TUDELTA.06. >04 >06 >08 >12 > 19 English Bezuinigingen. Vision. Poolreiziger DELTA

DELTA. 06 11-02-2010

weekblad van de technische universiteit Delft

>04 Bezuinigingen

>06 Vision

>08 Poolreiziger

>12 Studentenorkest

> 19 English Story of oil

Sommig onderzoek kan beter in Twente of Eindhoven plaatsvinden dan in Delft, vindt Harrie van den Akker van TNW. “De vraag is of het erg is als sommige faculteiten tien tot twintig procent kleiner zouden zijn.”

Just by looking at seedlings, experts can predict which plant will bear the most fruit. Now their knowledge has been spelled out and put into an expert vision system for plant selection.

Student Jelle Rademaker reisde naar Antarctica met stichting 2041, die tot doel heeft jongeren te binden aan het ijzige continent. “Antarctica gaat me aan het hart maar ik ga geen actie voeren.”

Een maand lang niet studeren maar muziek maken. Drie TUstudenten bereiden zich voor op hun toernee met het Nederlands Studenten Orkest. “Je werkt toe naar concerten in dé zalen van Nederland.”

In an exemplary display of do-ityourself ambition, Iranian MSc student Mohammad Mahdi Barzmehri has written an award-winning book about the oil industry. And what’s more, he did it while still a lowly BSc student. The book, which the author says “tells the whole story of oil in familiar words that everyone can understand”, has gone on to win numerous publishing awards in Iran, including the prestigious ‘Student Book of the Year Award’.

01

TUDELTA.06

Prak je wrak in een afvalbak, zonder gebruik van gereedschap. Dat was donderdag 4 februari de opdracht bij studentenvereniging Sint Jansbrug. Door aan plafondbalken te hangen en zodoende flink te stampen, of door

gewoon goed teamwork belandden er uiteindelijk vier van de vijf fietswrakken in de afvalbak. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

DELTA. 06 11-02-2010

02

nieuwsinterview

‘Als meisje heb je ballen nodig’ TUdelta.06 > Jaargang 42 Delta is het informatie- en opinieblad van de TU Delft, verzorgd door een journalistiek onafhankelijke redactie.

> Redactie Frank Nuijens, (hoofdredacteur), Katja Wijnands, Dorine van Gorp, (eindredactie), Saskia Bonger, Tomas van Dijk, Erik Huisman, Connie van Uffelen, Jos Wassink (verslaggeving). > Medewerkers Willemijn Dicke, Robbert Fokkink, Jorinde Hanse, Dap Hartmann, Auke Herrema, Richard van 't Hof, Christian Jongeneel, Ivo Knubben, David McMullin, Anna Noyons, Edgar van Os, Miranda Pieron, Daan Schuurbiers, Jimmy Tigges, Stephan Timmers, Ellen Touw, Robert Visscher, Martine Zeijlstra. > Foto‘s Sam Rentmeester/ Hans Stakelbeek (FMAX).([email protected]) > Vormgeving Kummer & Herrman, Utrecht > Lay-Out

Liesbeth van Dam

> Mededelingen Martin Kers ([email protected]) > Redactieraad Ir. S. Rozendaal (voorzitter), prof.dr Jeroen van den Hoven, prof.dr.ir. F.W. Jansen, J. Op Den Kelder, mr. J.J. M.Kok, R.H.G. Meijer, T. Niks, prof.dr.B.J. Thijsse, ir. M. Persson, dr.ir. C. Vermeeren > Redactie-adressen

Universiteitsbibliotheek Kamer 0.18-0.28 Prometheusplein 1 2628 ZC Delft Postbus 139 2600 AC Delft Tel. 015-278 4848 E-mail: [email protected] www.delta.tudelft.nl

Tijdens de Power Girls Night op 16 februari vertelt oud-studente Tineke Bakker scholieren over haar ervaringen als vrouw bij haar studiekeuze, studie en werk.

gaan werken en was onder meer verantwoordelijk voor de ontwikkeling van burgerluchtvaartmotoren. Daarna werd ik in Nederland productiemanager bij Heineken. Ik was daar de eerste en jongste vrouw op een soortgelijke functie. Vervolgens werd ik gevraagd bij Fokker Services te komen als programma manager engines. Ik werd daar als vrouw met open armen onthaald en ben nu verantwoordelijk voor alles wat met motoren te maken heeft. ”

xConnie van Uffelen Was je vroeger zelf een power girl? “Mijn decaan zei: Wat moet je bij de TU met die mannenstudies? Dat moet je net tegen mij zeggen. Mijn vader heeft als loodgieter een technische achtergrond. Daardoor ben ik tijdens mijn opvoeding al in contact gekomen met techniek. Die decaan zei dat ik allemaal achten moest scoren. De TU zelf heeft daar ook een handje van, maar daar liet ik mij niet door weerhouden. Ik dacht: dit is mijn ding, dus ik doe het.” Je studeerde luchtvaart- en ruimtevaarttechniek (L&R). Wat trok je in deze studie? “Het was een heel brede studie. En innovatief. Je bent echt met technologie bezig die niet overal wordt gebruikt.” Was je de enige vrouw? “Nee, ik geloof dat in mijn jaar maximaal tien vrouwen begonnen. Ik heb ook voorlichting gegeven bij L&R en dan zei ik tegen meisjes: Als je na een tijdje nog steeds denkt: ‘oei, al

Tineke Bakker: “Ik denk dat menig man niet weet hoe je een badkamer moet verbouwen en ik weet dat wel.” (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

die mannen, moet je je afvragen of je deze studie nog wel wilt volgen. Je zult hierna namelijk je hele leven tussen de mannen zitten. Zelf vind ik het heel prettig om met mannen te werken. Ze zijn direct en open. Vrouwen zitten meer in het roddelcircuit. Mannen zijn heel oplossingsgericht. Als ze je kleding raar vinden, krijg je dat direct te horen. Bij vrouwen geldt meer het sociale, hoe de groep er over denkt. Dat vult elkaar lekker aan.” Zagen de mannelijke studenten je als vreemde eend in de bijt of werd je gekoesterd? “Ik weet dat als eerstejaars de faculteit binnenliepen, de mannen altijd

de vrouwen screenden. Het hangt er vanaf hoe je er zelf mee omgaat. Ik was op een gegeven moment one of the guys. Als je erg naar de vrouwen trekt, val je er een beetje buiten.” En? Zijn jongens beter in techniek dan meisjes? “Nee. Zowel mannen als vrouwen hebben sterke punten. Ik denk dat menig man niet weet hoe je een badkamer moet verbouwen en dat weet ik wel. Geen probleem. Als je het beste van beide werelden wilt hebben, moet je een mix hebben.” Hoe verliep je carrière na je studie? “Ik ben in Engeland bij Rolls-Royce

Wat zou je tegen meisjes willen zeggen die opzien tegen het techneutenwereldje? “Het stereotype beeld dat techniek vuil, vies en saai is, klopt niet. Zie het als een uitdaging. Als dit wat voor je is, ga ervoor. Ik denk dat vrouwen soms te terughoudend zijn. Als je het wilt, kun je het. Daar geloof ik absoluut in. Als meisje van zestien jaar ben je best beïnvloedbaar. Om daar tegenin te gaan – zei mijn professor ooit – heb je ballen nodig.”

x De Power Girls Night begint om 19.00 uur in de aula.

schuurbiers

> ISSN 0169-698x > Druk Wegener Nieuwsdruk Twente, Enschede > Oplage 12.000 > Advertenties

H&J uitgevers Postbus 101 2900 AC Capelle aan den IJssel Tel. 010-451 55 10 Fax 010-451 53 80 E-mail:[email protected] www.linkmagazine.nl

> Abonnement Een abonnement kost 37,50 en kan elk moment ingaan. > HOP Delta werkt samen met het Hoger Onderwijs Persbureau Hein Cuppen, Bas Belleman, Thijs den Otter Tel. 071-523 6151 Fax 071-523 2138 E-mail [email protected] > Copyright Delta Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur artikelen, schema‘s of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen en/of openbaar te maken, in enigerlei vorm of wijze.

PhD-virus De rijksgezondheidsdienst vraagt uw aandacht voor het volgende: er is een stijgend aantal gevallen van promovitis lethargica geconstateerd onder werknemers van Nederlandse universiteiten. Promovitis wordt veroorzaakt door het PhD-virus. Het is een ernstige aandoening die vooral bij onderzoekers tussen de twintig en vijfendertig jaar voorkomt, maar incidenteel ook oudere werknemers treft. Het is nog onbekend waarom promovitis alleen op de universiteit voorkomt. Vermoedelijk wordt het virus van oudere onderzoekers, die niet weten dat zij drager zijn, op jongere generaties overgedragen. Er zijn momenteel enkele tienduizenden bevestigde infecties, maar het feitelijke aantal gevallen ligt mogelijk veel hoger. Jaarlijks worden zo’n tweeduizend nieuwe gevallen van promovitis gemeld. Hoewel de symptomen van promovitis aanvankelijk mild zijn, kunnen patiënten blijvende schade oplopen als de ziekte niet tijdig geconstateerd wordt. Veel voorkomende verschijnselen zijn haaruitval, een bleke gelaatskleur en lusteloosheid. In een later stadium gaat de ziekte veelal gepaard met pleinvrees, uitingen van wartaal en een voorkeur voor donkere, stoffige kamers. In enkele gevallen kan de ziekte leiden tot chronische grootheidswaan, paranoia en suïcidaal gedrag. Door het specifieke verloop van het ziektebeeld raken patiënten doorgaans sociaal geïsoleerd waardoor tijdige medische hulp uitblijft. Bij de meeste gevallen gaat promovitis na vier of vijf jaar vanzelf over, maar een klein aantal patiënten geneest nooit. Er is op dit moment nog geen vaccin, maar vroegtijdige behandeling kan de kwaliteit van leven van promovitis-patiënten wel sterk verbeteren. Vooral

met langdurig verblijf in Zwitserse kuuroorden en intensieve psychologische begeleiding zijn goede resultaten behaald. Hoewel er vaak melding wordt gemaakt van spontane genezing tijdens rituele bijeenkomsten in de hoofdgebouwen van universiteiten, adviseert de gezondheidsdienst met klem niet aan deze uitdrijvingsrituelen deel te nemen. De activiteiten die tijdens deze bijeenkomsten door hooggeplaatste professoren worden uitgevoerd, zijn op geen enkele wijze medisch-wetenschappelijk onderbouwd en vormen mogelijk een gevaar voor de volksgezondheid. Om verdere verspreiding van promovitis tegen te gaan, adviseert de gezondheidsdienst de volgende maatregelen: mijd universiteiten, bibliotheken en andere plekken waar kennis vergaard wordt. Mocht u desondanks op de universiteit komen, praat dan zo min mogelijk met de daar aanwezige medewerkers, het is zeer wel mogelijk dat zij drager van het virus zijn. Was altijd uw handen als u in aanraking geweest bent met een onderzoeker. Als u last heeft van bovengenoemde symptomen, of u bent met een vermoedelijke drager van het virus in aanraking gekomen, meld u zich dan zo spoedig mogelijk bij uw huisarts. Dit bericht is onderdeel van de landelijke voorlichtingscampagne over promovitis. Als u meer wilt weten, kijk dan op www.hebikpromovitis.nl of bel de medewerkers van de rijksgezondheidsdienst. Daan Schuurbiers reflecteert het komende jaar op het universitaire leven vanaf zijn nieuwe werkplek aan de Universiteit Utrecht.

DELTA. 06 11-02-2010

Polderparade Prof.dr. Alfred Kleinknecht is in de polderparade van het economische tijdschrift TPEdigitaal gezakt van de zesde naar de zevende plaats. In de polderparade staan veertig hedendaagse Nederlandse en Belgische economen die in de jaren 2004-2008 het meest geciteerd zijn in zeven economische Nederlandse en Vlaamse tijdschriften. Uit de ‘Jaarlijst 2007 en 2008’ blijkt dat Kleinknecht, professor economics of innovation bij de faculteit Techniek, Bestuur en Management, zakte door de opmars van Ruud de Mooij. Die laatste is hoogleraar

03

Nieuws

Krakers weg economie van de publieke sector aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en hoofd van de sector arbeidsmarkt en welvaartsstaat van het Centraal Planbureau. Kleinknecht werd in 2008 relatief weinig geciteerd: 0,8 maal (coauteurs delen een punt als hun artikel wordt geciteerd) tegen 7,58 maal voor De Mooij. Onbetwiste lijstaanvoerder blijft de Tilburgse econoom Lans Bovenberg.

De krakers van het rijksmonument aan het De Vries van Heijstplantsoen moeten er per 8 maart uit zijn. Dat heeft de rechter donderdag 4 februari bepaald. Eigenaar van het pand, studentenhuisvester Duwo, had een kort geding tegen de krakers aangespannen. Reden was dat het tot nu toe niet lukte de krakers schriftelijk te laten beloven dat ze zouden vertrekken uit het voormalige scheikundegebouw op het moment dat Duwo het gebouw en terrein zou ontwikkelen. Vanaf 8 maart worden 294 woningen voor buitenlandse studenten gebouwd.

Declaraties De krakers kwamen bij de rechtszaak niet opdagen. Duwo had daar al op gerekend. Vooraf was met hen afgesproken dat als zij verstek lieten gaan, Duwo de proceskosten voor zijn rekening zou nemen. Volgens Sander Jongerling van Duwo zijn de krakers hun verhuizing al aan het voorbereiden.

Declaraties van het college van bestuur van de TU Delft komen niet op internet. De Universiteit van Maastricht doet dat sinds een paar weken wel, maar TU-collegevoorzitter Dirk Jan van den Berg vindt publicatie op internet ‘lichtelijk overdreven’. “Iedereen mag de map komen inzien”, zegt Van den Berg. “Ik heb niets te verbergen. Het gaat om lunches, diners, overnachtingen en tickets voor dienstreizen. Ik denk dat er niks spannends te beleven valt. De accountant kijkt er naar.”

Scheffers' gist Boudewijn Büch kreeg een ruimterotsje naar zich vernoemd, Wubbo Ockels een laan in Slochteren en de Delftse microbioloog ir. Lex Scheffers onlangs een gist. xJOS WASSINK Het nieuwe gistgeslacht scheffersomyces omvat enkele voor de biotechnologie zeer relevante soorten, waaronder de gist die tot januari 2010 door het leven ging als pichia stipitis en die nu is omgedoopt tot scheffersomyces stipitis. De taxonomen Kurtzmann en Suzuki hebben de naam voorgesteld als eerbetoon aan Scheffers vanwege diens grote bijdrage aan het gistonderzoek en zijn recente activiteit als oprichter en hoofdredacteur van het tijd-

schrift FEMS Yeast Research. “Ik voel me zeer vereerd”, zegt de onderzoeker (84) vanuit zijn werkkamer in het gebouw voor life science & technology bij de faculteit Technische Natuurwetenschappen. “We hebben veel met die gist gewerkt en er in het midden van de jaren tachtig over gepubliceerd. Het is een bijzonder organisme omdat

’Het is een bijzonder organisme’ het als een van de weinige gisten in staat is om houtsuiker of xylose om te zetten in alcohol.” De gist kwam voor een nieuwe naam in aanmerking nadat uit genetisch onderzoek gebleken was dat hij op de verkeerde plek in het taxonomisch systeem was ondergebracht. Gisten zijn traditioneel ingedeeld op basis van hoe ze eruit zien en wat ze kunnen omzetten. Maar dna-analyse heeft uitgewezen dat pichia sti-

pitis met twee andere gisten tot een heel ander geslacht behoort. Dat geslacht is nu dus vernoemd naar de Delftse microbioloog. Scheffers heeft samen met zijn collega Van Dijken destijds een patent verworven op het gebruik van de gist voor de omzetting van houtsuikers. In Zweden en de Verenigde Staten zijn er praktijkproeven mee uitgevoerd met tegenvallende resultaten. “In het laboratorium deed de gist het goed, maar hij kon slecht tegen de sulfietloog uit de houtpulp.” De door prof.dr. Jack Pronk genetisch gemodificeerde bakkersgist is volgens Scheffers robuuster en daardoor beter geschikt voor industriële bereiding van tweede-generatie biobrandstof.

De diepte in

Abseilen, hier door Jan Willem Feitsma uit het torentje bij studentenvereniging Virgiel, was een onderdeel van de winterrace van klimvereniging SVAC Yeti. De ‘extreme survivaltocht’ afgelopen vrijdag omvatte verder onder meer hardlopen en fietsen. Volgens secretaris Renske Verhulst hebben zich geen ongelukken voorgedaan, alleen stommiteiten: een stel is per abuis een gracht overgezwommen. Van de zestien deelnemende tweetallen hebben Bram van den Eijnden en Martin Korevaar gewonnen. Met afstand, zegt Renske erbij. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

‘Kan ik deze ook downloaden?’ Met een ferme zwaai beukt Boris Hoevenaar (11) een heipaal de grond in – controller van zijn ‘serious Wii’ in de ene hand, de andere van spanning gebald. Scheef. De tweede digitale paal staat net een paar graden uit het lood de andere kant op, genoeg om de bouw van zijn woning af te blazen. Mislukt. Onverschillig haalt hij zijn wenkbrauwen op. “Grappig”, vindt hij. “Kan ik deze ook downloaden?” In plaats van een onverbiddelijk verliezersdeuntje, blijft het stil rond de pc. Dit is niet zomaar een

‘Hier moet je tenminste bij nadenken’ spelletje, dit is een serious game. Bedoeld om situaties in real life na te bootsen en dinsdag getest door een groep Delftse scholieren voor het Science Centrum. Ietsenmakers, noemen de scholieren zich. Ze zijn tussen de 9 en 16 jaar, een afspiegeling van de doelgroep die vanaf september het Science Centrum moet bezoeken. Elke twee weken komen ze samen om diverse onderdelen te testen. “Veel leuker dan de actiespellen die ik thuis heb”, vindt Antal van Ravensteijn (11). “Hier moet je tenminste bij nadenken.” Zijn sondeerspel ziet er aardig ingewikkeld uit.

Antal van Ravensteijn worstelt zich met een vriendje door zijn sondeerspel. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

Snapt hij eigenlijk wel wat hij aan het doen is? “Ik moet in de grond boren om te kijken of ik er een huis op kan bouwen.” Tja. Beter had Almar Joling, één van de ontwikkelaars van de serious games van vandaag, het zelf niet kunnen uitleggen. Zijn andere ‘kindje’, een dijkpatrouillespel, staat al een tijdje

in wetenschapsmuseum Nemo. De arcadeversie, dan. De Ietsenmakers leggen die vandaag naast de ‘officiële’ versie, bedoeld om dijkwachters te trainen. “Die is wat saaier”, bekent Joling, niet in de minste plaats omdat de kinderen hierin worden beloond met droogte, in plaats van punten. “Saai? Echt

niet!”, vindt Stijn Hoevenaar (11). “Deze is veel leuker; hier zitten ook treinen in.” De meeste games zijn afkomstig van Deltares, maar ook faculteit EWI levert een opvallende bijdrage: in Pong moeten de scholieren door middel van armbewegingen voor een camera een kameleon op het

scherm besturen. Het is onderdeel van onderzoek naar handherkenning door computers en laat zien dat techniekonderzoek aan de TU ook heel sexy kan zijn. Niet dat Jan-Gert Zevenbergen (11) overweegt later iets aan de TU te studeren. Hij wil ‘gewoon’ archeoloog worden. Terwijl zijn ‘collega’s’ virtueel patrouilleren over dijken, helpt hij ruimtelijk vormgever Jos Kuppens met de virtuele inrichting van het gamelab. Die kan wel wat verbetering gebruiken, vindt Jan-Gert. Er moet een grote, ronde tafel in. En matrixbehang, met bijpassend groen tapijt. “Die tafel had ik net ge-delete”, grinnikt Kuppens terwijl hij hem op het scherm terugtovert. “Klaar terwijl u wacht.” Want de mening van de Ietsenmakers is belangrijk: juist zij weten wat de bezoekers van straks aanspreekt. Hun laatste overpeinzingen gaan verloren in de herrie van een rammelend hekwerk. Eén van de Ietsenmakers heeft zich opgesloten in een rijdende kooi. Want serieus – dat is natuurlijk maar betrekkelijk. Jorinde Hanse

x themakingof.weblog.tudelft.nl

DELTA. 06 11-02-2010

Woonmilieu Het terrein achter de gebouwen van TNO aan de Schoemakerstraat wordt de komende jaren ontwikkeld tot een ‘groenstedelijk woonmilieu in een parkachtige setting’. Afgelopen maandag is daarvoor een samenwerkingsovereenkomst getekend tussen de gemeente Delft en ontwikkelingscombinatie Watertuinen van Delft. Die combinatie bestaat uit gebiedsontwikkelaar AM en woningcorporatie Staedion. Het gaat om een gebied van 17 hectare naast de campus, dat wordt omsloten door de professorenwijk, rijksweg A13, het Delf-

04

Nieuws

Betaald parkeren techpark en de Schoemakerstraat. Op het terrein staan enkele oudere gebouwen die worden gesloopt. Daarvoor in de plaats komt volgens de gemeente en de ontwikkelaars ‘een grote variëteit aan woonmilieus, woningtypen en ruimtes voor werken’. Die bebouwing wordt met andere voorzieningen ‘onderdeel van het groen en voorzien van een doorlopende openbare groene ruimte.’ Die opzet moet kenniswerkers aantrekken.

De brief van de TU aan de gemeenteraad met plannen voor betaald parkeren op de campus is doorgestuurd naar het college van burgemeester en wethouders (b&w). Op verzoek van studentenpartij Stip zijn er ook notulen meegegaan van het college van bestuur (cvb) van de TU. Studentenvakbond VSSD wees Stip erop dat het cvb het parkeerbeleid in die notulen al weer ‘on hold’ wilde zetten. Die informatie en protesten van bewoners kunnen volgens Stip-commissielid Frank Gorte mogelijk helpen bij de uitwerking van het parkeerbeleid ‘en

Opening misschien tot een andere uitkomst leiden’. Dat bleek vorige week bij een vergadering van de gemeentelijke commissie Ruimte en Verkeer. Die wacht nu een raadsvoorstel van b&w af.

De Haagse Hogeschool Delft aan de Rotterdamseweg opent donderdag 11 februari zijn expertisecentrum met een symposium getiteld ‘Energie, mechatronica en innovatieprocessen’ – niet toevallig ook de drie onderzoeksgebieden van de Delftse vestiging. Het expertisecentrum biedt bedrijven de mogelijkheid om praktijkgericht onderzoek te laten doen. De belangrijkste doelgroep is tot nu toe de glastuinbouw, maar ook anderen zijn welkom, zegt de Hogeschool.

x

www.hhs.nl

bezuinigingen

‘Zijn alle faculteiten even belangrijk?’ Sommig onderzoek kan misschien beter in Twente of Eindhoven plaatsvinden dan in Delft, vindt Harrie van den Akker. “De vraag is of het erg is als sommige faculteiten tien tot twintig procent kleiner zouden zijn.”

Met de dreigende bezuinigingen in het achterhoofd gaat Delta te rade bij een aantal TU-medewerkers. In deel 5 prof.dr.ir. Harrie van den Akker, afdelingsvoorzitter bij multi-scale physics van de faculteit Technische Natuurwetenschappen.

xConnie van Uffelen Flexibilisering? Begin er bij Harrie van den Akker maar niet over. “Wij zijn de laatste jaren al met forse kortingen geconfronteerd. Mijn afdeling ging van 2,7 miljoen euro naar 1,8 miljoen euro in vier jaar tijd. Dus praat me niet over flexibilisering.” De faculteit Technische Natuurwetenschappen (TNW) ging in dezelfde periode van 60 miljoen euro naar 45 miljoen euro. “Dat is een kwart! Terwijl de salarissen vijftien procent stegen: we hebben onlangs landelijk een dertiende maand gekregen. Dat geld heeft de universiteit er destijds niet bij gekregen. De faculteit en mijn afdeling dus ook niet.” Van den Akker wil er maar mee zeggen dat dit al ‘een grote uitdaging’ is. “En dan nog eens een keer tien procent flexibiliseren? Er zijn grenzen. En dat zeg ik niet alleen. Wij zijn echt zeer verontwaardigd. Hoe kan het nou dat het wetenschappelijke paradepaardje van de universiteit zulke kortingen krijgt opgelegd?” Want dat TNW een paradepaardje is, wil Van den Akker nog wel even staven met cijfers. “Bij de rankings van universiteiten gaat het voor een groot deel over het aantal citaties van artikelen. Deze kroonindicator is voor TU Delft 1,62. Het wereldgemiddelde is 1,0. Dus 1,62 is goed. Voor TNW is dat getal 1,9. Als je de TU zonder TNW telt, kom je op 1,05. Dát is de TU zonder TNW. Dus: bezuinigen op TNW is zoiets als de kip met de gouden eieren slachten.” De goede naam die de TU heeft in Nederland en in de wereld komt volgens Van den Akker ‘allereerst door weg- en waterbouw en door TNW’. “En ook door Bouwkunde en Luchtvaart- & Ruimtevaarttechniek. Maar geldt dat ook voor de andere faculteiten? De vraag is: wat maakt de TU Delft zo sterk en uniek?” Van den Akker werpt kortom de

Harrie van den Akker: “De landelijke politiek en grote bedrijven vinden het raar dat er in Nederland drie behoorlijk complete technische universiteiten zijn.” (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

vraag op of alle faculteiten en afdelingen even belangrijk zijn voor de TU èn voor Nederland. “Sommig onderzoek kunnen we misschien beter in Twente of Eindhoven doen. In 3TU-verband. De landelijke politiek en grote bedrijven vinden het raar dat er in Nederland drie behoorlijk

‘Bezuinigen op TNW is de kip met de gouden eieren slachten’ complete technische universiteiten zijn. Voor bachelor-onderwijs is een lokale universiteit onmisbaar, maar voor master-onderwijs hoef je niet in elke universiteit het complete pakket aan te bieden.” Faculteiten afstoten is geen reële optie, stelt Van den Akker. “Maar misschien moeten sommige faculteiten op een iets bescheidener niveau draaien. De vraag is of het voor de TU erg zou zijn als sommige faculteiten tien tot twintig procent kleiner zouden zijn. Dat lijkt mij een

zinnige vraag gezien het krimpende budget dat de Tweede Kamer overheeft voor wetenschappelijk onderwijs en onderzoek. Het is niet zinnig als TNW kleiner zou worden. Dat is niet in het belang van de TU, vanwege die rankings.” De universiteit krijgt minder geld van de overheid, zegt Van den Akker. De TU verdeelt dat via het zogeheten allocatiemodel over de faculteiten. “Het is een ramp dat TNW 25 procent terug moet, terwijl de kosten van personeel en energie alleen maar omhoog gaan. Er zijn faculteiten die er in vier jaar niet of nauwelijks op achteruit zijn gegaan. Industrieel Ontwerpen (IO) bijvoorbeeld.” Het allocatiemodel mag van de afdelingsvoorzitter ‘de prullenbak’ in. “TNW publiceert al sinds jaar en dag veel. Daar kun je nauwelijks nog meer van maken, terwijl andere faculteiten dat wel zijn gaan doen en daardoor meer geld krijgen. Zo werkt het allocatiemodel. Precies hetzelfde geldt voor het aantal studenten: Bouwkunde en IO hebben

veel meer studenten en dat levert geld op.” Multi-scale physics levert dit jaar 25 procent van haar vierkante meters in als zij van de Bernhardlaan en van een vleugel bij natuurkunde verhuist naar één nieuwe locatie aan de Leeghwaterstraat. Daar is ook veel energie te besparen, omdat het nieuwe klimaatbeheersingsysteem gebruikmaakt van warmte of koude in de ondergrond.

Verder gaan er van de ongeveer dertig medewerkers binnenkort vier met pensioen zonder dat er een opvolger komt. “We doen dat om uit de tekorten te komen. Dat betekent dat de druk op de achterblijvers groter wordt als je dezelfde dingen wilt blijven doen. We doen al verschrikkelijk veel, dus nog eens tien procent flexibiliseren? We zouden er nog tien procent bij moeten hebben.” Op faculteitsniveau zou er volgens Van den Akker veel winst te behalen zijn als TNW niet meer verspreid zou zitten over vijf oude gebouwen. “Alles is in veelvoud: technische ondersteuning, bewaking, servicedesks.” De al jaren geplande nieuwbouw moet volgens Van den Akker dan wel eens in zicht komen. “Als je niet oplet, wordt het 2015. Dan schiet het natuurlijk niet op.” Tot slot zou de TU volgens de afdelingsvoorzitter heel goed moeten kijken naar waar hoeveel geld nodig is. “Sommige faculteiten kennen nog steeds promovendi betaald uit de eerste geldstroom. In sommige afdelingen lopen wel erg veel docenten rond die niet zo veel college of instructie geven. TNW heeft alleen promovendi uit de tweede en derde geldstroom en geeft ook goed onderwijs, maar met relatief minder mensen.”

Om de financiële problemen van de TU Delft het hoofd te bieden, moeten alle faculteiten van het college van bestuur aangeven hoe ze tien procent kunnen bezuinigen op het geld dat zij vanuit de overheid krijgen. De faculteiten moeten deze maand met voorstellen komen over herinrichting van wetenschappelijke afdelingen en bundeling van onderwijs en onderzoek binnen de faculteit en met andere faculteiten. Ook moeten ze aangeven welke onderdelen onvoldoende bijdragen aan de doelen van de faculteit. Het vrijkomende geld wil het college vooralsnog gebruiken voor vernieuwing in onderwijs, onderzoek en infrastructuur. Het college spreekt daarom niet van bezuiniging maar van ‘flexibilisering’.

DELTA. 06 11-02-2010

Zeldzame varens De Botanische Tuin loopt door een fout muurdelen mis met de beschermde varens zwartsteel en tongvaren. De varens groeiden op muren aan de Michiel de Ruyterweg. Die zijn vorige week gesloopt en afgevoerd. Volgens de koninklijke Nederlandse natuurhistorische vereniging afdeling Delfland (KNNV) groeiden ook brede eikvaren en muurvaren op de muren. De KNNV zegt dat de floraen faunawet is overtreden en heeft inmiddels een klacht ingediend bij de Algemene Inspectie Dienst. Er was afgesproken dat muurdelen

05

Nieuws

Technet naar de Botanische Tuin zouden gaan. Een woordvoerder van de tuin betreurt de gang van zaken. “Het gaat om kwetsbare planten die alleen op de mortel in oude muren groeien.” De gemeente Delft ‘baalt enorm’ van de misser. Volgens een woordvoerder heeft de aannemer een wettelijke plicht voordat het werk begint na te gaan of er zeldzame planten of dieren zijn.

Het onderzoekslaboratorium van de afdeling process & energy (faculteit 3mE) krijgt dinsdag 16 februari bezoek van het kennisnetwerk Technet Delft, een vereniging voor technische bedrijven in de regio en hun werknemers. Gastheer voor de avond is prof.dr. Geert-Jan Witkamp. Een aantal technieken zal in het zonnetje gezet worden, waaronder het procedé om zout en water van elkaar te scheiden door bevriezing (eutectische vrieskristallisatie of EFC). Hans Evers en dr. Elif Genceli vertellen over een mogelijke energiebespa-

Olie ring van 50-90 procent. Verder zal drs. Jaap van Spronsen uiteenzetten dat het verven van textiel in superkritisch CO2 (een fase tussen gas en vloeibaar in) zowel water als geld en het milieu spaart. De excursie is een van de maandelijkse bezoeken die Technet Delft voor hun leden organiseert.

x www.technetdelft.nl

‘Het gaat niet om de basisbeurs’ Studenten moeten de barricaden op, zegt de ene studentenleider. Ze moeten vooral meepraten, zegt de ander. Maar over één ding zijn ze het eens: het wordt een spannend jaar voor het hoger onderwijs. Een dubbelinterview in roerige tijden.

delta online Vernieuwingsimpuls De technische universiteiten van Delft en Eindhoven zijn het oneens met de suggestie van minister Plasterk dat de TU’s minder goed scoren in de Vernieuwingsimpuls omdat hun onderzoek minder goed zou zijn.

Iraanse studenten Iraanse studenten en wetenschappers mogen niet worden uitgesloten van opleidingen waarbij ze in aanraking komen met kennis over nucleaire techniek. Dat heeft de rechtbank in Den Haag woensdag 3 februari bepaald.

xBas Belleman/HOP Het rommelt aan universiteiten en hogescholen, alleen al doordat er steeds meer studenten komen en de overheid moet bezuinigen. Wie weet wordt de basisbeurs afgeschaft en vervangen door een lening. Bovendien staat het hele systeem van hbo en wetenschappelijk onderwijs ter discussie. Middenin het politieke gewoel staan de twee grote studentenorganisaties: de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) en het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO). Hun standpunten verschillen niet bijzonder veel, maar hun aanpak wel. “Als het ISO niet wil opkomen voor studentenbelangen, waarom heffen ze zich dan niet op?”, tikte LSVb-voorzitter Gerard Oosterwijk onlangs op Twitter. Zijn ISO-collega Henno van Horssen had het nog niet gezien, maar samen lachen ze erom. “Vanavond ga ik voor een zaal vol protesterende studenten spreken”, zegt Oosterwijk. Hij doet graag mee met de acties van studenten die aan verschillende universiteiten collegezalen bezetten. Hij is blij dat studenten in het geweer komen tegen de dreigende bezuinigingen op hoger onderwijs. Het ISO niet. “Het is te vroeg om de spandoeken uit te rollen”, zegt Van Horssen. “Het ISO is altijd al wat terughoudender met actievoeren. Eerst eens kijken wat de voorstellen zijn en zoveel mogelijk in gesprek proberen te blijven, daarna kunnen we altijd nog tot protest oproepen.” Eén misverstand willen ze graag uit de wereld helpen: de basisbeurs is niet heilig. Van Horssen: “Het hoger onderwijs moet toegankelijk blijven. Daar toetsen we alle plannen aan. Er valt altijd met ons te praten over een ander stelsel voor de studiefinanciering.” Ook de LSVb hecht niet zo sterk aan de basisbeurs, zegt Oosterwijk. “Als er bijvoorbeeld een studietax komt, waarbij rijke afgestudeerden meer terugbetalen dan armere afgestu-

De TU Delft en Shell starten een nieuw samenwerkingsprogramma voor het ontwikkelen van innovatieve technologie om meer olie en gas te winnen uit ondergrondse reservoirs. De onderzoekers willen nieuwe meet- en regeltechniek ontwikkelen om de ondergrond in kaart te brengen. Verder willen ze onderzoeken of olie en gas gewonnen kan worden door het injecteren van koolstofdioxide en polymeren in de reservoirs. Aan het programma zullen acht Delftse promovendi meedoen.

Status aparte Maandag riep Mariëtte Hamer (PvdA) op om het onderwijs bij de komende bezuinigingen een ‘status aparte’ te geven. Woensdag verwierp haar partij een motie van de oppositie met precies die strekking.

BKR-registratie Henno van Horssen (links) en Gerard Oosterwijk: "Er moeten meer docenten komen." (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

deerden, willen we daar best naar kijken. We vragen het studenten ook in de enquête op www.wiljijstufi.nl. De LSVb is niet officieel voor de studietax, maar we wuiven die ook niet weg.” Waarom waren ze dan zo boos toen de voorzitter van de universiteitenvereniging, Sijbolt Noorda, voor het afschaffen van de studiebeurs pleitte? “Omdat hij al bij voorbaat geld weggaf”, zegt Oosterwijk. “Als de basisbeurs wordt vervangen door een sociaal leenstelsel, willen we dat elke euro weer in het onderwijs wordt geïnvesteerd. Sterker

’Schaf de helft van alle studienamen af’ nog, er zou nog extra geld bij moeten. Noorda stelde voor om de winst deels te gebruiken voor het verkleinen van de staatsschuld. Dat was dom van hem.” Geen verrassing dat Van Horssen hem bijvalt. “Als andere landen investeren, raken wij achterop. Daar tonen ze wel daadkracht en hier niet. Willen we een roadmap to excellence of een roadmap to average?” Allereerst moeten er meer docenten komen, vinden ze allebei, “zodat studenten meer persoonlijke begeleiding krijgen”. Verder willen ze van de “glossy folders” af. “Een student moet verantwoordelijkheid kunnen nemen voor zijn eigen studiekeuze”,

zegt Oosterwijk. “Je mag toch verwachten dat universiteiten gewoon informatie beschikbaar stellen over de hoeveelheid docenten en medewerkers per opleiding? Dat weigeren ze. Maar ze werven wel studenten met reclamefolders en praten over selectie aan de poort”, aldus Oosterwijk. “Studenten zouden de beste opleidingen moeten kunnen kiezen, maar krijgen nu veel te weinig gegevens.” “Schaf de helft van alle studienamen af”, oppert Van Horssen. “Dat verandert helemaal niets aan de opleidingen, maar dwingt de instellingen om helderheid te verschaffen. Wat bieden ze nou eigenlijk aan? En waar willen ze goed in zijn? Je moet ook – net als bij een date – een paar keer met elkaar praten om te weten of je met elkaar verder wilt: intakegesprekken zijn belangrijk.” Zien ze heil in een herziening van het hogeronderwijsstelsel, waar Plasterk over nadenkt? “Er is iets stuk, maar dat is niet het stelsel zelf”, zegt Oosterwijk. “Er is vooral te weinig begeleiding. Er zijn te weinig docenten. Soms heb je een professor nodig die tegenover je zit en zegt: je paper is niet goed, je hebt een 5,5.” Een uur voor dit interview heeft de Eerste Kamer ingestemd met de nieuwe wet op het hoger onderwijs. Daar hebben de studenten zich hard tegen verzet vanwege het hogere collegegeld voor dubbelstudenten. Bovendien is de student-assessor in het bestuur van universiteiten

alsnog van de baan. Betreuren ze dat? Niet echt. “Voor 95 procent is het een goede wet”, zegt Van Horssen. “Want de medezeggenschap wordt versterkt. Bovendien hebben we het lagere collegegeld de komende jaren veilig gesteld voor dubbelstudenten die hun tweede studie willen afmaken.” “We domineerden het debat”, vult Oosterwijk aan. “We hebben gevochten als leeuwen en het maximale eruit gehaald. We hebben in ieder geval op de korte termijn winst geboekt.” Nu de lange termijn nog.

Studieleningen moeten voortaan worden geregistreerd bij het Bureau Krediet Registratie (BKR) in Tiel. Dat bepleit het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud).

Dode bij brand Bij een uitslaande brand in een studentenhuis in het centrum van Groningen is een studente om het leven gekomen. De brand ontstond om half acht ‘s morgens in een bovenwoning aan de Oude Ebbingestraat, vlakbij de Grote Markt.

Bezuinigingen De Tweede Kamer debatteert met minister Plasterk over mogelijke bezuinigingen in het hoger onderwijs. Aanleiding zijn de studentenacties van afgelopen week. Ook staatssecretaris De Jager van Financiën is bij het debat aanwezig.

x LSVb en ISO zoeken nieuwe bestuursleden. Geïnteresseerd? Stuur een brief naar www.lsvb.nl of www.iso.nl

x www.delta.tudelft.nl

DELTA. 06 11-02-2010

06

science

opinion please

The looks of a winner Just by looking at seedlings, experts can predict which plant will bear the most fruit. Now their knowledge has been spelled out and put into an expert vision system for plant selection. xJos Wassink Lifted on top of thin rotating poles, five young tomato plants just a few centimetres tall are pirouetting in front of a camera like tiny ballerinas in front of a jury. A second later, the plants are briskly embraced by robot arms that carry the seedlings into the adjacent room, where they are placed in one of three rows: slow, medium or fast growers. Without delay the robot arms return to the rotating poles to fetch the next batch. It’s the Select-O-Mat at work, the state-of-the-art technology developed by GreenVision at Wageningen University and Research Centre to automatically select and sort tomato seedlings at speeds of up to 15,000 plants per hour. Commercial gardeners want to know the quality of the plants they buy. “Since a good tomato plant gives up to sixty kilograms of fruit, gardeners don’t want to waste their space and efforts on a plant that produces less”, explains dr. Nicole Koenderink, from the Wageningen UR Food & Biobased Research Institute. That’s why traditionally experts always selected the seedlings. Now this can be done by the Select-O-Mat, which works better and faster than the experts, but it’s still not good enough. For one thing, the robot only inspects

the leaf surface (big leaves means fast grower), which doesn’t do justice to the expert’s more subtle judgements. So Koenderink has developed a new computer vision system that makes better use of the expert’s knowledge. Last Monday at TU Delft she defended her thesis, entitled ‘A knowledge-intensive approach to computer vision systems’, where Professor Lucas van Vliet from the research group quantitative imaging (faculty of Applied Sciences) served as her PhD supervisor, together with information management specialist professor Jan Top, of VU University in Amsterdam. “Most computer vision systems are based on black-box models”, says Koenderink. These systems are trained by showing them good

‘It’s a sequence of see, think, act’ and bad specimens, while simultaneously feeding them with the rating. Over the course of time, the neural network behind the system will somehow correlate the visual impression with the rating until it can mimic the judging process. The problem is that no one can really trace what the system is doing in laymen’s terms. “I’ve developed a white-box system instead”, Koenderink says. “A system that embodies the expert knowledge and is transparent in its workings.” Koenderink worked with the plantrating experts to find out exactly what they where looking at, and how they judged the features of plug, stem and leaves to arrive at a quality rating for the plant. “It’s a sequence of see, think, act”, she explains. The system starts with a threedimensional ‘point cloud’ representing the plant. Next, it should be

Which plant will do best? (Photo: Photofarmer)

able to recognise the various parts: thick cylinder is the stonewool plug; thin cylinder is a stem; and curved surface is leaf. A ‘sanity check’ is applied to prevent impossible interpretations. If for example the system ‘sees’ a stem within a leaf, the sanity check decides that it is simply a part of the leaf that somehow must have been folded. Once the various parts of the seedling have been identified, judgement time has come. So, for example, does the candidate plant have less than four leaves; are there dead bits on the leaves; are the leaves misshapen; is the area of the leaves less than 25 percent of the average area or is more than half of the leaf area damaged? If yes, the plant will be rejected as ‘abnormal’. Otherwise, it will be rated as a first, second or third choice plant. Initially the system made errors in shape recognition, but with software improvements the erroneous interpretations have been reduced. In the existing prototype version it took seven minutes to create the 3-D image and another ten minutes to analyse it. Nonetheless Koenderink and colleagues have cut down the image acquisition time per plant to 0.3 seconds by using an automated imaging system and by streamlining the software. She is confident that the analysis process will be much faster as well in the marketready machine. She thinks the white-box system is especially suited for judging natural products like flowers, eggs or apples, because of the underlying natural complexity. Koenderink: “Man-made things are quite simple: if they’re deviant, they’re no good.”

x Nicole.Koenderink Video’s on www.greenvision.wur.nl

IPCC’s melting credibility Climate scepticism ‘is on the rise’, the BBC reports. The BBC says that the number of people who express scepticism about climate change is rising, owing to a series of recent scandals. Last November the contents of emails stolen from a leading climate science unit led to accusations that a number of researchers had manipulated data. And in January the Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) admitted that it had made a mistake in asserting that the Himalayan glaciers could disappear by 2035. How trustworthy is the IPPC, then? “I think the organization has done something great and unequalled in history”, says dr. Michel van Eeten, of the TPM faculty’s Policy, Organisation, Law and Gaming section. “It managed to combine thousands of papers on a huge diversity of subjects and fit them into one authoritative report about climate change. And I think most of the findings stated by the IPPC are scientifically solid.” When Van Eeten hears people complain about the IPPC, saying that climate change and climate research is rubbish, he sometimes finds it hard to suppress the feeling that those people are simply misusing marginal mistakes, and that it’s wrong of them to complain. “But it’s not that simple”, Van Eeten says. “They’re right to complain. And it’s not good to trivialise what happened.” Van Eeten regards the IPCC as a black box: “As outsiders, we don’t have the time or expertise to understand how the box generates its outcomes. But we do have certain implicit assumptions about how the box operates, and we grant authority to it based on those assumptions. The recent incidents have betrayed the assumptions that many people held about IPCC - myself included.” It’s no longer clear to what rules it abides. People did not expect the IPPC to use flimsy data on the melting Himalayan glaciers from an organization like the World Wildlife Fund. That it did might have to do with the fact that the organization has become politicised, according to the researcher: “The IPCC thinks that it should also alarm politicians.” Using unsubstantiated claims from lobbying organizations has undermined the IPCC’s authority. Van Eeten believes that in order to restore its authority, the organization should adopt more stringent rules that will allow us to once again trust the black box; for example, the IPCC should only use peer-reviewed research and give more weight to research based on publicly available data. Van Eeten: “In the scientific community we’ve developed a kind of system where we assume that research published in journals like Science, is to be trusted. If we later find out that the researchers have manipulated their data, than they’re ostracized by the scientific community.” This system works reasonably well for science, Van Eeten argues, but in politics erroneous scientific conclusions can have far greater consequences than simply someone’s professional disgrace. Van Eeten therefore believes the IPCC should place higher value on publicly available data. (TvD)

DELTA. 06 11-02-2010

07

science

come to think of it

Sensing what matters

‘White and pale’ Delta and Delft Integraal often write about innovative ideas that offer big promises for the future. But what has happened to such ideas a couple years on? What for instance has happened to IcyDip?

Lieutenant Wilbert van Norden: “During the Cold War military operations at sea used to be simple.” (Photo: Tomas van Dijk)

How to recognize pirates among hundreds of fishing boats? PhD student, Lieutenant Wilbert van Norden, developed a method to help the navy do this. Although he hasn’t encountered pirates himself, this might change soon when he begins his tour of duty aboard a frigate. xTomas van Dijk “Military operations at sea used to be relatively simple. During the Cold War, for instance, you had to search for Russian submarines on the Atlantic. You were trying to find one specific object in a vast ocean”, says PhD student, Wilbert van Norden. “But nowadays frigates of the Royal Netherlands Navy carry out missions in the Gulf of Aden, near the coast of Somalia, where they’re on the lookout for pirates. But how do you recognize pirates among the hundreds of fishing boats? After all they don’t fly a pirate flag.” According to Van Norden, the officers who man a modern frigate’s command information centre are overwhelmed with data, because there are ships all around them moving in all directions. Van Norden has developed a decision support system, a program that helps the operators of sensor systems analyze the huge amounts of data they

receive, and then to decide which signals to focus on. ‘Sensing what matters’ is the title of his PhD thesis, which he’ll defend next week. He wrote it while working at the Dutch Navy’s Centre for Automation of Mission-critical Systems (CAMS) Force Vision. His research was supervised by professor Catholijn Jonker, of TU Delft’s Man-Machine Interaction section. “Look, there you see some of the sensors that frigates use,” says Van Norden, aboard the frigate HNLMS Evertsen, while pointing at some electro-optical and infrared sensors and one of the latest armaments:

‘I developed algorithms that describe the behavior of objects around the ship’ Apar (active phased array radar). “Apar can track targets, scan the surroundings and guide missiles”, he explains. “But don’t pay attention to the ship’s rusty spots; it just returned from Aden and must now be cared for.” Van Norden is clearly a bit disappointed about seeing those rust spots while showing off the ship, because he’ll soon be joining the crew aboard this vessel and wants it to look as impressively bright and shiny as possible. Van Norden, a lieutenant in the Dutch Navy, is exchanging his desk job ashore for a three-year tour aboard the frigate, where he’ll be responsible for the weapons and computer systems. The decision support system he developed will not be used on his ship, though, or at least not during

his tour of duty. However, he has high hopes that it will be developed further by his colleagues, so that it can be used on a new type of patrol vessel that will soon be put into action. “Those new patrol vessels are manned by only fifty people”, Van Norden says, adding that this isn’t even a third of the number of crew aboard the frigate he’ll be deployed on. “Aboard that new vessel, automation is of even greater importance: one generic sensor operator is expected to control all sensors together on those ships.” The system Van Norden developed alerts the operator whenever it notices something unusual. “I basically developed algorithms that describe the behavior of objects around the ship. The operator must enter all kinds of information into the system about the ways objects around him usually act; the area for instance in which fishing boats sail and their speed. If one of the boats changes direction and speeds up, the system will notify the operator. This might suggest to him to use the electrooptical sensor to have a closer look at that boat and see if the crew is armed, for instance.” Conducting academic research was somewhat out of the ordinary for Van Norden. “In the military we usually think more pragmatically than at a university,” he says. “If a technique works fine, we don’t see why we should study it further. But my supervisors at TU Delft would ask me: ‘but why does it work?’, and then push me to investigate further. I for instance had to test if my method would work for more generic classification problems as well. I guess that makes it more interesting from a scientific perspective.”

A bath of cold water to stimulate the bloodstream is just what athletes Delta, 12-06-2008 need to recuperate from a sporAt football club Sparta they ting event. That’s what many athlewere tired of messing around tes believe, anyway, and the Dutch with ice cubes. Tarek Ghonational speed skating team is no bar and Hicham Shatou of exception. If the skaters win medals the techno-starter company, this winter during the Olympics IcySolutions, developed a Games in Vancouver, in an event like machine that can save them speed skating where every millisethe trouble. cond counts, who knows, but perhaps their victory will also partially be thanks to IcyDip, a machine that, when connected to a water tap and an electrical socket, delivers a constant stream of ice cold water with adjustable temperatures. No need to mess around with ice cubes anymore. The idea comes from aerospace and civil engineering graduates Tarek Ghobar (25) and Hicham Shatou (29), who now run their own techno-starters company, IcySolutions. Only three years have passed since they came up with their idea and already they’ve sold a handful of IcyDip machines, the latest one being to NOC*NSF – the Dutch Olympic & Sports Federation. Previous customers included the Dutch football club Sparta, and the German cycling team Milram. In 2007 the two students were enrolled in the course ‘turning technology into business’, which involved finding applications for a patented technology. They were assigned a patent for making ice slurry. They weren’t particularly keen on making slurry, but they accepted the challenge. “We just wanted to become entrepreneurs,” Ghobar recalls. After some extensive market research, the two budding entrepreneurs dropped the slurry idea and instead began concentrating on developing a machine that basically works like a fridge. “But smarter and more powerful”, Ghobar explains. “It contains control software that enables it to cool at the desired temperature very quickly.” The first sports team to show interest was Sparta. “When we plugged it in a socket at the stadium all the lights in the arena went out. We’d blown the fuses. We quickly put sixty meters of extension cord between the plug and the machine to absorb the peak voltage. We were white and pale and had our fingers crossed.” When the club’s technical director, financial manager and assistant coach arrived about a minute later, the machine worked fine. “The technical director liked it and asked us how much it cost us to make. We threw him a number. ‘Ok,’ he said, ‘leave this one here, send me a bill and go make yourself another prototype’. We weren’t prepared for selling at all”, Ghobar says, laughing. (TvD)

After training Dutch speed skating hero Sven Kramer (garbage bin in the middle) and his teammates recuperate in 6°C water provided by IcySolutions. (Photo: Klaas Jan van der Weij)

DELTA. 06 11-02-2010

interview

Wie is Jelle Rademaker? Jelle Rademaker (23) studeerde natuurwetenschappen en innovatiemanagement aan de Universiteit Utrecht. In 2008 begon hij aan de master industrial ecology van de TU Delft en de Universiteit Leiden. Voordat hij hieraan begon, was hij een jaar bestuurslid van de internationale studentenorganisatie Aiesec, waar hij zich onder meer bezighield met duurzaam ondernemerschap. Afgelopen december voer hij met tientallen jongeren uit zestien landen met avonturier Robert Swan naar Antarctica. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

08

DELTA. 06 11-02-2010

09

interview

‘Antarctica is bijna surrealistisch’ Masterstudent industrial ecology Jelle Rademaker (23) vertrok voor twee weken naar Antarctica met stichting 2041 van Antarcticagoeroe Robert Swan, de eerste man die naar beide Polen liep. xTomas van Dijk Wat gebeurt er in 2041? “Dan loopt het Antarctisch Milieuprotocol ten einde. Dit is een deel van het internationale Antarctisch Verdrag waarin is vastgesteld dat het verboden is om olie, gas en mineralen in Antarctica te winnen. Aangezien de leiders van het jaar 2041 de jeugd van nu zijn, richt de stichting zich op hen en organiseert allerlei activiteiten zoals de jaarlijkse Antarctica Expeditie waar ik afgelopen november en december aan heb meegedaan. De oprichter van de stichting, Robert Swan, wil dat jongeren een band krijgen met het continent.” En dus mocht jij een geweldig snoepreisje maken van de zuidelijkste stad van de wereld, het Argentijnse Ushuaia, naar het Antarctisch Schiereiland op een luxe cruiseschip? “Haha, ja, een duur snoepreisje. We waren van alle gemakken voorzien. Binnenkort vaart Swan met dat schip met een groep ceo’s (directeuren van grote ondernemingen –red.) naar Antarctica. Die mogen natuurlijk niet zeeziek worden als ze er een weekje tussenuit gaan. Dus is het schip voorzien van een zelfstabiliserend systeem. Wij mochten mee met datzelfde schip omdat Swan het wilde testen. Tweemaal per dag werden onze kamers schoongemaakt en kregen we chocolaatjes op onze kussens. De reis kostte 25 duizend dollar. Die heb ik niet zelf betaald. Ik heb Swan vooraf gemaild dat ik hoogstens een paar duizend euro kon betalen. Toen heeft hij sponsors voor me gevonden. Wie dat waren weet ik niet. Daar wil ik nog achter komen om ze te bedanken.” Je voer met 47 anderen, vooral jongeren maar ook enkele mensen uit het bedrijfsleven. Het zal een kleine greep uit het aantal aanmeldingen zijn geweest. Waarom heeft Swan jou gekozen? “Ik volg de tweejarige master industrial ecology. In 2008 kregen we een mail van oliebedrijf BP, een van de sponsors van de expeditie, waarin het bedrijf vroeg of we geïnteresseerd waren in hun expeditie in maart. Dat leek me zo fucking vet. Dat jaar kozen ze mij echter niet uit. Maar voor de expeditie van het jaar erop dachten ze wel weer aan mij. De master zal wel in mijn voordeel hebben gewerkt. Dat is een aparte master. De filosofie erachter is dat je door bestudering van ecosystemen principes kunt leren over onze hedendaagse maatschappij. Het cradle-to-cradle-idee zit er ook in verwerkt: de een zijn afval is een ander zijn grondstof. Verder ik heb een jaar lang een bestuursfunctie bekleed bij de internationale studentenorganisatie Aiesec. Op het schip waren acht leden van Aiesec. Dus dat zal ook wel meegeteld hebben.” Waarom leek het je ‘vet’? “Ik vind het vet om extreme dingen op te zoeken. Ik ben naar het meest zuidelijkste stukje op aarde geweest. Het gevoel dat je krijgt op Antarctica is bijna surrealistisch. Nergens anders op aarde dringt zo goed tot je door dat je op een planeet leeft. Misschien klinkt dit zweverig. Maar je herkent het vast wel; dat gevoel dat je nietig bent. Dat heb ik ook als ik op een bergtop sta of in een woestijn.” Maar de Zuidpool was nog wel een stukje lopen. “De Zuidpool was nog ongeveer drieduizend mijl verder. Ik wil ook naar de Noordpool. Daar kun je met een schip dichter bij de pool komen.” Wat hebben jullie aan land gedaan behalve pinguïns kijken? “We hadden twee excursies per dag. We hebben bergen beklommen en survivaloefeningen gedaan, zoals het maken van een snow shelter; een holletje in de sneeuw om te schuilen. Het doel was dat we allemaal een sterke band met Antarctica zouden krijgen.”

Jelle Rademaker:"Ik ben geen tree hugger." (Foto: Jelle Rademaker)

En kregen jullie ook les over het continent? “Ja, van Robert Swan. Elke ochtend werden we om zes uur ’s ochtend gewekt voor de briefing op het dek. Waky, waky waky, rise and shine! It’s a cold morning, so dress well: layers, layers, layers, kregen we dan te horen. Daar werden we helemaal gek van. Als we aan dek kwamen met thermokleding, fleecetruien, skijacks, mutsen en sjaals en dan stond Swan daar in zijn korte broek met van die enorme loopkuiten eronder. Hij is een apart figuur. De -70 graden Celsius hebben we niet aangetikt. Het was -10 C, maar het voelde veel kouder. Het water is er -1 C. Als de wind opsteekt dan vriest je reet eraf. Maar Swan kan wel tegen een beetje kou. Al is hij wel bijna ‘adje’ gegaan toen hij op de Noordpool was. Hij liep maar en liep maar, maar het smeltseizoen was eerder aangebroken. Hij bleek op een ijsschots te lopen die terugdreef naar waar Swan vandaan kwam.” Ben je maatjes geworden met Swan? “Nee, dat lukt niet. Die man heeft het druk zat met de logistiek en het houden van praatjes. Het is een charismatisch figuur en een mooie chaotische ziel. Hij heeft wel 2100 praatjes gegeven. Daar verdient hij zijn geld mee. Hij moet wel. Toen hij op de Zuidpool aankwam (in 1986, red.) kreeg hij een telefoontje dat zijn schip was gezonken door kruiend ijs. Hij had daardoor een schuld van miljoenen dollars. Hij moest daarom ook naar de Noordpool, want als je als eerste mens te voet beide Polen bereikt, dan kun je lezingen geven en geld verdienen. Dat heeft hij beschreven in een boek. Hij heeft genoeg zelfspot.” Noem eens een paar hoogtepunten van de expeditie. “Eén dag was heel spannend. We hadden gekampeerd en ’s ochtends stak er een storm op. Er ontstonden grote golven waar we met de zodiac tegenop moesten varen om terug op het schip te komen. Dat was kiele kiele. Ook een vette uitstap was naar het Whaling Station. In de negentiende eeuw ving men daar walvissen voor de walvisolie. Die olie werd als brandstof gebruikt. In de baai waren nog tonnen te zien zo groot als huizen waar ze de olie in bewaarden. Voor zover ik weet is de walvisstand daar nooit helemaal van hersteld. Het liet duidelijk zien aan wat voor gevaren Antarctica blootgesteld kan worden.” Zijn jullie nu allemaal een soort ambassadeur geworden voor Antarctica? Is dat de insteek van de expeditie? “Ja, spread the word. Dat is wat Swan wil. Overigens ben ik geen

tree hugger hoor. Antarctica gaat me aan het hart en ik vind alle problemen eromheen interessant, maar ik wil niet bij een organisatie als Greenpeace werken. Ik ga ook geen actie voeren.” Dat zul je wel niet in je motivatiebrief hebben vermeld. “Dat maakt Swan niets uit. Greenpeace voert actie, maar ik heb ze nog nooit windmolens zien bouwen. Dat wil ik doen. Ik ben meer iemand van de technologie en de financiële wereld.” Ben je daar achter gekomen door ’s avond na de excursies na te kletsen aan de bar met een glaasje whisky? “Ja, dat zijn de mooiste uurtjes. Dan heb je het nog rustig met elkaar over al die dingen. Dankzij deze expeditie weet ik nu duidelijker wat ik wil. Ik wil iets met het energievraagstuk doen. Ik zie mezelf wel bij Shell of Nuon werken. Energie is een dynamisch veld. Enerzijds wil je dat ontwikkelingslanden zich verder ontwikkelen. Het zou verschrikkelijk zijn als ze dat vanwege het milieu niet meer konden doen. Maar je wilt ook niet dat ze heel vervuilende centrales bouwen. En de inzichten en de publieke opinie veranderen ook continu. Lange tijd heeft men het bijvoorbeeld over biomassa gehad. Dat zou het helemaal worden. Maar daar komt men nu toch weer van terug omdat het concurreert met de voedselvoorziening en omdat er simpelweg niet genoeg land is om energiegewassen op te verbouwen. Als mijn kleinkinderen op mijn zeventigste aan mij vragen: opa, waarom heb je al die jaren niets aan het energievraagstuk gedaan, dan kan ik mezelf niet in de ogen kijken.”

DELTA. 06 11-02-2010

10

lifestyle

Verboden voor stinksokken Een knallend optreden tussen de studieboeken of een intieme literaire voordracht tussen bierkratten? Dat, en nog veel meer, is wat Stukafest brengt op woensdag 17 februari. xJos Wassink

Ondanks de ijzige kou ging maandagavond op het sportcentrum de voorjaarscompetitie voor voetbal op kunstgras van start. Een van de vele duels ging tussen Zware Jongens 1 en KoppiesToid. (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

In bestuurlijke kringen van schaatsclub ELS keek men in tevredenheid terug op de voorbije soft-ELS-clubkampioenschappen van dinsdagavond 2 februari. De strijd om de clubtitels was traditiegetrouw een onderdeel van het IUT (interuniversitair toernooi) op de ijsbaan in Utrecht. ‘Vooral door het grote aantal inschrijvingen van ELS hing er een gezellige sfeer op de baan’, meldt het bericht op de site van de studentenschaatsvereniging waarvan dertig leden deelnamen aan de wedstrijden. De titel bij de heren-A ging na een spannende strijd naar Joost Witmer, die als beste Delftenaar als derde eindigde in het algemeen klassement. Ook anderen bleken in hun categorie niet alleen de beste Delftse rijder of rijdster, maar eindigden ook hoog in de algemene eindscore. Anne-Marije Zwerver, clubwinnaar bij de dames B, bleek ook de snelste overall. Tjerk Bakker, houder van de pr-bokaal met negentien persoonlijke records in jaargang 2008/2009, werd tweede bij de heren B. Een andere schaatser, Michael Poot, dacht na zijn herwonnen status als nationaal kampioen op de supersprint, enkele weken geleden in Hoorn, klaar te zijn met zijn seizoen. Totdat de civiele-techniekstudent een uitnodiging ontving voor een selectiewedstrijd op de 500 meter, eind februari, in Heerenveen. Inzet is een plaats als tweede reserve bij de worldcupwedstrijd begin maart, in Erfurt. Hij is er blij mee: “Dan heb ik een mooi focuspunt, een nieuw doel om naartoe te werken.” De strijd gaat tussen vijf schaatsers die ieder twee ritten afleggen. Het kan met de uitslag alle kanten op, meent Poot: “Het gaat om rijders die heel erg dicht bij elkaar zitten. Het hangt af van de vorm van de dag.” De ijshockeyers van Firebirds Delft vermaken zich eveneens goed op het ijs. Er zit progressie in hun spel, is de mening van captain Bas de Heus over het team dat vijf jaar geleden als ondervereniging van het Delftsch Studenten Corps is opgezet: “Het begint steeds meer op echt ijshockey te lijken.” Op ongeveer tweederde van de competitie voor studententeams staat Firebirds in de subtop van de ranglijst die wordt aangevoerd door de twee ongenaakbare teams uit Groningen en Eindhoven. Zondagavond speelde de Delftse ploeg op de ijsbaan in Leiden gelijk tegen de Buccaneers uit Utrecht. De Firebirds namen een 3-1 voorsprong, maar moesten vervolgens toezien hoe de Utrechtse studenten hun beste spelers inbrachten en de stand ombogen naar 3-5. In de slotfase kwam Firebirds toch op gelijke hoogte. “Het laatste doelpunt van Sander Knijnenburg viel twintig seconden voor tijd. Dat voelde toch een beetje als een overwinning.” In maart vertrekt een groep van 38 leden, oud-leden en cheerleaders ter ere van het eerste lustrum naar Praag. “We spelen daar onder meer een wedstrijd tegen een plaatselijk team. We zullen wel afgeslacht worden, maar dat geeft niet.” (JT)

x Tips? [email protected]

stephan

Sport

Een paar weken geleden doken opeens stickers op met de strekking ‘verboden voor stinksokken’. Stukafest in Delft. In Nijmegen bestaat het Studenten Kamer Festival al tien jaar, evenals in veel andere steden. Voor Delft wordt het dit jaar eindelijk de eerste keer. De Delftse organisatie, naast voorzitter Anne Jansen bestaand uit Odiel van Wijk, Claudia Runge en Rik van der Laan (allen IO-student), had in november een achterstand van een maand bij de andere steden, maar heeft die intussen ingehaald. Ze hebben negen studenten in de binnenstad bereid gevonden hun kamer voor een avond als podium open te stellen en negen artiesten gevonden die zullen optreden. De avond wordt afgesloten met een Stukafeest met onder meer dansmuziek van Rundfunk in Ciccionina. De stinksokken, het landelijke symbool van Stukafest, staan symbool voor de intimiteit van de optredens. Bij een voorstelling zijn er zo’n 25 tot 30 gasten in een studentenkamer plus een of meerdere artiesten. Er vindt zelfs een dansoptreden plaats. Dat stelt wel bijzondere eisen aan de kunstenaar en het optreden. “Ze moeten het leuk vinden om zonder versterker op te treden”, zegt Odiel van Wijk. “En ze mogen het niet erg vinden dat het publiek zo dicht op hun neus zit. Voor de meesten werkt die intimiteit juist stimulerend.” Het programma is bijzonder gevarieerd en biedt muziek, film, dans, stand-up comedy en theatermime. Een klassieker binnen het circuit is La Boum met het stuk ‘Eikel zoekt Kutkamer’, dat vorig jaar in andere steden een groot succes was. Het verbeeldt ‘het zeurende leven op de vierkante centimeter’. Hoofdpersoon La Boum ligt onder de dekens met boeken, komt thuis met was,

Optreden van Roger op Stukafest van vorig jaar. (Foto: Bart van Overbeeke)

doorleeft de zondag binnen vier muren, eet pizza en voelt de aanhoudende dreiging van een nieuwe maandag. De organisatie heeft ook tips. Dat de gipsyklezmerbalkanfanfare van L'Chaim een dol feest is, dat weet iedereen, daar gaan we het dus niet over hebben. Nee, Peter Katz moeten we niet vergeten. Die treedt op

De stinksokken staan symbool voor de intimiteit van de optredens bij Stefanie op de Oranje Plantage. Katz is een Canadese singer-songwriter die toevallig in Nederland is en dus uniek in het Stukafestprogramma. Anna voegt daar de naam van Ronald Snijders aan toe, de uitvinder van de Afro-Surinaamse Kawinajazz. Hij is gewend te spelen voor de koningin en voor volle theaterzalen. Nu dus gewoon bij Emma op de kamer en vooraf eet hij mee met de gestampte pot in het studentenhuis. In zijn speciale optreden mengt hij muziek met verhalen. Odiel raadt tot slot ook Nurdjana en haar band aan, die optreden bij Thomas aan het Begijnhof. Odiel: “Het is een Nederlands meisje met Oost-Aziatische invloeden die jazzy Portugese muziek zingt.” Organisatorisch dan nog even. Ieder optreden duurt een half uur, en de

locaties liggen op loopafstand van elkaar in de Delftse binnenstad. Elke voorstelling wordt drie keer gespeeld (20.30 uur, 21.30 uur en 22.30 uur) en aan het eind van de avond (23.00 uur) is er het afsluitende Stukafeest. Ieder optreden kost 4 euro, drie optredens een tientje en een passepartout met toegang tot het feest 12,50 euro. Kaarten zijn verkrijgbaar in de voorverkoop die vorige week begonnen is. Volgende week maandag tussen 12.00 en 14.00 uur zijn kaarten nog te koop bij de balie van Industrieel Ontwerpen, en dinsdag tussen de middag bij Bouwkunde. Op andere tijden kun je bij de balie van het cultuurcentrum terecht.

x

Stukafest woensdag 17 februari in Delft. www.stukafest.nl en stukafest-delft@ gmail.com

lifestyle

11

de melkkoe

Bouwen met liefde

DELTA. 06 11-02-2010

Met een darkroom, zwijmelliefdesbrieven van architecten en een liefdesquiz viert het Nederlands Architectuurinstituut (NAi) het verbond tussen de liefde en bouwkunde op Valentijnsdag. xRobert Visscher

Steven van Haren: “Wij moeten de politie waarschuwen als er ’s zomers kinderen van de brug springen.” (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

Brugwachter Steven van Haren (25, luchtvaart- en ruimtevaarttechniek) bedient verschillende bruggen in Delft. Ook als er nét een college staat te beginnen. “De eerste studentbrugwachter die hier actief was, kende ik via via. Ik werkte destijds als koerier, maar kreeg last van mijn rug en wilde wat anders. Inmiddels zit ik hier nu zo’n vijf jaar en draai gemiddeld een of twee diensten per week. In de zomermaanden werk ik vaker, soms vijf dagen per week. De bruggen zijn dan ook op zondag in werking. Bovendien gaan collega’s die vast in dienst zijn, juist in deze periode op vakantie. De Sebastiaansbrug wordt vanuit de Hambrug bediend, de Kruithuisbrug vanuit de Abtswoudsebrug. Via de marifoon maakt een schipper met mij contact. Het is mijn taak ervoor te zorgen dat de brug op tijd open gaat, zodat de boot er in een vloeiende beweging doorheen kan. Er bestaat een richtlijn dat het wegverkeer voorrang heeft. Voor fietsbruggen geldt dat niet, dus met colleges wordt geen rekening gehouden. Tussendoor probeer ik zoveel mogelijk te studeren. Soms lukt het niet en ga ik maar tv kijken. De bruggen werken mechanisch en gaan soms stuk, ook als ze open staan. Het grappige is dat je mensen dan toch voor die brug ziet blijven wachten. Een beetje naar links en rechts kijkend of er wat aankomt. Eén keer gingen de slagbomen van de Kruithuisbrug niet meer open, waardoor er geen auto meer doorkon. Ik heb me toen wel moeten haasten om hem ter plekke te bedienen. Het grootste gevaar is beroepsblindheid. Dat je vanwege de herhaling niet goed meer oplet en iets over het hoofd ziet. Ik ben me daar goed van bewust. Daarnaast heb je in de zomer regelmatig kinderen die van de Sebastiaansbrug af springen. Wij móeten de politie waarschuwen, er staat zelfs een boete op. Het gevaar zit hem erin dat er tijdens de sprong nét een schip onder de brug door kan komen. In de zomer van 2008 draaide ik een ochtenddienst, net toen er een lustrumfeestje van het corps was afgelopen. Ik was nog niet begonnen of ze sprongen massaal de Schie in.” (IK) Bijbaan: Brugwachter Verdiensten: €9 (exclusief toeslagen) Opvallend: Een aantal clubgenoten van Virgiel heeft dezelfde bijbaan

x Weet je een aparte bijbaan? Mail naar [email protected]

Wie op Valentijnsdag door het NAi doolt, loopt zomaar de kans in een darkroom te belanden. Die kamer is met een knipoog door de organisatie in elkaar gezet. Een echte darkroom met leernichten die erotische avontuurtjes beleven is het niet. Het NAi toont er een acht minuten durende film. “We laten suggestieve beelden zien van gebouwen, steden, grafitti en architecten in relatie met homoseksualiteit”, zegt mede-organisator Jorn Konijn (NAi). Het is een van de vele activiteiten tijdens het evenement ‘Architectuur en de noodzaak van de liefde’ op 14 februari. Het NAi houdt ook een liefde- en architectuurquiz en een lezing over de passie van Rem Koolhaas. “We willen de liefde en passie van architectuur tonen," zegt Konijn. “Architecten praten daar niet makkelijk over. We krijgen veel vragende blikken over deze dag. Maar ik denk dat architectuur en liefde heel veel met elkaar te maken hebben. Dat architectuur alleen over techniek gaat is onzin.” Als voorbeeld noemt Konijn een architect die enthousiast over zijn vak praat. “Zelfs als iemand heel technisch praat, kan daar veel passie achter schuil gaan. Laatst hoorde ik voormalig hoogleraar Industrieel Ontwerpen aan de TU Delft Wim Crouwel over architectuur spreken. Hij hield een technisch verhaal, maar daaruit bleek zijn liefde voor het vak.” Tijdens het festival is er veel aandacht voor de onbekende gevoelige kant van toparchitecten. “Wij beheren een aantal archieven van architecten. Daar zitten ook vaak liefdesbrieven tussen”, zegt Konijn. Zo werden er brieven gevonden van Hendrik Wijdeveld (1885-1987),

Villa 1 in de bossen bij Arnhem. (Foto: Bas Princen/Powerhouse Company)

hoofdredacteur van het invloedrijke tijdschrift Wendingen. Hij leverde onder meer een bijdrage aan het Vredespaleis. “Hij schreef zwijmelliefdesbrieven”, zegt Konijn. Hij citeert: ‘Liefste. Voor mij liggen je brieven. Ik lees ze maanden over dat doet me het gemis aan jou enigszins

‘Hij hield een technisch verhaal, maar daaruit bleek zijn liefde voor het vak’ vergeten. Ze doen mij denken aan de mooiste gebouwen op aarde die allen verbleken bij de schoonheid van jouw gezicht.’ De brieven worden voorgelezen onder de klanken van zwoele jazz. Dat liefde en architectuur goed samengaan, weet ook ir. Nolly Vos. Zij studeerde in 1993 af als architect (TU Delft) en werkt bij Powerhouse Company. Zij wordt op het evenement geïnterviewd over haar liefde voor het vak. “Liefde en architectuur zijn een goede combinatie”, zegt ze. “Liefde heeft voor mij vooral met aandacht te maken en respect, voor materialen en voor het ontwerp. Dat creëert een meerwaarde.” Tijdens het ontwerpen werkt Vos soms gepassioneerd. Bijvoorbeeld bij het ontwerpen van ‘Villa 1’. Ze beschrijft bloemrijk de idyllische ligging van het gebouw. “Het staat in de bossen vlakbij Arnhem in een prachtig gebied, omringd door

bomen. We hebben pure materialen gebruikt. Het is schitterend hoe de houten en stenen elementen in het gebouw uitkomen”, zegt ze geestdriftig. “Vanuit het hart van het huis heb je een prachtig uitzicht in drie richtingen. Alles is in harmonie. Het was heel speciaal om aan zo’n bijzonder huis te werken.” Ook op gebouwen waar Vos niet aan meewerkte wordt ze soms op slag verliefd. “Bij het zien van het Salk Institute van Louis Kahn in La Jolla kreeg ik vlinders in mijn buik. Ik voelde me verheven. Dat had ik ook toen ik een Romaans kerkje in Noord-Frankrijk bezocht. Het was een prachtige dag, bijen gonsden, het licht was mooi en ik was in goed gezelschap. Dat speelt mee bij het gelukzalige gevoel.”

x ‘Architectuur en de noodzaak van de liefde’ in het NAi in Rotterdam op zondag 14 februari van 17.00 tot 22.00 uur. Toegang gratis. www.nai.nl

time out

The Hudson Five Ruim een jaar geleden trad The Hudson Five ft. Chris Zegers op in een uitverkocht Speakers. Vrijdag zijn ze terug in Delft. De officiële naam van de band is The Hudson Five ft. Chris Zegers. De naam impliceert dat Zegers als zanger de hoofdattractie is. Wellicht dat de bekende Nederlander de nodige aandacht trekt, en dat de band daarom zo expliciet de naam naar voren brengt. Maar muzikaal gezien staat de band zeker zijn mannetje en hoeven ze hun faam niet te ontlenen aan de frontman. Ze spelen allemaal even goed. De lol en overgave spatten er vanaf bij optredens volgens de bandleden zelf, dus dat schept hoge verwachtingen.

The Hudson Five speelt ouderwetse rock en brengt nummers van bands als U2, Foo Fighters en AC/DC. En aangezien het niet vaak voorkomt dat deze bands in Delft optreden, is The Hudson Five helemaal geen verkeerd alternatief. (EvO)

x The Hudson Five ft. Chris Zegers, vrijdag 12 februari in Speakers, aanvang 20.30 uur, kaarten 10 euro. www.speakers.nl

DELTA. 06 11-02-2010

12

reportage

Klassiek Een maand lang niet studeren maar muziek maken. Drie TU-studenten doen het gewoon. Met het Nederlands Studenten Orkest trekken ze door Nederland. Vorige week waren de repetities. xERIK HUISMAN Als een wervelwind komt Emil Heeren binnen. Kop snert in de ene hand, twee sneden brood met kaas in de andere. In zijn kielzog volgt, onzichtbaar, een onmiskenbare golf energie. Alles aan Heeren, bassist bij het Nederlands Studenten Orkest (NSO), straalt als een blij kind. Brede lach, ogen wijd open. Geen wonder. Je ontsnapt er gewoon niet aan als je arriveert bij de kampeerboerderij aan De Hoof in het Brabantse Someren. Zo gauw je het terrein op rijdt, gaat je kinderhart open. Dan ben je terug in de sfeer van je schoolkamp. Eetzalen met lange tafels. Stapelbedden in slaapzalen. Veel boterhammen bij het ontbijt en tot diep in de nacht keten. De sfeer in Someren is hetzelfde, maar het is toch een tikje anders. Wel de ‘op kamp’-beleving, maar geen louter vermaak. Wel spelen, alleen geen spelletjes, maar klassieke muziek. Het plezier is er bij L&R-masterstudent Heeren, Arthur Verkerke (TBM; altviool) en Martijn Kortleve (TNW; cello) niet minder om. Afgezonderd van de wereld en de waan van de dag mogen ze met ruim zeventig collega-studenten uit

“Als je nu te moe bent om je te concentreren”, zegt dirigent Arjan Tien, “dan weet je wat je vanavond te doen staat.” (Foto's: Hans Stakelbeek/FMAX)

het hele land tien dagen repeteren. Daarna wachten tien concerten in ‘de mooiste zalen van Nederland’ én twee optredens in Turkije.

Kriebelen “Ik had niet gedacht dat ik ooit nog eens zoiets zou doen”, zegt Heeren in een zijruimte bij de eetzaal. Jarenlang zette hij in zijn vrije tijd alles op het wedstrijdroeien. “Ik heb vier jaar lang niet gecontrabast. Begin

2009 heb ik het weer opgepakt, want de muziek begon toch weer te kriebelen.” Muziek was al heel lang een stuk van zijn leven. Net als Verkerke en Kortleve begon hij op negenjarige leeftijd met muzieklessen. Heeren was al snel niet meer te stoppen. Iemand van het Delftse studentenorkest Krashna Musika vroeg hem als bassist en toen hij kort erna een concert van het NSO bijwoonde, kriebelde het nog meer.

“In juni dacht ik: als ik het doe, dan goed.” Zijn doel werd het NSO van 2010. Hij ging weer les nemen. Hij kwam door de audities, al vreesde hij het niet zo best gedaan te hebben. “Er zijn niet veel bassisten, al moet je voor het NSO wel goed zijn qua ritme en zuiver spelen. Vooraf was ik niet gespannen, maar toen ik binnenkwam sloeg het om en kwam ik even niet van de zenuwen af. Maar het ging dus niet zo slecht als ik vreesde.” Het avontuur was daarmee voor Heeren begonnen. Voor cellist Martijn Kortleve betekent deze editie van het NSO een welkome herhaling.

‘Muziek maken op zo’n hoog niveau is fantastisch’

“Je gaat niet voor tweeën je bed in. Als je er ’s morgens om negen uur uit moet, is dat dus zwaar, maar je doucht, ontbijt en kruipt weer op je kruk”, schetst Emil Heeren.

Hij is voor de derde keer gezwicht voor een maand vertoeven in een andere wereld. Van de drie TU-studenten in het orkest is hij degene die het meest last heeft van de spagaat techniek versus muziek. “Ik heb geprobeerd om alleen muziek te spelen, maar je moet zó talentvol zijn, zo je hele leven geven en dan hopen op een goede baan. Daarom heb ik besloten om een studie te doen en de muziek ernaast.” Hij blijft hinken op twee gedachten. Zijn studie science & technology volgt hij in Delft en in Leiden en door dat laatste kan hij ook lessen volgen aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Ook nu, met het

NSO, zit hij in een spagaat waarbij de muziek het won. “Muziek maken is leuk en in een orkest helemaal”, zegt hij vlak voor hij weer op zijn stoel rechts van dirigent Arjan Tien achter zijn cello kruipt. “Als dat dan een hele maand kan, alleen dat, met de rust hier, terwijl je toewerkt naar de concerten in dé zalen van Nederland. Muziek maken op zo’n hoog niveau. Dat is fantastisch.” Maar eerlijk is eerlijk, constateert hij, het is tegelijk ‘erg en niet handig’ om in februari je studie een maand te moeten stopzetten. “Vakken beginnen nu. Die moet je inhalen. Ik heb een plan waarmee ik - in tegenstelling tot de vorige twee jaar - hoop de vertraging op te vangen. Het zou fantastisch zijn als je die vakken kon inruilen voor dit.” Het blijft een spagaat. Dat merkt ook altviolist Verkerke, die net als Heeren is gescout vanuit Krashna Musika: “Ik zou de rest van mijn leven spijt hebben als ik deze kans niet had gegrepen. Met een studieadviseur ben ik nagegaan dat het meeste wat ik mis, in is te halen en dat ik relatief weinig vertraging oploop.” Het was voor hem in de weken voor de repetitieperiode wel enorm puzzelen om muziek en techniek te combineren. “Op 28 januari begonnen de repetities, maar ik had de 29ste nog een tentamen. Het was dus een hectische week van inpakken, mijn partijen instuderen, het tentamen voorbereiden en afleggen en hierheen komen.” Inmiddels zit de middagpauze erop en moet dirigent Arjan Tien er

DELTA. 06 11-02-2010

13

reportage

jeugdkamp hard aan sleuren. Voordat hij zijn opwachting maakte, werd ingespeeld met een deel van Prokofievs Symfonie nr. 5. Het enthousiasme was groot. Zeker bij Heeren. Waar Verkerke het werk beoordeelt als ‘groot, zwaar, heftig, zit veel in’, lijkt Heeren een beetje verliefd op dit werk. “Ik kende de muziek niet, maar hou erg van dat hele zware. Er zit verdriet in en boosheid, naast mooie momenten die door baslijnen worden weggehaald. Je neemt met je contrabas het hele orkest mee. Je hoort de dreiging van 1944, het jaar waarin het werk is geschreven.” Dus

‘De combinatie repeteren en feesten is super’ plukte en streek hij bij het inspelen vol overgave en bewoog hij mee met de zware klanken. Het is een heel contrast met 'Fünf', de opdrachtcompositie van Giel Vleggaar. De drie TU’ers hebben veel minder op met dat werk en hun oordeel komt aarzelend. Kortleve meldt staccato: “Geen thema. Heel ritmisch. Weinig sfeer. Niet zo leuk. Maar”, stelt hij hoopvol, “misschien komt het nog.” Het ritmische noemen ook Verkerke en Heeren. “Ik ben meer gewend aan lange lijnen”, stelt Heeren. “Maar ik begin het langzaam te begrijpen.” Verkerke lijkt het meest enthousiast: “Niet helemaal mijn ding, maar wel een kick als je het goed weet te spelen.” Naast deze twee stukken staan op het programma ‘An American in Paris’ van George Gershwin (Verkerke: ‘Heerlijk. Het swingt en onze soliste Rosanne Philippens speelt dat zo mooi’) en ‘Vioolconcert nr. 3’ van Camille Saint-Saëns. Daarvan vindt Heeren dat het op Philippens lijf is geschreven. “Maar het leunt niet zwaar op de bassisten. Ik heb dus veel tijd om te luisteren en te voelen.” Dat geconcentreerd luisteren en voelen is er na het inspelen aanvankelijk nog wel. Als je je ogen sluit, waan je je in een concertzaal en niet in een loods bij een kampeerboerderij. Tien onderbreekt regelmatig de muziek. De violisten moeten het ‘rond’ houden. “Als je te snel lekker gaat spelen, wordt het te scherp.” Hij kan er dan nog geruststellend aan toevoegen: “Maar het wordt al beter, merk je het?” Als een van de klarinettisten het lastig heeft met de inzet, adviseert Tien om ‘voor je gevoel iets te snel’ in te zetten. “Maar je komt er steeds dichter bij, hoor je?” Als een van de klarinetten een loopje naar beneden in plaats van naar boven laat horen, kan er nog even worden gelachen als Tien zijn partituur oppakt en 180 graden draait. Maar geleidelijk krijgen zijn aanwijzingen steeds meer een stac-

catoritme. “Bassen, meteen vanaf het begin controle.” En tegen de klarinetten: “Houd steun.” Het aantal maten dat hij laat spelen wordt steeds korter.

Concentratie Na een krap uurtje repeteren, als hij wéér ‘vanaf 69’ moet laten spelen, krijgt het jonge orkest een standje. Subtiel, maar niet mis te verstaan. “Ik weet dat het repeteren zwaar wordt, concentratie vraagt. Maar je kunt het je niet veroorloven om niet gefocust te zijn. Wonderen krijg je alleen gedaan met complete concentratie.” Het wonder waarnaar Tien verwijst, heeft Verkerke zojuist omschreven als ‘dat je bij een concert merkt: wow, we hebben er mooie muziek van gemaakt, veel meer dan het spelen van de noten’. Tien ziet en hoort zijn discipelen nu blijven steken bij die noten. “Als je nu te moe bent om je te concentreren”, vervolgt hij, “dan weet je wat je vanavond te doen staat.” Wat Tien bedoelt, weten Verkerke en zijn collega’s maar al te goed. Tijdens het NSO-‘kamp’ wordt er elke dag drie maal drie uur gerepeteerd, maar als om half elf ´s avonds de laatste noot wegsterft, begint het feesten. En daar komen de studenten óók voor. “Die combinatie is super. Feesten, lekker laat op, bier, gezellig met mensen die dezelfde interesse hebben”, heeft Verkerke in de lunchpauze lachend opgemerkt. Juist dat spreekt hem aan. “In de puberteit had ik een dip, maar ik ben toen viool blijven spelen vanwege het sociale aspect, het samenspelen. Dat was zo leuk, zo gezellig.” Heeren drukt het uit als ‘niet voor tweeën je bed in en om negen uur met zijn allen eruit, douchen, ontbijten en weer

‘Het wordt al beter, merk je het?’

Bassist Emil Heeren: “Na vier jaar wedstrijdroeien begon het toch weer te kriebelen.”

Martijn Kortleve vindt het ‘wel erg’ om zijn studie de hele maand februari neer te leggen. “Maar het vooruitzicht om in al die mooie zalen te mogen spelen …”.

op je kruk kruipen’. Die kant van het verblijf begint nu zijn sporen te trekken. Dus is het even niet zo gezellig en wordt er niet gelachen. Het orkest herpakt zich. Zo kunnen ze zich straks toch niet vertonen aan gastheer Someren, al die mooie Nederlandse zalen, het conservatorium van Bursa en de Cemal resit Rey konser salonu, de mooiste concertzaal van Instanbul? Tien lacht weer. Minutenlang klinkt een privéconcert voor die ene toeschouwer verscholen op het balkonnetje. Verkerke - viool aan de schouder en het hoofd een beetje schuin - houdt Tien scherp in de gaten. Kortleve knikt mee op de golven van zijn cellopartij. Heeren hoeft even niet en kijkt tevreden rond.

x www.nso.nl

“Als ik de kans om mee te doen met het Nederlands Studenten Orkest nu niet had gegrepen, dan zou ik de rest van mijn leven spijt hebben gehad”, denkt Arthur Verkerke.

DELTA. 06 11-02-2010

14

service

Aankondigingen Algemeen

DOK, Vesteplein 100, Delft toegang gratis.

Congres Spoorzone Op maandag 19 april zal er een congres worden gehouden over de Spoorzone. Diverse sprekers zullen belichten hoe de Spoorzone gebruikt zal kunnen worden. Entree bedraagt 10 euro per persoon. Aanmelden kan via www.aanmelder.nl/ delft_bouwt_aan_je_toekomst. Bij het kaartje zijn lidmaatschap van het WeSD en twee consumpties inbegrepen. Studium Generale • Maandag 15 februari, 20.15 uur -
Lezing ‘Synchroniciteit’ door Herbert van Erkelens. Wat is toeval? En hoe toevallig is toeval eigenlijk? Heb jij wel eens iets ontzettend toevalligs meegemaakt? Het Prinsenhof, ingang Oude Delft 183, Delft toegang gratis. • Dinsdag 16 februari, 20.15 uur -
‘Horror in de nacht: je nachtmerries de baas’. Onderzoeker Jaap Lancee vertelt wat de gevolgen precies zijn en hoe je van je nachtmerries af kunt komen. Het Meisjeshuis, Oude Delft 112, Delft - toegang gratis. • Woensdag 17 februari, 20.15 uur -
Lezing ‘Naar een nieuwe wereldorde’ door Wim de Ridder. Wat gebeurt er als 6,5 miljard mensen ontdekken dat zij van elkaar afhankelijk zijn?

Student and Career Support Informatie Bij Student and Career Support kun je terecht voor een bezoek aan een studentendecaan, een studentenpsycholoog, het Career Centre met studiekeuzeadviseurs en loopbaanadviseurs, en het Informatiecentrum. Voor de studentenpsychologen geldt dat het eerste contact loopt via het Open Spreekuur op dinsdag- of donderdagochtend van 11.30-12.30 uur. De studentendecanen en de loopbaanadviseurs houden een inloopspreekuur op dinsdag van 11.30-12.30 uur en de studiekeuzeadviseur op donderdag van 11.30-12.30 uur. Het Informatiecentrum (begane grond) is geopend van 9.00–17.00 uur. Er is documentatie beschikbaar over WO- en HBO-opleidingen, arbeidsmarkt, studie- en beroepskeuze, buitenlandse studies, enz. Bij de balie, telefonisch of via de email kun je een afspraak maken met een van de medewerkers. Bezoekadres: Jaffalaan 9a (ingang Mekelweg); tel. 0152788004. e-mail: [email protected] website: www.studentandca-

Announcements General International Student Church Students of all denominations are invited to our ecumenical
service every Sunday at Raamstraat 78, 11.30 hrs followed by tea/coffee. The services are led by the chaplains Reverend W. Stroh and Father Avin, and are supported by student leaders. More information on www.iscnetherlands.nl.

Student and Career Support Information The student psychologists and the central student and careers councilors are located at Jaffalaan 9A. Office hours: Monday-Friday from 9.00-17.00 hrs. You can direct your inquiries

or make an appointment at the Front Office or by phone: 0152788004. For an initial appointment with one of the student psychologists you should first come to one of the open office hours: Tuesdays and Thursdays from 11.30-12.30 hrs. The open office hours of the Student and Career counselors are on Tuesdays from 11.30-12.30 o’clock. More information on www.studentandcareersupport.nl. International Office The International Office, Jaffalaan 9a/visitor’s entrance at Mekelweg, office opening times Monday to Friday 9.00–17.00 hrs. Appointments and enquiries can be made by email: [email protected] or by phone: 015-2788012.

Eettafels reersupport.tudelft.nl Workshops Zie voor het totale aanbod www. smartstudie.tudelft.nl. Sociale Vaardigheden Leer voor jezelf op te komen, meer ontspannen gesprekken te voeren en effectiever met anderen om te gaan in de training Sociale Vaardigheden. Aanmelden en meer informatie op www.smartstudie.tudelft.nl. Online huurprijs check Is jouw huurprijs redelijk? Check www.huurcommissie. nl voor meer informatie en om helderheid te krijgen over huren en geschillen tussen huurder en verhuurder. Plateau Plateau is kennis- en managementontwikkelaar. Ze trainen, coachen en leiden kader en topkader in de vastgoedsector op in (maatschappelijk) ondernemerschap, stedelijke vernieuwing en leefbaarheid, (vastgoed) management, organisatieontwikkeling en communicatie.

willen werken en daarnaast een intensief opleidingsprogramma volgen. Meer informatie is te vinden op www.talentinhuis.nl. WorkNtravel WorkNtravel is een jong bureau dat bemiddelt tussen vrijwilligers/stagiair(e)s en bedrijven. WorkNtravel is op zoek naar Nederlandse stagiair(e)s die stage willen lopen in Suriname. Meer informatie via info@ bluefrogtravel.net. International Office Het International Office, Jaffalaan 9a, is op werkdagen geopend van 9.00-17.00 uur. Je kunt ook vragen stellen via [email protected] of telefonisch (015-2788012) een afspraak maken.

x

Inleveren kopij Bijdragen van faculteiten, diensten en overigen voor de rubriek “Aankondigingen” in Delta ontvangt de redactie graag per e-mail: [email protected]. Bijdragen dienen zo beknopt mogelijk te zijn. De redactie behoudt zich het recht voor om in te korten. Aanleveren vóór vrijdag 14.00 uur.

14-05-2004

14:02

Sociëteit De Bolk Buitenwatersloot 1-3 Onze open eettafel is geopend ma. t/m do. De maaltijd begint om 18.30, waarna er gezamenlijk gegeten zal worden. Vegetariërs en groepen wordt verzocht (voor 14.00 uur) te bellen. De prijs voor de maaltijd is 4,00 euro, inc. soep en toetje.

Om mee te eten bij de eettafel van de Koornbeurs moet je je even inschrijven. Dit kan op www.koornbeurs.nl/eettafel tot 14.00 uur op dezelfde dag. We eten elke dag om 18.30 uur. Deze manier van eten is tijdelijk,

Tyche Oude Delft 123 Eettafel geopend van 18.0019.30 uur. Basis 3,50 euro, luxe 4,30 euro, xluxe 4,80 euro. Dagelijks soep. Vegetarische variant beschikbaar. English menu available: www.delftschestudentenbond.nl.

Sint Jansbrug Oude Delft 50-52 Ma. t/m vr. geopend van 17.3019.30 uur. Dagschotel (incl. salade) 3,40 euro, fruit 0,25 euro, toe 0,30 euro, luxe toe 0,85 euro, bier en fris 1,10 euro. Het menu staat ook op www. jansbrug.nl.

Wolbodo Verwersdijk 102 Donderdag 11 Februari Soep: Venkelsoep. Basis: Bami met gehakt, tahoe, sojabonen en gemengde sla. Veg.: tahoe-gehakt. Thursday February 11 Soup: Fennel soup. Main: Bami with minced meat, tofu, soybeans and mixed salad. Veg.: tofu dish. Soup is served at 18.30h. Everyday meat, vegetarian and vegan. Everyone is welcome. A meal costs 4,00 euro. www. wolbodo.nl

x

www.eettafels.tudelft.nl

Pagina 1

T (010) 451 55 10 F (010) 451 53 80 E [email protected]

Neem contact op met Hennie de Ruyter of met Mireille van Ginkel voor nadere informatie

Anton’s AUTOMOTIVATION

GRATIS HYPOTHEEKGESPREK BIJ U THUIS (OOK IN DE AVOND)

Oosteinde 25 • 2611 VA Delft • [email protected] • www.vwadviseurs.nl

Giro 5514 t.n.v. Jump in Den Haag www.heartjump.nl [email protected]

Eettafel geopend ma. t/m vr. van 17.30-19.30 uur. Basismaaltijd 3,60 euro, soep 0,30 euro, toetjes v.a. 0,30 euro, fruit v.a. 0,40 euro. Inl. www.koornbeurs.nl/ eettafel.

H & J Uitgevers Postbus 101 2900 AC Capelle aan den IJsel

Kortom bel ons: 015 215 78 00 voor een goede uitleg en deskundig advies!

Jump, het jeugdfonds van de Nederlandse Hartstichting, helpt kinderen en jongeren met een ziek hart langer en gelukkiger te leven. Daarnaast zijn we er ook voor kinderen en jongeren zonder aangeboren hartafwijking.

Ma t/m do geopend van 18.0019.30 uur. Tijdens het hockeyseizoen ook op zondag geopend van 18.00-19.00 uur. Dagelijks daghap maaltijd, op ma., di. en do. ook een luxe maaltijd. Alle maaltijden zijn inclusief soep. Daghap 3 euro, luxe 4,10 euro.

Open from Monday to Friday from 17.30-19.30 hrs. Daily dish (incl. salad) 3,40 euro, fruit 0,25 euro, dessert 0,30 euro, beer and soda 1,10 euro. Find the complete menu at www.jansbrug.nl.

Voor advertenties bel met:

• Voor starters die inzicht willen in alle subsidiemogelijkheden • Voor doorstromers op de woningmarkt • Voor mensen die willen oversluiten

‘Wie sponsort mijn hart?’

maar nog steeds erg gezellig en lekker.

Koornbeurs Voldersgracht 1

Delta

Traineeprogramma: ‘Talent in Huis’ Datum: september Voor dit programma werft Plateau jonge afgestudeerde mensen die drie maal een half jaar bij een woningcorporatie H&J Uitgevers_2x70_zw-w

Alcuin Oude Delft 55-57

Kom naar de Mastermiddag op maandag 1 maart 2010.

Work with high-tech systems!

Kijk op www.tue.nl/ masterdag

Become a master of Automotive Technology www.tue.nl/masterprograms/at

DELTA. 06 11-02-2010

loopbaan

015 15

loopbaan

Op zoek naar inspiratie Ianus Keller bedacht nog tijdens zijn studie een vorm van multimediale e-mail avant la lettre, stelde zelf computers samen en maakte een rariteitenkabinet voor ontwerpers. Met zijn eigen bedrijf For Inspiration Only zoekt hij naar nieuwe, verrassende vormen van communicatie.

De IO’er ontdekte met behulp van het digitale rariteitenkabinet patronen van creatief jatwerk. “Soms lijkt inspiratie toeval, maar een goede ontwerper geeft zich de ruimte voor verrassingen en om nieuwe dingen tegen te komen met behulp van verzameld materiaal. Mij ging het er vooral om met een nieuw stuk gereedschap voor nieuwe inspiratie te zorgen.” Dat Microsoft kort daarna eveneens een multitouch-tafel uitbracht, was toevallig. “Veel mensen denken dat Microsoft dat idee van mijn rariteitenkabinet heeft gestolen, maar dat is niet zo. Ik vind het ook niet erg. Blijkbaar zijn ontwikkelaars ook met fantasierijke, expressieve nieuwe dingen bezig.”

xMartine Zeijlstra

Apps Na zijn promotie startte Keller zijn eigen bedrijf For Inspiration Only en houdt hij zich bezig met inspiratie, nieuwe communicatievormen en creativiteit. “Ik vind het belangrijk om producten te maken waarmee mensen expressief kunnen zijn. Ik hoop verrast te worden met wat mensen met mijn gereedschap maken.” Een goed voorbeeld daarvan is de software Bamboo Dock bij de tekentabletten van Wacom. Keller bedacht een platform waarop gebruikers onder andere onzinnige speledingetjes kunnen doen, zoals glazen laten zingen. “Mensen vinden zulke programma’s leuk om zich even mee te vermaken. Net zoals ze het leuk vinden om even poppetjes te tekenen op een papiertje als ze telefoneren.” Een meer zinnige toepassing van Bamboo Dock vindt Keller een programma waarmee je zelf de route tekent. “Een zelfgetekende routeaanwijzing op een plattegrond is interessanter

Pas na een odyssee kwam Ianus Keller bij de TU Delft terecht. Hij had de wildste ideeën toen hij net van de middelbare school kwam. Eerst wilde hij een snelle reclamejongen worden, naar Nyenrode om te leren consumenten te beïnvloeden in hun gedrag. “Ik was zeventien, mijn gedachten gingen alle kanten op. Maar na het lezen van een strip over massapsychose doordat iemand brand riep, wilde ik weer heel graag psychologie studeren. Ik was wat oppervlakkig”, zegt hij lachend. Want al bij de open dag van de studie psychologie was het duidelijk. “Ik vond het gezever. Er zaten alleen maar mensen die zichzelf wilden leren kennen.” Hij volgde zijn tweede passie: hij ging industrieel ontwerpen doen en dat bleek een schot in de roos. “Mijn ouders hadden veel design in huis. Zelf had ik een ouderwetse Braun SK5 Sneeuwwitje platenspeler. Ik verwachtte bij Industrieel Ontwerpen allerlei interessante producten te ontwerpen.” Keller vond al snel zijn draai. “Ik had gehoopt bij psychologie te ontdekken hoe gedragsbeïnvloeding werkte, maar vond het juist bij Industrieel Ontwerpen.”

Ondernemer en hacker Bij studentenvakbond VSSD verkocht hij speciale, zelf samengestelde computers. “We pasten Macs op allerlei manieren aan. Ik was ook de bron van veel thuiskopietjes van Mac software in Delft. We waren een soort ondernemers en hackers tegelijkertijd.” Internet vond hij ook erg interessant. “Dat lijkt nu een overbodige opmerking, maar in 1993 zeiden ze op de universiteit: “Internet? Wat is dat?” Mijn huisgenoten vonden internet ook maar onzin, ze snapten niet wat ik eraan vond. Zij zaten allemaal nog op Dos, terwijl ik al met een muis in de weer was. Ik vond het geweldig. Het was mysterieus, je kon er niet precies je vinger op leggen wat internet toen was.” Toen Apple een universiteitswedstrijd uitschreef voor het ontwerp van een nieuwe interface, stond Keller vooraan. Samen met andere TU-studenten bedacht hij de Nightingale, een draagbare, organisch vormgegeven interface, waarmee ziekenhuispatiënten met elkaar konden communiceren. Internet bestond toen al wel, maar online multimedia zoals het web en flash nog niet. “Je kon toen nog geen echt persoonlijke berichten voor anderen achterlaten”, zegt Keller. “Maar we ontdekten door ziekenhuisbezoeken dat patiënten daar wel behoefte aan hadden. Ze wilden naast informatie graag met andere patiënten communiceren. We wilden ze los laten komen van het bed, en bedachten een soort e-mail. We liepen van kamer naar kamer en lieten patiënten briefjes naar elkaar schrijven,

Naam: Ianus Keller (39) Woonplaats: Dordrecht Studie: Industrieel Ontwerpen Afstudeerrichting: Ontwerpen Astudeerjaar: 1995 Loopbaan: Van 1995 tot en met 1998 werkte Ianus Keller als ontwerper bij Landmark. Daarna werkte hij een jaar bij Virtual Affairs. In 1999 begon hij als promovendus op de TU Delft, bij de faculteit IO. Hij promoveerde daar in 2005. Na zijn promotie startte hij zijn eigen bedrijf For Inspiration Only (Foto’s: Sam Rentmeester/FMAX)

’Mijn huisgenoten vonden internet maar onzin’ of via ons tegen elkaar praten. Wij verspreidden dan de briefjes of gaven het gesprek door.” Zo bedachten Keller en zijn medestudenten multimedia email avant la lettre. Ze wonnen er de ontwerpwedstrijd mee. Keller mocht naar Amerika. “Ik ontmoette alle hotemetoten die er in die wereld toe doen.” Het was het begin van zijn carrière. Na 1994 werden interfaces en het internet steeds bekender en Keller kon overal aan de slag.

Rare vogel Hij koos voor het gerenommeerde Rotterdamse ontwerpbureau Landmark Design & Technology. Daar deed hij research voor de telefooncel van de toekomst, een nieuwe zwangerschapstest en internetzuilen. “Die zuilen waren toen echt een hype. Iedere gemeente wilde een internetzuil. In Amsterdam kwam je er onderweg van het station naar Nemo acht tegen. Maar zoals met zoveel nieuwe, hippe ontwerpen, was de vorm belangrijker dan de inhoud.” Keller vond het vooral interessant om erachter te komen wat mensen op zo’n locatie wilden doen. “Wilden ze informatie inwinnen, of juist met anderen praten? Dat soort inhoudelijke vragen vond ik belangrijker dan de zuil zelf. Want dat zijn de waarden die over blijven, als de hype verdwijnt.” Bij Landmark visualiseerde hij spannende ideeën. “Ik was veel bezig met interactie. Ik maakte computeranimaties.” Hij was daardoor al snel ‘die rare vogel die alles anders deed’. Ook had hij plannen voor webbased email voor op de internetzuilen. Daarmee was toentertijd vrijwel nog niemand bezig. “Mensen vonden het spannende plannen, maar we hadden geen flauw benul van commercie en marketing en dat heb je toch echt nodig om goede plannen tot een succes te maken.” Marketing speelt geen grote rol in zijn loopbaan. Op het hoogtepunt van de dotcomhype, toen internetbedrijfjes als paddenstoelen uit de grond rezen en de eigenaren geld als water verdienden, koos hij zelfs opmerkelijk genoeg voor een promotieplek op de TU Delft. Keller wilde er tijdens zijn promotie achter komen hoe ontwerpers aan hun inspiratie komen. Daarvoor bedacht hij een virtueel rariteitenkabinet, waar ontwerpers plaatjes en voorwerpen in scannen en met behulp van aanraking heen en weer bewegen. “In de zeventiende eeuw stopten mensen hun gedode tijgers en andere snuisterijen in een kabinet en inspireerden daar anderen mee om op ontdekkingstocht te gaan. Ontwerpers doen ook hun inspiratie ergens door op, maar vaak is het lastig om er precies je vinger op te leggen”, zegt Keller.

dan een standaardlijn van plek A naar plek B. Het ziet er misschien wat slordiger uit, maar het is wel veel persoonlijker en dat vinden mensen leuk om te krijgen”, zegt hij. De IO’er verzon het platform en andere ontwerpers kwamen met de invulling. Keller bedacht zijn programma’s nog voordat Apple de iPhone apps op de markt bracht, die wel wat weg hebben van Kellers programma’s. “Tussen de iPhone apps zitten veel leuke dingen, maar ook veel lelijke. Het gaat mij er met Bamboo Dock om mensen hun fantasie te prikkelen.” Keller reisde het hele land af met zijn creatieve ideeën en adviseerde Philips en Akzo Nobel. Maar de gevolgen van de financiële crisis merkte hij al snel. Voor enkel inspiratie was minder vraag. Sindsdien geeft hij meer les, op technische universiteiten en op de Willem de Kooning academie. “Al is er in al die klassen maar één iemand die door mijn lessen met een heel nieuw idee komt, is dat geweldig. Het lijkt me leuk om in de toekomst jonge mensen die met nieuwe dingen bezig zijn aan me te binden. Het lijkt me prachtig als ze als jonge honden op me af komen om dingen te leren en samen te doen, bijvoorbeeld in een eigen ontwerpstudio. Dat zou ik mooi vinden.”

DELTA. 06 11-02-2010

16

service

Wetenschapsagenda

Studentenactiviteiten

Alle promoties, intree- en afscheidsredes vinden, tenzij anders vermeld, plaats in de Aula van de TU, Mekelweg 5, Delft.

prof.dr. A.R. Hale. 15.00 uur.

Studieverenigingen

Woensdag 17 februari * Lichen biomonitors: factors affecting response behaviour. Promotie van R.P.E.M.G. Veloso, Licenciatura. Promotor: prof.dr. H.T. Wolterbeek. 10.00 uur. * Intreerede van prof.dr.ir. L. Tavasszy, faculteit Techniek, Bestuur en Management. 15.00 uur.

VSV ‘Leonardo da Vinci’ Op dinsdag 16 februari zal Anousheh Ansari, de eerste vrouwelijke ruimtetoerist en zakenvrouw van het jaar 2000 in de VS, een lezing geven op de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek. Zie voor meer informatie www.vsv.tudelft.nl. Op vrijdag 19 maart zal het lustrumfeest ‘Airbase: Blacklight District’ van VSV ‘Leonardo da Vinci’ plaatsvinden. Vanaf 22.00 uur treden onder andere William Shagspeare, Steven Quarre en Lasgo op.

Vrijdag 12 februari * Error Control Coding Schemes for Ultra-Wideband Impulse Radio Systems. Promotie van M.M. Pietrzyk, MSc. Promotor: prof.dr.ir. I.G.M.M. Niemegeers. 10.00 uur. * The Delft Filtration Characterisation Method. Assessing membrane bioreactor activated sludge filterability. Promotie van ir. S.P. Geilvoet. Promotor: prof.ir. J.H.J.M. van der Graaf. 12.30 uur. * Intreerede van prof.dr.-ing. G. Eitelberg, faculteit Luchtvaarten Ruimtevaarttechniek. 15.00 uur. Maandag 15 februari * Bayesian Belief Nets and Vines in Aviation Safety and other Applications. Promotie van ir.

O. Morales Napoles. Promotor: prof.dr. R.M. Cooke. 10.00 uur. * Dominant object detection for autonomous vision-based surveillance. Promotie van H. Celik, Diplome d’Ingenieur & Master. Promotor: prof.dr. J. Biemond. 12.30 uur. * Re-Face - Refurbishment Strategies for the Technical Improvement of Office Facades. Promotie van T. Ebbert, DiplomIngenieur. Promotoren: prof. dr.-ing. U. Knaack en prof.dr.ir. A.C.J.M. Eekhout. 15.00 uur. Dinsdag 16 februari * Sensing what matters. Promotie van ir. W.L. Norden. Promotor: prof.dr. C.M. Jonker. 10.00 uur. * Computational Modelling of Particle Packing in Concrete. Promotie van H. He, MEng. Promotor: prof.dr.ir. L. Sluys. 12.30 uur. * Assessing VTS operator situation awareness. Promotie van drs. J.W.F. Wiersma. Promotor:

Donderdag 18 februari * Residual Strains in Thick Thermoplastic Composites: an Experimental Approach. Promotie van ir. P.P. Parlevliet. Promotor: prof.ir. A. Beukers. 10.00 uur. * Adaptive Image Interrogation for PIV - Application to Compressible Flows and Interfaces. Promotie van ir. R. Theunissen. Promotor: prof.dr. F. Scarano. 15.00 uur. Gegevens voor deze rubriek kunt u doorgeven via e-mail: [email protected].

Studentenverenigingen

Minimaatjes Vrijwilligers gez. Wegloophuis de Vluchthaven, Den Haag. Max. verg. 150 euro. Werkoverleg op maandagen. Zie www.wegloophuis.residentie.net of bel maandag en woensdag naar 070-3808069 tussen 9.30-17.00 uur voor meer informatie.

Yoga geeft je rust, leert je ontspannen en je eigen grenzen zoeken in een fraai zaaltje in gebouw Delftstede, Phoenixstraat 66. Informatie: www. johanmolenbroek.nl/yoga, 0152783086 of j.f.m.molenbroek@ tudelft.nl.

AC-HOP de vakbond voor Universiteitspersoneel. Voor informatie kijk dan op www. AC-HOP.nl.

Help mee in de strijd tegen kindersterfte Word nu lid van Unicef Bel 0800 1133

Mijnbouwkundige Vereeniging In april 2010 zal de Halflustrumweek plaatsvinden van de Mijnbouwkundige Vereeniging. Het hoofdevenement van de week is een internationaal symposium met als thema ‘How smart technology pushes today’s limits’. Zie www.lustrum-mv.nl voor meer informatie.

Dispuutgezelschap ‘Vrije Studie’ Op maandag 15 februari zal Spelregels minimaatjes. Minimaatjes zijn niet toegankelijk voor het bedrijfsleven. Voor commerciële aanbiedingen en advertenties: H&J Uitgevers (adres in colofon). Minimaatjes zijn maximaal 200 tekens lang. Inleveren vóór vrijdag 14.00 uur via e-mailadres delta@ tudelft.nl.

Vrije Studie in samenwerking met Studium Generale de lezing ‘De Groep van Delft: revolutie bij het Corps’ verzorgen. De lezing wordt gehouden door Jan Molema en is het startschot voor een uitgebreid programma rond de Groep van Delft. De lezing wordt gehouden op Sociëteit Phoenix, Phoenixstraat 30, Delft en is gratis toegankelijk. De Bolk Get in touch with your inner beast. On Thursday February 18, the Bolk organises a party with an Africa/jungle theme at Buitenwatersloot 1, Delft. DSR Proteus-Eretes Op 27 en 28 februari worden de Van Oord winterwedstrijden verroeid op de Schie bij Delft. Zie voor meer informatie www. winterwedstrijden.nl.

Overige VSSD Op donderdag 18 februari verzorgt de VSSD in samenwerking met Studium Generale in de Foyer van de Aula een verkiezingsdebat met lokale politici om in debat te gaan over zaken

waar studenten zich druk om maken. Het debat is gratis toegankelijk. SIFE Delft Looking for something new? Students in Free Enterprise Delft offers you the opportunity to combine social entrepreneurship with your academic knowledge. With the support of companies like Unilever, Heineken, HSBC, KPMG, Schiphol and Philips we create projects to help people all around the world. Do you also have a head for business and a heart for the world? We are looking for new participants now! Check www. sifedelft.nl or mail your motivation to [email protected]. Innovatie Challenge De Club van Maarssen nodigt studenten en young professionals uit om met innovaties te komen voor Deltametropool Nederland tijdens het Olympisch jaar 2028. Een prijs van 10.000 euro wordt uitgereikt op het World Congress on Information Technology op 25-27 mei. Zie www.clubvanmaarssen.nl/ innovatiechallenge voor meer informatie.

Nacht van de Fooi Dit jaar vindt de Nacht van de Fooi plaats op 5 juni. De Nacht van de Fooi is een dag en nacht waarop horecagelegenheden in heel Nederland hun fooi kunnen afstaan aan door ons geselecteerde goede doelen. Deze doelen zijn uiteenlopend en verspreid over heel de wereld. Voor Delft kun je op dit moment solliciteren om stedelijk bestuur te worden. Voor aanmelding kun je mailen naar [email protected]. Voor meer informatie zie www.nachtvandefooi.nl. Landelijke Studenten Vakbond De LSVb is op zoek naar enthousiaste studenten die de rechten van studenten willen behartigen. Heb jij zin om je een jaar lang in te zetten voor studenten en veel ervaring op te doen als bestuurder? Solliciteer dan voor 1 maart voor het LSVb bestuur. Voor meer informatie zie www. lsvb.nl/nieuwbestuur.html of stuur een e-mail naar [email protected].

Eindelijk echt

inspiratie gevonden

Buddy Netwerk zet zich in voor mensen met een ernstige, chronische en/of levensbedreigende ziekte, zoals kanker, MS of Hart-en Vaatziekten. De impact van de ziekte op iemands sociale en emotionele leven is groot, soms te groot. Word nu buddy en vergroot de wereld van een ander en ook die van jezelf. Simpelweg door er eens per week een paar uur voor de ander te zijn.

Word ook buddy !

www.buddynetwerk.nl of bel 070-3649500

DELTA. 06 11-02-2010

17

service

Nieuwe motoren voor warmtekrachtinstallatie De TU Delft vervangt de twee oude motoren van de warmtekrachtinstallatie (WKI). Met de nieuwe motoren kan de TU voor 40 tot 50 procent in de eigen elektriciteitsbehoefte voorzien; met de oude motoren was dit niet meer dan 15 procent.

TU DELft voorlichting

verschijnt onder verantwoordelijkheid van de directie Marketing & Communicatie

xAngèle Steentjes Op het gebied van energie is rond de TU Delft veel in beweging. In Pijnacker is de eerste proef gestart met het Delft Aardwarmte Project (DAP) om energie te winnen uit aardwarmte. Het is de bedoeling dat de TU op termijn ook van aardwarmte gebruik zal maken. Daarnaast is de gemeente Delft bezig met het ontwikkelen van een warmtenet, dat ook interessant voor de universiteit kan zijn. Ad Winkels, manager operations bij facilitair management en vastgoed (FMVG): “Het college van bestuur moet nog een besluit nemen of en op welke manier de TU aan deze projecten zal deelnemen. Een optie is om de centrale van het warmtenet van de gemeente Delft

vlak bij onze warmtekrachtinstallatie te plaatsen. De gemeente kan dan van onze vergunningen gebruikmaken en de universiteit van het gemeentelijke warmtenet.” Op dit moment worden de gebouwen van de TU van warmte voorzien via een hoogtemperatuurtraject. Water opgewarmd tot 130 graden wordt de wijk in gestuurd en het water dat terug komt is 80 graden. “De installatie om het water te verwarmen bestaat uit drie ketels en twee motoren. Deze laatste twee zijn 21 jaar oud en waren aan vervanging toe. Eén motor is zelfs al niet meer in gebruik.” De vraag was

‘De nieuwe motoren zijn veel zuiniger in hun gasverbruik dan de huidige’ of het rendabel was deze oude motoren te vervangen met het oog op de toekomstige ontwikkelingen. “Ons warmtenet met hoge temperaturen is lastig duurzaam te maken en daarom zouden wij liever overstappen op een lager temperatuurtraject. Dat kan eventueel door aan te sluiten bij het toekomstige traject van de gemeente, maar dat is nog niet zo ver. Bovendien is dat erg duur. Alle apparatuur in de

De huidige warmtekrachtinstallatie. (Foto:FMVG)

gebouwen - inclusief de radiatoren - is afgestemd op het hoogtemperatuurtraject en die zou allemaal vervangen moeten worden.” Verschillende scenario’s zijn bekeken. Daar kwam uit dat het toch zinvol is de oude motoren te vervangen omdat de nieuwe motoren zichzelf binnen vier jaar terugverdienen. “De nieuwe motoren zijn veel zuiniger in hun gasverbruik dan de huidige. Daarnaast is een ‘restproduct’ van onze warmteopwekking elektriciteit. De oude motoren konden voor 15 procent in de energiebehoefte van de TU voorzien, de nieuwe tussen de 40 en 50 procent. Hierdoor kun je natuurlijk besparen op elektriciteitinkoop en is de aanschaf sneller

terugverdiend.” Om de efficiency van deze motoren te kunnen benutten is een warmtebuffer nodig om warmte te kunnen opslaan. “Ons geluk is dat boven op de warmtekrachtinstallatie nog twee oude kolenbunkers staan die niet meer worden gebruikt. Het is mogelijk om daarvan de warmtebuffer te maken. Hadden wij deze niet, dan hadden wij kleinere motoren moeten nemen en niet zoveel elektriciteit kunnen opwekken. De aanbesteding van de nieuwe motoren wordt voorbereid. Wij verwachten dat vanaf september 2011 de warmtevoorziening met de nieuwe motoren van start kan gaan.” Nog een laatste vraag voor Winkels: hoe komt het dat bepaalde kantoorruimten zo moeilijk warm te krijgen zijn? “Als er op niet-geïsoleerde gevels een koude wind staat, krijg je het niet gemakkelijk warm. Het kan ook zijn dat je aan het uiteinde van een tak van het warmtenet zit, zoals de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek. Het hele net (vier takken) beslaat meer dan zeven kilometer en aan het einde van een tak is het water minder warm dan aan het begin. Als het buiten erg koud is, er een flinke wind staat en weinig mensen aanwezig zijn, kan het lastig zijn om een ruimte goed te verwarmen.”

Kristina Djanashvili: beste TU-promovenda Het geringe aantal vrouwelijke professoren is niet te wijten aan het gebrek aan competente vrouwen, bleek tijdens het Dewis-congres. Met veel moeite kon uit zes excellente vrouwelijke promovendi de winnaar van de Dewis-award worden gekozen: Kristina Djanashvili. Tijdens het jaarlijkse Dewis-congres op 25 januari presenteerde Marieke van den Brink van de Radboud Universiteit Nijmegen haar wetenschappelijk onderzoek naar het achterblijven van het aantal vrouwelijke hoogleraren aan Nederlandse universiteiten. Uit haar verhaal bleek dat het grote probleem is dat vrouwen niet worden opgemerkt of zich te weinig profileren. Met cijfers toonde zij aan dat het geringe aantal vrouwen op hooglerarenposities niet te wijten is aan het gebrek aan vrijgekomen plaatsen of aan een te gering aanbod capabele vrouwen. Het tegendeel is waar. Bij menswetenschappen en in de medische sector zijn veel gekwalificeerde vrouwen, maar slechts weinigen dringen door tot topposities. Overigens doen de ingenieurwetenschappen het beter volgens Van den Brink. Het reservoir van geschikte vrouwen is daar kleiner, maar in verhouding worden er wel meer vrouwen hoogleraar. Op het Dewis-congres werd in ieder

Rector Luyben reikt de Dewis-award uit aan Kristina Djanashvili. (Foto: Hani Alers)

geval de mythe ontzenuwd dat er te weinig capabele vrouwen zijn op de TU. Dewis (Delft Women in Science) stelt zich als doel vrouwen aan de TU te stimuleren in hun persoonlijke, professionele en wetenschappelijke carrière. Naast workshops, lunchbijeenkomsten en het traditionele congres reikt de rector jaarlijks de Dewisaward uit, bestaande uit een beeld, aan een cum laude gepromoveerde vrouwelijke wetenschapper van de TU met een origineel onderzoek van internationale en sociale impact. Rector Luyben, lid van de jury, benadrukte dat het dit jaar lastig was om te kiezen uit de zes voortreffelijke cum laude gepromoveerde kandidaten: Merijntje Bronsgeest (TNW) Kristina Djanashvili (TNW) Hao Li (CiTG) Katja Nowack (TNW) Elif özcan Vieira (IO) en Huijan Wang (EWI). Maar Kristina Djanashvili, gepromoveerd bij biokatalyse en organische chemie van de faculteit Tech-

nische Natuurwetenschappen (TNW), scoorde net iets beter dan de andere vijf en daarom ging de Dewis-award naar haar. In 1994 kwam Djanashvili met haar echtgenoot uit Tbilisi (Georgië) naar Nederland. In Nederland werden haar universitaire titels voor biologie en scheikunde niet erkend en zij begon een hbo-opleiding scheikunde. Tijdens haar stage kwam ze in contact met dr. Joop Peters en zijn activiteiten op het gebied van nucleair magnetic resonance (NMR) binnen TNW. Zijn onderzoek richt zich op het ontwikkelen van verbindingen die in staat zijn zelfstandig tumoren op te sporen en waarmee eveneens een medicijn ‘meegestuurd’ kan worden om de tumoren aan te pakken. Djanashvili: “Na mijn stage werd ik NMR-technicus en intussen ben ik van hoofd van de NMR-faciliteit. Naast dit werk heb ik mijn promotieonderzoek gedaan, gericht op het kunnen

opsporen van beginnende tumoren.” Peters was ook een van haar promotiebegeleiders. Peters: “Zij is de allerbeste promovendus die ik ooit heb gehad, terwijl zij haar onderzoek deed naast haar werk als technicus. Mijn onderzoeksplaats kan ze niet overnemen, omdat deze is opgeheven. Dat is jammer, want er is steeds meer maatschappelijke belangstelling voor onderzoek naar tumoren. De kans is groot dat Kristina straks vertrekt naar een andere universiteit of naar het bedrijfsleven.” Rector Luyben kent het fenomeen van technici die naast hun werk promoveren. “Ik vind dat niet goed. De afgelopen jaren heb ik er steeds op aangedrongen dat mensen die willen promoveren een tijdelijke onderzoeksplaats krijgen. Gebeurt dat niet, zoals bij Kristina, dan loop je in een fuik omdat je niet verder komt. Een technicus kan bijvoorbeeld moeilijker onderzoeksgelden binnenhalen en geen co-promotor worden.” Prof. Isabel Arends, hoofd van de afdeling van de faculteit waar Djanashvili werkt, hoopt dat er binnenkort een oplossing komt. “Wij willen ook participeren in het Delft Research Initiative Health en daar zou Kristina’s onderzoek in passen. Verder heeft zij een Veni-proposal ingediend en is het afwachten wat dat oplevert.” Luyben wil hieraan toevoegen: “De keuze voor Djanashvili is in ieder geval een bewijs dat bij de Dewis-award echt alleen is gekeken naar de kwaliteiten van de deelnemers.” (AS)

DELTA. 06 11-02-2010

service

Maken jullie kans op de UfD-E.ON Teamworkprijs? Zijn jullie een team studenten en medewerkers van de TU Delft, dat in de afgelopen periode een bijzondere en uitmuntende prestatie heeft verricht? Meld je dan nu aan voor de UfD-E.ON Teamworkprijs en maak kans op de hoofdprijs van maar liefst H 10.000,-. Meer informatie en de voorwaarden kun je aanvragen via: [email protected]. Meer weten over het grootste energiebedrijf van Europa? Kijk dan op www.eon-benelux.com.

18

DELTA. 06 11-02-2010

Delta in English

Rooms

Iranians victorious

As of May 2010, international students will have the option of selecting from a range of furnished student rooms offered by Duwo. The first person to pay gets first choice. Duwo will incorporate this selection function on its website. Until now, Duwo has issued student apartments to internationals students, but this has led to complaints when students compared their rents to other student residences. Soon international students will know in advance what accommodations they can get and for what price.

A court in Den Haag has ruled that Iranian students and researchers in the Netherlands may not be barred from participating in programs that involve the study of nuclear technologies. In 2008 the Dutch government instituted the ‘Iran Sanction Regulation’, which effectively denied Iranian researchers for entering any nuclear installations in the Netherlands, including the Reactor Institute Delft. Iranians were also denied enrollment in certain MSc programs involving nuclear technologies. The ban also included Dutch citizens whose

19

parents are of Iranian origin. For the past year, Iranians and various student and academic organizations throughout the Netherland have staged protests against the Dutch government’s sanctions, charging that they violated laws guaranteeing equal rights, constituted a form of discrimination and violated academic freedoms. Last Wednesday the court in Den Haag agreed, ruling that the ‘Iran Sanction Regulation’ must be repealed.

Shell venture

Feedback

TU Delft and Shell will join forces in a joint research program aimed at developing innovative technologies for extracting oil and gas trapped in subsurface reservoirs. The new program, dubbed ‘The Recovery Factory’, will develop new measurement and control techniques for charting the subsurface, as well as study how injecting chemicals, such as CO2 and polymers, into reservoirs makes oil more easily producible. The six-year program will necessitate the appointment of eight new PhD students at TU Delft.

If you’d like to comment on anything appearing on the English Page or on a university-related matter, or if you have a question or suggestion for us, send your emails to [email protected]. We welcome all feedback from our readers. Letters intended for publication should include your name and be no longer than 350 words. This edition of Delta is also available online at www.delta.tudelft. nl, where you can also access the English Page archive.

And your user-friendly book was particularly targeted at students? “Yes, we wanted to create a handbook, especially for students, and maybe for other interested individuals, that summarized all the books about oil in a logical way. Our book is like an academic textbook that provides the most basic knowledge about all aspects of oil.”

What was the most challenging part of creating a book? “We did literally everything ourselves, from the simplest drawings to the most complex graphs. We had no experience in layout design, so we had some rough times with those software programs. Moreover, the language was challenging: Persian academic language, with all its technical terms, is hard to work with. We proofread and edited the book countless times before submitting to the publisher.”

The story of oil In an exemplary display of do-it-yourself ambition, Iranian MSc student Mohammad Mahdi Barzmehri has written an award-winning book about the oil industry. And what’s more, he did it while still a lowly BSc student.

What are these aspects? “The book starts with the upstream section of the oil industry and contains useful information about the origins of oil. After that the chapters explore drilling and different methods of oil recovery, introduce refinery and petrochemical processes and products, and finally conclude with oil-related financial information.”

xSINE CELIK While studying for a BSc degree in chemical engineering in Iran, Mohammad Mahdi Barzmehri (25) was continuously frustrated by the lack of easily understandable books about the oil industry. His solution: write the book himself. Together with a fellow undergraduate student, he set about writing a book that would, he says, “tell the whole story of oil, and do so using familiar words that everyone can understand.” Their book, entitled ‘Economics & Engineering in Oil Industries (Oil, Refining and Petrochemical)’, was published in July 2009 and has since won prestigious publishing prizes in Iran, including the national ‘Student Book of the Year Award’. The young authors are now hoping to publish their book in English. Barzmehri is currently an MSc student specializing in sustainable energy at TU Delft’s faculty of Applied Sciences. Where does the background story of your book begin? “As an Iranian you’re always hearing about oil issues in your daily life, starting in childhood, and I guess that affected me somehow. Then, while pursuing my BSc degree in chemical engineering, I decided to focus on different methods of gaining energy. Petrochemicals were a

Oil is of course a big issue in the Middle East. Did this fact inspire you as well? “Petrol is Iran’s most important resource, and we have large reserves, but we don’t know how to use them well. We’re just using what we have now and forgetting to think about what will happen in future. Personally, I think solar energy could be a really good solution for Iran, since we have lots of sun, but nobody is currently considering this. Right now everything is about budget and income, and that’s why our book also focuses on the economic aspects of these energy issues.”

just to get the smallest bits of information. That’s how we came up with the idea to write our book.”

As BSc students, how did you gain sufficient knowledge to write an academic book? “We read, studied and analyzed many books on the subject. We gathered all the useful information we could and put it in a clearly understandable order. One of our professors also guided us, but he only checked to ensure the technical information was correct.”

caanse griep (18%); hypotheekleed (15%); oeps-gebied (12%); tomtomburger (9%); griepcommissaris (9%); zeilmeisje (7%); recessionista (6%); twitterazzo (4%); and spuugkit (1%). Of the above, a recessionista is a fashion-conscious woman who keeps incessantly buying clothes and accessories during the recession, but now does so only at outlet stores and during sales. A twitterazzo is someone who fanatically sends tweets. Hypotheekleed is a reference to the socio-economic misery that results from a person

being unable to meet their mortage (re) payments. And tomtomburger is a citizen who passively goes through life guided only by possibilities offered to him/her by the State, and is a play on the TomTom, a popular Dutch GPS system. Incidentally, Van Dale’s ‘Word of the Year’ for 2008 was swaffelen, but if you really want to know what that word means (and we’re not sure you do), then you should ask one of your Dutch student friends, for it was a word popularized by Dutch students (and their twisted minds). (DM)

Mohammad Mahdi Barzmehri: “I think solar energy could be a really good solution for Iran.” (Photo: Sam Rentmeester/FMAX)

big part of these studies, yet it was really hard for us students to find information about the oil industry. We had to read several thick books

Were people surprised that this book was actually written by BSc students? “When we sent our book to the jury, they initially thought it was a PhD thesis, so were really surprised when they learned the truth. I was in Delft on the day we won the book award, but friends back home told me that we were profiled on TV and everyone was commenting on the success of two students who didn’t even have undergraduate degrees.” Is your book famous now in Iran? “It’s somehow famous among professionals: all the oil company people have read it and also professors. We hope students will start reading it as a quick way of studying for exams. Students are always looking for the least time-consuming ways to study, so they’ll love this book!”

Word of the Year 2009 According to an online survey conducted by Van Dale, the Dutch publishing house, the most popular new word that entered into common usage in the Netherlands in 2009 is ontvrienden, which Van Dale defines as meaning ‘to dump or drop virtual friends by removing them from friends’ lists on social networking sites’ like Facebook. In this online survey to find the ‘Woord van het jaar 2009’, 6,500 people voted for a shortlist of ten new words. Ontvrienden received 19% of the votes, followed by Mexi-

x woordvanhetjaar.vandale.nl

DELTA. 06 11-02-2010 achterkant

00 20

de fiets van Naam: Olga van der Velde (19, Bouwkunde) Merk: Batavus Barcelona Gekocht voor: €120 als tweedehands Opvallend: De gifgroene verf is niet zo uniek. Delftse studenten geven hun fiets vaak een opvallend kleurtje om hem terug te vinden in de fietsenstalling. Maar dan moet niet iedereen dat doen natuurlijk. Dat merkt Olga van der Velde als ze haar gifgroene fiets voor de aula ophaalt. Naast haar staat een fiets in exact dezelfde kleur geparkeerd. Nu moet ze alsnog twee keer kijken welke fiets van haar is. Zelfs de combinatie van donkergroen geverfde spatborden en een gifgroen frame blijkt niet uniek. “Laatst zag ik iemand fietsen die exact dezelfde kleurencombinatie had, ongelooflijk…” Toch kan de felle kleur ook handig zijn. “Ik was mijn fiets eens kwijt na een avondje Lorre, dacht dat hij gestolen was”, vertelt Van der Velde. “Een straatje verder vond ik hem terug, dankzij zijn kleurtje.” Hoe hij daar kwam? “Ze moeten hem verplaatst hebben, want ik had hem daar echt niet neergezet”, lacht Van der Velde. “Zeker weten!” (EvO)

as in olde times

Eddy the snake Mining engineers are adventurers, traveling throughout the world and working in the remotest regions. “From such places the tradition is to bring back special items with you to the North”, says Ko Korenromp, secretary of the Mining Engineering Society (Mijnbouwkundige Vereeniging). The wall in the mining engineering café on the Noordeinde is covered with remarkable souvenirs – each with a wonderful story behind it. Like for instance ‘Eddy the snake’, which hangs above the bar. Mining engineers Leendert-Jan Ursem and Martin Vos ran over the 5-meter long king python during a crazy car journey from Warri to Port Harcourt, in Nigeria. The local villagers were delighted: they regard snakes as evil spirits. He who kills a snake is cursed. Ursem and Vos had therefore saved the villagers from the snake and a curse on their village. The villagers paraded around triumphantly with its head, but the snake was for Ursem and Vos. Arriving back in Port Harcourt, the mining engineers celebrated the successful completion of their wild car journey by draping the dead snake around their necks like a boa and entering a café. Upon seeing the snake, the other patrons and even the doorman took fright and rushed out the door. Since then Ursem is nicknamed the ‘Snakeman’ in Nigeria. The Dutchmen’s driver in Nigeria, Eddy Nweke, arranged for the king python to be sent back to the Netherlands. Eddy preserved the snake skin with kilos of salt and chemicals. In thanks, the snake skin was named after Eddy. There’s not much space left in the mining engineering cafe for other special items, says Korenromp: “Our walls and cupboards are full. But mining engineers are adventurers. For very special souvenirs with strange or remarkable stories behind them, there will always be space here.” (MZ/DM)

Kriep

He who kills a snake is cursed. (Photo: Hans Stakelbeek/FMAX)

“Heb ik nou de goede te pakken?” (Foto: Richard van ’t Hof)

Anna noyons

Nieuw speeltje Ik ben een romanticus. Afgestudeerd en in between plans leek het mij het beste een reis te maken. Alleen. Naar New York. De door de tijd bewezen ideale plek voor geesten om op te laden, nieuwe ideeën op te doen en even alleen te zijn. Om het allemaal iets zinvoller te maken, want opladen kun je natuurlijk ook prima thuis, met een adapter en nieuwe ideeën staan eerder op het internet dan in New York, besloot ik offline te reizen. Geen i-phone. Geen i-pod. Geen i-mac. In mijn handbagage alleen een paperback, gekregen van mijn vriend voor vertrek. Lees het, zei hij. Het gaat over jou. Tijdens mijn verblijf presenteerde de plaatselijke held toevallig net zijn nieuwste speeltje, real time on Times Square: de i-pad. Ik was de enige die keek naar het immense scherm, want de rest volgde de presentatie natuurlijk gewoon op zijn i-phone, zonder daarbij zijn nek te verdraaien. Zou hij het weer flikken? Gaat de i-pad hetzelfde doen met boekverkopers, schrijvers en uitgevers als met de muziekindustrie, vroegen bange boekverkopers, schrijvers en uitgevers zich wereldwijd af in papieren kranten, die zich op hun beurt zorgen lagen te maken in de newspaper-stands op straat. In Starbucks staarde ik hopeloos ouderwets wat voor

mij uit en constateerde dat ik de enige was in de ruimte zonder mobile device. Na vier dagen zonder een woord met iemand te hebben gewisseld, kon ik de aandrang maar nauwelijks onderdrukken om zo’n i-pad te kopen en acuut al mijn vrienden te twitteren, skypen en facebooken hoe geweldig New York wel niet was. Maar ik moest sterk blijven. Met lichte tegenzin pakte ik het boek uit mijn tas en begon te lezen. Het bleek te gaan over een 25-jarige studente, on the verge of a nervous breakdown, ontgoocheld door het egoïsme en de oneigenlijkheid waarmee ze zich voelt omringd. In New York. Mijn vriend had gelijk. Het ging over mij. Gegrepen door het boek en onderweg vertederd door zijn krabbels in de kantlijn, werd ik plots op mijn schouder getikt. Een lieve vrouw van vijftig keek mij veelbetekenend aan. I can’t believe you’re reading Salinger. Franny and Zooey. When I first read it, I thought he must have written it for me. I was Franny. Can you believe that he just died? Today? Ik keek haar verbaasd aan. My name is Sarah, by the way. How do you like the book? And would you like another coffee? Ha! één-nul voor de romanticus.