AANTEKENEN Vereniging 'De Evangelische Omroep' t.a.v. het bestuur Postbus 21000 1202 BA HILVERSUM
Datum 21 oktober 2004
Onderwerp Kerkfilternet
Uw kenmerk
Ons kenmerk FTZ-006719-sv
Contactpersoon S.J. Varga
Doorkiesnummer (035) 7737 744
Geacht bestuur, Bij brief van 8 april 2004 heeft het Commissariaat voor de Media de Evangelische Omroep (hierna: EO) vragen gesteld over het aan derden aanbieden van de dienst Kerkfilternet. Bij brief van 19 april 2004 ontving het Commissariaat van het bedrijf Astent, een aanbieder van ‘kerktelefonie’, een verzoek om handhavend op te treden tegen Kerkfilternet. Bij brief van 29 april 2004 heeft de EO de vragen van het Commissariaat van 8 april beantwoord. Op 12 augustus 2004 vond bij het Commissariaat een hoorzitting plaats. Het verslag daarvan gaat hierbij. 1 De activiteit Uit informatie op de site www.kerkfilternet.nl van de EO en uit de door de EO overgelegde informatie blijkt, voor zover hier van belang, het volgende. Kerkfilternet wordt door de EO sinds 1 januari 2004 verkocht als een onderdeel van de per 15 mei 2000 bestaande internetdienst ‘Filternet’ van de EO. Het oorspronkelijke Filternet bestaat uit het via internetprovider Solcon (doen) aanbieden van gefilterd internet aan leden en niet-leden van de EO en is door het Commissariaat in zijn besluit van 11 juli 2000 (FTZ/2574/sv), op basis van de toen bekende feiten en de toen geldende omstandigheden, niet in strijd geacht met de Mediawet. Kerkfilternet is bedoeld als een alternatief voor het verschijnsel ‘kerktelefonie’ van KPN dat in 2000 sterk in prijs werd verhoogd als gevolg van een gebod van de OPTA om zogenoemde huurlijnen tegen kostprijs aan te bieden. Op de markt voor ‘kerktelefonie’ zijn naast KPN en de EO ook in ieder geval Astent en SIKN actief. Elk van de betrokken diensten stelt mensen in staat thuis real time te luisteren naar kerkdiensten. Kerkfilternet wordt door de EO aangeboden aan kerken. Luisteraars nemen de dienst vervolgens af van de betrokken kerk. Bij Kerkfilternet is de geluidsinstallatie van de kerk verbonden met internet. Voor de luisteraars thuis vertoont Kerkfilternet wat betreft gebruiksgemak sterke gelijkenis met de oude kerktelefoniedienst van KPN. Ook bij Kerkfilternet is sprake van een eenvoudig te bedienen ‘kastje’ bij de luisteraar, zij het dat daarin tegenwoordig in feite een computer met webbrowser schuilgaat die verbinding legt met het voorgeprogrammeerde internetadres van de kerk. In elk luisterkastje is een smartcard geplaatst, waarop inbelnummer, loginnaam, wachtwoord etc. zijn vermeld.
Na het aanzetten logt het apparaat automatisch in en kan de kerkdienst desgewenst via televisie of Hifi-installatie beluisterd worden. Een abonnement voor een kerk bevat toegang tot een online kerkbeheersysteem. Daarmee kan worden aangeven op welke tijden kerkdiensten worden ‘uitgezonden’, en kunnen de liturgie en foto’s beschikbaar gesteld worden, die op beeldschermen bij de luisteraars thuis kunnen worden getoond. Het is voor een kerk voorts mogelijk om de aangesloten luisteraars de gelegenheid te bieden om ook andere kerkdiensten te beluisteren. De afhandeling van aanvragen, de technische infrastructuur en de administratie voor Kerkfilternet wordt verzorgd door internetprovider Solcon, die dat ook voor Filternet verzorgt. De internetverbinding ten behoeve van Kerkfilternet wordt, net als die ten behoeve van Filternet, geleid via hardware- en softwarefilters waarmee vrijwel alle sites met geweld, godslastering en porno worden geblokkeerd. Daarmee is het voor een aangesloten kerk tevens mogelijk in de kerk ‘Filternet’ te gebruiken. 2 Relevante bepalingen Ter bekorting verwijzen wij hier naar de Mediawet, de ‘Richtlijn neven- en verenigingsactiviteiten publieke omroep 1999’ van het Commissariaat (hierna: de Richtlijn) en de ‘Notitie neventaken publieke omroep 2002’ van het Commissariaat (hierna: de Notitie). 3 Status Het (doen) aanbieden van Kerkfilternet is een nevenactiviteit van de EO als bedoeld in artikel 57, eerste lid, van de Mediawet. Hierbij is het volgende overwogen: De EO heeft tot taak een programma te verzorgen met inachtneming van artikel 13c, eerste lid, van de Mediawet. Op grond van artikel 57, eerste lid, van de Mediawet, worden alle activiteiten en werkzaamheden van de EO die niet rechtstreeks verband houden met of ten dienste staan van deze taak aangemerkt als nevenactiviteiten, behoudens haar verenigingsactiviteiten. Het (doen) aanbieden van Kerkfilternet houdt naar ons oordeel niet rechtstreeks verband met en staat niet rechtstreeks ten dienste van het verzorgen van het programma waarvoor de EO zendtijd heeft verkregen. Verder voldoet de activiteit niet aan de criteria voor verenigingsactiviteiten zoals opgenomen in de Richtlijn, reeds omdat Kerkfilternet niet slechts beschikbaar is voor leden van de EO. Kerkfilternet is evenmin aan te merken als een activiteit als bedoeld in artikel 13c, derde lid, van de Mediawet (‘neventaak’) aangezien noch uit genoemd artikel, noch uit de wetsgeschiedenis daarbij is op te maken dat onder het verrichten van neventaken ook te verstaan zou zijn het (doen) aanbieden van een ‘kerktelefoniedienst’ zoals door de EO onder de naam Kerkfilternet wordt aangeboden. Kerkfilternet heeft derhalve voor de toepassing van de Mediawet dezelfde status als Filternet, zoals ten aanzien van Filternet door het Commissariaat is bepaald in zijn besluit van 11 juli 2000. Vervolgens dient te worden vastgesteld of aan de criteria voor het verrichten van nevenactiviteiten is voldaan. 4
Toetsing van de activiteit
‘Relatietoets’ Eerst heeft het Commissariaat getoetst of de nevenactiviteit verband houdt met of ten dienste staat van de taak van de EO (toetsing aan artikel 57a, eerste lid, aanhef en onder b, van de Mediawet). Het Commissariaat is van oordeel dat de nevenactiviteit niet aan deze eis voldoet. Hierbij is het volgende overwogen: FTZ-006719-sv • blad 2
Alvorens Kerkfilternet als zelfstandige nevenactiviteit van de EO te toetsten, gaat het Commissariaat in op het standpunt van de EO dat de dienst Kerkfilternet reeds op grond van het besluit van het Commissariaat van 11 juli 2000 geacht kan worden niet in strijd met de Mediawet te zijn. De EO heeft aangegeven dat Kerkfilternet past binnen het basismotief voor Filternet, te weten het aanbieden van gefilterde internettoegang aan de achterban van de EO. Om die reden heeft de EO Kerkfilternet bij aanvang ook niet separaat aan het Commissariaat gemeld. Het Commissariaat heeft in zijn besluit uit 2000 ten aanzien van Filternet in het kader van de ‘relatietoets’ overwogen dat de EO het gebruik van internet wenst te bevorderen om daarmee de binding met de achterban (leden en niet-leden) te versterken. Daarbij wenst de EO de achterban te behoeden voor uitingen op het gebied van geweld, godslastering en porno. Voorts overwoog het Commissariaat dat het aanbieden van gefilterde internettoegang de achterban in staat stelt in die zin ‘veilig’ met internet kennis te maken en dat daarmee het bereik van de internetinhoud die door de EO zelf wordt vervaardigd wordt vergroot. Met Kerkfilternet is naar het oordeel van het Commissariaat sprake van een dienst die wezenlijk verschilt van Filternet wat betreft doelstelling en benodigde technische infrastructuur. Het is niet primair de intentie van de EO om met Kerkfilternet de achterban in staat te stellen ‘veilig’ kennis te nemen van internetinhoud in het algemeen en van (internet)producties van de EO in het bijzonder. Het doel is primair abonnees via een internetverbinding in staat te stellen te luisteren naar kerkdiensten. Bij de kerkdiensten gaat het niet om activiteiten die door de EO worden verricht of om inhoud die door de EO wordt vervaardigd. Het gaat derhalve primair om het verbinden van kerken met luisteraars elders, zonder vervaardiging van of inhoudelijke bewerking van de getransporteerde inhoud door de EO, behoudens (Filternet)filtering. Wat betreft de benodigde techniek stelt het Commissariaat vast dat in het kader van Kerkfilternet aan de zijde van de eindgebruiker (luisteraar) voorzieningen noodzakelijk zijn die kunnen, en in de meest gevallen zullen afwijken van hetgeen benodigd is om gebruik te kunnen maken van Filternet. Datzelfde geldt ten aanzien van de voor Kerkfilternet benodigde technische voorzieningen in de betrokken kerken. Vanwege de genoemde verschillen in doelstelling en infrastructuur tussen Kerkfilternet en Filternet kan Kerkfilternet naar het oordeel van het Commissariaat niet met Filternet worden vereenzelvigd. Derhalve houdt het besluit van het Commissariaat van 11 juli 2000 geen (positief) oordeel in ten aanzien van Kerkfilternet en dient Kerkfilternet separaat te worden getoetst. Naar het oordeel van het Commissariaat houdt Kerkfilternet onvoldoende verband met de hoofdtaak van de EO en staat Kerkfilternet evenmin ten dienste van die taak nu het daarbij uitsluitend althans hoofdzakelijk gaat om het verbinden van kerkgebouwen met luisteraars elders voor het overbrengen van kerkdiensten, zonder inhoudelijke bewerking van de getransporteerde inhoud door de EO, behoudens (Filternet)filtering. Van het verspreiden van internetinhoud die door de EO wordt vervaardigd is geen sprake. Al met al gaat het in feite om het (middels Solcon doen) verzorgen van een telecommunicatiedienst. Het verzorgen van een dergelijke dienst is te ver verwijderd van de taakstelling van de EO en dient de EO dan ook volledig aan derden over te laten.
FTZ-006719-sv • blad 3
5 Sanctiebevoegdheid Op grond van artikel 135, eerste lid, van de Mediawet kunnen wij u een bestuurlijke boete opleggen bij overtreding van het bepaalde bij of krachtens de Mediawet. Ingevolge de Beleidslijn Sanctiemaatregelen 1999 hanteren wij voor de bepaling van de hoogte van de boete een vaste berekeningsgrondslag die met factoren voor de ernst van de overtreding en voor de mate van verwijtbaarheid worden vermenigvuldigd. Per 31 december 2003 is artikel 135, eerste lid, van de Mediawet gewijzigd. Met deze wijziging zijn de wettelijke boetemaxima herzien. De artikelen 2.6 en 2.7 van de Beleidslijn Sanctiemaatregelen geven nadere invulling aan artikel 135 van de Mediawet door middel van het vaststellen van een berekeningsmethodiek. Voor het berekenen van de berekeningsgrondslag met betrekking tot overtredingen begaan na 31 december 2003, baseren wij ons op deze berekeningsmethodiek waarbij wij uitgaan van de wettelijke boetemaxima, zoals vastgesteld bij de bovengenoemde wetswijziging. Bij overtreding van het bepaalde in artikel 57a, eerste lid, van de Mediawet geldt voor de EO als publieke landelijke omroepinstelling een maximumboete van € 135.000,-. De berekeningsgrondslag is in dit geval € 13.500,-. 6 Besluit Op grond van bovenstaande toets is de nevenactiviteit verboden wegens strijd met artikel 57a, eerste lid, aanhef en onder b, van de Mediawet. Gelet op dit toetsingsresultaat is verdere toetsing, te weten aan de artikelen 57a, eerste lid, aanhef en onder a (‘schadetoets’) en c, van de Mediawet (‘verbod van concurrentievervalsing’) en 55, eerste lid, van de Mediawet (‘verbod van dienstbaarheid’) thans niet opportuun. Het Commissariaat stelt de EO in de gelegenheid al zijn activiteiten in het kader van Kerkfilternet te staken vóór 1 januari 2005. Bij voortzetting van Kerkfilternet door de EO na die datum zal het Commissariaat gebruik maken van zijn bevoegdheid een bestuurlijke boete op te leggen. 7 Register De nevenactiviteit is als ‘Aanbieden Kerkfilternet (Alternatief voor kerktelefonie)’, onder vermelding van het resultaat van deze toetsing, opgenomen in het openbare Register neventaken en nevenactiviteiten, te raadplegen op de internetsite van het Commissariaat (www.cvdm.nl). Een afschrift van dit besluit is verzonden naar Astent. Astent ontvangt daarbij alleen een afschift van het openbare deel van de hoorzitting.
Hilversum, 19 oktober 2004, COMMISSARIAAT VOOR DE MEDIA,
prof. dr. Jan van Cuilenburg voorzitter FTZ-006719-sv • blad 4
mr. Inge Brakman commissaris
Wij wijzen er op dat op grond van de Algemene wet bestuursrecht de natuurlijke of de rechtspersoon wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is betrokken daartegen binnen zes weken na de dag waarop dit besluit op de voorgeschreven wijze is bekend gemaakt, een bezwaarschrift kan indienen bij het Commissariaat voor de Media, postbus 1426, 1200 BK Hilversum.
Aantal bijlagen: 3
FTZ-006719-sv • blad 5
Verslag openbare deel hoorzitting Verslag besloten deel hoorzitting Afschrift besluit gericht aan Astent (JuZa-006776-ibo)
