COMMISSIE WELSTAND EN MONUMENTEN 2014-04 Verslag van de Commissie Welstand en Monumenten, gehouden op dinsdag 16 december 2014 in het Stadskantoor te Utrecht Aanwezig:
Afwezig :
T. Frantzen, voorzitter, de leden E. Bet, M. Cramer, J. Kamphuis, M. Reniers en T. van Rooijen, M. Bracht (afdeling Stedenbouw), B. van Santen (afdeling Erfgoed), M. van der Wiel (secretaris) en C. Boogert (uitvoerend secretaris) de leden P. Diederen en N. Eerens
OVERZICHT VERSLAG A
Ingekomen stukken en mededelingen
B
Notulen Commissie Welstand en Monumenten d.d. 2 december 2014
C C1
Algemeen Fort De Klop (Rijksmonument)
D D1 D2 D3 D4 D5 D6 D7 D8
Bouwplannen Hoge Weide – kavel 2.7 Parkweg 5 Haarrijn – bedrijventerrein, kavels 2g-2h Paardenveld Vinkenburgstraat 26 Kanonstraat – Kop van Lombok Winkelcentrum De Gaard Oudegracht 121 (Rijksmonument)
E E1 E2
Nagekomen plannen Kanaalstraat – Hart van Lombok Boothstraat 1
F
Overige bouwplannen Plannen met preadvies, lijst d.d. 11/12 2014
G G1
Reclames Savannahweg 71
H
Rondvraag en sluiting
Commissie Welstand en Monumenten d.d. 16 december 2014
A
Ingekomen stukken en mededelingen Geen onderwerpen.
B
Notulen Commissie Welstand en Monumenten d.d. 2 december 2014 Het verslag wordt met enkele aanpassingen vastgesteld.
C C1
Algemeen Fort De Klop (Rijksmonument) Aanvraag aanwijzing Fort De Klop als rijksmonument Aanvraag: College van B&W De beschrijving van het reeds eerder als rijksmonument aangewezen fort wordt aangepast en uitgebreid. Hierdoor wordt beter aangesloten op de beschrijvingenmethodiek van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en een loods op het voorterrein van het fort wordt toegevoegd aan de bescherming. Conclusie De commissie ziet de het voorstel als de reparatie van de eerdere aanwijzing en stemt ermee in.
D Bouwplannen D1 Hoge Weide – kavel 2.7 (Ont) (3e Oosterparklaan, Specerijenvallei, Marjoleinweg en Oreganoweg) Voorlopig ontwerp 37 eengezinswoningen Aanvraag: Ooms Bouw & Ontwikkeling Ontwerp : BBHD architecten Status : collegiaal overleg Supervisor Bleijs licht toe dat deze kavel in het lage binnengebied, aan de ‘Vallei’ van Hoge Weide ligt, waar een ontspannen verkaveling en toepassing van lichte metselwerktinten uitgangspunten zijn. Iedere kavel heeft een herkenbare eigen invulling en is samengesteld uit architectonische eenheden van een beperkt aantal woningen. Voorliggend ontwerp voldoet aan de voorwaarden en sluit goed aan op de eerder ontworpen kavels in de omgeving. Architect Van ’t Hoff geeft aan dat de stroken eengezinswoningen zijn verdeeld in onderling verspringende architectonische eenheden van maximaal vijf tweelaagse woningen met zadeldak, onderbroken door woningen met een topgevel. Waar mogelijk zijn de woningentrees in de eindgevels van de woningstroken geplaatst. Iedere eenheid krijgt een eigen kleur metselwerk en gevelinvulling, maar tegelijkertijd bestaat er verwantschap. In het ontwerp zijn optiedakkapellen opgenomen. De ondiepe voortuinen krijgen een groene haag, langs zij- en achtertuinen wordt aan de straatzijde een lage tuinmuur met een begroeid hekwerk geplaatst. Het binnengebied biedt ruimte voor parkeren, achtertuinen en bergingen. Om de twee parkeerplaatsen is langs het achterpad een boom voorzien, tussen de bergingen een begroeid hekwerk en een verbindende balk. Reactie van de commissie De commissie kan zich op hoofdlijnen vinden in de voorstellen maar plaatst een aantal opmerkingen. In de gehanteerde referenties worden spiegelingen in de gevelcomposities getoond: op dit aspect kan het ontwerp sterker uitgewerkt worden. De voorgestelde indeling en positie van ramen en deuren over de gehele straatwand verzwakt het beoogd effect van de architectonische eenheden. De positionering en groepering van deuren en ramen kan meer vanuit de compositie per eenheid ontworpen worden. De lage topgevel beperkt de bruikbaarheid van de woning. Aandacht wordt gevraagd voor de dakdoorvoeren. Met betrekking tot de optiedakkapellen wordt geadviseerd de maximale variant in beeld te brengen. Ten aanzien van de inrichting wordt de inzet van groen gewaardeerd. Er bestaan echter twijfels of die realistisch is, o.a. de bomen langs het achterpad en de parkeerplaats. Bij een volgende planbehandeling ziet de commissie graag de indeling van de parkeerplaatsen terug met ruimtes ertussen alsook de uitwerking van de koppen waar mogelijk bergingen, pergola’s en erfafscheidingen zullen verrijzen.
Commissie Welstand en Monumenten d.d. 16 december 2014
2
D2 (B)
Parkweg 5 Voorlopig ontwerp clubhuis Aanvraag: Golfclub De Haar Ontwerp : Kroeze Ruys architecten Status : collegiaal overleg In het Rijksmonumentale Zuiderpark bij kasteel De Haar stelt architect Kroeze aan de centrale waterpartij een nieuw clubhuis voor. Het bouwwerk is een samenstel van drie volumes, voorzien van zadeldaken met aankappingen, gekoppeld door plat afgedekte tussenleden. De nokken liggen haaks op de oever. De gevels bestaan uit gepotdekselde, antraciet gekleurde delen. In de gevelopeningen worden voornamelijk dubbele raam- en deurstellen geplaatst. Als dakbedekking wordt mat antraciete metaalplaat met roeven voorgesteld, overeenkomstig de eerder vergunde onderhoudsloods in het park. Reactie van de commissie De commissie meent dat er sprake is van een mooi ensemble, consistent uitgewerkt en zorgvuldig gedetailleerd. De entrees kunnen sterker in het ontwerp verwerkt worden in relatie tot de beeldbepalende daklijn: het is logisch deze belijning als hoofdthema uit te werken waarbij de ingangspartijen als vanzelfsprekend zullen worden opgewaardeerd. Bij een volgende planbehandeling krijgt de commissie graag meer inzage over de exacte context waar het clubhuis in gebouwd wordt, ook in relatie tot de overige dienstgebouwen.
D3 Haarrijn – bedrijventerrein, kavels 2g-2h (Ont) Voorlopig ontwerp bedrijfsgebouw DHL Aanvraag: DHL Express Ontwerp : Palazzo Status : collegiaal overleg Supervisor Lambert geeft aan dat aan de uitgangspunten voor bedrijfsgebouwen in Haarrijn wordt voldaan. Langs De Heldinnenlaan wordt een vijf meter brede groenstrook aangehouden en zijn gevel en erfafscheiding in de rooilijn geplaatst. Langs het A2-tracee zijn ter plaatse van het rechthoekige, tweelaagse hoofdvolume het vereiste geluidscherm en aansluitende hagen in het plan opgenomen. De architecten De Waal en Van Dijk lichten toe dat het logistieke proces de invulling van de locatie bepaalt. In docks in de zuidgevel van het hoofdvolume worden door vrachtwagens de postpakketten gelost, aan de noordzijde aan uitstekende ‘pieren’ door transportbusjes voor bezorging afgehaald. De locatie heeft om die reden een dubbele in/uitrit. De gevel bestaan uit zilverkleurige, horizontale sandwichpanelen met op de verdieping een dubbele, gele band als reclamedrager. Het geluidscherm langs de A2 staat vrij van het gebouw met alleen een koppeling door de overstekende gele band. De erfafscheiding langs De Heldinnenlaan is deels een voortzetting van de gebouwgevel en deels voorzien van horizontale, rode lamellen en verticale, donkerrode striproosters. Ook op de erfafscheiding zijn reclame-uitingen voorzien. Reactie van de commissie Hoewel in de randvoorwaarden voor het geluidscherm bij Haarrijn de optie om het scherm los van het gebouw te plaatsen is opgenomen, verrast de oplossing de commissie toch. Zij betreurt het dat bij het tweede project hier al voor wordt gekozen. De ambitie van een integraal geluidscherm is door de opzet (scherm/gebouw en hagen) al kwetsbaar, door het scherm los te plaatsen van het gebouw wordt dit streven nog verder ondermijnd. Hoewel er sprake is van een zorgvuldig ontwerp overheerst het gefragmenteerde beeld. Dit ontstaat door zowel het gebrek aan integratie tussen gebouw en geluidscherm aan de A2zijde, maar ook bij onderdelen als de erfafscheiding aan de Heldinnenlaan valt het geheel uit elkaar. De commissie adviseert te streven naar een eenduidiger beeld. De reclamevoering op het gebouw lijkt voldoende geïntegreerd en ondergeschikt; echter de voorgestelde reclames op de erfafscheiding zijn te dominant en dienen doelmatiger ingezet te worden bijvoorbeeld alleen bij de entree.
Commissie Welstand en Monumenten d.d. 16 december 2014
3
D4 Paardenveld (Ont) Ontwerp arthouse-bioscoop ‘De Kade’ Aanvraag: De Kade Utrecht Ontwerp : Allard Architecture Status : collegiaal overleg Architect Jansen licht toe dat in het getransformeerde gebouw stadsbioscoop De Kade, de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht en het Nederlands Filmfestival zullen worden gehuisvest. Daarnaast wordt de parkeergarage Paardenveld vergroot. De uitbreiding vindt in hoogte plaats en aan de zijde van de Catharijnesingel. Op maaiveldniveau wordt de rooilijn van het naastgelegen politiebureau overgenomen, daarboven ligt een uitkragende gevel voorzien van horizontale lamellen. Deze wordt vanaf de tweede verdiepingsvloer doorbroken door uitstekende glazen volumes, waarin zich de trappen bevinden. De glazen dakopbouw loopt af richting de achterliggende woonwijk. De begane grondgevel is volledig in glas gedacht. De entree van de stadsbioscoop ligt aan de zijde van de Catharijnesingel. De toegang tot de HKU aan de Kroonstraat. Met behulp van kleurgebruik zal het onderscheid tussen gebruikers herkenbaar gemaakt worden. Ontsluitingsroute en stijgpunt van de parkeergarage blijven conform bestaand, aan de noordzijde van het gebouw wordt een fietsenstalling gemaakt. Tussen de nieuwbouw en de teruggebrachte singel wordt een parkje aangelegd, doorsneden door een fietsroute. Reactie van de commissie De commissie meent dat er sprake is van een ambitieus en veelbelovend plan, maar constateert tegelijkertijd dat het volume erg groot oogt. Mogelijk is een sterkere geleding op basis van de functies een invalshoek om het volume te nuanceren. Het architectonische concept (glazen doos met horizontale riem) dient verder doorgewerkt te worden, waarbij vooral de trappenhuizen een overtuigendere rol in de compositie moeten spelen en de begane grondlaag als een stevigere sokkel kan gaan fungeren. De wijze waarop het glas langs de trappen hangt is niet overtuigend. Geadviseerd wordt om de naamsaanduidingen van de verschillende gebruikers mee te nemen in het ontwerpproces, ook om de herkenbaarheid van entrees te vergroten. Veel aandacht zal besteed moeten worden aan de inrichting rond het gebouw, gezien ondermeer de te verwachten hectiek (o.a. fietsverkeer). Ook wordt gevraagd rekening te houden met de wijze waarop vorm, materiaal en detaillering zich verhouden tot het naastgelegen politiebureau. Een verdere uitwerking wordt tegemoet gezien. D5 (B)
Vinkenburgstraat 26 14-21594 Aanvraag omgevingsvergunning voor het verbouwen van de 2e t/m 16e verdieping van de Neudeflat tot appartementen en het aanbrengen van balkons en buitenruimten Aanvraag: De Nieuwe Norm Ontwerp : A3 Architecten (notulen 15/07 en 07/10 2014) Architect Van As licht de uitwerking van het eerder besproken plan toe. Alle balkon- en loggiabalustrades zijn in dichte panelen, overeenkomstig de gevelbanden, uitgevoerd en de kozijnframes blijven ter plaatse van de buitenruimten achterwege. De voorliggende schuiframen in de kozijnstroken liggen binnen het gevelvlak. Screenzonwering is in de gevelbanden geïntegreerd. De dakverdieping is als penthouse in de aanvraag opgenomen. Conclusie De commissie meent dat de architect goed heeft gereageerd op de eerder gemaakte opmerkingen. Zij is onder de indruk van de wijze waarop het bestaande gebouw in de bestaande architectonische taal wordt getransformeerd. Als enige aandachtspunt wordt zonwering voor de balkons aan de zuidzijde meegegeven. De aanvraag wordt voorzien van een positief advies.
D6 Kanonstraat – Kop van Lombok (Ont) Ontwerp nieuwbouw huurappartementen – ‘Los Angeles’ Aanvraag: Bouwfonds Ontwerp : Klunder Architecten Status : collegiaal overleg In het streven naar wandvorming aan het Westplein werd het, inmiddels gerealiseerde winkel-woonblok aan de Damstraat met dat aan de Kanonstraat indertijd als twee-eenheid
Commissie Welstand en Monumenten d.d. 16 december 2014
4
gezien. De ontwikkelaar kiest er nu voor het blok aan de Kanonstraat een eigen gezicht en invulling te geven. Het plan past in het bestemmingsplan en wordt door architect Berg toegelicht. De bebouwing aan de Kanonstraat is vier tot zes lagen hoog en sluit aan op de Kanaalstraat- en Leidsekadebebouwing. De verhoogd liggende begane grondvloer geeft extra hoogte aan de plintlaag. Terugspringende verdiepingen, materiaal- en kleurverschillen parcelleren de gevels en geven deze een gevarieerde, naar het verleden verwijzende uitstraling. Bergingen vullen het binnenterrein. Op het dek daarboven is een tweede strook woningen van vier lagen gepland, op circa vier meter de nieuwbouw aan de Kanonstraat. Een galerij en bruggen ontsluiten de appartementen in voor- en achterbouw. Reactie van de commissie De commissie heeft zeer ernstige twijfels over de woonkwaliteit van beide complexen. In principe is er sprake van twee galerijflats dicht op elkaar. Daarnaast is het onduidelijk hoe dit project zich voegt naast de andere ontwikkelingen op de Kop van Lombok, nu het uitgangspunt lijkt verlaten om de kop van Lombok in een eenduidige architectuurtaal uit te voeren die bovendien aan beide blokken een sterk eindmotief verbond met een gelijkwaardige schaalgrootte. Het thans getoonde voorstel is in die zin niet overtuigend. Een toelichting op de stedenbouwkundige setting en context is noodzakelijk om goed over de voorstellen te kunnen adviseren. Verdere planbehandeling wordt in afwachting van deze toelichting nader uitgesteld. D7 (O)
Winkelcentrum De Gaard Voorlopig ontwerp herontwikkeling en uitbreiding Aanvraag: Van der Vorm Vastgoed Ontwerp : Moke Architecten Status : collegiaal overleg Twee woongebouwen, verbonden door een U van winkels vormden in de jaren zestig van de vorige eeuw de ‘sociale huiskamer’ van de buurt. Invulling van de pleinruimte met winkels en een passage maakten bevoorrading vanaf de buitenzijde noodzakelijk, waardoor deze een achterkantuitstraling kreeg. Het voorliggende herontwikkelings- en uitbreidingsplan heeft alzijdigheid als uitgangspunt. Architect Cito geeft aan dat aan de Eykmanlaan een tweelaagse bebouwingsstrook, met winkelruimte op de begane grond en appartementen op de verdieping, is toegevoegd. De ruimte tussen deze nieuwbouw en het bestaande woonblok wordt gevuld met winkels. Op het dek daarboven liggen de woningentrees en is parkeerruimte voor bewoners. Het vijf lagen hoge, bestaande blok is doorgezet tot in de nieuwe gevellijn aan de Kapteynlaan en Troosterhof en ingevuld met winkelruimte op de begane grond met vier woonlagen daarboven. De bestaande pleinruimte aan de oostzijde wordt deels met winkelruimte bebouwd. De nieuwe en vernieuwde gevels van het winkelcentrum en aan de passage zijn in een warme baksteenkleur voorgesteld. De bestaande passageoverkapping is vervangen door een passagebrede, glazen zadeldakconstructie. De materialisatie van de verlenging van het hogere woonblok sluit aan op de bestaande gevels. Reactie van de commissie De commissie vindt de gekozen oplossingen ingenieus met name door de wijze waarop de toevoegingen zijn ingepast. De architect wordt ter overweging meegegeven om het extra volume op de kop meer als bij de plint behorend element te benaderen dan als vervolmaking van de hoger gelegen bouwvolumes. Hierdoor is er meer sprake van een nieuwe plint met bijbehorende verticale accenten die de bestaande volumes omlijst. De commissie krijgt graag bij een volgende planbehandeling betere inzage in het totaalbeeld met betrekking tot de architectonische uitwerking, inclusief materialisering. Aandacht wordt gevraagd voor de vijfde gevel.
D8 (B)
Oudegracht 121 (Rijksmonument) Voorstel voor het wijzigen van de voorgevel van een winkel Aanvraag: Lola & Liza Ontwerp : Rappagne & Partners Architecten (notulen 04/11 2014) Status : collegiaal overleg Architect Doornenbal legt een voorstel voor ter vervanging van de bestaande winkelpui. In het bovenste puideel worden de bovenliggende gevelpenanten tot deurhoogte doorgezet en de drie puidelen voorzien van een omkadering. De architect heeft een voorkeur voor
Commissie Welstand en Monumenten d.d. 16 december 2014
5
een rechthoekige bovenbeëindiging van deze (winkel)puidelen. Van deurhoogte tot straatniveau zijn de penanten teruggebracht tot rechthoekige, natuurstenen kolommen. De vaste puidelen zijn voorzien van een lage plint. Reactie van de commissie De commissie constateert dat het een goede ontwikkeling is dat in dit ontwerp het gebouw weer op de grond wordt gezet, maar heeft haar twijfels over de uitwerking van de aansluiting op het maaiveld. Hier is meer stevigheid gewenst. De pui is ontworpen voor één hoge verdieping, maar door het verschil in materialisering (natuursteen en pleisterwerk) zal de pui in twee delen uiteenvallen. De gematerialiseerde aansluiting van natuursteen en pleisterwerk moet in beeld gebracht worden. Een verder uitgewerkt ontwerp wordt afgewacht. E E1 (B)
Nagekomen plannen Kanaalstraat – Hart van Lombok Ontwerp nieuwbouw huurappartementen - terreininrichting Aanvraag: Mitros Ontwerp : Berry Dillen Architect / Groenpartners (notulen 19/01 en 11/05 2010, 21/10 en 18/11 2014) Status : collegiaal overleg In samenspraak met de afdeling Stedenbouw is de invulling van het binnengebied met de parkeerplaats nader ingevuld en inzichtelijk gemaakt. Zichtlijnen worden hersteld en bomen worden toegevoegd. Reactie van de commissie In het ontwerp is het gelukt meer eenheid aan te brengen. Het hoogteverschil is goed opgepakt en de positie van de bomen is akkoord.
E2 (B)
Boothstraat 1 14-24093 Aanvraag omgevingsvergunning voor het verbouwen van een kantoor tot kamerverhuurwoning en het wijzigen van de gevels Aanvraag: Utrechtsch Studenten Corps Ontwerp : Zecc Architecten (notulen 03/06 en 01/07 2014) In de aanvraag is het eerder besproken ontwerp uitgewerkt. Conclusie In de geveldetaillering wordt de gekozen vormgeving waargemaakt. Aanvraag wordt voorzien van een positief advies.
F
Overige plannen De plannen, genoemd in de lijst d.d. 11 december 2014, zijn met een preadvies van de secretaris aan de commissie voorgelegd. De leden van de commissie hebben besloten de advisering over te nemen. De preadvisering is verricht op basis van de aan de verschillende beleidsniveaus verbonden criteria, zoals vastgelegd in de welstandsnota. Samenvattend: Open : Verandering en handhaving zijn beide mogelijk, zowel naar structuur als naar architectuur. Respect : Essentiële eigenschappen van de aanwezige bebouwings- en omgevingskarakteristiek worden gerespecteerd. Behoud : Behoud en herstel van het aanwezige bebouwingsbeeld en versterken van de bestaande of historisch bepaalde karakteristiek van stedenbouwkundige, architectonische, landschappelijke of cultuurhistorische aard. Stimulans: Het gebied vraagt vanwege zijn bijzondere of markante karakter extra aandacht voor versterking en stimulering van het beeld. Indien van toepassing, zijn de aanvragen getoetst aan de (welstands)criteria, zoals geformuleerd in de welstandsnota. De lijsten zijn ter inzage op het secretariaat en in te zien via de website http\\www.welstandutrecht.nl.
Commissie Welstand en Monumenten d.d. 16 december 2014
6
G G1 (O)
Reclames Savannahweg 71 14-26487 Aanvraag omgevingsvergunning voor het bouwen van twee lichtbakken aan de gevel Aanvraag: Dyade Ontwerp: Haaxman Lichtreclame BV In 2012 zijn voor het betreffende gebouw soortgelijke reclame-uitingen akkoord bevonden. Conclusie Met de komst van een tweede bedrijf in dit gebouw is het vanzelfsprekend dat aangesloten wordt op de eerdere wijze van reclamevoering. Dit leidt tot een evenwichtig gevelbeeld en voorkomt een rommelig aanzien van het pand. Aanvraag wordt voorzien van een positief advies.
H
Rondvraag en sluiting De volgende commissievergadering vindt plaats op 13 januari 2015.
De voorzitter,
De secretaris,
T. Frantzen
M. van der Wiel
Per 1 juli 2004 wordt de welstandsadvisering verricht op basis van de aan de verschillende beleidsniveaus verbonden criteria zoals geformuleerd in de welstandsnota 'De schoonheid van Utrecht' (vastgesteld door de raad van de gemeente Utrecht d.d. 24 juni 2004). (O) = open (R) = respect (B) = behoud (St) = stimulans (Ont) = ontwikkelingsgebied
Commissie Welstand en Monumenten d.d. 16 december 2014
7