VDL Groep jaarverslag 2008
VDL Groep jaarverslag 2008
VDL Groep bv Hoevenweg 1 5652 AW Eindhoven, Nederland Telefoon +31 (0)40 - 292 50 00 Fax +31 (0)40 - 292 50 01 www.vdlgroep.com
i n h o ud
Pagina
2
3
Kerncijfers
4
Profiel
5
Groepsschema
6
Verslag van de Directie
22
Bericht van de Raad van Commissarissen
23
Werkmaatschappijen
36
Accountantsverklaring
37
Jaarrekening 2008
38
Geconsolideerde balans
40
Geconsolideerde winst- en verliesrekening
41
Staat van herkomst en besteding der middelen
42
Toelichting
k er ncijfers (bedragen x 1.000 euro)
2008
2007
2006
2005
2004
Gecombineerde omzet
1.720.711
1.773.888
1.344.122
1.230.377
930.737
Geconsolideerde omzet
1.441.031
1.505.261
1.095.017
990.978
809.013
100.470
128.226
89.458
76.126
69.998
77.262
122.136
87.919
72.881
65.336
4,5%
6,9%
6,5%
5,9%
7,0%
54.379
90.039
64.153
49.878
44.193
3,2%
5,1%
4,8%
4,1%
4,7%
Afschrijvingen op (im)materiële vaste activa
27.271
25.102
19.200
19.039
18.349
Cashflow
81.650
115.141
83.353
68.917
62.542
(Des-)investeringen incl. inbreng
57.517
51.654
51.716
40.429
61.539
Garantievermogen
467.870
444.491
376.022
330.959
267.517
Totaal vermogen
944.134
945.554
849.916
659.071
565.251
Garantievermogen / totaal vermogen
49,6%
47,0%
44,2%
50,2%
47,3%
Netto winst / eigen vermogen
11,7%
20,4%
17,2%
15,3%
17,0%
Medewerk(st)ers per 31 december
7.106
7.490
7.321
5.267
4.815
Bedrijfsresultaat Winst voor belastingen Winst voor belastingen / omzet Netto winst Netto winst / omzet
3
P r o f i el
De VDL Groep is een internationale, industriële onderneming die zich toelegt op de ontwikkeling, productie en verkoop van halffabrikaten, bussen en eindproducten. Vanuit het hoofdkantoor in Eindhoven begeleidt zij haar werkmaatschappijen die zelfstandig functioneren en resultaatverantwoordelijk zijn. In 1953 werd met de oprichting van ‘Metaalindustrie en Constructiewerkplaats P. van der Leegte’ de basis gelegd voor wat nu de VDL Groep is. Mede door gerichte acquisities - aanvankelijk in de toeleveringen en vanaf de jaren negentig ook in bussen en eindproducten is de onderneming uitgegroeid tot een groep van inmiddels 78 werkmaatschappijen, verspreid over 14 landen en met ruim 7.100 medewerkers. In de toeleveringsbranche is VDL toonaangevend op het gebied van metaalbewerking, mechatronische systemen en modulebouw, kunststofverwerking en oppervlaktebehandeling. De busdivisie bestaat uit chassis modules, touringcars, openbaarvervoerbussen, mini- & midi bussen en gebruikte bussen. De divisie eindproducten is veelomvattend: veersystemen voor de automotive industrie, warmte-, koel- en luchttechnische installaties, installaties voor de olie-, gas- en petrochemische industrie, productieautomatiseringssystemen, systemen voor de agrarische sector, zonnebanken, dakkoffers, containerhandlingsystemen, sigaren- en verpakkingsmachines, componenten voor bulkhandling en afzuiginstallaties en systemen voor explosie- en brandbeveiliging. Naast autonome groei streeft de VDL Groep ook naar groei door acquisities. Zij is voort durend op zoek naar verbetering van haar producten en productieprocessen. Een dergelijke visie vereist een aantal voorwaarden: een modern machinepark, huisvesting gebaseerd op een goede logistiek, een kritisch kwaliteitsbeleid en natuurlijk gedegen vakmanschap. De VDL Groep investeert hierin en kan daardoor tegemoet komen aan de door de klant gestelde eisen. De VDL Groep heeft een vlakke organisatiestructuur met korte beleidslijnen. De bedrijfs cultuur wordt gekenmerkt door de gemeenschappelijke VDL-filosofie van ‘menselijke meerwaarde’. Dit vormt de basis voor een hechte samenwerking tussen de bedrijven binnen de groep.
4
g r o e p s s c h e ma
VDL Groep VDL Nederland
VDL Holding Belgium
Toeleveringen
Bussen
Eindproducten
VD Leegte Metaal
VDL Bus & Coach
VDL Agrotech
VDL Gereedschapmakerij
VDL Bus Chassis (81%)
VDL Cultivit
VDL TIM Hapert
VDL Berkhof Valkenswaard
VDL Industrial Products
VDS Technische Industrie
VDL Berkhof Heerenveen
VDL Steelweld
VDL Laktechniek
VDL Kusters
Hapro International
VDL Belgium
VDL Jonckheere Bus & Coach
Hapro Deutschland
VDL Technics
APTS (70%)
VDL Klima
VDL Kunststoffen
VDL BOVA
Klima Warmtetechniek
Helmondse Metaal Industrie
VDL Bus & Coach Nederland
VDL Klima Belgium
NSA Metaalindustrie
VDL Bus & Coach France
VDL Klima France
NSA Apparatenbouw
VDL Bus & Coach Italia
VDL KTI
MPC Plaattechniek
VDL Bus & Coach Belgium
VDL Delmas
MPC Fijntechniek
VDL Bus & Coach Polska
VDL Containersystemen
VDL Parree
VDL Bus & Coach Deutschland
VDL Containersysteme
VDL Staalservice
VDL Bus & Coach Suisse
Weweler Nederland
VDL Lasindustrie
VDL Bus & Coach Czech Republic
Weweler-Colaert
RPI Componenten
VDL Bus & Coach Norge
Weweler-Colaert Nederland
VDL Rotech
VDL Bus & Coach South Africa
Truck & Trailer Industry
VDL Systems
VDL CBC Nederland
PMB-UVA International
VDL Postma
VDL CBC Deutschland
VDL USA
VDL Industrial Modules
VDL CBC France
VDL Konings
VDL Busland
VDL Wientjes Roden
VDL Parts
VDL Wientjes Emmen VDL Services VDL ETG Acht VDL ETG CTC VDL ETG Projects VDL ETG Almelo VDL ETG Singapore VDL ETG Suzhou VDL Network Supplies 5
VDL Stokvis Parking Systems
Verslag van de dir ect ie Het jaar 2008 was voor de VDL Groep een wisselvallig jaar. Het eerste halfjaar was redelijk goed, maar het derde en met name het vierde kwartaal lieten vanwege het intreden van de economische crisis een diepe terugval zien. Gezien alle omstandigheden zijn we over het gehele jaar genomen tevreden. De geconsolideerde omzet is licht gedaald: van 1.505 miljoen euro in 2007 naar 1.441 miljoen euro in 2008. Het netto resultaat daarentegen is, met name door de forse terugval in het laatste kwartaal, aanzienlijk teruggelopen: van 90 miljoen euro in 2007 naar 54 miljoen euro in 2008. Door dit alleszins mooie resultaat, is onze vermogenspositie wederom verbeterd. Het vierde kwartaal van 2008 bleek echter ook op een zeer positieve wijze opmerkelijk: de VDL Groep kon de grootste order uit haar geschiedenis noteren. VDL Bus & Coach haalde in december een miljoenenorder binnen van 518 stadsbussen voor Dubai. Bovengenoemde megaorder kunnen we in 2009 goed gebruiken, mede gezien het feit dat we in Nederland het afgelopen jaar diverse orders voor in totaal 410 stadsbussen hebben gemist. Dit komt omdat de overheid geen milieueisen/emissienormen voorschrijft, maar specifieke brandstoffen. Diverse regionale overheden kiezen daardoor voor aardgas, terwijl diesel Euro 5 EEV milieuvriendelijker en goedkoper is. Een ander probleem waarmee we kampen is de kredietverzekeringsproblematiek. Onze kredietverzekeraar is te voorzichtig in het verstrekken van kredietverzekeringen. Hierdoor kunnen wij vele bestaande klanten niet meer bedienen en lopen wij diverse grote orders mis. Door privatisering is onze kredietverzekeringsmaatschappij helaas overgegaan in buitenlandse handen. De strategie met betrekking tot kredietbeoordeling wordt nu bepaald in Madrid. Wij vinden dat onze Nederlandse regering een zeggenschapgevend belang dient te nemen in onze krediet-verzekeringsmaatschappij om zo ook meer invloed op onze export uit te kunnen oefenen.
GECONSOLIDEERDE OMZET
1600
(in miljoenen euro)
’04
6
‘05
‘06
’07
‘08
NETTO RESULTAAT
160
(in miljoenen euro)
1500
150
1400
140
1300
130
1200
120
1100
110
1000
100
900
90
800
80
700
70
600
60
500
50
400
40
300
30
200
20
100
10
0
0
’04
‘05
‘06
’07
‘08
Het aantal medewerkers van de VDL Groep is het afgelopen jaar met 5% afgenomen: van 7.490 eind 2007 naar 7.106 eind 2008. Hadden we begin vorig jaar nog een tekort aan vakmensen, einde van het jaar hadden we helaas medewerkers teveel. Door het onderling in- en uitlenen van medewerkers en het intern uitbesteden van werk, proberen we zoveel mogelijk mensen aan het werk te houden. Toch zijn we bij diverse VDL-bedrijven vanaf het vierde kwartaal 2008 de uitzendkrachten en contractmedewerkers wekelijks aan het afbouwen. Ook hebben we voor diverse bedrijven in Nederland en België werktijdverkorting aangevraagd en gekregen. In 2009 willen we gebruik gaan maken van de deeltijd-ww. Als gevolg van de economische crisis zijn we verplicht onze investeringen nog kritischer te beoordelen. We hebben al onze bouwplannen, voor zover we er nog niet mee gestart waren, opgeschort. Investeringen in gebouwen en machines worden alleen daar waar noodzakelijk, nog gedaan. Verder zijn we extra alert op de hoogte van de voorraden en hebben we nog meer aandacht voor ons debiteurenbeheer. Tenslotte blijven we voortdurend op zoek naar nieuwe producten en markten en proberen we met onze innovatiekracht in te spelen op nieuwe ontwikkelingen, bijvoorbeeld met betrekking tot duurzame energie. Omzet De gecombineerde omzet over 2008 is uitgekomen op 1.721 miljoen euro. Ten opzichte van de 1.774 miljoen euro in 2007, is dit een daling van 3%. De onderlinge leveringen zijn wederom toegenomen, omdat er steeds meer en beter wordt samengewerkt binnen de groep. Daarnaast is er vanaf het vierde kwartaal 2008 prioriteit gegeven aan intern uitbesteden. 2008 2007 euro mln euro mln
Gecombineerde omzet 1.721 1.774 Onderlinge leveringen -280 - 269 Geconsolideerde omzet 1.441 1.505 De geconsolideerde omzetdaling in het binnenland is met name het gevolg van de sterk teruggelopen semiconductor markt. Door onze inspanningen op de internationale markt is de buitenlandse omzet wederom toegenomen. Buitenland Binnenland
2008 euro mln
2007
%
euro mln
969 67 472 33 1.441
966 539
%
64 36
1.505
7
In 2008 hebben we wereldwijd aan 117 landen producten geleverd. De geconsolideerde buitenlandse omzet, verdeeld over de verschillende continenten, ziet er als volgt uit: Europa 841 miljoen euro (43 landen), Noord-Amerika 39 miljoen euro (2 landen), Azië 36 miljoen euro (33 landen), Afrika 30 miljoen euro (19 landen), Zuid-Amerika 21 miljoen euro (16 landen) en Oceanië 2 miljoen euro (3 landen). Als we de omzet binnen Europa verdelen over de diverse landen, zien we dat naast Nederland de landen Duitsland, België, Engeland en Frankrijk onze belangrijkste markten zijn gebleven.
OMZET PER LAND
Nederland 472
Ierland
Duitsland
219
Zwitserland 24
België
99
Spanje
20
Engeland
91
Ghana
20
Frankrijk
86
Jamaica
19
Rusland
46
Tsjechië
16
VS
39
Denemarken 15
Turkije
35
Italië
15
Zweden
31
Roemenië
12
Overig
103
24
(in miljoenen euro)
Noorwegen 30 Polen
25
Werkterrein Als we de gecombineerde omzet van de VDL Groep opsplitsen naar de werkterreinen toeleveringen, bussen en eindproducten, blijkt dat de daling vooral veroorzaakt wordt door de divisie toeleveringen. De omzet van de busdivisie is slechts fractioneel gedaald en de divisie eindproducten is als enige gegroeid. Toeleveringen Bussen Eindproducten
2008 euro mln
%
577 34 679 39 465 27 1.721
2007 euro mln
677 684 413
%
38 39 23
1.774
Toeleveringen De omzet in de divisie toeleveringen is gedaald van 677 miljoen euro in 2007 naar 577 miljoen euro in 2008. Dit komt met name door de eerder genoemde sterk teruggelopen semiconductor markt, die in 2007 nog heel goed was. In 2008 werd de daling elk kwartaal groter en in het vierde kwartaal kwam hier de automotive sector met dalende afroepen bij. Een lichtpunt was de productie van onderdelen voor de zonne- en windenergie markt. Ook het totale resultaat van de divisie toeleveringen is afgenomen. De orderportefeuille daalde van 200 miljoen euro in 2007 naar 155 miljoen euro in 2008 per einde jaar. Gedurende het eerste kwartaal van 2009 is de orderportefeuille nog verder gezakt. Voor 2009 verwachten wij een zwaar jaar.
8
Metaalbewerking Mechatronische systemen Kunststofverwerking Oppervlaktebehandeling
2008 euro mln
%
2007 euro mln
303 52 217 38 47 8 10 2 577
292 331 45 9
%
43 49 7 1
677
TOELEVERINGEN
Metaalbewerking 52% Mechatronische systemen 38% Kunststofverwerking 8% Oppervlaktebehandeling 2%
Metaalbewerking De omzet in de sector metaalbewerking was in de eerste negen maanden van 2008 goed op niveau, maar is in het vierde kwartaal flink gedaald door de sterke terugval in de automotive sector. Gelukkig hebben wij onze activiteiten gespreid over diverse markten. Naast de automotive markt, zijn wij actief in met name de bouwsector, wegenbouw, foodsector, semiconductor industrie, agrarische markt, medische systemen, machinebouw, zonne- en windenergie en beveiliging. Mede door deze spreiding zijn wij toch weer in staat geweest groeicijfers te realiseren in deze sector. Maar ook ons investeringsbeleid heeft hieraan bijgedragen. In de afgelopen jaren hebben wij fors geïnvesteerd in de meest geavanceerde machines en de modernste panden en vele productieprocessen geautomatiseerd en gerobotiseerd. Hierdoor kunnen we onze internationale concurrentiepositie behouden. Alleen op deze wijze kunnen wij als metaaltoeleveringsbedrijf het werk in Nederland behouden. Momenteel is de orderportefeuille in de metaalbewerking sterk aan het zakken. We verwachten dit jaar in deze sector dan ook geen groei te realiseren.
9
Mechatronische systemen en modulebouw De sector mechatronische systemen en modulebouw is na het uitstekende jaar 2007, in 2008 sterk geraakt door de neergang in de markt voor halfgeleidersystemen. De omzet is met 34% gedaald. De verbreding van de klantenportfolio, met name in productiesystemen voor zonnecellen, kon deze neergang niet compenseren. Deze aanvankelijk groeiende markt viel tegen, mede vanwege de dalende olieprijzen, maar ook omdat het verkrijgen van financiering ten behoeve van grote projecten moeilijk is. In de tweede helft van 2008 werden naast de neerwaartse cyclus van de halfgeleiderindustrie ook de gevolgen van de kredietcrisis steeds sterker voelbaar. Mede hierdoor konden er onvoldoende vruchten geplukt worden van nieuw verworven klanten. Eind 2008 is dan ook voor de Nederlandse VDL ETG vestigingen en VDL Industrial Modules werktijdverkorting toegekend. Overigens hielden met name de activiteiten op het gebied van prototyping en mechanisatieprojecten ondanks de kredietcrisis nog goed stand. In het eerste kwartaal van 2009 is de totale orderportefeuille in deze sector verder gedaald. Voor de rest van 2009 blijven de verwachtingen eveneens somber ten aanzien van het herstel van de markt voor halfgeleidersystemen en zullen alle kostenbesparende maatregelen verscherpt worden doorgezet. Wél verwachten wij dat de markt voor productiesystemen voor zonnecellen als één van de eerste zal aantrekken en wij met onze uitstekende positie in dit segment hiervan kunnen profiteren. De succesvol gebleken inzet van onze engineeringkennis op het gebied van mechatronische systemen en onze internationale aanwezigheid, zullen zeker ook helpen bij verdere verbreding van ons klantenbestand. Kunststofverwerking De omzet in de sector kunststofverwerking is licht gestegen. Het machinepark is verder uitgebreid om invulling te geven aan de vraag vanuit de markt naar grotere producten en hogere tonnages. Tevens leveren we steeds meer complete producten aan onze klanten. De doelstelling voor dit jaar is verdere uitbreiding van capaciteit. De aanwezige specialismen bij de afzonderlijke VDL-kunststofbedrijven gecombineerd met de goede samenwerking binnen de groep, zijn een stevige basis hiervoor. De verdeling over de verschillende markten zorgt ervoor dat de kunststofsector in zijn geheel flexibel kan reageren op de dalende vraag vanuit de markt. Ook het inzetten van glasvezel versterkt kunststof (SMC) in nieuwe markten en toepassingen biedt mogelijkheden. De orderportefeuille vertoonde in het eerste kwartaal van 2009 een redelijk stabiel beeld, maar over het gehele jaar wordt toch een daling van de omzet voorzien. Oppervlaktebehandeling Ook in de sector oppervlaktebehandeling is de omzet gestegen. Deze stijging is met name te danken aan het feit dat we goed hebben ingespeeld op de toenemende vraag naar totaaloplossingen. Uit de markt blijkt dat er steeds meer vraag is naar de behandeling van geassembleerde producten. De orderportefeuille in het eerste kwartaal van 2009 is dalende en de vooruitzichten voor 2009 zijn onzeker. Bussen De omzet in de busdivisie is fractioneel gedaald. In 2008 bedroeg deze 679 miljoen euro ten opzichte van 684 miljoen euro in 2007. De grote valutaschommelingen hebben invloed gehad op de verkopen. Door de grotere verschillen die optreden tussen de verschillende valuta’s is de verkoop in sommige landen gedaald (Engeland) en in andere landen gestegen (Denemarken). Door de synergie effecten van de centrale VDL Bus & Coach organisatie, de reorganisatie die bij VDL BOVA is doorgevoerd en het verbeteren van de kostenstructuur, is het resultaat van deze divisie gestegen.
10
In 2008 werden 904 touringcars, 793 openbaarvervoerbussen, 1.289 chassis modules, 255 midi- en minibussen en 28 voertuigen voor hoogwaardig openbaar vervoer geleverd. Daarmee staat VDL Bus & Coach in Europa met een marktaandeel van circa 9% op de 6e plaats. In tegenstelling tot de divisie toeleveringen werd de omzet gedurende het jaar 2008 elk kwartaal beter. Dit kwam met name door de megaorder die we hebben gescoord in de openbaarvervoersector. Het afgelopen jaar hebben we verder gebouwd aan de VDL Bus & Coach organisatie. Verkoop, marketing en communicatie zijn volledig gecentraliseerd en het Europese after sales netwerk is verder geoptimaliseerd. Met de oprichting van twee nieuwe verkoopvestigingen, één in Tsjechië en één in Zuid-Afrika, kan de verkoop van onze producten op deze beide markten verder worden uitgebreid. Ook zijn de synergiemogelijkheden op het gebied van ontwikkeling, inkoop en productie nader uitgewerkt. Begin 2008 is er een scheiding gemaakt tussen de verkooporganisatie en de productiebedrijven en gedurende het jaar heeft de VDL Bus & Coach organisatie steeds meer vorm gekregen. Eind 2008 hebben we het nieuwe hoofdkantoor van VDL Bus & Coach in gebruik genomen. Door het daadwerkelijk samenbrengen van alle betrokkenen, wordt de kennis en kunde nog beter gebundeld en wordt verdere expansie van onze busdivisie mogelijk. Al met al is 2008 voor de busdivisie met de vele veranderingen die we hebben ingezet een goed jaar geweest. Maar ook hier, met name in het toursegment, begint de economische crisis voelbaar te worden. Zoals ieder jaar is de totale orderportefeuille in het eerste kwartaal dalende vanwege de seizoenspatronen. We verwachten het jaar 2009 toch redelijk goed af te sluiten.
Touringcars Openbaarvervoerbussen Gebruikte bussen Parts & services Chassis modules Hoogwaardig Openbaar Vervoer Mini- & midibussen Geconsolideerde omzet Interne omzet Gecombineerde omzet
2008 euro mln
%
187 147 53 48 39 37 13
36 28 10 9 8 7 2
2007 euro mln
524 155 679
229 114 59 40 67 13 13
%
43 21 11 8 13 2 2
535 149 684
BUSSEN Touringcars 36% Openbaarvervoerbussen 28% Gebruikte bussen 10% Parts & services 9% Chassis modules 8% Hoogwaardig Openbaar Vervoer 7% Mini- & midibussen 2%
11
Touringcars In 2008 is in de sector touringcars zowel de omzet als het aantal afleveringen flink gedaald. Werden er in 2007 nog 1.112 touringcars afgeleverd, in 2008 waren dit er 904. Onze belangrijke afzetmarkten Frankrijk, Duitsland, de Benelux en Engeland liepen terug. We merken dat de economische crisis niet zonder gevolgen is voor de verkoop van touringcars. Ierland vormde een uitzondering hierop. Een ander heuglijk feit was de levering van de 10.000ste Futura in het najaar van 2008. Wederom een mijlpaal in de geschiedenis van de Futura (sinds 1982) en een unieke prestatie in de touringcarwereld, want zelden werden er zoveel exemplaren van één model gebouwd. De totale orderportefeuille voor het toursegment is op dit moment onvoldoende gevuld en we zijn terughoudend met onze verwachtingen voor 2009. Openbaarvervoerbussen De sector openbaarvervoerbussen heeft een goed jaar achter de rug, met zowel een stijging in omzet als in aantal afgeleverde bussen. In 2008 zijn er 793 voertuigen geleverd ten opzichte van 726 in 2007. We hebben onze positie op onze thuismarkten, Nederland en België, verder verstevigd. Tevens zijn er successen in het buitenland behaald. In het afgelopen jaar heeft wederom de nadruk gelegen op de levering van milieuvriendelijke voertuigen, die voldoen aan de EEV-norm. Hierbij richt VDL zich op het verder verfijnen van de dieseltechnologie, waardoor een steeds grotere milieuwinst wordt bereikt. Tevens zijn in 2008 pilot-projecten gestart op het gebied van elektrische aandrijving, de nieuwste generatie seriehybride en fuel cell techniek. De VDL Groep ageert fel tegen het feit dat sommige regionale overheden in Nederland geneigd zijn specifieke brandstoffen in plaats van milieunormen/emissie-eisen voor te schrijven. Medio 2008 hebben we met een order van 355 Ambassadors voor Connexxion de grootste order in de geschiedenis van VDL Bus & Coach gescoord. Deze order werd in december alweer overtroffen door de megaorder uit Dubai. RTA (Roads and Transport Authority) uit Dubai heeft 518 stadsbussen bij VDL Bus & Coach besteld. Deze miljoenenorder is de grootste in de geschiedenis van de VDL Groep. Het gaat om het nieuwste type stadsbus de Citea, een zeer zuinige lagevloerbus die in 2007 werd gelanceerd. De Citea’s worden in de productiebedrijven van VDL Bus & Coach gemaakt en de leveringen starten vanaf het tweede kwartaal van 2009. De laatste Citea’s voor Dubai zullen in de eerste helft van 2010 worden geleverd. Gebruikte bussen Het jaar 2008 eindigde voor VDL Coach & Bus Center zoals verwacht iets onder de gerealiseerde omzet en aantallen van 2007. In 2008 zijn 806 gebruikte toer- en openbaarvervoerbussen verkocht ten opzichte van 977 in 2007. Met name het laatste kwartaal heeft voor een teruggang gezorgd. De omzet voor tweedehands openbaarvervoerbussen is zowel
12
in Duitsland als in Nederland flink toegenomen. Naast de ingeruilde bussen streeft VDL Coach & Bus Center, door het vrije aankopen van met name jongere openbaarvervoerbussen, ernaar om ook hiervoor een uitgebreid netwerk op te bouwen. In 2009 zal hier nog meer aandacht aan worden besteed. De verwachtingen voor 2009 zijn onzeker, vanwege de crisis en de hoge koers van de euro. Daardoor zal met name de export duidelijk onder het niveau van de voorgaande jaren uitkomen. Parts & services In het afgelopen jaar zijn alle parts-activiteiten van de Nederlandse busbedrijven overgeheveld naar VDL Parts. Mede hierdoor is de omzet in deze sector in 2008 gestegen. Maar ook omdat we sinds 2008 alle reparatiewerkzaamheden van de diverse busbedrijven in deze sector hebben ondergebracht. Nadat in de eerste helft van 2008 VDL Parts als eerste VDL-bedrijf volledig op het nieuwe ERP-systeem SAP is overgegaan, is ze in de tweede helft van het jaar verhuisd naar haar nieuwe onderkomen in Veldhoven. Met de 15.000 m2 die ze nu tot haar beschikking heeft en alle moderne voorzieningen, is het bedrijf klaar voor verdere groei in de toekomst. Naast onze gespecialiseerde reparatiewerkplaats VDL Busland, hebben de reparatiewerkplaatsen bij onze afzonderlijke busbedrijven ook een goed jaar achter de rug. De verwachtingen voor 2009 voor de sector parts & services zijn positief. Chassis modules Chassis- en modulebouwer VDL Bus Chassis heeft in 2008 meer onderstellen afgeleverd dan in 2007. Het aantal chassis steeg van 1.258 in 2007 naar 1.289 in 2008. Dit komt door de toename van de interne leveringen aan de opbouwers binnen VDL Bus & Coach, als gevolg van de stijgende vraag naar chassis en chassis modules voor de openbaarvervoersector in zowel binnen als buiten Europa. De externe leveringen, aan andere opbouwers, zijn in 2008 afgenomen. Met name de Afrikaanse markt is teruggevallen. Hierdoor is de geconsolideerde omzet aanzienlijk afgenomen. De gecombineerde omzet, inclusief interne leveringen, is echter toegenomen. De productontwikkelingen in het afgelopen jaar waren met name gericht op de verdere optimalisatie van de voertuigen en de ontwikkeling van de onderstellen van de nieuwe openbaarvervoerbussenrange ‘Citea’. Deze ontwikkelingen zijn tot stand gekomen in nauwe samenwerking met zusterbedrijven binnen VDL Bus & Coach. In de komende jaren zal op het gebied van productontwikkeling de aandacht gelegd worden op de nieuwe generatie drivelines. Een verdere verbetering van de logistieke en productieprocessen heeft in 2008 geleid tot aanzienlijke efficiency voordelen. Deze ingeslagen weg zal in 2009 gecontinueerd worden. In september 2008 is de naam van VDL Bus International gewijzigd in VDL Bus Chassis. Deze nieuwe naam geeft de rol van VDL Bus Chassis duidelijk weer als dé chassisspecialist binnen VDL Bus & Coach. Ondanks een krimpende markt, ziet het komende jaar er goed uit voor VDL Bus Chassis. De orderportefeuille is goed gevuld. Hoogwaardig Openbaar Vervoer In 2008 heeft Advanced Public Transport Systems (APTS) 9 Phileassen voor de gemeente Eindhoven omgebouwd met een nieuwe parallelhybride aandrijving. Tevens is de LPG-motor vervangen door een dieselmotor, Euro 5 EEV. Van de bestelling van 50 voertuigen van 26 meter door openbaarvervoerbedrijf IETT in Istanbul zijn er 20 uitgeleverd en deze rijden vanaf maart 2009 in de dienstregeling. In 2009 zal naar alle waarschijnlijkheid gestart worden met de bouw van de trolley-versie voor de Italiaanse stad Pescara en zal de ontwikkeling starten van een viertal seriehybride Phileas-voertuigen met brandstofcelaandrijving. Deze voertuigen zijn bestemd voor Amsterdam en Keulen. Verder zal in 2009 de productie van 12 voertuigen voor de Franse plaats Douai en de resterende 30 voertuigen voor Istanbul afgerond worden. Mini- & midibussen Na een aarzelende start, was 2008 in zijn geheel genomen een redelijk goed jaar voor de mini- & midibussen sector. De omzet is in 2008 nagenoeg gelijk gebleven met een geringe stijging van het aantal geleverde voertuigen: van 247 stuks in 2007 naar 255 in 2008. Door de ontwikkeling van nieuwe producten, die in 2009 op de markt worden gebracht, alsmede door de redelijk gevulde orderportefeuille op dit moment, zijn de vooruitzichten overwegend positief, zowel op nationaal als internationaal gebied.
13
Eindproducten De omzet van de divisie eindproducten is met 13% gestegen: van 413 in 2007 naar 465 miljoen euro in 2008. Het resultaat is eveneens gestegen. In de eerste 9 maanden van 2008 ging het in deze divisie heel goed, maar in het laatste kwartaal stortte vooral de markt van luchtvering voor trailers totaal in. Ook de situatie in Nederland met betrekking tot exportkredietverzekeringen is zeer zorgelijk voor de VDL-bedrijven in deze divisie, omdat vele op de internationale markt opereren. De orderportefeuille is gedurende het eerste kwartaal ook in deze divisie aan het teruglopen en 2009 zal een moeilijk en onzeker jaar worden.
Veersystemen Warmtewisselaars Productieautomatiseringssystemen Systemen voor de agrarische sector Zonnebanken en dakkoffers Containerhandlingsystemen Sigaren- en verpakkingsmachines Systemen voor de industriële sector
2008 euro mln
%
152 33 116 25 55 12 53 11 36 8 26 6 20 4 7 1 465
2007 euro mln
155 99 38 35 37 23 19 7
%
37 24 9 8 9 6 5 2
413
EINDPRODUCTEN Veersystemen 33% Warmtewisselaars 25% Productieautomatiseringssystemen 12% Systemen voor de agrarische sector 11% Zonnebanken en dakkoffers 8% Containerhandlingsystemen 6% Sigaren- en verpakkingsmachines 4% Systemen voor de industriële sector 1%
Veersystemen De sector veersystemen heeft een goed, maar extreem jaar achter de rug, waarbij er in het laatste kwartaal een radicale omslag in de markt plaatsvond ten gevolge van de economische crisis. Weweler Nederland is actief op de eerste montagemarkt (OEM) en heeft in het eerste halfjaar van 2008 nog een omzetgroei van 29% ten opzichte van 2007 weten te realiseren. Maar met het intreden van de kredietcrisis daalde de omzet in het 3e kwartaal. In het 4e kwartaal was er sprake van een abrupte terugval van ruim 60%, veroorzaakt door de stagnatie in de vraag naar transportvoertuigen. Over het gehele jaar genomen is de omzet slechts fractioneel gedaald. De eerder genomen nieuwbouwplannen zijn echter opgeschort en in december 2008 is arbeidstijdverkorting aangevraagd en toegekend. De orderportefeuille is op dit moment ongekend laag en de verwachtingen voor 2009 zijn zeer onzeker. Ook Weweler-Colaert, marktleider in de vervangingsmarkt in Europa, had te kampen met de crisis. Na een goed eerste halfjaar kenden de omzetcijfers in het tweede halfjaar van 2008 een grillig verloop. Ook de toenemende concurrentie en de forse stijging van de energieprijzen, hebben het bedrijf parten gespeeld. Toch is de omzet over het gehele jaar genomen licht gestegen. In 2008 vond wederom een belangrijk automatiseringsproject 14
plaats bij Weweler-Colaert in het Belgische Poperinge. Voor Weweler-Colaert Nederland in Hoogezand is medio 2008 de bouw van een nieuw magazijn afgerond. Rekening houdend met het feit dat terugval van investeringen in transportmiddelen normaal gesproken moet leiden tot een toename van de vraag naar wisselstukken, verwachten we in 2009 een gedeeltelijke compensatie van de dalende trend van de omzet. Warmtewisselaars Het jaar 2008 is voor de sector warmtewisselaars opnieuw bijzonder goed verlopen. De omzet is gestegen van 99 naar 116 miljoen euro. We hebben onze rol als systeemleverancier versterkt, zowel op het gebied van technische kennis alsook op het gebied van logistiek en productietechniek. Dit heeft onze concurrentiepositie verder verbeterd. Daarnaast hebben we gebruik gemaakt van de mogelijkheden binnen de VDL Groep, door koelers voor windmolens voor de Chinese markt bij VDL ETG Suzhou te produceren. Medewerkers van VDL ETG zijn getraind bij VDL Klima in Eindhoven en de begeleiding van het gehele project werd gedaan vanuit VDL Delmas in Berlijn. Dit project is bijzonder succesvol verlopen. Bij VDL Klima hebben verdere investeringen plaatsgevonden in capaciteitsuitbreidingen, in ruimte en machines. Het jaar 2009 zijn we van start gegaan met een goed gevulde orderportefeuille. Maar de economische crisis heeft zelfs gevolgen voor de alternatieve energiemarkt (windmolens). De verwachting is echter dat dit zich op korte termijn zal herstellen. Vertrouwen in de toekomst blijkt ook wel uit het feit dat VDL Delmas, ons verkoop- en engineeringskantoor in Berlijn, is uitgebreid met een eigen productiefaciliteit. Dankzij onze goede concurrentiepositie, een kostenreductieprogramma van onze producten en een uitbreiding van ons assortiment, verwachten we dat ook het jaar 2009 goed zal worden afgesloten. Voor VDL KTI werden de resultaten van 2008 nauwelijks beïnvloed door de crisis vanwege de lange doorlooptijden van onze projecten. Ook 2009 kondigt zich vrij goed aan door een druk bezet eerste kwartaal. De vraag in de olie- en gasindustrie blijft voorlopig op niveau, ondanks dat er sprake is van enige druk op de verkoopprijzen. Het machinepark werd in maart 2009 uitgebreid met een tweede verticale carrouseldraaibank. Hierop kunnen producten worden bewerkt met een diameter tot 2,5 meter en een hoogte tot 1,8 meter, met een gewicht tot 15 ton. Door deze investering kunnen we onze markt verder verbreden. Alle bedrijven in de sector warmtewisselaars beschikken momenteel over een redelijk goed gevulde orderportefeuille. De vooruitzichten voor 2009 zijn dan ook overwegend positief. Productieautomatiseringssystemen De omzet in de sector productieautomatisering is in 2008, evenals het jaar ervoor, aanzienlijk gestegen. Mede door de goede samenwerking met onze klanten en toeleveranciers hebben we deze omzetgroei kunnen realiseren en het jaar 2008 positief kunnen afsluiten. Buiten de automobielindustrie heeft VDL Steelweld ook enkele nieuwe klanten kunnen aantrekken en mooie projecten gerealiseerd. Tevens timmert ze hard aan de weg om zich naast automatisering ook meer te profileren als productontwikkelaar en toeleverancier van complex samengestelde producten. Voor 2009 wordt een lagere omzet verwacht, de orderportefeuille is teruggelopen ten opzichte van het voorgaande jaar. Investeringen bij onze klanten worden momenteel uitgesteld, maar we verwachten dat een aantal projecten doorgang zal vinden in de loop van 2009. Veel zal afhangen van het al dan niet verkrijgen van kredietverzekeringen voor onze klanten in de automotive industrie. Mede door onze diversificatie en behaalde successen in productontwikkeling en productie van complex samengestelde producten, zien we de toekomst met vertrouwen tegemoet. Systemen voor de agrarische sector VDL Agrotech heeft een zeer goed jaar achter de rug. De omzet is met ruim 50% gestegen ten opzichte van 2007. De groei is voornamelijk te danken aan een gestegen omzet in turnkey-projecten, die grotendeels in Oost-Europa werden gerealiseerd. De reguliere omzet van drink- en voedersystemen is nagenoeg gelijk gebleven. De financiële crisis en de valutakoersen ten opzichte van de euro bemoeilijkten de verkopen in de laatste drie maanden van 15
2008. De orderportefeuille is dan ook teruggelopen. Toch zijn de verwachtingen voor 2009 licht positief, omdat onze afzetmogelijkheden in het Midden-Oosten en het Verre Oosten zich momenteel verbeteren. De marktomstandigheden in de wereldwijde agrarische sector zijn redelijk goed en wij krijgen nog steeds veel aanvragen binnen. Helaas is de uiteindelijke afloop grotendeels afhankelijk van de financiering en kredietverzekering, hetgeen op dit moment een probleem is. Veel zal dus afhangen van de wereldwijde economische ontwikkelingen. Zonnebanken en dakkoffers De omzet van Hapro International, producent van zonnebanken en autodakkoffers, laat in 2008 een geringe daling zien. Het grootste deel van de omzet werd wederom behaald in het segment professionele zonnebanken. De markt voor particuliere zonnebanken liet een daling zien. De omzet in dakkoffers bleef nagenoeg gelijk. Voor 2009 zijn de vooruitzichten minder positief. Een sterk krimpende vraag in Oost-Europa en problemen met leasing c.q. financiering van zonnebanken in de professionele sector, zullen de omzet sterk onder druk zetten. Daarentegen wordt in het dakkoffersegment een positieve omzetontwikkeling verwacht. Deze productgroep heeft in het verleden aangetoond weinig tot geen last te hebben van economisch mindere tijden. De verwachting is dat aanzienlijk meer mensen dan vorig jaar op vakantie zullen gaan met de auto. Dit zal een positief effect hebben op de vraag naar ons product. Het is echter niet de verwachting dat dit de mindere afzet van de professionele zonnebanken volledig zal kunnen compenseren. Containerhandlingsystemen VDL Containersystemen heeft in 2008 op volle toeren gedraaid. De orderportefeuille was gedurende het gehele jaar goed gevuld en de omzet is wederom gestegen. Naast nieuwe afzetmarkten, onder andere Rusland en Dubai, is een grote order geleverd voor de Amerikaanse spoorwegen. In de productie zijn diverse automatiseringsprojecten verder doorgevoerd en we blijven continu verbeteren op kwaliteitsgebied en kostprijs. De orderportefeuille is terug aan het lopen door de sterk verminderde productie van vrachtwagens en de terughoudendheid met investeringen in de havens. VDL Containersystemen heeft nog diverse dealeruitbreidingen in petto, waardoor we de terugval in de bestaande gebieden deels kunnen compenseren. Sigaren- en verpakkingsmachines Het jaar 2008 is voor PMB-UVA International langzaam gestart. Het laatste kwartaal is erg druk geweest, aangezien nog vele orders afgerond en uitgeleverd dienden te worden. De omzet is licht gestegen. Een belangrijk deel van de orderportefeuille bestaat uit machines
16
die in 2009 inmiddels zijn en nog worden uitgeleverd. De export naar de Verenigde Staten was door de zwakke dollar in 2007 al teruggelopen en in het eerste halfjaar van 2008 waren er daar geen machineverkopen. Dit heeft onder andere geresulteerd in een moeizaam eerste deel van 2008. In het derde en vierde kwartaal zijn die verkopen in zowel de sigarenals verpakkingsindustrie aangetrokken. Met een opvallende bijdrage van klanten in NoordAmerika. We hebben nieuwe producten geïntroduceerd op de Interpack, de grootste internationale verpakkingsbeurs in Europa, en deze hebben direct geresulteerd in een omzettoename en nieuwe kansen. Voor 2009 zijn mede daardoor en door de redelijk gevulde orderportefeuille eind eerste kwartaal de verwachtingen redelijk goed te noemen. Systemen voor de industriële sector De omzet in systemen voor de industriële sector is nagenoeg gelijk gebleven. Eind vierde kwartaal is VDL Industrial Products verhuisd naar een groter pand, het voormalige pand van VDL Lasindustrie in Eindhoven. Vanuit deze nieuwe locatie kan ze haar klanten nog beter bedienen. De logistiek is aanzienlijk verbeterd en er is ruimte om door te groeien en te kunnen anticiperen op de toenemende vraag naar goede oplossingen op het gebied van stofafzuigingen en transportsystemen. Op het gebied van het beveiligen van processen tegen brand en/of explosies heeft VDL Industrial Products zich in het afgelopen jaar verder ontwikkeld als serieuze partner voor vele installatiebouwers en eindgebruikers, vooral in de levensmiddelen- en melkpoederverwerkende industrie. Gezien de algemene ontwikkelingen in de industriële sector zal van groei in 2009 naar verwachting geen sprake zijn. Nieuwe bedrijven In 2008 hebben we verder gebouwd aan de verbreding van de VDL Groep en aan de uitbreiding van ons productenpakket, onder meer door de oprichting van een viertal nieuwe bedrijven en één overname. Per 1 januari 2008 is VDL Agrotech te Eindhoven opgesplitst in twee bedrijven: VDL Agrotech en VDL Industrial Products. VDL Agrotech bestond al uit twee verschillende afdelingen, te weten Agrarisch en Industrieel. De opsplitsing was noodzakelijk omdat de naam VDL Agrotech de activiteiten van de industriële afdeling niet meer dekte. De daadwerkelijke scheiding maakt het voor beide activiteiten mogelijk om marktgerichter te werken. In februari 2008 hebben we een nieuwe VDL Bus & Coach vestiging opgericht in Daˇcice (Tsjechië). Het nieuwe VDL Bus & Coach Czech Republic biedt het complete VDL Bus & Coach productgamma, inclusief de gebruikte bussen, voor de Tsjechische markt. Hierdoor kunnen de Tsjechische klanten nog beter bediend worden. Op 1 juni 2008 is de vestiging VDL Bus & Coach South Africa in Johannesburg opgericht. Via deze vestiging leveren we CKD-pakketten (Completely Knocked Down) die ter plaatse worden geassembleerd ten behoeve van de lokale markt. Dit betreft alle VDL Bus & Coach producten. Vanuit deze vestiging zullen de verkoop en after sales activiteiten van VDL Bus & Coach in Zuid-Afrika verder uitgebreid en geoptimaliseerd worden. In augustus van het afgelopen jaar hebben we VDL Network Supplies te Hapert opgericht. Dit bedrijf legt zich toe op de productie en levering van halffabricaten, eindproducten en aanverwante diensten die nodig zijn voor de aanleg, ombouw en uitbreiding van grootschalige en landelijke netwerken. VDL Network Supplies is actief op diverse nationale en internationale markten zoals de mobiele en vaste telefonie, energienetwerken en spoornetwerken. In september 2008 hebben we Stokvis Parking Systems overgenomen. Het bedrijf, dat voortaan verder gaat onder de naam VDL Stokvis Parking Systems, is gevestigd in Amersfoort en gespecialiseerd in het oplossen van parkeerproblemen. Met name daar waar gebrek aan ruimte een rol speelt. Het uitgebreide productgamma aan vol- en semi-automatische parkeersystemen sluit goed aan bij de activiteiten van VDL Technics te Boxtel op het gebied van parkeersystemen. 17
Investeringen In 2008 heeft de VDL Groep 58 miljoen euro geïnvesteerd. Eenderde deel in bedrijfspanden en tweederde deel in machines en overige bedrijfsmiddelen. Dit is inclusief desinvesteringen en inbreng. In het voorjaar van 2008 werd, zoals gepland, het nieuwe pand van VDL Technics te Boxtel opgeleverd. Een paar maanden later kon ook VDL TIM Hapert haar nieuwe pand betrekken. Onder grote belangstelling van klanten en medewerkers werden beide panden in de zomer officieel geopend. Ook bij VDL KTI in het Belgische Mol vond in juli de oplevering van een nieuwe productiehal plaats en bij Weweler-Colaert Nederland in Hoogezand is rond diezelfde tijd de bouw van een nieuw magazijn afgerond. De nieuwbouw voor VDL Lasindustrie, naast het hoofdkantoor in Eindhoven, is voorspoedig verlopen. Eind 2008 werd het pand volledig in gebruik genomen. Naast VDL Lasindustrie hebben ook VDL ETG Projects en de afdeling Automatisering van VDL Nederland een deel van dit pand betrokken. In het voormalige pand van VDL Lasindustrie is sinds begin 2009 VDL Industrial Products gehuisvest. In Helmond is in de tweede helft van 2008 gestart met de nieuwbouw voor VDL Industrial Modules. Medio 2009 zal dit pand worden opgeleverd. In het najaar van 2008 is VDL Parts verhuisd van Valkenswaard naar haar nieuwe pand in Veldhoven. In dit nieuwe pand, met 15.000 m² magazijnruimte en 1.000 m² kantoorruimte, kan logistiek gezien nog efficiënter worden gewerkt. Eveneens in het najaar van 2008 is aan De Vest in Valkenswaard een pand verbouwd en geschikt gemaakt voor de huisvesting van de centrale VDL Bus & Coach organisatie. Begin 2009 is dit hoofdkantoor door VDL Bus & Coach in gebruik genomen. Hierdoor wordt de centralisatie van de activiteiten op het gebied van verkoop, after sales service, marketing, communicatie, engineering en inkoop geoptimaliseerd. In het pand is tevens de verkoop- en serviceorganisatie voor Nederland gevestigd: VDL Bus & Coach Nederland. Ook buiten Nederland en België werd in 2008 geïnvesteerd in bedrijfspanden. Zo is in 2008 de uitbreiding van het bestaande pand van VDL ETG in Suzhou (China) afgerond. Met een feestelijke opening werd de verdubbeling van het vloeroppervlak gevierd. In totaal beschikt de VDL Groep momenteel over 800.000 m² bedrijfsoppervlakte. Wat betreft investeringen in machines heeft de VDL Groep in 2008 volop geïnvesteerd in de nieuwste en meest geavanceerde productiemethodes. Een greep uit onze grootste investeringen: diverse robotinstallaties, diverse bewerkingscentra, lasermachines met bijbehorende magazijnen, een laserlascel, een pijpenbuigmachine, een shotpeeninstallatie en een gerobotiseerde productielijn voor het maken van ogen aan veren. In het afgelopen jaar heeft VDL wederom geïnvesteerd in de toekomst en dat geldt tevens voor het productiebesturingssysteem. In 2007 hebben we het ERP-systeem van SAP gekozen, waarmee we ook in de toekomst met de systemen van onze klanten goed kunnen blijven communiceren. In de loop van 2008 is dit nieuwe SAP-systeem al bij een aantal VDLbedrijven succesvol ingevoerd. In de komende jaren zullen ook andere VDL-bedrijven met dit nieuwe systeem gaan werken.
18
Medewerkers Het aantal medewerkers is teruggelopen van 7.490 ultimo 2007 naar 7.106 ultimo 2008, een daling van 5%. Deze daling is ingezet in het vierde kwartaal van 2008 en heeft zich in het eerste kwartaal van 2009 inmiddels versterkt doorgezet. MEDEWERKERS
8000
(per 31 december)
7500 7000 6500 6000 5500 5000 4500 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0
‘04
’05
‘06
‘07
’08
MEDEWERKERS NAAR LAND (per 31 december 2008)
Nederland 5.464 (77%) waarvan 3.842 in Noord-Brabant België 897 (13%) Rest van Europa 283 (4%) Rest van de wereld 462 (6%)
MEDEWERKERS NAAR DIVISIE (per 31 december 2008)
Toeleveringen 3.535 (50%) Bussen 2.202 (31%) Eindproducten 1.250 (17%) Hoofdkantoor Nederland en België 119 (2%)
In 2008 hebben we met de Gemeenschappelijke Ondernemingsraad meerdere malen overleg gevoerd. Het overleg is, evenals voorgaande jaren, te karakteriseren als open, constructief en direct. Gespreksonderwerpen waren, naast de complete bedrijfsvoering, onder meer het prognoserapport 2009, het PC-project voor medewerkers - dat overigens bijzonder goed is verlopen - de aanpassing van de reiskostenvergoeding en de WIA-hiaatverzekering via de bedrijfstak. De voorstellen van de directie zijn positief kritisch getoetst door de Ondernemingsraad. In het afgelopen jaar eindigde de zittingsperiode van de Ondernemingsraad. 19
Alleen bij de Helmondse Metaal Industrie hebben verkiezingen plaatsgevonden. Bij de overige bedrijven kwam het aantal beschikbare kandidaten overeen met het aantal te kiezen leden voor de Gemeenschappelijk Ondernemingsraad. Verder hebben twee leden van de Raad van Commissarissen een toelichting gegeven op hun verantwoordelijkheden en bevoegdheden en hebben ze vragen van OR-leden beantwoord. Ook het sociaal overleg binnen de Belgische VDL-ondernemingen is op een positieve en harmonieuze manier gevoerd. Binnen de ondernemingsraden werden vele socio-economische onderwerpen op een constructieve manier behandeld. In de Comités PBW werden belangrijke thema’s met betrekking tot het bevorderen van veiligheid en welzijn op het werk aangepakt. In mei 2008 hebben bij de Belgische VDL-bedrijven de sociale verkiezingen plaatsgevonden. Bij VDL Jonckheere, VDL KTI, Weweler-Colaert, Klima Warmtetechniek en VDL Belgium werden nieuwe personeelsafgevaardigden verkozen. De onderlinge samenwerking en de grote inzet van onze medewerkers hebben in belangrijke mate bijgedragen aan het goede resultaat dat in 2008 is behaald. Graag spreken wij hiervoor onze grote waardering uit. Veiligheid en milieu De verantwoordelijkheid voor de veiligheid van medewerkers ligt bij de werkmaatschappijen zelf. Ook zijn zij zelf verantwoordelijk voor het voorkomen en beperken van de belasting van het milieu. In dit kader en ook vanwege kostenbeheersing wordt er steeds meer aandacht geschonken aan energie- en afvalbeheer. Veiligheid en milieu worden wel centraal begeleid. Strategie De VDL Groep streeft naar een beheerste groei, waarbij het onder controle houden van de organisatie en het op peil houden van de financiële positie voorop staan. Het beleid van de VDL Groep is gericht op een voortdurende verbetering van haar concurrentiepositie. Essentieel daarbij is analyse en besparing van kosten. Ook wil de VDL Groep het hoogste kwaliteitsniveau bij alle werkmaatschappijen behouden. De investeringen zijn daarom afgestemd op vernieuwing, verbetering en uitbreiding van de producten en de productiemogelijkheden. Daarnaast geven wij binnen ons personeelsbeleid prioriteit aan de interne doorstroming van medewerkers.
20
De VDL Groep hecht sterk aan het concurrerend blijven produceren in Nederland en Vlaams-België. Door te investeren, zowel in gedegen vakmanschap als in robotisering en automatisering, willen we onze concurrentiepositie op de internationale markt voortdurend verbeteren. Daarnaast stellen onze industriële activiteiten in Oost-Europa en Azië ons in staat de specifieke wensen van onze klanten - aangaande productie in deze regio’s - in te vullen. Door onze verkoopvestigingen in diverse landen en ons uitgebreid netwerk van importeurs en agenten kunnen we onze producten over de hele wereld verkopen. Ondanks de grootte van de VDL Groep en het steeds meer internationale karakter van het bedrijf, is en blijft VDL een familievennootschap. Vooruitzichten We bevinden ons midden in een wereldwijde economische crisis. Onze grootste markten, automotive en semiconductor, staan onder druk. Onze verkopen staan op een te laag niveau, onder andere omdat er sprake is van voorraadafbouw bij onze klanten. Financiering van nieuwe aankopen bij onze klanten is zeer moeizaam. Daarnaast hebben we grote problemen met de kredietverzekering voor de door ons ontvangen orders. We verwachten dat deze crisis tot diep in 2010 zal doorzetten. Onze omzet in het eerste kwartaal is reeds sterk gedaald: van 455 miljoen euro in het eerste kwartaal van 2008 naar 322 in 2009. Ook de orderportefeuille is sinds begin dit jaar, zonder uitzondering, iedere week gedaald: van 663 miljoen euro in week 1 naar 591 miljoen euro in week 13. Voor het gehele jaar 2009 zijn onze vooruitzichten zeker niet goed te noemen, we verwachten een omzetdaling van 25% met een licht positief resultaat. Het gaat voor de VDL Groep dus een zeer zwaar jaar worden. Helaas zijn we gedwongen om ons aantal medewerkers aan te passen aan de situatie. Als onze buffer van uitzendkrachten en contractmedewerkers (16%) niet voldoende blijkt te zijn, zullen we mogelijk dieper moeten ingrijpen. Wij zijn ervan overtuigd dat deze crisis door ons overwonnen wordt en dat we daarna weer kunnen inzetten op herstel.
Eindhoven, 20 april 2009 De Hoofddirectie, Wim van der Leegte (voorzitter) Wim Maathuis Jan Mooren Lau Pas Rini Vermeulen
21
Bericht van de Raad van Commissarissen Met genoegen bieden wij aan de aandeelhouders het onder verantwoording van de Hoofddirectie opgestelde jaarverslag 2008 aan. De daarin opgenomen jaarrekening laat voor het eerst in jaren een teruggang van het resultaat zien. Met name in het laatste kwartaal van het boekjaar werd de stagnatie van de wereldeconomie voelbaar. De jaarrekening is gecontroleerd door Govers Accountants/Adviseurs te Eindhoven. De goedkeurende verklaring van de accountants vindt u op pagina 36 van dit jaarverslag. Wij stellen de aandeelhouders voor, de jaarrekening vast te stellen, en de Hoofddirectie én de Raad van Commissarissen décharge te verlenen voor het gevoerde beleid, respectievelijk het gehouden toezicht tijdens het boekjaar 2008. In 2008 vergaderde de Raad van Commissarissen zes maal met de Hoofddirectie. Leden van de Raad hadden regelmatig één op één contacten met leden van de Hoofddirectie en met de president-directeur. Twee commissarissen woonden een vergadering van de Gemeenschappelijke Ondernemingsraad bij. De samenstelling van de Raad van Commissarissen is tijdens het verslagjaar gewijzigd. Per 15 april 2008 is Jennifer Thomassen-van der Leegte toegetreden tot de Raad. Wolf Lijmer is tijdens de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 20 april 2009 afgetreden. Hij was zes jaar lid van de Raad van Commissarissen, waarvan de laatste drie jaar als voorzitter. Wij danken Wolf Lijmer voor de zeer deskundige wijze waarop hij invulling heeft gegeven aan zijn functie. Louis Deterink volgt hem op als voorzitter. Theo van Deursen is per 20 april 2009 toegetreden, waardoor de Raad weer uit vier leden bestaat. Naar onze mening is er sprake van een evenwichtig en adequaat samengestelde Raad van Commissarissen. Tijdens alle vergaderingen werd in detail gesproken over de voortgang en de resultaten van alle individuele bedrijven en van de divisies waartoe deze bedrijven behoren. Aan de orde kwamen de begrotingen, de strategie van VDL en de gevolgen daarvan voor onder andere het risicoprofiel van de onderneming. Verder was er voortdurend aandacht voor de financiële positie en het investerings- en acquisitiebeleid. Ondanks de teruggang in het vierde kwartaal is er ook voor 2008 sprake van een bevredigend resultaat. Echter, de recessie zal de VDL Groep niet ongemoeid laten. Wij hebben de overtuiging dat de Hoofddirectie de noodzakelijke maatregelen neemt om deze recessie het hoofd te bieden. Zoals in de kerncijfers op pagina 3 te lezen is, is VDL een zeer sterke groep van bedrijven onder uitstekende dagelijkse leiding, die op deze teruggang adequaat zal weten te reageren. Wij spreken met dit bericht onze grote waardering uit naar de Hoofddirectie, de Gemeenschappelijke Ondernemingsraad en alle medewerkers voor het behaalde resultaat en hun inzet in 2008. Eindhoven, 20 april 2009 De Raad van Commissarissen Wolf Lijmer (voorzitter) Louis Deterink Arie Kraaijeveld Jennifer Thomassen-van der Leegte
22
VDL Groep werkmaatschappijen
23
B e h e e r s m a a t schappijen
VDL Groep bv Hoofddirectie: Wim van der Leegte (voorzitter) Wim Maathuis Jan Mooren Lau Pas Rini Vermeulen Adjunct-directie: Wim van Bakel Rémi Henkemans Jan Karssen Henri Koolen Pieter van der Leegte Theo Toussaint Hoevenweg 1 5652 AW Eindhoven, Nederland Telefoon: 040 - 292 50 35 Fax: 040 - 292 50 50 E-mail:
[email protected] VDL Nederland bv Directeur: Lau Pas Hoevenweg 1 5652 AW Eindhoven, Nederland Telefoon: 040 - 292 50 00 Fax: 040 - 292 50 01 E-mail:
[email protected] Ondersteuning van alle bedrijven van de groep op het gebied van administratie, personeelszaken, automatisering, communicatie, milieu en veiligheid, organisatie en management. VDL Holding Belgium nv Directeur: Leen Van de Voorde Antwerpsesteenweg 13 2630 Aartselaar, België Telefoon: +32 (0)3 - 870 55 40 Fax: +32 (0)3 - 870 55 45 E-mail:
[email protected] Ondersteuning van alle Belgische en Franse bedrijven van de groep op het gebied van administratie en personeelszaken. VDL International bv Directie: VDL Groep bv Hoevenweg 1 5652 AW Eindhoven, Nederland Telefoon: 040 - 292 50 35 Fax: 040 - 292 50 50 Houdstermaatschappij buitenlandse werkmaatschappijen (excl. busbedrijven).
24
VD Leegte Beheer bv Directie: VDL Groep bv Hoevenweg 1 5652 AW Eindhoven, Nederland Telefoon: 040 - 292 50 35 Fax: 040 - 292 50 50 Houdstermaatschappij Nederlandse werkmaatschappijen (excl. busbedrijven). VDL Bus & Coach bv Directeur: Rémi Henkemans / Henri Koolen De Vest 51 5555 XP Valkenswaard, Nederland Telefoon: 040 - 208 44 00 Fax: 040 - 208 44 99 E-mail:
[email protected] Houdstermaatschappij busbedrijven. VDL Vastgoed bv Directie: VDL Groep bv Hoevenweg 1 5652 AW Eindhoven, Nederland Telefoon: 040 - 292 50 35 Fax: 040 - 292 50 50 Onroerendgoedmaatschappij voor VDL-bedrijfspanden. VDL Participatie bv Directeur: Godfried de Jongh Hoevenweg 1 5652 AW Eindhoven, Nederland Telefoon: 040 - 292 50 35 Fax: 040 - 292 50 50 Participatiemaatschappij met diverse minderheidsdeelnemingen.
T o e l e v eringen
VD Leegte Metaal bv Directeur: Jos Bax Handelsweg 21 5527 AL Hapert, Nederland Telefoon: 0497 - 33 11 00 Fax: 0497 - 33 11 01 E-mail:
[email protected] Specialiteit: zwaar constructiewerk en complexe lassamenstellingen (20 lasrobots). Geautomatiseerde metaalbewerkingen o.a. knippen, zetten, ponsen, dieptrekken en lasersnijden. Eigen gereedschapmakerij en montageafdeling. VDL Gereedschapmakerij bv Directeur: Frank Pas Industrieweg 29 5527 AJ Hapert, Nederland Telefoon: 0497 - 38 10 62 Fax: 0497 - 38 68 09 E-mail:
[email protected] Zowel gecompliceerde, hoogwaardige gereedschappen als eenvoudige gereedschappen. Complexe volgsnijbuiggereedschappen, matrijzen en fijnmechanische onderdelen, low-cost gereedschappen. Cnc-3d-freesmachines, cnc-slijpmachines, -draaderodeermachines en -bewerkingscentra. Gereedschapontwerp (cae/cad). Bewerkingen worden cad/cam uitgevoerd. VDL TIM Hapert bv Directeur: Piet Spooren Energieweg 2 5527 AH Hapert, Nederland Telefoon: 0497 - 38 38 05 Fax: 0497 - 38 68 65 E-mail:
[email protected] Gespecialiseerd in het mechanisch bewerken van giet- en smeedwerk en lassamenstellingen door middel van cncdraaibanken en (gerobotiseerde) cnc-bewerkingsmachines. Assemblagewerkzaamheden. VDS Technische Industrie bv Directeur: Jos van Meijl Industrieweg 29 5527 AJ Hapert, Nederland Telefoon: 0497 - 38 38 44 Fax: 0497 - 38 68 09 E-mail:
[email protected] Massastampwerk. Volautomatisch persen tot 800 ton. Dunplaatwerk zoals knippen, stampen, puntlassen, cncpuntlassen, cnc-ponsen en lassen. Hydraulische buigstraat. Assemblagewerkzaamheden.
VDL Laktechniek bv Directeur: Cleem Rothengatter Meerenakkerweg 20 5652 AV Eindhoven, Nederland Telefoon: 040 - 250 19 00 Fax: 040 - 255 58 50 E-mail:
[email protected] Staalstralen, zinkfosfateren, kataforese-, poeder- en natlakken. Automatische lakstraten. VDL Belgium nv Directeur: Marco van Tongeren Industrielaan 15 Industriezone III - Erembodegem 9320 Aalst, België Telefoon: +32 (0)53 - 83 70 90 Fax: +32 (0)53 - 83 61 80 E-mail:
[email protected] Metaalbewerkingen zoals knippen, stampen, zetten, (robot)lassen, puntlassen. Specialiteit: cnc-pijpenbuigen tot diameter 155 mm. Productie van geïsoleerde buizen. Gereedschapmakerij, ultrasone wasinstallatie en eigen natlakstraat. VDL Technics bv Directeur: Hans Sanders Korenmolen 2 5281 PB Boxtel, Nederland Telefoon: 0411 - 68 29 80 Fax: 0411 - 68 27 51 E-mail:
[email protected] Plaatbewerking: knippen, lasersnijden, ponsen, volgsnijbuig ponsen, cnc-ponsen, cnc-kanten, profileren, lassen en robotlassen. Eigen gereedschapmakerij, projectleiding, productie en montage van staalconstructies. VDL Kunststoffen bv Directeur: Rick van Haren Industrieweg 107 5591 JL Heeze, Nederland Telefoon: 040 - 224 11 60 Fax: 040 - 224 11 99 E-mail:
[email protected] Hoogwaardige technische kunststof spuitgietcomponenten, 2k-spuitgiettechniek, insert- en outsert moulding. Engineering en productontwikkeling, projectmatige ondersteuning van klanten in ontwikkelingstrajecten. Assemblage en finishing van componenten en eindproducten. Eigen gereedschapmakerij.
25
T o e l e v e r i n g en
Helmondse Metaal Industrie bv Directeur: Hans van Raak Kleibeemd 1 5705 DP Helmond, Nederland Telefoon: 0492 - 54 08 00 Fax: 0492 - 53 79 50 E-mail:
[email protected] Metaalbewerkingen zoals: knippen, zagen, stampen, zetten, pijpenbuigen, cnc-ponsen en -plaat- en -buizenlasersnijden, lassen en robotlassen, solderen. Plaatwerk, constructiewerk en assemblagewerkzaamheden.
MPC Fijntechniek bv Directeur: Leo Spaan Terminalweg 40 3821 AJ Amersfoort, Nederland Telefoon: 033 - 454 29 00 Fax: 033 - 455 59 11 E-mail:
[email protected] Productie, machinebouw, (cleanroom)assemblage en prototyping van hoogwaardige mechanische componenten en modules. Bewerkingen o.a. draaien, frezen, 3d-bewerkingscentra en vonkverspanen.
NSA Metaalindustrie bv Directeur: Bart Spackler De Run 4234 5503 LL Veldhoven, Nederland Telefoon: 040 - 254 45 65 Fax: 040 - 254 50 65 E-mail:
[email protected] Plaatbewerking in al zijn facetten. Ontwikkeling, protobouw, tooling, productie en samenstellen van plaatwerkonderdelen in o.a. rvs, aluminium en staal van enkele stuks tot middelgrote series. Zeer geavanceerd machinepark.
VDL Parree bv Directeur: Ger Stappers Spoorstraat 8 5975 RK Sevenum, Nederland Telefoon: 077 - 467 70 88 Fax: 077 - 467 70 80 E-mail:
[email protected] Hoogwaardige technische metaal- en kunststofspuitgietonderdelen, assemblies en metaal- en kunststofcombinaties. Gasinjectie, insert- en outsertmoulding. Co-designfunctie, productinnovaties, productoptimalisatie en engineering. Eigen gereedschapmakerij en assemblageafdeling.
NSA Apparatenbouw bv Directeur: Eric Bijen De Sigarenmaker 8 5521 DJ Eersel, Nederland Telefoon: 0497 - 51 51 50 Fax: 0497 - 51 76 53 E-mail:
[email protected] Systeemleverancier op het gebied van (complexe) medische, optische en mechatronische modules voor oem en de consumentenmarkt. Verzorgt naast ontwikkeling, productie, testen en service ook de complete logistiek en projectmanagement. Ontwerpt en produceert filter- en tankinstallaties voor de agrarische en chemische industrie.
VDL Staalservice bv Directeur: Paul Hermans Celsiusstraat 13 6003 DG Weert, Nederland Telefoon: 0495 - 54 08 38 Fax: 0495 - 53 98 65 E-mail:
[email protected] Metaalbewerkingen zoals: cnc-lasersnijden, cnc-snijbranden en cnc-plasmasnijden. Ponsen, knippen, cnc-kanten, lassen (mig/mag en tig) en verspanen. Het vervaardigen van klantspecifieke lassamenstellingen, laser-/plasma-/ autogeengesneden, gekante en mechanisch bewerkte producten.
MPC Plaattechniek bv Directeur: Leo Spaan Terminalweg 40 3821 AJ Amersfoort, Nederland Telefoon: 033 - 454 23 88 Fax: 033 - 455 59 22 E-mail:
[email protected] Productie, montage en prototyping van complexe plaatwerkonderdelen en samenstellingen. Gespecialiseerd in lasersnijden (rvs en aluminium), nauwkeurig zetwerk en lassen. Verder alle gangbare plaatbewerkingstechnieken inclusief ontvetten van metaalproducten.
26
T o e l e v eringen
VDL Lasindustrie bv Directeur: Bas van der Leegte Wekkerstraat 1 5652 AN Eindhoven, Nederland Telefoon: 040 - 251 20 00 Fax: 040 - 251 00 50 E-mail:
[email protected] Gespecialiseerd in plaat- en constructiewerk. Knippen, zagen, cnc-ponsen, cnc-lasersnijden, cnc-zetten, boren, tappen, frezen. Tevens alle laswerkzaamheden zoals: robotlassen, mig/mag lassen, tig lassen, puntlassen en stiftlassen. RPI Componenten bv Directeur: Ben Fens Nijverheidsweg 40 3341 LJ Hendrik-Ido-Ambacht, Nederland Telefoon: 078 - 683 18 00 Fax: 078 - 681 97 28 E-mail:
[email protected] Metaalbewerking met als specialisatie plaatwerk en framebouw van gecompliceerde samenstellingen in rvs, aluminium en staal. Alle lasbewerkingen, cnc-ponsen, -lasersnijden, -kanten, -zagen en -knippen. Diverse verspanende cnc-bewerkingen: draaien, frezen en boren. Montage en assemblage. VDL Rotech srl Directeur: Silviu Nitulescu Zona industriala NV str. 1 nr. 5 310419 Arad, Roemenië Telefoon: +40 (0)257 - 25 66 43 Fax: +40 (0)257 - 22 03 00 E-mail:
[email protected] Metaalbewerking, gespecialiseerd in cnc-werk als frezen en draaien. Productie van las- en assemblagewerk. Dunplaatwerk zoals knippen, stampen en puntlassen.
VDL Systems bv Directeur: Edwin Willems Erfstraat 3 5405 BE Uden, Nederland Telefoon: 0413 - 25 05 05 Fax: 0413 - 25 10 25 E-mail:
[email protected] Ontwikkeling, productie en installatie van machines en interne transportsystemen voor oem’ers van Food Processing Equipment. Gespecialiseerd in het bewerken van roestvrij staal en aluminium. VDL Postma bv Directeur: Johan Zwarts Leeuwarderstraatweg 121d 8441 PK Heerenveen, Nederland Telefoon: 0513 - 62 25 36 Fax: 0513 - 61 01 21 E-mail:
[email protected] Plaatbewerking: lasersnijden, cnc-ponsnibbelen, knippen, kanten. Buisbewerking: cnc-buigen, walsen, (robot) lassen en verspanen. Poedercoating inclusief chemische voorbehandeling door middel van gescheiden dompelbadenreeks voor staal en aluminium. VDL Industrial Modules bv Directeur: Ton Behr Brandevoortsedreef 4 5707 DG Helmond, Nederland Telefoon: 0492 - 50 58 00 Fax: 0492 - 50 58 01 E-mail:
[email protected] Systeemleverancier voor de oem-markt. Ontwikkeling, prototyping, precisie plaatwerkproductie, assemblage onder andere cleanroom en testen van hoogwaardige modules en systemen, met een sterke focus op integrale kostprijsbeheersing, logistiek en ketenmanagement. Ontwerpt en produceert dynamische en statische bewegwijzering.
27
T o e l e v e r i n gen
VDL Konings bv Directeur: Sjoerd van de Velde Bosstraat 93 6071 XT Swalmen, Nederland Telefoon: 0475 - 50 01 00 Fax: 0475 - 50 01 01 E-mail:
[email protected] Ontwerp, prototyping, productie, assemblage en installatie van modules, machines en installaties voor onder andere web handling. Cnc-bewerkingen zoals draaien, frezen, kotteren en boren. Tevens ontwikkeling en productie van systemen en modules voor radiotherapie en radiologie. Gespecialiseerd in de ontwikkeling van elektromechanische producten en modules voor de medische sector. VDL Wientjes Roden bv Directeur: Chris Mulder Produktieweg 9 9301 ZS Roden, Nederland Telefoon: 050 - 502 48 11 Fax: 050 - 501 86 96 E-mail:
[email protected] Engineering, ontwikkeling en productie van hoogwaardige kunststofproducten. Diverse bewerkingstechnieken zoals vacuümvormen, cnc-bewerkingen, lassen, lijmen en assemblage. VDL Wientjes Emmen bv Directeur: Hans Meuleman Phileas Foggstraat 30 7825 AK Emmen, Nederland Telefoon: 0591 - 66 96 66 Fax: 0591 - 63 49 92 E-mail:
[email protected] Ontwikkeling, engineering en productie van hoogwaardige kunststofproducten. Productietechnieken: spuitgieten van (vezelversterkte) thermoplasten, gasinjectie en 2-componenten. Warmpersen van thermoharders (polyester) en assemblage. Producent van sheet moulding compound (smc), een met glasvezel versterkt kunststof halffabrikaat. VDL Services bv Directeur: Rob Diepstraten Handelsweg 21 5527 AL Hapert, Nederland Telefoon: 0497 - 38 01 00 Fax: 0497 - 33 11 33 E-mail:
[email protected] Reparatie, onderhoud en installatie van diverse (VDL-) producten. Een 24/7 service organisatie met een netwerk van monteurs door heel Nederland.
28
VDL Enabling Technologies Group Acht bv Directeur: Wil-jan Schutte / Simon Bambach Achtseweg Noord 5 5651 GG Eindhoven, Nederland Telefoon: 040 - 263 88 88 Fax: 040 - 263 84 20 Realiseert systeemintegraties van mechatronische (sub) systemen en modules voor oem’s van hightech kapitaalgoederen en is tevens actief op het gebied van productiemechanisatie. Als systeemleverancier beslaat onze waardeketen alles van (co-)ontwerp tot onderdelenproductie, montage en kwaliteitscontrole. VDL Enabling Technologies Group CTC bv Directeur: Jadranko Dovic / Simon Bambach High Tech Campus 7 5656 AE Eindhoven, Nederland Telefoon: 040 - 274 83 08 Fax: 040 - 274 51 47 E-mail:
[email protected] Is het startpunt voor r&d-afdelingen met hardware vragen. Ondersteunt op realisatiegebied van nieuwe producten, van een eerste proto tot transfer naar volume productie. Eigen workshops zorgen voor snelheid en maakbaarheid met uiterste precisie. Ontwikkelafdelingen en start-ups worden geholpen met het verder doorontwikkelen van het product of de productie- en testmiddelen. In deze fase krijgen make or buy beslissingen en cost down roadmaps de benodigde aandacht. VDL Enabling Technologies Group Projects bv Directeur: Arie van Kraaij / Simon Bambach Wekkerstraat 1 5652 AN Eindhoven, Nederland Telefoon: 040 - 263 82 18 Fax: 040 - 263 82 10 E-mail:
[email protected] Ontwikkelt, produceert, monteert en installeert wereldwijd (massa)fabricage equipment voor een breed scala aan markten variërend van Food en Medical tot Solar en Semicon. Dit zowel in one-offs als roll-outs. Maakt en monteert tevens technisch hoogwaardige prototypes voor mechanische onderdelen en complete samenstellingen met zeer korte doorlooptijden.
T o e l e v eringen
VDL Enabling Technologies Group Almelo bv Directeur: Sander Verschoor / Simon Bambach Bornsestraat 345 7601 PB Almelo, Nederland Telefoon: 0546 - 54 05 31 Fax: 0546 - 82 60 01 E-mail:
[email protected] Realiseert systeemintegraties van mechatronische (sub) systemen en modules voor oem’s van hightech kapitaalgoederen en is tevens actief op het gebied van productiemechanisatie. Als systeemleverancier beslaat onze waardeketen alles van (co-)ontwerp tot onderdelenproductie, montage en kwaliteitscontrole. VDL Enabling Technologies Group Singapore Pte Ltd Directeur: Henk Jan Jonge Poerink / Simon Bambach 259 Jalan Ahmad Ibrahim Jurong Singapore 629148 Telefoon: +65 650 803 20 Fax: +65 626 574 66 E-mail:
[email protected] Realiseert systeemintegraties van mechatronische (sub) systemen en modules voor oem’s van hightech kapitaalgoederen en is tevens actief op het gebied van productiemechanisatie. Als systeemleverancier beslaat onze waardeketen alles van (co-)ontwerp tot onderdelenproductie, montage en kwaliteitscontrole.
VDL Network Supplies bv Directeur: William van Hout Handelsweg 21 5527 AL Hapert, Nederland Telefoon: 0497 - 33 11 00 Fax: 0497 - 33 11 01 E-mail:
[email protected] Gespecialiseerd in productie van halffabrikaten, eindproducten en aanverwante diensten voor aanleg, ombouw en uitbreiding van grootschalige en landelijke netwerken zoals mobiele telefonie, vaste telecom-, energie- en spoornetwerken. VDL Stokvis Parking Systems bv Directeur: Frits Gobée Terminalweg 40 3821 AJ Amersfoort, Nederland Telefoon: 033 - 450 26 90 Fax: 033 - 456 47 74 E-mail:
[email protected] Ontwikkeling, productie en verkoop van vol- en semiautomatische parkeersystemen. Tevens advisering en onderhoud.
VDL Enabling Technologies Group of Suzhou Ltd Directeur: Wu Yong Lin / Simon Bambach 288, Su Hong Xi Road Suzhou Industrial Park, Jiangsu P.R.C. 215021, China Telefoon: +86 512 - 85 18 89 98 Fax: +86 512 - 85 18 92 88 E-mail:
[email protected] Realiseert systeemintegraties van mechatronische (sub) systemen en modules voor oem’s van hightech kapitaalgoederen en is tevens actief op het gebied van productiemechanisatie. Als systeemleverancier beslaat onze waardeketen alles van (co-)ontwerp tot onderdelenproductie, montage en kwaliteitscontrole.
29
Bu s s e n
VDL Bus & Coach bv Directeur: Rémi Henkemans / Henri Koolen De Vest 51 5555 XP Valkenswaard, Nederland Telefoon: 040 - 208 44 00 Fax: 040 - 208 44 99 E-mail:
[email protected] VDL Bus & Coach biedt een totaalpakket aan bussen: touringcars, openbaarvervoerbussen, hoogwaardig openbaarvervoersystemen, mini- & midibussen, chassis modules en gebruikte bussen. Op het hoofdkantoor zijn verkoop, after sales, marketing, communicatie, inkoop, ontwikkeling en it centraal georganiseerd. VDL Bus Chassis bv Directeur: Jan-Cees Santema Hoevenweg 1 5652 AW Eindhoven, Nederland Telefoon: 040 - 250 05 00 Fax: 040 - 257 09 04 E-mail:
[email protected] Ontwikkeling en assemblage van complete chassis, chassis modules en ckd-pakketten voor openbaarvervoerbussen en touringcars. VDL Berkhof Valkenswaard bv Directeur: Frank van Geel De Vest 55 5555 XP Valkenswaard, Nederland Telefoon: 040 - 208 24 24 Fax: 040 - 208 24 25 E-mail:
[email protected] Productie van luxe touringcars, dubbeldekkers, vip-bussen, streekbussen en uitvoering van speciale projecten. VDL Berkhof Heerenveen bv Directeur: Marc van Doorn Wetterwille 12 8447 GC Heerenveen, Nederland Telefoon: 0513 - 61 85 00 Fax: 0513 - 62 97 89 E-mail:
[email protected] Productie van bussen voor het openbaar vervoer zoals stads- en streekbussen en trolleybussen.
30
VDL Kusters bv Directeur: Huub Verdonck / Mark Bakermans Huiskensstraat 49 5916 PN Venlo, Nederland Telefoon: 077 - 351 70 45 Fax: 077 - 351 70 48 E-mail:
[email protected] Productie van mini- & midibussen voor tour- en openbaar vervoer, politievoertuigen, taxibussen, luchthavenvervoer en speciaal vervoer zoals bussen voor gehandicaptenvervoer en vip-bussen in alle mogelijke uitvoeringen. Tevens reparatie van autoschade aan personen- en bedrijfswagens. VDL Jonckheere Bus & Coach nv Directeur: Peter Wouters Schoolstraat 50 8800 Roeselare, België Telefoon: +32 (0)51 - 23 26 11 Fax: +32 (0)51 - 23 27 63 E-mail:
[email protected] Productie van bussen voor openbaar vervoer, luxe touringcars, vip-bussen, school- en minibussen. Advanced Public Transport Systems bv Directeur: Ruud Bouwman Steenovenweg 1 5708 HN Helmond, Nederland Telefoon: 0492 - 56 20 13 Fax: 0492 - 56 23 38 E-mail:
[email protected] Ontwikkeling, productie en verkoop van systemen voor hoogwaardig openbaar vervoer.
Bussen
VDL BOVA bv Directeur: Henri Koolen De Vest 9 5555 XL Valkenswaard, Nederland Telefoon: 040 - 208 46 11 Fax: 040 - 204 20 45 E-mail:
[email protected] Productie van luxe touringcars, vip-bussen, streekbussen en uitvoering van speciale projecten.
VDL Bus & Coach Italia srl a socio unico Directeur: Anno Dirksen Piazza dei Beccadori, 12 41057 Spilamberto (MO), Italië Telefoon: +39 059 - 78 29 31 Fax: +39 059 - 78 59 80 E-mail:
[email protected] Verkoop, after sales en parts voor alle VDL Bus & Coach producten in Italië.
VDL Bus & Coach Nederland bv Directeur: Willem van der Leegte De Vest 51 5555 XP Valkenswaard, Nederland Telefoon: 040 - 208 44 00 Fax: 040 - 208 44 99 E-mail:
[email protected] Verkoop en after sales van alle VDL Bus & Coach producten in Nederland.
VDL Bus & Coach Belgium Directeur: Peter Wouters Schoolstraat 50 8800 Roeselare, België Telefoon: +32 (0)51 - 23 26 11 Fax: +32 (0)51 - 23 27 63 E-mail:
[email protected] Verkoop, after sales en parts voor alle VDL Bus & Coach producten in België en Luxemburg.
VDL Bus & Coach France sarl Directeur: Hans Engels 5, rue du Pont de la Brèche Z.A.E. ‘Les Grandes Vignes’ 95192 Goussainville Cedex, Frankrijk Telefoon: +33 (0)1 - 343 88 940 Fax: +33 (0)1 - 343 88 941 E-mail:
[email protected] Verkoop, after sales en parts voor alle VDL Bus & Coach producten in Frankrijk.
VDL Bus & Coach Polska sp z oo Directeur: Bolesław Piekorz Straszków 121 62-604 Kos’ cielec, Polen Telefoon: +48 (0)63 - 261 60 91 Fax: +48 (0)63 - 261 04 80 E-mail:
[email protected] Verkoop, after sales en parts voor alle VDL Bus & Coach producten in Polen.
31
Bu s s e n
VDL Bus & Coach Deutschland gmbh Directeur: Peter Schmidt Oberer Westring 1 Industriegebiet West 33142 Büren, Duitsland Telefoon: +49 (0)2951 - 60 80 Fax: +49 (0)2951 - 60 82 22 E-mail:
[email protected] Verkoop, after sales en parts voor alle VDL Bus & Coach producten in Duitsland. VDL Bus & Coach Suisse gmbh Directeur: Bernard Donzé Erlenstrasse 29 2555 Brügg, Zwitserland Telefoon: +41 (0)32 - 366 65 65 Fax: +41 (0)32 - 366 65 66 E-mail:
[email protected] Verkoop, after sales en parts voor alle VDL Bus & Coach producten in Zwitserland. VDL Bus & Coach Czech Republic sro Directeur: Pavel Schlosser Uˇcnovská 177 38001 Daˇcice, Tsjechië Telefoon: +420 - 384 420 348 Fax: +420 - 384 420 348 E-mail:
[email protected] Verkoop, after sales en parts voor alle VDL Bus & Coach producten in Tsjechië. VDL Bus & Coach Norge as Directeur: Tore Bergum Persveien 20 0581 Oslo, Noorwegen Telefoon: +47 (0)23 - 03 96 50 Fax: +47 (0)23 - 03 96 51 E-mail:
[email protected] Verkoop, after sales en parts voor alle VDL Bus & Coach producten in Noorwegen. VDL Bus & Coach South Africa pty ltd Directeur: Sam Mansingh / Jan-Cees Santema 65 Philip Engelbrecht Street Building 3 Meyersdal Office Park, 1448 Meyersdal, Zuid-Afrika Telefoon: +27 (0)11 - 867 44 21 Fax: +27 (0)11 - 867 45 28 E-mail:
[email protected] Verkoop, after sales en parts voor alle VDL Bus & Coach producten in Zuid-Afrika.
32
VDL Coach & Bus Center bv Directeur: Silke Tödter / Ferdinand Brouwers De Run 4232 5503 LL Veldhoven, Nederland Telefoon: 040 - 295 46 35 Fax: 040 - 255 78 80 E-mail:
[email protected] In- en verkoop van gebruikte bussen van alle merken en typen. VDL Coach & Bus Center gmbh Directeur: Silke Tödter / Burkhard Gieffers Oberer Westring 2 Industriegebiet West 33142 Büren, Duitsland Telefoon: +49 (0)2951 - 98 920 Fax: +49 (0)2951 - 76 53 E-mail:
[email protected] In- en verkoop van gebruikte bussen van alle merken en typen. VDL Centre Bus & Car sarl Directeur: Silke Tödter / Manon Raynal 5, rue du Pont de la Brèche Z.A.E. ‘Les Grandes Vignes’ 95192 Goussainville Cedex, Frankrijk Telefoon: +33 (0)1 - 39 33 99 00 Fax: +33 (0)1 - 34 38 93 42 E-mail:
[email protected] In- en verkoop van gebruikte bussen van alle merken en typen. VDL Busland bv Directeur: Ton van Eijndhoven Steenoven 17 5626 DK Eindhoven, Nederland Telefoon: 040 - 262 86 00 Fax: 040 - 262 86 86 E-mail:
[email protected] Gespecialiseerde werkplaats voor onderhoud, reparatie en schadeherstel van alle merken touringcars en bussen. VDL Parts bv Directeur: Peter Schellens De Run 5410 5504 DE Veldhoven, Nederland Telefoon: 040 - 208 41 00 Fax: 040 - 204 88 22 E-mail:
[email protected] Verantwoordelijk voor de wereldwijde in- en verkoop, logistiek en informatievoorziening van alle originele VDL Bus & Coach spare parts en daaraan gerelateerde accessoires.
E i n d p r o ducten
VDL Agrotech bv Directeur: Brian van Hooff Hoevenweg 1 5652 AW Eindhoven, Nederland Telefoon: 040 - 292 55 00 Fax: 040 - 292 55 01 E-mail:
[email protected] Stalinrichtingen ten behoeve van de intensieve veehouderij, inclusief engineering en opbouw van turnkey-projecten. VDL Cultivit bv Directeur: Peter de Vos Terheijdenseweg 169 4825 BJ Breda, Nederland Telefoon: 076 - 579 28 92 Fax: 076 - 571 85 97 E-mail:
[email protected] Ontwikkeling, productie en verkoop van machines voor de agrarische sector. Met name machines voor het behandelen van landbouwgrond. VDL Industrial Products bv Directeur: Carlos Ooijen Hoevenweg 3 5652 AW Eindhoven, Nederland Telefoon: 040 - 292 55 80 Fax: 040 - 292 55 02 E-mail:
[email protected] Verkoop en service van componenten voor afzuiginstallaties en stortgoedbehandeling zoals modulaire buissystemen, roterende sluizen, ventilatoren, cyclonen, wissel- en vlinderkleppen. Daarnaast verkoop en service van complete systemen voor explosie- en brandbeveiliging van industriële processen. VDL Steelweld bv Directeur: Peter de Vos Terheijdenseweg 169 4825 BJ Breda, Nederland Telefoon: 076 - 579 27 00 Fax: 076 - 587 47 54 E-mail:
[email protected] Ontwerp, productie, installatie en service van gerobotiseerde productiesystemen met een breed scala aan handling-, assemblage- en verbindingstechnieken voor industriële toepassingen. Tevens actief in de ontwikkeling, prototypebouw en productie van mechatronische systemen en modules, o.a. voor toepassingen in procestechniek, warmte- en koeltechniek en semiconductor industrie.
Hapro International bv Directeur: Dick van de Linde Fleerbosseweg 33 4421 RR Kapelle, Nederland Telefoon: 0113 - 36 23 62 Fax: 0113 - 36 23 99 E-mail:
[email protected] Ontwikkeling, productie en assemblage van zonnebanken voor zowel consumentenmarkten als commerciële doeleinden. Verkoop van accessoires voor de bruiningsmarkt. Ontwikkeling, productie en assemblage van autodakkoffers. Hapro Deutschland gmbh Directeur: Dick van de Linde Südring 30 56412 Ruppach-Goldhausen, Duitsland Telefoon: +49 (0)2602 - 940 00 Fax: +49 (0)2602 - 940 049 E-mail:
[email protected] Verkoop en service van professionele zonnebanken voor commercieel gebruik alsmede verkoop van accessoires voor de bruiningsmarkt. VDL Klima bv Directeur: Wim Jenniskens Meerenakkerweg 30 5652 AV Eindhoven, Nederland Telefoon: 040 - 298 18 18 Fax: 040 - 298 18 00 E-mail:
[email protected] Verkoop, ontwikkeling en productie van industriële warmtewisselaars zoals lucht/lucht en lucht/water koelers, boxcoolers en buizenwarmtewisselaars. Producten worden toegepast in de electromechanica (o.a. generatorkoeling), bij maritieme toepassingen en in de alternatieve energiemarkt (o.a. windenergie). Klima Warmtetechniek nv Directeur: Wim Jenniskens Buitenheide 4 3930 Hamont-Achel, België Telefoon: +32 (0)11 - 80 47 00 Fax: +32 (0)11 - 66 12 40 E-mail:
[email protected] Productiebedrijf van de producten van VDL Klima.
33
E i n d p r o d u c ten
VDL Klima Belgium nv Directeur: Koen Lauteslager Planet II, Unit A.4.0 Leuvensesteenweg 542 1930 Zaventem, België Telefoon: +32 (0)2 - 720 60 26 Fax: +32 (0)2 - 720 34 07 E-mail:
[email protected] Verkoopkantoor voor producten van VDL Klima en Klima Warmtetechniek. VDL Klima France sarl Directeur: Pascal Pécuchet 276 Avenue de la Marne Chateau Rouge 59708 Marcq en Baroeul, Frankrijk Telefoon: +33 (0)320 - 65 91 65 Fax: +33 (0)320 - 65 91 60 E-mail:
[email protected] Ontwikkeling en verkoop van warmtewisselaars, koelinstallaties en gerelateerde aggregaten voor industriële toepassingen. VDL KTI nv Directeur: Luc Nagels Nijverheidsstraat 10 Industrial Area II 2400 Mol, België Telefoon: +32 (0)14 - 34 62 62 Fax: +32 (0)14 - 34 62 63 E-mail:
[email protected] Ontwikkeling en productie van onderdelen voor industriële fornuizen (convectie/straling) alsmede complete fornuizenmodulen, drukvaten, warmtewisselaars en scheidingsmodulen voor de chemische, petrochemische, olie- en gasindustrie. VDL Delmas gmbh Directeur: Jörg Nelius Breitenbachstraße 10 13509 Berlijn, Duitsland Telefoon: +49 (0)30 - 438 09 20 Fax: +49 (0)30 - 438 09 226 E-mail:
[email protected] Ontwikkeling, productie en verkoop van warmtewisselaars, koelinstallaties en gerelateerde aggregaten voor industriële toepassingen.
34
VDL Containersystemen bv Directeur: Frans van Dommelen Industrieweg 21 5527 AJ Hapert, Nederland Telefoon: 0497 - 38 70 50 Fax: 0497 - 38 68 55 E-mail:
[email protected] Ontwikkeling, productie, verkoop, reparatie en opbouw van hydraulische containerhandlingsystemen (haakarmen portaalarminstallaties), containeraanhangers en containers. Ontwikkeling, productie, verkoop en reparatie van spreaders voor de handling van 20, 40 en 45 voets iso containers. VDL Containersysteme gmbh Directeur: Frans van Dommelen Wilhelmshavenstrasse 33 26316 Varel-Winkelsheide, Duitsland Telefoon: +49 (0)4451 - 96 94 93 Fax: +49 (0)4451 - 96 96 85 E-mail:
[email protected] Verkoop en after sales van containerhandlingsystemen en containeraanhangers in Duitsland. Weweler Nederland bv Directeur: Joop Zantinge Kayersdijk 149 7332 AP Apeldoorn, Nederland Telefoon: 055 - 538 51 00 Fax: 055 - 538 51 93 E-mail:
[email protected] Ontwikkeling, productie en verkoop van paraboolveren, luchtveersystemen en hieraan gerelateerde accessoires voor producenten van trailers, trucks en bussen, alsmede speciale assen voor trucks en bussen.
E i n d p r o ducten
Weweler-Colaert nv Directeur: Jacques Colaert Beneluxlaan 1-3 8970 Poperinge, België Telefoon: +32 (0)57 - 34 62 05 Fax: +32 (0)57 - 34 62 08 E-mail:
[email protected] Ontwikkeling, productie en verkoop van blad- en paraboolveren voor de automotive industrie. Distributie van technisch hoogwaardige onderdelen voor vrachtwagens, aanhangwagens en bussen. Weweler-Colaert Nederland bv Directeur: Danny Orgers Minden 12 7327 AW Apeldoorn, Nederland Telefoon: 055 - 538 04 00 Fax: 055 - 538 04 09 E-mail:
[email protected] Distributie van technisch hoogwaardige onderdelen voor vrachtwagens, aanhangwagens en bussen.
PMB-UVA International bv Directeur: Harrie Schonewille Meerenakkerweg 32 5652 AV Eindhoven, Nederland Telefoon: 040 - 282 50 00 Fax: 040 - 282 50 01 E-mail:
[email protected] Ontwikkeling, productie, verkoop en service voor de tabaks- en verpakkingsindustrie. Machines voor de productie en het verpakken van sigaren. Verticale en horizontale vorm-, vul- en sluitmachines voor onder andere de levensmiddelen-, dierenvoeding- en wasmiddelenbranche. VDL USA inc Directeur: George van Bergen 8111 Virginia Pine Ct. Richmond VA 23237, USA Telefoon: +1 804 - 275 80 67 Fax: +1 804 - 271 30 96 E-mail:
[email protected] Verkoop en service voor VDL-producten in NoordAmerika.
Truck & Trailer Industry as Directeur: Bjørn Schøyen Persveien 20 581 Oslo, Noorwegen Telefoon: +47 (0)23 - 03 96 00 Fax: +47 (0)23 - 03 96 01 E-mail:
[email protected] Verkoop vanuit vier filialen in Noorwegen van Wewelerveersystemen en reserveonderdelen voor vrachtwagens, trailers en bussen.
35
Accountantsver k lar in g Opdracht Wij hebben de op pagina 37 tot en met 41 van dit jaarverslag opgenomen verkorte jaar rekening van VDL Groep bv te Eindhoven over 2008 gecontroleerd. De verkorte jaarrekening is ontleend aan de door ons gecontroleerde jaarrekening 2008 van VDL Groep bv. Bij die jaarrekening hebben wij op 20 april 2009 een goedkeurende accountantsverklaring verstrekt. De verkorte jaarrekening is opgesteld onder verantwoordelijkheid van de leiding van de vennootschap. Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake de verkorte jaarrekening te verstrekken. Werkzaamheden Onze controle is verricht overeenkomstig in Nederland algemeen aanvaarde richtlijnen met betrekking tot controleopdrachten. Volgens deze richtlijnen dient onze controle zodanig te worden gepland en uitgevoerd, dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de verkorte jaarrekening geen onjuistheden van materieel belang bevat. Een controle omvat onder meer een onderzoek door middel van deelwaarnemingen van informatie ter onderbouwing van de bedragen en de toelichtingen in de verkorte jaarrekening. Tevens omvat een controle een beoordeling van de grondslagen voor financiële verslaggeving die bij het opmaken van de verkorte jaarrekening zijn toegepast en van belangrijke schattingen die de leiding van de vennootschap daarbij heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de verkorte jaarrekening. Wij zijn van mening dat onze controle een deugdelijke grondslag vormt voor ons oordeel. Oordeel Wij zijn van oordeel dat de verkorte jaarrekening op alle van materieel belang zijnde aspecten in overeenstemming is met de jaarrekening waaraan deze is ontleend. Voor het inzicht dat vereist is voor een verantwoorde oordeelsvorming omtrent de financiële positie en de resultaten van de vennootschap en voor een toereikend inzicht in de reikwijdte van onze controle dient de verkorte jaarrekening te worden gelezen in samenhang met de volledige jaarrekening, waaraan deze is ontleend, alsmede met de door ons daarbij op 20 april 2009 verstrekte goedkeurende accountantsverklaring. Eindhoven, 20 april 2009 Govers Accountants/Adviseurs Paul van Vroonhoven RA
36
VDL Groep jaarrekening 2008
37
GECONSOLIDEERDE B AL ANS ( x 1.000 euro )
ACTIVA
31 december 2008
31 december 2007
VASTE ACTIVA Immateriële vaste activa
Goodwill 541
513
Materiële vaste activa
Bedrijfsgebouwen en terreinen 262.374 Machines en installaties 61.894 Andere vaste bedrijfsmiddelen 26.701 350.969
243.746 52.482 24.395 320.623
Financiële vaste activa
Deelnemingen 12.154 Overige financiële vaste activa 4.576 16.730 VLOTTENDE ACTIVA
14.920 6.578 21.498
Voorraden
Grond- en hulpstoffen Onderhanden werk Gereed product en handelsgoederen
128.790 137.871 80.810
117.121 157.118 40.016
347.471
314.255
Vorderingen
Handelsdebiteuren Belastingen Overige vorderingen en overlopende activa
208.069 2.551 9.890
258.561 5.708 5.515
220.510
269.784
4.758
9.106
Effecten Liquide middelen
3.155 9.775 944.134 945.554
38
Passiva
31 december 2008
31 december 2007
Eigen vermogen Aandeel derden
464.621 3.249 467.870
440.701 3.790
GroepsVERMOGEN
VOORZIENINGEN Voor pensioenen 6.505 Voor garantieverplichtingen 23.248 Voor latente belastingen 22.235 Overige voorzieningen 10.917 62.905
LANGLOPENDE SCHULDEN Schulden aan kredietinstellingen 85.603
444.491
5.838 24.842 19.900 9.324 59.904
53.263
KORTLOPENDE SCHULDEN Schulden aan kredietinstellingen 96.050 Schulden aan leveranciers 138.972 Belastingen en premies sociale verzekeringen 18.068 Overige schulden en overlopende passiva 74.666 327.756
944.134
122.252 174.888 14.335 76.421 387.896
945.554
39
GECONSOLIDEERDE WINST - en verliesr ek en in g ( x 1.000 euro )
2008
2007
NETTO OMZET 1.441.031 Wijzigingen in voorraden -9.868 Eigen bedrijfswerk 2.123 Overige bedrijfsopbrengsten 11.266 SOM der BEDRIJFSOPBRENGSTEN 1.444.552 Kosten van grond- en hulpstoffen 721.250 Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten 229.429 Lonen en salarissen 267.570 Sociale lasten en overige personeelskosten 75.434 Afschrijvingen op (im)materiële vaste activa 27.271 Overige bedrijfskosten 23.128 SOM der BEDRIJFSLASTEN 1.344.082 BEDRIJFSRESULTAAT 100.470 Financiële lasten -17.158 RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSVOERING 83.312 Resultaat niet geconsolideerde deelnemingen -6.050
1.505.261
RESULTAAT VOOR BELASTINGEN 77.262 Belastingen -23.425 Aandeel derden 542
122.136
RESULTAAT NA BELASTINGEN 54.379
40
15.564 1.532 10.485 1.532.842 757.161 266.404 263.510 72.402 25.102 20.037 1.404.616 128.226 -10.061 118.165 3.971
-31.572 -525
90.039
s t aat van herkomst en b e steding der middelen ( x 1.000 euro )
2008
2007
Herkomst der middelen
Resultaat 54.379 Aandeel derden - Afschrijvingen (im)materiële vaste activa 27.271 Mutatie niet-geconsolideerde deelnemingen 2.766 Mutatie overige financiële vaste activa 2.559 Mutatie voorzieningen 2.444 Opgenomen langlopende schulden 50.000 139.419
90.039 228 25.102 342 10.601 5.014 131.326
BESTEDING DER MIDDELEN
Aandeel derden Kosten van goodwill Investeringen minus desinvesteringen Mutatie overige financiële vaste activa Aflossing langlopende leningen Overige mutaties eigen vermogen
542 129 57.516 - 17.660 30.459 106.306
95.681
MUTATIE WERKKAPITAAL
33.113
35.645
154 51.654 1.716 20.425 21.732
41
t o e l i c h t i ng
GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening worden opgenomen de financiële gegevens van VDL Groep bv en van deelnemingen in groepsmaatschappijen i.c. de maatschappijen waarin de vennootschap de beslissende zeggenschap heeft. Het aandeel van derden in het vermogen en in het resultaat wordt afzonderlijk tot uitdrukking gebracht. Verwerving van deelnemingen in groepsmaatschappijen Verschillen tussen de verkrijgingsprijs en het aandeel in de netto-vermogenswaarde van de in het boekjaar verworven ondernemingen worden geactiveerd onder de immateriële vaste activa. De resultaten van de in het boekjaar overgenomen ondernemingen worden vanaf de verwerving verantwoord in de geconsolideerde winst- en verliesrekening. In het boekjaar afgestoten deelnemingen, respectievelijk deelnemingen die niet meer voldoen aan de criteria van groepsmaatschappijen worden in analogie met het voorgaande in de jaarrekening verwerkt. Vreemde valuta In de balans worden de bedragen in vreemde valuta herleid tot bedragen in euro’s tegen vaste koersen die de per balansdatum geldende valutakoersen benaderen. Koersverschillen die ontstaan doordat groepsmaatschappijen vorderingen op of schulden aan derden of onderling hebben, worden ten gunste of ten laste van de winst- en verliesrekening gebracht. Koersverschillen die ontstaan bij de herleiding in euro’s van het eigen vermogen van de deelnemingen worden als omrekeningsverschillen rechtstreeks ten gunste of ten laste van het eigen vermogen gebracht. In de winst- en verliesrekening worden omzet, kosten en resultaten van deelnemingen herleid tot euro’s tegen vaste koersen die de per balansdatum geldende valutakoersen benaderen. WAARDERINGSGRONDSLAGEN VOOR DE BALANS Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa betreffen de kosten van goodwill bij overname. De goodwill is gewaardeerd tegen het verschil tussen de verkrijgingsprijs en het aandeel in de nettovermogenswaarde van de overgenomen ondernemingen, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en eventuele bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingstermijn bedraagt 10 jaar en gaat in vanaf de aanvang van het boekjaar waarin de kosten van goodwill zijn ontstaan. Materiële vaste activa De bedrijfsgebouwen en -terreinen worden gewaardeerd tegen actuele waarde op basis van taxaties tegen onderhandse verkoopwaarde bij voortgezet gebruik kosten koper onder aftrek van afschrijvingen, rekening houdend met de vermoedelijke gebruiksduur van de desbetreffende activa. Bij optredende herwaarderingen van gebouwen is rekening gehouden met een belastinglatentie van 15%. De overige materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen aanschaffingsprijzen onder aftrek van afschrijvingen, rekening houdend met de vermoedelijke gebruiksduur. 42
De verwachte gebruiksduur per categorie is: Bedrijfsgebouwen: Verbouwingen en voorzieningen: Machines en installaties: Andere vaste bedrijfsmiddelen:
20-33 jaar 5-20 jaar 5-10 jaar 5-7 jaar
Op de investeringen gedurende het verslagjaar wordt naar gelang van tijd afgeschreven. Financiële vaste activa Deelnemingen worden gewaardeerd op het aandeel in de netto-vermogenswaarde. Bij de bepaling hiervan wordt de waarde van activa en passiva en de resultaten vastgesteld conform de grondslagen van deze jaarrekening, voor wat betreft de deelnemingen waarin de vennootschap de beslissende zeggenschap heeft. De vorderingen op groepsmaatschappijen en minderheidsdeelnemingen en de overige financiële vaste activa worden gewaardeerd tegen nominale waarde dan wel lagere marktwaarde. Onder de financiële vaste activa is tevens een gedeelte van de latente belastingvorderingen vanwege beschikbare voorwaartse verliescompensatie opgenomen welke niet kunnen worden gesaldeerd met latente belastingverplichtingen. Naar verwachting zal deze latente belastingvordering niet op korte termijn worden verrekend. Voor de waarderingsgrondslagen wordt verwezen naar de paragraaf latente belastingvorderingen en -verplichtingen. Voorraden De voorraden grond- en hulpstoffen worden gewaardeerd tegen betaalde inkoopprijzen of lagere inkoopprijzen per balansdatum, onder aftrek van een voorziening voor incourante voorraden. Het onderhanden werk (incl. halffabrikaten en ontwikkelingskosten voor nieuwe producten) wordt gewaardeerd tegen de verwerkte materialen en gewerkte uren op basis van integrale kostprijs, onder aftrek van een voorziening voor incourante voorraden en te verwachten verliezen. Gefactureerde termijnen worden in mindering gebracht. De voorraden gereed product en handelsgoederen worden gewaardeerd tegen de kostprijs of betaalde inkoopprijzen onder aftrek van een noodzakelijk geachte voorziening voor incourantheid. Vorderingen De vorderingen, waaronder begrepen belastingen en overlopende activa, worden nominaal gewaardeerd onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid. Onder de vorderingen is tevens een gedeelte van de latente belastingvorderingen vanwege beschikbare voorwaartse verliescompensatie opgenomen welke niet kunnen worden gesaldeerd met latente belastingverplichtingen. Naar verwachting zal deze latente belastingvordering op korte termijn worden verrekend. Voor de waarderingsgrondslagen wordt verwezen naar de paragraaf latente belastingvorderingen en -verplichtingen. Effecten De effecten worden gewaardeerd tegen de beurskoersen per balansdatum. 43
Voorziening voor pensioenen De voorziening voor de pensioenverplichtingen is gewaardeerd tegen de contante waarde. Voorziening voor garantieverplichtingen De voorziening wordt berekend op basis van een schatting van de risico’s uit hoofde van garantieverplichtingen. Overige voorzieningen De voorzieningen hebben met name betrekking op voorzieningen uit hoofde van reorganisaties, onderhoud gebouwen, bodemsanering en jubileumuitkeringen. De voorzieningen zijn opgenomen tegen de nominale waarde van de geraamde verplichtingen. Latente belastingvorderingen en -verplichtingen De latente belastingverplichtingen hebben betrekking op toekomstige belastingverplichtingen, voortvloeiend uit de verschillen tussen de waardering van de activa en passiva volgens de balans en de fiscale waardering van de betreffende posten. Latente belastingverplichtingen worden berekend naar het tarief van de vennootschapsbelasting en voor wat betreft de herwaardering van bedrijfsgebouwenen tegen een tarief van 15%. De latente belastingvorderingen hebben betrekking op toekomstige belastingvorderingen vanwege beschikbare voorwaartse verliescompensatie en zijn berekend op basis van het tarief van de vennootschapsbelasting. Indien en voorzover er een juridische basis aanwezig is, zijn de latente belastingvorderingen vanwege beschikbare voorwaartse verliescompensatie gesaldeerd met de latente belastingverplichtingen. Indien saldering niet mogelijk is, zijn de latente belastingvorderingen opgenomen onder de financiële vaste activa dan wel onder de vorderingen, afhankelijk van het te verwachten verrekeningsmoment. Overige activa en passiva De overige activa en passiva worden nominaal gewaardeerd. GRONDSLAGEN VOOR DE RESULTAATBEPALING Rekening houdend met vermelde grondslagen, wordt het resultaat bepaald als het verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde goederen en diensten en de kosten en andere lasten over het boekjaar gewaardeerd tegen historische kostprijzen. De winst wordt als gerealiseerd beschouwd op het moment van facturering. Resultaat niet geconsolideerde deelnemingen Resultaten van niet-geconsolideerde deelnemingen worden verantwoord overeenkomstig de netto-vermogenswaardemethode. Belastingen De belasting over het resultaat wordt berekend naar het voor het betreffende boekjaar geldende nominale tarief, waarbij rekening wordt gehouden met fiscale faciliteiten.
44
