imbur VAR L n a v e tgav Een ui
g Jaargang 6, nummer 3
Juli 2011
Verpleegkundig Magazine Limburg Wederkerigheid maakt ouderenzorg effectiever Dit artikel van Prof. Dr. Myrra Vernooij-Dassen, Sheila Leatherman en Marcel Olde Rikkert komt uit het British Medical Journal 2011. Kwetsbare ouderen ontvangen vaak zorg zonder dat aan hen is gevraagd wat ze nou precies willen of nodig hebben. Die zorg verbetert aanmerkelijk, wanneer zorgverleners meer oog krijgen voor de wederkerigheid in de zorgrelatie. Ook al wordt de meeste zorg met de beste bedoelingen gegeven, ontvangers van die zorg kijken daar toch vaak anders tegenaan. Soms werkt de zorg gewoon niet, omdat de ontvanger bijvoorbeeld emotioneel blokkeert. Het besef van afhankelijkheid, van aftakeling, kan sterk knagen aan je zelfbeeld en eigenwaarde. Bij verminderde controle over je eigen leven komen autonomie, zelfstandigheid
en zelfredzaamheid zwaar onder druk te staan. Wordt in zo'n situatie vooral je afhankelijkheid benadrukt - ook al gebeurt dat niet bewust - dan kun je als kwetsbare oudere makkelijk helemaal afhaken. “Zorg is effectiever en wordt beter geaccepteerd als in de zorgrelatie ruimte bestaat voor wederkerigheid. Zorg dat een kwetsbare oudere niet uitsluitend hoeft te ontvangen, maar ook kan geven. Maak hem deelgenoot van zijn behandeling." "De helft van de kwetsbare ouderen met kanker die palliatieve zorg ontvangen, vindt het heel vervelend dat zij zelf niet méér konden doen voor anderen. Gedragstherapie en groepsbijeenkomsten waarin onderlinge steun en contacten worden aangemoedigd, leiden bij kankerpatiënten tot aanzienlijk minder depressies.
En sociale ondersteuning werkt minder effectief als die ondersteuning het zelfbeeld van de patiënt bedreigt."
Beide voorstellen komen vrijwel op hetzelfde neer, maar de benaderingswijze verschilt enorm: Bij optie 1 neem je de oudere op sleeptouw, Bij optie 2 benadruk je de autonomie en keuzevrijheid van de persoon. Met die laatste aanpak verminder je het besef van afhankelijkheid en het gevoel dankbaar te moeten zijn." Vervolg op pagina 2
zorg geleverd moet worden. Wie werkt verdient het om in het zonnetje gezet te worden. Voor wie vakantie heeft, geniet van de welverdiende vrije dagen zodat er weer
Column
2
Wederkerigheid 2 maakt ouderenzorg effectiever vervolg pagina 1
RAAK programma
3
Innovatie verpleegkundige zorg in ziekenhuizen: op maat implementteren van
Wederkerigheid speelt een essentiële rol: Hoe gaat het vaak in de zorg? Nou, bijvoorbeeld zo: "Je zit hier maar alleen, je moet er even uit, kom we gaan een stukje wandelen". Maar het kan ook op deze manier: "Ik wil wel een stukje wandelen. Heb je misschien zin om mee te gaan?"
Van de redactie De zorg gaat ook in de vakantieperiode gewoon door. Vaak is deze vakantietijd hectisch omdat met minder personen, aangevuld met vakantiewerkers toch goede
In dit nummer:
uitgerust gestart kan worden.
evidence in de praktijk Stand van zaken
Colofon
7
Goede nachtrust is gezondheidsbevorderend! Als we zelf niet goed geslapen merken we dat aan ons functioneren. Duurt slaaptekort langer of ben je al niet fit dan zijn de gevolgen direct te merken. Patiënten slapen doorgaans niet goed in een ziekenhuis. Teveel lawaai, handelingen die s’nachts uitgevoerd (moeten) worden verstoren de zo nodige nachtrust Houden we voldoende rekening met de nadelige gevolgen van een gestoorde nachtrust in de keuzes die we hierin maken? Dan zijn er nog altijd verpleegkundigen die het volle licht aanklikken voor het uitvoeren van bijvoorbeeld een verschoonronde,, ook midden in de nacht. Zeker iets om over na te denken….
EPDomper Zo weer een paar miljoen eurootjes in de onmetelijke oceaan van mislukte projecten gestort. Begin april schoot de 1e kamer het Elektronisch Patiënten Dossier (EPD) af, een ware domper voor Edith Schippers. En het leek zo mooi: in het digitale tijdperk moest het toch mogelijk zijn om alle medische gegevens van een patiënt te bewaren. Op een chip, stick of ergens in een digitale kluis. Alleen in te zien voor de hulpverleners die daarvoor geautoriseerd zouden zijn. En alleen als de patiënt toestemming geeft. Dat zou een boel fouten schelen en de zorg veel doelmatiger gaan maken. Toch? Nou mooi niet!! Het bewaren van de gegevens blijkt al een crime te zijn want al die ziekenhuizen, diagnosecentra, huisartsen en andere hulpverleners gebruiken allemaal andere systemen en programma’s. En net als artsen in een ziekenhuis zijn die vaak niet compatibel. Daar ging het al een beetje fout dus. Maar de eerste kamer viel eigenlijk nog meer over het tweede probleem en wel de privacy. Die is in deze Facebook- en Hyvestijd weliswaar al ver te zoeken maar wat mensen in hun privé tijd op het internet willen zetten of willen delen met hun ontelbare vrienden(?) moeten ze zelf weten. Edoch je medische gegevens, die worden achterhaald door een willekeurige hacker (denk aan de OV chipkaart) en opeens op straat liggen is toch minder wenselijk. Wie er op de gegevens zit te wachten? Wat dacht u van zorgverzekeraars, hypotheekverstrekkers of je werkgever? Natuurlijk gaat niemand toegeven dat je geen zorg meer krijgt als je ongezonde gedrag heeft geresulteerd in een ernstige ziekte, denk aan AIDS. Maar je moet niet gek opkijken dat je premie voor je zorgverzekering scherp omhoog gaat en je uitgesloten wordt van enkele zorgpolissen. En je hypotheek? Straks hoef je niet meer bang te zijn voor Bureau Krediet registratie (BKR) als bekend wordt dat je een chronische ziekte onder de leden hebt: geen hypotheek! En je werkgever wil ook vast wel graag iets meer weten over je leefstijl i.c.m. je ziekteverzuim. Je sollicitatiebrief wordt direct terzijde gelegd als je een ontstoken teennagel hebt na een Kennedy mars. Kortom we zouden heel kwetsbaar zijn geworden als het EPD zou zijn doorgegaan. Misschien moet Edith Schippers de hele eerste kamer wel heel hartelijk bedanken voor hun scherpe inzicht. Anders was die oceaan van mislukte projecten uiteindelijk wel gedempt met het EPD. Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedempt. Toch??
Charles André, praktijkcoördinator dialyse, Laurentius Ziekenhuis Roermond Pagina 2
Wederkerigheid maakt ouderenzorg effectiever Vervolg van pagina 1
Met die laatste aanpak verminder je het besef van afhankelijkheid en het gevoel dankbaar te moeten zijn. De mogelijkheid om in een sociale relatie iets terug te geven is een basisbehoefte die nu nog te vaak wordt genegeerd. Mensen willen niet alleen nemen en ontvangen, maar óók geven, dat geldt voor elke relatie; ook voor een zorgrelatie. Aanleren van wederkerige vaardigheden is geen onderdeel in de huidige medische en verpleegkundige opleidingen.
"Zorg dat een kwetsbare oudere niet uitsluitend hoeft te ontvangen, maar ook kan geven. Maak hem deelgenoot van zijn behandeling."
om psychosociale interventies is nodig: De komende jaren wordt effectievere zorg voor kwetsbare ouderen alleen maar belangrijker. De groep zelfstandig wonende vijfenzestigplussers neemt toe: - 10 % hiervan is kwetsbaar. - met de vergrijzing en verzilvering van de bevolking neemt het aantal kwetsbare ouderen snel toe. De term kwetsbaar (frail) wordt gebruikt voor ouderen: - Zij hebben grote kans dat ze in de nabije toekomst fysiek, psychisch of sociaal minder goed gaan functioneren.
Prof. Dr. M. Vernooij-Dassen Joop Michels leerstoel Stichting Kalorama Universitair Medisch Centrum St Radboud Afd. Eerstelijnsgeneeskunde: Centrum voor Huisartsgeneeskunde, Ouderengeneeskunde en Public Health Scientific Institute for Quality of Healthcare Alzheimer Centrum Nijmegen Postbus 9101 114 IQ healthcare
De drie hoogleraren pleiten in hun artikel voor meer onderzoek naar de waarde en effectiviteit van wederkerigheid in de zorg.
6500 HB NIJMEGEN Bezoekadres: Geert Grooteplein 21, Nijmegen T : 024-3616643 / 06-11079653 E :
[email protected] www.iqhealthcare.nl
Een nieuwe invalshoek om een effectievere zorg te ontwikkelen, zeker als het gaat Verpleegkundig Magazine Limburg
www.interdem.org www.alzheimercentrumnijmegen.nl
RAAK programma Innovatie verpleegkundige zorg in ziekenhuizen: op maat implementeren van evidence in de praktijk Hogeschool Zuyd, Atrium Medisch Centrum Parkstad, Laurentius Ziekenhuis Roermond Inleiding Op 1 januari 2010 is bovengenoemd Raak project “Het op maat implementeren van evidence in de praktijk” gestart. Dit project is een samenwerkingsverband van Hogeschool Zuyd, Atrium Medisch Centrum Parkstad en Laurentius Ziekenhuis Roermond. Bij het toepassen van Evidence Based Practice (EBP) worden verpleegkundige besluiten genomen door deze te baseren op het best beschikbare wetenschappelijk bewijs, de voorkeuren van de patiënt en de eigen expertise.
Hierbij wordt gebruikt gemaakt van vijf stappen, namelijk 1) het vertalen van een klinische vraag naar een beantwoordbare vraag; 2) het efficiënt zoeken naar het beste bewijsmateriaal; 3) het beoordelen van dit bewijsmateriaal op kwaliteit; 4) het toepassen van het gevonden materiaal en 5) het evalueren van het resultaat.
Pagina 3
Om EBP in de dagelijkse praktijk te
In het Laurentius Ziekenhuis wordt op
integreren heeft Hogeschool Zuyd
de longafdeling gewerkt aan de
uitgangspunten geformuleerd die
ontwikkeling en implementatie van een
gehanteerd zijn in dit project.
protocol voor verpleegkundige
Volgens deze uitgangspunten kan er
ontslaginformatie. In beide
een indeling gemaakt worden in drie
ziekenhuizen vindt op de neurologie-
groepen professionals, namelijk:
afdeling (tevens leerafdeling) de
1) volgers die richtlijnen toepassen en
implementatie plaats van een evidence
adviezen of instructies volgen van EBP-
based slikscreening. Onderstaand
deskundigen;
worden per deelproject de
2) gebruikers die een klinische vraag
belangrijkste bevindingen beschreven
kunnen formuleren, op zoek gaan naar
waarna besloten wordt met de
evidence en deze evalueren op kwaliteit
leerpunten tot nog toe.
en vervolgens toepassen, en 3) experts die het gehele EBP proces
Ontwikkelen en implementeren van
zelfstandig doorlopen in complexe
een evidence based protocol voor
situaties en volgers en gebruikers
ontslaginformatie
kunnen helpen in het toepassen van EBP.
In het Laurentius Ziekenhuis te
Na ruim 1 jaar gezamenlijk gewerkt te
Roermond hebben de verpleegkundigen
hebben aan dit
van de longafdeling gewerkt aan het
project willen wij
verwerven van EBP door zich te
graag iedereen
richten op de verpleegkundige
informeren wat het
informatieoverdracht bij ontslag uit
project tot nog toe
het ziekenhuis op de afdeling
heeft opgeleverd.
longgeneeskunde. Als eerste is een
Zoals eerder vermeld
vragenlijst afgenomen om te
in het Verpleegkundig
inventariseren in welke mate
Magazine van januari
verpleegkundigen evidence based
2010, wordt aan vier
handelen al toepassen in hun dagelijkse
deelprojecten
praktijkvoering en welke
gewerkt. In het
belemmeringen zij daarbij tegenkomen.
Atrium MC wordt op
Vervolgens is de huidige situatie en de
twee afdelingen
gewenste situatie ten aanzien van de
gewerkt aan de
ontslaginformatie in kaart gebracht.
invoering van casuïstiekbesprekingen
Vervolgens zijn door middel van
om op deze manier de een kritische
interviews en vragenlijsten de
verpleeghouding te ontwikkelen en de
belemmerende en bevorderen factoren
beginselen van EBP onder de knie te
in kaart gebracht om met het nieuwe
krijgen. Daarnaast wordt gewerkt aan
evidence based ontslagprotocol te
de wetenschappelijke onderbouwing van
werken. Het bestaande protocol was
het meetinstrument om de kwaliteit
specifiek voor de longafdeling en
van verpleegkundige standaardzorg te
onvoldoende gebaseerd op evidence.
meten, dat ontwikkeld is door de
Professionals gaven aan behoefte te
kinderafdeling.
hebben aan een protocol dat breder Vervolg op pagina 4
Verpleegkundig Magazine Limburg
Vervolg va n pagina 3
gebruikt kon worden (dus niet ziektespecifiek) en dat het verpleegkundig handelen in het protocol centraal diende te staan. Het nieuwe protocol voldoet aan deze
ervaringen van de pilot aan te passen
coaching, het maken van een e-learning
en in september gebeurt de tweede
module over EBP, het ophangen van een
feedback- and auditcirkel. Voor de
poster over casuïstiekbesprekingen,
toekomst is een implementatie gepland
het benoemen van kartrekkers die
om de kwaliteit van overdrachten te
andere verpleegkundigen stimuleren
verbeteren.
deel te nemen aan de casuïstiekbesprekingen en het creëren
wensen en is gebaseerd op bewijzen
van randvoorwaarden
verkregen uit wetenschappelijk
om de casuïstiek-
literatuur, professionele kennis,
besprekingen te kunnen
informatie uit bestaande protocollen,
uitvoeren, zoals een
en de wensen en voorkeuren van
geschikte tijd en
patiënten(vertegenwoordigers). Voor
ruimte, toegang tot
dit laatste is samengewerkt met de
databanken en
cliëntenraad van het ziekenhuis. Het
literatuur op de
protocol is geschreven in het format
afdeling. Voor beide
zoals dat geldt binnen het Laurentius
afdelingen is een
Ziekenhuis Roermond en is gelinkt aan
format in ontwikkeling
het elektronische verpleegkundige
voor de opzet van de
dossier (EVD), zodat borging
casuïstiekbesprekingen.
gegarandeerd is. Indicatoren passend
Indicatoren passend
bij het ontslagprotocol zijn geformuleerd, zodat kritisch geëvalueerd kan worden bij de implementatie. Ook de indicatoren zijn gekoppeld aan het EVD. Samen met de verpleegkundige is het doel geformuleerd dat zij op de hoogte zijn van de bestaande EBP stappen en dat enkele verpleegkundigen alle stappen zelfstandig kunnen uitvoeren. Op basis hiervan zijn strategieën ontwikkeld om dit in de praktijk te brengen (o.a. bijscholing EBP, regelmatig publiceren in nieuwsbrief), financiële (stimuleringsprijs) en organisatorische (o.a. randvoorwaarden scheppen, structurele inbedding in team). In dit project hebben HBOV studenten intensief meegewerkt. Een handboek bijscholing voor MBO verpleegkundigen is door hun ontwikkeld en dient ook als “masterpiece” om de opleiding af te ronden. Op dit moment is de implementatie van de pilot afgerond. De eerste audit en feedbackcirkel aan de hand van metingen middels het indicatorenset vindt plaats. Het is gepland het protocol volgens de Jaargang 6, nummer 3
bij de casuïstiekInvoering van casuïstiekbesprekingen
bespreking zijn geformuleerd. De e-learning module is ontwikkeld in
In het Atrium MC is gestart met de
samenwerking met praktijkbegeleiders
invoering van casuïstiekbesprekingen
van het Atrium MC en Hogeschool
om EBP vaardigheden te ontwikkelen.
Zuyd. Op basis van de bevindingen van
Bij deze besprekingen worden de vijf
het scholings- en coachingstraject
stappen van EBP, zoals beschreven in
wordt de e-learningmodule zo nodig
de inleiding, toegepast. Uit de
bijgesteld. Scholing en coaching ten
literatuur blijkt dat dit een goede
aanzien van EBP vaardigheden vindt
methode is. Twee afdelingen zijn
momenteel plaats op beide afdelingen.
hiervoor geselecteerd op basis van
De scholing en coaching wordt op maat
interesse: deze afdelingen waren
gemaakt voor de betreffende
voorlopers op het gebied van EBP. Ook
afdelingen.
hier is eerst gestart met het inventariseren in welke mate de
Wetenschappelijk onderbouwing van
verpleegkundigen al evidence based
meetinstrument verpleegkundige
werken en welke knelpunten zij ervaren
standaardzorg
bij het evidence based werken. Verder zijn ook hier door middel van
De verpleegkundigen van de
interviews de belemmerende factoren
kinderafdeling hebben een
in kaart gebracht voor de implemen-
meetinstrument ontwikkeld om de
tatie van casuïstiekbesprekingen. Op
standaard verpleegkundige zorg op hun
basis hiervan zijn implementatie-
afdeling te meten. Deze Standaard is
strategieën geformuleerd om te kunnen
ontwikkeld door de Verpleegkundige
starten met casuïstiekbesprekingen.
Adviesraad (VAR), ondersteund door
De belangrijkste strategieën die
60 verpleegkundigen als
gebruikt worden om EBP vaardigheden
klankbordgroep. De Verpleegkundige
te ontwikkelen, zijn scholing en
Standaard (VS) is de beschrijving van
Pagina 4
de verpleegkundige zorg verdeeld in
geformuleerd.
vier fasen, te weten de preklinische,
strategieën geformuleerd om de nieuwe slikscreening te implementeren
opname-, verblijf- en ontslagfase. Voor
Implementeren en evalueren van een
in de praktijk. In het LZR is al een
de verblijfsfase heeft men bottum up
evidence based slikscreening door
scholing geweest die door de
zogenaamde Nightingale Indicatoren
verpleegkundigen
logopediste en de verpleegkundigen is
ontwikkeld, afgeleid vanuit het
uitgevoerd. In het Atrium MC is deze
Amsterdams Modulair
gepland voor de maand mei. Op beide
Kwaliteitsbewaking Systeem (AMKS)
afdelingen vindt ook een training on the
dat bestaat uit 11 verschillende
job plaats, om bekwaam te worden in
modules die elk een aspect van de verpleegkundige zorg meten, zoals bijvoorbeeld medicijngebruik en voeding. De verpleegkundigen twijfelen echter over de mate van het ‘evidence based zijn’ van het meetinstrument en
Op de neurologie afdelingen in het
willen hulp bij het wetenschappelijk
Atrium MC en Laurentiusziekenhuis
onderbouwing hiervan en steun bij de
wordt momenteel de door de landelijke
implementatie van het instrument
richtlijn aanbevolen slikscreening voor
het uitvoeren van de screening.
ziekenhuisbreed. Ook voor dit
patiënten met een beroerte,
Ook zal het protocol en stroomdiagram
deelproject is een plan van aanpak
geïmplementeerd. Als eerste is op
verspreid worden onder de
gemaakt en zijn vragenlijsten en
beide afdelingen de huidige wijze van
verpleegkundigen. Nadat de
interviews afgenomen om na te gaan in
slikscreenen in kaart gebracht.
verpleegkundigen de screening goed
welke mate de verpleegkundigen al
Vervolgens zijn via interviews en met
onder de knie hebben, zal geëvalueerd
evidence based werken en welke
behulp van vragenlijsten de
worden of de screening ook bijdraagt
knelpunten zij ervaren bij het evidence
belemmerende en bevorderende
aan het voorkomen van negatieve
based werken. De module voeding is
factoren voor de invoering van de
effecten bij CVA patiënten. Uiteraard
gekozen om als voorbeeld te dienen
nieuwe slikscreening in kaart gebracht.
zal ook gevolgd worden of de verpleeg-
voor een wetenschappelijke
Ook is een vragenlijst afgenomen om na
kundigen de screening steeds adequaat
onderbouwing met behulp van
te gaan in welke mate de
blijven uitvoeren volgens protocol.
evidentietabellen, om zo te dienen om
verpleegkundigen al evidence based
EBP bekend te maken bij de verpleging
werken en welke knelpunten zij hierbij
en te implementeren. In samenwerking
tegenkomen. In het Atrium MC heeft
met studenten van de HBOV is
een werkgroep van drie verpleegkun-
Verpleegkundigen van de ziekenhuizen,
vervolgens evidence gezocht over
digen en een logopediste vervolgens
studenten en docenten van Hogeschool
indicatoren van andere modules. Bij het
het reguliere slikprotocol aangepast
Zuyd hebben intensief samengewerkt
zoeken naar evidence voor de
aan de nieuwe landelijke richtlijn.
aan de doelstellingen van dit project
indicatoren worden ook de
Vervolgens is het nieuwe protocol
(en doen dat uiteraard nog steeds). Er
atriumspecifieke protocollen bij
geformaliseerd en opgenomen in het
is veel geleerd over hoe EBP in de
desbetreffende indicatoren opgezocht
elektronische zorgdossier. Op deze
praktijk gebracht kan worden. Zo is
en vergeleken met de gevonden
manier is de borging gegarandeerd. In
het belangrijk dat EBP opgehangen kan
evidence.
het Laurentius ziekenhuis hebben twee
worden aan het verbeteren van de
De kinderafdeling heeft op het
afdelingsverpleegkundigen en twee
kwaliteit van zorg. Doordat
symposium: “So you think you can
HBO-V studenten het bestaande
verpleegkundige in de ziekenhuizen
nurse” in juni 2010 te Roermond een
protocol aangepast. Zij hebben hierbij
verschillend zijn opgeleid (niveau 4 en
stimuleringsprijs gewonnen met het
optimaal gebruik gemaakt van het
niveau 5) is het van groot belang dat
ontwikkelde meetinstrument.
protocol van het Atrium MC. Ook in het
een zorgvuldige afstemming over
De modules van het meetinstrument
LZR is het nieuwe slikprototocl
inhoud en planning gedurende het
worden momenteel afgenomen op de
opgenomen in het elektronisch
project nodig is. De EBP uitgangspunten
kinderafdeling en op basis van de
verpleegkundig dossier. Op basis van de
van Hogeschool Zuyd die gehanteerd
resultaten worden verbeteracties
geïnventariseerde knelpunten zijn
zijn, sloten goed aan bij de diversiteit
Conclusie tot nog toe
Vervolg op pagina 6
Pagina 5
Verpleegkundig Magazine Limburg
Vervolg van pagina 5
zij kunnen geconsulteerd worden bij Contactpersoon voor het RAAK
aan niveaus in de instellingen, zodat de
programma:
aanpak op maat gemaakt kon worden.
Dr Gerrie Bours, Hogeschool Zuyd
Een van de belangrijkste inzichten die
Programmaleider RAAK-EBP programma
we hebben geleerd is te zien dat de stappen van EBP geformuleerd zijn
045 4006370|
vanuit een wetenschappelijke
[email protected]
benaderingswijze. Alle literatuur en (inter)nationale projecten zijn
Contactpersonen voor de
gebaseerd op het aanleren van deze
deelprojecten:
stappen. Uit het huidige project blijkt
Dr. Albine Moser, Hogeschool Zuyd
dat deze logische stappen niet altijd in
Projectleider Laurentius Ziekenhuis
deze volgorde aangeleerd kunnen
Roermond
worden. De EBP stappen 4 en 5
[email protected]
(toepassen en evalueren van bestaande evidence) ervaren de verpleegkundigen
Drs. Jolanda Friesen, Hogeschool Zuyd
als veel makkelijker toepasbaar. De
Projectleider Atrium MC Parkstad
eerste drie stappen, en dan vooral het
[email protected]
zoeken en beoordelen van een artikel, worden als erg lastig ervaren door de verpleegkundigen. Hierdoor wordt EBP
Drs. Jessie Lemmens, Hogeschool Zuyd
vaak gezien als een zeer complexe
Projectleider implementatie
activiteit. Het aanleren van stappen 4
slikscreening
en 5 en dan voorzichtig uitbreiden naar
Laurentius Ziekenhuis en Atrium MC
de andere stappen lijkt veel meer op
Parkstad
zijn plaats. Verder is het niveau van de
[email protected]
gebruiker van EBP (zie inleiding) aangescherpt; met name het kritisch
klinische vragen door volgers en gebruikers. Op deze manier is er binnen iedere instelling voldoende expertise om volgens de principes van EBP te werken, waardoor de kwaliteit van zorg geborgd is en de professionals niet overvraagd worden. beoordelen van literatuur is wellicht te hoog gegrepen. Op dit moment vindt discussie plaats dat de EBP gebruiker in ieder geval naar aanleiding van een klinische vraag richtlijnen kan zoeken en wellicht ook beschikbare reviews omdat in deze twee producten de kwaliteitsbeoordeling al is gebeurd. Vanuit de projectgroepen is geconstateerd dat het belangrijk is om per instelling enkele aandachtsvelders te hebben met betrekking tot EBP:
Jaargang 6, nummer 3
Pagina 6
VAR Limburg Atrium MC Parkstad Orbis Medisch Centrum Sittard; azM, Maastricht; Laurentius Ziekenhuis, Roermond VieCuri MC, Noord-Limburg; St. Jans Gasthuis, Weert Mondriaan Zorggroep Heerlen
De redactie van het Verpleegkundig Magazine Limburg is altijd op zoek naar suggesties, reacties en/of artikelen voor het magazine. Mail naar
[email protected] Marieta Brand, redactie.
Redactie:
[email protected] Telefoon: (045) 5766776
Met dank aan: Gerrie Bours en Jolanda Friesen HSZ
uyd, Myrra Vernooij-Dassen, Charles André
Juli 2011 Jaargang 6 Nummer 3 ISSN 1871-658X Verenigd sterk!
VAR Limburg VAR Limburg Kwaliteit en veili ghe id van ver plee gkun dige zorg waar borge n en ver betere n.
Kwaliteit en veiligheid van verpleegkundige zorg waarborgen en verbeteren.
Organisatie Organisatie
Provinciaal Provinciaal
Landelijk Landelijk
Expertise overdragen Expertise overdragen (vakinhoudelijk en procesmatig) (vakinhoudelijk en procesmatig)
Gezamenlijk organiseren van Gezamenlijk organiseren vandag refereermomenten, symposia, refereermomenten, symposia, dag van de verpleging van de verpleging
Invloed uitoefenen op beleid Invloed uitoefenen op beleid (politiek en AVVV, curriculum (politiek en AVVV, curriculum van de vakinhoud) van de vakinhoud)
www.cbo.nl www.cbo.nl www.avvv.nl www.avvv.nl www.levv.nl www.levv.nl www.nizw.nl www.nizw.nl www.prismant.nl www.prismant.nl
Interessante websites Interessante websites www.bigregister.nl www.Webnurse.nl www.bigregister.nl www.decubitus.nl www.decubitus.nl www.verpleegkunde.net www.verpleegkunde.net www.verpleegkunde.pagina.nl www.verpleegkunde.pagina.nl www.verpleegkundige.goedbegin.nl www.verpleegkundige.goedbegin.nl
www.Webnurse.nl www.nursing.nl www.nursing.nl www.verpleegkunde.startkabel.nl www.verpleegkunde.startkabel.nl www.gobnet.nl www.gobnet.nl www.venvn.nl
Agenda 20-24 augustus International Continence Society ( Rotterdam ) Voor de Agenda vanSymposium interessante symposia, lezingen envoor workshops verwijzen wij naar 13 september V&VN Palliatieve Verpleegkunde Zorgen jezelf ( Antwerpen ) 14 september Congres Spoedzorg; VWS, Utrecht en Nijmegen www.integratedcare.nl de site6evan VAR Atrium MCUniversiteiten Parkstad:vanwww.atriummc.nl/var 14 september Workshop richtlijnen, LEVV, Utrecht 20 – 27 september Cursus Stomazorg ( basisprogramma ), Amsterdam 21 september Overgewicht in de jeugdzorg, Nunspeet Andere informatie? Bezoek: 27 september Nurse Practitioner als onderzoeker 28 september Workshop Patiëntveiligheid, LEVV , Utrecht 4 oktober V&VN Netwerkdag VAR ( Ede ) www.varlimburg.nl 5 oktober Humor in de hulpverlening, Geestelijke Gezondheidszorg Duffel ( België ) 8 oktober Refereeravond Wetenschap in Praktijk 11 oktober Jonge drenkelingen, Nijmegen www.venvn.nl 19 oktober Afasie, Neurologie Duffel ( België ) 25-27 oktober 5th European Congress on Violence in Clinical Psychiatry (Amsterdam) November 2007 Tweedaagse workshop www.nursing.nl palliatieve zorg Turnhout ( België ) info bij: Felix Punt, telefoon: 06-52087858, e-mail:
[email protected] November 2007 Leerwerkafdelingen: hype of de toekomst? Vooraankondiging symposium over het project ZIC (samenwerking onderwijs- en zorginstelling). www.google.nl Plaats: Heerlen. Kosten: niet bekend. Organisatie: Sevagram www.zicsevagram.nl
Voor meer informatie:
www.venvn,nl of www.nursing.nl of w ww.google.nl