen of zelfs op die van bedrijfsleningen. De beleggingsportefeuilles van onze cliënten hebben zich tamelijk goed gehouden door beleggingen in Amerika, de emerging markets en grondstoffen, mede omdat deze beleggingen profiteerden van de stijging van de dollar. Wim Zwanenburg publiceert met een zekere regelmaat artikelen voor www.iex.nl. Deze artikelen zijn ook terug te vinden op www.stroevelemberger.nl, onder ‘Publicaties’ voor de artikelen. Hij is ook regelmatig te beluisteren op BNR Nieuwsradio, o.a. in het radioprogramma Voorkennis.
goed en ruimschoots boven verwachting. Niet alleen dankzij kostenbesparingen en verbetering van de winstmarges, maar vaak ook door omzetherstel. Zelfs de luchtvaartindustrie verwacht een sterk herstel, ondanks de enorme schade door de vulkaanaswolken in april. De auto-industrie verwacht een wereldrecordjaar voor de aantallen nieuw verkochte auto’s dankzij China en Brazilië en het herstel in de VS en Europa. In Europa zal het groeitempo wel veel trager zijn dan in de VS, zij het dat ook daar het herstel van de economie voorlopig alleen nog maar een baanloze groei oplevert. De laatste arbeidsmarktcijfers in de VS vielen nog tegen en ook de huizenmarkt blijft zwak. China en emerging markets presteren ondanks maatregelen tegen oververhitting van met name de onroerendgoedmarkt nog steeds prima. De Chinese export steeg in mei nog met bijna 50% ten opzichte van het vorig jaar. China is flink bekritiseerd door de rest van de wereld, waaronder de VS en India, omdat de koers van de yuan in de praktijk is gekoppeld aan de dollarkoers. Daarmee zou China zijn munt kunstmatig goedkoop houden en daarmee de exportsector te veel beschermen. China besloot daarop in aanloop naar
5
k wa r t a a l b e r i c h t
In 2040 zal de bevolking van het Chinese platteland volgens de Development Research Council met 500 miljoen zijn afgenomen tot circa 400 miljoen. Als gevolg van de trek naar de stad zal de stedelijke bevolking van China nog toenemen naar meer dan een miljard, zodat het percentage Chinezen dat in de (grote) steden woont toeneemt van 45% naar 70%. Door de massale migratie zullen steden als Beijing, Shanghai en Guangzhou nog verdrie- tot verviervoudigen. Volgens het McKinsey Global Institute is de Chinese urbanisatietrend zo sterk dat het waarschijnlijk is dat China in 2025 15 megapolen heeft met een gemiddelde bevolking van 25 miljoen. Deze statistieken zijn geen futurisme. Momenteel heeft China al 170 (!) steden met een inwonertal van meer dan een miljoen. In de VS zijn dat er slechts negen en in het VK twee. De Chinese verstedelijking is volgens McKinsey dan ook de grootste business opportunity van de komende decennia.
de G20-top eind juni zijn wisselkoersbeleid te versoepelen. Daarmee nam de dreiging van een handelsoorlog met de VS af en dat kan door beleggers positief worden opgevat.
VA S T G O E D B E L E G G I N G e n
Vastgoedbeleggingen Beleggen in vastgoed Vastgoed is een belangrijke en onmisbare ‘asset-categorie’ geworden in de moderne beleggingsportefeuille. Deze categorie geeft doorgaans een stabiel rendement, waarbij tevens de inflatie wordt beschermt. Beleggers kunnen via de beurs beleggen in vastgoed, maar het kan ook via de aanbieders van vastgoedfondsen. Dit zijn producten die niet op een beurs verhandeld worden (zgn. niet beursgenoteerde producten), maar direct worden aangekocht bij de uitgevende instelling zelf. Verschil beleggen in beursgenoteerde- of niet beursgenoteerde fondsen De keuze tussen beursgenoteerde- of niet beursgenoteerde vastgoedfondsen kan men op meerdere gronden maken. Beide producten kennen voor- en nadelen, die weer voor iedere individuele belegger anders kunnen zijn. Voor beursgenoteerde producten geldt dat deze eenvoudig te verhandelen zijn. Als nadeel wordt ervaren dat de koers meedeint met de beurs. Dus in slechte tijden dalen ook deze aandelen, terwijl daarvoor op dat moment geen reden hoeft te zijn. Voor niet beursgenoteerde producten geldt dat een belegger weet in welke panden hij of zij belegd. Er is een directere betrokkenheid bij de vastgoedportefeuille. Als nadeel wordt hier genoemd dat de spreiding vaak lager is; de portefeuille bestaat vaak uit één of enkele panden. Verschil tussen CV en Obligatie Niet beursgenoteerde vastgoedfondsen bestaan hoofdzakelijk uit een participatie in een Commanditaire Vennootschap (CV) of een Obligatielening. In een CV zijn de participanten (de Commanditaire Vennoten) eigenaar van het vastgoed. De participatie wordt doorgaans door middel van een notariële akte vastgelegd. Vaak is er een tussentijdse uitkering en volgt er een einduitkering als het vastgoed na enkele jaren wordt verkocht. Het risico ligt volledig bij de participanten; zij zijn immers de eigenaren van het vastgoed. Daarentegen is natuurlijk ook de (eventuele) winst bij verkoop voor de participanten. Een vastgoedobligatie betekent een lening aan een besloten vennootschap die uitsluitend belegt in vastgoed. De jaarlijkse renteuitkering staat doorgaans vast. De rente wordt betaald op basis van de huurstroom binnen de vennootschap. Na een periode van enkele jaren - deze periode is vooraf bepaald - wordt het bedrag van de lening weer terugbetaald aan de belegger (de Obligatiehouder). Eén van de grootste voordelen van een Obligatie is dat deze tussentijds veel makkelijker te verkopen is. Waarop te letten bij beleggen in niet beursgenoteerde vastgoedfondsen? Ook voor beleggen in niet beursgenoteerde vastgoedfondsen geldt dat tegenwoordig door de bomen het bos niet meer te zien is. Er zijn tientallen aanbieders in Nederland die allemaal
6
roepen dat ze de beste zijn. Waar dient een belegger op te letten? Het is heel belangrijk om na te gaan wie de aanbieder is. Welk bedrijf of personen zitten er achter? Via Google is veel informatie te achterhalen. Let er op dat de aanbieder geen ééndagsvlieg is en dat het een bedrijf is met een goede naam in de vastgoedmarkt. Het liefst een aanbieder van meerdere beleggingsfondsen, die al een bewezen ‘track record’ heeft. Daarnaast is het van groot belang om na te gaan of de aanbieder een vergunning heeft van de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Natuurlijk geeft dit geen garantie dat het aangeboden product goed is, maar het zegt wel heel veel over de aanbieder zelf. De AFM stelt strenge eisen aan organisaties en de binnen deze bedrijven werkzame personen. Een eerste belangrijke indicatie is of de participatie (of Obligatie) minimaal € 50.000,- dient te zijn. Dit is namelijk de grens die bepaald of er een door de AFM goedgekeurd prospectus voor het product moet zijn. Dit is de reden dat veel aanbieders hun producten aanbieden met deelnames vanaf € 50.000,-, omdat zij niet voldoen aan de eisen die de wet op dit gebied aan hen stelt. Uiteindelijk – nadat bovenstaande punten zijn gecheckt – is het van belang goed naar het vastgoed zelf te kijken dat in het fonds (of Obligatie) is ondergebracht. De belangrijkste aandachtspunten: - Type vastgoed – winkels, woningen, kantoren, bedrijfshallen, etc. - Locatie van het vastgoed – als de huurder vertrekt, kan het dan makkelijk aan een andere huurder verhuurd worden? - Looptijd van de huurcontracten – lange huurcontracten geven een hogere mate van zekerheid. - Gegoedheid huurders – Unilever is bijvoorbeeld een betere huurder dan een klein internetbedrijfje. - Financiering – hoe is het vastgoed gefinancierd (welke bank) en is de rente voor langere tijd vastgelegd? Al deze factoren zijn van belang bij een juiste beoordeling van de aanbieding. Maar, misschien nog wel het allerbelangrijkste: wat zegt uw gevoel? 10% Rente per jaar klinkt natuurlijk fantastisch, maar is dit ook reëel? Ook bij beleggen in vastgoed loopt het geboden rendement vaak gelijk met het risico (des te hoger het rendement, des te hoger het risico). Fiscale behandeling van deze producten Ook niet beursgenoteerde vastgoedproducten worden in beginsel hetzelfde belast als aandelen en obligaties. Dit houdt in dat het voor particulieren een zogenaamde Box III-belegging is. Als er wordt deelgenomen via een BV, dan valt het resultaat in het belastbare resultaat van deze onderneming. Hans de Wijs Heerenstede Vastgoed
Seminar series uitgebreid en verlengd!
Marcel Tak
Jan Heeremans
Meer dan 300 geïnteresseerde particuliere beleggers waren de afgelopen maanden te gast op onze seminars “Herstel uw Vermogen” en “Benut het Herstel“ die wij regionaal organiseerden. “Verfrissend“, “Zeer duidelijk“, “Vernieuwend“, waren enkele van de meest genoteerde opmerkingen op de
Klein maar fijn Op verzoek van enkele van onze relaties is een 45 minuten versie van ons seminar ontwikkeld. In wisselende samenstelling brengen Marcel Tak, Jan Heeremans, Michiel Scholten en Wim Zwanenburg de laatste inzichten (en mogelijkheden!) onder de aandacht van een select gezelschap. Een ideaal programma voor een “Business Club –avond“ of een inspirerende lunchinterval tijdens uw relatie-event. Met plezier maken wij met u een maatwerkprogramma. U kunt ons telefonisch bereiken op nummer 0294 492 592, of via de mail
[email protected].
De kracht van de USA De kracht van de VS als economische grootmacht en de opmars van de US dollar in het tweede kwartaal van 2010 zijn – afgezet tegen de zwakke euro - eigenlijk opmerkelijk. In 2009 werd door velen nog een teloorgang van de Amerikaanse munt in het internationale deviezenverkeer voorzien. Olielanden en zelfs Braziliaanse fotomodellen wilden liever in euro’s betaald krijgen. Ondertussen zijn Amerikaanse gezinnen al redelijk voortgeschreden met het repareren van hun balansen, terwijl ze inmiddels door gestegen aandelenkoersen en stabiliserende en zelfs licht aantrekkende huizenprijzen de wind weer een beetje in de rug hebben. Ook de Amerikaanse banken hebben belangrijke vorderingen geboekt bij het versterken van de balansen en de grote zakenbanken op Wall Street behalen zelfs weer recordwinsten. De vermindering van de totale hoeveelheid schuld vertaalt zich vooralsnog niet in economische krimp. De economie in de VS groeit nu al 3 kwartalen op rij, en na de 3% van het eerste kwartaal van 2010 wordt voor het tweede kwartaal 3,3% groei van het BBP verwacht. De VS is ook na de kredietcrisis nog steeds een economische grootmacht. In de periode van 200-2009 investeerden buitenlandse bedrijven voor USD 660 miljard in China (!), maar in die periode werd toch nog bijna drie keer zoveel in de VS geïnvesteerd. De Amerikaanse economie is nog steeds goed voor 25% van de wereldeconomie, terwijl Amerikaanse staatsburgers maar 4,6% van de wereldbevolking vormen. Hoewel China sneller groeit is de Amerikaanse economie nog steeds groter dan die van Japan, China en Duitsland bij
elkaar. Het BBP van de VS is drie keer zo groot als dat van China en het inkomen per hoofd van de bevolking ligt 10 keer zo hoog. Ondanks de tekorten op de handelsbalans is de VS met 10% nog steeds ’s werelds grootste exporteur dankzij hoogwaardige dienstverlening zoals (dataprocessing en telecommunicatie). Duitsland is tweede met 8,5%. Meer dan 50% van de merken met de grootste marketingwaarde is van Amerikaanse origine; ’s werelds grootste IT-bedrijven zijn Amerikaanse concerns. De VS heeft ook de meeste buitenlandse studenten (671.000 in 2009) die graag een graad aan de Amerikaanse universiteiten behalen. De Amerikaanse beroepsbevolking is jonger dan die in Europa en in Japan. De Amerikaanse dollar heeft - ondanks een schuld die inmiddels meer dan $13 miljard (zie: www.usdebtclock. org) en meer dan meer dan 60% van het BBP bedraagt - met 62% tegen 27% voor de euro ook nog steeds het grootste aandeel in de internationale deviezenvoorraden. W.Z. (Bronnen: CLSA, IMF).
7
K WA R T A A L B E R I C H T
evaluatieformulieren. Maar bovenal vonden alle deelnemers de gepresenteerde informatie relevant voor het beleggingsproces. Garantieproducten, sector-timing en individuele aandelenselectie blijven ook voor het tweede halfjaar het thema van onze presentaties. Blijf op de hoogte van onze data in uw regio door uw interesse te tonen op onze website. www.benuthetherstel.nl
K WA R T A A L B E R I C H T
Eenvoudig maar doeltreffend
Vuurtoren van Camogli (Liguria, Italië)
Aan de Golf van Genua vindt u het dorpje Camogli aan de Ligurische kust ook wel bekend als de bloemenrivièra. De vuurtoren was en is voor vele inwoners van Camogli en voor bezoekers van het stadje het symbool van hun “veilige haven”. Wij kozen deze foto voor op ons magazine als het symbool dat staat als een rots in de branding! Deze vuurtoren is er een die zijn geschiedenis niet makkelijk prijs geeft, maar volstaat in alle eenvoud en doeltreffendheid. Camogli een dorpje, liggend aan de voet van het schiereiland Portofino, heeft zijn echte Italiaanse charme goed weten te behouden. Compleet met vissershaventje waar nog vis aan de wal wordt gebracht. De middeleeuwse kerk vindt u buiten de stadsmuren en de huizen kenmerken zich door hun smalle hoge bouwstijl en felle kleuren. Het dorp dankt zijn naam aan de geschiedenis: Case delle mogli, de huizen van de echtgenotes, de vrouwen die wachtten op hun mannen die op zee zaten en die soms nooit meer terugkwamen.
De eerste Stroeve & Lemberger motorrit. Op 3 juni van dit jaar werd de rit verreden. Het was prachtig weer en de route, welke was uitgezet door één van de deelnemers, voerde ons door de Betuwe. Elk van de deelnemers had vóór de rit Nederland nog nooit op deze manier bekeken. Wat wonen wij in een mooi land! Met kleine dijkjes, pontjes en binnendoor weggetjes. Met onvermoede plaatsen en mooie terrassen. Dit gaan we zeker nog een keer doen! Jean Pierre Zijdenbos
8
