UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT POLITIEKE EN SOCIALE WETENSCHAPPEN
“Wat betekent anticonceptie, mevrouw?” Evaluatie van de campagne ‘Week van de Lentekriebels 2014’ van Sensoa
Beleidsrapport aantal woorden: 24 729
ANNELIES VAN DEN NEUCKER
MASTERPROEF COMMUNICATIEWETENSCHAPPEN afstudeerrichting COMMUNICATIEMANAGEMENT
PROMOTOR: (PROF.) DR. VERLEYE COMMISSARIS: (PROF.) DR. HANNELORE CRIJNS
ACADEMIEJAAR 2014 – 2015
Dankwoord Reeds voordat ik de opdracht kreeg een masterproef te schrijven, was ik al sterk geïnteresseerd in het opstellen van campagnes. Nog meer was ik geïnteresseerd in de werking van Sensoa, de organisatie die jongeren relationele en seksuele vorming verschaft. Ik leerde de organisatie kennen door hun campagnes. Nadat ik hen mailde om te vragen of ze het eventueel interessant vonden om voor hen mijn masterproef te schrijven, stelden ze me voor om de Week van de Lentekriebels te evalueren. Dat vond ik een boeiende uitdaging. De uitvoering van dit beleidsrapport zou echter niet mogelijk geweest zijn zonder de hulp van een aantal mensen. Daarom wil ik eerst en vooral Sensoa bedanken om me de kans te geven dit boeiend onderzoek uit te voeren. In het bijzonder wil ik Lies Verhetsel, beleidsmedewerker van Sensoa, bedanken om me de evaluatie van deze campagne toe te vertrouwen. Ik wil haar bedanken om me steeds bij te staan, me te motiveren en haar kritische reflectie met mij te delen. Steeds kon ik bij haar terecht met vragen. Daarnaast wil ik ook Prof. Verleye bedanken voor het promotorschap en de begeleiding gedurende het opstellen van mijn masterproef. Ook Annelies De Coninck wil ik bedanken voor de hulp bij het gebruik van Drobots. Vervolgens wil ik ook alle respondenten bedanken die mijn online survey ingevuld hebben. Alsook wil ik iedereen bedanken die geholpen heeft bij het verspreiden van de vragenlijst. Als laatste wil ik mijn ouders bedanken voor de onvoorwaardelijke steun die ze me blijven geven. Ze motiveerden me en bleven in mij geloven gedurende het schrijven van deze masterproef.
1
Inhoudstafel Dankwoord .................................................................................................................................. 1 Inhoudstafel................................................................................................................................. 2 1. Executive summary ............................................................................................................. 5 2. Inleiding .............................................................................................................................. 6 3. De gestelde objectieven ..................................................................................................... 7 4. Theoretische achtergrond .................................................................................................. 8 4.1 Sensoa als organisatie ................................................................................................. 8 4.2 Week van de Lentekriebels ......................................................................................... 9 4.2.1 Problematiek ....................................................................................................... 9 4.2.2 Doel...................................................................................................................... 9 4.2.3 Historiek............................................................................................................... 9 4.3 Week van de lentekriebels 2014 ............................................................................... 11 4.3.1 Kies anticonceptie die bij je past ....................................................................... 11 4.3.2 Opzet van de campagne .................................................................................... 11 4.3.3 Doelstellingen van de campagne....................................................................... 13 4.3.4 Doelgroep .......................................................................................................... 13 4.3.5 Strategie ............................................................................................................ 14 4.3.6 Budget ............................................................................................................... 14 4.3.7 Communicatieplan ............................................................................................ 14 4.4 De Week van de Lentekriebels 2014 als sociale marketingcampagne...................... 15 4.4.1 Product .............................................................................................................. 16 4.4.2 Prijs .................................................................................................................... 16 4.4.3 Plaats ................................................................................................................. 17 4.4.4 Promotie ............................................................................................................ 17 4.4.5 Publics ................................................................................................................ 23 4.4.6 Partnership ........................................................................................................ 24 4.4.7 Policy.................................................................................................................. 25 4.4.8 Purse Strings ...................................................................................................... 25 4.5 Internationale vergelijking ........................................................................................ 26 4.5.1 Uge Sex in Denemarken .................................................................................... 26 4.5.2 Week van de Lentekriebels in Nederland.......................................................... 27 4.6 Jongeren en anticonceptie ........................................................................................ 29 4.6.1 Kennis van anticonceptie................................................................................... 29 4.6.2 Gedrag omtrent anticonceptie .......................................................................... 29 4.6.3 Campagne .......................................................................................................... 30 4.6.4 Informatiebronnen ............................................................................................ 31 4.6.5 Demografische kenmerken ............................................................................... 32 5. Methodologie ................................................................................................................... 33 5.1 Onderzoeksopzet....................................................................................................... 33 5.2 Online survey ............................................................................................................. 33 5.3 Populatie.................................................................................................................... 34 5.4 Pretest ....................................................................................................................... 34 5.5 Analyse ...................................................................................................................... 34 6. Resultaten ......................................................................................................................... 36 6.1 Kennis anticonceptie ................................................................................................. 36 6.1.1 Spontane bekendheid anticonceptie ................................................................ 36 6.1.2 Geholpen bekendheid anticonceptie ................................................................ 37 6.1.3 Stellingen over kennis van anticonceptie .......................................................... 38 6.1.4 Kennis over anticonceptie en geslacht .............................................................. 39 2
6.1.5 Kennis over anticonceptie en geloof ................................................................. 40 6.1.6 Kennis over anticonceptie en studierichting ..................................................... 41 6.1.7 Met wie is het goed om te praten over anticonceptie voor je seks hebt? ....... 42 6.2 Gedrag omtrent anticonceptie .................................................................................. 46 6.2.1 Gebruik van anticonceptie binnen de laatste vier maanden ............................ 46 6.2.1 Gebruik van anticonceptie en geslacht ............................................................. 49 6.2.2 Gebruik van anticonceptie en geloof ................................................................ 50 6.2.3 Gebruik van anticonceptie en studierichting .................................................... 52 6.3 Informatiebronnen .................................................................................................... 53 6.3.1 Populairste informatiebronnen ......................................................................... 53 6.3.2 Huisarts als informatiebron ............................................................................... 53 6.3.3 Informatiebronnen en geslacht ......................................................................... 54 6.3.4 Informatiebronnen van moslimjongeren .......................................................... 55 6.4 Campagne .................................................................................................................. 59 6.4.1 Spontane bekendheid Week van de Lentekriebels ........................................... 59 6.4.2 Evaluatie Week van de Lentekriebels ................................................................ 60 6.4.3 Geholpen bekendheid Week van de Lentekriebels........................................... 61 6.4.4 Affiche................................................................................................................ 62 6.4.4.1 Evaluatie van de affiche................................................................................. 63 6.4.4.2 Evaluatie van de affiche op het vlak van geslacht, godsdienst en studierichting................................................................................................................. 64 6.4.4.3
Het zien van de affiche en de kennis over anticonceptie .............................. 65
6.4.4.4
Het zien van de affiche en het gedrag omtrent anticonceptie ..................... 66
6.4.5 Folder ................................................................................................................. 69 6.4.5.1 Evaluatie folder.............................................................................................. 70 6.4.5.2
Evaluatie van de folder op het vlak van geslacht, geloof en studierichting .. 71
6.4.5.3
Het zien van de folder en kennis over anticonceptie .................................... 71
6.4.5.4
Het zien van de folder en gedrag omtrent anticonceptie ............................. 72
6.4.6 Allesoverseks.be ................................................................................................ 75 6.4.7 Kubus ................................................................................................................. 76 6.4.8 Interactief materiaal ‘tussen de lakens’ ............................................................ 77 6.4.8.1 Evaluatie van de lakens op het vlak van geslacht, godsdienst en studierichting................................................................................................................. 79 6.4.8.2
De lakens en kennis over anticonceptie ........................................................ 80
6.4.8.3
De lakens en het gedrag omtrent anticonceptie ........................................... 80
7.
Conclusies ......................................................................................................................... 83 7.1 Algemene conclusies ................................................................................................. 83 7.2 Beperkingen en mogelijkheden tot verder onderzoek ............................................. 86 8. Aanbevelingen .................................................................................................................. 88 8.1 Zorg voor duidelijke doelstellingen en meetbare objectieven.................................. 88 8.2 Maak gebruik van een aparte website voor de Week van de Lentekriebels ............ 88 8.3 Stel een online marketing strategie op ..................................................................... 88 8.4 Aanbevelingen omtrent de promotie........................................................................ 89 8.4.1 Affiche en folder ................................................................................................ 89 8.4.2 Kubus ................................................................................................................. 89 8.4.3 Interactief pakket ‘tussen de lakens’................................................................. 89 8.4.4 Studiedag ........................................................................................................... 90 3
8.4.5 Persbericht en persconferentie ......................................................................... 90 8.4.6 Parters ............................................................................................................... 90 8.4.7 Policy.................................................................................................................. 90 8.5 Maak een communicatieplan aan de hand van de stakeholders .............................. 90 8.6 Betrek de ouders erbij ............................................................................................... 91 9. Bibliografie ........................................................................................................................ 92 10. Appendix ...................................................................................................................... 101 10.1 Bijlage 1: communicatieplan ................................................................................... 101 10.2 Bijlage 2: persbericht ............................................................................................... 104 10.3 Bijlage 3: vragenlijst survey ..................................................................................... 106 10.4 Bijlage 3: Outputs Drobots ...................................................................................... 119 10.4.1 Kennis van anticonceptie................................................................................. 119 10.4.1.1 Spontane bekendheid anticonceptie....................................................... 119 10.4.1.2
Geholpen bekendheid anticonceptie ...................................................... 120
10.4.1.3
Kennis over anticonceptie en geslacht .................................................... 121
10.4.1.4
Kennis over anticonceptie en studierichting ........................................... 127
10.4.1.5
Kennis over anticonceptie en geloof ....................................................... 135
10.4.2 Gedrag anticonceptie ...................................................................................... 141 10.4.2.1 Gebruik van anticonceptie en geloof ...................................................... 141 10.4.2.2
Gebruik van anticonceptie en studierichting .......................................... 144
10.4.2.3
Gebruik van anticonceptie en geslacht ................................................... 148
10.4.3 Informatiebronnen .......................................................................................... 151 10.4.3.1 Informatiebronnen van moslimjongeren ................................................ 151 10.4.4 Campagne ........................................................................................................ 154 10.4.4.1 Spontane bekendheid Week van de Lentekriebels ................................. 154 10.4.4.2
Evaluatie Week van de Lentekriebels ...................................................... 154
10.4.4.3
Geholpen bekendheid Week van de Lentekriebels................................. 158
10.4.4.4
Affiche...................................................................................................... 165
10.4.4.5
Het zien van de affiche en de kennis over anticonceptie ........................ 166
10.4.4.6
Het zien van de affiche en het gedrag omtrent anticonceptie................ 172
10.4.4.7
Evaluatie folder........................................................................................ 177
10.4.4.8
Het zien van de folder en kennis over anticonceptie .............................. 178
10.4.4.9
Het zien van de folder en gedrag omtrent anticonceptie ....................... 183
10.4.4.10
Allesoverseks.be ...................................................................................... 186
10.4.4.11
Interactief materiaal ‘tussen de lakens’ .................................................. 187
10.4.4.12
De lakens en het gedrag omtrent anticonceptie ..................................... 193
10.4.4.13
Socio-demografische gegevens van de respondenten ............................ 195
4
1. Executive summary Dit beleidsrapport dat de sociale marketingcampagne ‘Week van de Lentekriebels’ evalueert, is geschreven in opdracht van Sensoa. De eerste doelstelling van deze studie is nagaan of de campagne aanslaat bij jongeren in Vlaanderen tussen de 13 en 15 jaar. We willen dus te weten komen of deze jongeren de campagne al dan niet opgemerkt hebben. Een tweede doelstelling is nagaan of deze jongeren kennis verworven hebben door het zien van de campagne. Daarnaast wordt gepeild of de kennis die ze verworven hebben door het zien van de campagne ook effectief omgezet is in het gewenste gedrag. Een volgende doelstelling is inzicht bieden in de informatiebronnen die jongeren gebruiken als het gaat over anticonceptie. Aangezien Sensoa met deze campagne zoveel mogelijk jongeren wou bereiken, ongeacht het geslacht, de afkomst, de studierichting en dergelijke, is onze laatste doelstelling nagaan of het effect van de campagne verschilt bij jongeren met verschillende sociodemografische gegevens. Hiervoor richten we ons vooral op het verschil tussen moslimjongeren en jongeren met een andere geloofsbelijdenis. We willen te weten komen of de socio-demografische factoren verschillen op het vlak van de kennis, het gedrag en de informatiebronnen waar ze voorkeur aan geven. Het uitgangspunt van dit beleidsrapport is eenvoudig. De campagne is gestart in 2009, sindsdien vindt de campagne elk jaar opnieuw plaats. Toch is de Week van de Lentekriebels nooit eerder geëvalueerd geweest. Daarom gaan we met dit beleidsrapport deze campagne van 2014 evalueren. De populariteit van sociale marketingcampagnes is volop aan het stijgen, maar toch is het voor de sociale marketeer niet eenvoudig om met een campagne door te breken. Het is dus nuttig voor Sensoa om hun campagne te evalueren en na te gaan of deze effect heeft bij de doelgroep. Om deze campagne te evalueren, werd gebruik gemaakt van een kwantitatief onderzoek. Er werd een online survey opgesteld die verspreid werd naar jongeren uit Vlaanderen tussen de 13 en 15 jaar. De online survey bestond uit vijf delen die verwijzen naar de vijf doelstellingen die hierboven opgesomd werden: kennis van anticonceptie, gedrag omtrent anticonceptie, de informatiebronnen die jongeren gebruiken, de campagne en de socio-demografische gegevens. We kunnen uit ons onderzoek concluderen dat de Week van de Lentekriebels een klein deel van zijn doelgroep bereikt heeft met de gebruikte communicatiemiddelen. Vooral de affiche en de kubussen werden het meest opgemerkt door jongeren. De aantrekkelijkheid en duidelijkheid van de affiche en de folder kregen minder goede scores. Sensoa is er wel in geslaagd om de communicatiekanalen (scholen, Facebook en de huisarts) te gebruiken die het meest effectief zijn voor jongeren. Het interactief pakket ‘tussen de lakens’ werd zeer weinig gebruikt door scholen, hoewel diegene die er mee gewerkt hebben het pakket positief beoordelen. Er bleken weinig significante resultaten op te treden wat betreft de evaluatie van de campagne en de kennis en het gedrag van anticonceptie. Daarnaast zijn er weinig significante verschillen bij jongeren die de campagne al dan niet kennen op het vlak van leeftijd, geloof en studierichting. 5
2. Inleiding Jongeren in Vlaanderen hebben gemiddeld de eerste keer seks als ze 15 jaar en een paar maanden oud zijn (Grobben, 2014). Maar seksueel contact is niet enkel genot, het brengt ook risico’s met zich mee. Daarom is het belangrijk dat deze jongeren voldoende informatie krijgen over hoe ze veilig betrekking kunnen hebben. Het spreekt voor zich dat hierdoor relationele en seksuele vorming van zeer groot belang is bij tieners. De Week van de Lentekriebels 2014 werd door Sensoa ontwikkeld om jongeren erop te wijzen dat deze samen met hun arts de anticonceptie moeten kiezen die het best bij hen past. Daarnaast willen ze met deze campagne jongeren bewust maken dat ze met hun partner moeten praten over anticonceptie. De campagne liep van 10 tot 14 februari 2014. Omdat deze jaarlijkse campagne nog nooit eerder nabesproken werd, is het doel van dit beleidsrapport om de Week van de Lentekriebels 2014 te evalueren. Hiervoor wordt de sociale marketing benadering gehanteerd. Om de campagne te evalueren werd een online survey opgesteld. Deze enquête werd ingevuld door 247 respondenten tussen de 13 en 15 jaar. Uit het onderzoek komt naar voor dat de campagne slechts door een klein deel van de doelgroep bereikt werd. Daarnaast werd de campagne niet op elk vlak even positief beoordeeld. Een sterktepunt van de campagne is het gebruik van effectieve communicatiekanalen.
6
3. De gestelde objectieven Sensoa probeert met de Week van de Lentekriebels 2014 jongeren aan te moedigen om samen met hun arts de juiste anticonceptie te kiezen. Om deze campagne te evalueren is het belangrijk om na te gaan of Sensoa haar doelstellingen bereikt heeft. Nooit eerder werd deze campagne geëvalueerd, ook weten ze niet exact welke scholen al dan niet deelnamen aan de campagne. Om de campagne op een goede manier te evalueren, wordt gebruik gemaakt van de sociale marketing benadering. Een eerste belangrijke vraag is of de Week van de Lentekriebels aansloeg bij jongeren tussen de 13 en 15 jaar. Is de campagne bekend bij jongeren en hebben zij de boodschap begrepen? Daarnaast gaan we onderzoeken of ze de kennis die ze verworven hebben door het zien van de campagne effectief omzetten in het gewenste gedrag. Verder stellen we ons de vraag of voldoende scholen deelnamen aan de campagne en of de campagne door de media in de aandacht gebracht werd. Alsook zullen we stilstaan bij de vraag hoe de Week van de Lentekriebels jongeren nog beter kan bereiken. Zijn er efficiëntere middelen en kanalen om de doelgroep te motiveren om het gewenste gedrag te stellen? Sensoa wou met deze campagne over anticonceptie niet enkel meisjes maar ook jongens bereiken. Daarom gaan we een blik werpen op de demografische factoren van de jongeren ten opzichte van de campagne. We willen te weten komen of er een significant verschil is op het vlak van het geslacht van tieners wat betreft de kennis, het gedrag en de informatiebronnen waar ze voorkeur aan geven. Daarnaast willen we een antwoord op de vraag of er een significant verschil is op het vlak van geloof van tieners wat betreft de kennis, het gedrag en de informatiebronnen die ze verkiezen. Als laatste zullen we bestuderen of de studierichting (ASO, BSO, TSO en BuSo) een invloed heeft op hun visie ten opzichte van anticonceptie.
7
4. Theoretische achtergrond 4.1 Sensoa als organisatie Vele politieke partijen ijveren voor een doeltreffender hiv- en aidsbeleid. Zo kunnen we bijvoorbeeld op het programma van N-VA lezen dat er meer moet ingezet worden op veldwerk en sensibilisatie. De aandacht moet daarbij meer gevestigd worden op de samenwerking tussen alle instanties die hiervoor bevoegd zijn (N-VA, 2012). Voormalig federaal minister van Gelijke Kansen Milquet en collega minister Onkelinx werkten samen om tot een vernieuwd hiv- en aidsbeleid te komen. Door de samenwerking van de Vlaamse overheid met de andere overheden, zou er een gezamenlijk beleid komen omtrent de bestrijding van hiv en aids (De Knop, 2013, 28 februari; Roegiers, 2012, 30 november). In afwachting tot dit nationaal beleidsplan ligt de aidspreventie in Vlaanderen momenteel nog onder de bevoegdheid van de Vlaamse overheid. Sensoa, partnerorganisatie van de Vlaamse overheid, en terreinorganisatie ITG gaan nu nog door met de sensibilisering, preventie en screening van hiv en aids (Gaylive, 2013, 27 februari). Sensoa zorgt voor het grootste deel van de Vlaamse aidspreventie. Dit Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid heeft al tal van initiatieven opgestart met als doel de relationele en seksuele vorming van jongeren te bevorderen en het brede publiek te informeren over de seksuele gezondheid (Sensoa, n.d.). Sensoa omschrijft zichzelf als dynamische organisatie die zijn doelstellingen probeert te realiseren door samen te werken met externe partners. Ze probeert zowel te reageren als te anticiperen op toekomstige ontwikkelingen. Sensoa omschrijft evidence based werken als één van haar essentiële doelen, wat wil zeggen dat ze een beleid voeren die gebaseerd is op feiten (Sensoa, n.d.). Evidence based werken wordt afgeleid van evidence based medicine die zijn oorsprong vindt in de geneeskunde (Steyaert & van den Biggelaar, 2008). Evidence based werken verwijst naar een specifieke manier van werken. Dit wil zeggen dat de organisatie gewetensvol en expliciet gebruik maakt van huidig bewijsmateriaal om beslissingen te nemen en uitspraken te doen. De juistheid van informatie is van enorm belang (Offspringa, Assendelft & Scholten, 2003). Bovendien wordt deze manier van werken nu meer en meer door bedrijven uit allerlei sectoren gebruikt (Verbeek et al, 2004). Sensoa richt zich op jongeren en volwassen. Belangrijk hierbij is dat ze kwetsbare groepen met specifieke problemen op het vlak van seksuele gezondheid niet uit het oog verliezen. (Sensoa, n.d.) Ten slotte is het voor Sensoa belangrijk om de seksuele rechten van iedereen te verdedigen. Hiermee willen ze benadrukken dat iedereen recht heeft op een maximale seksuele ontwikkeling (Sensoa, n.d.).
8
4.2 Week van de Lentekriebels 4.2.1
Problematiek
Aangezien het niet evident is om met jongeren te praten over seksuele vorming, is een geschikte aanpak van groot belang. Sinds 2009 organiseert Sensoa de Week van de Lentekriebels. Een week die in de nabijheid van Valentijn valt, wordt uitgeroepen tot de Week van de Lentekriebels (Sensoa, n.d.). Jongeren die in volle ontwikkeling zijn, worden geconfronteerd met heel wat keuzes die ze zelf moeten maken. Maar jongeren kunnen enkel met de juiste en nodige informatie en onderhandelingsvaardigheden de juiste beslissingen nemen. Met de Week van de Lentekriebels wil Sensoa jongeren meegeven dat ze moeten durven aangeven waar hun grenzen liggen en aandacht hebben voor de wensen, verwachtingen en grenzen van hun partner. Daarnaast wil Sensoa de jongeren bewust maken dat ze seksualiteit niet vanzelfsprekend mogen nemen (Sensoa, n.d.). Uit verschillende onderzoeken heeft Sensoa reeds kunnen concluderen dat met een juiste aanpak een goede relationele en seksuele vorming zal leiden tot meer verantwoord seksueel gedrag en minder seksueel geweld. Bovendien zal dit leiden tot minder besmettingen met seksueel overdraagbare aandoeningen en zorgt RSV (relationele en seksuele vorming) voor uitstel van de eerste geslachtsgemeenschap en een beter anticonceptiegebruik (Sensoa, n.d.). 4.2.2
Doel
Sensoa wil met de Week van de Lentekriebels scholen en organisaties die met jongeren en kinderen samenwerken, aanmoedigen om mee te doen aan de campagne. In deze week kunnen zij allerlei activiteiten organiseren rond seksualiteit en relaties. Maar Sensoa richt zich ook tot ouders, ook zij worden aangemoedigd om met hun kinderen in dialoog te treden over het gekozen onderwerp (Sensoa, n.d.). Elk jaar wordt één thema uitgekozen die tijdens de Week van de Lentekriebels centraal staat. Hiervoor wordt educatief materiaal ter beschikking gesteld, zo kunnen bijvoorbeeld leerkrachten gebruik maken van dit materiaal om interactief met jongeren aan de slag te gaan (Sensoa, n.d.). 4.2.3
Historiek
In 2009 werd voor de eerste keer de Week van de Lentekriebels georganiseerd. Dat jaar werd de aandacht gevestigd op het omgaan met seksualiteit en internet en de rol die ouders en leerkrachten daarin kunnen spelen. Er werd hen een gratis pakket informatie ter beschikking gesteld en online konden zij de werkmap ‘Vraagstaart. Werken met allesoverseks in de klas’ downloaden (Sensoa, n.d.). In 2010 werden de positieve kanten van seksualiteit belicht door een gratis Lentekriebelpakket aan te bieden met brochures, condooms, posters en stickers voor alle leerlingen uit het secundair onderwijs. Sensoa ontwikkelde daarnaast nieuwe, gratis 9
downloadbare werkvormen waarmee ze aan de slag konden: 'Kriebels in je lijf' voor de eerste graad, 'Plezier en seksualiteit' voor de tweede graad en 'Plezante seks' voor de derde graad (Sensoa, n.d.). Met de campagne van 2011 legde Sensoa het accent op relaties en verliefdheid. Hiervoor werd al het bestaande online materiaal dat Sensoa ontwikkelde in de kijker gezet (Sensoa, n.d.). In 2012 vestigde Sensoa de aandacht op soa’s. Vooral de soa chlamydia werd de kern van de campagne. Hiervoor werd gewerkt met het nieuwe 'Lespakket SOS SOA' en een preventieposter rond chlamydia die in de scholen verspreid werd. Leerkrachten konden beroep doen op het Handboek RSV en konden extra opleidingen aanvragen bij Sensoa (Sensoa, n.d.). ‘Weerbaarheid en grenzen stellen’ stond centraal in 2013. Sensoa ontwierp hiervoor twee affiches en lanceerde de website Seksuelevorming.be. Bovendien werd ‘Over de grens’ ontwikkeld, een interactief pakket voor leerkrachten dat bestond uit drie digitale bordlessen waarin televisiemateriaal verwerkt werd (Sensoa, n.d.). In het volgende deel zullen we dieper ingaan op de campagne van 2014.
10
4.3 Week van de lentekriebels 2014 4.3.1
Kies anticonceptie die bij je past
Voor de campagne in 2014 staat de gepaste anticonceptiekeuze centraal. De boodschap die Sensoa overbrengt luidt als volgt: ‘er zijn verschillende soorten anticonceptie. Informeer je en kies samen met je arts een middel dat bij je past’. Deze campagne richt zich voornamelijk op 10 tot 18-jarigen en op hun begeleiders. Zowel meisjes als jongens behoren tot de doelgroep (Seksuele vorming, n.d.). Omdat zowel Sensoa als andere organisaties vaak vragen krijgen van meisjes die hun pil vergeten zijn, wil Sensoa hierop extra de aandacht vestigen. Jongeren kennen meestal slechts twee anticonceptiemiddelen: de pil en het condoom. Sensoa moedigt hiermee het dubbel gebruik aan van de pil en het condoom samen. Maar omdat er ook nog een heel scala aan andere anticonceptie bestaat, is het volgens Sensoa nodig dat ze ook deze middelen leren kennen om te weten welke zij best gebruiken. De campagne zet jongeren aan om te praten over anticonceptie en er zich beter over te informeren (Seksuele vorming, n.d.). 4.3.2
Opzet van de campagne -
Anticonceptiegebruik bij Vlaamse jongeren
Als we kijken naar de cijfers van het anticonceptiegebruik bij jongeren bij hun laatste seksueel contact, dan kunnen we zeggen uit het onderzoek ‘Jongeren en gezondheid’ van Hublet et al. (2011, geciteerd in: Vermeire, 2013) dat bij de 13-jarigen 38% geen condoom of anticonceptie gebruikte. Dit ten opzichte van 11% van de 18-jarigen. Hoe jonger men is, hoe groter dus de kans dat ze onbeschermd seks hebben. Uit deze cijfers kunnen we ook besluiten dat het gebruik van de pil stijgt naarmate men ouder wordt. Het condoomgebruik daarentegen daalt naarmate men ouder wordt. Uit dit onderzoek kon Sensoa besluiten dat de nieuwere methoden van anticonceptie zeer weinig gebruikt worden door jongeren. Dit onderzoek bracht ook een positief aspect aan het licht, namelijk dat het gebruik van anticonceptie in het algemeen wel is toegenomen. Als we het anticonceptiegebruik bij 15-jarigen bij het laatste seksueel contact internationaal vergelijken, kunnen we concluderen dat Vlaanderen zich bij de top drie bevindt van landen waar de pil het meest gebruikt wordt. Op vlak van condoomgebruik bevindt Vlaanderen zich bij de laagste tien (Vermeire, 2013). Toch stellen de Vlaamse gynaecologen dat de populariteit van de pil in Vlaanderen afneemt. Hoewel de pil volgens hen het meest gebruikte anticonceptiemiddel is, blijkt het spiraaltje momenteel in opmars te zijn. De oorzaak hiervan wordt gelinkt aan de hetze in Frankrijk, Nederland en België omtrent de diepe, veneuze tromboses die gelinkt werden aan de pil (Delrue, 2014). Hierdoor is volgens de Vlaamse gynaecologen het landschap van de anticonceptie veranderd. Zowel jongere meisjes als oudere vrouwen vragen vaker naar het spiraaltje. Het blijkt een betrouwbaar en comfortabel anticonceptiemiddel te zijn (Dhont, 2008).
11
-
Tienerzwangerschappen, tienermoeders en tienerabortussen
Als we kijken naar het aantal tienerzwangerschappen, dan kunnen we stellen dat er in 2011 nog 2258 tienerzwangerschappen waren in Vlaanderen. Maar we zien een dalende tendens. Van alle meisjes in Vlaanderen tussen de 10 en 19 jaar waren er 7 op de 1000 zwanger in 2011. Daaruit werd verder geconcludeerd dat 98% van de tienerzwangerschappen bij ‘oudere’ tieners voorkomt (De Wilde, n.d., geciteerd in: Vermeire, 2013). Als we kijken naar de tienermoeders in Vlaanderen, stellen we vast uit figuur 1 (De Wilde, n.d.) dat het aantal 1212 bedroeg in 2011. Van alle meisjes in Vlaanderen tussen de 10 en 19 jaar worden 4 op de 1000 ook werkelijk moeder. 80% van deze tienermoeders is boven de 18 jaar. Dit noemt Sensoa zelf een historisch laag aantal (De Wilde, n.d., geciteerd in: Vermeire, 2013). Als we dit vergelijken met voorgaand onderzoek van De Wilde (2008), waaruit blijkt dat in 2005 van alle meisjes in Vlaanderen tussen de 10 en 19 jaar 9,4 op de 1000 werkelijk moeder werden, kunnen we concluderen dat het aantal tienermoeders sterk gedaald is.
Figuur 1 - Evolutie aantal bevallingen bij meisjes jonger dan 20 jaar in Vlaanderen
Als we ten slotte het aantal tienerabortussen in Vlaanderen nagaan, kunnen we vaststellen dat dit aantal 995 bedroeg in 2011. Van alle Vlaamse meisjes tussen de 10 en 19 jaar pleegde 3 op 1000 abortus. Dit zorgde voor een lichte daling sinds 2009 (De Wilde, n.d., geciteerd in: Vermeire, 2013). Uit dit onderzoek kan geconcludeerd worden dat het aantal tienerzwangerschappen, tienermoeders en tienerabortussen daalt. Tienerouders worden momenteel meer als uitzondering aanschouwd. Toch kunnen volgens Sensoa deze cijfers nog beter. Ook als we internationaal gaan kijken, zien we dat België (in vergelijking met Zwitserland, Nederland en Zweden) het hoogst scoort wat betreft het aantal tienermoeders bij 15 tot 19 jarigen (Vermeire, 2013). Sensoa ijvert voor een nog beter, correcter en consistenter anticonceptiegebruik bij jonge tieners in Vlaanderen zodat het aantal tienerzwangerschappen, tienermoeders en tienerabortussen blijft dalen (Vermeire, 2013).
12
4.3.3
Doelstellingen van de campagne
Om ervoor te zorgen dat jongeren zich nog beter beschermen tegen het risico op ongeplande zwangerschappen, startte Sensoa deze campagne met als doel jongeren aan te zetten om te praten over anticonceptie met hun arts en met hun partner (Vermeire, 2013). Bovendien heeft Sensoa tot doel om het gebruik van anticonceptie én van het condoom samen te stimuleren. Hierbij richten ze zich niet enkel tot meisjes, maar ook voor jongens is dit belangrijke materie. Verder wil Sensoa professionelen aanzetten om deel te nemen aan de Week van de Lentekriebels. Dit doen ze door hen werkvormen, achtergrondinformatie en andere middelen aan te bieden. Ook ouders moeten gemotiveerd worden om met hun kinderen over anticonceptie te praten. Sensoa richtte zich ook tot de media die ze aan de hand van een persbericht willen overtuigen om hun nieuws de buitenwereld in te sturen (Vermeire, 2013). Maar zoals Snyder (2007) stelt, moeten doelstellingen zo opgesteld worden dat ze beschrijven wat de campagne wil bereiken binnen een bepaalde tijd. De campagneobjectieven zijn niet hetzelfde als de doelstellingen, deze zijn specifieker, bijvoorbeeld binnen een periode van een jaar moet er een stijging zijn van 10% zijn van het aantal jongeren tussen de 10 en 18 jaar die samen met hun arts de keuze maken welke anticonceptie best bij hen past. Hoewel doelstellingen verschillen van objectieven moeten beide omschreven worden bij het opstellen van een campagne. Doelstellingen verschillen van objectieven door het feit dat objectieven SMART moeten zijn: specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden. Doelstellingen zijn daarentegen algemener opgesteld (Dehouck, 2014). Zoals we hierboven kunnen zien, zijn de doelstellingen van de Week van de Lentekriebels niet opgesplitst in doelstellingen en objectieven. Daarnaast zijn ze niet volgens het SMARTprincipe opgesteld. Sensoa omschreef wel enkele doelstellingen, maar die zijn te vaag. We kunnen dit zien als een negatief punt aan de campagne aangezien campagnes waarbij geen of vage doelstellingen en objectieven worden opgesteld, over het algemeen vaker mislukken dan campagnes waarbij dit wel het geval is (Cauberghe, 2014). In het deel ‘aanbevelingen’ worden enkele doelstellingen en objectieven meegegeven die Sensoa voor deze campagne had kunnen opstellen. 4.3.4
Doelgroep
Met de campagne Week van de Lentekriebels 2014 richtte Sensoa zich op drie specifieke doelgroepen (Vermeire, 2013). De meest essentiële doelgroep waren jongeren tussen de 10 en 18 jaar uit de laatste graad basisonderwijs, het secundair onderwijs (ASO, TSO, BSO) en het buitengewoon onderwijs. De tweede doelgroep waren intermediairs van jongeren zoals het onderwijs en het jeugdwerk. Als laatste doelgroep benaderden ze het algemene publiek (Vermeire, 2013). 13
4.3.5
Strategie
De Week van de Lentekriebels is onderdeel van de langetermijnstrategie van Sensoa om relationele en seksuele vorming flagranter te plaatsen. Sensoa neemt het voortrouw door een proces op gang te trekken en de aandacht te vestigen op een bepaalde problematiek. We kunnen dus stellen dat Sensoa hier als katalysator fungeert. De bedoeling is om de aandacht vooral op de onderwijssector te richten. Sensoa spiegelt zich vooral aan de Nederlandse versie van de Week van de Lentekriebels omdat ze daar ontstaan is (Savels & Verhetsel, 2011). 4.3.6
Budget
Sensoa voorzag een totaalbudget van 32 500 euro: -
4.3.7
4500 euro ging naar de aanmaak van affiches en folders; 14 500 euro ging naar het educatief pakket ‘tussen de lakens’; 5000 euro ging naar de levensgrote kubussen in de steden; 8500 euro ging naar de aankoop van condooms en de verpakkingen (Savels & Verhetsel, 2011).
Communicatieplan
Sensoa startte in juni met de eerste aankondiging naar alle onderwijsinstellingen via mailing. Ook op de website werd de Week van de Lentekriebels bekend gemaakt. In juli is men gestart met het bedenken en ontwikkelen van het campagnemateriaal, dat in september klaar moest zijn. In september, bij de start van het nieuwe schooljaar, werd een tweede aankondiging verstuurd. In december gebeurde de derde en laatste aankondiging via e-mail naar alle onderwijsinstellingen, alsook werd al het campagnemateriaal doorgestuurd naar de drukker. In januari werd ervoor gezorgd dat alle distributiekanalen op pijl stonden. In februari, bij de start van de week zelf, werd een persbericht verstuurd en een persconferentie georganiseerd. Tegelijkertijd werd alle informatie op de websites up-to-date gehouden. Het uitgebreide communicatieplan vindt u in de bijlagen (Savels & Verhetsel, 2011).
14
4.4 De Week van de Lentekriebels 2014 als sociale marketingcampagne Sociale marketingcampagnes zijn communicatieactiviteiten die gericht zijn naar een specifieke doelgroep, over een bepaalde tijd, om een specifiek doel te bereiken. Het doel is meestal om tot de aanvaardbaarheid van sociale ideeën te komen en te zorgen dat het gewenste gedrag sociaal aanvaard wordt, zowel door het individu als door de maatschappij (Snyder, 2007; Kotler & Zaltman, 1971). Het gedrag van het publiek staat bij de sociale marketing centraal (Evans, 2008). Kotler en Zaltman introduceerden in 1971 het begrip waarmee ze aanduidden dat sociale gedragsveranderingen uitgelokt worden op vrijwillige basis bij een groot aantal mensen. Sindsdien heeft het concept alleen maar aan populariteit gewonnen (Kotler & Zaltman, 1971). Een sociale marketingcampagne wordt door Kotler en Roberto (1989) als volgt omschreven: “A social change campaign is an organized effort conducted by one group (the change agent), which intends to persuade others (the target adopters) to accept, modify, or abandon certain ideas, attitudes, practices, and behavior.” Sociale marketingcampagnes willen dus het menselijk gedrag op grote schaal beïnvloeden (Smith, 2006). Deze sociale marketingcampagnes kunnen variëren van campagnes die aansporen tot het dragen van een gordel, het eten van gezondere voeding, het stoppen met roken tot campagnes die aansporen om naar de tandarts te gaan of zich te laten screenen op kanker (Smith, 2006; Evans, 2008). In Amerika worden sociale marketingcampagnes gebruikt om de grootste doodsoorzaken (alcoholconsumptie, slechte voeding, enz.) aan te kaarten (Evans, 2008). Hoewel de effectiviteit van sociale marketingcampagnes vaak in twijfel getrokken wordt, neemt de populariteit alleen maar toe (Peetz-schou, 1997). Evans (2008) stelt dat sociale marketingcampagnes tot nu toe zeer effectief geweest zijn. Sociale marketingcampagnes zijn te onderscheiden van alle andere marketingvormen door het feit dat ze niet winst als einddoel hebben, maar wel het verbeteren van het individuele en maatschappelijke welzijn (Bloom & Novelli, 1981; McDermott, Stead & Hastings, 2007). Toch wordt door Wiebe beweert dat hoe meer een sociale marketingcampagne op een commerciële marketingcampagne lijkt, des te succesvoller de sociale marketingcampagne zal zijn (McDermott, Stead & Hastings, 2007). In tegenstelling tot commerciële marketing die over vier P’s beschikt, gaat het bij sociale marketing om acht P’s. De eerste vier P’s uit de commerciële marketing zijn het product, de prijs, de plaats en de promotie. Deze vier worden door de sociale marketing overgenomen, maar er worden nog vier extra P’s aan toegevoegd, namelijk publics, partnership, policy en purse strings (Cauberghe, 2014). In volgende alinea’s zal ik de acht P’s van de sociale marketing toepassen op de Week van de Lentekriebels van Sensoa.
15
4.4.1
Product
Het product in een sociale marketingcampagne kan zowel een tastbaar product zijn als een ontastbaar product zoals een dienst, bepaald gedrag of een idee (Cauberghe, 2014; (McDermott, Stead & Hastings, 2005). Om mensen te kunnen overtuigen van uw product, moeten mensen eerst ontdekken dat er een probleem is. Pas nadat ze zich bewust zijn van het probleem, kan men tot het besef komen dat het product die aangeboden wordt een goede oplossing is. Onderzoek is nodig om te gaan kijken wat de perceptie over het probleem is. Daarnaast is onderzoek nodig om te kijken of de maatschappij wel degelijk nood heeft aan een campagne om het probleem op te lossen (Weinreich, 2006). Het gedrag van de doelgroep aanpassen, is dus meestal het product van een sociale marketingcampagne (Kotler, Roberto & Lee, 2002) Tijdens de campagne de Week van de Lentekriebels worden jongeren aangespoord om een bepaald gedrag te stellen, namelijk naar de dokter gaan om te praten over welke anticonceptie best bij hen past. Ook het aansporen om te praten met de seksuele partner over het gebruik van anticonceptie wijst op het aanmoedigen van bepaald gedrag. Daarnaast heeft Sensoa met deze campagne tot doel om het condoom te combineren met een ander soort anticonceptie, dit verwijst in tegenstelling tot de hierboven genoemde ontastbare producten naar het aansporen tot kopen van een tastbaar product. De werkvormen en de achtergrondinformatie die Sensoa aanbiedt aan professionelen zijn zowel tastbare (bv. het interactief pakket ‘tussen de lakens’) als ontastbare producten (bv. de website seksualiteit.be) die intermediairs helpen om jongeren de juiste informatie te geven. 4.4.2
Prijs
De prijs verwijst in eerste instantie naar wat de consument moet doen om het product te kunnen krijgen. Dit kan een geldelijke prijs zijn, maar het kan ook verwijzen naar de tijd, de inspanning of het risico van het gewenste gedrag. Als de voordelen groter zijn dan de kosten, dan is de kans dat het gedrag overgenomen wordt groter dan als de voordelen kleiner zijn dan de kosten. Van zodra de kosten van het gewenste gedrag geïdentificeerd zijn, moet de sociale marketing deze kosten proberen minimaliseren (Weinreich, 2006; Cheng, Kotler & Lee, 2011). Een marketeer moet dus de voordelen van het gedrag zo goed mogelijk accentueren om de consument te overtuigen (Kotler, Roberto & Lee, 2002). Met de sociale marketing is het mogelijk om de perceptie van de consumenten op de kosten iets positiever te maken (Social marketing, n.d.). Bij de Week van de Lentekriebels kunnen verschillende kosten opduiken. Eerst en vooral kan er bij jongeren schaamte opduiken om met de dokter of met hun partner te praten over anticonceptie. Dit zorgt voor een barrière die jongeren verhindert om erover te praten. Gaan praten met de dokter vraagt daarnaast veel moeite en tijd van jongeren. Andere barrières die jongeren kunnen tegenhouden om het gewenste gedrag te stellen, kunnen bijvoorbeeld zijn dat ze verhinderd worden door angst om erover te praten met hun partner of door angst om te falen. Met de seksuele partner praten over anticonceptie kan ook zorgen voor een daling in het plezier. Ook het verlies van eigenwaarde kan een drempel zijn om met de partner over anticonceptie te praten. Hoewel hier vooral sprake is van niet-geldelijke prijzen, is het 16
aankopen van anticonceptie wel een geldelijke prijs. Ook dit kan een drempel zijn om het gewenste gedrag te stellen. Maar niet enkel jongeren kunnen een gevoel van schaamte ervaren om met de dokter, hun ouders of hun seksuele partner over anticonceptie te praten. Uit onderzoek blijkt dat ook ouders het vaak moeilijk hebben om met hun kinderen over deze materie te praten. De tien meest genoemde redenen zijn ‘te weinig kennis’ en ‘schaamte’ (Jong en van zin, n.d.). Ook de ouders moeten hier over de streep getrokken worden om openlijk met hun kind over anticonceptie te kunnen praten. 4.4.3
Plaats
Hoe het product de consument bereikt, wordt ook wel de plaats genoemd. Voor een tastbaar product gaat dit meestal om de verkooppunten waar het product verkocht wordt. Voor een ontastbaar product gaat het meer om de kanalen waarlangs de consumenten informatie over het gedrag, het idee of de dienst verkrijgen (Cheng, Kotler & Lee, 2011). Ook de toegankelijkheid van het product en de kwaliteit van de service zijn hierbij belangrijk. Hoe beter bereikbaar het gewenste gedrag is, hoe sneller consumenten het zullen overnemen. (Weinreich, 2006). Daarnaast verwijst de plaats ook naar hoe moeilijk of gemakkelijk het gedrag uit te voeren is (Kotler, Roberto & Lee, 2002). Aangezien we bij de Week van de Lentekriebels voornamelijk over een ontastbaar product spreken, zullen we in het volgende deel de verschillende kanalen en middelen opsommen waarlangs het gewenste gedrag aangemoedigd werd. 4.4.4
Promotie
Bij promotie worden zowel de reclame, public relations, promoties, de media als de persoonlijke verkoop geïntegreerd. Voorbeelden hiervan zijn de betaalde advertenties die gecombineerd worden met een media-event en met een persbericht. Onderzoek is nodig om te weten te komen wat de meest efficiënte kanalen zijn om een doelgroep te bereiken (Beckers, 2009). De Week van de Lentekriebels gebruikt verschillende middelen en kanalen om het gewenste gedrag te promoten. Hieronder vindt u een overzicht van de gebruikte middelen en kanalen per doelgroep. - Jongeren Affiche Om jongeren te bereiken werden verschillende middelen ingezet. Een eerste middel is het campagnebeeld. Dit werd verspreid via een affiche en een folder (Verhetsel, persoonlijke communicatie, 7 maart 2014). De affiche bestaat uit een beeld van een iPhone zoals we zien in figuur 2 (Sensoa, n.d.). De applicaties die erop te zien zijn, zijn alle soorten anticonceptie. Onderaan het beeld lijkt het 17
alsof de iPhone een bericht krijgt van allesoverseks.be met de boodschap ‘Welke anticonceptie kies jij?’. Onderaan de affiche wordt doorverwezen naar de website voor jongeren allesoverseks.be en spoort men jongeren aan om samen met hun dokter de anticonceptie te kiezen die best bij hen past. De affiches werden verspreid in het onderwijs en het jeugdwerk. Deze werden evenzeer verspreid door de partners Huisarts Nu en de Vereniging van Gynaecologen (Verhetsel, persoonlijke communicatie, 19 november 2014). Ook werden er individuele bestellingen gedaan door scholen, hogescholen, universiteiten en jeugdhuizen. Op deze manier werden in totaal 6800 affiches verdeeld over de Week van de Lentekriebels (Savels & Verhetsel, 2011). We kunnen concluderen dat er een behoorlijk aantal affiches verspreid zijn in Vlaanderen. Maar of deze affiches ook werkelijk opgehangen werden, zal blijken uit de resultaten van het onderzoek.
Figuur 2 – Affiche van de campagne Week van de Lentekriebels
Folder De folder werd zowel als hard copy als online verspreid. Deze zag er ongeveer hetzelfde uit als de affiche, dit kunnen we zien in figuur 3 (Sensoa, n.d.). De folder is uitklapbaar en langs de binnenkant vindt u vijf stellingen die jongeren kunnen aankruisen als deze van toepassing zijn op hen. Naargelang het aantal kruisjes dat ingevuld worden, vinden ze op de achterkant van de folder of ze een anticonceptie-dummie, een anticonceptie-flirter of een anticonceptielover zijn. Langs de achterkant van de folder is een ruimte vrijgehouden waar jongeren kunnen schrijven wat ze willen bespreken met de dokter. De hard copy werd samen met de affiche en een begeleidende brief opgestuurd naar scholen. Het Departement Onderwijs zorgde voor de verspreiding hiervan (Verhetsel, persoonlijke communicatie, 19 november 2014). In totaal werden ongeveer 80 000 folders verspreid waarvan 22 000 via individuele bestellingen en 41 000 via partnerorganisaties (Savels, persoonlijke communicatie, 7 augustus 2014) Zowel de folder als de affiche verwezen naar de website allesoverseks.be. Het aantal bezoekers die de site tijdens de Week van de Lentekriebels kreeg, blijkt echter niet echt gunstig te zijn. Tijdens de week van 10 februari tot 14 februari kreeg de website 11 118 bezoekers. Als we dit vergelijken met dezelfde week in januari, dan zien we dat de website 11 994 bezoekers had. Als we naar de volledige maand februari kijken, kunnen we besluiten dat het aantal bezoekers daar rond het maandelijks gemiddelde van 52 000 ligt. We kunnen dus besluiten dat er door de campagne geen stijging van het aantal bezoekers van de website kwam (Sensoa, 2014). Of de affiche en de folder effectief waren om het campagnebeeld te verspreiden, zal blijken uit de resultaten van dit onderzoek.
18
Figuur 3- folder van de champagne Week van de Lentekriebels
E-card De e-card die online verspreid werd, nodigde jongeren uit om ze naar elkaar door te sturen via e-mail of Facebook. De Facebookpagina van allesoverseks werd gebruikt om dit beeld te verspreiden (Verhetsel, persoonlijke communicatie, 7 maart 2014). Van de online versie werden er evenzeer heel wat verspreid via de Facebookpagina’s van partnerorganisaties zoals Awel, Vlaamse Scholierenkoepel, Jongerengids en Lejo Teens (Savels & Verhetsel, 2011). Voor de e-card op de Facebookpagina allesoverseks werd gebruik gemaakt van betaald bereik. Het betaald bereik is het totaal aantal personen die het bericht op hun Facebookpagina tevoorschijn kregen als resultaat van advertenties (Facebook, 2014). Hieruit kunnen we concluderen dat het bericht over de Week van de Lentekriebels 18 652 views had. Hiervoor betaalde Sensoa een prijs van 30 euro (Sensoa, 2014). Door de overload aan content van marketeers op Facebook, gaat het organische bereik van berichten er zienderogen op achteruit. De enige oplossing die Facebook hiervoor biedt, is het betaalde bereik van posts. Het organische bereik dat gezien werd als ‘free advertising’ is sterk aan het dalen (Minkjan, 2011, 15 november). Daarom heeft Sensoa er goed aan gedaan om de e-card te verspreiden via betaald bereik. Van de 18 652 views werd er 667 keer doorgeklikt op de foto. Verder werd er 14 keer op de link geklikt en 18 keer op de pagina. Er werd slechts één commentaar gepost en het bericht kreeg 15 likes (Sensoa, 2014). Aan de hand van de IPM score, kan een marketeer tot interessante inzichten komen. Tot nu toe heeft Sensoa hier geen gebruik van gemaakt. De IPM, interaction per thousand fans, is een standaard methode die bedrijven in staat stelt te kijken hoe goed een pagina of een bericht het doet op Facebook. Het is een meetmethode die rekening houdt met het aantal likes, comments, posts en fans. De IPM formule ziet er als volgt uit: je telt de comments en likes van een bericht op en deelt die door het aantal posts (shares). Vervolgens deel je dit getal door het aantal fans die de pagina heeft en vermenigvuldig je met 1000 om de interactie per 1000 fans te bekomen. Als we dit toepassen op de e-card van de Week van de Lentekriebels zullen we het resultaat vergelijken met de IPM score van het verspreiden van een foto als benchmark. Het benchmark voor foto’s bedraagt 3.13 (Minkjan, 2011, 15
19
november). Via het betaald bereik kwam er één comment, 15 likes en 10 posts op de foto (Sensoa, 2014). Hieronder de formule voor de IPM score: ((Aantal comments + likes)/aantal posts))/aantal fans) = IPM score Als we dit toepassen op de cijfers van de e-card op de Facebookpagina Allesoverseks: ((1+15)/10)/585 = 2.735 Hieruit kunnen we concluderen dat de e-card een IPM score heeft van 2.74 en onder het benchmark van 3.13 ligt. Toch mogen we niet concluderen dat dit een slecht cijfer is. Maar het kan beter. De Facebookpagina allesoverseks heeft in totaal slechts 585 fans. Dit cijfer zou zeker kunnen stijgen door de juiste online marketingstrategie. Levensgrote kubussen In samenwerking met de organisatie SidaSOS werden levensgrote kubussen geplaatst op strategische plaatsen. Deze bevonden zich in het centrum van Hasselt en Antwerpen (Savels & Verhetsel, 2011). Op de kubussen is hetzelfde campagnebeeld te zien als verspreid werd via folders en affiches. Alsook het campagnebeeld van enkele jaren terug Figuur 4 - Levensgrote kubus was te zien op de kubus. Het bereik van de kubussen werd door Sensoa niet gemeten. Of de kubussen effectief waren en of ze bij de jongeren in het oog sprongen, zal met dit onderzoek getest worden.
- Intermediairs ‘Tussen de lakens’ Voor de Week van de Lentekriebels werd een interactief pakket samengesteld om jongeren kennis te laten maken met seksuele vorming. Dit pakket ‘tussen de lakens’ wordt omschreven als babbelmethodiek voor seksuele vorming voor jongeren. Het bevat materiaal om anticonceptie te bespreken in het secundair onderwijs en is beschikbaar voor elke graad. Naast de twee lakens bevat Figuur 5 - Interactief pakket 'tussen de lakens' dit interactief pakket kaarten met afbeeldingen van anticonceptiemiddelen, instructieve platen, kaarten met uitspraken bij de dokter en richtvragen over ‘ken je anticonceptiemiddel’ (Verhetsel, persoonlijke communicatie, 7 maart 2014). Het pakket bestaat uit drie 20
verschillende modules. De prijzen van deze pakketten variëren van 75 euro tot 90 euro (Sensoa, 2014). Om dit interactief pakket bekend te maken onder de intermediairs maakte Sensoa gebruik van de website waarop alle informatie te vinden was, van mailing via een nieuwsbrief, de pers, nieuwsbrieven via partners en Klasse. Ook op de websites van enkele partnerorganisaties was er informatie over dit pakket te vinden (Verhetsel, persoonlijke communicatie, 20 november 2014). Of jongeren met dit pakket in de klas gewerkt hebben zal blijken uit de cijfers van het onderzoek. Het interactief pakket is samen met nog andere leermiddelen te vinden in de leermiddelenbank van Sensoa. Uit cijfers van Sensoa blijkt dat in de maand januari wanneer de campagne aangekondigd werd, de leermiddelenbank 117 keer gecontacteerd werd. In februari 2014 werd de leermiddelenbank 105 keer gecontacteerd. Dit zijn redelijk hoge cijfers aangezien er in januari en februari 2013 respectievelijk slechts 53 en 94 contacten waren. We zien dus dat vooral in januari, de maand waarin er veel over de campagne gecommuniceerd wordt, dat de leermiddelenbank meer gecontacteerd werd. Maar Sensoa geeft aan dat er sowieso meer contacten zijn in de periode voor en rond Valentijn. Eind maart 2014 waren er 315 contacten ten opzichte van 273 contacten in maart 2013, hier kan de campagne van 2014 de reden van zijn. In februari 2014 werden 171 materialen ontleend. Het leermiddel ‘tussen de lakens’ werd in februari tien keer ontleend. Vanaf maart 2014 werden de vijf exemplaren van het interactief pakket continu ontleend (Sensoa, 2014). Studiedag ‘Tussen de Lakens’ Er werd een studiedag georganiseerd waar geïnteresseerden leerden aan de slag gaan met het innovatieve pakket ‘tussen de lakens’. Deze studiedag werd gericht naar leerkrachten, CLB-medewerkers, jeugdwerkers en andere jongerenbegeleiders. Deze ging door in stad Antwerpen. Wie geïnteresseerd was, moest zich inschrijven via de website van Sensoa. Deelname kostte 70 euro per persoon (Seksuele vorming, 2014). Op deze studiedag kwamen deelnemers meer te weten over jongeren en anticonceptie en ze leerden hoe ze jongeren kunnen motiveren om veilige keuzes te maken. Er werd een dagprogramma in elkaar gestoken van 9u tot 15u. Gedurende de dag werden drie workshops georganiseerd (Seksuele vorming, 2014). De communicatie over deze studiedag gebeurde samen de communicatie over het interactief pakket. Maar ook de mensen die vroeger al vorming bij Sensoa volgden, werden via mailing op de hoogte gehouden van deze studiedag (Verhetsel, persoonlijke communicatie, 20 november 2014). Op deze studiedag waren 46 deelnemers aanwezig (Sensoa, 2014). De effectiviteit van deze studiedag werd niet gemeten aan de hand van het onderzoek in dit beleidsrapport. Door de talrijke opkomst kunnen we wel concluderen dat de communicatie over de studiedag zijn doelgroep bereikt heeft. Toch kan Sensoa hier nog streven naar een hoger aantal deelnemers. Seksuelevorming.be Sensoa verwijst intermediairs door voor achtergrondinformatie naar de website seksuelevorming.be. Op deze website werd een aparte pagina voor de Week van de 21
Lentekriebels gemaakt. Intermediairs kunnen op deze website terecht voor achtergrondinformatie en relevant materiaal. Via de nieuwsbrieven, die door Sensoa en door de partnerorganisaties werden verzonden, werd meegedeeld dat op deze website meer informatie te vinden was voor begeleiders van jongeren. Ook in de mailing naar scholen werd over de website gecommuniceerd. Daarenboven werden de websites nogmaals bekend gemaakt via een persbericht en een persconferentie (Verhetsel, persoonlijke communicatie, 7 maart 2014). Deze website bleek in vergelijking met de website allesoverseks.be wel doeltreffend te zijn. Tijdens de week dat de campagne liep, kreeg deze website 2 504 bezoekers. Als we dit vergelijken met het aantal bezoekers gedurende een week in januari, kunnen we vaststellen dat er in februari ongeveer 800 bezoekers meer waren dan in januari. Op maandag 10 februari, de dag waarop de persconferentie plaatsvond, kreeg de website 626 bezoekers. Dit is het grootste aantal van de hele week (Sensoa, 2014). Seksualiteit.be De website seksualiteit.be is gericht naar ouders en begeleiders van jongeren. Ook deze website bleek een succes te zijn gedurende de eerste dag van de campagne. De communicatie over het bestaan van deze website werd op dezelfde manier verspreid als de website seksuelevorming.be. Op de dag van de lancering van de campagne kreeg de website 3645 bezoerkers. Dat zijn ongeveer 1000 bezoekers meer als diezelfde maandag in januari (Sensoa, 2014).
- Algemeen publiek Persbericht en persconferentie De communicatie naar het algemene publiek slaat vooral op het contact met de media die op zijn beurt berichten stuurt naar het algemene publiek in Vlaanderen. Er werd een persbericht opgesteld waarin nieuwe onderzoeksresultaten werden voorgesteld. Het persbericht dat verstuurd werd, is terug te vinden in de bijlagen. (Verhetsel, persoonlijke communicatie, 7 maart 2014). Op maandag 10 februari werd door Sensoa een persconferentie georganiseerd waarbij het educatief materiaal ‘tussen de lakens’ werd voorgesteld. Dit leverde ruime media-aandacht op (Savels, persoonlijke communicatie, 7 augustus 2014). We kunnen concluderen dat de Week van de Lentekriebels door de media sterk onder de aandacht werd gebracht. Zowel de televisiezenders Éen als VTM brachten de campagne in beeld tijdens het journaal. In de krant de Standaard werden drie artikels geschreven over de Week van de Lentekriebels, in Het Nieuwsblad verschenen er twee artikels, ook Het Laatste Nieuws publiceerde twee artikels. De kranten De Morgen, Metro en Het Belang van Limburg publiceerden eveneens artikels over de campagne. In totaal werden er maar liefst 13 persberichten gepubliceerd in de geschreven pers en de online pers. Daarnaast werd de Week van de Lentekriebels aangehaald in het nieuws van radiozender Q-music. Het werd ook vermeld op Radio 1 en op Joe FM (Sensoa, 2014). 22
4.4.5
Publics
Met publics worden alle stakeholders bedoeld die een invloed kunnen hebben op de campagne. Als sociale marketeer moet er rekening gehouden worden met deze stakeholders om tot een succesvolle campagne te komen. Hiertoe behoren zowel alle interne als externe stakeholders. Tot de interne stakeholders behoren diegene die betrokken zijn bij de implementatie van het programma. De doelgroepen en beleidsmakers zijn twee voorbeelden van externe stakeholders (Weinreich, 2006; Cauberghe, 2014). Stakeholders kunnen een grote invloed hebben op de organisatie en op de campagne. Tijdens het opmaken van de doelstellingen, de strategie, etc. moet daarom rekening gehouden worden met alle stakeholders (Norton, 2009). Zoals in figuur 6 (Raina’s Reflection, 2009) wordt weergegeven, kunnen we volgens de matrix van Mendelow stakeholders indelen in vier categorieën. Deze matrix toont aan hoe belangrijk stakeholders zijn voor de sociale marketingcampagne (Proctor, 2007). Elke categorie stakeholders eist daarnaast ook een specifieke communicatieaanpak. De indeling van de stakeholders in een bepaalde klasse kan veranderen naargelang de fase waar de campagne zich in bevindt (Branten, n.d.).
Figuur 6 - Mendelow matrix
De Mendelow matrix werd ontworpen als kader om stakeholders te analyseren volgens hun macht en interesse ten opzichte van de campagne. Deze matrix is een handig hulpmiddel om te weten welke strategie het management wanneer moet toepassen (Norton, 2009). Sensoa heeft tot nu toe geen gebruik gemaakt van deze matrix en als gevolg geen analyse gemaakt van de verschillende stakeholders. Om een goede communicatie te verzekeren is een analyse van de stakeholders noodzakelijk. De stakeholders waar Sensoa rekening mee moet houden tijdens de campagne zijn de werknemers, de leiding, de doelgroepen (jongeren, intermediairs, algemeen publiek), de overheid, de media, de drukkingsgroepen en de partners. 23
-
-
-
-
Keep Satisfied: stakeholders met veel macht maar met weinig interesse. Zij zijn niet geïnteresseerd in gedetailleerde updates van de campagne. Het is wel belangrijk om deze tevreden te stellen (Olander & Landin, 2005). Voor de Week van de Lentekriebels is de overheid een belangrijke stakeholder die hiertoe behoort. Ook de verschillende doelgroepen horen hierbij. Zij zullen bij aanvang weinig interesse hebben. Het is dus de bedoeling dat via de campagne hun interesse opgewekt wordt. Ook de partners hebben veel macht aangezien zij ingezet werden voor een groot deel van de communicatie. Manage closely: deze stakeholders hebben veel macht en veel interesse. Het gaat hier meestal om de directie. Deze moet op regelmatige basis up-to-date gehouden worden (Olander & Landin, 2005). Monitor: deze stakeholders hebben weinig macht en weinig interesse. Bij deze stakeholders moet de organisatie de interesse proberen opwekken (Olander & Landin, 2005). Keep informed: deze stakeholders zijn zeer geïnteresseerd in de campagne en kunnen de organisatie goede ideeën bijbrengen. Bij deze stakeholders is het belangrijk om hen voldoende informatie te bezorgen (Olander & Landin, 2005). De media en de werknemers behoren tot deze groep.
4.4.6
Partnership
Een sociale marketingcampagne kan vaak zo complex zijn dat meerdere organisaties samenwerken om de campagne te realiseren. Voordat organisaties gaan samenwerken moet eerst gekeken worden of ze ongeveer dezelfde doelstellingen nastreven (Weinreich, 2006; Cauberghe, 2014). Sensoa werkt in eerste instantie samen met partnerorganisaties uit het Forum Jongeren, Relaties en Seksualiteit. Dit Forum is een overlegplatform voor alle instanties die werken rond seksualiteit en relaties (Gezondopschool, 2012). Deze partners zijn GO!, OVSG, VCLB, VOOP, FOPEM, VSK, Fara, CAW, Awel, Joetz, Jong & Van Zin, Ella, Çavaria, WelJongNietHetero, Sida SOS en Jongerengids.be. Zij vermeldden de campagne in hun nieuwsbrieven of postten het op hun Facebookpagina. Daarnaast werd de campagne vermeld in de nieuwsbrieven van Maks, Artsenkrant, Allesoverjeuds.be, lerarendirect, Expoo, GezondOpSchool.be en Zap-magazine (Sensoa, 7 februari 2014). Sensoa werkte samen met de Ei-Cel (jongeren), artsen en de Vlaamse Vereniging van Gynaecologen om het concept, meer bepaald de tekst en de opmaak, scherp te stellen. De affiches werden door Domus Medica via het tijdschrift Huisarts Nu naar een groot aantal huisartsen verstuurd. Ook de Vlaamse Vereniging van Gynaecologen hielp affiches te verspreiden. Daarnaast werd samengewerkt met SidaSOS voor de verspreiding van het beeld via de levensgrote kubussen in het stadsbeeld (Sensoa, 7 februari 2014).
24
De Week van de Lentekriebels kreeg steun van de Vlaamse Overheid en van de voormalig Vlaamse Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Jo Vandeurzen (Sensoa, 7 februari 2014).
4.4.7
Policy
Voor sommige sociale marketingcampagnes is een verandering in een beleid noodzakelijk. Daarom hebben deze campagnes vaak het doel om een bepaald beleid van de overheid te beïnvloeden (Weinreich, 2006; Cauberghe, 2014). Met de Week van de Lentekriebels wil Sensoa invloed uitoefenen op het beleid. Toch merken we dat de organisatie geen lobbyactiviteiten onderneemt tijdens de Week van de Lentekriebels. Uit de voorgaande edities blijkt echter dat de Week van de Lentekriebels toch tot actie aanzette zonder dat Sensoa hier iets specifiek voor deed. Zo is er naar aanleiding van de voorgaande campagne van Sensoa een reportage gemaakt in Koppen die aanklaagde hoe sommige scholen antichoise groepen in huis halen. Hierop kwam toen een reactie van de Minister van Onderwijs om daar iets tegen te doen (Verhetsel, persoonlijke communicatie, 16 oktober 2014). Maar dit soort effecten zijn niet rechtstreeks door Sensoa gestuurd, het zijn eerder ongestuurde neveneffecten van de campagne.
4.4.8
Purse Strings
Subsidies en donaties van organisaties of van de overheid zijn nodig om sociale marketingcampagnes te stimuleren (Weinreich, 2006; Cauberghe, 2014). Sensoa krijgt subsidies van Welzijn om de campagne te kunnen ontwikkelen. Ook wordt er samengewerkt met partners die kleinere sommen geld doneren in ruil voor een oplage affiches. Zo betaalden Domus Medica en de Vereniging van Gynecologen tijdens de Week van de Lentekriebels 2014 de druk van de affiches die zij zelf verspreidden (Verhetsel, persoonlijke communicatie, 17 november 2014).
25
4.5 Internationale vergelijking De Week van de Lentekriebels is geen Vlaams unicum. Een soortgelijke campagne wordt gevoerd in Nederland en Denemarken. In deze landen wordt de campagne op een gelijkaardige manier gevoerd. Desalniettemin bestaan er een aantal belangrijke verschillen waaruit wij in Vlaanderen heel wat kunnen leren. 4.5.1
Uge Sex in Denemarken
‘Uge Sex’ betekent letterlijk ‘seksweek’ in het Nederlands. Het is een nationale seksuele voorlichtingscampagne in Denemarken waarbij alles in het teken staat van de opvoeding van kinderen en jongeren omtrent welzijn, rechten, relaties, seksualiteit en gezondheid. Het vermogen van jongeren om goede keuzes te maken wat betreft deze thema’s staat centraal (Ugesex, n.d.). Net zoals bij de Week van de Lentekriebels wordt er elk jaar met een verschillend thema gewerkt. Zo worden er elk jaar nieuwe onderwijsmaterialen ontwikkeld om het gekozen thema zo goed mogelijk te kunnen brengen bij de leerlingen (Ernst, persoonlijke communicatie, 24 mei 2014). De communicatiemiddelen en kanalen waarlangs de promotie verspreid wordt, verschillen niet zoveel als diegene die Sensoa gebruikt. Ze verzenden e-mails naar scholen met informatie over de campagne. Deze e-mail versturen ze ongeveer vier keer over een tijd van zes tot zeven maanden. Daarnaast worden e-mails verzonden naar de leerkrachten en scholen die vorige jaren deelnamen aan de campagne. Als tweede communicatiekanaal wordt een algemene website opgericht die gedurende het hele jaar up-to-date gehouden wordt. De website is een troef voor deze campagne omdat ze het hele jaar door nieuwtjes bevat en een archief ter beschikking stelt. Scholen en leerkrachten kunnen zich inschrijven waardoor ze op de hoogte gehouden worden van alle nieuwigheden via een nieuwsbrief. Daarnaast adverteren zij ook in schoolmagazines en op schoolwebsites. Persberichten worden verstuurd met de hoop dat deze gepubliceerd worden. Als laatste ontwerpen zij een folder die opgestuurd wordt naar de leerkrachten, die deze dan doorgeven aan de ouders. Dit met de bedoeling om ouders op de hoogte te houden van de Uge Sex week. Daarnaast spoort de folder de ouders aan om met hun kinderen over seksuele thema’s te praten (Ernst, persoonlijke communicatie, 24 mei 2014). Voor de Uge Sex campagne blijkt ook mond-tot-mondreclame zeer effectief te zijn. Uit een onderzoek van Uge Sex blijkt dat 40% van de deelnemende leerkrachten de Uge Sex campagne aanbeveelt of doorstuurt naar collega’s (Ernst, persoonlijke communicatie, 24 mei 2014). Uge Sex is in Denemarken een succesvolle campagne. Elk jaar komen er meer en meer inschrijvingen bij waardoor de campagne blijft groeien. De organisatie zegt zelf dat ze het succes te danken hebben aan een aantal zaken. Eerst en vooral zeggen ze dat ze zeer flexibel te werk gaan. Zo is het voor de scholen niet verplicht om de week werkelijk in de zesde week 26
te organiseren als dit niet mogelijk is. Daarnaast zijn de materialen die de organisatie ter beschikking stelt voor leerkrachten van zeer goede kwaliteit, in die richting dat het zelfs voor leerkrachten die nog geen ervaring in deze materie hebben vrij gemakkelijk is om hierover les te geven. Een derde punt die tot succes leidt, is volgens de organisatie het feit dat deelnemen aan de Ugesex week gratis is. Scholen hebben weinig budget om zulke dingen te organiseren (Ernst, persoonlijke communicatie, 19 augustus 2014). Uit een evaluatieonderzoek van de Uge Sex campagne (2014) werd geconcludeerd dat deze campagne al sinds het eerste jaar een groot succes was. De campagne ging de eerste keer van start in 2008 en is steeds blijven groeien. Ze biedt een buitengewone en unieke ondersteuning voor scholen in Denemarken voor het geven van seksuele voorlichting. Het aantal deelnemende scholen en leerkrachten aan de Uge Seks campagne steeg enorm over de laatste zeven jaar. In 2008 waren 814 leerkrachten geregistreerd. In 2014 liep dit aantal op tot 5906 leerkrachten. Als we dit uitdrukken in het aantal leerlingen die deelnamen aan de campagne, kan er gesteld worden dat 39 020 leerlingen deelnamen in 2008 ten opzichte van 239 576 in 2014. Dit betekent dat meer dan 50% van de Deense scholen meewerken aan de Uge Seks campagne (Simovska, 2014). Wat Uge Sex verschillend maakt van de Week van de Lentekriebels is het feit dat leerkrachten en scholen zich op de website van Uge Sex moeten inschrijven om deel te kunnen nemen aan de campagne. Hierdoor ontstaat er een soort van competitie tussen alle scholen en leerkrachten die meewerken aan de campagne, wat bijdraagt tot het enorme succes van de campagne. Dit zorgt ervoor dat de mond-tot-mondreclame een positieve invloed uitoefent op de bekendheid ervan. Door deze inschrijvingen weten zij ook perfect hoeveel scholen deelnemen aan de campagne. De Week van de Lentekriebels heeft daarentegen geen enkel meetinstrument waaraan ze kunnen zien hoeveel scholen deelnamen aan de Week van de Lentekriebels. Hieruit kunnen we besluiten dat de Uge Seks campagne een grote meerwaarde is voor de seksuele voorlichting in Denemarken. Ook het feit dat ze over een aparte website beschikken, zorgt voor duidelijke communicatie. 4.5.2
Week van de Lentekriebels in Nederland
Ook in Nederland wordt er een soortgelijke campagne georganiseerd. Deze campagne heeft dezelfde naam als in Vlaanderen, maar ze werken niet samen, noch zijn ze volledig hetzelfde. De Week van de Lentekriebels is in Nederland een nationale projectweek dat enkel voor het basisonderwijs georganiseerd wordt (voor jongeren van vier tot twaalf jaar). In maart dit jaar werd de negende editie van de campagne gelanceerd (Week van de lentekriebels, n.d.). In Nederland wordt niet gewerkt rond een bepaald thema. Elk jaar gaat het om hetzelfde: jongeren relationele en seksuele vorming geven en hen aanleren om verantwoorde keuzes te maken (Week van de lentekriebels, n.d.). Er wordt samengewerkt met GGDen (gemeentelijke gezondheidsdiensten) die scholen aansporen om deel te nemen, de scholen helpen bij de organisatie van alle activiteiten, leerkrachten opleiden en de school aanmoedigen om zoveel mogelijk de ouders bij de 27
campagne te betrekken. Daarnaast staan de GGDen in voor alle publiciteit rond de Week van de Lentekriebels en de evaluatie ervan (Week van de lentekriebels, n.d.). Scholen moeten zich -net zoals in Denemarken- inschrijven om te kunnen deelnemen aan de campagne. Er wordt een lespakket en verschillende lesmaterialen ter beschikking gesteld voor de scholen om allerlei activiteiten te kunnen organiseren. De school informeert ouders door een ouderavond te organiseren en zo alle ouders bij de seksuele opvoeding te betrekken. De Week van de Lentekriebels beschikt over een eigen website die net zoals in Denemarken het hele jaar door up-to-date gehouden wordt (Week van de lentekriebels, n.d.). Over de rest van de communicatiemiddelen wordt weinig vrijgegeven. Uit de evaluatie van 2012 werd besloten dat de campagne zijn doel behaalde gezien het stijgende aantal scholen die deelnamen aan de Week van de Lentekriebels. GGDen zijn voor de Nederlandse campagne onmisbaar en bepalen onnoemelijk veel tijdens de hele campagne. Uit het onderzoek blijkt ook dat scholen de steun van deze GGDen hartelijk appreciëren. Uit de evaluatie bleek dat de Week van de Lentekriebels een gemiddelde score van 8 op 10 van alle scholen kreeg, wat uiteraard niet slecht is (Goenee, Reitzema & van der Vlugt, 2012). Nederland is de koploper op het vlak van relationele en seksuele vorming op school. Uit het onderzoek ‘seks onder je 25e’ blijkt dat 93% van de jongeren seksuele voorlichting krijgt op school. Internationaal blijkt Nederland het voorbeeld te zijn voor andere landen wat betreft de relationele en seksuele vorming binnen het onderwijs (Van de Bongardt, Mouthaan & Bos, 2009). Zoals we reeds stelden in de inleiding, is het voor Sensoa belangrijk om jongeren van alle religies te bereiken. In dit opzicht kan het interessant zijn om in toekomstig onderzoek na te gaan of de Week van de Lentekriebels in Nederland op een even effectieve manier allochtone jongeren dan autochtone jongeren bereikt. Ook hieruit kan de Vlaamse campagne veel leren. Het is duidelijk dat Sensoa interessante ideeën kan vergaren door na te gaan hoe andere Europese landen te werk gaan bij soortgelijke campagnes. Toch blijft het in de eerste plaats essentieel om de eigen campagne te evalueren.
28
4.6 Jongeren en anticonceptie Aangezien Sensoa tot op heden de Week van de Lentekriebels nog niet geëvalueerd heeft, werd dit de kern en het doel van deze masterproef. Voor het onderzoek dat met deze masterproef gevoerd is, werd een enquête opgesteld die uit vijf grote delen bestaat: kennis van anticonceptie, gedrag omtrent anticonceptie, de campagne, de informatiebronnen en als laatste de demografische gegevens. Hieronder bespreken we de belangrijkste bevindingen uit de literatuurstudie. 4.6.1
Kennis van anticonceptie
Er bestaan heel wat studies die peilen naar de kennis en het gebruik van anticonceptie. De meeste onderzoeken komen tot eenzelfde conclusie: de jongeren in Vlaanderen hebben onvoldoende kennis over anticonceptie (Verougstraete, 2008; Medinet, 2002; Sensoa, 2011). Zo blijkt uit een onderzoek van Sensoa (2011) dat er nog heel wat mispercepties zijn over het gebruik van anticonceptie, bv. 8% van de jongeren denkt nog steeds dat de pil beschermt tegen aids. Bijna alle jongeren kennen wel de pil en het condoom, terwijl de nieuwere middelen voor de meesten nog onbekend zijn. Maar niet enkel in Vlaanderen blijkt dit een probleem te zijn, ook Nederlands onderzoek geeft aan dat de Nederlandse jongeren te weinig kennis hebben over anticonceptie (Picavet, 2011). Ander onderzoek toont aan dat gender een bepalende factor is in de kennis over seksualiteit en anticonceptie. Meisjes zijn in het algemeen volwassener dan jongens, hierdoor gaan ze sneller en gemakkelijker communiceren over dit soort zaken (Van de Bongardt, Mouthaan & Bos, 2009). Dit zorgt ervoor dat meisjes meer kennis hebben van seksualiteit en anticonceptie dan hun mannelijke leeftijdsgenoten (de Graaf et al, 2005). Uit recent onderzoek van Rodriguez en Canteli (2009) blijkt wel dat kennis over anticonceptie en het gebruik ervan samenhangen op die manier dat wanneer de kennis hoog is, jongeren zich beter beschermen. Op vlak van kennis blijkt ook de opleiding belangrijk te zijn. Dit onderzoek wijst dat jongeren uit BSO minder kennis over anticonceptie hebben dan jongeren uit TSO of ASO. 4.6.2
Gedrag omtrent anticonceptie
Uit voorgaand onderzoek van La Ruelle (2010) is gebleken dat er significant meer meisjes zijn die seksueel actief zijn en de pil nemen dan meisjes die seksueel actief zijn en niet de pil nemen. Dit effect is te danken aan het feit dat meisjes voor hun eerste betrekking de dokter raadplegen. Uit hetzelfde onderzoek bleek ook dat jongeren niet vanzelf hun arts gaan raadplegen, maar dat de arts jonge patiënten zelf actief moeten aanspreken over anticonceptie. Toch is er weinig onderzoek die peilt naar het gedrag van jongeren omtrent anticonceptie (Sensoa, 2010). Laatste studie dateert van 2004, namelijk de Gezondheidsenquête, een studie in opdracht van de federale overheid. Algemeen genomen kunnen we uit deze enquête besluiten dat het anticonceptiegebruik van jongeren goed is. 84% van de jongeren die 29
seksueel actief zijn, gebruiken anticonceptie. Maar dit wil zeggen dat toch nog 16% van de jongeren helemaal geen anticonceptie gebruiken. De pil blijkt het meest populaire anticonceptiemiddel te zijn bij jonge Vlaamse meisjes (Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid, 2006). Uit dit onderzoek blijkt dat 40.4% van de jongeren bij hun laatste keer zowel de pil als condoom gebruikten, 33.2% gebruikte enkel de pil, 17.9% gebruikte enkel een condoom en 8.5% gebruikte helemaal niets. Ook dit kunnen we terug vergelijken met de Nederlandse jongeren die bij hun eerste keer seks of de pil of het condoom gebruiken, andere anticonceptie worden nog weinig gebruikt (de Graaf et al, 2005). Bij het gedrag van jongeren op het vlak van anticonceptie is uit de literatuurstudie naar voor gekomen dat jongeren uit etnische minderheidsgroepen gemiddeld sneller starten met seks, alhoewel dit afhankelijk is van land van afkomst. Zo blijkt dat jongeren met Turkse en Marokkaanse achtergrond, en dus hoofdzakelijk de islam als geloof hebben, later seks hebben dan andere jongeren. Daarbij bleek ook een samenhang te zijn tussen de leeftijd en het gebruik van anticonceptie, namelijk hoe ouder men is, hoe groter de kans dat jongeren anticonceptie gebruiken (Rodriguez & Canteli, 2009). 4.6.3
Campagne
Naar aanleiding van het aantal tienerzwangerschappen in Vlaanderen, vindt liberaal politicus Jean-Jacques De Gucht dat er nog meer preventie nodig is bij jongeren. Ze zijn volgens hem te slecht geïnformeerd over voorbehoedsmiddelen ondanks alle initiatieven van Sensoa. Daarom ijvert hij voor nog meer preventiecampagnes die jongeren kunnen sensibiliseren (Bbd, 2014). Maar hoe effectief zijn die sociale marketingcampagnes? Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat bij sociale marketingcampagnes die hun boodschap verspreiden via massamedia, de gemiddelde grootte van het effect 5% is. Als 50% van de doelgroep, bijvoorbeeld, al gezond at voor het zien van de campagne, dan verwachten ze dat 55% van de doelgroep gezond zal eten na de campagne (Snyder, 2007). Als dit aantal met 5% gestegen is, kunnen we concluderen dat de campagne effectief is. Sensoa heeft voor de Week van de Lentekriebels voornamelijk gebruik gemaakt van de massamedia door flyers en affiches te verspreiden. Een massamediacampagne kan vooral nuttig zijn wanneer het publiek nog weinig afweet van het onderwerp van de campagne. Het bewustzijn van het brede publiek zal hierdoor sneller verhoogd worden. Dit is een van de belangrijkste voordelen van het gebruik van massamedia in de sociale marketing. Toch kan er door alleen gebruik te maken van de massamedia geen gigantische gedragsverandering teweeg gebracht worden. Daarom is het goed om massamedia te combineren met een bredere set interventiestrategieën (Horsfall, Bromfield & McDonald, 2010). Hoewel massamedia een goede techniek is om een groot publiek te bereiken met een relatief lage kostprijs, blijken er ook wat nadelen aan te zijn. Zo kunnen massamediacampagnes naast hun doel schieten door een boodschap te verspreiden die niet duidelijk is voor iedereen of de boodschap die niet aan de verwachtingen van het publiek voldoet (Wakefield, Loken & Hornik, 2010). Daarnaast is het vandaag als adverteerder niet efficiënt om met een campagne 30
de reclameclutter te doorbreken en de aandacht van zijn doelgroep te bemachtigen (Simillion, 2009). We kunnen hier verwijzen naar promotie bij de acht P’s uit de marketingmix. Het is belangrijk om die zaken te communiceren waar de doelgroep nood aan heeft en ervoor te zorgen dat de doelgroep de boodschap begrijpt. Als men hier geen rekening mee houdt, zal de campagne weinig effect hebben (Coninckx, 2004). 4.6.4
Informatiebronnen
Een zorgvuldige selectie van de kanalen waarlangs een campagne verspreid wordt, is noodzakelijk om de gewenste doelgroep te kunnen bereiken (Bogaert, 2009). Vele sociale marketeers zijn het er over eens dat de meest succesvolle sociale marketingcampagnes deze zijn die verschillende communicatiekanalen gebruiken en integreren (Evans, 2008). Uit een onderzoek van Messerlian & Derevensky (2006) is gebleken dat televisie het meest doeltreffende media is om jongeren te bereiken. Hieruit bleek ook dat het verspreiden van affiches en flyers via scholen en dergelijke een effectieve methode is om jongeren te bereiken. Naast deze klassieke kanalen bleek ook een website zeer populair te zijn voor jongeren. Vrienden en internet zijn de twee belangrijkste informatiebronnen wat betreft seksuele voorlichting voor jongeren in Vlaanderen. Terwijl het internet veelal gebruikt wordt om specifieke zaken op te zoeken, kunnen ze bij vrienden terecht voor algemene seksgerelateerde zaken. De school leek onvoldoende seksuele voorlichting te geven aan jongeren, waardoor zij niet tevreden zijn over de beperkte informatie die ze via onderwijs over deze materie krijgen. Daarnaast blijkt ook dat veel tieners informatie te laat kreeg (SAFE II, 2012). Het is belangrijk dat de informatie aangeboden wordt op het moment dat jongeren het nodig hebben (Schamp et al., 2013). De informatiebronnen die jongeren gebruiken, zijn afhankelijk van hun leeftijd, hun geslacht en andere achtergrondkenmerken. Jongeren gebruiken meestal meerdere bronnen tegelijkertijd, waardoor ze een erg complex informatiezoekpatroon hebben. Ze checken verschillende bronnen en vergelijken alle vindbare informatie met elkaar en met hun voorkennis. Daarom is het belangrijk dat verschillende kanalen gebruikt worden bij de verspreiding van informatie. Ook blijkt dat tieners steeds vaker bij een expert gaan voor specifieke informatie, wat in dit geval een arts kan zijn als het om anticonceptie gaat (Schamp et al., 2013). Uit onderzoek van Schamp et al. (2013) is gebleken dat er een significant verschil is tussen meisjes en jongens bij de informatiegaring over seksualiteit. Meisjes gaan veel sneller vrienden en ouders raadplegen als jongens, hoewel ze bij beiden in de top vijf staan. Meisjes gaan dus sneller informatie zoeken dan jongens. Hoewel jongeren digitale informatie verkiezen boven de traditionele media, blijft papier een sterk medium. Vooral als het over de studierichting of de gezondheid gaat, zijn folders en 31
brochures nog steeds populair (Schamp et al., 2013). Folders blijken een effectief middel te zijn wanneer jongeren zelf actief op zoek zijn naar informatie over een bepaald onderwerp. Deze geven meestal de eerste, belangrijke informatie waar het publiek naar op zoek is (Jones, 2004). De traditionele media blijken dus zeker nog overeind te blijven in onze maatschappij (Schamp et al., 2013). 4.6.5
Demografische kenmerken
Bij het deel kennis over anticonceptie lazen we dat vooral het geslacht en de opleiding een invloed hebben op de kennis van jongeren. In het deel gedrag wordt er vooral gewezen op de etnische afkomst van jongeren die een invloed heeft op het gebruik van anticonceptie. Aangezien het voor Sensoa belangrijk is om te weten te komen of zij ook moslimjongeren bereiken met de campagne, zullen we ons in dit deel verder toespitsen op het geloof van deze jongeren en hun visie ten opzichte van anticonceptie. Uit voorgaand onderzoek van Laruelle (2010) blijkt dat moslimjongeren significant verschillen van jongeren met een andere geloofsbelijdenis op het vlak van kennis van en gedrag ten opzichte van anticonceptie. Moslimmeisjes zijn vaak minder goed geïnformeerd over anticonceptie, waardoor zowel hun kennis en gedrag op veel punten verschilt van meisjes met een ander geloof (Van Lee & Mouthaan, 2007; De Graaf et al., 2005; Van de Bongardt, Mouthaan & Bos, 2009). De islam schrijft voor dat seksueel contact voor het huwelijk verboden is. Als we kijken naar de praktijk dan zien we dat eerder moslimmeisjes dan moslimjongens zich aan deze regel houden. Dit kan als reden hebben dat een meisje haar maagdelijkheid van groot belang is voor de hele familie. Vanaf de puberteit wordt er alles aan gedaan om haar maagdelijkheid te beschermen (Van Lee & Mouthaan, 2007). Het feit dat moslimjongens meer seksueel contact hebben dan moslimmeisjes wordt ook bevestigd door De Graaf et al. (2005). Het seksueel gedrag van moslimjongens wijkt weinig af van dat van andere jongeren. Als we dan specifieker ingaan op het gedrag van moslimjongeren ten opzichte van anticonceptie, dan blijkt er ook een verschil te zijn tussen jongens en meisjes uit Nederlands onderzoek. Moslimmeisjes gebruiken minder vaak een condoom dan meisjes met een ander of geen geloof. Ook blijkt dat zij minder vaak de pil nemen. Het feit dat zij minder vaak een condoom gebruiken valt te verklaren door de maagdelijkheidsnorm. Moslimjongens zijn daarentegen eerder geneigd een condoom te gebruiken dan moslimmeisjes (Tanriverdi, 2008). Jongeren die opgroeien in een gezin waarvan beide ouders de islam als geloof hebben, krijgen meestal geen seksuele opvoeding van de ouders. Zowel de jongeren als hun ouders schamen zich om erover te praten, en dit ondanks er vanuit hun godsdienst geen verbodsregels opgelegd zijn om over dit soort zaken te praten. Ze vinden het niet respectvol om met hun ouders over seksualiteit te praten (Gettemans, 2007). Welke informatiebronnen zijn dan wel geschikt voor moslimjongeren? Zij blijken aan te geven dat vooral de school en televisie hun belangrijkste bron is (Van Lee & Mouthaan, 2007). Ook op deze manier verschillen moslimjongeren van andere jongeren aangezien de ouders niet in hun lijst van informatiebronnen staan (Tanriverdi, 2008).
32
5. Methodologie In dit hoofdstuk beschrijven we het onderzoeksopzet, de onderzoekstechniek, de populatie en de analyse die gebruikt werden om de Week van de Lentekriebels te evalueren.
5.1 Onderzoeksopzet Tijdens de literatuurstudie kwamen enkele bevindingen aan het licht die hier getest zullen worden. In dit onderzoek willen we bestuderen of jongeren de campagne opgemerkt hebben, er iets uit geleerd hebben en het gewenste gedrag stellen. Daarnaast willen we onderzoeken of de campagne hetzelfde effect had op jongeren met verschillende demografische factoren. Tevens willen we nagaan of de juiste kanalen gebruikt werden om deze jongeren te bereiken en of voldoende scholen gemotiveerd waren om deel te nemen aan de Week van de Lentekriebels. Aan de hand hiervan kunnen aanbevelingen opgesteld worden.
5.2 Online survey De campagne de Week van de Lentekriebels 2014 had als doel om zoveel mogelijk jongeren in Vlaanderen te sensibiliseren over de keuze van de juiste anticonceptie. Om die reden werd gekozen om een kwantitatief onderzoek te hanteren bij zoveel mogelijk jongeren in Vlaanderen. Er werd gebruik gemaakt van een online survey om na te gaan of jongeren de campagne opgemerkt hebben en er een gedragsverandering ontstaan is. We kozen voor een online survey omdat dit één van de meest toegankelijke methodes voor jongeren blijkt te zijn en tegelijkertijd een groot aantal jongeren kan bereiken. Daarnaast neemt de online survey weinig tijd in beslag (Evans & Mathur, 2006). De online survey werd opgesteld aan de hand van voorafgaande literatuurstudie. Deze werd opgesplitst in verschillende luiken. Het eerste luik betreft de kennis van jongeren over anticonceptie. Het tweede luik betreft hun gedrag ten opzichte van anticonceptie. Het volgende luik bevroeg alles in verband met de campagne. Vervolgens werd rekening gehouden met de kanalen. Als laatste luik werden de socio-demografische kenmerken van de respondenten bevraagd. De vragenlijst bestond zowel uit open vragen, gesloten vragen als uit meerkeuzevragen en schaalvragen zodat de respondenten zo uitgebreid mogelijk een antwoord konden formuleren op de vraag. Er werd duidelijk vermeld dat deelname aan de online survey anoniem is. Daarbij werd ook vermeld dat er geen juiste of foute antwoorden zijn, maar dat ze enkel datgene moeten invullen wat voor hen van toepassing is. Gezien de gevoeligheid van dit onderwerp, is het risico op sociaal wenselijke antwoorden niet uitgesloten. Bijkomende diepte-interviews zijn daarom zeker een aanrader bij followuponderzoek.
33
5.3 Populatie De populatie wordt bepaald aan de hand van de onderzoeksvraag. Rekening houdend hiermee kunnen we onmiddellijk zien wat onze populatie voor dit onderzoek is. We willen te weten komen of de campagne aanslaat bij alle Vlaamse jongeren met een leeftijd van 13 tot en met 15 jaar. Hoewel de doelgroep van de campagne jongeren betreft tussen de 10 en 18 jaar, raadde Sensoa af om dit onderzoek te richten op al deze jongeren. Daarom werd samen met Sensoa afgesproken om dit onderzoek te beperken tot jongeren van 13 tot en met 15 jaar aangezien deze leeftijdscategorie het meest interessant is voor deze campagne. Op deze manier kunnen we specifieker werken en concretere uitspraken doen. De vragenlijst werd ingevuld door 345 respondenten, maar uiteraard heeft niet iedereen de survey correct of volledig ingevuld. Na het elimineren van de verkeerd ingevulde of onvolledige enquêtes, konden we besluiten dat de survey door 247 respondenten ingevuld werd. Deze respondenten verzamelen deden we op twee manieren. Eerst en vooral stuurden we de enquête naar zoveel mogelijk jongeren uit onze omgeving. Ze werd verspreid via internet, vooral op sociale media en op fora. Daarnaast werd een tweede techniek toegepast om nog meer jongeren te bereiken. We maakten gebruik van de gemakkelijkheidssteekproef en gingen in drie steden willekeurig jongeren aanspreken. Aangezien we een totaalbeeld voor Vlaanderen proberen te verkrijgen, spraken we jongeren aan in Antwerpen, Halle en Kortrijk.
5.4 Pretest Zoals De Leeuw (2010) stelt is een pretest noodzakelijk om te onderzoeken of de kwaliteit van de vragenlijst voldoende is. Een pretest was voor deze vragenlijst belangrijk om in de leefwereld van de doelgroep te kunnen binnendringen. De woordenschat van jongeren tussen 13 en 15 jaar is nog niet zo uitgebreid als die van ons. Bovendien is het mogelijk dat zij zaken anders (of zelfs verkeerdelijk) gaan interpreteren. Samen met hen werden de vragen overlopen. Zij konden opmerkingen en suggesties geven. Onze pretest was effectief op inhoudelijk vlak. Bepaalde woorden leken onduidelijk te zijn voor de doelgroep. Deze werden gecorrigeerd in de oorspronkelijke survey.
5.5 Analyse Om de antwoorden van de online survey te analyseren, werd gebruik gemaakt van het statistische programma Drobots. Door gebruik te maken van een kwantitatieve methode hebben we heel wat variabelen kunnen analyseren. De enquête bestaat uit vijf luiken zoals hierboven al vermeld werd. We beginnen met het eerste luik, namelijk, de kennis over anticonceptie. We peilden naar de kennis over anticonceptie bij jongeren door eerst en vooral de spontane en de geholpen bekendheid van anticonceptie na te gaan. Daarnaast gebruiken we een aantal stellingen die de kennis van jongeren over anticonceptie in kaart brengen. Hiervoor werden somschalen aangemaakt die steeds op een 5-puntenschaal gemeten werden. Vervolgens werd via een meerkeuzevraag gepeild met wie het volgens jongeren goed is om over anticonceptie te praten alvorens men seks heeft. 34
Het tweede luik betreft het gedrag van jongeren omtrent anticonceptie. Hier werd gemeten hoeveel jongeren al seks gehad hebben en welke anticonceptie zij gebruikten in de laatste vier maanden. De enquête werd namelijk vier maanden nadat de campagne plaatsvond, afgenomen. Verder wordt nagegaan of jongeren zich al dan niet informeren over anticonceptie. Hier wordt opnieuw gebruik gemaakt van somschalen die op een 5puntenschaal gemeten worden om het gedrag van jongeren te analyseren. Vervolgens onderzoeken we welke informatiebronnen jongeren gebruiken om informatie over anticonceptie op te zoeken. Dit doen we aan de hand van een meerkeuzevraag waarin we jongeren vragen waar of aan wie ze informatie gaan zoeken/vragen zijn. Alsook achteraan de enquête worden somschalen gebruikt om de communicatie tussen jongeren en hun ouders wat betreft anticonceptie te schetsen. Het volgende luik betreft de evaluatie van de campagne. Hier wordt de spontane en geholpen bekendheid van de Week van de Lentekriebels onderzocht. Aan de hand van somschalen werden de jongeren bevraagd naar hun attitude ten opzichte van de campagne. Verder bestond dit luik uit verschillende delen: affiche, folder, de website allesoverseks.be, de levensgrote kubussen en het interactief materiaal ‘tussen de lakens’. Bij elk van deze onderdelen gaan we na of jongeren het communicatiemiddel gezien hebben en via een meerkeuzevraag onderzoeken we via welk kanaal ze een middel opgemerkt hebben. Daarnaast wordt er gebruik gemaakt van somschalen om hun attitude ten opzichte van de communicatiemiddelen te meten. Eindigen doen we met de socio-demografische variabelen. Bij de analyse van de survey zullen we ons vooral focussen op het geslacht, de studierichting en het geloof van de jongeren.
35
6. Resultaten De bedoeling van deze analyse is om Sensoa een beeld te geven over de effectiviteit van de sociale marketingcampagne de Week van de Lentekriebels 2014. De resultaten worden daarom onderverdeeld in de luiken die zowel in de enquête als in de literatuurstudie gebruikt worden. Eerst analyseren we de kennis over anticonceptie, vervolgens het gedrag ten opzichte van anticonceptie, de informatiebronnen en als laatste de campagne. Of er verbanden zijn met de socio-demografische gegevens, wordt in elk luik apart getoetst. Alle outputs uit Drobots die gebruikt werden tijdens de analyse, kunnen in de bijlagen geraadpleegd worden.
6.1 Kennis anticonceptie 6.1.1
Spontane bekendheid anticonceptie
Grafiek 1 - Welke soorten anticonceptie ken jij? Noem er zoveel mogelijk op die je kent
Wanneer we de jongeren vroegen welke soorten anticonceptie zij kennen, zonder enige antwoordmogelijkheden op te sommen, bleken de pil (202), het mannencondoom (197), het spiraal (141), de vrouwencondoom (64) en de anticonceptiepleister (43) de meest gekende anticonceptiemiddelen te zijn. Als we dit even omzetten in percentage, dan zien we dat 81.78% de pil spontaan opnoemt. 79.76% kent het mannencondoom, 57.09% kent het spiraaltje, 25.91% kent de vrouwencondoom en 17.4% kent de anticonceptiepleister. De andere soorten anticonceptie, zoals een implantaat, de prikpil, natuurlijke anticonceptie, het koperspiraal, de minipil en de vaginale ring werden spontaan amper opgenoemd.
36
6.1.2
Geholpen bekendheid anticonceptie
Grafiek 2 - Welke soorten anticonceptie ken jij?
De antwoorden bij de vraag naar kennis van anticonceptiemiddelen met geholpen bekendheid confirmeren de hierboven genoemde observaties. De pil (93.12%) en het condoom (90.28%) zijn de meest gekende middelen. We merken echter wel een kleine verschuiving op in de top vijf als we de geholpen bekendheid vergelijken met de spontane bekendheid. Het vrouwencondoom (69.64%), het spiraal (64.37%) en de vaginale ring (55.47%) blijken na het mannencondoom en de pil de meest gekende te zijn. De andere anticonceptiemiddelen blijken niet echt gekend te zijn bij jongeren. Zo kent slechts 38.46% de prikpil, 37.25% kent de anticonceptiepleister, 35.72% kent de natuurlijke anticonceptie, 31.98% kent het koperspiraal, 21.46% van de respondenten het implantaat en amper 15.38% kent de minipil. Er zijn nog heel wat jongeren die de nieuwe anticonceptiemiddelen niet kennen. Hieruit kunnen we besluiten dat vooral de pil en het mannencondoom de bekendste anticonceptiemiddelen zijn, de nieuwere anticonceptiemiddelen zijn daarentegen minder gekend door jongeren. Als we verifiëren hoeveel jongeren "geen" geantwoord hebben op deze vragen, dan kunnen we concluderen dat er bij de spontane bekendheid 12.15% van alle respondenten ‘geen’ antwoorden. Dit ten opzichte van 3.24% van de respondenten die ‘geen’ antwoorden bij de geholpen bekendheid. Dit aantal is niet te verwaarlozen. We kunnen hieruit afleiden dat 12.15% van de jongeren in principe niet weet wat ‘anticonceptie’ betekent. Dit hebben we ook kunnen opmaken wanneer we de survey gingen afnemen bij respondenten in verschillende steden. Er werd ons zeer vaak de vraag gesteld wat anticonceptie precies betekent. We kunnen concluderen dat de percentages stijgen wanneer we de respondenten de antwoordmogelijkheden geven. We zien een lichte stijging bij de gekende anticonceptie zoals de pil en het condoom. Ook bij het spiraaltje is er slechts een stijging van ongeveer 7%. Het is opmerkelijk dat we vooral een stijging zien in de percentages van de nieuwere anticonceptiemiddelen. Bij het vrouwencondoom stijgt de bekendheid van 25.91% bij de 37
spontane bekendheid naar 69.64% bij de geholpen bekendheid. Ook bij de vaginale ring zien we een stijging, namelijk, van 3.24% van de spontane bekendheid naar 55.47% naar de geholpen bekendheid. 6.1.3
Stellingen over kennis van anticonceptie
Tabel 1 - kennis over anticonceptie
Bovenstaande stellingen werden gebruikt om verder de kennis van jongeren over anticonceptie te meten. We zien hier het gemiddelde van de antwoorden op een score van tien. Uit deze gemiddelden kunnen we besluiten dat de kennis niet slechts is. De percentages van deze stellingen kunnen geraadpleegd worden in de bijlagen. Zo is 74.49% van de respondenten er mee eens dat je best altijd een condoom én de pil gebruikt als je seks hebt. 80.16% zegt dat het goed is om een condoom te gebruiken telkens wanneer je seks hebt. 81.37% van de respondenten weet dat een condoom een effectieve methode is om ziektes te voorkomen. Toch moeten we sceptisch zijn bij het interpreteren van deze resultaten. Zo denkt nog steeds 16.19% van de respondenten dat ‘vroegtijdig terugtrekken’ een betrouwbaar voorbehoedsmiddel is. 66.39% van de respondenten zegt dat het goed is om de pil te nemen voor je de eerste keer seks hebt. Ook dit cijfer is niet bijzonder goed. 15.38% van respondenten weet niet dat een condoom een effectieve methode is om zwangerschap te voorkomen. 11.33% is het er mee eens tot helemaal mee eens dat de pil een effectieve methode is om ziektes te voorkomen. We kunnen hieruit concluderen dat jongeren denken dat de condoom vooral een effectief middel is voor het bestrijden van ziektes, maar minder effectief is voor het voorkomen van een zwangerschap. Nog teveel jongeren denken dat vroegtijdig terugtrekken een betrouwbaar middel is. De meeste jongeren weten dat de pil minder effectief is om ziektes te bestrijden en wel effectief is voor het vermijden van een zwangerschap. Toch blijkt uit de resultaten dat nog te weinig jongeren weten dat het goed is om de pil te pakken voor je de eerste keer seks hebt.
38
6.1.4
Kennis over anticonceptie en geslacht
Tabel 2 – kennis over de pil en geslacht
Als we de kennis over anticonceptie analyseren op basis van het geslacht dan merken we bij de spontane bekendheid enkele significante verbanden op. Eerst en vooral is er een significante oververtegenwoordiging van jongens die de pil niet spontaan kennen en een significante ondervertegenwoordiging van meisjes die de pil niet kennen. Ook op basis van het kennen van de prikpil verschillen jongens en meisjes significant van elkaar, op die manier dat er een ondervertegenwoordiging is van jongens die de prikpil kennen. Verder zijn er enkele tendensen tot significantie op te merken bij het spiraal, de anticonceptiepleister, het vrouwencondoom, de vaginale ring, het koperspiraal. Bij deze is er telkens een tendens tot significante ondervertegenwoordiging van mannen die het anticonceptiemiddel kennen. Ten slotte is er een significante oververtegenwoordiging van mannen die geen enkel anticonceptiemiddel kennen. Als we de geholpen bekendheid van anticonceptie analyseren op basis van geslacht, dan zien we net zoals bij de spontane bekendheid enkele significante verschillen tussen meisjes en jongens. Er is een significant verschil bij het vrouwencondoom, de minipil en het hormonaal spiraal. We kunnen hier spreken van een significante oververtegenwoordiging van jongens die het spiraal en het vrouwencondoom niet kennen. Daarnaast is er een significante ondervertegenwoordiging van mannen die de minipil kennen. Verder zijn er nog enkele tendensen tot significantie op te merken bij de pil, het implantaat, de anticonceptiepleister, de prikpil, het koperspiraal en de vaginale ring.
39
Tabel 3 - kennis over anticonceptie en geslacht
We kunnen ons vervolgens ook afvragen of gender een invloed heeft op het beantwoorden van de stellingen over de kennis van anticonceptie. We ontdekken dat dit voor enkele stellingen het geval is. Zowel bij stelling 4, 8 en 9 scoren mannen significant hoger dan het gemiddelde. Dit wil zeggen dat mannen er vaker mee eens zijn dan vrouwen dat vroegtijdig terugtrekken betrouwbaar is. Ook zijn er meer mannen die denken dat de pil een effectieve methode is om ziektes te voorkomen en dat anticonceptie een vrouwenaangelegenheid is. 6.1.5
Kennis over anticonceptie en geloof
Uit de kruistabellen kunnen we afleiden dat er op het vlak van geloof en de geholpen bekendheid van de nieuwere anticonceptiemiddelen (alle anticonceptiemiddelen, behalve het mannencondoom en de pil) significant verschillen zijn op het p.05 niveau. Er is een ondervertegenwoordiging van moslimjongeren die het spiraal, de implantaat, de natuurlijke anticonceptie, het koperspiraal, het vrouwencondoom en de anticonceptiepleister kennen. Daarnaast is er een tendens tot significante ondervertegenwoordiging van moslimjongeren die de vaginale ring, de minipil en de prikpil kennen. Ook wat betreft de pil is er een significante tendens tot oververtegenwoordiging van moslimjongeren die de pil niet kennen. Wat betreft het mannencondoom zijn er geen opvallende verschillen te zien bij moslimjongeren.
40
Tabel 4 - kennis over anticonceptie en geloof
Op basis van group comparison vergelijken we de kennis van anticonceptie, gemeten op basis van de stellingen, met het geloof van de respondenten. Uit bovenstaande tabel kunnen we afleiden dat er significant minder moslimjongeren zijn dan jongeren met een ander geloof die het eens zijn met de stelling ‘Als je seks hebt, gebruik je best altijd een condoom én de pil’. Voor de andere stellingen werden geen significante verschillen gevonden. 6.1.6
Kennis over anticonceptie en studierichting
Wat de spontane bekendheid betreft zijn er enkele significante verschillen tussen jongeren uit verschillende studierichtingen. Er is een significante oververtegenwoordiging van jongeren uit BSO die de pil niet kennen en van jongeren uit BSO en KSO die geen enkel anticonceptiemiddel kennen. Verder zijn er nog enkele tendensen tot significantie bij de anticonceptiepleister, het vrouwencondoom en het spiraal, er zijn namelijk tendensen tot significante oververtegenwoordiging van jongeren uit ASO die het anticonceptiemiddel kennen. Daarnaast zijn er ook tendensen tot significantie bij de spiraal, het implantaat, de prikpil, het vrouwencondoom en de anticonceptiepleister. Bij deze is er een ondervertegenwoordiging van jongeren uit BSO die de middelen niet kennen. Als we de geholpen bekendheid analyseren, merken we ook significante verschillen en tendensen tot significantie op. Er is een significante oververtegenwoordiging van jongeren uit KSO en BuSo die die pil niet kennen, van jongeren uit BSO die het vrouwencondoom niet kennen, van jongeren uit KSO die de mannencondoom niet kennen en van jongeren uit ASO die de natuurlijke conceptie wel kennen.
41
Tabel 5 - kennis over anticonceptie en studierichting
Uit bovenstaande tabel kunnen we concluderen dat er een significant verschil is tussen jongeren uit ASO, TSO en BSO op het vlak van kennis over anticonceptie. Opmerkelijk is dat jongeren uit ASO bij vier stellingen significant beter scoren dan het gemiddelde. Leerlingen uit TSO zijn er vaker mee eens dat vroegtijdig terugtrekken een betrouwbaar voorbehoedsmiddel is. Opvallend is ook dat er slechts één significant cijfer is bij jongeren uit BSO, namelijk, dat jongeren uit BSO slechter scoren dan het gemiddelde bij de stelling die zegt dat anticonceptie een vrouwenaangelegenheid is. 6.1.7
Met wie is het goed om te praten over anticonceptie voor je seks hebt?
Grafiek 3 - kennis 'praten met de seksuele partner'
Grafiek 4 - kennis 'praten met de huisarts'
Wanneer we de respondenten vroegen met wie het goed is om te praten over anticonceptie voor je seks hebt, werd de seksuele partner het meest geantwoord. Toch blijkt dat nog steeds 22.27% van de respondenten niet weet dat het goed is om met de partner te praten over anticonceptie. Daarnaast antwoordt slechts 36.03% dat het goed is om met de huisarts over anticonceptie te praten. Dit cijfer is zeker niet verwaarloosbaar. We bekijken deze resultaten
42
grondiger in het volgende deel. Aan de hand van kruistabellen analyseren we of de kennis hierover verschilt afhankelijk van het geslacht, het geloof en de studierichting van jongeren.
Tabel 6 - kennis 'praten met seksuele partner' en geslacht
In bovenstaande kruistabel zien we dat er een significante oververtegenwoordiging is van mannen die niet weten dat het goed is om met de seksuele partner te praten over anticonceptie voor je seks hebt. We kunnen ook zien dat er een tendens tot significante ondervertegenwoordiging is voor vrouwen die het niet goed vinden om met je seksuele partner te praten over anticonceptie alvorens je seks hebt.
Tabel 7 - kennis 'praten met huisarts' en geslacht
In bovenstaande tabel kunnen we zien dat er een significant verschil is op het p.05 niveau. Er is een significante ondervertegenwoordiging van mannen die denken dat het goed is om te praten met je huisarts over anticonceptie voor je seks hebt. Er is ook een tendens tot significante oververtegenwoordiging voor vrouwen die weten dat het goed is om met je huisarts te praten over anticonceptie voor je seks hebt. We kunnen dus besluiten dat er een verschil is in kennis over anticonceptie wat betreffende het gender van de respondenten.
43
Tabel 8 - - kennis 'praten met huisarts' en geloof
Ook op het vlak van geloof zien we dat er een tendens tot significante ondervertegenwoordiging is van moslimjongeren die weten dat het goed is om met de huisarts te praten over anticonceptie voor je seks hebt. Verder zijn hier geen merkwaardige significante verschillen op te merken.
Tabel 9 - kennis 'praten met seksuele partner' en geloof
Wat betreft het praten met de seksuele partner over anticonceptie, stellen we vast dat er wel een significant verschil is op het p.05 niveau. Er is een significante oververtegenwoordiging van moslimjongeren die niet weten dat het goed is om met de seksuele partner over anticonceptie te praten. Daarnaast is er een tendens tot ondervertegenwoordiging van christenen die niet weten dat het goed is om te praten met de seksuele partner. Het is dus opvallend dat moslimjongeren hier ondervertegenwoordigd zijn. Dit kan natuurlijk wel te verklaren zijn door hun visie ten opzichte van seksualiteit. Uit de literatuurstudie is namelijk gebleken dat zij minder open communiceren over dit onderwerp. 44
Tabel 10 - kennis 'praten met huisarts' en studierichting
Bovenstaande tabel vergelijkt de jongeren uit verschillende studierichtingen met de kennis omtrent praten over anticonceptie. We zien dat er een tendens tot significantie is. Er is een tendens tot significante ondervertegenwoordiging van jongeren uit BSO die weten dat het goed is met de huisarts te praten over anticonceptie voor je seks hebt.
Tabel 11 - kennis 'praten met seksuele partner' en studierichting
Deze kruistabel toont aan dat er een tendens tot significante oververtegenwoordiging is van jongeren uit BSO die niet weten dat het goed is om te praten met de seksuele partner over anticonceptie. Verder is er een significant verschil op het p.05 niveau van jongeren uit buso die dit niet weten.
45
6.2 Gedrag omtrent anticonceptie 6.2.1
Gebruik van anticonceptie binnen de laatste vier maanden
Grafiek 5 - gebruik van anticonceptie laatste vier maanden
Wanneer we het gedrag van jongeren omtrent de anticonceptie willen analyseren voor de campagne, kijken we naar de jongeren die de laatste vier maanden seks gehad hebben. 49 van de 247 respondenten hebben de laatste vier maanden seks gehad. Daarvan maakte 72.34% gebruik van de pil, 53.06% maakte gebruik van het condoom, 20.40% gebruikte de laatste vier maanden geen anticonceptie en 14.28% gebruikte ‘terugtrekken’ als voorbehoedsmiddel. Het spiraal, de prikpil, de vaginale ring en het vrouwencondoom werden allemaal slechts door één respondent gebruikt.
Grafiek 6 - 'als ik een vaste relatie heb, dan zou ik geen condoom gebruiken'
In totaal antwoorden 65.3% van de respondenten die de laatste vier maanden seks gehad hebben dat ze geen condoom zouden gebruiken wanneer ze een vaste relatie hebben. Amper 18.37% zou dit wel doen. We analyseren later in dit deel of het zien van de campagne hier een invloed op heeft.
46
Grafiek 7 - 'wanneer mijn partner geen condoom zou willen gebruiken, dan vrijen we zonder condoom'
32.66% van de respondenten die de laatste vier maanden seks gehad hebben, zouden zonder condoom vrijen als de partner geen condoom wil gebruiken. Slechts 30.61% van de respondenten is het er niet mee eens dat ze geen condoom zouden gebruiken als de partner dit niet wilt. We kunnen concluderen dat dit een relatief laag cijfer is.
Grafiek 8 – ‘vooraleer ik in de laatste 4 maanden seks heb gehad, praatte ik met mijn partner over seksualiteit en anticonceptie'
28.57% van de respondenten die de laatste vier maanden seks gehad hebben, gaf aan dat ze in de laatste vier maanden met de partner gepraat hebben over anticonceptie alvorens ze seks hadden.
47
Grafiek 9 - 'ik heb de laatste vier maanden seks gehad zonder condoom'
Toch zegt 48.98% van de respondenten altijd, meestal of vaak seks te hebben gehad zonder condoom. Amper 30,61% beweert geen seks te hebben gehad zonder condoom in de laatste vier maanden. We kunnen concluderen dat dit toch een laag cijfer is.
Grafiek 10 - 'ik heb de laatste 4 maanden seks gehad zonder de pil (of gelijkaardige anticonceptie)'
67.35% van de respondenten beweert nooit seks te hebben gehad zonder de pil in de laatste vier maanden. 12.24% van de jongeren heeft in de laatste vier maanden altijd seks gehad zonder de pil. Hoewel het gebruik van de pil beter is dan het gebruik van het mannencondoom is het aantal jongeren die onveilige seks hebben nog redelijk groot.
48
Grafiek 11 - 'ik heb de laatste 4 maanden seks gehad zonder condoom én de pil (of gelijkaardige anticonceptie)
Bovenstaande grafiek analyseert het gebruik van de pil en het mannencondoom samen. Hieruit kunnen we besluiten dat een behoorlijk aantal jongeren zowel de pil als het mannencondoom gebruiken. 69.39% van de jongeren hebben de laatste vier maanden geen seks gehad zonder de combinatie van beide anticonceptiemiddelen. 6.2.1
Gebruik van anticonceptie en geslacht
Als we het gebruik van anticonceptie in die laatste vier maanden nagaan, merken we op dat er geen significante verschillen zijn op het vlak van het sekse.
Grafiek 12 - gebruik van de pil door meisjes in de laatste vier maanden
Meisjes die al seks gehad hebben zouden volgens de literatuurstudie meer de pil wel gebruiken dan niet de pil gebruiken. We zien uit bovenstaande grafiek dat de bevindingen uit onze enquête hier mee overeenstemmen. Van alle meisjes die de laatste vier maanden seks gehad hebben, gebruikte 71.43% de pil.
49
6.2.2
Gebruik van anticonceptie en geloof
Uit de kruistabellen zijn weinig significante verschillen te zien op vlak van het geloof en het gebruik van anticonceptie in de laatste vier maanden. Enkel bij het gebruik van de ‘terugtrekken’ als anticonceptie is er een tendens tot significante ondervertegenwoordiging van moslimjongeren die dit gebruiken. Daarnaast is er een tendens tot significante ondervertegenwoordiging van moslimjongeren die het spiraal gebruiken en van moslimjongeren die het vrouwencondoom gebruiken. Verder zijn er voor moslimjongeren geen significante verschillen op te merken.
Tabel 12 - 'Heb jij al seks gehad?' en geloof
In de literatuurstudie kwam naar voor dat moslimjongeren later seks hebben dan andere jongeren. Uit onze analyse blijkt er een tendens tot significante ondervertegenwoordiging te zijn van christenen die wel al seks gehad hebben en een tendens tot significante oververtegenwoordiging van jongeren die geen geloof hebben en wel al seks gehad hebben. Maar over moslimjongeren zijn er geen significante verschillen te besluiten.
50
Tabel 13 - Gebruik van de pil en geloof
Tabel 14 - Gebruik van het mannencondoom en geloof
Als we enkel kijken naar de meisjes die die laatste vier maanden al seks gehad hebben, ontdekken we dat geen significant verschil is tussen meisjes met een verschillend geloof op vlak van het gebruik van de pil. Dit gaat natuurlijk in tegen onze vaststellingen in de literatuurstudie. Uit onze literatuurstudie bleek ook dat moslimmeisjes minder vaak een condoom gebruiken dan meisjes met een ander geloof. Ook dit wordt niet geconfirmeerd in ons onderzoek. Er zijn geen significante verschillen op het p.05 niveau. Er is geen signifant verschil in condoomgebruik tussen moslimmeisjes en meisjes met een ander geloof.
51
Tabel 15 - 'Heb jij al seks gehad?' en geslacht
Uit de literatuurstudie bleek dat moslimmeisjes minder snel seks hebben dan moslimjongens. Bovenstaande tabel bevat enkel gegevens van moslimjongeren. We merken op dat er een tendens tot significante ondervertegenwoordiging is van moslimmeisjes die al seks gehad hebben. Diepgaander onderzoek kan hier interessant zijn om verder na te gaan of er significante verschillen zijn tussen moslimjongeren die al dan niet goed geintegreerd zijn binnen onze samenleving. 6.2.3
Gebruik van anticonceptie en studierichting
Op basis van kruistabellen kijken we naar het verband tussen de studierichting van de respondenten en het gebruik van anticonceptie in de laatste vier maanden. Hieruit kunnen we besluiten dat er slechts één significant verschil is bij het gebruik van ‘terugtrekken’ als anticonceptiemiddel bij jongeren uit KSO. Daarnaast is er een tendens tot significante ondervertegenwoordiging van jongeren uit ASO die geen gebruik maken van de pil. Vervolgens is er ook een tendens tot significante oververtegenwoordiging van jongeren uit BuSo die in de laatste vier maanden geen gebruik maakten van anticonceptie.
52
6.3 Informatiebronnen 6.3.1
Populairste informatiebronnen
Grafiek 13 - meest populaire informatiebronnen
150 respondenten hadden zich reeds geïnformeerd over anticonceptie. Dit komt neer op 60.73% van alle respondenten. Van deze 150 respondenten geven 53 jongeren aan dat ze raad gevraagd hebben over anticonceptie aan hun mama (35.33%). Evenveel respondenten halen informatie via zoekmachines zoals Google. De derde meest geraadpleegde informatiebron zijn vrienden (30%), gevolgd door de huisarts (24%) en de school (21.33%). 6.3.2
Huisarts als informatiebron
Tabel 16 - huisarts als infomatiebron en geslacht
De campagne van Sensoa had tot doel jongeren aan te sporen om met hun huisarts te praten over anticonceptie. Uit de literatuurstudie blijkt dat meisjes meer kennis hebben over anticonceptie omdat zij vaker raad vragen aan hun huisarts. Bovenstaande kruistabel bevestigt deze bevinding. Er is een significante ondervertegenwoordiging van mannen die raad vragen over anticonceptie bij de huisarts.
53
6.3.3
Informatiebronnen en geslacht
Grafiek 14 - Jongens en 'ik heb me geïnformeerd over anticonceptie'
Grafiek 15 - Meisjes en 'ik heb me geïnformeerd over anticonceptie'
Uit ons onderzoek blijkt dat er minder jongens (52.69%) zijn die zich al geïnformeerd hebben over anticonceptie dan meisjes (65.58%). In de literatuurstudie kwam reeds naar voor dat meisjes sneller informatie zoeken dan hun mannelijke leeftijdgenoten.
Grafiek 16 - informatiebronnen van jongens
Grafiek 17 - informatiebronnen van meisjes
Uit de analyse blijkt dan gender bepalend is voor de informatiebronnen. Hierboven zien we de vijf meest gebruikte informatiebronnen die jongeren gebruikten bij het zoeken naar informatie over anticonceptie. Zoekmachines, vrienden en school staan zowel in de top vijf bij jongens als meisjes. Meisjes verschillen het meest van jongens doordat zij de meeste informatie halen bij hun mama of bij de huisarts. Jongens daarentegen doen minder beroep op hun moeder, en nog veel minder op hun huisarts (slechts 3.22%). Opvallend is ook dat jongens sneller informatie bij hun partner of lief halen dan meisjes.
54
6.3.4
Informatiebronnen van moslimjongeren
Grafiek 18 - moslimjongeren die zich geïnformeerd hebben over anticonceptie
Van alle moslimjongeren heeft 44.83% zich al geïnformeerd over anticonceptie. We gaan voor deze groep na welke informatiebronnen zij het meeste raadplegen.
Grafiek 19 - informatiebronnen van moslimjongeren
In bovenstaande grafiek zien we de top vijf van informatiebronnen die moslimjongeren gebruiken om informatie over anticonceptie te zoeken. Van alle moslimjongeren die zich al geïnformeerd hebben over anticonceptie, is 57.69% informatie gaan zoeken op zoekmachines zoals Google. De tweede meest populaire informatiebron voor moslimjongeren is de school, 42.3% zocht hier naar informatie. 30.77% zocht informatie over anticonceptie bij vrienden, 19.23% zocht informatie bij hun mama en 15.38% zocht informatie op televisie. Merkwaardig is hier dat ‘mama’ in de top vijf van informatiebronnen voor moslimjongeren staat. Uit de kruistabel die het geloof van jongeren met ‘mama’ als informatiebron vergelijkt, besluiten we dat er geen significante verschillen optreden op het p.05 niveau. Toch zien we een tendens tot significante ondervertegenwoordiging van moslimjongeren die raad vragen aan hun mama. Als we deze grafiek verder vergelijken met de grafiek van de informatiebronnen van 55
jongeren in het algemeen, dan merken we dat de huisarts geen populaire informatie bron is voor moslimjongeren. Ook hier blijkt er een significante tendens tot ondervertegenwoordiging te zijn van moslimjongeren die hun huisarts raadplegen voor informatie over anticonceptie. In tegenstelling tot de top vijf van informatiebronnen van jongeren in het algemeen, staat de televisie wel in de top vijf bij moslimjongeren. Uit de kruistabel blijkt dat er een significante tendens tot oververtegenwoordiging is van moslimjongeren ten opzichte van andere jongeren die televisie als informatiebron gebruiken. De school als informatiebron staat bij moslimjongeren op de tweede plaats. Hier treedt wel een significant verschil op op het p.05 niveau. Er is een significante oververtegenwoordiging van moslimjongeren die informatie vergaren via de school.
Tabel 17 - 'ik schaam me om met mijn ouders over anticonceptie te praten'
Deze kruistabel gaat na of jongeren met een verschillend geloof anders antwoorden op de stelling ‘ik schaam me om met mijn ouders over anticonceptie te praten’. Hier zien we dat er een significante tendens tot ondervertegenwoordiging is van moslimjongeren die het met deze stelling oneens zijn. Dit betekent dat eerder de moslimjongeren ten opzichte van andere jongeren zich schamen om met hun ouders hierover te praten, wat ook in de literatuurstudie bevestigd wordt. Toch kunnen we besluiten dat hier geen significant verschil is op het p.05 niveau.
56
Tabel 18 - 'ik kan met mijn ouders over anticonceptie praten'
We zien een significante oververtegenwoordiging van moslimjongeren die het helemaal oneens zijn met de stelling ‘ik kan met mijn ouders praten over anticonceptie. Bovendien merken we op dat er een tendens tot oververtegenwoordiging is bij moslimjongeren die het er oneens mee zijn.
Tabel 19 - 'mijn ouders spreken me aan over anticonceptie'
Uit bovenstaande kruistabel kunnen we opnieuw besluiten dat er een significant oververtegenwoordiging is van moslimjongeren die het helemaal oneens zijn dat de ouders hun aanspreken over anticonceptie.
57
Tabel 20 - het is respectloos met om je ouders over anticonceptie te praten
Er is een significante tendens tot oververtegenwoordiging van moslimjongeren die het er helemaal mee eens zijn dat het respectloos is om met je ouders over anticonceptie te praten. Er is een significant verschil op het p.05 niveau, er zijn dus significant meer moslimjongeren die het er mee eens zijn dat praten met de ouders over anticonceptie respectloos is.
58
6.4 Campagne 6.4.1
Spontane bekendheid Week van de Lentekriebels
Grafiek 20 - spontane bekendheid Week van de Lentekriebels
Als we de spontane bekendheid van de Week van de Lentekriebels analyseren, dan zien we dat slechts 4.05% van alle respondenten de Week van de Lentekriebels opnoemt. 10.93% herinnert zich een campagne over anticonceptie, maar niet deze van Sensoa. De 85.02% die hier als ‘missing’ staat, verwijst naar de respondenten die zich het afgelopen jaar geen campagne rond anticonceptie kunnen herinneren.
Grafiek 21- spontane bekendheid Week van de Lentekriebels op vlak van geloof
Van de 4.05% van respondenten die de Week van de Lentekriebels spontaan kunnen opnoemen, zijn er 80% christenen en 20% jongeren die geen geloof hebben. Geen enkele moslimjongere kon zich de Week van de Lentekriebels spontaan herinneren. Daarnaast blijkt ook dat 80% van de jongeren die zich de campagne spontaan herinnerden, meisjes waren. Enkel jongeren uit ASO en TSO konden zich de campagne spontaan herinneren.
59
6.4.2
Evaluatie Week van de Lentekriebels
Tabel 21 - evaluatie Week van de Lentekriebels
Aan de hand van bovenstaande stellingen analyseren we hoe jongeren, die zich de campagne spontaan herinneren, tegenover de campagne staan. Deze tabel geeft de gemiddelde scores weer op tien. We stellen vast dat de gemiddelde scores op tien niet goed zijn. Jongeren die zich de campagne herinneren geven een zeer lage score op de stellingen ‘de campagne zette me ertoe aan om na te denken over welk anticonceptiemiddel best bij mij past’ en ‘de campagne zette me ertoe aan om met mijn huisarts over anticonceptie te praten’. De stelling ‘de campagne zette me ertoe aan om met mijn partner over anticonceptie te praten’ scoorde iets beter (6/10). De jongeren vonden de campagne in het algemeen weinig choquerend, wel geschikt voor hun leeftijd en vonden het gepast om in klas/groep over te praten. De stellingen ‘ik kreeg voldoende informatie over anticonceptie’, ‘de informatie was makkelijk te begrijpen’ en ‘ik vond dit interessant’ krijgen de hoogste scores, dit wil zeggen dat Sensoa er toch in geslaagd is om interessante en toegankelijke informatie te verspreiden. We keken of de scores op de stellingen afhankelijk waren van het geslacht van jongeren. Hieruit blijken er geen significante verschillen te zijn tussen jongens en meisjes die zich de campagne spontaan herinneren op vlak van de evaluatie van de campagne. Ook tussen jongeren uit verschillende studierichtingen zijn er geen significante verschillen op te merken. Ten slotte analyseerden we of het geloof van jongeren significante resultaten opleverde, hier blijkt echter (net zoals bij geslacht en studierichting) dat er geen significante verschillen zijn.
60
6.4.3
Geholpen bekendheid Week van de Lentekriebels
Grafiek 22 - geholpen bekendheid Week van de Lentekriebels
6.07% van alle respondenten kent de Week van de Lentekriebels. Dit is geen groot cijfer. Diegene die de Week van de Lentekriebels wel kennen, kennen de campagne voornamelijk door de school (40%). Vrienden, internet en Facebook staan op een gedeelde tweede plaats (33.33%). 13.33% geeft aan de campagne te kennen door televisie. Dit verwijst hoogst waarschijnlijk naar de fragmenten in het journaal van de televisiezenders Eén en VTM.
Grafiek 23 - 'Van waar ken je de week van de Lentekriebels?'
Hoewel de informatiebronnen van moslimjongeren en jongeren met een ander geloof verschillen, merken we hier geen significante verschillen tussen het geloof en de informatiebronnen waarvan de jongeren de Week van de Lentekriebels kennen. De enige tendens tot significantie is de ondervertegenwoordiging van jongeren die christen zijn en de campagne kennen door hun vrienden. Ook als we kijken naar het geslacht, merken we op dat er een significante tendens is tot oververtegenwoordiging van jongens die de campagne via vrienden kennen en een tendens tot ondervertegenwoordiging van meisjes die de campagne via vrienden kennen. Verder merken we dat er een tendens tot significante 61
oververtegenwoordiging is van jongens die de campagne via Facebook opmerkten. Op het vlak van de studierichting is er een significante tendens tot oververtegenwoordiging van jongeren uit TSO die de campagne kennen via school. Ook is er een significante tendens tot oververtegenwoordiging van studenten uit ASO die de campagne via het internet kennen. Voor de rest van de informatiebronnen zijn er op vlak van studierichting geen significante verschillen op te merken. 6.4.4
Affiche
Grafiek 24 - herkenning affiche Week van de Lentekriebels
14.17% van de respondenten zegt dat ze de affiche herkennen. Dit cijfer is alleszins beter dan de bekendheid van de Week van de Lentekriebels.
Grafiek 25 - 'Waar heb je de affiche gezien?'
77.14% van de respondenten die zich de affiche herinneren, hebben deze op school gezien. Facebook is, na de school, het communicatiekanaal waarop jongeren de affiche het meest opmerkten. 25.71% zag de affiche op Facebook, 17.14% bij de huisarts en 11.43% op de website van Sensoa. 14.29% antwoordde ‘andere’ op deze vraag. Hierbij kwamen ‘mama’, ‘de bib’, ‘soa centrum’, ‘straat’ en ‘sova sessies’ elk één keer voor. 62
6.4.4.1 Evaluatie van de affiche Aan de hand van acht stellingen controleren we de attitude van jongeren ten opzichte van de affiche. De drie eerste stellingen (“affiche”) peilen naar waartoe de affiche jongeren aanzet (of de affiche aanzet om meer op te zoeken over anticonceptie, om naar de website van allesoverseks.be te gaan en om na te denken welk anticonceptiemiddel best bij de jongeren past). De laatste vijf stellingen (“affiche 2”) peilen eerder naar de aantrekkelijkheid en duidelijkheid van de affiche.
Grafiek 26 - evaluatie affiche
Slechts 35.63% van de respondenten is het er mee eens tot helemaal mee eens dat de affiche aanzet om meer op te zoeken over anticonceptie. Daarnaast is amper 37.65% het er mee eens tot helemaal mee eens dat de affiche aanzet om naar de website allesoverseks.be te gaan. 29.55% is het oneens tot helemaal oneens met deze stelling. 41.7% van de respondenten is het ermee eens tot helemaal mee eens dat de affiche aanzet tot nadenken over welke anticonceptiemiddel best bij hen past. Deze cijfers zijn niet goed. De campagne had onder andere tot doel om jongeren te doen nadenken over welke anticonceptie best bij hen past. Toch blijkt dat de affiche weinig jongeren aanspoort om hierover na te denken.
63
Grafiek 27 - evaluatie affiche 2
De laatste vijf stellingen controleren of jongeren de affiche aantrekkelijk, informatief, gemakkelijk te begrijpen, overzichtelijk en geschikt voor hun leeftijd vinden. We zien hier de gemiddelde scores op een cijfer van tien. Alle vijf de stellingen hebben een score die fluctueren rond de vijf op tien. We kunnen concluderen dat dit geen goede cijfers zijn voor de affiche. Er zijn te weinig jongeren die een positieve attitude hebben ten opzichte van de affiche. 6.4.4.2 Evaluatie van de affiche op het vlak van geslacht, godsdienst en studierichting
Tabel 22 - evaluatie affiche en geslacht
Zowel bij de eerste drie stellingen als bij de laatste vijf stellingen is er geen significant verschil te vinden tussen jongens en meisjes. Dit betekent dat jongens en meisjes ongeveer dezelfde attitude hebben ten opzichte van de affiche.
Tabel 23 - evaluatie affiche en geloof
64
Bij de eerste drie stellingen (‘affiche’) is het duidelijk dat er geen significant verschil is tussen jongeren met een verschillende godsdienst. Bij de laatste vijf stellingen (‘affiche 2’) blijkt dat er een significant verschil is tussen jongeren met een verschillend geloof. Moslimjongeren beoordelen de aantrekkelijkheid en begrijpelijkheid van de affiche significant negatiever dan het gemiddelde. Uit de kruistabellen kunnen we tevens besluiten dat er een significant verschil is op het vlak van de mate waarin ze de affiche gemakkelijk te begrijpen vinden. Er is namelijk een oververtegenwoordiging van moslimjongeren die het er mee oneens zijn dat de affiche makkelijk te begrijpen is.
Tabel 24 - evaluatie affiche en studierichting
Bij de eerste drie stellingen (“affiche”) zien we dat er een significant verschil is tussen jongeren uit BSO en TSO. De respondenten beoordelen de affiche significant positiever dan het gemiddelde, respondenten uit BSO beoordelen de affiche significant negatiever dan het gemiddelde. Bij de laatste vijf stellingen (“affiche 2”) zijn er geen significante verschillen te vinden over de evaluatie van de affiche. 6.4.4.3 Het zien van de affiche en de kennis over anticonceptie Als we kijken naar het verband tussen kennis over anticonceptie en het zien van de affiche, kunnen we concluderen dat er weinig significante verschillen op te merken zijn zowel bij de spontane als bij de geholpen bekendheid van de affiche.
Tabel 25 - Herinnering affiche en kennis implantaat
Opmerkelijk is dat er een significant verschil is bij de spontane bekenheid van het implantaat. Er is een significante oververtegenwoordiging van jongeren die de affiche gezien hebben en het implantaat spontaan opnoemen. Daarnaast is er een tendens tot significante ondervertegenwoordiging voor jongeren die geen enkel anticonceptiemiddel kunnen 65
opnoemen en de affiche wel gezien hebben. Bij de geholpen bekendheid zijn er geen significante verschillen op te merken. Enkel bij het implantaat is er een tendens tot oververtegenwoordiging van jongeren die het implantaat kennen en de affiche gezien hebben. Vervolgens zijn er geen significante verschillen te vinden voor jongeren die de affiche gezien hebben en weten dat het goed is om eerst over anticonceptie te praten met de huisarts en met de seksuele partner voor je seks hebt.
Tabel 26 - herinnering affiche en kennis over anticonceptie
Bij de stellingen die de kennis over anticonceptie meten, is er slechts een stelling waarbij er een significant verschil is tussen jongeren die de affiche wel of niet gezien hebben. De respondenten die de affiche gezien hebben beoorderen de stelling ‘als je seks hebt, gebruik je best altijd een condoom én de pil’ significant beter dan het gemiddelde. Jongeren die de affiche niet gezien hebben, beoordelen de stelling significant slechter dan het gemiddelde. 6.4.4.4 Het zien van de affiche en het gedrag omtrent anticonceptie Als we de kruistabellen analyseren, zien we weinig significante verschillen in het gebruik van anticonceptiemiddelen van jongeren in de laatste vier maanden en het zien van de affiche. Er zijn twee significante verschillen, namelijk, er is een significante oververtegenwoordiging van jongeren die het vrouwencondoom gebruiken en de affiche gezien hebben. Vervolgens is er ook een significante oververtegenwoordiging van jongeren die het spiraal gebruiken en de affiche gezien hebben.
66
Tabel 27 - herkenning affiche en 'ik heb me geïnformeerd over anticonceptie'
Bij de kruistabel die het al dan niet zien van de affiche vergelijkt met het al dan niet informeren over anticonceptie, kunnen we waarnemen dat er een tendens tot significante oververtegenwoording is van jongeren die de affiche gezien hebben en zich al geïnformeerd hebben over anticonceptie. Daarnaast zijn er heel wat significante verschillen op te merken bij het gezien hebben van de campagne en de informatiekanalen die jongeren gebruikt hebben om informatie over anticonceptie op te zoeken. Er is een significante oververtegenwoordiging van jongeren die de affiche gezien hebben en raad over anticonceptie gevraagd hebben aan hun mama, aan hun papa, aan de partner/lief, bij de school, op de website van Sensoa, op Facebook en via flyers. Verder is er een tendens tot significante oververtegenwoordiging van jongeren die de affiche gezien hebben en informatie gezocht hebben via televisie, bij broer of zus, via films, via tijdschriften, bij vrienden en bij het CLB. We kunnen besluiten dat dit geen slecht resultaat is.
Tabel 28 - herkenning affiche en raad gaan vragen bij huisarts
Toch zien we dat er geen significant verband is tussen jongeren die de affiche gezien hebben en hun huisarts raad gevraagd hebben over anticonceptie, hoewel dit één van de doelstellingen van de campagne is.
67
Tabel 29 - herkenning affiche en gedrag omtrent anticonceptie
De stellingen ‘als ik een vaste relatie heb, dan zou ik geen condoom’ en ‘wanneer mijn partner geen condoom zou willen gebruiken, dan vrijen we zonder condoom’ meten het gedrag van de respondenten. Nadat we analyseerden of het zien van de affiche hier een invloed op had, kunnen we vaststellen dat hier geen significante verschillen op te merken zijn.
Tabel 30 - herkenning affiche en gedrag 2
Ook bij de stelling waar jongeren gevraagd worden of ze met hun partner over seksualiteit en anticonceptie gepraat hebben in de laatste vier maanden vooraleer ze seks hebben, merken we op dat er geen significante verschillen zijn bij het zien van de affiche.
Tabel 31 - herkenning affiche en gedrag 3
De laatste stellingen die jongeren vragen of ze de laatste vier maanden seks gehad hebben zonder condoom, zonder de pil, of zonder een combinatie van beide, leveren net zoals bovenstaande stellingen geen significante verschillen op te leveren bij het zien van de affiche.
68
6.4.5
Folder
Grafiek 28 - herkenning folder Week van de Lentekriebels
Voor de evaluatie van de folder kunnen we besluiten dat 10.93% van de respondenten de flyer van Sensoa gezien heeft. Dit cijfer ligt iets lager als het cijfer bij de affiche, waardoor de affiche dus meer zichtbaarheid had dan de folder.
Grafiek 29 - 'Van waar ken je de folder van Sensoa?'
45.71% van de respondenten die zich de folder herinneren, hebben deze op school gezien. Na de school, zijn facebook (22.86%), de huisarts (14.29%), het jeugdhuis (5.71%) en de website van Sensoa (5.71%) de plaatsen waar jongeren de folder zagen.
69
6.4.5.1 Evaluatie folder
Grafiek 30 - evaluatie folder
Bovenstaande stellingen meten tot wat de folder jongeren aanzet. 37.65% van de jongeren (mee eens + helemaal mee eens) zegt dat de folder hen aanzet tot verder opzoeken over anticonceptie. 36.03% zegt dat de folder hen ertoe aanzet om na te denken over welk anticonceptiemiddel bij hen past. De meest gunstige stelling is die waarin de folder jongeren aanzet om naar de website allesoverseks.be te gaan (40.89% is het er mee eens tot helemaal mee eens). Cijfers van de affiche en folder zijn hier ongeveer gelijklopend, het meest markante verschil is dat de flyer minder aanzet om na te denken over welk anticonceptie best bij de jongeren past.
Grafiek 31 - evaluatie folder 2
70
Net zoals bij de affiche, scoort de folder niet echt goed op het vlak van aantrekkelijkheid en duidelijkheid. We zien dat de de gemiddelde scores van alle stellingen schommelen rond de vijf op tien. Aantrekkelijkheid heeft de laagste gemiddelde score. Jongeren gaan het vaakst akkoord met de stelling ‘de folder is geschikt voor mij leeftijd’. 6.4.5.2 Evaluatie van de folder op het vlak van geslacht, geloof en studierichting
Tabel 32 - evaluatie folder en geslacht
Bij ‘folder 2’ merken we een significant verschil tussen meisjes en jongens bij de evaluatie van de aantrekkelijkheid en duidelijkheid van de folder. Jongens beoordelen de folder significant negatiever dan het gemiddelde. Meisjes daarentegen beoordelen de affiche significant positiever dan het gemiddelde. ‘Folder’ meet tot waartoe de folder jongeren aanzet. Hier zien we geen significante verschillen tussen jongens en meisjes.
Tabel 33 - evaluatie folder en geloof
Bij ‘folder’ zien we geen significant verschil op het vlak van geloof. Maar net zoals bij geslacht, merken we wel een significant verschil bij geloof omtrent de evaluatie van de aantrekkelijkheid en duidelijkheid van de folder (affiche 2). Dit betekent dat moslimjongeren de aantrekkelijkheid en duidelijkheid van folder significant negatiever beoordelen dan het gemiddelde. Christenen daarentegen beoordelen dit significant positiever dan het gemiddelde.
Tabel 34 - evaluatie folder en studierichting
Net zoals bij geslacht en geloof, is er ook bij de studierichting enkel bij de evaluatie van de aantrekkelijkheid en duidelijkheid van de folder een significant verschil te bemerken. Jongeren uit ASO beoordelen de folder significant positiever dan het gemiddelde. 6.4.5.3 Het zien van de folder en kennis over anticonceptie 71
Zowel bij de geholpen als bij de spontane bekendheid van anticonceptie zijn er weinig significante verschillen op te merken op het vlak van het al dan niet gezien hebben van de folder. Bij de spontane bekendheid is er een tendens tot significante ondervertegenwoordiging van jongeren die de affiche gezien hebben en het spiraal spontaan opnoemden. Daarnaast is er ook een tendens tot significante ondervertegenwoordiging van jongeren die de affiche gezien hebben en de vaginale ring spontaan opnoemden. Bij de geholpen bekendheid van anticonceptiemiddelen is er een tendens tot significante oververtegenwoordiging van jongeren die de affiche gezien hebben en de natuurlijke anticonceptie kennen. Daarentegen is er een tendens tot significante ondervertegenwoordiging van jongeren die de folder gezien hebben en de koperspiraal kennen. Verder zijn er geen significante verschillen op te merken. Uit de kruistabellen die analyseren of er een verband is tussen het zien van de folder en weten met wie het goed is om over anticonceptie te praten, merken we dat er geen significante verschillen zijn.
Tabel 35 - herkenning folder en kennis over anticonceptie
Uit deze tabel kunnen we concluderen dat er weinig significante verschillen zijn bij de stellingen die de kennis over anticonceptie meten op het vlak van het al dan niet zien van de folder. Enkel bij de stelling ‘vroegtijdig terugtrekken is een betrouwbaar voorbehoedsmiddel’ zien we een significant verschil tussen diegene die de folder al dan niet gezien hebben. De respondenten die de folder gezien hebben beoordelen de stelling significant slechter dan het gemiddelde. Hun score op tien is wel hoger, maar aangezien de stelling foutief is, streven we hier naar een zo laag mogelijke score. Jongeren die de affiche niet gezien hebben, beoordelen de stelling significant beter dan het gemiddelde. 6.4.5.4 Het zien van de folder en gedrag omtrent anticonceptie Het gebruik van anticonceptie en het zien van de folder levert geen significante resultaten op. Er blijkt wel een significante tendens tot oververtegenwoordiging te zijn van jongeren die de folder gezien hebben en het spiraal gebruiken. Verder is er nog een significante tendens tot oververtegenwoordiging van jongeren die de folder gezien hebben en gebruik maken van het vrouwencondoom. 72
Tabel 36 - herkenning folder en 'ik heb me geïnformeerd over anticonceptie'
Uit bovenstaande kruistabel, die analyseert of er een significant verschil is tussen jongeren die de folder gezien hebben en zich geïnformeerd hebben over anticonceptie, kunnen we afleiden dat er een tendens tot significante oververtegenwoordiging is van jongeren die die de folder gezien hebben en zich geïnformeerd hebben over anticonceptie. Daarnaast is er een tendens tot significante ondervertegenwoordiging van jongeren die de affiche niet gezien hebben en zich geïnformeerd hebben. Net zoals bij de evaluatie van de affiche zijn er enkele significante verschillen op te merken bij het zien van de folder en de kanalen die jongeren gebruikten om informatie over anticonceptie te zoeken. Zo is er een significante oververtegenwoordiging van jongeren die de folder gezien hebben en raad gevraagd hebben bij het clb, op de website van Sensoa, via Facebook en via flyers. Verder is er een tendens tot significante oververtegenwoordiging van jongeren die de folder gezien hebben en informatie gezocht hebben op school, bij hun papa, bij de huisarts en bij de partner/lief.
Tabel 37 - herkenning folder en gedrag omtrent anticonceptie
Bovenstaande stellingen meten het gedrag omtrent anticoncenptie van jongeren. We zien hier dat er geen significante verschillen zijn bij het al dan niet zien van de campagne en het gedrag omtrent anticonceptie.
73
Tabel 38 - herkenning folder en gedrag 2 omtrent anticonceptie
Ook bij deze stelling waar jongeren gevraagd worden of ze met hun partner over seksualiteit en anticonceptie gesproken hebben in de laatste vier maanden alvorens ze seks hadden, stellen we vast dat er geen significante verschillen zijn bij het zien van de folder.
Tabel 39 - herkenning folder en gedrag 3
Ten slotte zien we ook bij de laatste stellingen die geen significante verschillen bij het al dan niet zien van de folder.
74
6.4.6
Allesoverseks.be
Grafiek 32 - herkenning website allesoverseks.be
Bij het analyseren van de website allesoverseks.be, zien we dat 26.32% van de jongeren de website herkent. Als we hier verder op ingaan en kijken naar de frequentie waarmee jongeren de website bezoeken, dan zien we dat 41.54% de website vaak bezoekt om informatie over anticonceptie op te zoeken. ‘Vaak’ en ‘Heel vaak’ zijn hier de meest genoemde antwoorden. Ook om informatie over seksualiteit te zoeken, zegt 47.69% van de respondenten die de website herkent dat ze er vaak informatie zoeken. Hier zijn ‘vaak’ en ‘af en toe’ de populairste antwoorden.
Grafiek 33 - frequentie bezoek allesoverseks.be om informatie over anticonceptie te zoeken
Grafiek 34 - frequentie bezoek allesoverseks.be om informatie seksualiteit te zoeken
Uit de analyse van de kruistabellen blijkt dat er geen significante verschillen zijn wat betreft het geslacht en geloof van jongeren met het kennen van de website. Bij de studierichting zien we een tendens tot significante ondervertegenwoordiging van jongeren uit BuSo die de website kennen.
75
6.4.7
Kubus
Grafiek 35 - herkenning kubus
14.17% van de respondenten zegt de kubus gezien te hebben. Aangezien de kubus enkel in Hasselt en Antwerpen te zien waren, is dit een redelijk goede score. We zullen verder analyseren of het zien van de kubus ertoe geleid heeft dat jongeren de Week van de Lentekriebels kennen en of zij door het zien van de kubus naar de website allesoverseks.be gegaan zijn.
Grafiek 36 - herkenning kubus en herinnering Week van de Lentekriebels
Uit deze kruistabel kunnen we afleiden dat er geen significante verschillen zijn. Er is wel een tendens tot significante oververtegenwoordiging van jongeren die de kubus gezien hebben en de Week van de Lentekriebels spontaan opnoemden.
76
Grafiek 37 - herkenning kubus en herkenning allesoverseks.be
Hoewel er een tendens tot significantie was bij het kennen van de Week van de Lentekriebels, zien we hier dat er geen significant verschil is bij het herkennen van de website tussen jongeren die de kubus al dan niet gezien hebben.
6.4.8
Interactief materiaal ‘tussen de lakens’
Grafiek 38 - herkenning interactief pakket 'tussen de lakens'
16.6% van de jongeren herkennen de levensgrote lakens die Sensoa ontwikkelde om als interactief materiaal te gebruiken in scholen of verenigingen. Een opmerking die hier zeker bij vermeld moet worden, is dat uit de pretest bleek dat er jongeren waren die met soortgelijk materiaal werkten toen ze jonger waren. Daarom werd in de enquête de vraag gesteld wanneer ze met deze lakens gewerkt hebben. De antwoordmogelijkheden waren ‘langer dan een jaar geleden’ en ‘minder lang dan een jaar geleden’. Dit met de veronderstellingen dat jongeren die ‘minder lang dan een jaar geleden’ antwoorden, hoogst waarschijnlijk zullen gewerkt hebben met het interactief pakket van Sensoa.
77
Grafiek 39 - minder lang dan één jaar geleden met de lakens gewerkt
Van alle jongeren die de lakens herkennen, is er maar 24.39% die het laatste jaar met de levensechte lakens gewerkt hebben. Dit komt neer op 4.05% van alle jongeren. Alle jongeren die de lakens herkenden en binnen het voorbije jaar met de lakens werkten, kregen een aantal stellingen die ze moesten beoordelen van ‘helemaal mee oneens’ tot ‘helemaal mee eens’.
Grafiek 40 - evaluatie lakens
Uit deze grafiek kunnen we stellen dat er weinig negatieve antwoorden op de stellingen werden gegeven. De lakens scoren vooral goed op het feit dat ze voldoende informatie geven over anticonceptie, 70% van respondenten waren het eens tot helemaal eens met deze stelling. Daarnaast zorgen de lakens er voor dat jongeren iets bijleren over anticonceptie en dat al hun vragen over deze materie beantwoord worden aangezien 60% van de respondenten het er mee eens tot helemaal mee eens is dat men bijleerd door de lakens. Nog eens 60% van de respondenten is het er mee eens tot helemaal mee eens dat al hun vragen beantwoord worden. 50% van de respondenten vond de lakens interessant (mee eens + helemaal mee eens) , 40% van de respondenten vindt de lakens een leuke manier om bij te 78
leren over anticonceptie (mee eens + helemaal mee eens). Maar dit wil niet zeggen dat de overige 60% de lakens geen leuke leermethode vinden, aangezien 50% van de respondenten hier ‘neutraal’ antwoorden.
Grafiek 41 - evaluatie lakens
Bovenstaande grafiek bevat bijkomende stellingen die het gebruik van de lakens beoordelen. Hieruit zien we dan 60% van de respondenten er niet tot helemaal niet mee eens is dat het gebruik van de lakens geen gepaste methode is om in klas te tonen. Toch blijkt 30% van de jongeren hier wel mee akkoord te gaan. 50% van de jongeren zijn het er niet tot helemaal niet mee eens dat de lakens choquerend zijn. 30% lijkt hier wel mee akkoord te gaan. 40% van de respondenten is het er helemaal mee oneens dat ze zich niet op hun gemak voelden. Toch zegt nog 40% dat ze zich niet op hun gemak voelde. Slechts 30% van de respondenten vond het gebruik van de lakens aangenaam. 40% was er mee eens tot helemaal mee eens dat het gebruik van de lakens niet aangenaam is. Hieruit kunnen we besluiten dat er toch nog een groot aantal respondenten het gebruik van de lakens niet aangenaam vindt en zich niet op hun gemak voelden. 6.4.8.1 Evaluatie van de lakens op het vlak van geslacht, godsdienst en studierichting
Tabel 40 - evaluatie laken en geslacht
79
Tabel 41 - evaluatie laken en geloof
Tabel 42 - evaluatie laken en studierichting
Uit de drie bovenstaande tabellen kunnen we concluderen dat er wat betreft de evaluatie van de lakens geen significante verschillen zijn op vlak van geslacht, geloof en studierichting. Er zijn dus geen grote verschillen waar te nemen in de beoordeling van het gebruik van het interactief materiaal tussen jongens en meisjes, tussen jongeren met een verschillende godsdienst en tussen jongeren uit een verschillende studierichting.
6.4.8.2 De lakens en kennis over anticonceptie Hoewel 60% van de jongeren zelf aangeven dat ze veel bijgeleerd hebben over anticonceptie door het gebruik van de lakens, kunnen we uit de kruistabellen concluderen dat er op het vlak van kennis geen significante verschillen op te merken tussen jongeren die met de lakens gewerkt hebben binnen het laatste jaar en andere jongeren. Vervolgens blijkt uit de kruistabellen dat er geen significant verschil is tussen jongeren die al dan niet met de lakens gewerkt hebben wat betreft de kennis over de informatiebronnen. Er is geen significant verschil tussen jongeren die al dan niet met de lakens gewerkt hebben op het vlak van de huisarts en de seksuele partner. Daarnaast blijkt er geen significant verschil te zijn tussen jongeren die zich de lakens al dan niet herinneren wat betreft de stellingen die de kennis over anticonceptie van jongeren meten. 6.4.8.3 De lakens en het gedrag omtrent anticonceptie Uit de kruistabellen kunnen we concluderen dat er twee significante verschillen zijn betreft het gebruik van anticonceptie in de laatste vier maanden tussen jongeren die de lakens herkennen en jongeren die ze niet herkennen. Eerst en vooral is er een significante oververtegenwoordiging van jongeren die de lakens kennen en gebruik maken van het vrouwencondoom. Vervolgens is er een significante oververtegenwoordiging van jongeren
80
die de lakens kennen en gebruik maken van het spiraal. Bij de andere anticonceptiemiddelen zijn er geen significante verbanden vastgesteld.
Tabel 43 - herkenning lakens en 'ik heb me geïnformeerd over anticonceptie'
Toch blijkt er een tendens tot significante oververtegenwoordiging te zijn van jongeren die de lakens herkennen en zich geïnformeerd hebben over anticonceptie. Maar als we dit grondiger bestuderen zien we geen significant verschil bij jongeren die al dan niet raad vragen aan de huisarts wat betreft het herinneren van de lakens.
Tabel 44 - herkenning lakens en gedrag omtrent antionceptie
Tabel 45 - herkenning lakens 2 en gedrag omtrent antionceptie
Tabel 46 - herkenning lakens 3 en gedrag omtrent antionceptie
81
Uit de drie bovenstaande tabellen kunnen we alsnog concluderen dat er geen significante verschillen zijn tussen jongeren die de lakens al dan niet herkennen wat betreft het gebruik van anticonceptie van jongeren.
82
7. Conclusies 7.1 Algemene conclusies Hieronder vatten we de resultaten samen waaruit we onze conclusies opstellen. Het doel van dit onderzoek was om te analyseren of de Week van de Lentekriebels een effectieve sociale marketingcampagne is. We hebben getest of de campagne zijn doelgroep bereikt heeft. Dit deel zal net zoals in het onderzoek en de enquête uit de verschillende luiken bestaan die eerder gebruikt werden. Het eerste luik dat we onderzochten is de kennis over anticonceptie. Uit onze analyse is gebleken dat jongeren een gematigde kennis hebben over anticonceptie. Daarnaast wordt bevestigd wat in de literatuurstudie reeds gesteld werd, namelijk dat de pil en het mannencondoom de meeste gekende anticonceptiemiddelen zijn. Bij de geholpen bekendheid zien we vooral de bekendheid van de nieuwere anticonceptiemiddellen stijgen. Hoewel deze cijfers stijgen, zijn deze nog steeds voor een groot aantal jongeren totaal onbekend. Zo is er slechts 21.46% die het implantaat kent en 15.38% die de prikpil kent. Hoewel uit de stellingen blijkt dat een groot deel van de jongeren de juiste kennis hebben over anticonceptie, kunnen we concluderen dat er, net zoals in de literatuurstudie aangehaald wordt, nog heel wat mispercepties zijn over anticonceptie. Uit de literatuurstudie bleek dat 8% van de jongeren denkt dat de pil beschermt tegen aids. Uit ons onderzoek bleek dat 11.33% denkt dat de pil beschermt tegen ziektes. Ook zijn er nog te veel jongeren die denken dat vroegtijdig terugtrekken een betrouwbaar middel is. In de literatuurstudie werd het verband tussen kennis en geslacht aangehaald. Nadat dit getest werd in ons onderzoek kunnen we concluderen dat toch enkele significante verschillen gevonden zijn tussen jongens en meisjes op basis van de kennis over anticonceptie. Daarnaast blijkt uit onze analyse dat er geen significante verschillen zijn tussen jongeren met een verschillend geloof. Op het vlak van studierichting zijn er significante verschillen tussen jongeren uit ASO, TSO en BSO. Hierdoor worden de bevindingen uit de literatuurstudie bevestigd. Toch blijkt een groot deel van de jongeren niet te weten dat het goed is met de huisarts over anticonceptie te praten alsvorens men seks heeft. Uit onze analyse blijkt dat vooral mannen hierbij ondervertegenwoordigd zijn. Vervolgens analyseerden we het gedrag omtrent anticonceptie van jongeren in de laatste vier maanden. De pil en het condoom blijken de meest gebruikte anticonceptiemiddellen te zijn. Maar uit de analyse blijkt het cijfer die het condoomgebruik van jongeren aangeeft, niet echt goed te zijn. Slechts ongeveer de helft van de respondenten maakten in de laatste vier maanden gebruik van een condoom wanneer zij seks hadden. Uit de literatuustudie bleek dat 16% van de jongeren geen anticonceptie gebruiken. Uit onze analyse bleek dit 20.40% te zijn. Er zijn daarnaast nog te veel jongeren die ‘terugtrekken’ als anticonceptiemiddel gebruiken. Daarnaast zijn er nog te veel jongeren die aangeven dat ze geen condoom zouden gebruiken, als ze een vaste relatie hebben. Slechts een beperkt aantal respondenten gaf aan dat ze de laatste maanden met hun partner over anticonceptie gepraat hebben vooraleer ze seks hadden. Uit de literatuurstudie is gebleken dat meisjes die al seks gehad hebben meer de pil 83
gebruiken dan niet de pil gebruiken, dit kunnen we met ons onderzoek bevestigen. Daarentegen spreekt onze analyse de bevindingen uit de literatuurstudie omtrent moslimmeisjes en anticonceptie tegen. Er zijn geen significante verschillen gevonden in het gebruik van het condoom en de pil tussen meisjes met een verschillend geloof. Omtrent het gebruik van anticonceptie en studierichting is er slecht één significant verband gevonden bij het gebruik van ‘terugtrekken’ als anticonceptiemiddel. Op basis van het gebruik van anticonceptie en geslacht zijn geen significante verschillen gevonden. Een zorgvuldige selectie van de communicatiekanalen is noodzakelijk om de doelgroep te kunnen bereiken. Daarom analyseerden we in ons onderzoek de kanalen die jongeren gebruiken om informatie over anticonceptie op te zoeken. Hieruit is gebleken dat jongeren vooral zoekmachines, hun mama, vrienden, de huisarts en de school als informatiebron gebruikten. Dit wordt door de literatuurstudie bevestigd. We zien daarnaast een verschil in de informatiebronnen op basis van het geslacht. Meisjes vragen raad over anticonceptie bij hun mama, bij de huisarts, op zoekmachines, bij vrienden en op school. Jongens daarentegen zoeken de informatie voornamelijk via zoekmachines, bij vrienden, via school, bij hun partner of bij hun mama. Ook op het vlak van geloof zijn er verschillen in de informatiekanalen die gebruikt worden. Zo zeggen moslimjongeren dat zij voornamelijk informatie over anticonceptie zoeken via zoekmachines, op school, via vrienden, bij hun mama en op televisie. Televisie als informatiekanaal wordt door andere jongeren veel minder gebruikt dan door moslimjongeren. Dit blijkt gedeeltelijk overeen te stemmen met er wat bleek uit de literatuurstudie, namelijk, dat de school en televisie de voornaamste informatiebronnen zijn voor moslimjongeren. Daarnaast bleek uit ons onderzoek dat er een significante oververtegenwoordiging is van moslimjongeren die informatie over anticonceptie zoeken via de school. Toch zien we een tegenspraak van wat in de literatuur gesteld wordt over ‘mama’ als informatiebron. Hoewel uit de literatuur bleek dat moslimjongeren zich schamen om over anticonceptie met hun ouders te praten, staat ‘mama’ als informatiebron op de vierde plaats bij de meest geraadpleegde bronnen van moslimjongeren. Toch blijkt er een significante oververtegenwoordiging te zijn van moslimjongeren die niet met hun ouders over anticonceptie kunnen praten. Vervolgens analyseerden we de sociale marketingcampagne van Sensoa. We kunnen concluderen dat slechts een zeer beperkt deel (4.05%) van de respondenten zich de Week van de Lentekriebels spontaan kon herinneren. Dit percentage steeg amper wanneer jongeren gevraagd werden of ze de Week van de Lentekriebels kennen (6.07%). Jongeren die zich de campagne spontaan konden herinneren, beoordelen de Week van de Lentekriebels niet erg positief. De gemiddelde scores schommelen namelijk rond de vijf op tien. Op vlak van de beoordeling van de campagne waren er geen significante verschillen op basis van geslacht, geloof en studierichting. De school, vrienden, internet, Facebook en TV zijn de kanalen die jongeren het meest in contact brachten met de campagne. Hieronder bespreken we de verschillende communicatiemiddelen die Sensoa gebruikte. Eerst en vooral gingen we de effectiviteit van de affiche na. De affiche blijkt het communicatiemiddel te zijn die het meeste zichtbaar was voor de doelgroep in vergelijking met de andere middelen. Hoewel blijkt dat de affiche 14.17% van de jongeren bereikt heeft, 84
zou dit percentage beter kunnen. Jongeren kennen de affiche vooral van op de school. We kunnen hieruit besluiten dat de affiche door scholen werd opgehangen. Maar aangezien geen bijzonder groot aantal de affiche herkent, is een betere communicatie met de scholen noodzakelijk. Facebook en de huisarts stonden op een tweede en derde plaats, maar toch met een veel lager percentage dan de school. We kunnen hieruit concluderen dat er toch wel huisartsen waren die van de affiche gebruik maakten. Op basis van inhoud en aantrekkelijkheid kreeg de affiche gematigde resultaten van de respondenten. De affiche scoort het minst goed op de stelling ‘de affiche is informatief’. Er is geen significant verschil tussen jongens en meisjes op vlak van de evaluatie van de affiche. Er is wel een significant verschil tussen jongeren met een ander geloof, moslimjongeren beoordelen de aantrekkelijkheid en de duidelijkheid van de affiche significant slechter dan het gemiddelde. Ook op het vlak van studierichting is er een significant verschil tussen jongeren uit TSO en BSO. Jongeren uit TSO beoordelen de affiche significant positiever dan het gemiddelde, jongeren uit BSO significant negatiever dan het gemiddelde. Op het vlak van het zien van de affiche en de kennis over anticonceptie zijn er weinig significante verschillen op te merken. Enkel bij de bekendheid van de implantaat is er een significant verschil tussen jongeren die de affiche gezien hebben en jongeren die ze niet gezien hebben. Ook tussen jongeren die de affiche al dan niet gezien hebben zijn er geen significante verschillen gevonden voor hun kennis omtrent met wie het goed is om te praten over anticonceptie. Wat betreft het gebruik van anticonceptie kunnen we stellen dat er alsnog weinig significante verschillen zijn. Jongeren die de affiche gezien hebben, hebben geen opmerkelijk verschillend gebruik van anticonceptie, dan jongeren die ze niet gezien hebben. Toch blijkt er een tendens tot oververtegenwoordiging te zijn van jongeren die de affiche gezien hebben en zich geïnformeerd hebben over anticonceptie. Hier kunnen we ons de vraag stellen of het zien van de affiche aanleiding om zich over anticonceptie te informeren. Opmerkelijk zijn de vele significante verschillen voor het al dan niet zien van de affiche wat betreft de gebruikte informatiebronnen. Vervolgens beoordeelden we de folder waarvan Sensoa gebruik maakte om jongeren te bereiken. 10.93% van de jongeren kon zich de folder herinneren. Dit cijfer is minder goed dan het bereik van de affiche en zou dus beter kunnen. De folder bereikte de doelgroep het best via de school. Hieruit mogen we concluderen dat de pakketjes die Sensoa naar de scholen uitdeelde, niet ineffectief waren. Toch zouden ze nog meer scholen moeten aanmoedigen om deel te nemen aan de campagne om zo een nog groter bereik te halen. Ook blijken Facebook en de huisarts twee kanalen te zijn waarlangs men de doelgroep heeft kunnen bereiken. We kunnen hieruit besluiten dat het gebruik van het betaald bereik op Facebook de jongeren met de e-card bereikt heeft. Uit de berekening van de IPM score kunnen we ook besluiten dat dit positief was voor de zichtbaarheid van de e-card. Net zoals bij de affiche werd de folder niet echt positief beoordeeld op vlak van waartoe de folder jongeren aanzet en op het vlak van aantrekkelijkheid en duidelijkheid. Alle scores schommelen rond de vijf op tien. Opmerkelijk is hier dat moslimjongeren de affiche significant negatiever beoordelen dan het gemiddelde. Wat betreft het zien van de folder of de e-card en de kennis over anticonceptie, besluiten we dat dat er slechts bij één stelling een significant verschil op te merken is. Verder zijn er geen significante verschillen gevonden. Alsook uit de analyse van het zien van de folder en het gedrag omtrent anticonceptie zijn er geen opmerkelijke significante verschillen verschenen. 85
Wel zijn er, net zoals bij de affiche, significante verschillen tussen jongeren die de affiche al dan niet gezien hebben op het vlak van de informatiekanalen die ze gebruikt hebben om informatie over anticonceptie op te zoeken. Een positief punt aan de folder en de affiche is dat de website allesoverseks.be geïntegreerd wordt. 26.3% van de jongeren zegt dan ook de website te herkennen. Dit is zeker geen slecht cijfer. Verder werden er geen significante verschillen gevonden op basis van het geslacht, het geloof en de studierichting van jongeren omtrent het kennen van de website. Toch zeggen redelijk wat jongeren dat de affiche hen niet aanzet om naar deze website te gaan. Dit blijkt ook uit de cijfers van Sensoa. Tijdens de Week van de Lentekriebels was er geen stijging van het aantal bezoekers. Uit de analyse van de levensgrote kubussen bleek dat 14.17% van de respondenten de kubus gezien had ondanks de beperkte verspreiding. Toch bleken er geen significante verschillen te zijn tussen jongeren die de kubus al dan niet gezien hebben omtrent het kennen van de campagne en het kennen van de website allesoverseks.be. Als laatste communicatiemiddel analyseerden we het interactief lessenmateriaal ‘tussen de lakens’. 4.05% van alle respondenten heeft het laatste jaar met deze lakens gewerkt. Hieruit blijkt dat het pakket door weinig scholen gebruikt werd. Toch geeft Sensoa aan dat de exemplaren continu ontleend waren. Dit wordt ook bevestigd door de cijfers van de contacten met de leermiddelenbank. Doordat uit onze cijfers blijkt dat het materiaal weinig door scholen ontleend werd, kan de verklaring hier zijn dat het materiaal vooral door andere intermediairs ontleend wordt. Jongeren evalueerden het gebruik van de lakens redelijk goed. Het geeft jongeren voldoende informatie over anticonceptie. Toch blijkt uit de resultaten dat niet alle jongeren open staan om met deze lakens te werken. We zien geen significante verschillen op basis van geslacht, geloof en studierichting wat betreft de evaluatie van de lakens. Daarnaast zijn er geen significante verschillen gevonden voor het al dan niet gewerkt hebben met de lakens en de kennis over anticonceptie. Bij de analyse van het gebruik van anticonceptie en het gewerkt hebben met de lakens, merken we bij het gebruik van het spiraal en het vrouwencondoom een significant verschil.
7.2 Beperkingen en mogelijkheden tot verder onderzoek We erkennen dat dit onderzoek enige beperkingen en tekortkomingen heeft. Een eerste tekortkoming is het gebruik van de gemakkelijkheidssteekproef. Bij deze steekproef kan de systematische selectiefout redelijk groot zijn waardoor de representativiteit in het gedrang komt (Van Dessel, 2010). Toch hebben we hier gebruik gemaakt van deze methode aangezien het niet eenvoudig was om online moslimjongeren te bereiken die wilden deelnemen aan de survey. Een tweede mogelijke tekortkoming bij dit onderzoek is de sociale wenselijkheid. Het gaat hier om een gevoelig onderwerp waarbij jongeren de neiging kunnen hebben om sociaal wenselijke antwoorden te geven. Dit probeerden we te voorkomen door bij aanvang van de survey jongeren erop te wijzen dat dit onderzoek volledig anoniem is. Een derde beperking van dit onderzoek is dat jongeren die deelnamen aan de enquête vooral afkomstig waren uit Oost-Vlaanderen. De andere provincies waren ondervertegenwoordigd. Toch hebben we dit 86
proberen te vermijden door in andere provincies jongeren persoonlijk te gaan aanmoedigen om de survey in te vullen. Verder onderzoek kan interessant zijn om grondiger de inhoud van bijvoorbeeld de affiche en de folder te onderzoeken en hoe de Week van de Lentekriebels de sociale media nog efficiënter kan gebruiken. Daarnaast zou ook onderzoek kunnen gevoerd naar de effectiviteit van de studiedag die georganiseerd wordt door Sensoa. Vervolgens kan het interessant zijn om onderzoek te doen naar het inzetten van SEA voor de Week van de Lentekriebels. Over SEA wordt bij het volgende deel meer uitleg gegeven.
87
8. Aanbevelingen Uit de resultaten kunnen we aan aantal aanbevelingen opsommen om de sociale marketingcampagne ‘Week van de Lentekriebels 2014’ efficiënter te maken voor de volgende edities.
8.1 Zorg voor duidelijke doelstellingen en meetbare objectieven Bij het opstellen van de Week van de Lentekriebels werden de objectieven niet omschreven via het SMART-principe. Verder concludeerden we dat er enkel vage doelstellingen opgesteld werden. Toch is dit bij een sociale marketingcampagne noodzakelijk de objectieven zo specifiek mogelijk te omschrijven. Bijvoorbeeld de doelstelling bij de Week van de Lentekriebels had kunnen zijn ‘10% verlaging van het aantal ongewenste zwangerschappen bij tieners tussen de 10 en 18 jaar binnen de twee jaar’. Mogelijke objectieven zijn dan ‘stijging van 15% van het aantal jongeren die met de huisarts over anticonceptie praat’ en ‘awareness verhogen met 30% wat betreft het belang van het gebruik van condoom en anticonceptie samen’. Andere mogelijke objectieven zijn bijvoorbeeld ‘35% van de jongeren in Vlaanderen tussen de 13 en 15 jaar herinnert zich spontaan de campagne’ en ‘70% van de jongeren in Vlaanderen tussen de 13 en 15 jaar is in contact geweest met de Week van de Lentekriebels’ (zowel spontaan als geholpen bekendheid).
8.2 Maak gebruik van een aparte website voor de Week van de Lentekriebels Het is aan te raden om te blijven communiceren naar jongeren via de scholen aangezien dit het communicatiekanaal is waar jongeren de affiche en de folder het meeste zagen. Toch blijkt slechts een zeer beperkt deel van de scholen deel te nemen aan de campagne. Om een groter bereik te krijgen, kan Sensoa een voorbeeld nemen aan de strategie die in Nederland en Denemarken toepast wordt. Zo is eerst en vooral de oprichting van een aparte website voor de campagne aan te raden. Dit zorgt voor een duidelijkere communicatie naar de stakeholders. Om een groter aantal scholen te bereiken is het daarom aan te raden dat scholen zich moeten inschrijven als ze willen deelnemen aan de campagne. Dit zou voor heel wat voordelen zorgen. Eerst en vooral zou er een soort van competitie ontstaan waardoor meer leerkrachten zich zouden inschrijven en de campagne een groter succes zou worden. Dit zou daarnaast voor meer mond-aan-mondreclame zorgen. Leerkrachten zouden de campagne aanbevelen aan collega’s, zoals dit in Nederland en Denemarken ook het geval is. Een laatste voordeel is dat Sensoa op die manier op de hoogte is van hoeveel scholen deelnamen aan de campagne.
8.3 Stel een online marketing strategie op Sensoa maakt voor deze campagne geen gebruik van een online marketing strategie. Dit zou voor de campagne een meerwaarde zijn. Uit de analyse van de informatiekanalen die jongeren gebruiken om informatie over anticonceptie te zoeken, stonden zoekmachines op 88
de eerste plaats. Aangezien Google een populair zoekmachine is, zou het voor Sensoa een meerwaarde kunnen zijn om gebruik te maken van SEA (Search Engine Advertising). SEA is een middel om tegen betaling uw website als advertentie boven of naast de zoekresultaten te plaatsen. Zoektermen worden aan de advertentie gelinkt. Dit zou zorgen voor een veel groter bereik (Smart communications, n.d.). Toekomstig onderzoek kan interessant zijn om te bepalen of SEA werkelijk effectief kan zijn voor de Week van de Lentekriebels en om te onderzoeken welke zoektermen relevant kunnen zijn om aan de advertentie te linken. Uit de analyse bleek dat de e-card door jongeren op Facebook gezien werd. Hieruit blijkt dat Facebook en ander sociale media effectieve kanalen zijn om jongeren te bereiken. Maar zoals al eerder aangehaald, heeft de pagina van allesoverseks relatief weinig fans op Facebook. Door de juiste online marketingstrategie kan Sensoa een groter bereik genereren. Tot voor kort blijkt er weinig interactie te zijn op de Facebookpagina allesoverseks.be. De interactie aanmoedigen kan Sensoa doen door simpelweg meer foto’s en filmpjes te posten, kleine wedstrijden te organiseren, etc. Facebook en andere sociale media bieden tal van mogelijkheden aan om interactief om te gaan met fans. Het is zeker aan te raden voor Sensoa om blijven gebruik te maken van het betaald bereik bij Facebook, aangezien ze hiermee heel wat views bereiken en dit een relatief lage kost telt.
8.4 Aanbevelingen omtrent de promotie 8.4.1
Affiche en folder
Uit de resultaten is gebleken dat het campagnebeeld waar Sensoa gebruik van maakte, niet echt aansloeg bij jongeren. Zowel de affiche als de folder bleken niet zo aantrekkelijk en duidelijk te zijn. Hiervoor kunnen we Sensoa aanbevelen om de beelden die gebruikt worden eerst te testen door een kleine steekproef bij de doelgroep te doen alvorens de campagne van start gaat. Uit de resultaten bleek dat ‘bij de huisarts’ bovenaan de lijst stond van informatiekanalen waar jongeren de affiche zagen. Daarom kunnen we concluderen dat de verspreiding van affiches via het tijdschrift Huisarts Nu en de Vereniging van Gynaecologen zeker aan te raden blijft. 8.4.2
Kubus
Uit de analyse van de survey bleek dat de kubussen een relatief groot bereik hadden voor de beperkte plaatsen waar ze te zien waren. Sensoa plaatste de levensgrote kubussen enkel in Antwerpen en Hasselt. Om hier een groter bereik te creëren, is het aan te raden om de levensgrote kubussen ook in andere studentensteden in Vlaanderen te plaatsen. 8.4.3
Interactief pakket ‘tussen de lakens’
Het interactief pakket ‘tussen de lakens’ werd niet vaak door scholen gebruikt, zo blijkt uit de analyse. Hoewel zij dit via heel wat informatiekanalen verspreidden, lijken scholen hier weinig op in te gaan. Wanneer scholen zich zouden moeten inschrijven op de website om te kunnen deelnemen aan de campagne, bestaat de kans dat ook het interactief pakket aan meer zichtbaarheid zou winnen. Zoals in dit onderzoek al aangehaald, wordt de leermiddelenbank 89
tijdens de periode van Valentijn vaker gecontacteerd. Daarom is het een goed om de Week van de Lentekriebels telkens in de week rond Valentijn te laten doorgaan. 8.4.4
Studiedag
Hoewel de studiedag een redelijk groot aantal mensen aantrok, kan er toch aangeraden worden om meerdere studiedagen te organiseren in verschillende steden in Vlaanderen. Deze werd nu enkel in Antwerpen georganiseerd en het was een succes. Daarom raden we aan om ook in andere steden dezelfde studiedag te organiseren zodat er nog meer intermediairs worden aangetrokken. 8.4.5
Persbericht en persconferentie
Aangezien de Week van de Lentekriebels uitvoerig in de media aan bod kwam, is het zeker aan te raden om persberichten te blijven versturen en persconferenties te blijven organiseren. 8.4.6
Parters
Heel wat folders, affiches en e-cards werden verspreid door de partnerorganisaties van Sensoa. Daarnaast werd de samenwerking met deze partners positief beoordeeld. Maar Sensoa werkt voornamelijk samen met partners uit het Forum Jongeren. Daarom kan het interessant zijn voor Sensoa om bij volgende edities ook partners te zoeken die niet tot het forum behoren en hierdoor hun bereik nog te vergroten. 8.4.7
Policy
Aangezien er nu enkel ongestuurde neveneffecten van de campagne de beleidsmakers sensibiliseren, zou Sensoa toch meerdere lobbyactiviteiten kunnen ondernemen met de Week van de Lentekriebels door bijvoorbeeld beleidsmakers te beïnvloeden over de belangrijke tendens van tienermoeders in Vlaanderen of het belang van relationele en seksuele vorming in de scholen in Vlaanderen. Hierdoor zou de campagne meer aandacht krijgen en een breder bereik hebben.
8.5 Maak een communicatieplan aan de hand van de stakeholders In het deel publics zagen we dat een zorgvuldige communicatie naar de stakeholders belangrijk is. Sensoa communiceerde tijdens de campagne wel naar de verschillende doelgroepen en de media. Maar er werd er weinig aandacht besteed aan een communicatieplan voor alle stakeholders. Daarom zou het voor de campagne nuttig zijn om een uitvoerig communicatieplan op te stellen waarbij gebruik gemaakt wordt van de matrix van Mendelow om de communicatie met elke stakeholder zo specifiek mogelijk te maken.
90
8.6 Betrek de ouders erbij Aangezien uit de analyses blijkt dat jongeren vaak hun mama raadplegen om informatie over anticonceptie te krijgen, zouden we Sensoa kunnen aanbevelen om nog meer naar de ouders te communiceren. Zoals in Denemarken de folder voor ouders ontworpen wordt, raden we Sensoa aan om niet alleen via de websites, maar ook via de scholen ouders te betrekken. Zo kan er bijvoorbeeld ook gebruik gemaakt worden van een folder die via de school de ouders bereikt en hen aanspoort om met jongeren over anticonceptie te praten. Een alternatief hiervan is een ouderavond die mede door partnerorganisaties (zoals het CLB) georganiseerd wordt in de scholen.
91
9. Bibliografie Beckers, J. (2009). Sociale marketing: veranderen doen mensen zelf. Geraadpleegd op 4 oktober 2014 via http://www.welzijn-21e-eeuw.nl/page/social-marketing-veranderen
Bbd (10 februari 2014). Aantal tienerzwangerschappen daalt. De Standaard. Geraadpleegd op 4 oktober 2014 via http://www.standaard.be/cnt/dmf20140210_00972867
Bloom, P. N. & Novelli, W. D. (1981). Problems and challenges in social marketing. Journal of Marketing, 45 (2), 79-88.
Bogaert, M. (2009). Een analyse van gokmotivaties als vorm van ‘dark-side consumption’: gevolgen voor sociale marketing [masterproef]. Universiteit Gent: faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen
Branten, J. (n.d.). Social Marketing [Web log post]. Geraadpleegd op 14 oktober 2014 via http://jorrikbranten.weebly.com/uploads/1/1/6/9/11690837/social_marketing.pdf
Cauberghe, V. (2014). Sociale Marketing: Les 4 [PowerPoint]. Verkregen via e-mail op 2 decemeber 2014.
Cheng, H., Kotler, P. & Lee, N. R. (2011). Social Marketing for Public Health. London: Jones and Bartlett Publishers.
Coninckx, D. (2004). Overheidscommunicatie in België – een overzicht. Antwerpen: Garant De Graaf, H., Meijer, S., Poelman, J. & Vanwesenbeeck, I. (2005). Seks onder je 25e: Seksuele gezondheid van jongeren in Nederland anno 2005. Delft: Eburon De Graaf, H., Vanwesenbeeck, I., Woertman, L. & Meeus, W. (2009). Opvoeding en seksuele ontwikkeling van adolescenten: een literatuurstudie. Pedagogiek, 29(1), 11.
De Knop, I. (2013, 28 februari). Nationaal actieplan bestrijding hiv/aids in de maak. Geraadpleegd op 22 april 2014 via http://www.irinadeknop.be/blog/2013/02/28/nationaalactieplan-bestrijding-hivaids-de-maak
92
De Leeuw, E.D. (2010). Passen en meten online: de kwaliteit van internet enquêtes*1. Jaarboek Marktonderzoek. Geraadpleegd op 26 oktober 2014 via http://www.moaweb.nl/kenniscentrum/jaarboeken/archief-jaarboekenmoa/2010/1%20Passen%20en%20meten%20online.pdf
De Ruelle, H. (2010). Kennis en gebruik van anticonceptie bij 14- tot 18-jarige meisjes: Een analyse
van
de
kwetsbare
groepen
in
het
Wijkgezondheidscentrum
Botermarkt
[masterproef]. Universiteit Gent, Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen.
De Wilde, M. (2008). Onderzoeksnota: tienerzwangerschappen in België in cijfers van 1996 tot 2005. Tijdschrift voor Sociologie (1), 89-103
De Wilde, M. (n.d.). Aantal Vlaamse tienermoeders daalde in 2011 [Figuur]. Geraadpleegd op 26
juni
2014
via
http://www.centrumvoorsociaalbeleid.be/sites/default/files/Tienerouders%20in%202011%2 0in%20Vlaanderen.pdf
De Wilde, M. (n.d.). Geciteerd in: Vermeire, K. (2013). De Cijfers [PowerPoint-Presentatie].
Dehouck, G. (2014). Succes met de zaak verzekerd. Tielt: Lannoo
Delrue, E. (2014, mei 25). Vlaamse meisjes en vrouwen zweren de pil af. De Morgen. Geraadpleegd op 11 oktober 2014 via http://www.demorgen.be/wetenschap/vlaamsemeisjes-en-vrouwen-zweren-de-pil-af-a1887374/
Dhont, M. (2008). Anticonceptie anno 2008. Gunaïkeia. 3-5
Evans, R.J. & Mathur, A. (2006). The value of online surveys. Internet Research. Geraadpleegd op
20
oktober
2014
via
http://www.emeraldinsight.com/doi/pdfplus/10.1108/10662240510590360
Evans, W. D. (2008). Social marketing campaigns and children’s media use. The Future For Children, 18, 181-203.
93
Gaylive (2013, 27 februari). Nationaal actieplan rond bestrijding hiv/aids in de maak. Geraadpleegd op 25 april 2014 via http://www.gaylive.be/article.php?sid=14848.
Gettemans, W. (2007). Kwalitatief onderzoek naar de informatiebehoeften omtrent relaties en seksualiteit bij islamitische jongeren [masterproef]. Vrije Universiteit Brussel, Faculteit Psychologie en Educatiewetenschappen.
Gezondopschool. (2012). Sensoa organiseerde op 21 juni 2012 het 'Forum Jongeren XL'. Geraadpleegd op 4 november 2014 via http://www.gezondopschool.be/nieuws/sensoaorganiseerde-op-21-juni-2012-het-forum-jongeren-xl.
Goenee, M., Reitzema, E. & van der Vlugt, I. (2012, juni). Resultaten evaluatie week van de lentekriebels
2012.
Geraadpleegd
op
14
augustus
2014
via
http://www.weekvandelentekriebels.nl/www/filelib/file/Rapport%20evaluatie%20Week%20 van%20de%20Lentekriebels%202012.pdf
Grobben, A. (2014, 4 augustus). Eerste keer vrijen op 15 jaar. Het Laatste Nieuws, p. 5. Horsfall, B., Bromfield, L. & McDonald, M. (2010). Are social marketing campaigns effective in preventing child abuse and neglect?. NCPC Issues, 32, 28.
Hublet, A., Vereecken, C. & Maes, L. (2011). Geciteerd in: Vermeire, K. (2013). De Cijfers [PowerPoint-Presentatie].
Jones, S. (2004). Coverage of Breast Cancer in the Australian Print Media – Does Advertising and Editorial Coverage Reflect Correct Social Marketing Messages?. Journal of Health Communication, 9, 309-325. Jong en van zin (n.d.). Bla bla met ma en pa? Of ook wel: Hoe praten met je ouders over voorbehoedsmiddelen?
Geraadpleegd
op
20
oktober
2014
via
http://www.jongenvanzin.be/sites/default/files/downloads/bla_bla_met_ma_en_pa_praten_ over_voorbehoedsmiddelen_met_je_ouders.pdf
Kotler, P. & Roberto, E. (1989). Social marketing strategies for changing public behavior. New York: The Free Press
94
Kotler, P., Roberto, N. & Lee, N. (2002). Social marketing: Improving the quality of life (2nd Edition). Australian Marketing Journal, 11 (1), 97-99.
Kotler, P. & Zaltman, G. (juli 1971). Social Marketing: An Approach to Planned Social Change. Journal of Marketing, 35 (3), 3-12.
McDermott, L., Stead, M. & Hastings, G. (2005). What Is and What Is Not Social Marketing: The Challenge of Reviewing the Evidence. Journal of Marketing Management, 21, 545-553.
McDermott, L., Stead, M. & Hastings, G. (2007). The meaning, effectiveness and future of social marketing. Obesity reviews, 8 (1), 189-193.
Medinet (2012). Meisjes tussen 15 en 20 schreeuwen om informatie over de pil!. Geraadpleegd op 20 oktober 2014 via http://old.medinet.be/shownews.asp?ID=931
Messerlian, C. & Derevensky, J. (2006). Social marketing campaigns for youth gambling prevention: Lessons learned from youth. International Journal of Mental Health & Addiction, 4(4), 294–306.
Minkjan, P. (2011, 15 november). Facebook Marketing: de belangrijkste metrics. Geraadpleegd op 26 oktober 2014 via http://www.likeconomics.nl/2011/11/facebookmarketing-de-metrics/ N-VA. (2012, 17 januari). Resolutie voor doeltreffender HIV-en aidsbeleid: meer veldwerk en sensibilisering. Geraadpleegd op 25 oktober 2014 via http://www.nva.be/persbericht/resolutie-voor-doeltreffender-hiv-en-aidsbeleid-meer-veldwerk-ensensibilisering
Norton, A. (2009). Cima Official Learning System. Oxford: Elsevier Offspringa, M., Assendelft, W. J. J. & Scholten, R. J. P. M. (2003, december). Inleiding in evidence-based medecine. Stimulus, 22 (4), 177-182.
Olander, S. & Landin, A. (2005, mei). Evaluation of stakeholder influence in the implementation of construction projects. International Journal of Project Management, 23 (4), 321-328.
95
Peetz-Schou, M. (1997). How to measure consumer awareness of mass-media campaigns for public health purposes. Elsevier, 30, 53-59.
Picavet, C. (2011). Anticonceptie op maat. Achtergronden van anticonceptiekeuze door jongeren. Tijdschrift voor Seksuologie, 25, 64-73.
Proctor, T. (2007). Public Sector Marketing. Harlow: Pearson Education Limite
Raina’s Reflections (2013). Stakeholder Analysis. Geraadpleegd op 16 oktober 2014 via https://rainasreflections.wordpress.com/tag/stakeholder-analysis/ (afbeelding)
Rodriguez & Canteli, S. (2009). Seks onder je 20ste: een grootschalig kwantitatief, exploratief onderzoek naar het seksueel leven van Vlaamse jongeren van 14 tot 20 jaar [masterproef]. Vrije Universiteit Brussel, faculteit Psychologie en Educatiewetenschappen
Roegiers, J. (2012, 30 november). HIV-aanpak in België: zijn we goed bezig? Geraadpleegd op 24 april 2014 via http://www.janroegiers.be/artikel/Nieuws/hiv-aanpak-belgie-zijn-we-goedbezig/
SAFE II (2012). Geslachtsgemeenschap op jonge leeftijd: wat maakt het een positieve ervaring?
[onderzoeksrapport].
Geraadpleegd
op
12
juni
2014
via
https://biblio.ugent.be/input/download?func=downloadFile&recordOId=3059967&fileOId=3 059977
Savels, I. & Verhetsel, L. (2011). Ideefiche: Week van de Lentekriebels 2014 – thema anticonceptie [intern werkdocument]. Verkregen via e-mail op 7 maart 2014.
Schamp, J., Jongbloet, J., van der Kreeft, P., Van Havere, T., Reynaert, D., Steel, R, Frederix, J. & Coone, A. (2013). Infoscan rapport: onderzoek naar informatiegedrag bij kinderen, tieners en jongeren [onderzoeksrapport]. HoGent, Faculteit Mens en Welzijn.
96
Seksuele vorming (2014). Studiedag ‘Kies anticonceptie die bij je past!’. Geraadpleegd op 25 februari
2014
via
http://www.seksuelevorming.be/vorming/vorming-open-
aanbod/studiedag-kies-anticonceptie-die-bij-je-past
Seksuele
vorming
(n.d.).
Vraagstaart.
Geraadpleegd
op
23
februari
2014
via
http://www.seksuelevorming.be/materiaal/vraagstaart
Seksuele vorming (n.d.). Week van de Lentekriebels 2014. Geraadpleegd op 23 februari 2014 via http://www.seksuelevorming.be/projecten/week-van-de-lentekriebels-2014
Sensoa (2010). Feiten en cijfers: anticonceptie. Geraadpleegd op 26 september 2014 via http://www.sensoa.be/sites/default/files/feitenencijfersanticonceptie2010_0.pdf
Sensoa (2011). Feiten en cijfers: jongeren en seksualiteit. Geraadpleegd op 26 september 2014 via http://www.sensoa.be/sites/default/files/feitenencijfersjongerenenseksualiteit.pdf
Sensoa (7 februari 2014). Persbericht: Week van de Lentekriebels (10/02 tot 14/02) over gepaste
anticonceptiekeuze.
Geraadpleegd
op
26
november
2014
via
http://www.sensoa.be/nieuws/persbericht-week-van-de-lentekriebels-1002-tot-1402-overgepaste-anticonceptiekeuze
Sensoa (2014). Allesoverseks.be de jongerensite van Sensoa [online afbeelding]. Geraadpleegd op 24 februari 2014 via http://www.allesoverseks.be/
Sensoa (2014). Babbelmethodiek voor seksuele vorming. Geraadpleegd op 29 juli 2014 via http://shop.sensoa.be/products/tussen-de-lakens-basismodule-lichaam
Sensoa (2014). Bereik van de campagne van de week van de lentekriebels 2014 ‘Kies je anticonceptie’ [intern werkdocument]. Verkregen via e-mail op 7 maart 2014.
Sensoa (2014). Week van de Lentekriebels 2014: thema anticonceptie [intern werkdocument]. Verkregen via e-mail op 11 augustus 2014.
97
Sensoa (n.d.). Actieterreinen. Geraadpleegd op 30 april 2013 via http://www.sensoa.be/oversensoa/actieterreinen Sensoa (n.d.). Activiteiten. Geraadpleegd op 28 april 2013 via http://www.sensoa.be/oversensoa/organisatie/activiteiten. Sensoa (n.d.). Over Sensoa. Geraadpleegd op 12 maart 2014 via http://www.sensoa.be/oversensoa
Sensoa (n.d). Week van de Lentekriebels. Geraadpleegd op 25 februari 2014 via http://www.sensoa.be/acties/week-van-de-lentekriebels
Sensoa (n.d.). Week van de Lentekriebels [online afbeelding]. Geraadpleegd op 24 februari 2014 via http://www.sensoa.be/acties/week-van-de-lentekriebels
Sensoa (n.d.). Week van de lentekriebels van start!. Geraadpleegd op 25 februari 2014 via
http://www.sensoa.be/nieuws/week-van-de-lentekriebels-van-start Simillion, E. (2009). Nieuwe kansen en bedreigingen door digitale televisie. Een segmentatieonderzoek naar het potentieel van interactieve en gepersonaliseerde televisiereclame en het gevaar van ad avoidance d.m.v. de Personal Video Recorder [masterproef]. Universiteit Gent: faculteit Politieke Wetenschappen
Simovska, V. (2014). “Uge Seks” by Seks & Samfurd. Why is the campaign important for Danish
Compulsory
Schools?.
Geraadpleegd
op
17
augustus
2014
via
file:///C:/Users/Jan/Downloads/Venka+Simovska+-+Why+Uge+Sex+is+important...%20(2).pdf Smith, W. A. (2006). Social marketing: An overview of aproach and efects. Injury Prevention, 12, 38-43.
Smart communications (n.d.). Search Engine Advertising. Geraadpleegd op 9 december 2014 via http://smartcommunications.be/wp-content/uploads/SEO-SEA.pdf
Snyder, L. (2007). Health Communication Campaigns and their Impact on Behavior. Journal of Nutrition Education and Behavior 39 (2) 32-40
98
Social Marketing (n.d.). What Makes Social Marketing Different? Geraadpleegd op 3 oktober 2014 via http://www.cdc.gov/nccdphp/dnpa/socialmarketing/training/basics/price.htm
Steyaert, J. & van den Biggelaar, T. (2008). Gaat evidence based werken de sociale sector redden? Maatwerk, 6 , 25-27.
Tanriverdi, A. (2008). De invloed van geloof en acculturatie op de opvattingen over seksualiteit bij Turkse jongeren [bachelorproef]. Universiteit Twente, Faculteit Gedragswetenschappen.
Ugesex (n.d.). Ugesex.dk. Geraadpleegd op 26 juli 2014 via http://www.ugesex.dk/
Van de Bongardt, D., Mouthaan, I. & Bos, H. (2009). Seksuele en relationele vorming in het voortgezet onderwijs. Pedagogiek, 29 (1), 60-77
Van Dessel, G. (2010, 9 april). Wat is de meest geschikte steekproefmethode voor uw enquête?. Geraadpleegd op 5 december 2014 via https://nl.checkmarket.com/2010/04/watis-de-meest-geschikte-steekproefmethode-voor-uw-enquete/
Van Lee, L. & Mouthaan, I. (2007). Ouders en de seksuele opvoeding van kinderen: Marokkaanse en Turkse moeders aan het woord. Tijdschrift voor Seksuologie, 31, 3-10.
Verbeek, J., van Dijk, F., Malmiyaara, A., Hulshof, C., Räsänen, K., Kankaanpää, E. & Mukala, K. (2004). Evidence-based medicine in de praktijk. Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde, 12 (1), 2-8.
Vermeire, K. (2013). De Cijfers [PowerPoint-Presentatie]. Verkregen via e-mail op 7 maart 2014.
Verougstraete, A. (2008). Falen van anticonceptie in België, moeilijkheden bij het beteugelen van de fertiliteit en bij anticonceptiegebruik. Gunaïka. 11-17
Wakefield, M., Loken, B. & Hornik, R. (9 oktober 2010). Use of mass media campaigns to change health behaviour. The Lancet, 376 (9748), 1261-1271
99
Weinreich, N.K. (2006). What is Social Marketing? Geraadpleegd op 3 oktober 2014 via http://www.social-marketing.com/whatis.html
Week van de lentekriebels (n.d.). Scholen. Deelnemen aan de Week. Geraadpleegd op 19 augustus
2014
via
http://www.weekvandelentekriebels.nl/leerkrachten/deelnemen_aan_de_week/
Week van de lentekriebels (n.d.). GGD. Deelnemen aan de Week. Geraadpleegd op 19 augustus 2014 via http://www.weekvandelentekriebels.nl/ggd/deelnemen_aan_de_week/
Week van de lentekriebels (n.d.). Taken van de GGD. Geraadpleegd op 19 augustus 2014 via http://www.weekvandelentekriebels.nl/ggd/taken_van_de_ggd/)
Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (2006). Gezondheidsenquête België 2004. Geraadpleegd
op
3
oktober
2014
isp.be/epidemio/epinl/crospnl/hisnl/his04nl/his37nl.pdf
100
via
https://www.wiv-
10. Appendix 10.1 Bijlage 1: communicatieplan juni Lies
juli Teamov erleg Ontwik kelen campag nemat.
Ideefich e Promob ericht: mailing en website Search affichec ampagn es Input vragen Katrien
Kim
aug sept vraag fb Promob ericht Herwer king tekst affiche Input lay-out affiche Concep t campag nemat. Klaar Feedba ck van forum en EiCel en artsen op tekst kaartje
Ontwik kelen boodsc hap campag nemat.
okt
nov Fb op lay-out op 11 nov
dec jan Promob ericht Campag nemat. naar drukker
16 okt: tekst finaal
Fb op lay-out op 25 nov
Campag nemat. klaar Tussen de Lakens klaar
feb Promob ericht Persber icht Perscon ferentie
Distribu tie coördin eren
Fb op lay-out
Input ideefich e Feedba ck
Fb op lay-out
Nieuwe items en verhale n AOS klaar
fb op tekst campag nemat. Boris
Persber icht 101
Perscon ferentie Commu nicatie
6/9 brainst orm over het beeld
14/10 briefing voor de vormge ving is afgewe rkt 22/10 besprek ing prijsoff ertes
AT Jong
Input ideefich e
Forum
Start ontwikk eling activitei ten (affiche , etc)
fb op campag nemat.
Fb op lay-out
Fb op lay-out
fb op campag nemat. Ei-Cel
Oproep voor medew erking
Fb op lay-out
fb op campag nemat. Verenig ing van Gynaec ologen/ Artsenk rant/do mus medica /flair/L
Oproep voor medew erking
Fb op lay-out
102
7/11 feedbac k geven op 1ste versie van de vormge ver 25/11 feedbac k geven op de 2de versie van de vormge ver
19/12 levering
uc Debaen e
fb op campag nemat.
103
10.2 Bijlage 2: persbericht Persbericht: Week van de Lentekriebels (10/02 tot 14/02) over gepaste anticonceptiekeuze Innovatieve lesmethode 'Tussen de lakens' en nieuwe poster en folder stimuleren relationele en seksuele vorming
Naar goede gewoonte organiseert Sensoa, het Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid, samen met tal van partners, in februari de 'Week van de Lentekriebels'. Die roept iedereen die met jongeren werkt op om het thema relaties en seksualiteit aan te kaarten. Centraal voor 2014 staat een gepaste anticonceptiekeuze. Leraars die het graag interactief aanpakken kunnen aan de slag met de nieuwe babbelmethodiek 'Tussen de lakens'. Aan de hand van lakens met levensgrote tekeningen van een naakte man en vrouw worden leerlingen gestimuleerd om over verschillende aspecten van lichamelijkheid en seksualiteit te praten. Daarnaast verspreidt Sensoa een affiche en een minifolder, die jongeren helpt om met de huisarts over anticonceptie te spreken. Ouders kunnen voor tips over seksuele voorlichting terecht op seksualiteit.be, begeleiders van jongeren op seksuelevorming.be en jongeren zelf op allesoverseks.be. In het stadsbeeld van een aantal universiteitssteden zullen levensgrote kubussen met het campagnebeeld geplaatst worden. Het belang van RSV (Relationele en Seksuele Vorming)
Praten met kinderen en jongeren over seksualiteit en relaties is nog altijd niet vanzelfsprekend. Niettemin is volgens Sensoa een goede relationele en seksuele vorming (RSV) één van de voorwaarden voor een gezond en gelukkig seksueel leven. Waar vorig jaar weerbaarheid en grenzen stellen centraal stonden, focussen we dit jaar op anticonceptie. Cijfers tonen aan dat jonge koppels voornamelijk de pil of het condoom gebruiken wanneer ze seksueel actief worden. Jongeren staan er niet altijd bij stil of dit wel de ideale anticonceptiemiddelen voor hen zijn. Sensoa wil jongeren doen nadenken over hun anticonceptiekeuze en hen ondersteunen om daar met hun partner maar vooral ook met hun huisarts over te praten. Hoe bewuster jongeren kiezen voor een anticonceptiemiddel, hoe beter en veiliger hun anticonceptiegebruik. Sensoa raadt ook aan om het condoom te gebruiken in combinatie met b.v. de pil of een ander veilig anticonceptiemiddel. Het aantal tienerzwangerschappen in Vlaanderen is laag en dit willen we zo houden. Tegelijk zien we evenwel dat het aantal ongeplande tienerzwangerschappen nog lager kan, zoals bijvoorbeeld in Nederland. Daarom moeten jongeren blijvend gesensibiliseerd worden over anticonceptiegebruik. 'Tussen de lakens', innovatieve methode voor seksuele vorming
'Tussen de Lakens' is een interactief lespakket voor relationele en seksuele vorming dat jongeren met elkaar doet praten. Het pakket bestaat uit meerdere modules. De lakens uit de Basismodule Lichaam vormen een rode draad doorheen het ganse pakket. Deze tonen gestileerde, maar duidelijke, levensgrote tekeningen van het naakte lichaam van een man en een vrouw. Ze lokken reactie uit en verlagen de drempel tot communicatie en interactie. Deze lakens worden op de meest uiteenlopende manieren gebruikt in de verschillende methodieken van alle modules. Naast de lakens wordt er ook gewerkt met instructieve platen en kaartjes met concrete voorbeelden van situaties of mythes. Die moedigen de leerlingen aan om na te gaan hoe ze zelf zouden reageren, op elkaar in te pikken, te discussiëren…. 'Tussen de lakens' is geschikt voor de laatste graad basisonderwijs en in het secundair 104
onderwijs (ASO, TSO en BSO en OKAN-klassen). Verschillende methodieken kunnen ook in het buitengewoon onderwijs gebruikt worden. 'Welk anticonceptiemiddel kies jij?'
Om jongeren over de keuzemogelijkheden te sensibiliseren ontwikkelde Sensoa een affiche waar de verschillende mogelijkheden als apps afgebeeld staan op een smartphone. In een berichtvenster vraagt de jongerensite Allesoverseks.be als afzender jongeren meer info te zoeken over elk van die middelen. In typische reclamestijl worden jongeren opgeroepen anticonceptie met de huisarts te bespreken. Die vormgeving maakt de affiche aantrekkelijk voor meisjes én jongens. In dezelfde vormgeving werd een minifolder ontwikkeld met informatie verwerkt in een verleidelijk testje. En er is ruimte voorzien om vragen en bedenkingen te noteren die ze met hun huisarts willen bespreken. De Week van de Lentekriebels is een initiatief van Sensoa met steun van de Vlaamse Overheid. Ook onze partnerorganisaties organiseren campagne-activiteiten. De partners zijn: GO!, OVSG, VCLB, VOOP, FOPEM, VSK, Fara, CAW, Awel, Joetz, Jong & Van Zin, Ella, Çavaria, WelJongNietHetero, Sida SOS en Jongerengids.be. Artsen (Domus Medica) en jongeren gaven input en feedback bij de ontwikkeling van de materialen. Praktisch
Een overzicht van al het materiaal en de activiteiten die tijdens de Week van de Lentekriebels doorgaan, vindt u op www.seksuelevorming.be/projecten/week-van-de-lentekriebels-2014 Beeldmateriaal kan u in hoge resolutie downloaden van https://www.wuala.com/Sensoa/Projecten/Week%20van%20de%20Lentekriebels%20%20Anticoncepie/?key=a9eiJbfjSj30 Voor bijkomende informatie over relationele en seksuele vorming en met vragen over de Week van de Lentekriebels kan u terecht bij Boris Cruyssaert, persverantwoordelijke van Sensoa (
[email protected] of 0486 10 91 43)
Met de steun van de Vlaamse Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Jo Vandeurzen
105
10.3 Bijlage 3: vragenlijst survey Beste Met deze vragenlijst willen wij testen hoe jongeren denken over anticonceptie. Er zijn geen goede of foute antwoorden, je hoeft enkel de vragen in te vullen die voor jou van toepassing zijn. Deze enquête zal ongeveer 10 minuten van jouw tijd in beslag nemen. Indien je na het invullen van deze vragenlijst nog vragen hebt, kan je daarvoor steeds mailen naar
[email protected]. De antwoorden zijn volledig anoniem. Bedankt voor jouw medewerking. Annelies Van Den Neucker
1. Kennis Anticonceptie 1. Welke soorten anticonceptie ken jij? Noem er zo veel mogelijk die je kent. (Open vraag)
2. Welke soorten anticonceptie ken jij? (Meerdere antwoorden zijn mogelijk) - Mannencondoom - Combinatiepil - Hormonaal spiraal - Implantaat - Prikpil - Natuurlijke anticonceptie - Koperspiraal - Minipil - Vaginale ring - Vrouwencondoom - Anticonceptiepleister - Geen - Andere: … 3. In welke mate ga je akkoord met volgende stellingen? - Als je seks hebt, gebruik je best altijd een condoom én de pil. (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens) -
Het is goed om altijd een condoom te gebruiken telkens wanneer je seks hebt. (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens)
-
Voor je de eerste keer seks hebt, neem je best al de pil. (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens)
-
Vroegtijdig terugtrekken is een betrouwbaar voorbehoedsmiddel. 106
(helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens) -
Een condoom gebruiken is een effectieve methode om zwangerschap te voorkomen. (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens)
-
Een condoom gebruiken is een effectieve methode om ziektes (zoals hiv) te voorkomen. (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens) De pil nemen is een effectieve methode om zwangerschap te voorkomen (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens)
-
-
-
De pil nemen is een effectieve methode om ziektes (zoals hiv) te voorkomen (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens) Anticonceptie is een vrouwenaangelegenheid (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens) De pil is veiliger dan het condoom (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens) Voor je seks hebt, is het goed om eerst over anticonceptie te praten met (meerdere antwoorden zijn mogelijk): Seksuele partner Ouders Vrienden Broer of zus Familie Huisarts Leerkracht CLB Religieuze figuur (priester, imam, … ) Geen Andere:...
2. Gedrag Anticonceptie 4. Heb jij al seks gehad? (Hiermee bedoelen we geslachtsgemeenschap waarbij de penis in de vagina of anus werd gebracht) - Ja (ga door naar vraag 7) - Nee 5. Ik maak gebruik van volgende anticonceptie (meerdere antwoorden zijn mogelijk): - Mannencondoom - Combinatiepil - Hormonaal spiraal - Implantaat 107
-
Prikpil Natuurlijke anticonceptie Koperspiraal Minipil Vaginale ring Anticonceptiepleister Geen Andere:…
6. Ik gebruik deze vooral omdat ik dan (meerdere antwoorden zijn mogelijk): - later veilige seks kan hebben - minder last heb van puistjes - een regelmatigere cyclus heb - niet van toepassing - andere: … ga door naar vraag 9 7. De eerste keer dat ik seks had, is - Meer dan een jaar geleden - Meer dan zes maanden geleden - Vijf tot zes maanden geleden - Drie tot vier maanden geleden - Een tot twee maanden geleden - Minder dan een maanden geleden 8. De eerste keer dat ik seks had, hebben mijn partner en ik gebruik gemaakt van volgende anticonceptie (meerdere antwoorden zijn mogelijk): - Geen (mijn partner en ik hebben geen vorm van anticonceptie gebruikt) - Mannencondoom - Combinatiepil - ‘Terugtrekken’ - Hormonaal spiraal - Implantaat - Prikpil - Natuurlijke anticonceptie - Koperspiraal - Minipil - Vaginale ring - Vrouwencondoom - Anticonceptiepleister - Andere:… 9. Ik heb me geïnformeerd over anticonceptie: - Ja
108
-
Nee (ga naar vraag 11)
10. Ik ben raad over anticonceptie gaan vragen of zoeken bij (meerdere antwoorden zijn mogelijk): - Mama - Papa - Broer of zus - Familie - Partner/lief - Vrienden - Huisarts - Leerkracht - School - CLB -
Awel JIP JAC Televisie Films Zoekmachines (Google, enz.) Website van Sensoa Facebook Twitter Andere websites: … Kranten Tijdschriften Affiches Flyers Religieuze figuur (priester, imam, … ) Geen Andere: …
11. Heb jij in de afgelopen vier maanden seks gehad? - Ja - Nee (ga door naar vraag 15) 12. Wanneer je in de laatste vier maanden seks gehad hebt, hebben jij en jouw partner gebruik gemaakt van volgende anticonceptie (meerdere antwoorden zijn mogelijk): - Geen (mijn partner en ik hebben geen vorm van anticonceptie gebruikt) - Mannencondoom - Combinatiepil - ‘Terugtrekken’ - Hormonaal spiraal - Implantaat 109
-
Prikpil Natuurlijke anticonceptie Koperspiraal Minipil Vaginale ring Vrouwencondoom Anticonceptiepleister Andere:…
13. Ik gebruik deze vooral omdat ik dan (meerdere antwoorden zijn mogelijk): - later veilige seks kan hebben - minder last heb van puistjes - een regelmatigere cyclus heb - niet van toepassing - andere: … 14. In welke mate zijn deze stellingen van toepassing op jou? - Wanneer mijn partner geen condoom zou willen gebruiken, dan vrijen we zonder condoom (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens) -
Als ik een vaste relatie heb, dan zou ik geen condoom gebruiken (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens)
-
Vooraleer ik in de laatste 4 maanden seks heb gehad, praatte ik met mijn partner over seksualiteit en anticonceptie. (nooit, zelden, soms, vaak, meestal, altijd)
-
Ik heb de laatste 4 maanden seks gehad zonder condoom. (nooit, zelden, soms, vaak, meestal, altijd)
-
Ik heb de laatste 4 maanden seks gehad zonder de pil (of gelijkaardige anticonceptie). (nooit, zelden, soms, vaak, meestal, altijd)
-
Ik heb de laatste 4 maanden seks gehad zonder condoom én zonder de pil (of gelijkaardige anticonceptie) (nooit, zelden, soms, vaak, meestal, altijd)
-
Wat is de reden dat je de laatste 4 maanden onveilige seks gehad hebt? (Open vraag)
3. Campagne 15. Herinner je je een campagne die begin dit jaar gevoerd is over anticonceptie?
110
- Ja - Nee (ga naar vraag 21)
16. Welke campagne rond anticonceptie herinner je je? (Open vraag) 17. Heb jij begin dit jaar op school of in een vereniging gewerkt rond anticonceptie? - Ja - Nee (ga naar vraag 21) 18. Wat werd er precies georganiseerd? (Open vraag) 19. Kwam deze informatie op tijd voor jou? - Ja, ik had net nood aan deze informatie - Nee, ik had deze informatie al vroeger moeten krijgen - Deze informatie kwam te vroeg voor mij, ik ben er nog niet mee bezig. 20. Duid aan in welke mate je het eens bent met volgende stellingen: - Ik vond dit interessant (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens) -
Ik heb hieruit veel kunnen bijleren (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens)
-
Ik kreeg voldoende informatie over anticonceptie (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens)
-
Al mijn vragen over anticonceptie werden beantwoord (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens)
-
Deze campagne zette me ertoe aan om na te denken over welk anticonceptiemiddel best bij mij past (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens)
-
Deze campagne zette me ertoe aan om met mijn huisarts over anticonceptie te praten (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens)
-
De campagne zette me ertoe aan om met mijn partner over anticonceptie te praten (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens)
-
Ik vond dit choquerend (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens) 111
-
De informatie was gemakkelijk te begrijpen (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens)
-
Ik vond dit niet geschikt voor mijn leeftijd (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens)
-
Ik vond dit niet gepast om in de klas/in groep over te praten (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens)
-
Ik voelde me niet op mijn gemak (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens)
21. Welke websites ken jij waarop je informatie kunt vinden over seksualiteit en anticonceptie? (open vraag) 22. Ken je de Week van de Lentekriebels? - Ja - Nee (ga naar vraag 25) 23. Van waar ken je de Week van de Lentekriebels? (Meerdere antwoorden zijn mogelijk) - School - Ouders - Vrienden - Internet - Facebook - Televisie - Radio - Krant - Tijdschrift - Jeugdbeweging - Andere: … 24. Wat weet je over de Week van de Lentekriebels? (open vraag)
25. Sensoa voerde dit jaar een campagne rond anticonceptie. Deze campagne bestond uit een folder, een affiche, websites, levensgrote kubussen en interactief materiaal voor scholen. Herinner je je deze affiche van Sensoa? - Ja - Nee (ga naar vraag 28)
112
26. Hoe vaak heb je deze affiche gezien? (heel vaak, vaak, af en toe, zelden, nooit) 27. Waar heb je deze affiche gezien? - School - Website van Sensoa - Facebook - Twitter - Jeugdvereniging - Jeugdhuis - Huisarts - Andere: … 28. Duid aan in welke mate je het eens bent met volgende stellingen: Deze affiche zet me ertoe aan om meer op te zoeken over anticonceptie (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens) Deze affiche zet me ertoe aan om naar de website allesoverseks.be te gaan (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens) Deze affiche zet me ertoe aan om na te denken welk anticonceptiemiddel best bij mij past (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens) Deze affiche is: Aantrekkelijk (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens) Informatief (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens) Makkelijk te begrijpen (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens) Overzichtelijk (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens) Geschikt voor mijn leeftijd (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens) 29. Herinner je je deze folder van Sensoa? - Ja - Nee (ga naar vraag 32)
113
30. Hoe vaak heb je deze folder gezien? (heel vaak, vaak, af en toe, zelden, nooit) 31. Waar heb je deze folder gezien? - School - Website van Sensoa - Facebook - Twitter - Via e-mail - Jeugdvereniging - Jeugdhuis - Huisarts - Andere: … 32. Duid aan in welke mate je het eens bent met volgende stellingen: Deze folder zet me ertoe aan om meer op te zoeken over anticonceptie (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens) Deze folder zet me ertoe aan om naar de website allesoverseks.be te gaan (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens) Deze folder zet me ertoe aan om na te denken welk anticonceptiemiddel best bij mij past (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens) Deze folder is: Aantrekkelijk (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens) Informatief (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens) Makkelijk te begrijpen (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens) Overzichtelijk (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens) Geschikt voor mijn leeftijd (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens) 114
33. Herken je deze website van Sensoa? - Ja - Nee (ga naar vraag ..)
34. Hoe vaak heb je deze website al bezocht om informatie over seksualiteit te zoeken? (heel vaak, vaak, af en toe, zelden, nooit) 35. Hoe vaak heb je deze website al bezocht om informatie over anticonceptie te zoeken? (heel vaak, vaak, af en toe, zelden, nooit) 36. Herken je deze kubus? (foto?) - Ja - Nee (ga naar vraag 38) 37. In welke stad heb je deze gezien? (open vraag) 38. Herken je deze lakens? - Ja - Nee (ga naar vraag 42)
39. Heb je hiermee gewerkt in de klas? - Ja (ga naar vraag 41) 115
-
Nee
40. Waar heb je met deze lakens gewerkt? (open vraag) 41. Wanneer heb je met deze lakens gewerkt? - Langer dan één jaar geleden - Minder lang dan één jaar geleden 42. Duid aan in welke mate je het eens bent met volgende stellingen: - Ik vond dit zeer interessant (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens) -
Ik heb aan de hand van deze lakens veel bijgeleerd over seksualiteit en anticonceptie (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens)
-
Ik kreeg voldoende informatie over anticonceptie (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens)
-
Al mijn vragen over anticonceptie werden beantwoord (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens)
-
Ik vond het een leuke manier om bij te leren over seksualiteit en anticonceptie (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens)
-
Ik vond dit vooral choquerend (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens)
-
Ik vond dit niet gepast om in de klas/in groep te tonen (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens)
-
Ik vond dit niet aangenaam (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens)
-
Ik voelde me niet op mijn gemak (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens)
4. Kanalen jongeren 43. Duid aan in welke mate je het eens bent met volgende stellingen: - Mijn ouders spreken me aan over anticonceptie (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens)
116
-
Ik schaam me om met iemand over anticonceptie te praten (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens)
-
Ik kan met mijn ouders praten over anticonceptie (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens)
-
Het is respectloos om met je ouders over anticonceptie te praten (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens)
-
Ik schaam me om met mijn ouders over anticonceptie te praten (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens)
-
Jongens horen seksuele voorlichting te krijgen van hun vader, meisjes van hun moeder (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens)
-
Ik vind dat ik nog te jong ben om me te informeren over anticonceptie (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens)
-
Ik wil graag meer seksuele voorlichting op school krijgen (helemaal mee oneens – oneens – neutraal – eens – helemaal mee eens)
44. Heb je nog bedenkingen, opmerkingen of ideeën omtrent deze campagne? (open vraag)
5. Demografische kenmerken 45. Wat is jouw geslacht? - Man - Vrouw 46. In welk jaar ben je geboren? - 1998 - 1999 - 2000 - 2001 47. In welke provincie woon je? - Oost-Vlaanderen - West-Vlaanderen - Vlaams-Brabant - Antwerpen - Limburg - Brussel - Andere: …
117
48. Wat is jouw nationaliteit? - Belg - Andere: … 49. Ik val op - meisjes - jongens - beide - weet ik niet 50. Heb je momenteel een lief? - Ja - Nee - Onduidelijk 51. Ik zit in volgende studierichting: - ASO - TSO - BSO - KSO - Buso - Andere:… 52. Ik zit in een - Katholieke school - Staatsschool - Andere: … - Geen 53. Ik ben - Christen - Moslim - Geen - Ander: … 54. Duid aan hoe belangrijk jouw geloof voor jou is. (Schaal van 0 (niet belangrijk) tot 10 (heel belangrijk)) Bedankt om mee te werken aan mijn onderzoek! Heb je zin om nog verder mee te werken aan dit onderzoek? Laat dan hier je emailadres/telefoonnummer achter. Je kan hiermee twee cinematickets (Kinepolis) winnen. Telefoonnr: Emailadres: Alvast bedankt voor jouw medewerking! Groetjes Annelies Van Den Neucker Heb je bijkomende informatie nodig over anticonceptie, neem dan zeker een kijkje op www.allesoverseks.be. 118
10.4 Bijlage 3: Outputs Drobots 10.4.1 Kennis van anticonceptie 10.4.1.1
Spontane bekendheid anticonceptie
119
10.4.1.2
Geholpen bekendheid anticonceptie
120
10.4.1.3
Kennis over anticonceptie en geslacht
121
122
123
124
125
126
10.4.1.4
Kennis over anticonceptie en studierichting
127
128
129
130
131
132
133
134
10.4.1.5
Kennis over anticonceptie en geloof
135
136
137
138
139
140
10.4.2 Gedrag anticonceptie
10.4.2.1
Gebruik van anticonceptie en geloof
141
142
143
10.4.2.2
Gebruik van anticonceptie en studierichting
144
145
146
147
10.4.2.3
Gebruik van anticonceptie en geslacht
148
149
150
10.4.3 Informatiebronnen 10.4.3.1
Informatiebronnen van moslimjongeren
151
152
153
10.4.4 Campagne 10.4.4.1
Spontane bekendheid Week van de Lentekriebels
10.4.4.2
Evaluatie Week van de Lentekriebels
154
155
156
157
10.4.4.3
Geholpen bekendheid Week van de Lentekriebels
158
159
160
161
162
163
164
10.4.4.4
Affiche
165
10.4.4.5
Het zien van de affiche en de kennis over anticonceptie
166
167
168
169
170
171
10.4.4.6
Het zien van de affiche en het gedrag omtrent anticonceptie
172
173
174
175
176
10.4.4.7
Evaluatie folder
177
10.4.4.8
Het zien van de folder en kennis over anticonceptie
178
179
180
181
182
10.4.4.9
Het zien van de folder en gedrag omtrent anticonceptie
183
184
185
10.4.4.10
Allesoverseks.be
186
10.4.4.11
Interactief materiaal ‘tussen de lakens’
187
188
189
190
191
192
10.4.4.12
De lakens en het gedrag omtrent anticonceptie
193
194
10.4.4.13
Socio-demografische gegevens van de respondenten
195
196
