TUDELTA.28. >03 >06 >08 >12 >19 English Overleven. Elckerlyc. The way I work DELTA

DELTA. 28 24-09-2009

weekblad van de technische universiteit Delft

>03 Op tijd schrijven

>06 See-through

>08 Overleven

>12 Elckerlyc

>19 English The way I work

Een correct beeld van de financiële situatie bij civiele techniek ontbreekt doordat het tijdregistratiesysteem TIM hapert. Dat menen vier van de vijf afdelingsvoorzitters. “Een onderzoeker interesseert zich alleen voor zijn onderzoek, is geen accountant en denkt niet aan een fiatteerdatum.”

It’s the latest craze in smartphone applications: augmented reality. Point your camera at a street and information about restaurants or other attractions are displayed on top of the video image of that particular street. But there is a similar technique that’s arguably even better: see-through augmented reality.

Vluchteling-student Zaid Al-Hilli studeert sinds 1 september aan de TU. Hij vluchtte ruim tweeënhalf jaar geleden uit Irak. Hij is zeer te spreken over de Nederlanders, maar hoopt wel dat Geert Wilders tot andere inzichten komt. “Hij had beter een film tegen Al Qaeda kunnen maken.”

De hongerige dood zit de angstige Elckerlyc op de hielen. De voorstelling van het Delfts Toneelgezelschap in de Oude Kerk heeft met een promovendus, een laboratoriummedewerker en twee alumni in de gelederen een opvallend sterk TU-tintje. “De kijker wordt op het verkeerde been gezet en denkt misschien dat het over de kredietcrisis gaat.”

Telecom policy isn’t exactly a barrel of laughs, but lawyer-turned-PhD researcher, Rajen Akalu, brings humor to his work by also honing his stand-up comedian skills. The 35-year-old researcher from Bristol, England, is writing his PhD thesis on the role that markets play in the allocation of the radio spectrum resource, at the TPM faculty’s economics of infrastructures section.

01

TUDELTA.28

Iedereen die iets met onderwijs heeft, deed mee. Vanaf de aankomst dinsdag op Den Haag Centraal was de organisatie strak. Keurige programma’s, ‘ordestudenten’ met hesjes en portofoons en een openluchtcollege dat stipt op tijd begon. De studentendemonstratie tegen bezuinigingen in het onderwijs verliep braaf, ondanks een

sporadisch en vaak ijl ‘actie, actie’, wat ludieke teksten en een witte lijkkist. (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX) Pagina 05: ‘Studentendemonstratie verloopt braaf’

DELTA. 28 24-09-2009

02

nieuwsinterview

DELTA. 28 24-09-2009

Ombudsman

’Een van de grootste ter wereld’ TUdelta.28 > Jaargang 41 Delta is het informatie- en opinieblad van de TU Delft, verzorgd door een journalistiek onafhankelijke redactie.

> Redactie

Frank Nuijens, (hoofdredacteur), Katja Wijnands, Dorine van Gorp, (eindredactie), Nadine Böke, Saskia Bonger, Tomas van Dijk, Erik Huisman, Maaike Muller, Connie van Uffelen, Jos Wassink (verslaggeving).

> Medewerkers Lotte Asveld, Julia Cramer, Willemijn Dicke, Robbert Fokkink, Dap Hartmann, Auke Herrema, Richard van 't Hof, Christian Jongeneel, Ivo Knubben, David McMullin, Anna Noyons, Edgar van Os, Daan Schuurbiers, Maaike Strijker, Jimmy Tigges, Ellen Touw, Robert Visscher, Floris Wiegerinck, Martine Zeijlstra. > Foto‘s Sam Rentmeester/ Hans Stakelbeek (FMAX).([email protected]) > Vormgeving Kummer & Herrman, Utrecht > Lay-Out Liesbeth van Dam > Mededelingen

Martin Kers ([email protected])

> Redactieraad Ir. S. Rozendaal (voorzitter), mw. prof.dr.ir.drs. H. Bijl, prof.dr.ir. F.W. Jansen, J. Op Den Kelder, mr. J.J. M.Kok, R.H.G. Meijer, T. Niks, prof. dr.B.J. Thijsse, ir. M. Persson, dr.ir. C. Vermeeren > Redactie-adressen Universiteitsbibliotheek Kamer 0.18-0.28 Prometheusplein 1 2628 ZC Delft Postbus 139 2600 AC Delft Tel. 015-278 4848 E-mail: [email protected] www.delta.tudelft.nl > ISSN 0169-698x > Druk Wegener Nieuwsdruk Twente, Enschede > Oplage 12.000 > Advertenties H&J uitgevers Postbus 101 2900 AC Capelle aan den IJssel Tel. 010-451 55 10 Fax 010-451 53 80 E-mail:[email protected] www.linkmagazine.nl > Abonnement Een abonnement kost 37,50 en kan elk moment ingaan. > HOP Delta werkt samen met het Hoger Onderwijs Persbureau Hein Cuppen, Bas Belleman, Thijs den Otter Tel. 071-523 6151 Fax 071-523 2138 E-mail [email protected] > Copyright Delta Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur artikelen, schema‘s of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen en/of openbaar te maken, in enigerlei vorm of wijze.

Goed nieuws van Prinsjesdag: Deltares kreeg 25 miljoen euro toegekend voor de aanleg van de Deltagoot, een van de grootste golfbakken ter wereld. Dr. Marcel van Gent, hoofd afdeling kustwaterbouwkundige constructies, is ermee in zijn nopjes.

moet je het kunnen beproeven.” Op de TU gaat binnenkort een grote golfbak van 20 bij 30 meter dicht, kunnen de onderzoekers van civiele techniek dan bij jullie terecht? “Voor een deel gebeurt dat al. Want als wij onderzoeksprojecten hebben, zitten daar vaak afstudeerders en promovendi van de TU op. Ik denk dat daar niet veel in zal veranderen, want die link met de TU is er gewoon en die zal sterker worden naarmate wij meer te bieden hebben.”

xJos Wassink

Dr. Marcel van Gent. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

Vorige week werd bekend dat jullie 25 miljoen euro krijgen voor een nieuwe golfgoot. Was dat een verrassing? “We hebben natuurlijk erg ons best gedaan dat voorstel gehonoreerd te krijgen. We dachten zelf dat het een goed verhaal was, dus in die zin was het geen verrassing. Maar we zijn blij dat het is toegezegd, want de bouw was hard nodig.”

zeven meter diep en ongeveer net zo breed. Het is een goot waarin je golven kunt opwekken zoals die optreden bij een grote storm. Hij is vooral bedoeld voor het beproeven van waterbouwkundige constructies en zeeweringen zoals dijken en duinen. Hiermee kunnen we allerlei nieuwe concepten uitproberen.”

Kunt u de goot eens omschrijven? “Het wordt een van de grootste ter wereld en de belangrijkste voor ons vakgebied. De Deltagoot wordt tweehonderd meter lang,

Kon dat nog niet? “Nou, hij moet groot zijn, omdat je op een te kleine schaal allerlei verstorende effecten op de proefresultaten hebt. Als je constructies op wat grotere schaal test, in de buurt van de ware grootte, dan heb je min-

De huur is niet voor rekening van de TU? “Nee, de TU zal niet de financier zijn van proeven in de nieuwe Deltagoot.“

der last van die verstoringen.” Over welke schaal hebben we het? “Twee tot zes keer kleiner dan de werkelijkheid.” Wat kan er met de Deltagoot dat voorheen niet kon? “De Commissie Veerman heeft aandachtspunten voor Nederland in de komende jaren aangewezen. Een daarvan is de Deltadijk, een dijk die niet extreem hoog is, maar die goed bestand is tegen golfoverslag. Dan moet de dijk daar wel sterk genoeg voor zijn. Maar om dat concept te beoordelen

De subsidie bedroeg 25 miljoen euro. Kunt u daar zo’n faciliteit van bouwen? “De aanleg van de Deltagoot is onderdeel van een veel groter geheel. In totaal bedragen de kosten ongeveer het dubbele van de subsidie.” Wanneer is de Deltagoot klaar voor gebruik? “Als we meteen aan de slag kunnen, hopen we eind 2012 operationeel te zijn.”

van der duin

Fuseren Hoewel één op de drie huwelijken uitloopt op een scheiding, zijn fusies aan de orde van de dag. Ziekenhuizen fuseren, energiemaatschappijen fuseren, banken fuseren. Uit onderzoek van professor Hans Schenk (Universiteit Utrecht) blijkt dat een meerderheid van de fusies geen enkele economische meerwaarde creëert. Fusies leiden in het algemeen tot lagere nettowinsten en hogere kosten. Zelfs in de politiek bestaat er een neiging om alles op een hoop te gooien (en dan heb ik het niet over Wilders). Zo pleit Wouter Bos met enige regelmaat voor één linkse partij (in een tweepartijenstelsel), en zou ook Mark Rutte diep in zijn hart zijn VVD willen laten samensmelten met Verdonk en Wilders. Ook in het hoger onderwijs is men dol op fuseren. Naast ‘warme’ en koude kernfusie, is een aantal hogescholen met elkaar gefuseerd en zijn er nu ook plannen om het hoger beroepsonderwijs en de universiteit ‘gelijk te schakelen’. Bij het laatste type fusie is de motivering dat het zal leiden tot een gevarieerder onderwijsaanbod dat beter aansluit op de pluriforme onderwijsbehoefte van de hedendaagse studentenpopulatie. Dit klinkt niet alleen saai maar is ook onjuist. Schaalvergrotingen in het onderwijs zijn veelal onevenwichtig. Groeiende studentenaantallen in combinatie met een constant of zelfs afnemend docentenbestand leiden tot een versobering van het cursusaanbod waarin zoveel mogelijk studenten in één zaal worden gestopt en exotische vakken (vakken met weinig studenten) het onderspit delven omdat de volledige onderwijscapaciteit wordt gemobiliseerd voor de vakken met zeer hoge studentenaantallen. Wat betreft de kwalitatieve behoefte aan onderwijs is er geen enkele reden om aan te nemen dat extra studenten een afwijkende kennisbehoefte zullen hebben. Waarschijnlijk zijn de studenten die nu na het hbo op een universiteit doorstuderen voor een groot deel niet voldoende gekwalificeerd om enige kans te hebben op een arbeidsmarkt in crisis. Waarom zouden juist die studenten meer maatwerk eisen?

Naast de maatwerksmoes wordt synergie vaak genoemd als excuus om te fuseren. Hierover kan ik kort zijn. Synergie bij fusies kan alleen verwacht worden als fysieke eenheden gecombineerd worden, zoals de machines die gekoppeld worden. In een dienstverlenende sector als het onderwijs is dit vrijwel onmogelijk. De productiviteitsgroei in het onderwijs (bijvoorbeeld door schaalvoordelen) is beperkt. Misschien kan de onderwijssector leren van de zorgsector waar door een betere inzet van technologie wel productiviteitsgroei wordt gerealiseerd. Fusies in het hoger onderwijs zullen niet de kwaliteit van hoger onderwijs verhogen Wel de salarissen van ‘topbestuurders’ nu het zichzelf toekennen van bonussen verdacht is geworden. Het zal niet alleen leiden tot diplomainflatie maar ook tot onderwijsinflatie. ‘Professor’ is al geen beschermde titel en binnenkort kan iedereen voor universiteitje spelen. Het feit dat de meeste universitaire studenten een niet-wetenschappelijke loopbaan kiezen is geen argument om hoger beroepsonderwijs te upgraden zolang er geen selectie aan de poort is op basis van inhoudelijke studiemotivatie: nothing as practical as good scientific theory. Fusies leiden tot massa en niet tot diversiteit, maatwerk of andere vormen van wettelijk toegestane discriminatie. Juist in de massa verdwijnt het persoonlijke: We are all individuals. Alles lijkt dan op alles, maar dan minder goed. Ooit deed Charlie Chaplin incognito mee aan zijn eigen look-alike wedstrijd: hij werd derde. Ik bedoel maar. Overigens ben ik van mening dat Geert Wilders een vergelijking mag trekken tussen de ‘Koran’ en ‘Mein Kampf’. Patrick van der Duin is toekomstonderzoeker bij de sectie technology, strategy and entrepeneurship van de faculteit Techniek, Bestuur en Management.

De ombudsman voor studenten, Wil Knippenberg, is woensdag 16 september op non-actief gesteld. Hij heeft zich ziek gemeld. Volgens directeur onderwijs & studentenzaken Anka Mulder waren er al langere tijd signalen over problemen met zijn persoonlijk functioneren. Studenten met vragen kunnen terecht bij student and career support aan de Jaffalaan 9a (studentandcareersupport@tudelft. nl, 015-2788004). De website van de ombudsman verwijst tevens naar Nellie van de Griend, sinds kort hoofd van de afdeling studen-

03

Nieuws

Hallo Aarde ten- en docentenvoorzieningen en formeel leidinggevende van de ombudsman. Omdat de ombudsman onafhankelijk is, zal Van de Griend klachten niet zelf behandelen, maar ze doorsturen naar het studentendecanaat. Studentendecanen werken net als de ombudsman op anonieme basis. “We weten nog niet of dit een definitieve oplossing is”, zegt Mulder. “We overleggen met de studentenraad over de beste constructie en kijken daarbij ook naar andere universiteiten.”

Volgende week dinsdag is zaal A van het gebouw Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek (L&R) live verbonden met het internationale ruimtestation ISS. Aan de lijn is dan niemand minder dan de Belgische astronaut Frank De Winne die vanaf 11 oktober het commando zal voeren over het ISS als eerste niet-Amerikaan of –Rus. Maar wat houdt dat eigenlijk in, het commando over een ruimtestation? Wat doen ze eigenlijk de hele dag? Hoe gaat het met banale dingen als eten, wassen en slapen? En wat gebeurt er met een vlam als je

‘Financiën civiel door tijdschrijven onduidelijk’ Een correct beeld van de financiële situatie bij civiele techniek ontbreekt doordat het tijdregistratiesysteem TIM hapert. Dat menen vier van de vijf afdelingsvoorzitters. xCONNIE VAN UFFELEN De vier (Frans Bijlaard, Ingo Hansen, Stefan Luhti en Han Vrijling) maken zich in een brief aan hun decaan zorgen over de financiële informatievoorziening. Die is volgens hen ‘te onbetrouwbaar’ om de vernieuwingsplannen voor civiel te kunnen realiseren. De afdeling finance & control (F&C) wil geen commentaar geven. Decaan Louis de Quelerij zegt dat medewerkers met meer discipline moeten tijdschrijven. De afdelingsvoorzitters doelen in hun brief op het registreren van kosten en inkomsten via het tijdregistratiesysteem TIM. Desgevraagd geeft Frans Bijlaard als voorbeeld het jaar 2008. De afdelingsvoorzitters voorspelden in hun begroting een tekort van anderhalf miljoen euro. “In het derde kwartaal kregen we het bericht van F&C dat we afstevenden op een tekort van 3,5 miljoen euro.” Het managementteam stak de koppen bij elkaar. “Binnen een week

Even slikken

bleek dat het tekort een miljoen euro minder was”, zegt Bijlaard. “Dat had puur te maken met de wijze waarop je uren registreert. Een drama.” Uiteindelijk kwam er als resultaat een tekort van 2,6 miljoen euro in de boeken. Dit negatieve resultaat was de directe aanleiding tot ingrijpen door het college van bestuur, zo schrijven de afdelingsvoorzitters. Decaan De Quelerij wil voor 9,5 miljoen euro aan ombuigingen doorvoeren. Eind juni 2009 bleek het tekort over 2008 nog kleiner door het alsnog boeken van uren uit 2008. Volgens de

‘Binnen een week bleek dat het tekort een miljoen euro minder was’ afdelingsvoorzitters schat F&C dit aantal uren in op anderhalf miljoen euro. Bijlaard: “Je moet nog steeds ingrijpen, maar punt is dat je je niet kunt baseren op een systeem dat niet naar behoren functioneert.” Hoe dat komt? Bijlaard: “Door het registratiesysteem zelf of door de serviceverlening van F&C of door slechte registratie van de invullers van TIM. De een schrijft wel overuren, de ander niet. Het is niet productief elkaar de schuld te geven, maar los het op in het systeem en maak de spelregels duidelijker.” De vier afdelingsvoorzitters pleiten

Natuurlijk zat het er al lang aan te komen. Maar nu de sloop van de ooit zo prachtige oude panden rondom het station echt is begonnen, moeten veel Delftenaren even slikken. De werkzaamheden trekken veel bekijks, ondermeer van meneer de Bruin. Hij werkte dertig jaar in de stallerij (uiterst links op de foto). Hij verzorgde de paarden en was koetsier op lijkwagens. De sloop van dit pand zal volgens hem niet meevallen, zo stevig zit het in elkaar. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

voor herintroductie van TIM. Met de keuze: óf uren schrijven voor het sturen van rekeningen, óf inzicht verschaffen in de totale werkelijke tijdsbesteding. Bijlaard erkent dat het tijd vergt om in een academische omgeving tijdschrijven in te voeren. “Een onderzoeker interesseert zich alleen voor zijn onderzoek, is geen accountant, denkt niet aan een fiatteerdatum. Het werkt niet als bij een stenenfabriek, waar je weet dat iemand volgende week zoveel uur werkt.” Decaan De Quelerij kaatst de bal terug: afdelingsvoorzitters moeten medewerkers aansporen hun uren beter bij te houden. “Uren worden sinds 2008 rechtstreeks doorbelast op projecten. Bij onvolledig tijdschrijven ontstaat een onvolledig beeld. Twee jaar geleden is iedereen verteld hoe TIM te gebruiken. Overuren horen erbij. Alleen zitten de regels niet tussen de oren.” De decaan wil de regels nog eens uitleggen, elke maand een overzicht hebben en opnieuw kijken naar 2008. “Ik ben blij dat het nu blijkt, ik ga er op een positieve manier mee aan de slag. Dit probleem met tijdschrijven zal in de gehele TU gaan plaatsvinden.”

x Lees het hele artikel op: www.delta. tudelft.nl

Verydisco probeert er een kaars op te steken (wat natuurlijk verboden is). Dat soort vragen, verzameld door de studievereniging, zullen studenten L&R via de live-videoverbinding stellen. Nederlands astronaut André Kuipers zal het gesprek leiden in de zaal. De verbinding duurt een klein kwartier.

x

Het wetenschapsfeest Discovery 09 combineert wetenschappelijke kennis met een leuke avond uit. Op vrijdagavond 25 september staat in het Nemo in Amsterdam onder meer een optreden van vj Max Hattler op het programma. Hij wordt bijgestaan door onderzoekers van de groep optische en laser remote sensing (Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek). Zij maken een show met live 3D-videobeelden van de dansvloer.

x L&R, zaal A, 29 september 15.30 uur.

www.verydisco.org

Vertrouwenspersonen vaker ingeschakeld Vertrouwenspersonen bij de TU is vorig jaar tweemaal zo vaak om advies gevraagd als het jaar daarvoor. Het aantal meldingen van ongewenst gedrag (41) bleef gelijk. Dat blijkt uit het Jaarverslag Vertrouwenspersonen Ongewenst Gedrag 2008. In totaal voerden vertrouwenspersonen vorig jaar 51 adviesgesprekken, tegenover 26 het jaar daarvoor. Onbekend is waar de verdubbeling vandaan komt. “Blijkbaar hebben mensen behoefte om te praten”, zegt Jeanneke Bruggeling, coördinator vertrouwenspersonen en voorzitter van het overleg van vertrouwenspersonen. Bij de adviesgesprekken ging het onder meer over het omgaan met werkdruk of black-out, onduidelijkheid over de eigen arbeidsrechtelijke positie, onvrede over het functioneren van de leidinggevende, of problemen met een beoordeling. Daarnaast signaleren medewerkers bijvoorbeeld onrust op een afdeling door gedrag van een leidinggevende, of zijn zij bezorgd over het gedrag van een collega. Ook culturele verschillen zijn onderwerp van gesprek. De vertrouwenspersonen bemiddelen niet, maar adviseren. Zo nodig verwijzen ze door naar leidinggevende, de afdeling personeel &

organisatie, bedrijfsmaatschappelijk werk, studentenpsycholoog, bedrijfsarts of andere instanties. Vertrouwenspersonen zijn er primair voor meldingen over ongewenst gedrag zoals pesten, roddelen, seksuele intimidatie, agressie, geweld en discriminatie. In 2008 kregen zij 41 meldingen. In 35 gevallen ging het om intimidatie, pesten en machtsmisbruik, vijfmaal ging het om seksuele intimidatie en eenmaal om discriminatie. Geen van de meldingen leidde tot een klacht bij de klachtencommissie. Het merendeel van de melders is vrouw (26). De beklaagden betreffen in dertig gevallen mannen en in zeven gevallen vrouwen. De melders die geen student zijn, zijn bijna altijd ondergeschikten (33 van de 35). Vaak gaan meldingen over leidinggevenden (28 van de 34). Net als in 2007 is de meerderheid van de meldingen afkomstig van het ondersteunend personeel (19), hoewel een groeiend aantal meldingen ook van wetenschappers (10) komt. Van de studenten en promovendi kwamen elk zes meldingen binnen. De beklaagden waren in 21 gevallen wetenschappers, in 12 gevallen ondersteunend personeel, driemaal een student en eenmaal een promovendus. In geval van recidive melden vertrouwenspersonen dat aan het college van bestuur. De afgelopen jaren is dat een enkele keer voorgekomen, waarna het ongewenste gedrag ophield. (CvU)

DELTA. 28 24-09-2009

04

Nieuws

Wolken en plastic vliegtuigen De TU benoemde meteoroloog Harm Jonker en materiaalexpert Theo Dingemans deze week tot Antoni van Leeuwenhoekhoogleraar. Dingemans: "Ik wil in het lab staan met mijn studenten." xTomas van Dijk

DELTA. 28 24-09-2009

Nieuws

Oranjegekte

Beloning

Na hun reis in oude oranje barrels naar de Olympische Spelen in Beijing zijn Delftse studenten, verenigd in stichting Going Dutch, klaar voor een nieuwe uitdaging. Dit jaar gaan 34 studenten, onder wie acht TU’ers, naar het WK 2010 in Kaapstad. De Oranje Trophy heet hun twee maanden durende rit. “Het doel is niet alleen een onvergetelijke reis, maar ook een inzicht in de ‘andere kant’ van Afrika, dat wij met onze meereizende partner de Spits willen geven”, zegt bouwkundestudent Pieter van Ham (23). 10 April 2010 vertrekt de karavaan.

Collegevoorzitter Dirk Jan van den Berg staat op de 35ste plaats in de lijst met beloningen voor bestuurders op mbo, hbo en universiteiten. Hij verdient 194 duizend euro en laat zestig bestuurders achter zich. De onderwijsvakbond AOb maakt elk jaar via jaarverslagen een overzicht van de inkomsten van bestuurders. De ranglijst geeft een globaal overzicht; niet alle onderwijsinstellingen rapporteren identiek en tussentijds treden bestuurders aan of terug. De twee andere leden van de raad van bestuur volgen met 187 duizend euro vlak achter Van den Berg. De

05

Auto-ontwerp AOb-ranglijst wordt aangevoerd door bestuursvoorzitter Aalt Dijkhuizen van Wageningen Universiteit met 313 duizend euro. De collegevoorzitters van Amsterdam (VU), Maastricht en Utrecht staan op de plaatsen 2, 3 en 4 met 277 duizend, 263 duizend en 247 duizend euro. Wageningen is ook in een ander opzicht koploper. Het is de enige universiteit met drie bestuurders in de top tien.

Industrieel ontwerpers afkomstig van de TU doen het goed in de autoindustrie. Op vrijdag 25 september keren negen alumni terug naar het oude nest en spreken over de toekomst van het auto-ontwerpen op het symposium ‘Advanced Automotive Design’. Onder hen zijn bekende namen als Adrian van Hooydonk (design director bij BMW), Fedde Talsma (exterior chief designer bij Volvo), Lowie Vermeersch (director of design bij Pininfarina) en Laurens van den Acker, recent benoemd als vice president van Renault Corporate

Design. De discussie wordt geleid door journalist Joris Luyendijk (onder andere bekend van zijn NRC-columns en het televisieprogramma ‘Zomergasten’). De openingsspeech wordt verzorgd door Stephen Bayley (auteur van het boek 'Cars' en columnist van het Engelse CAR Magazine). Het symposium is één van de hoogtepunten van het veertigjarige lustrum van de faculteit.

x www.io.tudelft.nl/mobilityevent

Deelauto voor studenten Het Rotterdamse bedrijf StudentCar wil vanaf begin volgend jaar in Delft deelauto’s stationeren voor studenten. Dat meldt oprichter Sjoerd Geurts. xERIK HUISMAN Het is volgens Sjoerd Geurts de bedoeling om in Delft te starten met twee of drie auto’s. Die moeten komen bij of in de buurt van studentenhuizen. “Dat is onze primaire doelgroep”, aldus Geurts, “maar ook niet-studenten mogen ze gebruiken.” Het systeem van StudentCar werkt zoals Greenwheels. Het gaat om ‘car-sharing’, een fenomeen dat begin jaren negentig ontstond en waarbij een auto voor een paar uur

Harm Jonker: “Ik wil de mastodont onder de wolken modelleren.” (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

Theo Dingemans: “Wat ik vroeger met lego deed, doe ik nu met benzeenringen.”

In een speciale ruimte bij de afdeling multi-scale physics (Technische Natuurwetenschappen) vliegen fluorescerende stofdeeltjes je om de oren. Althans zo lijkt het als je met een speciale 3D-bril kijkt naar een scherm waarop prof.dr. Harm Jonker wolken modelleert.

Prof.dr. Theo Dingemans (Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek) maakte in 2003 de overstap van de Nasa naar de TU. Het succes dat de TU Delft jaren geleden boekte met de composiet glare wil hij evenaren met een plastic.

Wat zijn al die miljoenen rode en blauwe op en neer dansende stipjes? “Die stipjes stellen stofdeeltjes voor in een luchtlaag tot twee kilometer boven de grond. Door thermiek en turbulentie bewegen ze op en neer. Ze komen pas echt op grotere hoogte als ze in een wolk mee naar boven worden gezogen. Het is belangrijk om te begrijpen hoe die deeltjes bewegen omdat ze de kernen vormen voor waterdruppels in weer nieuw te vormen wolken. Daarnaast geven ze prachtig de dynamica van wolken weer.” Het ziet er vrij psychedelisch uit. “Haha, ja. Het is hartstikke leuk om naar te kijken. Maar het is ook een goede manier om om te gaan met de enorme hoeveelheid data die op je afkomt. Juist door er zo naar te kijken, kun je tot nieuwe inzichten komen. En het kost ook veel moeite om deze processen uit te rekenen op de nationale supercomputer in Amsterdam. Dus ja, dan kun je er lijngrafiekjes van maken, maar dat is zonde. Deze visualisaties maken we samen met de afde-

ling computer graphics van EWI (de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica – red.).” Tot wat voor nieuwe inzichten bent u gekomen? “We hebben ontdekt dat er een soort ringen van dalende lucht zijn rondom wolken. Dat zie je aan die stofdeeltjes die hard naar beneden vallen langs de wolken. In weer- en klimaatmodellen wordt hier geen rekening mee gehouden.” Wat wilt u uiteindelijk bereiken met uw onderzoek? “Met onze inzichten hopen we de beschrijving van wolken in weer- en klimaatmodellen te verbeteren. Aan de TU hebben we nu een fantastisch wolkenteam. In mijn groep werkt sinds kort prof.dr. Pier Siebesma van het KNMI als deeltijdhoogleraar en behalve bij multi-scale physics werkt ook het remote sensing team van prof.dr.ir. Herman Russchenberg (EWI) aan wolken door middel van radaronderzoek. Ik hoop dat we er samen achter komen hoe wolken in elkaar steken en hoe ze zich gedragen in een veranderend klimaat.” U laat alleen maar mooi-weer-wolkjes zien. Gaat u ook donderwolken modelleren? “De leeuw van de wolken, de cumulo-nimbus, willen we met ons model simuleren. Dat zijn mastodonten die tot wel twaalf kilometer hoogte gaan en hevige regenval en windstoten veroorzaken. Het KNMI heeft veel moeite om te voorspellen wat die wolken gaan doen. De berekeningen die hiervoor nodig zijn vergen krachtigere computers. Ons werk lift mee met de ontwikkeling van de computerkracht.”

Wilde u altijd al hoogleraar worden? “Nee. Sterker nog, mij was al een hoogleraarschap aangeboden, maar dat heb ik afgewezen. Veel te veel administratief werk kwam daarbij kijken. Ik wil in het lab staan met mijn studenten. Maar toen ik hoorde over het Antoni van Leeuwenhoek hoogleraarschap was ik wel enthousiast; daar horen geen organisatorische taken bij.” Wat ontwikkelt u in uw lab? “We maken hoogwaardige polymeren. Plastics bijvoorbeeld die tegen hoge temperaturen bestand zijn waardoor je er onder meer motoronderdelen van vliegtuigen mee kunt maken. Die plastics moeten wel 50 duizend uur temperaturen van 200 á 300 graden Celsius weerstaan. Belangrijke bouwstenen in dat materiaal zijn benzeenringen. Wat ik vroeger met lego deed, doe ik nu met die moleculen.” Wat wilt u uiteindelijk bereiken? “Mijn droom is om een nieuw licht gewicht polymeer te ontwikkelen waarvan de eigenschappen vele malen beter zijn dan de huidige generaties polymeren in vezel versterkt

composieten. De komende maanden zullen heel belangrijk zijn om dit doel te bereiken.” Hoezo? “Voordat ik in Delft kwam werken, was ik vijf jaar in dienst bij Nasa. Daar heb ik een state of the art plastic ontwikkeld dat we verschillende eigenschappen kunnen meegeven. Zo kunnen we de stijfheid van het materiaal variëren. Die uitvinding is gepatenteerd. Met promovendi onderzoek ik nu of we dit materiaal daadwerkelijk kunnen inzetten bij hoge temperaturen. Maar om het verder te ontwikkelen, moeten we samenwerkingsovereenkomsten sluiten met de industrie en onderhandelen met Nasa over een licentie. Dat gaan we de komende maanden doen.” U gaat nu dus echt praktijkgericht onderzoek doen? “Inderdaad. Behalve fundamenteel wordt het onderzoek nu ook praktisch. Het wordt dubbel zo leuk. Bedrijven hebben al gehoord over ons onderzoek. We krijgen regelmatig telefoontjes. ‘Kunnen we honderd kilo van dat spul krijgen’. Dat kan natuurlijk niet, aangezien we een universiteit zijn. Maar dankzij ons consortium komt het materiaal straks wel op de markt. De polymerenbusiness is enorm. Er gaat anderhalf miljard euro per jaar in om. Dat maakt het een extra spannende tak van sport.”

kan worden gehuurd. Zo kunnen meerdere mensen gebruik maken van een auto zonder persoonlijk voor de vaste lasten op te draaien. Ook hebben de deelnemers geen last van parkeerproblemen bij thuiskomst: deelauto’s staan op gereserveerde parkeerplaatsen. Er is veel vraag naar, stelt Geurts. “We zijn al ongeveer vijftien keer benaderd met de vraag of we ook in Delft deelauto’s willen exploiteren. Dat is best veel, want we zijn tot nu toe alleen actief in Rotterdam.” Daar exploiteert StudentCar drie auto’s. Twee staan op de campus van de Erasmus Universiteit en een bij Blauwe Molen/International House Kralingen, een groot wooncomplex voor studenten in de stad. Het bedrijf start binnenkort met deelauto’s in Utrecht. Op De Uithof, de campus van de Universiteit Utrecht en Hogeschool Utrecht, komen enkele auto’s te staan. Ook komen er twee auto’s te staan bij MAX City Campus. Dat is een com-

plex met een kleine duizend appartementen in het centrum. StudentCar is in Delft in gesprek met een aantal partijen om ook hier deelauto’s te stationeren. Geurts: “We voeren gesprekken met Duwo en de algemene bewonerscommissie over een huurauto op hun terrein.” Volgens hem is Duwo enthousiast

‘Het leidt tot minder auto’s en een minder grote aanslag op het milieu’ over het plaatsen van deelauto’s bij studentencomplexen. De bewoners overleggen begin oktober. Inmiddels heeft het Rotterdamse bedrijf contact met Stip-wethouder Lian Merkx, die duurzaamheid in haar portefeuille heeft. Volgens raadslid Bas Bennebroek vindt Stip StudentCar ‘een mooi concept’. “Het leidt tot minder auto’s en een minder

delta online grote aanslag op het milieu.” Hij ziet in StudentCar een goede uitbreiding van het vervoersaanbod omdat studenten vanwege hun leeftijd niet kunnen deelnemen aan Greenwheels. Dat hanteert een leeftijdsgrens van 24 jaar. “Bovendien heeft StudentCar als eerste in Nederland de honderd procent elektrische auto Think aangeschaft.” Dat laatste past volgens Bennebroek in de plannen van de duurzaamheidsnota die wethouder Merkx in mei door de raad loodste. Met een bedrijf als StudentCar in Delft wordt het volgens Bennebroek ook makkelijker om duurzame projecten als multitankstations te realiseren. De eerste bestuurlijke stap voor een entree van StudentCar is al gezet. De procedure voor het aanwijzen van parkeerplekken door de gemeente is versimpeld. Het is niet meer nodig om voor elke parkeerplek een aparte aanvraag in te dienen.

versiteit van Amsterdam, zette de toon. Namens alle universiteiten meldde hij dat het water het hoger onderwijs aan de lippen staat. Te veel studenten en te weinig tijd voor begeleiding, stelde hij. Zo kom je niet sterker uit de crisis, was zijn boodschap. Daarbij sloten de Kamerleden Hamer (PvdA), Van der Ham (D66), Zijlstra (VVD) en Dibi (GroenLinks) aan. De laatste

Blij was Bouman met de opkomst. “We rekenden op 150 tot 200 man. Het werden er ongeveer zeshonderd. Super, ook omdat er niet alleen bestuurders waren, maar ook gewone studenten.” Tevreden was ze over het verloop. “Goed geregeld, het liep niet uit de hand. Het was misschien zelfs wat soft.” De sprekers stelden haar gerust. Stuk voor stuk schaarden ze zich achter de eis aan minister Plasterk om onderwijs te ontzien bij bezuinigingen. Bouman vat de actie goed samen. Iedereen die iets met onderwijs heeft, deed mee. Vanaf de aankomst op Den Haag Centraal was de organisatie strak. Keurige programma’s, ‘ordestudenten’ met hesjes en portofoons en een openlucht college dat stipt op tijd begon. Allemaal heel braaf, ondanks een sporadisch en vaak ijl ‘actie, actie’, wat ludieke teksten en een witte lijkkist. De eerste spreker, collegevoorzitter Karel van de Toorn van de Uni-

‘Te veel studenten en te weinig tijd voor begeleiding’ drie benadrukten geen probleem te hebben vonden dat in deze crisis de studiefinanciering wordt bevroren. “Iedereen moet bijdragen.” De tirade van Agnes Kant (SP) tegen die bevriezing, voorgaande kabinetten, liberalen, politieke partijen, minister Plasterk en collegegeld voor de tweede studie mee, kreeg de studenten niet op de banken. Op de eis van LSVb-voorzitter Gerard Oosterwijk dat onderwijs wordt uitgesloten van bezuinigingen, stelde Plasterk dat niet te kunnen toezeggen. Hij meldde zich gesteund te voelen door de studentenactie en een Kamermotie met oproep onderwijs te ontzien bij bezuinigingen. “Dat helpt echt.” (EH)

Topwetenschap Het kabinet heeft in totaal negentig miljoen euro toegekend aan vier wetenschappelijke topprojecten op het gebied van hersenonderzoek, biodiversiteit, kernfusie en een snel computernetwerk.

Master Minister Plasterk wil masteropleidingen blijven bekostigen. Het vragen van een hoger collegegeld acht hij ‘op dit moment te ingrijpend’. Hij houdt de deur wel op een kier.

Studiekeus Het aantal 6-vwo’ers dat de kans op een baan laat meewegen bij de studiekeuze is in vier jaar tijd bijna anderhalf keer zo groot geworden.

Studentendemonstratie verloopt braaf Blij, tevreden en gerustgesteld. Met die gevoelens keerde VSSD-voorzitter Marlies Bouman dinsdag terug van de studentendemonstratie in Den Haag.

Expo ’De twee teams van de TU Delft die meedoen, maken indruk in Amerika’, blogt Erwin Blom vanaf de Intel Design Expo in San Francisco. Met video-interviews vanaf de beurs.

Normbesef Een derde van de bedrijven vindt dat hoogopgeleiden aan de start van hun carrière te weinig besef hebben van normen en waarden. Dat blijkt uit onderzoek door accountantsorganisatie KMPG.

Klussen

Klussen aan je bootje en andere spulletjes mag niet in de opslagkelder aan de Rotterdamseweg 145. Studenten(sport)verenigingen kregen daar pal voor het collegejaar bericht over. Zij mochten vanwege beheer- en veiligheidsredenen voortaan alleen nog tijdens kantooruren naar hun spulletjes en dan alleen als ze dat 24 uur van tevoren meldden. Dat leidde tot protest en dus besloot facilitair management daar wat pragmatischer mee om te gaan. Samen met Oras en het sport- en cultuurcentrum wordt gezocht naar een oplossing. Intussen mogen studenten hun spullen tot eind maart blijven opslaan in de kelder. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

x www.delta.tudelft.nl

DELTA. 28 24-09-2009

06

science

DELTA. 28 24-09-2009

07

science

opinion please

The cool powers of sound

On top of the world It’s the latest craze in smartphone applications: augmented reality. Point your camera at a street and information about restaurants or other attractions are displayed on top of the video image of that particular street. But there is a similar technique that’s arguably even better: see-through augmented reality. xNadine bÖke Imagine finding your way by car without having to look at the screen of your tomtom; instead, you’d just put on a special pair of driving glasses and see your route displayed before you on the road. This is one example that Jurjen Caarls, a PhD student, offers as way to use seethrough augmented reality (AR), a technique that allows us to look at the real world, but then with virtual information displayed on top of it. Caarls has been working on a PhD project concerning augmented reality at the faculty of Applied Sciences’ Quantitative Image Group. For his project, he developed a prototype of a working see-through AR system, consisting of a headset, a pair of semi-transparent mirrors as glasses, and a portable laptop. Caarls will receive his PhD degree on September 25. The biggest challenge Caarls faced in developing the system did

not involve the hardware, as that already existed, but rather the positioning. Caarls: “For an AR-system to work properly, you need accurate information about the position of the device, or, in this case, the position of the eyes of the user. Only then is it possible to properly align the virtual world with the real world.” A whole range of various types of sensors can be used to determine the position of an AR-device within a certain space. Simple AR-applications on smartphones use a combination of GPS and magnetic sensors. “But these are not very reliable,” Caarls adds. “GPS information can be a few meters off, and the Earth’s magnetic field is easily distorted by metal objects.” For his own AR-system, Caarls used a different set of position-measu-

‘It takes time to get information from the sensors, process it and generate a view of the virtual world’ ring sensors: a camera and inertia sensors. Caarls: “The problem with cameras is that while they are capable of obtaining an accurate absolute position, they are rather slow. Inertia sensors are faster, but less accurate, as they only provide accelerations and speed of rotation. Ideally, then, you want to combine the two. We developed image processing techniques and filters that, when using the AR-device, allow for the absolute position to be determined with the camera and a single small visual marker. Information from the inertia sensors is

then used to interpolate in-between camera measurements.” One problem that Caarls however could not solve completely is the small time lag between what the user sees in the real world and the virtual projection. “It takes time to get information from the sensors, process it and generate a view of the virtual world,” Caarls explains. “Maybe just something like eighty milliseconds, but you will still notice this when using the device. So what we tried to do is not just process the data at a given time, but to extrapolate it, thereby predicting what the position of the device will be in the near future. But that’s hard to do.” This time lag problem wouldn’t occur if, instead of semi-transparent glasses, non-transparent glasses are used that display a video of the surroundings on the inner side. This is called video see-through AR, and it is the technique used in smartphones. But this technique has other disadvantages, Caarls says: “Although with video see-through there is time to properly align the videoimages of the real world with the virtual information, there will now be an unavoidable time lag between the movements people make and what they see. For some people, this causes headaches, dizziness and nausea. They basically get motion sickness.” Even though Caarls’ AR-system prototype is now fully developed and functioning quite well, one shouldn’t expect to be able to wear such special driving glasses any time soon. “At the moment, the system is still quite expensive and large,” Caarls explains. “There needs to be commercial interest in it, so that the hardware will be further developed and the prices will drop. But the system is already being used. A group called the AR-lab of the Royal Academy of Arts in The Hague uses the techniques I developed for AR-projects at museums like the Boijmans van Beuningen and Kröller Müller. A next step will probably be something like architects using optical see-through AR to show their designs to their clients. After that, the gaming industry might use the system. And then perhaps one day we will no longer use computer monitors, but rather simply put on our AR-glasses.”

x A person wearing a see-through augmented reality headset stumbles upon a virtual object. The sign on the wall is the visual marker that is used in positioning the headset. (Photo: Jurjen Caarls)

Pose Estimation for Mobile Devices and Augmented Reality, Jurjen Caarls, promotion date: September 25, 2009.

come to think of it

Sound waves can chill ice cream, while heat can generate intense whistling tones. Welcome to the bizarre world of thermoacoustics, a promising source of ideas for next generation heat engines. xJos Wassink

Cold side of the moon The coldest place in the solar system is no longer Pluto, but rather a crater on the moon’s south pole, according to an article in this week’s issue of New Scientist. And that’s good news for space travel. Until recently the lowest temperature ever measured of a planet or a moon in the solar system was -230 °C, which is the temperature on Pluto, according to the Mauna Kea Sub Millimeter Observatory, in Hawaii, which measures deep infrared radiation to assess temperatures. But fresh data from Nasa’s Lunar Reconnaissance Orbiter, which measured the amount of emitted and reflected radiation from the moon’s surface suggests that permanently shadowed polar craters are in fact ten degrees cooler. A new record. This discovery renders the south pole of our moon of great interest to explorers, reports Nasa in a press release. Permanently shadowed polar craters that are bitterly cold at their bottoms may hold deposits of water ice or hydrogen. According to the space agency, the deposits may have accumulated in these ‘cold-trap’ regions over billions of years, and if enough of these resources exist to make mining practical, future long-term, human missions to the moon potentially could save the considerable expense of hauling water from Earth. Dr. Ernst Schrama, of the astrodynamics and satellite systems department (Aerospace Engineering), agrees that this discovery will positively impact future human space exploration. “That water could be used to make rocket fuel,” he says, while peering at a picture of the moon that he uses as a screensaver. “By electrolysis of molten ice you get hydrogen and oxygen which can both be used in a launcher. This means that you would no longer need to bring the extra fuel with you to the moon that you need for getting back to Earth. I often let my students think about the possibilities of using fuel on other planets and what the requirements of rockets would be in these cases. If we ever want to travel to Mars, that’s the way to do it.” That there is water in the lunar craters is also likely, Schrama says: “By analyzing the epithermal neutron spectra from the moon, Nasa’s satellite Lunar Prospector figured out more than ten years ago that there is hydrogen at the poles. It is probably bound to hydrogen, forming water.” On the moon, water ice becomes vapor at temperatures above -220 °C, meaning what most likely happens is that vapor hovers around on the moon’s surface and precipitates once it comes across a deep cold crater. Schrama: “Just like water vapor precipitates on a cold glass of beer.” But how did the water get on the moon in the first place? “From comet impacts,” the aerospace researcher surmises. “The moon is a sitting duck for everything that comes around, and it has been so for the last 4,5 billion years.” (TvD)

Whoof. The gas burner spits out a blue flame and fires up the metal maze in a steel pipe that begins to glow. After about ten seconds, professor of energy technology, dr. Bendiks Jan Boersma, of the 3mE faculty’s process and energy department, turns the pipe upright, causing a siren-like tone to emerge from the pipe. Triumphantly, and with a broad smile and boyish pleasure, the professor declares: “This is the Rijke tube, named after a Dutch physicist who demonstrated the link between heat and sound.” The first documentation of this phenomenon dates from 1850. Glassblowers reported the generation of a pure tone when heating the neck of a bottle. So what in fact was going on? The basis of it all is that compression and expansion of air in sound waves involves exchanges of heat, as well as pressure and volume changes. As early as 1816, Laplace corrected Newton’s earlier calculation of the speed of sound in air by accounting for the slight variations in temperature that occur. He thus arrived at the correct speed of sound, which was 18 percent higher than Newton’s estimate. Still, the changes in pressure and temperature involved

in sound are very modest. Even in a deafening 120-decibel blast, the temperature only varies 0.02 degrees. The thermoacoustical effect can however be amplified to serve in practical applications; for example, in 2004, Ben & Jerry’s, the environmentally orientated ice-cream manufacturers, debuted the thermoacoustic chiller, made by Steven Garrett, who ten years earlier had developed sound-driven refrigerators for the Space Shuttle, which were eventually used on a US Navy destroyer. These refrigerators delivered 400 watts of cooling power for 200 watts of acoustic power. So, thermoacoustics works, but how?

‘Just make it bigger, more efficient and hook on a generator’ Boersma draws a pipe between a hot and a cold spot (typically heat exchangers) and a loudspeaker that forces the air to oscillate. If, supposing, the speaker compresses a small volume of gas towards the warm side, it will warm up as a result of the compression and release its heat. At the next half of the cycle, the volume of gas travels back to the cold, where it expands and cools, and draws heat from the cold zone. The result is a tiny net heat transport from the cold to the hot side, driven by acoustical resonance. If the temperature differences over the stack (a porous solid in which heat-exchanges between gas and metal occur) are much higher, the reverse happens: spontaneous oscillating air absorbs heat from the hot side and delivers it to the cold side, where it expands before

oscillating back. In the Rijke tube, an initial shock wave of hot air rising kick-starts this process. An ‘acoustic laser’ designed by Reh-lin Chen, from Penn State University (US), turned the same processes into a continuous one. Boersma sets it up for demonstration. His set-up consists of a loose plug supporting an electrical wire at the back end of a glass tube. Boersma switches on the power. As the wire starts glowing, he gently blows along the top of the horizontal tube. Suddenly, the tube takes over the tone and starts producing a loud and pure whistle. A broad grin appears on the professor’s face. “Just make it bigger, more efficient and hook on a generator. That’s what we aim to do,” he says. Boersma wants to develop a heat engine based on the thermoacoustic principle, which would be like the Sterling engine (a heat engine based on a patent from 1816 by Robert Sterling, a Scottish minister), but without the need of pistons and cranks. In fact, it would be an engine without any moving parts except for the oscillating air driving a generator. If this sounds far-fetched, Boersma is the first to admit that thermoacoustic generators may indeed still be 20 years away from fruition. But at least he now has the budget to hire a post-doctoral researcher to build a demo. “If he’s good enough,” the professor says, “he or she can start tomorrow.”

x For video demos and related articles, go to delta.tudelft.nl and access this article.

x www.americanscientist.org/issues

Prof.dr. Bendiks Jan Boersma demonstrates the sounds of heat. (Photo: Sam Rentmeester/FMAX)

SpinnXS display as designed by Jeroen Harthoorn en Rik Wagter. (Photo: Opalio)

Eye catchers Delta and Delft Outlook often write about innovative ideas that offer great promises for the future. But what has happened to them a couple of years later. What for instance has happened to the interactive advertisement screen that Kerem Obadasi developed in 2006? Kerem Obadasi developed an interactive and spinning display as a graDelta, 06-04-2006 duation project for his study at the ‘Tailor-made advertising has the future’, says industrial design stufaculty of Industrial Design. The prodent Kerem Obadasi (27). totype he developed, in partnership with Opalio, an advertising company, consisted of a revolving lcd screen capable of flashing stills and short films to attract the attention of passersby. It was reasonable successful in rental, says Opalio’s founder and executive director, Rik Wagter. But not so in sales. Wagter originally wanted to develop an interactive and sustainable advertising medium, but the technology at the time was lacking. The lcd display for example used much more energy than a wind-driven display could generate, but an energy-efficient e-paper display wasn’t yet available. After graduation, Obadasi returned to Istanbul, where he is still working on the development of an interactive advertisement display. Instead of sustainability, Obadasi focuses on interactivity. The prototype of the iLive system he’s developing consists of a large TV screen, one or two webcams facing the public, and a computer. The character that actively interacts with the public plays a central role: it (or he) might make remarks about the weather, or about anything else remarkable he ‘sees’ through the webcam. It should have what Obadasi calls an ‘adaptive scenario’ for interaction with the public. It could be used to promote any kind of product, and the presenter could even by modelled after celebrities. Obadasi has started his own company, called Intech-3, to try and develop his idea, but he admits that he’s struggling to get people to invest in his ideas. “It’s a cultural thing as well,” he says. “In Turkey people invest in things, not so easily in ideas.” Meanwhile, he has applied for a patent on an advertisement medium based on a virtual presenter that runs on webcams, computers and TV screens - iLive for short. Back at Opalio, De Wagter is now concentrating on energy efficient displays and sustainable advertisement media. He thinks that, three years ago, the ideas were ahead of their time, but that now the sustainable idea might catch on. On hearing about Obadasi’s work on interactivity, De Wagter says: “Come to think of it, I should give him a call one of these days.” Obadasi meanwhile cannot make a living from developing his iLive and therefore must hold down a university teaching job on the side. He could get a fulltime job in Istanbul, but he chooses not to: “I’d rather invest in making something with a global impact than staying local.” (JW)

DELTA. 28 24-09-2009

08

interview

DELTA. 28 24-09-2009

09

interview

‘In Nederland blijf ik in leven’ Vluchteling-student Zaid Al-Hilli studeert sinds 1 september aan de TU. Hij vluchtte ruim tweeënhalf jaar geleden uit Irak. Hij is zeer te spreken over de Nederlanders, maar hoopt wel dat Geert Wilders tot andere inzichten komt. “Hij had beter een film tegen Al Qaeda kunnen maken.” xERIK HUISMAN Al een beetje gewend hier? “Ja, vanaf het begin vond ik het hier leuk. Dat komt vooral omdat ik echt een menselijke behandeling kreeg. Dat begon al bij de mensen van de IND toen ik in Heerlen aankwam. En die van het COA (Centraal Orgaan opvang Asielzoekers, red.), Sietse en Ina zijn echt vrienden voor mij. Eigenlijk vrijwel alle mensen waarmee ik te maken kreeg, ook op straat, in winkels. Nou ja, op een enkele uitzondering na. In Rotterdam vroeg ik een oudere man op straat eens iets en voor ik mijn vraag kon stellen, was het meteen: nee. En liep hij door. Misschien kwam het doordat hij in elke hand een tas had.” De politieke partij PVV van Geert Wilders heeft het niet zo begrepen op allochtonen en wil een onderzoek naar wat ze kosten en opleveren. Wilders heeft inmiddels veel aanhang. “Iedereen heeft zijn ideaal en mag zeggen wat hij wil. Maar de boodschap van Wilders is niet aardig. Stel dat hij zelf uit bijvoorbeeld Somalië zou komen, zich aan de regels houdt en hier iemand treft met zijn opvattingen. Hoe zou hij dat vinden? Hij heeft ook die film gemaakt, 'Fitna', en daarmee keert hij zich tegen de islam. Maar dat is onterecht. Hij zou onderscheid moeten maken en had beter een film tegen ‘moslimterreur’ kunnen maken. Die terroristen zijn mensen die zich moslim noemen, maar volgens mij niets met de islam te maken hebben. Dat verschil zou hij moeten zien. Hopelijk komt hij tot een ander inzicht en wordt hij minder absoluut.” Wat is het lastigst bij een nieuwe start in een nieuw land? “Voor mij eigenlijk alleen de taal. Dat kwam ook door mezelf. In de eerste drie maanden dat ik hier was, wilde ik het Nederlands niet horen. Ik kende de letters, de betekenis van de woorden en de klanken niet. Maar na die drie maanden zei ik tegen mezelf: ik woon hier en wil met de mensen kunnen praten. Toen ben ik het gaan proberen. Met mensen spreken, maar ook opschriften lezen en kijken wat het zou betekenen. Of vragen. Het is wel handig dat vrijwel elke Nederlander Engels spreekt, al denken er veel dat ze het heel goed spreken, terwijl dat soms nogal tegenvalt.”

WIE IS ZAID AL-HILLI? Zaid Al-Hilli (1982) studeert sinds 1 september als vluchteling-student aan de TU Delft. Hij volgt nu een schakelprogramma om de master computer-engineering te kunnen doen. Zaid studeerde eerder computer science aan het Al Rafidain University College in Bagdad. In 2005 behaalde hij zijn diploma. “Met hoge cijfers. Ik was nummer twintig van honderd studenten.” Daarna haalde hij een diploma in networking (CCNA) en – omdat hij al sinds zijn jeugd journalist wil worden – hij volgde ongeveer een half jaar een training video-editing en grafisch ontwerp. Daarna werkte hij bij Iraqi Media Network, een door de overheid gefinancierd multimediabedrijf met onder meer tv-zenders, radiostations, tijdschriften en kranten. Na een aanslag en doodsbedreigingen vluchtte hij eind 2006 naar Syrië. Sinds begin 2008 woont hij in Nederland.

(Foto’s: Hans Stakelbeek/FMAX)

Wat vind je bij je kennismaking met Nederland het leukst, mooist of meest verrassend? “Eigenlijk twee dingen. Allereerst de bruggen die je overal ziet en die ook nog regelmatig open gaan, zoals de Hambrug vlak bij de campus. Je moet dan wachten en je kunt zien hoe de schipper door het gat moet sturen. Ik vind bruggen mooi. Zoals de Erasmusbrug in Rotterdam. Wat ik ook bijzonder vind, zijn de fietspaden. Zo mooi rood. In Irak heb je geen fietspaden. Ik had wel een fiets, maar daar reed je altijd tussen de auto’s.” Een enkele reis Irak– Syrië – Nederland. Dat is een flinke stap. “Ik had geen keus. Ik werkte als video-editor bij Iraqi Media Network, een door de overheid gefinancierd multimediabedrijf en mijn broer was daar talkshowhost. Op een dag, tegen het einde van 2006, reden we in onze auto naar het werk toen er een auto op ons afkwam. Er zaten drie gemaskerde mannen in met sjaals om hun hoofd. Jullie noemen ze geloof ik Arafat-sjaals. Ineens werd er een vuurwapen op ons gericht en geschoten. Gelukkig misten ze. Twee dagen na die mislukte aanslag kreeg ik een brief met de boodschap: ga weg of je wordt doodgeschoten.” En toen besloot je te vluchten? “Na die brief ben ik twee dagen thuis gebleven en durfde ik zelfs mijn mobiel niet meer op te nemen. In die dagen werd

de ernst me duidelijk: mijn broer en ik, we waren journalist en ook nog in dienst van een semi-overheidsinstituut. Daarnaast speelden nog wat andere factoren. Ze wilden ons echt doden, daar was voor mij geen twijfel over. Ongeveer tien vrienden van mij waren al doodgeschoten. Veel hoogopgeleiden, waarvan veel van mijn generatie, waren al weggetrokken. Het was ook een tijd met veel autobommen. En elke dag vielen er honderd doden door schietpartijen. Zeker honderd doden. Toen heb ik thuis gezegd dat mijn broer en ik naar Syrië zouden gaan.” Dat zal er voor jou en je familie flink hebben ingehakt. “Ja. Maar, iedereen stond er achter. Mijn ouders zeiden dat het voor de veiligheid van mij en mijn broer het beste was om weg te gaan, maar ook voor hen als achterblijvers. Toch was het geen gemakkelijke beslissing om ze in Irak achter te laten. We hebben nu via de telefoon en internet contact met mijn ouders en mijn oma, maar ze hebben het soms moeilijk. Mijn broer en ik waren de linker- en rechterhand van mijn ouders en oma. Als er nu iets met hen is, wie moet hen dan helpen?” Je was in Irak afgestudeerd en al aan het werk. Waarom keer je terug naar de universiteit? “Ik wil niet meer werken als journalist. Dat komt door die aanslag. Journalist zijn is echt de gevaarlijkste baan ter wereld, volgens mij. Daarom doe ik hier de master computer engineering. Dat sluit aan op mijn studie in Bagdad én het leidt tot een Nederlands diploma. Ik wil graag een goed diploma. Uit ambitie, voor een gevoel van trots. En omdat ik een goede baan wil.” Hoe ben je bij de TU Delft terechtgekomen? “Het begon met internet. Ik heb gezocht op mijn studierichting en vond onder meer de TU in Delft en Eindhoven. Via een vriend heb ik daarna de Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF benaderd. Zonder bemiddeling van UAF kun je als vluchteling niet studeren in Nederland. Ik ben er cliënt geworden en heel goed begeleid door Martin van der Randen. Hij geeft me advies, helpt om van alles te regelen. Hij is echt een enorme steun.” Waarom de TU Delft? “Alles klopte: ik heb hier de juiste studierichting op een goede universiteit en dicht bij Den Haag. Daar woon ik. Nu ik hier zit, merk ik dat het een goede keus was. Ik word goed opgevangen. De international office, de studieadviseur bij computer engineering, de mensen die Nederlandse les geven. Ze helpen me allemaal.” Is de TU anders dan de universiteit in Irak? “Het systeem is wel anders. Ik moest er vooral aan wennen dat je je hier voor elk vak moet inschrijven voordat je het kunt vol-

gen. In Irak hoefde dat niet. Daar kreeg je een studieoverzicht en ging je gewoon naar de vakken die je moest volgen.” Hoe gaat het met de studie? “Dat is lastig te zeggen. Ik vind de studie nog een beetje moeilijk, want eigenlijk heb ik steeds net te weinig tijd om alles voor te bereiden. Veel dingen zijn nieuw en kosten nog veel tijd. Vooral de eerste twee weken heb ik veel tijd verloren doordat ik nog geen boeken had en veel moest regelen. Wat ik ook lastig vind, is dat je boeken hebt in het Nederlands en in het Engels en dat de colleges soms in het Nederlands gegeven worden en dan weer in het Engels. Daar moet ik aan wennen.” Wil je de volgende zinnen aanvullen? Hier in Nederland voel ik me gelukkig want … “… ik blijf leven en ik kan weer studeren.” Maar ik voel me ook ongelukkig, want … “… mijn ouders zijn niet hier.” Nederlanders zijn soms behoorlijk raar, omdat … “… het heel directe mensen zijn.” Hollanders? Best volk want … “… ze maken alles schematisch. Ze plannen werkelijk alles.” Kader Abdolah, een Iraniër, vluchtte ooit vanuit Iran naar Nederland. Hij was in zijn land fysicus, maar besloot hier zijn leven radicaal om te gooien. Hij liet de natuurkunde de natuurkunde en volgde zijn jeugddroom om schrijver te worden. Zit een dergelijke ommezwaai er voor jou ook in? “De computerrichting is mijn toekomst. Denk ik. Zo’n omslag als Kader Abdolah maakte, zie ik voor mij niet. Maar ik denk wel dat ik in mijn vrije tijd, als hobby, voor anderen grafische ontwerpen zal gaan maken.” Wat is je grootste wens? “Dat alle mensen in Irak kunnen leven zoals wij hier. In vrede, met goede overheidsdiensten, sociale voorzieningen en infrastructuur. En ik wil met mijn gezin onder één dak leven. Met mijn ouders, oma en broer.” Hier? “In Irak. Of hier. Nederland is een mooi land. Maar als ik hier niet kan blijven, dan ergens anders. De wereld is groot genoeg. Het belangrijkste is dat we als gezin samen kunnen leven.”

DELTA. 28 24-09-2009

10

lifestyle

DELTA. 28 24-09-2009

Zoeken naar de juiste swing De unit sport biedt sinds kort golfcursussen voor beginners aan. De veronderstelde animo is groot, toch is de opkomst tot nu toe mager: niemand weet dat de lessen er zijn. xJimmy Tigges

Na een moeizame start (0-5 na de eerste inning) wisten de honkballers van Hitmanics hun wedstrijd tegen Storks toch nog in een klinkende 12-6 overwinning te laten eindigen. (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

De standaardteams van de Delftse studentenhockeyverenigingen bakken er nog niet veel van in het pas gestarte seizoen. Van zowel Dopie als DSHC leden heren-1 én dames-1 in de tweede competitieronde opnieuw een nederlaag. Hetzelfde gold voor heren-1 van Scoop Delft, dat met 4-1 onderuitging tegen Bleiswijk. Dames-1 van Scoop vormde de positieve uitzondering. Na de 2-0 overwinning op Forcial een week eerder, overliep de vierdeklasser afgelopen zondag Bodegraven met 8-0. “Voor mij was er niet veel aan”, mokte keeper Lisa de Gee na afloop. “Ik heb geloof ik vier ballen gehad in de hele wedstrijd.” Volgens de doelverdedigster, die alle tijd had om het spel te analyseren, werd er goed gespeeld: “Maar we hadden eigenlijk met 15-0 moeten winnen. We hebben ontzettend veel kansen gemist.” Met een nieuwe coach aan de kant plus een bredere basisselectie, hebben de dames van de jonge vereniging de ambitie in hun tweede competitiejaar enigszins opgeschroefd: “Het zou goed zijn voor Scoop als we zouden promoveren. Dat is wel erg moeilijk, want dan moet je eerste of tweede worden. Misschien is het erg ambitieus voor een team dat vorig jaar nog in de middenmoot eindigde, maar je moet een doelstelling hebben.” Ook de aanwezigheid van een nieuwe trainer schept verwachtingen. “De meisjes worden redelijk afgebeuld, aan conditie ontbreekt het niet”, aldus De Gee, aan wie de conditietrainingen zelf voorbijgaan omdat ze niet met de keeperstrainingen te combineren zijn. Ook de nieuwe honkbalclub Hitmanics, dat deze zomer met één team debuteert in de zesde klasse, zit in de groei. “Volgend jaar willen we twee herenteams inschrijven en we zijn bezig met een softbalteam voor dames”, vertelt bestuurslid Richard den Breejen. “We willen met het eerste team sowieso in een hogere klasse gaan spelen. Onze doelstelling nu is om tweede te worden.” De begeerde tweede plaats lijkt in het verschiet te liggen als op 11 oktober, de laatste speeldag, concurrent Adegeest wordt verslagen. Afgelopen zaterdag begon het Delftse negental ondanks de ambities slecht aan de wedstrijd tegen het lager geplaatste Storks. De eerste inning leverde een 5-0 achterstand op. “Onze startende pitcher had zijn dag niet”, verklaarde Den Breejen simpel het desastreuze begin. “Zelf hadden we aan slag een langzame start. We begonnen pas in de tweede inning te scoren.” Dat leverde na de tweede inning al een tussenstand van 7-5 op in het voordeel van de TU-studenten, die uiteindelijk met 12-6 wonnen. Een stuk minder florissant vergaat het de rugbyers van ereklasser DSR-C. De eerste drie duels in de nieuwe competitie werden alle drie met flinke cijfers verloren. Zondag bleken The Dukes uit Den Bosch op het voormalige ‘bouwkundeveld’ veel te sterk, ondanks tries van Pieter Elsinga en Geert de Vries. De Bosschenaren wonnen met 45-10. (JT)

x Tips? [email protected]

floris

Sport

Golf is met 300 duizend beoefenaren de snelst groeiende sport van Nederland. Niet voor niets, want: ‘het is een fantastisch spel waarbij je voornamelijk alleen of met anderen speelt, op allerlei niveau en in de frisse lucht, en waarbij je ook nog wel eens 'jezelf tegenkomt'.’ Ondanks de ronkende taal in de aankondiging op de website is docent Alexander Hemmes op deze maandagavond voor niets naar het sportcentrum gekomen. “Terwijl het zulk schitterend golfweer is”, constateert hij op de in de zon badende, maar verlaten groene grasmat. Een verzameling ijzer 9-clubs, enkele afslagmatjes en een krat met honderden golfballetjes blijven ongebruikte attributen. De voorafgaande twee woensdagavonden trokken nog drie à vier enthousiaste cursisten, maar de maandagavondlessen lopen helemaal niet. Gelukkig heeft Hemmes een studieboek bij zich om de tijd te overbruggen tot aanvang van het tweede geplande lesuur van de avond. Er is veel te weinig reclame voor gemaakt, denkt de student technische bestuurskunde. Mededocent Michiel Povel is bezig met het maken van posters die meer aandacht moeten genereren voor de volgende reeks beginnerslessen. Animo is er genoeg, weet Hemmes. “Veel mensen weten niet dat het er is, terwijl ze volgens mij best zouden willen komen.” Via een samenwerkingsverband met een golfvereniging uit de buurt

wil het sportcentrum studenten de mogelijkheid bieden om hun golfvaardigheidsbewijs te halen, als vervolg op de beginnerscursus. Maar is golf dan geen sport voor gepensioneerden en uitgerangeerde topvoetballers? Hemmes kent de vooroordelen. “Dat is het algemene beeld. Maar door spelers als Tiger Woods spreekt de sport steeds meer mensen aan, vooral jongeren. Veel mensen zien in hem een held. Golfen wordt steeds goedkoper en aantrekkelijker. Na voetbal, hockey en tennis is het nu de vierde sport in Nederland.” Het leuke aan golf? “Het is heel afwisselend, elke keer anders. Je bent veel buiten en het vergt veel concentratie en discipline.” En je doet en passant aardig wat conditie op. Wie de achttien holes afloopt, legt zo’n 7,5 kilometer af in vier à vijf uur. Hemmes is verknocht aan de sport. Zijn handicap is laag: 1,4. Hij was tien toen hij begon en

‘Na voetbal, hockey en tennis is golf nu de vierde sport in Nederland’ haalde zelfs Jong Oranje. Nu speelt hij alleen nog voor zijn plezier clubcompetitie bij Noordwijk. “Vroeger had ik profambities, tot ik erachter kwam dat leeftijdgenoten meer talent hadden en sneller vooruitgingen. Toen ik ging studeren was het niet meer te combineren. Ik vind het nu leuk om aan amateurwedstrijden mee te doen, daar blijft het bij.” De lessen geeft hij ook met plezier. “We leren ze de basis. Hoe je moet staan, hoe je je club vasthoudt. Welke beweging je moet maken om de juiste swing te krijgen bij het afslaan. Ik leg een paar matjes op een rij en laat ze daar vanaf vanuit de hoek van het veld richting de centrale lichtmast slaan, zo’n 120 meter hiervandaan. We oefenen ook

11

lifestyle

de melkkoe

Houd Rotterdam droog De held spelen door een wereldstad te redden van overstromingen die veroorzaakt zijn door klimaatverandering. Dat kan in ‘Hero, the game’, dat mede door een Delftse informaticastudent en een alumnus elektrotechniek is ontworpen. xRobert Visscher

"Het gaat om de goede beweging en de techniek, niet om het zo hard mogelijk slaan." (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

het pitchen: slagen tussen de vijftig en negentig meter. Veel beginners denken dat ze zo hard mogelijk moeten slaan, maar het gaat om de goede beweging en de techniek. Precies en recht vooruitslaan.” Hij laat ze niet alleen maar een uur lang ballen ver weg slaan. “Dat wordt saai. Om ze uitdagingen te geven verzin ik wedstrijdjes. Op een doeltje mikken op zestig meter afstand, waardoor ze wat kortere slagen moeten maken. Dan slaan ze rustiger en merken ze dat ze net zo ver komen.” De reacties van de schaarse deelnemers op woensdag waren positief. “Je ziet ze ook echt vooruitgaan. Ballen die constant hoog door de lucht vliegen. Maar ik kan mij voorstellen dat ze na een paar lessen wel eens op een echte baan willen staan. Je kunt hier bijvoorbeeld niet putten, chippen of oefenen met bunkers.”

Tamara Croes: “Het is eigenlijk veel opletten, mensen achter hun kont aanlopen.” (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

Administratief medewerker Tamara Croes (25, luchtvaart- en ruimtevaarttechniek) werkt bijna twee jaar bij ict-dienstverlener OGD. Binnenkort krijgt ze de crediteurenadministratie erbij. “Ze stonden altijd al tijdens de tentamenperiode voor de bibliotheek te flyeren. Zo ook in november 2007. Een week erna kon ik op sollicitatie komen en weer een week later werd ik aangenomen. Eigenlijk zochten ze baliedames, maar dan werk je met strikte tijden. Ik wilde flexibeler zijn. Gelukkig hadden ze nog mensen nodig voor de administratie. Daar ben ik toen terechtgekomen. Hoewel ik in de loop van de tijd meer eigen taken heb gekregen, bleven de werktijden flexibel. Ik moet alleen zorgen dat dingen op tijd af zijn.” “OGD zendt vooral studenten uit op ict-gebied. Al die studenten hebben urenbriefjes en ik doe daar de afhandeling van. Over een paar weken ga ik ook de crediteurenadministratie erbij doen. Facturen van andere bedrijven komen dan bij mij binnen. Vervolgens zoek ik uit welke wanneer betaald moet worden en bij wie ik hem neer moet leggen. Het is eigenlijk veel opletten, mensen achter hun kont aanlopen. Vrij makkelijk werk ook. Je hoeft niet zoveel na te denken als bij je studie.” “Tot nu toe werkte ik acht uur per week. Met de nieuwe werkzaamheden worden dat er twintig. Hoewel ik maar twee dagen college heb, denk ik wel dat het lastig wordt om beide te combineren. Ik zal moeten zoeken naar een nieuw evenwicht. Trouwens, deze vrijdag verhuizen we naar een groter pand. We komen dan dichter bij station Delft-Zuid te zitten.” “Er is bij OGD zeker geen cultuur van allemaal strak in het pak. Alleen de twee directeuren hebben er een aan. Je kunt bij wijze van spreken in je joggingbroek naar je werk komen. Natuurlijk werken er vooral mannen, maar hallo, ik doe L&R, hè. Ben dus wel wat gewend. En iedere week is er een vrijdagmiddagborrel. Eerlijk gezegd ben ik er nog nooit geweest, maar het staat in de planning. Aangezien ik nu mijn rijbewijs heb, kom ik daarna makkelijker thuis in Zoetermeer. Een collega ging er laatst wel een keer kijken. Vertelde ze later dat die mannen alleen maar over hun werk begonnen te praten.” (IK) Bijbaan: Verdiensten: Opvallend:

x

Administratief medewerker €9,13 per uur Is nog nooit bij de vrijdagmiddagborrel geweest

Weet je een aparte bijbaan? Mail naar [email protected]

Met grote ijver zet de stadsmanager zich aan de taak om de grootste en mooiste stad ter wereld neer te zetten. Met een druk op de knop verrijzen vanuit het niets imposante wolkenkrabbers aan een brede rivier. Het inwoneraantal stijgt spectaculair, de burgers zijn tevreden. Plots slaat het noodlot toe. Het rustige watertje verandert in een wild kolkende rivier. Hoge golven slaan over de kades. Huizen lopen onder en die ooit zo tevreden burgers zwemmen nu voor hun leven. Dat kan zomaar gebeuren in het computerspel ‘Hero, the game’, waarin de stadsmanager de hoofdrol speelt. Wie alleen maar zijn stad uitbreidt zonder na te denken over de gevolgen, is de klos. “De klimaatverandering heeft een grote invloed op de stadsplanning en dat willen we met dit spel laten zien”, legt de Delftse informaticastudent Rajat Phull uit. “Je kunt niet zomaar een stad uitbreiden zonder maatregelen te nemen die overstromingen voorkomen. En vergeet niet het weerbericht in de gaten te houden.” De stadsmanager moet daarom met inventieve maatregelen rampspoed afwenden. “Hij kan groene daken bouwen”, zegt de Indiase Phull enthousiast. Met een paar vliegensvlugge klikken van de muis verandert hij de grauwe daken op het scherm in sprankelend groen. “Deze daken vangen regenwater op en voeren het vervolgens af. Dat voorkomt wateroverlast.” Een breed scala aan andere, groene maatregelen staat ter beschikking van de manager. Phull ontwikkelde het computerspel samen met vier andere studenten, waaronder de Delftse alumnus

Opvallend gelikt zagen de presentaties van de teams van de zomerstages eruit, vrijdag in het World Trade Center in Rotterdam. Maar als je computer vastloopt, moet je wel zelf onder de desk kruipen om hem te resetten. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

elektrotechniek Jin Liu. Ze deden dat in het kader van IBM Extreme Blue. Dat is een zomerstage van drie maanden voor Europese toptalenten. Studenten ontwikkelen hiervoor een technologie en businessplan voor een nieuw product. Phull en Liu presenteerden ‘Hero, the game’ afgelopen vrijdag, samen met veertien andere internationale teams, tijdens een bijeenkomst van IBM in het Rotterdamse World Trade Center. De presentaties van de teams zagen er opvallend gelikt uit. Computeranimaties flitsten de

‘De klimaatverandering heeft invloed op de stadsplanning en dat willen we met dit spel laten zien’ bezoekers tegemoet, de studenten zaten strak in het pak. “Onze opdracht was om het spanningsveld tussen klimaatverandering en stadsuitbreiding in Rotterdam aan de bevolking te laten zien. De gemeente Rotterdam vindt het lastig om dit over te brengen”, zegt Liu. “Een computerspel leek ons een toegankelijke manier om te communiceren met de bevolking, vooral met nieuwe generaties. In het spel ben je manager van een stad die je zelf kan creëren, maar de maatregelen die je ter beschikking staan,

zijn oplossingen die Rotterdam toepast. Zoals groene daken.” In de opdracht komen techniek en bedrijfskunde samen. “Dat sprak mij aan in deze opdracht”, benadrukt Liu. Zij studeerde in 2006 af in Delft en studeert nu bedrijfskunde aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. “Ik kan mijn twee opleidingen combineren.” Phull hield zich vooral bezig met de techniek. “Het was niet eenvoudig, omdat we het belangrijk vinden dat spelers zo ver mogelijk kunnen inzoomen. Dat is gelukt.” Trots toont hij haarscherpe beelden van het straatniveau van een stad. “Ik vond het interessant om met bedrijfskundigen en economen samen te werken. Ik ben een hardcore techneut en had nog nooit nagedacht over hoe je ervoor moet zorgen investeringen terug te verdienen.” Phull en Liu maakten een demoversie, maar willen graag dat er een volledige, multiplayer versie komt. En ze willen ‘Hero’ graag presenteren op de World Expo 2010 in Sjanghai. “Dan kan de hele wereld met ons kindje spelen”, zegt Liu. Als ze hoort dat verderop medewerkers van de Nederlandse overheid staan, gaat ze er direct op af. Gedreven legt Liu het spel uit. “Ze lijken enthousiast. Ik heb goede hoop dat dit spel volgend jaar in Sjanghai gespeeld wordt.”

time out

Zigeuners De Gipsy-karavaan komt eraan. Komend weekend strijkt de uit Tilburg afkomstige Gipsy Road Show neer op de Grote Markt in Delft. Deze kleurrijke muziekkaravaan is een afgeleide van het International Gipsy Festival Tilburg en trekt van stad naar stad. Het muziek- en dansevenement is een vrolijke kennismaking met de Sinti en Roma, twee grote zigeunergroepen. Aankomende zaterdag en zondag is er vanaf 15.00 uur een uitgebreid programma in gipsy-sfeer. De karavaan bestaat uit verschillende onderdelen. Er zijn veel authentieke woonwagens, een kiosktent is ingericht met een foto-expositie over de geschiedenis van de Nederlandse Sinti en Roma en in een circustent vinden voorstellingen en concerten plaats. Gipsymuziek

en bijpassende aankleding voeren de boventoon. Op zaterdagavond wordt het feest van de markt verplaatst naar café Royal aan de Voldersgracht. De Basily Gipsy Family, een van de meest muzikale zigeunerfamilies van Nederland, verzorgt hier de afterparty. Deze familie mixt traditionele en moderne muziek tot een opzwepende muzieksensatie. Op zondag treden onder anderen Johnny en Mozes Rosenberg op, familie van het beroemde Rosenbergtrio. (JC)

x www.gipsyfestival.nl

DELTA. 28 24-09-2009

12

reportage

DELTA. 28 24-09-2009

13

reportage

Vluchten voor Magere Hein De hongerige dood zit de angstige Elckerlyc op de hielen. De voorstelling van het Delfts Toneelgezelschap in de Oude Kerk heeft met een promovendus, een laboratoriummedewerker en twee alumni in de gelederen een opvallend sterk TU-tintje.

dat hij een pelgrimstocht moet maken, waarvan hij niet meer zal terugkeren. Hij verzet zich er uit alle macht tegen, omdat hij nog midden in het leven staat. Hij zoekt daarom naarstig naar anderen die hem op zijn helletocht kunnen vergezellen. Hij maakt een rondgang langs gepersonificeerde begrippen als Tgoet (Bezit), Vroescap (Wijsheid) en Schoenheit. Maar hij vangt bij allen bot. “Eigenlijk is het een mid-

‘Overal zeg ik mijn tekst op: onder de douche, voor de spiegel en op de bank terwijl ik tv kijk’

xRobert Visscher “Heeft u enig idee hoe lang het heeft geduurd voor ik u te pakken kreeg?” vraagt een gezette man in een donker pak verongelijkt. Hij kijkt vanuit zijn ooghoeken stuurs naar een in zwart geklede man met half lang haar. “In wat voor bedrijf werkt u eigenlijk?” Op telefoontjes en mails wordt niet gereageerd, bijt de man hem vervolgens toe. Er zou wat moeten veranderen tot op directieniveau. De opening van de voorstelling Elckerlyc lijkt een gesprek tussen een zakenman en een arbeider. Maar zodra de Laudateklok van de Oude Kerk luidt, verandert op slag de verhouding tussen de twee. De ‘zakenman’ kijkt op zijn horloge en zegt: “Ik ben te laat.” De ‘arbeider’ maakt duidelijk dat hij nergens

Elckerlyc probeert vergeefs de dood om te kopen. (Foto’s: Sam Rentmeester/FMAX)

meer naar toe gaat. “Wie denk je wel niet dat je bent”, zegt de man in pak. “De dood”, antwoordt de ander grimmig. Dan pas is voor het publiek duide-

lijk dat de arbeider Magere Hein is. En dat de voorstelling niet over een zakenman gaat, maar over Elckerlyc – Alleman - die symbool staat voor de mens.

“Dat is mijn favoriete scène”, zegt medewerker ing. Jan Moraal van het laboratorium voor weg- en railbouwkunde (Civiele Techniek en Geowetenschappen). Hij neemt de

rol van Vroescap op zich. “Het is een bizar, pakkend begin.” Bouwkundealumnus en voorzitter van het Delfts Toneelgezelschap ir. Jano van Gils: “De kijker wordt op het verkeerde been gezet en denkt misschien dat het over de kredietcrisis gaat, maar wordt zo het stuk in getrokken.” Van Gils is een van de kistdragers in de begrafenisstoet die volgt op de openingsscène. De dood laat Elckerlyc daar zijn eigen teraardebestelling zien. Wanhopig kijkt hij ernaar. “Iemand probeert mij gek te maken.” Die zin echoot tussen de dikke muren van de Oude Jan. Het is het moderne begin van een van de oudste Nederlandse toneel-

deleeuws moralistisch verhaal”, zegt Van Gils. “Toch doet het eigentijds aan. Veel mensen vinden het nog steeds verschrikkelijk dat ze alles, van vriendschap tot bezit, op moeten geven als ze doodgaan en willen ook niet sterven.” De voorstelling van Elckerlyc heeft een TU-tintje. Onder de toneelspelers zijn een promovendus, een laboratoriummedewerker en twee bouwkunde-alumni. Ze acteren niet alleen, maar drukken ook op een andere manier hun stempel op deze productie. Van Gils en ir. Arjen Spreeuwers, ook bouwkunde-alum-

nus, ontwierpen namelijk het decor van de voorstelling. “We begonnen met schetsen en hebben daarna een model en 3D-tekeningen gemaakt”, zegt Spreeuwers, die ook de rol van Tgoet op zich neemt, enthousiast. “Het uiteindelijke ontwerp bestaat uit steigers en zwarte kleden, dat steeds meer uit elkaar valt naarmate de voorstelling vordert. Dat symboliseert dat Elckerlyc dichter bij de dood komt.” Van Gils vult aan: “Eigenlijk was het ontwerpproces hetzelfde als bij een nieuwbouwproject. Als architect heb ik vaak wilde ideeën, maar dan zegt de ontwikkelaar dat zus en zo niet mag en vervolgens wordt het eindproduct een vereenvoudiging van het eerste idee. Zo hadden we nu als eerste idee om allemaal zwevende dingen in te passen, maar dat zou te duur worden. We mochten niet lassen in de kerk, dus daardoor viel allerlei materiaal af. Dat is helemaal niet erg, dat proces is nodig om tot een goed resultaat te komen.” Vlak voor de generale repetitie kijken Van Gils en Spreeuwers trots naar de stellages, waar zwarte dekens overheen zijn gedrapeerd. “Ik hoop dat alles straks goed gaat”, zegt Spreeuwers. “Ik ben er zo gespannen over. We hebben toch alles vooral in ons hoofd bedacht.” De techniek werkt vlekkeloos tijdens de repetitie. Het decor valt stijlvol uit elkaar op de juist momenten.

‘Een boodschappentas op wieltjes blijft haken achter het reliëf van een graf in de vloer’

Jano van Gils.

Arjen Spreeuwers.

stukken met een Delftse traditie. Elckerlyc werd voor het eerst in Delft gedrukt (1496). Tussen 1950 en 1972 werd het stuk er vrijwel jaarlijks opgevoerd. “Die traditie willen we in ere herstellen”, zegt Van Gils. “Aanleiding dit keer is het Delfts cultuurjaar. We hopen dat het stuk volgend jaar weer op de planken staat. Dat hoeft dan niet per se door ons gespeeld te worden. Ik zou graag zien dat een andere Delftse toneelvereniging de fakkel van ons overneemt.” Elckerlyc vertelt het verhaal van een man die van de dood te horen krijgt

Twee bouwkunde-alumni ontwierpen het decor.

Elckerlyc is een van de oudste Nederlandse toneelstukken met een Delftse traditie.

Spreeuwers haalt opgelucht adem. Spreeuwers en Van Gils zijn niet de enige die tijdens de generale repetitie gefascineerd naar het decor kijken. “Ik zocht al een tijdje het graf van Antoni van Leeuwenhoek”, zegt ir. Bart Danon, promovendus proces en energie (faculteit Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek en Technische Materiaalwetenschappen). “Ik had al wel de praalgraven van zeehelden Piet Hein en Maarten Tromp ontdekt. Maar Van Leeuwenhoek kon ik nergens vinden. Tot ik achter het decor kwam. Toen bleek dat een van de pilaren van het decor op het graf van Van Leeuwenhoek staat.” Aan de andere graven in de kerk moeten de acteurs nog wennen. Ze oefenden de voorstelling de afgelopen maanden in het vertrouwde Falie Bagijnhoftheater. Vlak voor de voorstellingen beginnen, repeteren ze in de zijbeuk van de Oude Kerk waar het stuk wordt opgevoerd. Een boodschappentas op wieltjes blijft haken achter het reliëf van een graf in de vloer. Een van de acteurs struikelt over een uitstekende grafsteen. Het zijn onbedoeld zeer toepasselijke taferelen bij een toneelstuk over de dood. Wat opvalt aan de voorstelling zijn de contrasten tussen oud en nieuw. Zo blinkt de steiger tussen de dikke tufstenen van de Scheve Jan. De taal is ook zowel modern als ouderwets. Na het moderne begin van de voorstelling, waarin naast Franse rap Kyrie Eleison is te horen, schakelen de acteurs na zo’n veertig minuten midden in een scène plots over op Oudnederlands. “Dat vind ik een prachtige overgang”, zegt Danon, die ook improvisatietheater doceert in het Cultureel Centrum. “Ik ben een taalliefhebber en het is leuk als je mensen straks op ziet kijken of ze het wel goed hebben gehoord.”

Of bezoekers het Oudnederlands begrijpen, daar twijfelt Danon niet aan. “Het is heel belangrijk dat je als acteur begrijpt wat je zegt. Als dat zo is, dan leg je de nadruk vanzelf op bepaalde woorden in de zin en bepaal je ook wanneer je pauzeert. Zolang ik begrijp wat ik bedoel, kan ik overbrengen wat ik wil zeggen. Of ik nou in het Oudnederlands of een fantasietaal praat.” Het was wel lastig om de Oudnederlandse teksten zo te leren, dat ze vloeiend zijn mond verlaten, benadrukt Danon. “Ik heb mijn tekst overal op gezegd: onder de douche, voor de spiegel en op de bank terwijl

‘Het middeleeuwse verhaal doet eigentijds aan’ ik tv keek. Ik wilde namelijk voorkomen dat ik hem zou scanderen, dat vind ik erg lelijk. Daar nodigt de tekst wel toe uit, omdat het op rijm is. Ik wil Oudnederlands spreken, alsof het eigentijds Nederlands is. Mijn script zit daarom vol met streepjes die aangeven op welke klinkers ik nadruk wil leggen.” De laatste repetities in de Oude Kerk zijn spannend voor de acteurs. “We oefenden totnogtoe in het veel kleinere Falie Begijnhoftheater. Daarom moet ik wennen aan het spelen in de kerk”, zegt Jan Moraal. “Bij een van de laatste scènes loopt Elckerlyc met mij naar het graf. Als Vroescap sta ik voor de aardse wijsheid. Daarom kan ik niet mee het graf in. Vroescap wordt boos als Elckerlyc vraagt hem te vergezellen. Ik moet dat heel zelfverzekerd spelen. Ik ben immers wijsheid en moet me niet van de wijs laten brengen. In Falie Begijnhoftheater ben ik

in drie stappen het toneel af. In de Oude Kerk moet ik veel verder lopen omdat het podium groter is. Daarom ben ik geneigd ook sneller te lopen. Maar dat moet juist niet. Elckerlyc roept mij terug, ik moet dan mijn pas inhouden en uiteindelijk toch doorlopen. Ik vind het nog lastig om daar aan te wennen. Dus oefen ik het lopen nu extra vaak, zodat ik straks mijn passen zelfverzekerd zet.” Voor voorstellingen met publiek zijn de Delftenaren niet bang. “Ik kijk er juist naar uit”, zegt Moraal. “Het publiek zie je, omdat de lichten op het podium gericht staan, tijdens het spel niet. Dus dat is niet eng. Ik wil juist graag voor mensen spelen, daar hebben we voor gerepeteerd. Uiteindelijk doe je het voor het publiek.” Na de voorstellingen van Elckerlyc staat al een nieuw project op stapel. “We gaan ons eigen theater verbouwen. Dat doen we natuurlijk zelf. Binnenkort begint het klussen. We blijven naast toneelliefhebbers tenslotte toch ingenieurs”, lacht Van Gils.

x

Elckerlyc is in de Oude Kerk te zien van 24-26 september. Kaarten kosten 15 euro en zijn te koop bij theater de Veste.

x www.delftstoneelgezelschap.nl www.elckerlycdelft.nl

DELTA. 28 24-09-2009

14

service

DELTA. 28 24-09-2009

15

loopbaan

Aankondigingen Algemeen Techniek Ontmoetings Punt In het Techniek Ontmoetings Punt zijn vanaf 17 september twee nieuwe exposities te bezichtigen, het werk van Henk Zweerus, oud lector aan de TU, en de ontwerpen van de huidige TU studenten die deelgenomen hebben aan de Delft Business Gift Design Competition. Beide exposities zijn tot eind oktober in TOP te zien, Hippolytusbuurt 14, Delft. Open: woensdag t/m zondag van 12.00-17.00 uur. Toegang gratis. Marike van Dijk Kwartet Op zaterdag 26 september treedt het Marike van Dijk Kwartet vanaf 18.00 uur op in de Regentenkamer, Lange Beestenmarkt 106, Den Haag. Entree bedraagt 7,50 euro. UfD-Strukton Master Awards Strukton wil samen met het Universiteitsfonds Delft studenten stimuleren om verder te denken bij het aanpakken van maatschappelijke knelpunten en met toekomstbestendige bouw- en infra-oplossingen te komen. Daarom reikt Strukton samen met het Universiteitsfonds Delft de UfD-Strukton Master Awards uit. Ben jij een masterstudent aan de Technische Universiteit Delft, met baanbrekende oplossingen en duurzame ideeën over het verbeteren van de leefomgeving? Stuur dan je project-, afstudeer,- of onderzoeksverslag vóór 1 oktober in en maak kans op de hoofdprijs van €5.000,- of op €2.500,- voor de tweede en derde plaats. Kijk voor meer informatie op www. strukton-studenten.nl. ICT-congres Op 1 oktober vindt in bioscoop MustSee een ICT-congres

plaats georganiseerd door ICT-Kring Delft. Het congres zal dit jaar in het teken staan van ondernemerschap en ambitie. Kaarten kosten 25 euro voor studenten en 65 euro voor anderen. Kaarten voor het avondprogramma inclusief diner kosten 130 euro. Zie www. ictcongres-delft.nl voor meer informatie. OTB cursus ‘Recente ontwikkelingen in wonen’ Stagnerende of zelfs dalende koopprijzen, inzakkende woningverkopen, hoge woonuitgaven en problemen tussen de overheid en de woningcorporaties. De persaandacht voor deze problemen op de woningmarkt is groot. Ook op lokaal niveau dringt het steeds meer door dat er mogelijkheden zijn om de gerezen problemen het hoofd te bieden. Een scala aan beleidsinterventies en instrumenten dient zich hiervoor aan. Deze ontwikkelingen worden in de cursus met elkaar in verband gebracht. Tevens worden nieuwe beleidsinstrumenten aangereikt en komen de effecten van het nieuwe beleid aan de orde. Deze 4-daagse cursus vindt 6/7 oktober en 10/11 november plaats in Doorn. Zie www.otb.tudelft.nl voor meer informatie. De loop der dingen Op 24 en 25 oktober zal in het culturele weekend de Delftse loop der dingen plaatsvinden. In dit project zullen tientallen kunst- en techniekwerken elkaar in beweging brengen en een grote kettingreactie veroorzaken. Iedereen kan meedoen, maar voor de eerste tien studententeams van de TU Delft zal de TU de deelnemersbijdrage betalen. Zie www.delftseloop.nl voor meer informatie.

Traces Traces is urban acrobatiek, een explosie van energie. Het jonge vijftal brengt een brutale vorm van acrobatiek, gekruid met een stevige portie humor, moderne dans, zang en muziek! 30 en 31 oktober in Delft. Check www. tracesholland.nl. OTB Studiemiddag ‘Verbetering uitvoering rood-voorgroenprojecten’ Rood-voor-groenprojecten bieden kansen voor verbetering van de ruimtelijke kwaliteit van de groene ruimte en daarmee voor het mooier maken van Nederland. Bij rood-voor-groenprojecten worden opbrengsten vanuit rode ontwikkelingen (wonen, bedrijventerreinen) gebruikt ter dekking van kosten van bepaalde groene ontwikkelingen. In de uitvoeringspraktijk blijken deze projecten soms moeizaam van de grond te komen of zelfs te stagneren. De huidige economische situatie kan dit verder versterken. Is daar door een slimme aanpak wat aan te doen? Wat valt te leren van ervaringen elders? Is de stagnatie te doorbreken? Deze onderwerpen staan centraal op de OTB-studiemiddag ‘Verbetering van de uitvoering van rood-voor-groenprojecten, in voor- en tegenspoed’ op 17 november. Zie: www.otb.tudelft. nl. Symposium ‘Grenzen aan de groei?’ Op 26 november vindt het symposium ‘Grenzen aan de groei?’ plaats van 13.00-18.00 uur. Het symposium gaat onder andere in op transportveiligheid, consumentenveiligheid, sociale veiligheid en blikt terug op 40 jaar veiligheidskunde. Zie www.delft-toptech.nl voor meer informatie.

Announcements General International Student Church Students of all denominations are invited to our ecumenical
service every Sunday at Raamstraat 78, 11.30 hrs followed by tea/coffee. The services are led by the chaplains Reverend W. Stroh and Father Avin, and are supported by student leaders. More information on www.iscnetherlands.nl.

Student and Career Support Information The student psychologists and the central student and careers councelors are located at Jaffalaan 9A. Office hours: Monday-Friday from 9.00-17.00 hrs. You can direct your inquiries or make an appointment at the Front Office or by phone: 0152788004. For an initial appointment with one of the student psychologists you should first come to one of the open office hours: Tuesdays and Thursdays from 11.30-12.30 hrs. The open office hours of the Student and Career counselors are on Tuesdays from 11.30-12.30 o’clock. More information on www.studentandcareersupport.nl. Workshops Stress relief & meditation - September 28 Self esteem - September 28

More information on www. smartstudie.tudelft.nl. Global Career Company Global Career Company plan to host up to 15 unique and invitation only Recruitment Summits in 2009 in major international venues across Europe, North and South America, Africa and Australasia; uniting international graduates and professionals who want to explore career opportunities in their home countries with leading multinational companies. Registration is now live for our next two recruitment summits. The Careers in Europe Event in Budapest on November 24 is a recruitment event for internationally minded graduates and young professionals. Next to pre-scheduled interviews, candidates can attend career related workshops and company presentations. The event also offers a great opportunity to network with recruiters and other candidates from all over Europe! Application deadline is October 11. For more information, please visit www.careersineurope.com. The Careers in Europe Event in Brussels on December 15 and 16 is a recruitment event for internationally minded graduates and young professionals. Next to pre-scheduled interviews, candidates can attend

career related workshops and company presentations. The event also offers a great opportunity to network with recruiters and other candidates from all over Europe! Application deadline is October 25. For more information, please visit www. careersineurope.com. Event: The International Conference of Education, Research and Innovation Dates: 16, 17 and 18 November Location: Madrid, Spain The objective of ICERI 2009 is to share your experiences in the fields of education, research, innovation, technology and international collaboration. It is an international Forum for lectures, researchers, professors, engineers, educational scientists and technologists.

International Office Information The International Office, Jaffalaan 9a/visitor’s entrance at Mekelweg, office opening times Monday to Friday 9.00–17.00 hrs. Appointments and enquiries can be made by email: [email protected] or by phone: 015-2788012.

Expertmeeting Op maandag 30 november vindt aan de Universiteit Utrecht de 6e Expertmeeting plaats voor docenten en onderzoekers die betrokken zijn bij het onderwijs in academische communicatieve vaardigheden aan de Nederlandse universiteiten. Thema’s die in deze Expertmeeting centraal staan zijn:1. Onderzoek naar onderwijs in academische communicatieve vaardigheden. 2. Het gebruik van taaltoetsen aan Nederlandse universiteiten. Heeft u ervaring met één van deze thema’s? Dan nodigen wij u graag uit om tijdens deze Expertmeeting een workshop (1 of 2 uur) of presentatie (20 min. + 10 min. vragen/ discussie) te verzorgen. U kunt uw voorstel voor een workshop of presentatie (maximaal 250 woorden) tot 1 oktober indienen via mailadres: upper_nacv@ uu.nl. Vermeld in het subject bij uw mail: bijdrage expertmeeting 2009.

Studium Generale • Dinsdag 29 september, 20.00 uur - Workshop Ijssculpturen: hak je eigen bierpul uit ijs! 
Unit Sport & Cultuur, Mekelweg 8, Delft 
Toegang € 7.50, uitsluitend voor studenten (inclusief ijskoud hartversterkertje na afloop). Reserveren noodzakelijk via balie Cultuur, Mekelweg 10. • Woensdag 30 september, 20.00 uur - Lezing ‘Richard Dawkins en atheïsme’ door Floris van den Berg. De tweede uit de filosofiereeks waarin enkele toonaangevende hedendaagse filosofen worden belicht. Deze collegereeks is een achtbaan van ideeën en is een aanzet tot zelfdstandig nadenken en je wereldbeeld zal niet meer hetzelfde zijn.

DOK, Vesteplein 100, Delft toegang gratis.

Student and Career Support Informatie Student and Career Support is een onderdeel van de dienst Onderwijs en Studentenzaken. Het omvat de diensten van de studentendecanen, de studentenpsychologen en het informatiecentrum. Het informatiecentrum in de hal op de begane grond is geopend op werkdagen van 9.00–17.00 uur. Er is documentatie beschikbaar over onder andere WO- en HBOopleidingen, arbeidsmarkt, studie- en beroepskeuze, buitenlandse studies, enz. Bij de balie of telefonisch kun je afspraken maken met een studentendecaan of een studentenpsycholoog. Voor de studentenpsychologen geldt dat het eerste contact loopt via het Open Inloopspreekuur dinsdag- en donderdagochtend van 11.30–12.30 uur. Voor Student and Career Support in het algemeen kun je terecht op het open spreekuur op dinsdagochtend van 11.30-12.30 uur. Bezoekadres: Jaffalaan 9a (ingang Mekelweg); tel. 0152788004. e-mail: [email protected] website: www.studentandcareersupport.tudelft.nl Inloopspreekuren studie(her) keuze Per 1 september heeft de TU Delft een Career Centre, waar je o.a. met vragen over studie(her)keuze of over je loopbaan terecht kunt. Iedere donderdag van 11.30-12.30 uur is er een inloopspreekuur speciaal voor studiekeuzevragen. Vooraf aanmelden hoeft niet. Je kunt er ook voor kiezen

meteen een afspraak te maken met de studiekeuzeadviseur Mary Warffemius via telefoonnummer 015-2788004. Iedere dinsdag van 11.30-12.30 uur is er een inloopspreekuur speciaal voor loopbaanvragen. Vooraf aanmelden hoeft niet. Je kunt er ook voor kiezen meteen een afspraak te maken met de loopbaanadviseur Caroline Scheepmaker via telefoonnummer 015-2788004. Workshops • Studeren met dyslexie (deel 1) - 25 september • Stress relief & meditation - 28 september • Self esteem - 28 september • Persoonlijke effectiviteit - 29 september • Slim tentamens voorbereiden - 30 september Zie voor het totale aanbod workshops en trainingen www. smartstudie.tudelft.nl. Workshop ‘Studeren met dyslexie’ De workshop is erop gericht om studenten beter met hun dyslexie te laten omgaan zodat studievertraging voorkomen of beperkt wordt. De workshop bestaat uit 3 samenhangende vrijdagochtenden op vrijdag 25 september, vrijdag 2 oktober en vrijdag 9 oktober. Aanmelden en aanvullende informatie op www. smartstudie.tudelft.nl. Online check huurprijs Iedereen heeft wel eens vragen over zijn servicekosten of over de huurprijs van zijn woning. Er zijn nog veel meer vragen waar sommige bewoners het antwoord niet precies op weten. Wie moet bijvoorbeeld welk onderhoudsprobleem repareren, de verhuurder of de huurder? Het wordt een stuk eenvoudiger om een antwoord

op dit soort vragen te krijgen met de nieuwe online check via www.huurcommissie.nl. Als partijen en vervolgens samen niet uitkomen, kunnen ze de Huurcommissie inschakelen. WorkNtravel WorkNtravel is een jong bureau dat bemiddelt tussen vrijwilligers/stagiair(e)s en bedrijven. Door de vele contacten binnen Suriname heeft WorkNtravel de mogelijkheid om mooie, leerzame stages aan te bieden. WorkNtravel is op zoek naar Nederlandse stagiair(e)s die stage willen lopen in Suriname. Meer informatie is te vinden op: [email protected].

International Office Informatie Het International Office, Jaffalaan 9a, is op werkdagen geopend van 9.00-17.00 uur. Je kunt ook vragen stellen via [email protected] of telefonisch (015-2788012) een afspraak maken.

x

Delta Inleveren kopij Bijdragen van faculteiten, diensten en overigen voor de rubriek “Aankondigingen” in Delta ontvangt de redactie graag per e-mail: [email protected]. Bijdragen dienen zo beknopt mogelijk te zijn. De redactie behoudt zich het recht voor om in te korten. Aanleveren vóór vrijdag 14.00 uur.

Globetrotter Daniëlle Stekelenburg is een gedreven avonturierster. Tijdens haar studententijd puzzelde ze in de Verenigde Staten op betere glasvezels voor endoscopen. Ze stortte zich in Canada op econometrie en hockey, en dronk wijn met haar Franse medestudenten in het Jardin du Luxembourg. Haar internationale kennis zet ze nu in als consultant bij Bain & Company.

liggen zo hoog, dat ze zelden worden gehaald”, zegt Stekelenburg. “Ik heb een inventarisatie gemaakt van de factoren die de gebruikseisen beïnvloeden. Die waren daarvoor onbekend. Ik heb geanalyseerd welke factoren van invloed zijn, en hoe je ze kunt verbeteren. Aan sommige factoren viel niets te verbeteren, maar aan een factor zoals de luchtvochtigheid wel.” Stekelenburg studeerde ook op het onderwerp af in Delft. Maar ze stortte zich in Amerika niet alleen op haar werk. Ze ging op hockey en speelde met haar team tegen de grote universiteitsteams van bijvoorbeeld Cornell en Harvard. “Zo kreeg ik daar vrienden bij wie ik het hele weekend doorbracht. Dat was erg leuk, en vooral praktisch. Want ik woonde in een gehucht dat de hele winter vol sneeuw lag. Door het hockeyen maakte ik veel mee.”

xMARTINE ZEIJLSTRA

Wonder

Daniëlle Stekelenburg mag dan nog maar 27 jaar zijn, haar paspoort staat vol stempels van landen waar ze afgelopen jaren studeerde en onderzoek deed. Frankrijk, Amerika, Canada: Stekelenburg is er allemaal geweest. Ze is, kortom, geen ‘dertien in een dozijn’ alumna technische bestuurkunde (TB) “Ik ging technische bestuurskunde doen omdat ik nooit kan kiezen wat ik wil. Ik wil mijn opties open houden. Technische bestuurskunde is een brede studie, waarbij je goed leert analyseren en er veel oog is voor techniek.” Wat haar vooral aansprak was dat TBM een jonge faculteit is. “En experimenteel. De groep was klein en er werd goed naar studenten geluisterd. Ik ben commissaris onderwijs van studievereniging Curius geweest en kon me zo actief inzetten voor de studie. Zo wilden we de faculteit hechter maken door een café in het gebouw. Veel masterstudenten volgen hun vakken bij andere faculteiten omdat TB zo klein is. We wilden de groep bij elkaar houden met een faculteitscafé. Dat het er nu is, vind ik geweldig.” Maar in Delft studeren en zich inzetten voor de faculteit, was voor Stekelenburg niet genoeg. “Ik wilde heel graag naar het buitenland tijdens mijn studie. Ik wilde meemaken hoe andere culturen in elkaar steken.” Dus ging ze naar Azië om te leren ‘hoe je met andere mensen uit een heel andere cultuur succesvol kunt samenwerken’.

Verbazing Ze kwam in Hongkong terecht, op een verdieping met Aziaten. “De cultuurverschillen waren heel groot. Chinezen hebben veel ontzag voor hun professoren. Ze gaan niet met ze in discussie, zoals in Delft. Wat je professor zegt is waar. Maar tegelijkertijd bellen ze wel gewoon met hun mobieltje tijdens de les.” Ze viel van de ene in de andere verbazing. “Toen ik op een avond, tijdens de periode dat er vogelgriep heerste, mijn eten stond te koken, knipte een Chinese studente een stuk kip met een schaar tot kleine stukjes. En die schaar verdween vervolgens gewoon in de la.” Stekelenburg onderzocht samen met een andere TU’er aan welke gebruikseisen een mobiele dienst via UMTS moest voldoen voor toeristen die informatie wilden opzoeken in Hongkong. “We hebben daarvoor veel toeristen ondervraagd en we

Naam: Daniëlle Stekelenburg (27) Woonplaats: Amsterdam Verliefd/verloofd/getrouwd: Studie: Technische bestuurskunde (TU Delft), econometrie (University of Western Ontario) Afstudeerrichting: Energie & industrie Afstudeerjaar: 2007 (Delft), 2008 (Canada) Loopbaan: In september 2008 ging Daniëlle Stekelenburg als associate consultant aan de slag bij Bain&Company in Amsterdam. Ze geeft adviezen over marketing en strategie aan grote Nederlandse en internationale bedrijven. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

De warme, hartelijke mentaliteit van de Noord-Amerikanen sprak haar zo aan, dat ze graag wilde blijven na haar afstuderen in Delft. Ze schreef zich in voor een studie econometrie op de University of Western Ontario. “Ik heb mijn mastertitel uiteindelijk gehaald, maar dat vind ik eigenlijk een wonder”, zegt ze achteraf. “Het was zo mathematisch en daardoor niet zo leuk.” Ter afleiding ging ze ook in Canada op hockey, bij het Varsity-team. “Daardoor had ik een geweldige tijd. Die meiden gingen tot het uiterste. We stonden doordeweeks om vijf uur op om te trainen en in het weekend speelden we wedstrijden. Ze waren zo fanatiek, daar leefde ik helemaal van op.” Die gedrevenheid heeft Stekelenburg zelf ook. Of ze nu studeert, onderzoek doet of hockeyt, ze stort zichzelf erop. Die werkinstelling vond ze ook bij Bain&Company, waar ze sinds

‘Als je in Hongkong een vriendje hebt, kun je alleen met hem in het park terecht’ hebben ons samen met hen verbaasd over Chinese gewoonten en gebruiken.” Maar Stekelenburg observeerde niet alleen. “De studenten van mijn verdieping vertelden me ook over hun problemen. Als je in Hongkong een vriendje hebt, kun je alleen met hem in het park terecht. Veel studenten wonen nog bij hun ouders en de kleine kamers in studentenflats worden allemaal gedeeld. De huur ligt heel hoog. Normaal gesproken durven ze nooit over die problemen te praten, maar achter gesloten deuren lieten ze nog wel wat los. Het park bekijk je vanaf dat moment met heel andere ogen.” Na drie maanden Azië had Stekelenburg nog lang niet genoeg van reizen. “Het smaakte naar meer.” Ze schreef zich in voor het Unitech-programma, een programma dat gesponsord wordt door grote technische bedrijven om techneuten kennis te laten maken met management en het bedrijfsleven. Verschillende prestigieuze internationale universiteiten werken aan het programma mee. Studenten die tot het programma worden toegelaten, volgen voor twintig ECTS managementgetinte vakken. Ze mogen kiezen of ze die vakken op hun eigen universiteit volgen, of op een universiteit in het buitenland.

Glas wijn Stekelenburg ging een half jaar naar het école des Mines, een prestigieuze Grande école in het centrum van Parijs. “De studenten daar waren gemotiveerd en werkten hard aan hun projecten. Ze steken je daarmee wel aan. Maar ik vond het, omdat alles in het Frans ging, ook lastig.” De tb’er koos niet alleen voor de Grande école vanwege het goede imago. “Ik had ook naar de école Polytechnique kunnen gaan, maar die zat in een buitenwijk en de école des Mines in het Jardin du Luxembourg. Dan is kiezen niet zo moeilijk, vooral niet als je met je medestudenten na een college in het gras kunt zitten met een stokbroodje en glas wijn. Ik voelde me daar perfect geïntegreerd.” Maar niet alle Hollandse gewoonten werden aan de kant gezet in Parijs. “Ik ging overal op mijn fiets naar toe. Mijn medestudenten vonden het wel raar, maar het was hartstikke handig.” Na Parijs ging Stekelenburg voor acht maanden naar een gehucht vlakbij Boston in de Verenigde Staten, waar ze voor het Duitse bedrijf Schott onderzoek deed naar de verbetering van glasvezels voor endoscopen. De gebruikseisen van endoscopen liggen erg hoog omdat ze gebruikt worden tijdens operaties in het menselijk lichaam. “Maar die gebruikseisen

september 2008 werkt. “Hier werken alleen mensen die op de universiteit erg goed presteerden. Ik vind mijn collega’s inspirerend. Ik ben er nu net een jaar bij, maar ik ben onderdeel van het team en draag zo bij aan belangrijke projecten.” Stekelenburg werkt op projectbasis. Zo adviseert ze grote bedrijven over hoe zij hun organisatie effectiever kunnen inrichten of welke investeringen ze de komende jaren moeten doen om een bepaalde groei te realiseren. Voor een bedrijf dat consumentenproducten ontwikkelt, analyseerde ze samen met haar collega’s welke producten de meeste potentie hebben. “Het management van grote bedrijven heeft zoveel zaken aan hun hoofd dat zij niet altijd tijd hebben om op strategisch niveau te bekijken waarop ze moeten focussen. Wij richten ons volledig op het uitdenken van een nieuwe strategie. Doordat wij een outsidersblik hebben, zien we soms dingen die anderen over het hoofd zien.” Het werk bevalt haar. “Ik ben erg ongeduldig en vind het daarom lekker dat ik steeds aan andere projecten werk.” Voorlopig blijft ze wel in Amsterdam. “Ik heb tweeënhalf jaar gereisd en steeds ergens anders gewoond. Ik vind het prettig ergens te wonen waar ik de cultuur helemaal begrijp en mijn vrienden en familie in de buurt zijn. Het buitenland zal altijd blijven trekken. Maar voorlopig zit ik prima hier in Amsterdam.”

16

service

DELTA. 28 24-09-2009

Wetenschapsagenda

Eettafels

Minimaatjes

Alle promoties, intree- en afscheidsredes vinden, tenzij anders vermeld, plaats in de Aula van de TU, Mekelweg 5, Delft.

Visscher. 12.30 uur. * Architecture's Discourse on It's Without: A Restructuring After Urban Models. Promotie van E. Altürk, MArch. Promotr: prof.ir. L. van Duin. 15.00 uur.

Alcuin Oude Delft 55-57

AC-HOP de vakbond voor Universiteitspersoneel. Voor informatie kijk dan op www. AC-HOP.nl.

Woensdag 30 september * Designing ultra high strength corrosion resistance steels for aerospace application. Promotie van W. Xu, MEng. Promotor: prof.dr.ir. S. van der Zwaag. 10.00 uur. * Satellite data as complimentary information for hydrological modeling. Promotie van ir. H.C. Winsemius. Promotor: prof.dr.ir. H.H.G. Savenije. 12.30 uur. * Intreerede prof.dr.ir. G.J. Houben, faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica. 15.00 uur.

Dagelijks daghap maaltijd, op ma., di. en do. ook een luxe maaltijd. Alle maaltijden zijn inclusief soep. Daghap 3 euro, luxe 4,10 euro.

Dagschotel (incl. salade) 3,40 euro, fruit 0,25 euro, toe 0,30 euro, luxe toe 0,85 euro, bier en fris 1,10 euro. Het menu staat ook op www.jansbrug.nl. Open from Monday to Friday from 17.30-19.30 hrs. Daily dish (incl. salad) 3,40 euro, fruit 0,25 euro, dessert 0,30 euro, beer and soda 1,10 euro. Find the complete menu at www.jansbrug.nl.

Sociëteit De Bolk Buitenwatersloot 1-3

Tyche Oude Delft 123

Onze open eettafel is geopend ma. t/m do. De maaltijd begint om 18.30, waarna er gezamenlijk gegeten zal worden.

Eettafel geopend van 18.0019.30 uur. Basis 3,50 euro, luxe 4,30 euro, xluxe 4,80 euro. Dagelijks soep. Vegetarische variant beschikbaar. English menu available: www.delftschestudentenbond.nl.

Gegevens voor deze rubriek kunt u doorgeven via e-mail: [email protected].

Koornbeurs Voldersgracht 1

Maandag 28 september * Long loquid slugs instratified gas/liquid flow in horizontal and slightly inclined tubes.

Dinsdag 29 september * The clamped elastic grid, a fourth order equation on a domain with corners. Promotie van T. Gerasimov, Diplom Specialista. Promotor: prof.dr. G.H. Sweers. 10.00 uur. * Het lange koord tussen portefeuillebeleid en investeringen. Promotie van drs. N.E.T. Nieboer. Promotoren: prof.dr. P.J. Boelhouwer en prof.dr.ir. H.J.

Studentenactiviteiten Studieverenigingen DBSG Stylos Van 30 september tot 2 oktober vindt de Sustainablabla!? Duurzaamheidsconferentie van DSBG Stylos plaats in de Berlagezaal van BK City. Dit symposium gaat dieper in op duurzaamheidskwesties. De opening vindt plaats om 16.00 uur door decaan Wytze Patijn. Zie http://sustainablabla.stylos. nl voor meer informatie.

Interfacultair feest Op donderdag 1 oktober zal het jaarlijkse interfacultair feest plaatsvinden in Speakers met als thema ‘Cowboys en Indianen’. Kaarten zijn onder andere verkrijgbaar bij de Electrotechnische Vereeniging.

Overige Nederlands Studenten Kamerkoor In oktober vinden in diverse

steden audities plaats voor het Nederlands Studenten Kamerkoor. In januari 2010 beginnen de repetities: binnen drie weekenden en een week wordt een semiprofessioneel, modern-klassiek programma ingestudeerd, dat in acht concerten in onder andere Het Concertgebouw in Amsterdam wordt uitgevoerd. Zie www.nskk. nl voor meer informatie.

Ma t/m do geopend van 18.0019.30 uur. Tijdens het hockeyseizoen ook op zondag geopend van 18.00-19.00 uur.

Vegetariërs en groepen worden verzocht (voor 14.00 uur) te bellen. De prijs voor de maaltijd is 4,00 euro, inc. soep en toetje.

Om mee te eten bij de Eettafel van de Koornbeurs moet je je even inschrijven. Dit kan op www.koornbeurs.nl/eettafel tot 14.00 uur op dezelfde dag. We eten elke dag om 18.30 uur. Deze manier van eten is tijdelijk, maar nog steeds erg gezellig en lekker. Eettafel geopend ma. t/m vr. van 17.30-19.30 uur. Basismaaltijd 3,60 euro, soep 0,30 euro, toetjes v.a. 0,30 euro, fruit v.a. 0,40 euro. Inl. www.koornbeurs.nl/ eettafel.

Sint Jansbrug Oude Delft 50-52 Ma. t/m vr. geopend van 17.3019.30 uur.

x www.eettafels.tudelft.nl

Wolbodo Verwersdijk 102 Soup is served at 18.30h. Everyone is welcome. Tuesday and Thursday: 3,40 euro, Wednesday: 4,00 euro. www.wolbodo.nl

Stichting Delftse Natuurwacht zoekt vrijwilligers voor het begeleiden van activiteiten met kinderen van 8-14 jaar. www. natuurwacht.nl, 015-2783086 of [email protected].

Spelregels minimaatjes. Minimaatjes zijn niet toegankelijk voor het bedrijfsleven. Voor commerciële aanbiedingen en advertenties: H&J Uitgevers (adres in colofon). Minimaatjes zijn maximaal 200 tekens lang. Inleveren vóór vrijdag 14.00 uur via e-mailadres delta@ tudelft.nl.

Het nieuwe Onderwijsgebouw Zuid heeft een zelfservice bibliotheek waar studenten zelf het uitlenen regelen. De bibliotheekmedewerker zit bij de ingang van de bibliotheek in een TU Delft servicepunt. Wilma van Wezenbeek, TU Delft Library: “Het is een nieuwe bibliotheekopzet. We willen onderzoeken hoe het bevalt.”

ens techniekbedrlijv n ae t 13 november 2009 T

n i e j f ij Schr voor

xANGèLE STEENTJES

r e b o t k o 5 2

www.techniekbedrijve

H&J Uitgevers_2x70_zw-w

n.nl

14-05-2004

14:02

Voor advertenties bel met:

H & J Uitgevers Postbus 101 2900 AC Capelle aan den IJsel T (010) 451 55 10 F (010) 451 53 80 E [email protected]

Neem contact op met Hennie de Ruyter of met Mireille van Ginkel voor nadere informatie

‘Wie sponsort mijn hart?’ Giro 5514 | www.heartjump.nl

EIGEN MENING? TIEN JAAR CEL! Steun Amnesty met € 3,- per maand. Sms AMNESTY AAN naar 5757.

Pagina 1

verschijnt onder verantwoordelijkheid van de directie Marketing & Communicatie

Vrijdag 25 september * Highly mobile triphenylene based organogel networks. Promotie van A. Kotlewski, MEng. Promotor: prof.dr. S.J. Picken. * Pose estimation for mobile devices and augmented reality. Promotie van ir. J. Caarls. Promotoren: prof.dr.ir. L.J. van Vliet en prof.dr.ir. P.P. Jonker. 12.30 uur. * Bridging boundaries: making scale choices in multi-actor policy analysis studies on water management. Promotie van ir.drs.ing. S.A.M. Karstens. 15.00 uur.

Promotie van U. Kadri, MSc. Promotoren: prof.dr. R.F. Mudde en prof.dr. R.V.A. Oliemans. 10.00 uur. * Modelling Uncertainty in Rainfall-Runoff Modelling: Application of Machine Learning Techniques. Promotie van D.L. Shrestha, MSc. Promotoren: prof.dr. R.K. Price en prof. D.P. Solomatine. 12.30 uur. * Regional gravity field modeling from airborne gravimetry data. Promotie van ir. B.A. Alberts. Promotor: prof.dr.-ing. R. Klees. 15.00 uur.

17

service

Bibliotheek zonder toezicht

TU DELft voorlichting

DELTA. 28 24-09-2009

Knaloranje pilaren delen de nieuwe faculteitsbibliotheek van Luchtvaarten Ruimtevaarttechniek in tweeën. Aan de ene kant staan tafels om aan te studeren, computers om elektronische tijdschriften in te zien en een selfservicebalie. Hier kunnen studenten en medewerkers zelf boeken lenen en terugbrengen. Aan de andere kant van de pilaren is een klein zitje en staat een beperkt aantal boekenkasten. Opvallend daarbij is dat in die kasten veel dezelfde boeken te zien zijn – veelal studieboeken – en maar een kleine selectie vakliteratuur. Bij de in- en uitgang van de bibliotheek is de balie van het TU Delft servicepunt gevestigd, ook oranje gekleurd. Daar zitten op dat moment Mandy Zwartjens, medewerker van TU Delft servicepunt, en Olga MacGillavry, bibliotheekmedewerker. Zij vinden het een goede oplossing dat zij samen een

Infopunt bij nieuwe bibliotheek L&R. Bibliotheekmedewerker Olga MacGillavry (links) en Mandy Zwartjens, medewerker van TU Delft Servicepunt. (Foto: Cetera)

balie ‘bemannen’. Zwartjens: “Als ik even wegmoet, hoef ik niet de balie ombemand achter te laten.” Hetzelfde geldt voor MacGillavry: “Sommige specialistische werken staan voorlopig nog in de oude L&R-bibliotheek en die haal ik dan op als iemand ernaar vraagt.” Het is niet zo dat ze elkaars werk helemaal overnemen. MacGillavry: “Is Mandy er niet, dan noteer ik de vragen van de mensen en hoe ze te bereiken zijn. Meer kan ik niet doen, omdat ik niet op de hoogte ben van alle diensten van het servicepunt.” Zwartjens kan iets beter inspringen, omdat zij vroeger bij een bibliotheek heeft gewerkt. “Maar specialistische vragen over boeken schrijf ik op voor de bibliotheekcollega’s.”

Bestsellers Deze bibliotheek zonder toezicht is een experiment, aldus Wilma van Wezenbeek, manager customer & extended services. “De afgelopen jaren heeft

een aantal faculteiten – uit vrije wil – hun faculteitsbibliotheken gesloten. Andere, zoals de faculteit L&R, wilden toch graag een bibliotheekvoorziening houden, maar wel een die kostenefficiënt is. Het is zoeken wat een goede optie voor deze tijd is. Voor deze L&R-bibliotheek hebben wij een soort studielandschap ontwikkeld met veel studieboeken – daarom zie je veel dezelfde boeken – die studenten daar kunnen gebruiken.” De ruimte met daarin de oude bibliotheekcollectie moet volgend jaar leeg zijn. “Tot die tijd zorgen we voor de beste selectie bij het studielandschap en de rest zal overgezet worden naar de centrale bibliotheek.” De kleine, uitleenbare, selectie met vakliteratuur is samengesteld door de bibliotheekcommissie van de faculteit in samenwerking met de informatiespecialisten van de bibliotheek. Marina Lebedeva, accountmanager bij TU Delft Library: “Wij hebben een

soort bestsellerlijst gemaakt van vakliteratuur. De meest gebruikte boeken op L&R-vakgebied staan nu hier, maar wij zullen de lijst wel regelmatig updaten.” Nieuw is ook het combineren van de dienstverlening van de bibliotheek met die van TU Delft servicepunt. Van Wezenbeek: “Tegenwoordig zoeken studenten en medewerkers zelfstandig hun boeken. Het is niet meer nodig dat er constant iemand van de bibliotheek aanwezig is. Toch wil je wel dat bezoekers ergens terecht kunnen met hun vragen en dan is zo’n gecombineerde balie een goede oplossing. Bovendien kan nu de faculteitsbibliotheek ook veel langer open blijven. Vroeger sloot deze om 17.00 uur. Nu zit achter de balie ’s avonds een bewaker en is de ruimte tot 22.00 uur geopend.” Van Wezenbeek is blij dat met een nieuw bibliotheekconcept geëxperimenteerd kan worden. “Bij andere faculteiten zitten de bibliotheek en het servicepunt ver van elkaar verwijderd en is het lastig te realiseren. Bij dit nieuwe onderwijsgebouw hadden wij de mogelijkheid om de bibliotheek bij de balie van TU Delft servicepunt te plaatsen. De komende maanden kunnen wij kijken in welk opzicht het concept een succes is en wat er bijgesteld moet worden.”

TU-website met praktische tips over copyright ‘Ask Your Library about Copyright’ is een website van TU Delft Library over auteursrechten. Naast een theoretisch stuk over auteursrechten, bevat de website veel praktische tips en bijvoorbeeld een alternatief contract dat auteurs hun uitgevers kunnen voorleggen. TU Delft Library constateerde dat het aantal vragen over auteursrecht en intellectueel eigendom toenam door de komst van internet, elektronische media, open courseware en andere technologische ontwikkelingen. Ook vond het college van bestuur dat er meer helderheid over dit onderwerp moest komen. Just de Leeuwe werd gevraagd een informatieve website over dit onderwerp te ontwikkelen. “Dat heb ik gedaan in samenwerking met andere universiteiten en Surffoundation (ict-dienstverlener voor hoger onderwijs – red.). Het is belangrijk dat alle universiteiten een gezamenlijke lijn kiezen bij een onderwerp als auteursrechten.” Het informatiepunt geeft in een heldere inleiding inzicht in de inhoud en

het belang van auteursrecht. Daarnaast worden diverse onderwerpen binnen het auteursrecht op een praktische wijze behandeld, zoals scenario’s voor auteurs die artikelen willen aanbieden, onderwijs en auteursrecht, uitgevers en auteursrecht en is er ook een onderdeel faq (frequently asked questions). “Binnenkort zullen wij de site nog uitbreiden met best practices op het gebied van auteursrecht.” Binnen ‘uitgevers en auteursrecht’ wordt veel aandacht besteed aan de rechten van een auteur. “Veel uitgevers willen dat een auteur een copyright transfer agreement tekent, maar daarbij kunnen auteurs onnodige rechten weggeven. Dat zijn het recht van hergebruik van een tekst, het recht om deze te herschrijven, het recht om een artikel te verspreiden onder vakgenoten of het recht om het te laten opnemen in de TU Delft Repository.” Het is helemaal niet nodig of verplicht om van deze rechten afstand te doen, aldus De Leeuwe. “Het is zelfs onwenselijk. Daarom staat op de site een alternatief voor de agreement met de naam licence to publish, dat is opgesteld door juristen van Surffoundation. Als auteurs deze licence aanbieden, weten zij zeker dat geen belangrijke rechten door hen worden overgedragen. Met onze licentie is bijvoorbeeld de overdracht van publicaties naar de repository wel toegestaan.” Een ander onderwerp is open access. De TU Delft is een voorstander van

deze vorm van vrij verkeer van wetenschappelijke publicaties om zo kennis wereldwijd te verspreiden en te vermeerderen. In 2008 heeft TU Delft Library een Open Access fonds opgericht waar auteurs een beroep op kunnen doen om hun artikelen zo breed mogelijk te verspreiden. Hoe handel je als auteur als je jouw materiaal beschikbaar wilt stellen voor open access? “Ook daarover staan op de site verschillende tips. Belangrijk is te onderzoeken hoe de betrokken uitgever zelf omgaat met open access en daar de aanpak op af te stemmen. Op de site worden strategieën aangereikt die in verschillende situaties zijn te gebruiken.”

ten beter benut kunnen worden.” Natuurlijk is niet alles toegestaan. In de rubriek fair use wordt vooral aandacht besteed aan de regelgeving rond elektronische tijdschriften. “Binnen de TU-gemeenschap heeft iedereen vrij inzage in de tijdschriften en medewerkers en studenten mogen zelfs voor eigen gebruik gedeelten downloaden. Niet is toegestaan om artikelen blijvend te archiveren of door te sturen naar derden.” De afgelopen jaren is dit verschillende keren wel gebeurd; dan zet de uitgever de knop om en kan niemand meer bij de tijdschriften. “TU Delft Library moet dan zelf achterhalen wie de schuldige is en maatregelen nemen. Dit gebeurt een aantal malen per jaar. Via het Informatiepunt willen wij daar een einde aan maken.” (AS)

Gebruikers Naast aanbieders gebruiken wetenschappers en studenten de kennis. Opvallend is dat zij in die rol te weinig gebruikmaken van hun rechten, aldus De Leeuwe. “Voor onderwijs is de wetgeving rond auteursrecht in Nederland liberaal. Er mag geciteerd worden uit andermans werk en eigen werk mag hergebruikt worden in lesmateriaal. Wij geven aanwijzingen hoe deze rech-

x www.library.tudelft.nl/copyright www.library.tudelft.nl/openaccess

DELTA. 28 24-09-2009

18

Delta in English

Less funding

Geo award

New building

Ombudsman inactive

Millions for top projects

The 3TUs – TU Delft, Eindhoven and Enschede – will receive less structural funding for their partnership than the minister of education, Ronald Plasterk, had promised in 2008: instead of receiving 15 million in annual funding, the 3TUs will now receive 11 million euro, and the funding will not be allocated until 2011. A spokesperson for the 3TU federation expressed disappointment at the decision, but did add that the federation was pleased the government is continuing to support the federation in tough economic times.

During the ‘Ruimte Geo-Informatie’ (RGI) Late Summer Party earlier his month, a TU Delft project entitled ‘Usable (and well-scaled) mobile maps for consumers’ was awarded the Geo Innovation Award in the category Science. This project, led by Martijn Meijers and his partners, was selected from hundred RGI projects. In 2007, TU Delft had also received the Geo Innovation Award in the category Science, for a 3D Topography project.

This week TU Delft has opened a new teaching building on Kluyverweg 5. The university has taken over the building from INHolland University of Applied Sciences. This new building provides a sustainable, fast and relatively inexpensive solution to the need for extra, modern classrooms to accommodate the TU Delft’s growing number of students.

As of September 16, the ombudsman for TU Delft students, Wil Knippenberg, has left his position due to illness. Students who have problems or questions should visit the student and career support service located on Jaffalaan 9a (studentandcareersupport@tudelft. nl 015-2788004). The website of the ombudsman will now be monitored by Nellie van de Griend, the head of the students and teachers service department. Because the ombudsman is an independent body, Van de Griend will not personally handle complaints.

The Dutch government has allocated 90 million euro to four leading scientific projects. Of this sum, the government has allocated 30 million euro to the founding of a national center for biodiversity, which is joint project involving the universities of Amsterdam (VU), Leiden and Wageningen. The National Initiative Brains and Cognition will receive 20 million euro for conducting fundamental and applied brain research. Surfnet will receive 32 million for upgrading the network of research institutions. The government will also invest 8 million euro in Iter-

Picking up the pieces

xOLGA MOTSYK

The data on this ‘good’ SD card was also destroyed on impact. (Photo: Bryan Tong Minh)

ficult terrain at the impact site. Two weeks ago – some six months after the launch - a recovery team, led by Stratos project leader, Mark Uitendaal, and safety officer, Hein Olthof, returned to the impact site in order to once again try to recover the remains of the rocket. The main reason for this operation was the valuable flight data stored on the two Secure Digital (SD) cards in

the electronics and payload modules of the rocket: there had been strong convictions among some of the team members that the actual maximum altitude was higher than that transmitted by the onboard GPS, and the flight data could confirm this theory. Kiruna, which is the closest Swedish settlement to the Esrange rocket range, is a small town located

beyond the polar circle. All rockets launched in this area are launched in a northern direction and land in the Esrange Impact Area, which is a large, diamond-shaped, peoplefree area, some 120 km long and 75 km wide. Stratos’ impact coordinates, obtained from the telemetry transmissions, were located approximately 16 kilometres from the launch

site. Since no other means of transportation were available, this distance had to be covered on foot. The recovery team was forced to hike through rough, bushy terrain, cross two rivers (one by boat and the other on foot), a swampy area, and thick woods - all in the name of science! Finally, on the second day of their quest, the team discovered the Stratos remains just 41 meters from the coordinates last transmitted by the rocket before impact. Back at TU Delft, the recovered remains were then dissected to retrieve the SD cards, from which it was hoped that some flight data could be extracted. One of the SD cards was completely obliterated, and while the other card initially showed signs of promise, as it was battered but still mostly in one piece, it soon became depressingly apparent that any data stored on this card was also lost. Although no data was extracted from the electronics module, this recovery did constitute an important milestone: it concluded the final chapter in the Stratos book of rocket history. Dare is now ready to launch new and exciting projects and reach higher and higher altitudes.

Bemgba Nyakuma

Doe het zelf St. Augustine once described the world as a book, purring that people who seldom travel only get to read one page. In the quest for knowledge the ‘new ones’ have travelled from distances far and wide to study at one of Europe’s best universities – TU Delft. The last few weeks have thus ushered in an army of new international students arriving to begin what will be for many a journey of life-changing experience. In their time here, they will learn, as I have, to complain, criticize and cry their hearts out about everything from food and culture to the weather. They’ll learn to love bread, talk about the weather more than necessary, ride bicycles (or first learn how to ride one), loathe the wind and generally do as the Dutch do. And many will come to terms with the faculty computer screensavers flashing the text Doe het zelf – do it yourself. They’ll learn the hard way that Doe het zelf is not just a TU Delft cliché, but rather the unwritten rule of Dutch education and the Dutch way of life. Call it what you want, but such is life here. Living and studying in the Netherlands will teach the ‘new ones’ many valuable life lessons, lessons that they’ll take back home with them from this remarkable country. Before then, though, we all have to live life, but how? This is the question on the lips of many ‘new ones’, many already asking what do we do here besides exams, deadlines, reports, appointments and long, two-hour lectures staring at professors reading through endless PowerPoint slides? Time was when the now ‘old ones’ quipped such enquiries, complaining about the perceived drab demeanor of Delft, its sardonically sleepy aura and the shocking stillness that haunts the minds of ‘new ones’. But time is a healer, they say, and soon the ‘new ones’ will learn that this city is in fact alive and brimming with

19

Delta in English

Car designers NL2, a nuclear fusion project. “These are all projects that clearly show that the Netherlands is a full and equal partner in the top level of international science and technology,” declared Dutch education minister, Ronald Plasterk, on the ministry’s website. “This is money well spent!”

Many industrial designers who have graduated from TU Delft are now leading international car designers, holding the top designer positions at BMW, Volvo, Renault and Pininfarina, among others. Nine of these TU Delft alumni will return to their alma mater on Friday 25 September to discuss the future of car design at the ‘Advanced Automotive Design’ symposium. This symposium is one of the highlights of the 40th anniversary of the Faculty of Industrial Design Engineering. The symposium speakers include: Wouter Kets (Audi),

Feedback Sarkis Benliyan (Mercedes), Ramon Ginah (Alfa Romeo), Doeke de Walle (Pininfarina), Bart van Lotringen (DAF) and Bart Janssen Groesbeek (Ducati). The nine alumni will lead a panel discussion on the future of car design. The opening keynote speech will be given by Stephen Bayley (author and columnist for CAR Magazine).

If you’d like to comment on anything appearing on the English Page or on a university-related matter, or if you have a question or suggestion for us, send your emails to [email protected]. We welcome all feedback from our readers. Letters intended for publication should include your name and be no longer than 350 words. This edition of Delta is also available online at www.delta.tudelft. nl, where you can also access the English Page archive.

The way I work: Rajen Akalu

Ever wonder what would happen if you launched your computer to an altitude of 12,5 kilometres, then impacted it with the ground at a speed of 230 meters per second, then left it in thawing snow and dirt for half a year, and then tried to extract data from it?

This is exactly what TU Delft’s Stratos team tried to do this month – to find and then extract data from two data cards stored inside the rocket that the Dare (Delft Aerospace Rocket Engineering) team built and launched on March 17, 2009, in Kiruna, Sweden, successfully breaking the European altitude record in amateur rocketry. A GPS system on board the Stratos rocket transmitted the altitude and impact site coordinates to a telemetry station on the ground. Immediately after the launch, a recovery team was dispatched to the transmitted coordinates to search for Stratos. Unfortunately, at that time, the team failed to find the rocket, owing to the huge amounts of snow and the dif-

DELTA. 28 24-09-2009

an uncanny type of social life that must be discovered, that they in fact must Doe het zelf, rather than waiting for ‘it’ to happen to you. This ode to the ‘new ones’ was chosen not to complicate your already complex lives as new TU Delft students, but rather to instill in you the ‘TU Delft Spirit’, the will to do it yourself, the will to explore the very depths of this nation in the lowlands. To all the ‘new ones’, the guys and gals already complaining and whining at the specter of Delft, I urge you to look no further than within. Many of us spend too much time in shells and cocoons of illusions of what can be, or should be, rather than just living life now. Get out, meet people, go to parties, make friends. There is more to life here than the daunting routines exams, reports, deadlines and seemingly endless hours of professorial instruction. There is much to do in this erroneously labeled ‘dull’ city. Every day there are wonderful places for students to go: Tango, De Ruif, Oude Jan on Wednesdays, Bebop on Thursdays, Salsa parties, and Greek parties (never miss them!) are just a few. Doe het zelf and strike a balance. Social life is a balancing effect and a prerequisite for success. TU Delft is your new ‘book’ now, and it’s up to you to read all its many fascinating and entertaining pages. Bemgba Nyakuma, from Nigeria, is a 2nd year MSc student studying sustainable energy technology at the faculty of Applied Sciences. He can be contacted at b.b.nyakuma

Telecom policy isn’t exactly a barrel of laughs, but lawyerturned-PhD researcher, Rajen Akalu, brings humor to his work by also honing his stand-up comedian skills. The 35-year-old researcher from Bristol, England, is writing his PhD thesis on the role that markets play in the allocation of the radio spectrum resource, at the TPM faculty’s economics of infrastructures section.

an attorney in New York, but for me the real value is freedom, having control over my time, having the opportunity to spend time on things I care about and find interesting, and sharing this experience with people who have similar outlooks.”

Provocative

xOscar Castañeda. “I started out with a regular legal career, wearing fancy suits and all that, but didn’t really find it rewarding. I then got hired by the University of Toronto, where I was responsible for managing PhD and master student research on telecom-related issues, like ‘digital rights management’, so dealing with peer-to-peer file sharing and the associated legal issues that come with exchanging content over the internet. I’ve been at TU Delft for just over a year now. How did I come to work here? Well, I left Toronto to work for professor Bill Melody, at Denmark Technical University. Professor Melody was once the head of the TU Delft section I currently work at. He’d also been the chief economist at the U.S. telecommunications regulator, the Federal Communications Commission, and very much involved with the liberalization of the U.S. telecommunications sector at that time. When I met professor Melody it was ‘love-at-first-sight’ you might say. I heard him lecture and thought, ‘That’s what I’m going to do my PhD on!’ He introduced me to the idea of radio spectrum. I got interested in telecommunications policy and law because communication is a universal human imperative. All countries need telecommunications. The rules are generally set in industrialized nations, so it’s important to understand how they work there. But for all countries, a functioning telecommunications infrastructure is critical to economic development, because it lowers the cost of doing business. Communications is a

Rajen Akalu (Photo: Sam Rentmeester/FMAX)

basic requirement that encourages cooperation between nations - even when they’re at war. Part of the reason I came to TU Delft was to do research I couldn’t do in other places. TU Delft was prepared to fund this research, and many things come together well here. For my research there must be lots of open-minded people who are receptive to multidisciplinary research, because otherwise you’re going to get people who are simply unwilling to understand.”

Freedom “I think you learn what you know through a long process. It takes a long time to learn the process of legal reasoning, for example. By the time it became second nature to me, I had to unlearn much of it in order to engage with engineers. I found that being able to talk to engineers in a language they understand required additional effort from my side. It’s interesting how engineers typically think of law: ‘you tell us the rule and we’ll figure out what to do’. Whenever they talk about economics, they generally mean revenue. So money and rules, that’s all they really want to know! Economists have a sense of resource constraints; they focus on how to optimize those constraints in order to allocate a scarce resource. Lawyers, meanwhile, have a keen sense for what’s relevant and irrelevant; they really want to know what the outcomes are of engineering decisi-

ons and policymaking, because they must translate this into legal frameworks. So combining all these perspectives is certainly challenging. I enjoy multidisciplinary research. To tackle telecom-related issues, you need the expertise and cooperation of many different people and organizations. I still work with experts from many fields, but now I have more freedom to work on my own. Before arriving in the Netherlands, I worked for the Commission for Communications Regulation (ComReg) in Ireland. When working

‘Here I can say things I couldn’t say elsewhere’ for a regulatory commission, you’re bound by the commission’s rules. You can’t just say what you want, because that’s going to represent the organization. But as a PhD student, you have more freedom, and people are very much interested in my ideas and opinions. Here I can say things that I couldn’t perhaps say elsewhere. That’s a real benefit. People from the Dutch telecommunications regulator, Opta, read my thesis chapters and talk to me openly about their problems, owing to my prior work and background. So, my experience and current PhD work come together, making debates more useful and interesting. When writing a PhD thesis, you can

say: ‘These are the problems I’ve encountered in my career and that I think are very important.’ My thesis specifically looks at when the market can be used in the management of the radio spectrum resource. There’s lots of debate around the world about the privatization of resources and how this makes everything much more efficient. I study what’s involved with the privatization of the radio spectrum. My thesis essentially points out that efficiency is a judgment - not really an objective concept – that embodies the values and interests of a society. For me, it’s crucial to have a research outline, which takes a long time to get. I have one chapter I look at everyday: it’s the outline of my thesis. I put it all in one page. This is tough to do, because you must be very specific about your thesis, explain things in detail. I then divide this outline into chapters, and look at each chapter individually. I basically break down each chapter into a further outline and then find information and develop the argument that way. I work in a telecommunications subgroup that focuses on spectrum. We’re a diverse group: an economist, two engineers, the regulator, my PhD supervisor, and me, in addition to various people coming in to give their views. Every day I actively communicate with this diverse, multidisciplinary group of people. I chose this research. I could’ve made lots more money working as

“Besides my work, I do lots of other things, like, for instance, recently giving my first stand-up comedy performance. A colleague would come into the office each week and we’d develop a script. The stand-up was about my Delft experiences, my views on things people complain about, like that there aren’t enough girls here. The experience was unique. The way I put it is: if you can do stand-up, then PowerPoint presentations are a cinch! I try to look for things I’m scared of, and then do those things to overcome fear. So I’ve done stand-up, Thai-boxing, horseback riding…. My first stand-up performance was in Amsterdam and was pretty tough. My material was really provocative, and not only was my PhD supervisor there but he was in the front row! Good thing is he was laughing! Stand-up comedy is a lifestyle, much like being a PhD student is a lifestyle. When I was a lawyer, I was careful about everything I said, but in stand-up I can just speak my mind. Jokes are actually better if you have strong opinions. When I’m doing stand-up, I just throw it out there! In the process I’ve learned more about who I am and about having confidence in myself. Those two things are already very valuable for cultivating my independence as a researcher. On a typical day I come in at 9:00 and leave by 17:30. I work during that period, that’s it! But you must have your own discipline for that. If you have it, though, then you can do lots of other things in between, like stand-up comedy or whatever else interests you.”

DELTA. 28 24-09-2009 achterkant

00 20

berichten (1) Aan: Maaike Zwart (21, BK, nu Oras) Ontvangen: 21 september 13:57 Van: ‘Maryam mobiel’ (20, Geneeskunde)

Hihihihi lex heeft me vanmorgen gevraagd of ik zijn vriendinnetje wil zijn!:) kan jullie alleen niet bellen nu,zit in de stilte coupe.. vond het écht heel leuk jullie te zien zaterdag! En gister het skien was heel leuk! hele aardige beste vriend gelukkig:)

as in olde times

Christmas in June The annual ‘Christmas dinner’ is one of the great traditions in TU Delft student houses. Usually these dinners are of course held around Christmas time, but exceptions are indeed made, because it’s not always possible to stick to an appropriate date. In fact, sometimes these dinners are held long after the holiday season has ended. One such extreme example is the student house, Huize Avondlust, on the E. du Perronlaan, as resident, Roos Lievaart, explains: “We usually host our Christmas dinner in June, because in December everyone’s busy with Sinterklaas and Christmas celebrations with their own families. And then after that people go on vacation. Consequently, the date was constantly being changed, until finally it was summer.” Last year there was no Christmas dinner at all, says Lievaart, who also doubts if she’s ever actually attended one of Huize Avondlust’s Christmas dinners. “I moved in last summer, and indeed around that time we all got together for a gezellig dinner that seemed like a postponed Christmas dinner, but I’m not actually sure if it was.” Occasionally in the past these Christmas dinners were held as early as February, adds Lievaart’s housemate, Sheila Lagumdzija, but this year she says there’re no fixed dinner plans as of yet. She thinks the 2008 Christmas dinner will be held this coming November, at which time all the residents and their partners will finally put on their dresses and suits and gather to celebrate the spirit of Christmas past. Each couple is also responsible for providing something on the menu. “Not typical Christmas dishes,” Lagumdzija explains, “but we do cook up something special.” Candles, glittering ornaments and Christmas music all add to the genuine Christmas cheer – even in June or November. (JT/DM)

Als commissaris voorlichting bij de Oras-fractie heeft Maaike het druk. Zo druk zelfs dat haar vriendinnen klagen dat ze haar te weinig zien. Sinds hun terugkomst van een gezamenlijke vakantie heeft ze haar vriendinnen dan ook niet meer gezien, tot vorig weekend. Vriendin Maryam, op vakantie nog single, heeft de afgelopen tijd ook niet stilgezeten en heeft inmiddels een nieuw vriendje. “Deze is wel goed, een blijvertje”, aldus Maaike tussen het bestuurswerk door. (EvO) "Deze is wel goed, een blijvertje." (Foto: Richard van ‘t Hof)

maaike strijker

Afstudeerblues

Kriep

Christmas only comes once a year – but when? (Photo: Hans Stakelbeek/FMAX)

Of je nu binnen vijf jaar afstudeert, of de magische grens van tien jaar niet haalt: de tijd van afstuderen komt voor (vrijwel) iedere student. Na een flink aantal jaren is het voor mij dan bijna zover. Over twee maanden ben ik ingenieur. Maar voordat het zover is, moet dat afstudeerproject afgerond. En dat is een proces van pieken en dalen, boosts en frustraties. Hoe vernieuwend is het werk dat je doet nou helemaal? Zit er wel iemand op je resultaten te wachten? Of: krijg je überhaupt wel resultaten? Werkende modellen geven veel voldoening, maar hebben ook de vervelende gewoonte de volgende dag om compleet onbekende reden vast te lopen. En wanneer je dan je heil zoekt in het ‘echte’ werk, blijkt dat ook proefopstellingen niet altijd doen wat je wilt. In de afgelopen vijf maanden heb ik vrijwel ieder onderdeel van mijn set-up vervangen of aangepast. Nog een paar weken te gaan om meetresultaten te krijgen! Nu blijkt drie dagen na het opstarten dat de centrale kolom niet bestand is tegen cyclohexaan. Ik kan de experimentele

resultaten wel gedag zeggen, vrees ik. Maar daarnaast leer je jezelf ook een stukje beter kennen. Zo bleek mijn nerdgehalte een stuk hoger dan gehoopt. Tijdens mijn studietijd heb ik geprobeerd enigszins ‘in touch’ te blijven met mijn niet-Delftse kant. Maar de desillusie was groot. Een flinke hoeveelheid van mijn geluksmomentjes werd de afgelopen maanden veroorzaakt door het werkend krijgen van een Matlab-model. Mijn enthousiasme over een flink aantal regels code zorgde nog wel eens voor onbegrip bij derden. Op zich niet geheel onbegrijpelijk. Maar als alles goed gaat, is het over een paar weken echt achter de rug. Het burgerdom lonkt. Of je daar nu blij mee moet zijn is vervolgens de vraag. Een salaris lijkt me geen slecht idee. Maar op mijn housewarming vorige week haakten de collega’s van mijn vriend één voor één af. Druk, ziek, zwak of misselijk. Dat maakt het studentenleven toch wel een stuk leuker: je weet in ieder geval zeker dat mensen altijd in zijn voor een feestje.