Vakwerk! Agrarische techniek

Vakwerk!

Agrarische techniek

Agrarische techniek Docentenboek Deel 1 (BB)

Studio Maan - Feico Hoekstra

eerste druk, 2005

Artikelcode: 21119.1 Colofon Auteur(s): Illustraties: Redactie: Onderwijskundige: Resonans:

Studio Maan - Feico Hoekstra Verbaal - Bureau voor Visuele Communicatie Studio Maan - Michelle Heinen Studio Maan - Manon Limmen Edwin Mellema

Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Bent u desondanks van mening dat we u hebben benadeeld, dan kunt u contact met ons opnemen. © 2005 Ontwikkelcentrum, Ede, Nederland Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, hetzij mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Ontwikkelcentrum.

■■■

4

AGRARISCHE TECHNIEK

Inhoud

1

Handgereedschappen 6

2

Verbindingen 16

3

Elektrische techniek 24

4

Pompen 30

5

Verbrandingsmotoren 34

1

Handgereedschappen

1.1 Opdracht 1.1

Gereedschappen opzoeken Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – gereedschapcatalogus (bijvoorbeeld van Facom, Gedore of Hazet); – eventueel een computer met internet; – Gereedschapplakboek Vakwerk; – gereedschapskist of bord met gereedschappen.

Code eindtermen

Algemene en specifieke vaardigheden

LN/K/2 LN/K/13-2

Gegevens aflezen Gegevens verzamelen Gegevens verwerken Veilig werken Plannen Internet gebruiken Gestructureerd werken

Tijd

Tips/bijzonderheden

100 minuten

De opdracht kan in tweetallen worden uitgevoerd. De meeste gereedschapscatalogi zijn gratis aan te vragen in boekvorm. Het is handig om voorbeelden van handgereedschap in het lokaal te hebben liggen.

Opdracht 1.2

Nog meer gereedschappen opzoeken Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – gereedschapcatalogus (bijvoorbeeld van Facom, Gedore of Hazet); – eventueel een computer met internet; – Gereedschapplakboek Vakwerk; – gereedschapskist of bord met gereedschappen;

■■■

6

HANDGEREEDSCHAPPEN

– –

uitgeknipte plaatjes van gereedschappen; papierlijm.

Code eindtermen


LN/K/2 LN/K/13-2

Gegevens aflezen Gegevens verzamelen Gegevens verwerken Veilig werken Plannen Internet gebruiken Gestructureerd werken

Tijd

Tips/bijzonderheden

100 minuten

Deze opdracht maken de leerlingen nadat ze de opdracht Gereedschappen opzoeken hebben gemaakt. De opdracht kan in tweetallen worden uitgevoerd. De meeste gereedschapscatalogi zijn gratis aan te vragen in boekvorm. Het is handig om voorbeelden van handgereedschap in het lokaal te hebben liggen.

Opdracht 1.3

Het Gereedschapsplakboek afmaken Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – gereedschapcatalogus (bijvoorbeeld van Facom, Gedore of Hazet); – eventueel een computer met internet; – Gereedschapplakboek Vakwerk; – gereedschapskist of bord met gereedschappen; – uitgeknipte plaatjes van gereedschappen; – papierlijm.

HANDGEREEDSCHAPPEN

7

■■■

Code eindtermen


LN/K/2 LN/K/13-2

Gegevens aflezen Gegevens verzamelen Gegevens verwerken Veilig werken Plannen Internet gebruiken Gestructureerd werken Samenwerken

Tijd

Tips/bijzonderheden

100 minuten

Deze opdracht maken de leerlingen nadat ze de opdrachten Gereedschappen opzoeken en Nog meer gereedschappen opzoeken hebben gemaakt. De opdracht kan in tweetallen worden uitgevoerd. De meeste gereedschapscatalogi zijn gratis aan te vragen in boekvorm. Het is handig om voorbeelden van handgereedschap in het lokaal te hebben liggen. Laat de leerlingen een test doen. Leg tien gereedschappen op de werkbank en laat ze die benoemen.

Opdracht 1.4

Een test maken Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – Gereedschapplakboek Vakwerk; – computer met Word.

■■■

8

HANDGEREEDSCHAPPEN

Code eindtermen


LN/K/2 LN/K/13-2

Gegevens aflezen Gegevens verzamelen Gegevens verwerken Veilig werken Plannen Gestructureerd werken Samenwerken

Tijd

Tips/bijzonderheden

100 minuten

Deze opdracht maken de leerlingen nadat ze de opdrachten Gereedschappen opzoeken, Nog meer gereedschappen opzoeken en Het Gereedschapsplakboek afmaken hebben gemaakt. De opdracht moet in drietallen worden uitgevoerd. Het is handig om voorbeelden van handgereedschap in het lokaal te hebben liggen.

Opdracht 1.5

De momentsleutel gebruiken Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – momentsleutel van Gedore; – doppendoos (halfduims-aansluiting); – cilindermotorblok met cilinderkop; – rolmaat; – busje olie.

HANDGEREEDSCHAPPEN

9

■■■

Code eindtermen


LN/K/2 LN/K/13-2 LN/K/14-7

Gegevens aflezen Gegevens verzamelen Gegevens verwerken Meten Veilig werken Plannen Schetsen/tekenen Gestructureerd werken Gereedschap gebruiken Verbindingstechnieken herkennen

Tijd

Tips/bijzonderheden

100 minuten

De opdracht kan goed in tweetallen worden uitgevoerd. Controleer vooraf of de bouten/moeren intact zijn. Zorg ervoor dat er geen beplating of iets dergelijks op het motorblok zit. Een eencilinder-tweeslagblokje is ook geschikt.

Opdracht 1.6

De aanhaalvolgorde bepalen Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – momentsleutel van Gedore; – doppendoos (halfduims-aansluiting); – cilindermotorblok met cilinderkop; – lijst met aanhaalmomenten of een werkplaatshandboek; – tekenspullen; – busje olie; – poetsdoek of poetspapier.

■■■

10

HANDGEREEDSCHAPPEN

Code eindtermen


LN/K/2 LN/K/13-2 LN/K/14-7

Gegevens aflezen Gegevens verzamelen Gegevens verwerken Veilig werken Plannen Schetsen/tekenen Gestructureerd werken Gereedschap gebruiken Verbindingstechnieken herkennen

Tijd

Tips/bijzonderheden

100 minuten

De opdracht kan in tweetallen gemaakt worden. Controleer vooraf of de bouten/moeren intact zijn. Zorg dat eventuele kleppendeksels en overige onderdelen al gedemonteerd zijn. Als er een V-motor aanwezig is, kan elke leerling een cilinderbank gebruiken. Kopieer van tevoren de lijst met aanhaalmomenten en lamineer de kopietjes. U kunt ze dan vaker gebruiken.

Opdracht 1.7

De schuifmaat gebruiken Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – schuifmaat; – moerbout; – kogellager; – meetstaaf; – twee meetobjecten; – tekenmaterialen.

HANDGEREEDSCHAPPEN

11

■■■

Code eindtermen


LN/K/2 LN/K/13-2

Gegevens aflezen Gegevens verzamelen Gegevens verwerken Gegevens controleren Metingen verrichten Tekenen Gegevens ordenen Veilig werken Gestructureerd werken Gereedschap gebruiken

Tijd

Tips/bijzonderheden

100 minuten

Controleer vooraf of de meetobjecten intact zijn. Het formaat van de meetobjecten kunt u zelf bepalen. De antwoorden zijn hieraan dus gerelateerd. De meetstaaf kan ook in eigen beheer gemaakt worden. De opdracht wordt interessanter als zowel Engelse als metrische maten gebruikt worden. De leerlingen kunnen het werk van elkaar controleren.

Opdracht 1.8

Analoge en digitale meters aflezen Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – thermometer; – maatbeker; – hydraulisch systeem met manometer; – pneumatisch systeem met manometer; – veiligheidsbril; – accu; – multimeter; – twee verschillende batterijen.

■■■

12

HANDGEREEDSCHAPPEN

Code eindtermen


LN/K/2 LN/K/13-2 LN/K/13-3

Veilig werken Gereedschap gebruiken Meters gebruiken Meters aflezen Vragen beantwoorden Verklaren Gegevens verzamelen Gegevens verwerken

Tijd

Tips/bijzonderheden

100 minuten

De opdracht kan in tweetallen worden uitgevoerd. Kijk erop toe dat de leerlingen een overall en een veiligheidsbril dragen als ze met de accu werken! Er worden enkele waarden van meters gevraagd die niet standaard zijn. Neem deze waarden van tevoren op in de antwoorden.

Opdracht 1.9

Nog een keer analoge en digitale meters aflezen Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – veiligheidsbril; – accu; – zuurweger; – tekenspullen; – compressor met manometer; – gehoorbescherming; – poetsdoek.

Code eindtermen


LN/K/2 LN/K/13-2 LN/K/13-3

Veilig werken Gereedschap gebruiken Meters gebruiken Meters aflezen Vragen beantwoorden Verklaren Gegevens verzamelen Gegevens verwerken

HANDGEREEDSCHAPPEN

13

■■■

Tijd

Tips/bijzonderheden

100 minuten

De opdracht kan in tweetallen worden uitgevoerd. Let erop dat de leerlingen een overall dragen en een veiligheidsbril als ze met de accu (accuzuur) en de zuurweger werken! Laat de leerlingen na de zuurweging hun handen goed wassen. Er wordt een aantal waarden van meters gevraagd die niet standaard zijn. Neem deze waarden vooraf op in de antwoorden.

■■■

14

HANDGEREEDSCHAPPEN

HANDGEREEDSCHAPPEN

15

■■■

2

Verbindingen

2.1 Opdracht 2.1

Veilig werken Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – praktijklokaal; – kleurpotloden; – liniaal; – A4’tje.

Code eindtermen


LN/K/-2

Kennis produceren Informatie verzamelen Formuleren Systematisch werken Bewust omgaan met materialen Veilig werken Hygiënisch werken Tekenen Plattegrond tekenen Ruimtelijk inzicht krijgen

Tijd

Tips/bijzonderheden

100 minuten

De opdracht moet individueel gemaakt worden. Laat de leerlingen de plattegrond bij de techniekspullen bewaren.

Opdracht 2.2

Een blindklinkverbinding maken Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – werkbank met bankschroef; – popnageltang met popnagels; – kolomboormachine met machineklem; – veiligheidsbril; – diverse maten boortjes; – verzinkboor; – gelijkzijdig hoekprofiel, 25x25x2, lengte 180 mm;

■■■

16

VERBINDINGEN

– – – – – – – – –

kokerprofiel, 20x20x2, lengte 250 mm; liniaal; kraspen; kleine winkelhaak; centerpunt; platte zoetvijl; vierkante zoetvijl; ijzerzaag; schuifmaat.

Code eindtermen


LN/K/13-2 LN/K/14-5 LN/K/14-8

Gereedschap gebruiken om staal voor te bewerken en te bewerken Blindklinkverbindingen maken Werkplaatsgereedschap gebruiken Kennis produceren Informatie verzamelen Formuleren Systematisch werken Bewust omgaan met materialen Veilig werken Hygiënisch werken Beoordelen

Tijd

Tips/bijzonderheden

100 minuten

De opdracht moet individueel gemaakt worden. Het gebruik van aftekengereedschap voor metaal is in klas 2 behandeld en moet bij de leerling bekend zijn. De meest geschikte diameter voor de popnagel is 3x10 mm.

Opdracht 2.3

Een soldeerverbinding maken Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – karweiflesje met gas; – rol schuurlinnen, korrel 60 of 80; – poetsdoek; – gasaansteker; – werkbank met bankschroef; – soldeervet of -pasta; – koperen buis, diameter 15 mm; 4x8 cm, 5x5 cm en 2x4 cm;

VERBINDINGEN

17

■■■

– – – –

koperen hulpstukken: 1 x muurplaat; 3 x knie; 3 x T-stuk; 1 x sok; 4 x dop; veiligheidsbril; betontegel 30x30 cm; poetsdoek.

Code eindtermen


LN/K/13-2 LN/K/14-4 LN/K/14-6

Vragen beantwoorden Systematisch werken Bewust omgaan met materialen Veilig werken Hygiënisch werken Gereedschap juist gebruiken Werkplaatsgereedschap gebruiken Soldeerverbindingen herkennen Soldeerverbindingen maken met een gasbrander Werkstuk beoordelen Werkproces evalueren

Tijd

Tips/bijzonderheden

100 minuten

U moet voor deze opdracht zelf een werktekening maken. De leerlingen vragen aan het begin van de uitvoering om deze tekening. De diameter van de buis en de hulpstukken kan het beste 10 of 12 mm zijn. De leerlingen kunnen uiteraard ook een verloopstuk gebruiken.

Opdracht 2.4

Lasverbindingen herkennen Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – praktijklokaal; – schuifmaat.

■■■

18

VERBINDINGEN

Code eindtermen


LN/K/2 LN/K/14-1 LN/K/14-4 LN/K/14-7

Vragen beantwoorden Gegevens verzamelen Gegevens verwerken Meten Gereedschap gebruiken Formuleren Tabellen invullen

Tijd

Tips/bijzonderheden

100 minuten

De leerlingen moeten verschillende soorten lasnaden en lasnaadvormen zoeken op een voertuig of machine. Soms is het moeilijk om te bepalen welke lasnaad of lasnaadvorm er precies is gebruikt. Zoek daarom zelf van tevoren een paar voorbeelden op van lasverbindingen waar dit in ieder geval wel goed te is zien.

Opdracht 2.5

Booglassen Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – booglasinstallatie; – tekenmaterialen; – A4’tje.

Code eindtermen


LN/K/2 LN/K/14-1 LN/K/14-3

Vragen beantwoorden Gegevens verzamelen Gegevens verwerken Tekenen Gestructureerd werken

VERBINDINGEN

19

■■■

Tijd

Tips/bijzonderheden

100 minuten

De leerlingen moeten een tekening maken van een booglasinstallatie. Zorg ervoor dat de leerlingen er goed bij kunnen. Wijs tijdens het tekenen zo nodig al op de belangrijkste onderdelen. Doe dit bijvoorbeeld door onderdelen aan te wijzen en de leerlingen te vragen of ze weten hoe het onderdeel heet en waarvoor het gebruikt wordt.

Opdracht 2.6

Lassen zonder ongelukken Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – praktijklokaal.

Code eindtermen


LN/K/2 LN/K/14-1

Vragen beantwoorden Gegevens verzamelen Gegevens verwerken Gestructureerd werken Veilig werken Tabellen invullen

Tijd

Tips/bijzonderheden

100 minuten

De leerlingen leren in deze opdracht onder andere de verschillende lasposities kennen. Om de lasposities zo duidelijk mogelijk te maken, kunt u ervoor kiezen de posities te demonstreren. Vertel de leerlingen hoe belangrijk het is om alle veiligheidsmaatregelen te nemen voordat ze gaan lassen. Overhoor de leerlingen eventueel om te controleren of ze de maatregelen daadwerkelijk kennen.

Opdracht 2.7

Rechte lassnoeren lassen Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – lascabine met afzuiging; – laselektroden 4 mm, rutiel; – stalen strip van 70x10x250 mm; – wit krijt; – stalen rei of liniaal;

■■■

20

VERBINDINGEN

– – – – – – – – – –

smeedtang; bikhamer of hamer en beitel; staalborstel; veiligheidsbril; gehoorbeschermers; lasschort; lashandschoenen; laskap; koelbak gevuld met water; droogdoek.

Code eindtermen


LN/K/2 LN/K/14-1 LN/K/14-2 LN/K/14-5

Vragen beantwoorden Systematisch werken Tabellen invullen Bewust omgaan met materialen Veilig werken Hygiënisch werken Gereedschap juist gebruiken Werkplaatsgereedschap gebruiken Milieubewust omgaan met elektriciteit Instellen van apparatuur Lassen leggen Werkstuk beoordelen Werkproces evalueren

VERBINDINGEN

21

■■■

Tijd

Tips/bijzonderheden

150 minuten

Kijk erop toe dat de leerlingen alle veiligheidsmaatregelen nemen. De leerlingen zijn in ieder geval verplicht om een overall en veiligheidsschoenen te dragen. Zorg ervoor dat de stroomvoorziening tot aan de lastrafo’s verzekerd is. De leerling is dan alleen verantwoordelijk voor het inschakelen van zijn eigen machine. Het afstellen van de trafo is voor elk merk en type lastrafo anders. De opgegeven stroomsterkte is een richtwaarde. Er kan altijd van worden afgeweken. De stroomsterkte is onder meer afhankelijk van het merk en het type beklede elektrode. Vertel de leerlingen dat ze de lashandschoenen altijd in de lascabine moeten laten liggen. Het wisselen van laselektrode verschilt per elektrodehouder. Geef de leerlingen instructie over hoe ze dat moeten doen. Het werkstuk wordt gebruikt voor de opdracht Een zwaailas maken. Laat de leerlingen met slagletters hun initialen in het werkstuk zetten.

Opdracht 2.8

Een zwaailas maken Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – het werkstuk uit opdracht 2.7 Rechte lassnoeren lassen; – computer met internet; – krijtje; – lascabine met afzuiging; – laselektroden 4 mm, rutiel; – smeedtang; – bikhamer of hamer en beitel; – staalborstel; – veiligheidsbril; – gehoorbeschermers; – lasschort; – lashandschoenen; – laskap; – koelbak gevuld met water; – droogdoek.

■■■

22

VERBINDINGEN

Code eindtermen


LN/K/2 LN/K/14-1 LN/K/14-2 LN/K/14-5

Vragen beantwoorden Systematisch werken Tabellen invullen Computer gebruiken Bewust omgaan met materialen Veilig werken Hygiënisch werken Gereedschap juist gebruiken Werkplaatsgereedschap gebruiken Milieubewust omgaan met elektriciteit Instellen van apparatuur Oplassen met zwaailas Lassen leggen Werkstuk beoordelen Werkproces evalueren

Tijd

Tips/bijzonderheden

150 minuten

De leerlingen moeten de opdracht Rechte lassnoeren lassen gemaakt hebben, voordat ze deze opdracht kunnen doen. Kijk erop toe dat de leerlingen alle veiligheidsmaatregelen nemen. De leerlingen zijn in ieder geval verplicht om een overall en veiligheidsschoenen te dragen. Zorg ervoor dat de stroomvoorziening tot aan de lastrafo’s verzekerd is. De leerling is dan alleen verantwoordelijk voor het inschakelen van zijn eigen machine. Het afstellen van de trafo is voor elk merk en type lastrafo anders. De opgegeven stroomsterkte is een richtwaarde. Er kan altijd van worden afgeweken. De stroomsterkte is onder meer afhankelijk van het merk en het type beklede elektrode. Vertel de leerlingen dat ze de lashandschoenen altijd in de lascabine moeten laten liggen. Het wisselen van laselektrode verschilt per elektrodehouder. Geef de leerlingen instructie over hoe ze dat moeten doen.

VERBINDINGEN

23

■■■

3

Elektrische techniek

3.1 Opdracht 3.1

Een stroomschema tekenen Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – vier A4’tjes; – liniaal; – tekenmaterialen.

Code eindtermen


LN/K/2 LN/K/14-5

Vragen beantwoorden Gericht informatie zoeken Gegevens verwerken Tabellen invullen Veilig werken Tekenen Formuleren

Tijd

Tips/bijzonderheden

50 minuten

Let erop dat de leerlingen netjes tekenen. Maak de stroomschema’s eventueel na om de opdracht te verduidelijken.

Opdracht 3.2

Een serieschakeling maken Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – voeding van 12 Volt; – testsnoeren; – losse schakelaar; – multimeter; – fittingbord met lampjes; – testdraden; – rood kleurpotlood; – liniaal.

■■■

24

ELEKTRISCHE TECHNIEK

Code eindtermen


LN/K/2 LN/K/13-2 LN/K/13-3 LN/K/13-5

Gericht informatie zoeken Computer gebruiken Internet effectief gebruiken Tekenen Gereedschap gebruiken Onderdelen en materialen controleren en onderhouden Werkzaamheden veilig uitvoeren Multimeter gebruiken Metingen verrichten Aflezen meetapparatuur Veilig werken Symbolen lezen Reflecteren Kennis reproduceren

Tijd

Tips/bijzonderheden

100 minuten

De leerlingen maken deze opdracht na de opdracht over het tekenen van een stroomschema. Ze mogen eventueel de opdracht in tweetallen uitvoeren. Handige internetsites met informatie over serieschakelingen zijn www.digischool.nl/tk en www.cobbenhagen.nl. In plaats van een fittingbord kunnen ook losse componenten gebruikt worden. Als voeding kunnen de leerlingen ook een accu gebruiken. De stroomschema’s kunnen eventueel in Crocodile Clips worden gemaakt. Zorg ervoor dat er constante spanning op het systeem staat. Wijs de leerlingen erop dat ze niet aan de voeding mogen komen. Dit is met name bij een regelbare voeding van belang. De gemeten waarden zijn onder meer afhankelijk van het vermogen van de lampjes.

Opdracht 3.3

Een parallelschakeling maken Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – voeding van 12 Volt; – testsnoeren; – losse schakelaar; ELEKTRISCHE TECHNIEK

25

■■■

– – – – –

multimeter; fittingbord met lampjes; testdraden; blauw kleurpotlood; liniaal.

Code eindtermen


LN/K/2 LN/K/13-2 LN/K/13-3 LN/K/13-5

Gericht informatie zoeken Computer gebruiken Internet effectief gebruiken Tekenen Gereedschap gebruiken Onderdelen en materialen controleren en onderhouden Werkzaamheden veilig uitvoeren Multimeter gebruiken Metingen verrichten Aflezen meetapparatuur Veilig werken Symbolen lezen Reflecteren Kennis reproduceren

Tijd

Tips/bijzonderheden

100 minuten

Deze opdracht kan in tweetallen worden uitgevoerd. Internetsites waar informatie te vinden is over parallelschakelingen zijn www.digischool.nl/tk en www.cobbenhagen.nl. In plaats van een fittingbord kunnen ook losse componenten worden gebruikt. De stroomschema’s kunnen eventueel in Crocodile Clips worden gemaakt. Zorg ervoor dat de leerlingen bij een regelbare voeding de instelling niet kunnen veranderen. Dit in verband met schade aan de componenten. De gemeten waarden zijn onder meer afhankelijk van de draaddiameter.

Opdracht 3.4

Werken met de elektrische huisinstallatie Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – meterkast;

■■■

26


– – – – –

verschillende smeltpatronen; kleurpotloden; computer met internet; losse groepenkast met passtukjes en smeltpatronen; schuifmaat.

Code eindtermen


LN/K/2 LN/K/13-2 LN/K/13-5

Samenwerken Internet gebruiken Technisch tekenen Gegevens aflezen Gegevens verzamelen Gegevens verwerken Meten Veilig werken Rekenen Omschrijven

Tijd

Tips/bijzonderheden

150 minuten

Deze opdracht maken de leerlingen in tweetallen. Als voorbeelden moeten normale stenen smeltzekeringen gebruikt worden. Zorg dat u van de diverse stroomsterkten er een aantal hebt.

Opdracht 3.5

Een stopcontact aanleggen Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – VMVK-kabel; – beugeltjes; – verbindingsdoos; – stopcontact; – stanleymes; – schroeven; – schroevendraaier met geïsoleerd handvat; – lasdoppen; – elektrisch apparaat, bijvoorbeeld een radio.


27

■■■

Code eindtermen


LN/K/2 LN/K/13-2 LN/K/13-5

Samenwerken Technisch tekenen Gegevens aflezen Gegevens verzamelen Gegevens verwerken Meten Veilig werken Rekenen Omschrijven

Tijd

Tips/bijzonderheden

100 minuten

De leerlingen mogen deze opdracht alleen onder begeleiding maken. Let er goed op dat ze alle veiligheidsmaatregelen nemen. In plaats van met het stroomnet kunt u de leerlingen ook laten werken met een transformator van 24 Volt. Dit voorkomt gevaarlijke situaties. Er zijn voor deze spanning lampen te koop met een normale fitting.

Opdracht 3.6

Een presentatie maken over het ontstekingssysteem Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – voertuig met een ontstekingssysteem; – digitaal fototoestel; – computer met PowerPoint.

Code eindtermen


LN/K/2 LN/K/15-8

Vragen beantwoorden Gegevens verzamelen Gegevens verwerken Verklaren Formuleren Gestructureerd werken Kennis reproduceren Computer gebruiken Werken met PowerPoint

■■■

28


Tijd

Tips/bijzonderheden

150 minuten

Wijs de leerlingen erop dat het niet altijd even eenvoudig is om de onderdelen van het ontstekingssysteem te vinden. Help ze zo nodig met zoeken. Laat ze eventueel losse onderdelen van een ontstekingssysteem fotograferen.


29

■■■

4

Pompen

4.1 Opdracht 4.1

Een pomp demonteren en monteren Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – losse pomp naar keuze; – poetsdoek; – verschillende soorten sleutels; – momentsleutel; – doppendoos; – magneet; – flesje olie; – werkbank met bankschroef.

Code eindtermen


LN/K/2 LN/K/13-2 LN/K/13-4 LN/K/14-7

Gegevens aflezen Gegevens verzamelen Veilig werken. Constructief denken Chronologisch werken en denken Gereedschap gebruiken Onderdelen van pompen herkennen Werking van een pomp verklaren Verbindingstechnieken herkennen Formuleren Opgedane kennis reproduceren Controleren

Tijd

Tips/bijzonderheden

150 minuten

Deze opdracht kan in tweetallen uitgevoerd worden. Zorg voor voldoende pompen. De keuze van de pomp is vrij. Een betere leerling kan een moeilijkere pomp krijgen. Geef de leerling geen tandwielpomp of membraanpomp. Die worden in andere opdrachten namelijk al behandeld. Controleer vooraf of de bouten/moeren intact zijn. Let erop dat de verbindingsmiddelen niet beschadigd zijn.

■■■

30

POMPEN

Opdracht 4.2

Een tandwielpomp demonteren en monteren Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – computer met internet; – losse tandwielpomp; – smeerolie; – poetsdoek/poetspapier; – momentsleutel; – werkbank met bankschroef; – kleurpotloden.

Code eindtermen


LN/K/2 LN/K/13-2 LN/K/13-4 LN/K/14-7

Gereedschap gebruiken Werking van pompen aangeven Onderdelen herkennen en noemen Verbindingstechnieken herkennen Constructief inzicht Veilig werken Constructief denken Computer gebruiken Vragen beantwoorden Verklaren Omschrijven in eigen woorden

Tijd

Tips/bijzonderheden

100 minuten

Deze opdracht kan in tweetallen uitgevoerd worden. Zorg voor voldoende tandwielpompen. Zorg voor pomphuizen die inwendig wat ruimer zijn dan het origineel. Dit kan door de pomphuizen iets ruimer te frezen op de freesbank. Dit voorkomt beschadigingen en zwaar lopende pompen. Controleer vooraf of de bouten/moeren intact zijn.

Opdracht 4.3

Een membraanpomp onderzoeken Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – losse membraanpomp; – twee slangetjes; – poetsdoek; – twee opvangpotjes; – testvloeistof; POMPEN

31

■■■

– – – –

werkbank met bankschroef; veiligheidsbril; kleurpotloden; A4’tje.

Code eindtermen


LN/K/2 LN/K/13-2 LN/K/13-4 LN/K/14-7

Constructief inzicht Verklaren Veilig werken Constructief denken Gereedschap gebruiken Werking van pompen beschrijven Onderdelen herkennen en noemen Verbindingstechnieken herkennen Vragen beantwoorden Verklaren Omschrijven in eigen woorden Inkleuren

Tijd

Tips/bijzonderheden

100 minuten

Deze opdracht kan in tweetallen uitgevoerd worden. Zorg voor voldoende membraanpompen. Tegenwoordig zijn veel pompen niet meer te delen. Zoek dus naar deelbare pompen zoals van Fiat, Bosch, Lada, Ford. Zorg voor een gekleurde testvloeistof. Dunne rode ATF is goed bruikbaar. Controleer vooraf of de bouten/moeren intact zijn.

Opdracht 4.4

Schakelingen maken met een pneumatische installatie Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – practicumbord pneumatiek ‘Festo’; – computer met internet; – veiligheidsbril.

■■■

32

POMPEN

Code eindtermen


LN/K/2 LN/K/13-7 LN/K13-9

Internet gebruiken Voorbeelden bedenken Instructie lezen Werken met pneumatiek Gegevens aflezen Gegevens verzamelen Gegevens verwerken Stappenplan maken Veilig werken Verklaren Formuleren Opgedane kennis toepassen

Tijd

Tips/bijzonderheden

100 minuten

De opdracht kan in tweetallen worden uitgevoerd. Voor deze opdracht heeft u practicumborden van het merk ‘Festo’ nodig. Geef een instructie over het gebruik van het bord en de verschillende onderdelen. Leg uit wat de codering inhoudt. Laat het reduceerventiel en het verdeelblok met terugslagkleppen altijd op het bord zitten. Dit is de uitgangssituatie. Leg ook uit hoe de componenten op het bord geplaatst moeten worden. Bij bepaalde componenten moet er een pal worden ingedrukt. Bij bijvoorbeeld de cilinders moeten er hamerkopbouten in de gleuven geschoven worden die met de hand middels de blauwe knoppen aangedraaid moeten worden. Leg ook uit hoe het systeem onder druk gezet moet worden. Dat doe je door de blauwe schuifknop op het reduceerventiel te verschuiven. Laat de leerlingen als het mogelijk is kennismaken met toepassing van pneumatiek in de praktijk. Bezoek bijvoorbeeld een inpakbedrijf waar de leerlingen kunnen zien hoe de pneumatiek in bedrijfsprocessen wordt toegepast.

POMPEN

33

■■■

5

Verbrandingsmotoren

5.1 Opdracht 5.1

Een poster maken over de verbrandingsmotor Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – groot vel tekenpapier; – tekenmaterialen; – computer met internet; – printer; – schaar; – lijm.

Code eindtermen


LN/K/2 LN/K/15-3

Vragen beantwoorden Gegevens verzamelen Gegevens verwerken Computer gebruiken Informatie zoeken op internet Gestructureerd werken Formuleren Kennis reproduceren

Tijd

Tips/bijzonderheden

100 minuten

Let niet alleen op de feitelijke juistheid van wat de leerlingen met hun poster vertellen. Het is ook belangrijk dat ze helder kunnen formuleren en netjes kunnen werken.

Opdracht 5.2

Een tweeslagmotor demonteren en monteren Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – pen en papier; – tweeslagverbrandingsmotor (sleutelmodel); – computer met internet en Excel; – printer; – poetsdoek; – busje motorolie; – momentsleutel;

■■■

34

VERBRANDINGSMOTOREN

– –

zuigermontageband; zuigerpentrekker.

Code eindtermen


LN/K/2 LN/K/15-2 LN/K/15-3

Gegevens verzamelen Gegevens verwerken Zoeken op internet Omschrijven Inventariseren Tabel maken Werken met Excel Verklaren Demonteren Monteren Veilig werken Werkproces evalueren Leer resultaat beschrijven

Tijd

Tips/bijzonderheden

100 minuten

Deze opdracht kan in tweetallen uitgevoerd worden. Geef de leerlingen een losse eencilinder-tweeslag-mengselmotor. De tweeslag-Sachs-diesel is ook geschikt, maar is een stuk gecompliceerder. Zorg ervoor dat altijd alle bouten, moeren en ringen die gemonteerd zijn in orde zijn. Gebruik nooit beschadigde bouten en moeren.

Opdracht 5.3

Een presentatie maken over een motortype Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – computer met internet en PowerPoint.

VERBRANDINGSMOTOREN

35

■■■

Code eindtermen


LN/K/2 LN/K/15-2

Vragen beantwoorden Gegevens verzamelen Gegevens verwerken Verklaren Formuleren Gestructureerd werken Kennis reproduceren Computer gebruiken Informatie opzoeken op internet Werken met PowerPoint

Tijd

Tips/bijzonderheden

100 minuten

Help de leerlingen zo nodig met het zoeken van geschikte plaatjes. Schematische tekeningen zijn vaak beter dan foto’s. Laat ze eventueel zelf afbeeldingen maken door digitale foto’s te nemen van onderdelen van de motor. Let niet alleen op de feitelijke juistheid van wat de leerlingen met hun presentatie vertellen. Het is ook belangrijk dat ze helder kunnen formuleren en netjes kunnen werken.

Opdracht 5.4

Motorolie verversen bij een vierslagmotor Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – machine, trekker of stationaire vierslagmotor; – handleiding van de machine, tractor of motor; – onderhoudsboeken; – computer met internet; – productmappen van oliemaatschappijen; – olie-opvangbak; – motorolie; – schenkkan; – momentsleutel; – poetsdoeken.

■■■

36

VERBRANDINGSMOTOREN

Code eindtermen


LN/K/2 LN/K/15-1 LN/K/15-6

Internet gebruiken Gegevens verzamelen Gegevens verwerken Gegevens aflezen Benodigdheden benoemen Olie verversen Instructie lezen Werken volgens instructie Stappenplan maken Veilig werken Milieubewust werken Werkproces evalueren Verklaren

Tijd

Tips/bijzonderheden

100 minuten

Deze opdracht kan in tweetallen uitgevoerd worden. U kunt deze opdracht goed op een loonbedrijf laten uitvoeren. U kunt de leerlingen ook de olie in een versnellingsbak, transmissie, hydraulisch systeem of een achterbrug laten verversen.

Opdracht 5.5

Een droog luchtfilter onderhouden Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – pen; – trekker met een droog luchtfilter; – onderhoudshandleiding; – perslucht met een blaaspistool; – poetsdoeken; – veiligheidsbril; – stofkapje; – looplamp (bolletje of TL).

VERBRANDINGSMOTOREN

37

■■■

Code eindtermen


LN/K/2 LN/K/13-2 LN/K/15-3 LN/K/15-9

Verklaren Systematisch werken Tabellen invullen Veilig werken Controleren Gegevens opzoeken Omschrijven

Tijd

Tips/bijzonderheden

100 minuten

Deze opdracht kan heel goed met de hele groep bij een loon- of grondwerkbedrijf uitgevoerd worden. Doe dat dan in de winterperiode. Dan staan er diverse machines stil. Goed plannen en overleg met de ondernemer is natuurlijk erg belangrijk. In plaats van een trekker kunt u ook gebruik maken van een demonstratiemotor met een droog luchtfilter.

Opdracht 5.6

Een oliebadluchtfilter onderhouden Benodigdheden Bij deze opdracht heb je nodig: – pen; – trekker met een oliebadluchtfilter; – onderhoudshandleiding; – motorolie; – opvangbak; – maatbeker (inhoud 1 ltr); – perslucht met een blaaspistool; – poetsdoeken; – veiligheidsbril; – stofkapje; – looplamp (bolletje of TL); – metalen liniaal; – koudontvetter; – wasbak met warm en koud water; – emmer.

■■■

38

VERBRANDINGSMOTOREN

Code eindtermen


LN/K/2 LN/K/13-2 LN/K/15-3 LN/K/15-9

Verklaren Systematisch werken Tabellen invullen Doorsnedetekening maken Meten Veilig werken Controleren Gegevens opzoeken Omschrijven

Tijd

Tips/bijzonderheden

100 minuten

Deze opdracht kan pas uitgevoerd worden nadat de leerlingen de opdracht Droge luchtfilters onderhouden gedaan hebben. Deze opdracht kan heel goed met de hele groep bij een loon- of grondwerkbedrijf uitgevoerd worden. Doe dat dan in de winterperiode. Dan staan er diverse machines stil. Goed plannen en overleg met de ondernemer is natuurlijk erg belangrijk. In plaats van een trekker kunt u ook gebruik maken van een demonstratiemotor met een oliebadluchtfilter.

VERBRANDINGSMOTOREN

39

■■■

■■■

40

VERBRANDINGSMOTOREN

Vakwerk! Agrarische techniek

Recommend Documents