> 03 > 07 > 08 >12 > 19 English Mr. Sustainability

DELTA. 05 05-02-2009

weekblad van de technische universiteit Delft

> 03 Loopbaanbegeleiding

> 07 Rampscenario’s

> 08 Belangenbehartiger

>12 Wintersport

> 19 English Mr. Sustainability

De TU moet een intern mobiliteitscentrum krijgen voor loopbaanbegeleiding van medewerkers, vindt de ondernemingsraad. “Door te kijken naar wat mensen in huis hebben en op welke plekken zij beter passen, voorkom je dat zij vastroesten. ” Directeur P&O Nynke Jansen ziet meer in een andere opzet.

Bij een beetje sneeuw of hagel rijzen de files al de pan uit. Hoe kun je over zo’n wegennet mensen evacueren? Verkeersdeskundige prof.dr.ir. Serge Hoogendoorn onderzoekt de komende jaren rampscenario’s. “De meeste mensen gedragen zich als kuddedieren in een noodsituatie.”

Arbeidsconflicten, problemen van promovendi die naar Nederland komen en procedures aan de TU niet precies begrijpen: typisch vragen voor Promood-bestuurslid Cathal Boogerd. De promovendivereniging organiseert namelijk niet alleen maar lezingen, maar behartigt ook belangen.

Een combi van uitersten: veel bier, veel boarden en weinig slaap. Meer dan duizend studenten uit het hele land namen vorige week deel aan de Studentenwintersport 2009 in het Franse skidorp Valmorel. “Volgens mij hebben ze zich verkeken op onze komst.”

Sustainability is the buzziest of today’s science and technology buzz words. This week a much anticipated lecture by Professor Wubbo ‘Mr Sustainability’ Ockels approaches sustainability from the perspective of space and time.

01

TUDELTA.05

Ikea-lampjes zijn maar saai, vindt industrieel ontwerper ir. Daniël Saakes (rechts op de foto). Het wordt een ander verhaal als je van de aller-goedkoopste Zweedse lampjes enorme kroonluchters bouwt. Maar liefst negentig lampjes breit Saakes hier samen met studenten aan elkaar. De superlamp komt te hangen in de grote hal van

Industrieel Ontwerpen. Eerder was Saakes’ werk al te zien op de tentoonstelling ‘Hacking Ikea’ in Amsterdam. (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

DELTA. 05 05-02-2009

02

nieuwsinterview

DELTA. 05 05-02-2009

Geen kunstje

TUdelta.05 > Jaargang 41 Delta is het informatie- en opinieblad van de TU Delft, verzorgd door een journalistiek onafhankelijke redactie.

> Redactie Frans Godfroy (hoofdredacteur), Saskia Bonger (hoofdredacteur a.i.), Katja Wijnands (eindredactie), Tomas van Dijk, Maaike Muller, Connie van Uffelen, Jos Wassink (verslaggeving). > Medewerkers Lotte Asveld, Willemijn Dicke, Robbert Fokkink, Dorine van Gorp, George van Hal, Dap Hartmann, Auke Herrema, Christian Jongeneel, David Laughton, David McMullin, Anna Noyons, Daan Schuurbiers, Jimmy Tigges, Robert Visscher, Floris Wiegerinck, Martine Zeijlstra, Daphne Zuiderwijk. > Foto‘s

Sam Rentmeester/ Hans Stakelbeek (FMAX).([email protected])

> Vormgeving Kummer & Herrman, Utrecht > Lay-Out Liesbeth van Dam > Mededelingen Martin Kers ([email protected]) > Redactieraad

Ir. S. Rozendaal (voorzitter), mw. prof.dr.ir.drs. H. Bijl, prof.dr.ir. F.W. Jansen, J. Op Den Kelder, mr. J.J. M.Kok, R.H.G. Meijer, T. Niks, prof. dr.B.J. Thijsse, ir. M. Persson, dr.ir. C. Vermeeren

> Redactie-adressen Universiteitsbibliotheek Kamer 0.18-0.28 Prometheusplein 1 2628 ZC Delft Postbus 139 2600 AC Delft Tel. 015-278 4848 E-mail: [email protected] www.delta.tudelft.nl > ISSN 0169-698x > Druk Wegener Nieuwsdruk Twente, Enschede > Oplage 12.000 > Advertenties H&J uitgevers Postbus 101 2900 AC Capelle aan den IJssel Tel. 010-451 55 10 Fax 010-451 53 80 E-mail:[email protected] www.linkmagazine.nl > Abonnement Een abonnement kost 37,50 en kan elk moment ingaan. > HOP Delta werkt samen met het Hoger Onderwijs Persbureau Hein Cuppen, Bas Belleman, Thijs den Otter Tel. 071-523 6151 Fax 071-523 2138 E-mail [email protected] > Copyright Delta Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur artikelen, schema‘s of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen en/of openbaar te maken, in enigerlei vorm of wijze.

‘Iedere vierkante centimeter opnieuw’ Kunstenaar Joost Conijn, bekend van zijn houten auto en zijn zelfgebouwde vliegtuig, wil in Almere een eigen ‘anachronistisch’ huis bouwen. Hij zoekt TU-studenten die mee willen bouwen en komt er op 2 maart over vertellen. xJos Wassink Wat is een anachronistisch huis? “Dat weet ik zelf nog niet. Het is juist goed om het open te laten en niet alles van te voren te bedenken.” Maar vanwaar de term ‘anachronistisch’, letterlijk: niet passend in deze tijd? “Ik denk: vooruitgang is ook vaak achteruitgang en achteruitgang is ook, en misschien wel juist, vooruitgang. Alles in deze tijd wijst naar elektronica en computers en techniek die steeds verder van ons af komt te staan. Ingewikkelder wordt, kapot gaat, en die je in de container moet gooien. Terwijl ik veel meer onder de indruk ben van geniale

We beginnen dus vanaf nul. Nu zijn er andere zelfvoorzienende huizen als het aardehuis in Zwolle. Ontleent u daar inspiratie aan? “Nee, ik zie dat niet als voorbeeld. Ik kijk liever naar een sleutelmoment in de tijd, zoals de overgang van hout naar staal. Of de overgang van het paard naar de verbrandingsmotor. Zo’n aardehuis vind ik veel te dogmatisch en idealistisch.” Krijgt het huis een aansluiting op het elektriciteitsnet? “Nee, het wordt autarkisch.”

Nieuwe directeur

Uitzetten

Mark Lammerts is door het college van bestuur benoemd tot de nieuwe directeur van marketing en communicatie. Op maandag 16 februari begint hij met zijn nieuwe functie. Voor de TU Delft is Lammerts geen onbekende. In 1988 studeerde hij aan de TU af op satellietnavigatie. Daarna werkte hij bij onder andere Shell, Aegon en ABN Amro. Bij deze laatste werkgever had hij verschillende marketing- en communicatiefuncties.

Studentenhuisvester Duwo gaat door met haar plannen om bewoners boven de dertig uit te zetten. Dit ondanks het bezwaar dat de algemene bewoners organisatie (ABO) heeft ingediend tegen gedwongen vertrek van huurders. In een schriftelijke reactie benadrukt Duwo het belang van het vrijkomen van de woningen en stelt dat haar voornemen ‘de vereiste wettelijke basis’ heeft. Het bezwaar van ABO spitste zich vooral toe op voormalige studenten zonder campuscontract. Duwo zegt die studenten ‘inderdaad te vragen op

basis van dringend eigen gebruik te vertrekken’ en ziet geen heil in de door ABO voorgestelde ‘vrijwillige weg’. Duwo overweegt geen stimuleringsmaatregelen als verhuiskostenvergoeding of vervangende woonruimte omdat dat ‘in geen geval garantie biedt op het vertrek van de huurder’. Bovendien zouden de kosten voor een vergoeding hoog zijn. Duwo trekt daarom haar voorgenomen beleid niet in.

Ik begrijp dat rector Fokkema het een leuk plan vindt. Hoe bent u met hem in contact gekomen? “Ik heb een keer een filmvertoning op de TU gedaan in het kader van het gastschrijverschap van Tommy Wieringa. Toen heb ik mijn film laten zien over de bouw van mijn vliegtuig. Dat sprak Fokkema wel aan. Zo ben ik met hem in contact geraakt.” Joost Conijn. (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

Geldt dat ook voor drinkwater en riolering? “Als het aan mij ligt wel. Maar ik wil het huis niet onder één noemer scharen, dus niet alleen autarkisch of alleen ecologisch en het zo in een hokje plaatsen.” U doet een oproep aan studenten. Wat voor studenten zoekt u? “Ik zoek heel diverse studenten. Ik kan me voorstellen dat studenten op de TU zich bezighouden met allerlei aspecten van het huis zoals windenergie, zonne-energie, constructie, nieuwe materialen. Ook natuurlijk elektrotechniek en biologie zijn

Wanneer gaat de bouw beginnen? “Ik heb contacten met de TU gelegd, met de gemeente Almere en met de Humanistische Omroep - voor hen ga ik er een film over maken. Op 2 maart is de lezing en daarna gaan we zo snel mogelijk beginnen. Het zou mooi zijn als we het huis binnen één tot twee jaar kunnen bouwen. Dus volgende zomer klaar.”

x Maandag 2 maart van 12.30 - 13.45 uur, zaal A, Bouwkunde

x www.stylos.nl

schuurbiers

In Amerika (1) How are you doing today? Zonder op een antwoord te wachten zet Melissa mijn 12 Oz juicy BBQ pork chop op tafel: een enorme berg geroosterd vlees, met op de rand van het bord wat gefrituurde sperzieboontjes. Welkom in het Wilde Westen. Dit is Philly’s, een van de ontelbare sports bars in Phoenix, Arizona, waar je alle belangrijke wedstrijden van het moment op de gigantische plasmaschermen boven de bar kunt volgen. Football. Baseball. Basketball. Nascar. Rodeo. Op een van de kleinere schermen een nieuwsflits van CNN: president Obama kondigt een economisch stimuleringsplan van 819 miljard dollar aan. De kersverse president wil meer geld beschikbaar maken voor alternatieve energiebronnen en energiebesparende maatregelen. Duizenden scholen en universiteiten krijgen een opknapbeurt, er wordt flink geïnvesteerd in onderwijs en onderzoek, en grootschalige infrastructurele projecten moeten de economie een nieuwe impuls geven. Hoofdschuddend kijkt een groep dikbuikige mannen met lange baarden naar het bericht. Ze gruwen van de plannen, ze zien milieubewustzijn eerder als een akelig bijverschijnsel van langdurige blootstelling aan Granola en biologisch geteelde groenten dan als een oplossing voor de problemen van vandaag. En dan ook nog een neger die het land bestuurt. Onbegrijpelijk. Nee, dan liever de uitslagen van het Amerikaans voetbal. De Arizona Cardinals hebben zich voor het eerst in de geschiedenis geplaatst voor de Superbowl. Dat is pas nieuws. Op de campus van Arizona State University, democratisch bolwerk in een overwegend republikeinse staat, werd de verkiezing van Obama vorige maand nog uitbundig gevierd. Maar ook op de universiteit begint men te twijfelen aan de verandering die de president tijdens de verkiezingen

vers op pad werden gestuurd. Ook de semi-mythische benadering, dat een leraar als leraar geboren moet zijn en het anders nooit meer leert, wijst hij af. De huidige 3TU master science education and communication is volgens hem beter toegerust voor de complexiteit van het onderwijsvak. Op de TU volgen momenteel dertig studenten de onderwijsrichting en vijftien de communicatiepoot.

nodig, net als scheikundigen voor het water. Uit al die disciplines zijn studenten welkom die hun knowhow concreet gerealiseerd willen zien. Dit is een mogelijkheid.”

eenvoudige dingen, waarvan je de genialiteit ziet en die je zelf kan uitbreiden of repareren of waarmee je jezelf kunt verbinden.” Wat voor verwachting heeft u van het huis? Ik begrijp dat het zelfvoorzienend zou moeten zijn? “Dat is een van de uitgangspunten, ja. Het is experimenteel, innovatief, een soort laboratorium waarin dingen onderzocht worden. We moeten het huis en alle aspecten ervan opnieuw gaan uitvinden. In deze tijd staat alles ter discussie omdat de olie bijna op is. Ik vind het interessant dat we al onze verworvenheden zoals auto’s, huizen en energiewinning, opnieuw uitvinden. We moeten alles overboord gooien in deze crisis. We gaan over iedere vierkante centimeter opnieuw nadenken.”

Bètaonderwijs verdient een wetenschappelijke onderbouwing, stelt prof.dr. Marc de Vries in zijn intreerede. Op 6 februari wordt hij benoemd als hoogleraar science education aan de faculteit Technische Natuurwetenschappen. “Vakdidactiek techniek is een kunde, geen kunstje of een kunst”, aldus De Vries. De oude stijl van de eerstegraads leraarsopleiding, waar een bijna-afgestudeerd ingenieur bijgeschoold werd met een half jaar onderwijskunde en een stage, vindt De Vries te veel rieken naar een kunstje waarmee lesge-

03

Nieuws

beloofde. Met het republikeinse voorstel voor een korting van 150 miljoen dollar op het budget van ASU wordt de kredietcrisis nu ook hier pijnlijk merkbaar. Er gaan geruchten over het sluiten van de campus in Mesa, en honderden medewerkers vrezen voor hun baan. Je kunt die spanning voelen, op de campus en daarbuiten. The Land of Opportunity schommelt tussen hoop en vrees. Enerzijds is er die verering van de rechten van het individu, de hang naar vrijheid, het ongebreidelde consumentisme, en anderzijds het knagende besef dat men al te lang op te grote voet heeft geleefd. De grondstoffenorgie van de laatste decennia kan niet eeuwig duren. Er moet iets veranderen. Maar hoe overleef je in Phoenix zonder je energievretende voorzieningen? De stad is gebouwd op het achterhaalde gedachtegoed van avonturiers uit een voorbije eeuw. Te voet ben je nergens in deze uitgestrekte metropool, en de dorre woestijnhitte is ondraaglijk zonder koeling en enorme hoeveelheden water. Dus vreten en drinken en rijden we maar door, in de hoop op betere tijden. Als ik uitgegeten ben komt Melissa de rekening brengen. What the heck, laat het wisselgeld maar zitten. Ze glimlacht vriendelijk, die typisch Amerikaanse professionele glimlach waar zo weinig uit op te maken valt. Thank you so much. You have a great day now. We doen ons best, Melissa. We doen ons best. Dit is het eerste deel van een drieluik over het leven aan de Arizona State University. Drs. Daan Schuurbiers is onderzoeker bij de werkgroep biotechnologie en maatschappij.

Granaat

In de buurt van het Ketelhuis, de kantine van de faculteit Bouwkunde, is maandag een Engelse granaat uit de Tweede Wereldoorlog gevonden. Bouwvakkers stuitten op de granaat tijdens graafwerkzaamheden voor het aanleggen van een nieuw parkeerterrein. De huls was nog gevuld met springstof. Volgens Hans Linschoten, commandant van de Explosieven Opruimings Dienst, was er geen groot risico dat de granaat zou exploderen. In de buurt waar de A4 bij Delft ophoudt, is de granaat tot ontploffing gebracht. (Foto: Ben Boukes)

Personeel moet meer doorstromen De TU zou een intern mobiliteitscentrum moeten hebben voor loopbaanbegeleiding van medewerkers. Dat vindt de ondernemingsraad. Directeur P&O Nynke Jansen ziet meer in een iets andere opzet. xCONNIE VAN UFFELEN Voor medewerkers die al jaren op dezelfde plek zitten en minder presteren of gewoon aan iets anders toe zijn, moet een nieuw, intern mobiliteitscentrum komen. Door hun wensen en vaardigheden in een databank te matchen met vacatures zouden zij makkelijker kunnen doorschuiven binnen de TU, denkt de ondernemingsraad (or). De or wil dat zo’n mobiliteitscentrum vertrouwelijk is en bemand wordt door zowel de afdeling Personeel & Organisatie (P&O) als door wetenschappelijk en ondersteunend personeel. Het zou op een centrale plek moeten komen, bijvoorbeeld in de bibliotheek. Medewerkers kunnen daar praten over hun loopbaan en opleidingen. “Door te kijken naar wat mensen in huis hebben en op welke plekken zij beter passen, voorkom je dat zij vastroesten”, zegt or-voorzitter Dineke

Heersma. De or is ervan overtuigd dat als medewerkers elders zijn in te zetten en daardoor gemotiveerder raken, het mobiliteitscentrum zichzelf terugbetaalt. Het tijdens de reorganisatie ontstane TU Mobiel is volgens de or ‘een zachte dood’ gestorven en diende vooral voor uitbesteding. Uit het Career & Development Centre wordt volgens de or niet gehaald waarvoor het was opgezet, omdat er te veel personeel voor nodig zou zijn. Directeur P&O Nynke Jansen ziet ook graag meer doorstroming binnen de TU, maar vraagt zich af of het

‘Je geeft ook leiding aan jezelf en bent niet afhankelijk van je baas’ door de or bepleite mobiliteitscentrum ‘het wondermiddel’ is. “Er zijn ook andere middelen.” Jansen denkt aan trainingen op het gebied van zelfontwikkeling voor bijvoorbeeld promovendi en starters. Leidinggevenden zouden ook structurele trainingen moeten krijgen. “Je kunt enorm veel betekenen in het aansturen van mensen.” Overigens wijst Jansen er op dat ook tijdens de beoordelingsgesprekken wordt gevraagd wat medewerkers willen Daarnaast moet er de discipline zijn om TU-vacatures op de website te zetten, zodat medewerkers zich kunnen oriënteren. Momenteel werkt Jansen een voor-

stel uit voor Flex Delft. Dat zou een onderdeel van de holding TU Delft moeten worden dat commerciëler kan draaien. Kortlopende contracten van freelancers wil Jansen via deze BV laten lopen. Zo’n constructie heeft volgens Jansen een financieel voordeel en belast medewerkers van de shared service centres minder. “De intentie is om er een professioneel loopbaancentrum van te maken, met als voordeel dat het ook de externe markt kent. Je moet mensen stimuleren ook buiten de TU te kijken.” Er is volgens de directeur P&O ook nog zoiets als een ‘cultuur’ bij de TU. “Medewerkers moeten zich bewust worden van hun talenten en beperkingen. Je geeft ook leiding aan jezelf en bent niet afhankelijk van je baas. Je moet openstaan voor kritiek en vooral zorgen dat je je sterke punten ontwikkelt.” Verder zegt Jansen graag de dialoog aan te gaan. “Wat is het doel? Wat is het middel? Het een hoeft het ander niet uit te sluiten, maar ik wil niet dat het allemaal lapmiddelen worden.”

Promotiepiek vraagt alternatieve locatie De maanden juni en december zijn piekmaanden voor promoties. Met alleen de senaatszaal kan men het aantal aanvragen niet meer aan. Gezocht wordt naar alternatieve locaties. “Om een plekje te krijgen moet je drie tot vier maanden wachten”, zegt Cathal Boogerd van de afdeling juridische zaken van promovendivereniging Promood. Dat is een probleem, want promovendi kunnen hun promotiedatum pas aanvragen op het moment dat het proefschrift is goedgekeurd. Gevolg? Promotoren die proefschriften snel goedkeuren zodra ze zien dat die binnen een maand wel af zullen zijn. Ook gebeurt het vaak dat promovendi al een nieuwe baan hebben en dan vrij moeten vragen voor hun promotie. Boogerd: “Dat is mosterd na de maaltijd.” Hans Suijkerbuijk, coördinator van het promovendusbeleid aan de TU, bevestigt het probleem. “Het aantal promovendi is de laatste jaren enorm gestegen. Daardoor komt de senaatszaal flink onder druk te staan.” Er is volgens hem sprake van zogenaamde ‘piekbelasting’, waardoor vlak voor de zomer (in juni) en aan het einde van het jaar (in december) het aantal aanvragen

flink kan toenemen. “We zoeken naar alternatieven”, zegt hij. Eén van de opties die Suijkerbuijk aandraagt is het auditorium. “Maar dat is te groot, dus die ruimte zouden we moeten afschermen om hem kleiner te maken.” Een tweede locatie kan wel logistieke problemen opleveren. “De toga’s van de hoogleraren en de spullen die we nodig hebben, liggen hier in onze werkkamer”, vertelt pedel Ria Kersbergen. Als de alternatieve locatie verder weg ligt, moeten de deze spullen heen en weer gebracht worden. “Dat vergt aanpassingen en misschien zelfs extra personeel.” Binnenkort wordt de aula verbouwd, waardoor men in juni al naar een andere locatie moet uitwijken. “We gaan dan naar de kroningzaal bij Technische Natuurwetenschappen”, zegt Kersbergen. Die zaal is te bereiken via de loopbrug, waar de hoogleraren gemakkelijk in vol ornaat overheen kunnen wandelen. (GvH) Pagina 08: ‘Op de bres voor promovendi’

DELTA. 05 05-02-2009

04

boeken

DELTA. 05 05-02-2009

Volgsysteem Binnenkort weet de TU Delft hoeveel promovendi zij heeft en waar deze in hun promotietraject zitten. In maart wordt namelijk een volgsysteem voor promovendi geïntroduceerd. “Als het ictgebeuren eenmaal klaar is, kan het van start”, bevestigt projectleider Ingrid Emmerik. Door koppeling van gegevens van verschillende faculteiten moet meer overzicht ontstaan. “We kunnen straks bijvoorbeeld gemakkelijk zien of promovendi achter lopen.” Ook kan het systeem een betrouwbare prognose maken van wanneer iemand

Big Brother bedoelt het goed De gemiddelde westerse burger staat in veel meer databestanden dan hij weet, van overheden, bedrijven en particulieren. De doelen zijn vaak zinvol, maar voor de neveneffecten bestaat weinig oog. xChristian Jongeneel Vrouwen voelen zich meer dan mannen onveilig in de openbare ruimte, hoewel zij statistisch gesproken veel minder gevaar lopen het slachtoffer te worden van fysiek geweld. De aanwezigheid van andere mensen in de openbare ruimte verhoogt het gevoel van veiligheid. Terecht, want over de schreef gaan doet men liefst niet in het bijzijn van getuigen. Die getuigen zitten steeds vaker op internet. ‘Hollaback’ is een in 2005 begonnen website van New Yorkse vrouwen die genoeg hadden van de fluitende en billenknijpende mannen die zij op straat tegenkwamen. De website moedigt vrouwen aan de onverla-

ten te kieken en zet de plaatjes dan online. Hollaback biedt vrouwen een forum om zich sterker te voelen, maar het is toch vooral een vorm van eigenrichting: burgers die het heft in handen nemen om anderen te straffen die zich in hun ogen misdragen hebben. Sommigen gaan daarin veel verder dan Hollaback. Perverted-justice. com bestaat uit een groep mannen die zich in chatboxen voordoen als jonge meisjes, met het doel vermeende pedofielen in de val te lokken. De ‘meisjes’ proberen mannen te versieren en als die daarop ingaan en instemmen met een ontmoeting, worden ze opgewacht met een camera. Het succes van de site heeft inmiddels geleid tot een televisieserie. Een enkeling is daadwerkelijk veroordeeld, maar vaker werden onschuldigen aan de schandpaal genageld. Eigenrichting is in het internettijdperk veel verstrekkender dan voorheen, betoogt sociologe Marguerite van den Berg in ‘In de greep van de technologie’. Dit jaarboek van het Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken biedt deze keer zestien auteurs de gelegenheid om hun visie te geven op de interactie tussen technologie en maatschappij. Een winkelier kan de foto van een vermeende dief uit

de etalage halen, maar als iets eenmaal online staat is het nauwelijks meer te verwijderen. Burgers die databanken van zelf aangewezen onverlaten bijhouden volgen hiermee het voorbeeld van de overheid, die al jaren uitstraalt dat dergelijke systemen in het belang zijn van de veiligheid. Voetbalsupporters vormen daarbij

Een winkelier kan de foto van een vermeende dief uit de etalage halen, maar als iets eenmaal online staat is het nauwelijks meer te verwijderen een belangrijke proeftuin. Bij ADO Den Haag kom je zonder biometrisch pasje niet meer binnen. Een elektronisch kinddossier moet mishandeling voorkomen, maar je kunt erop wachten dat het een rol gaat spelen in het jeugdstrafrecht. Illegale migranten worden door heel Europa gevolgd. Meer dan de helft van deze bundel gaat over de teloorgang van privacy door de ongebreidelde inzet van

digitale systemen. Toch is de toon niet technofoob. In een van de hoofdstukken komen de ingenieurs aan het woord die al die systemen ontwerpen, bijvoorbeeld om automatisch te detecteren of een bejaarde in zijn woning gevallen is. Dat is natuurlijk een forse inbreuk op de privacy, maar of het onwenselijk is? Journalist Jelle van der Meer, die het betreffende hoofdstuk schreef, tekent bij het optimisme van de ontwerpers aan: ‘Misschien relativeren zij ook wel meer dan de beschouwende buitenstaanders hun eigen technologische hoogstandjes. Want uiteindelijk bepalen niet zij maar de gebruikers het gebruik.’ Overigens komen ook andere onderwerpen aan bod, zoals mensen die zichzelf willen ‘verbeteren’ door medische ingrepen en de verslavende werking van online rollenspellen, die een dwingende sociale omgeving kunnen worden. Cultuursocioloog Stef Aupers ziet in dat laatste geval een parallel met de protestantse ethiek van hard werken en strikte regels, bekrachtigd door compromisloze sociale controle. ‘In de greep van de technologie’ is een leuke verzameling van zonder uitzondering prettig toegankelijke essays door wetenschappers en journalisten. Sommige artikelen

zijn persoonlijk, andere afstandelijker. Allemaal hebben ze een sterke nadruk op cases gemeen: geen abstracte betogen, maar vooral veel praktijkvoorbeelden. Wel wordt er driehonderd pagina’s lang erg vaak op dezelfde trom geroerd, zodat gedoseerd lezen valt aan te bevelen.

x www.hollabacknyc.blogspot.com perverted-justice.com

Smullen van overbodige feitjes Een vriend van mij houdt graag wie-weetde-interessantstefeitjes-wedstrijden tijdens diners. Tot nu toe won hij meestal zelf, maar de volgende keer kan ik hem mooi vertellen waarom de meeste wortels oranje zijn. xIonica Smeets Er bestaan allerlei kleuren wortels: paars, wit, rood, geel, groen en zelfs zwart. De oranje wortels werden in de zestiende eeuw gecultiveerd door nationalistische Nederlanders ter ere van Willem van Oranje. In de loop van de zeventiende eeuw waren de Nederlanders de grootste Europese producenten van wortels en zo veroverde de oranje wortel de wereld. Dit soort feitjes vormen de ruggengraat van de quiz ‘QI’, ofwel quite interesting en de daarvan afgeleide boeken. Sinds december 2008 presenteert Arthur Japin een Nederlandse versie van de televisieshow. De Britse variant begint inmiddels al aan het zesde seizoen onder

bezielende begeleiding van Stephen Fry. De show is het geesteskind van John Lloyd, die eerder ‘Not The Nine O’Clock News’ en ‘Blackadder’ produceerde. Lloyd besefte naar eigen zeggen op kerstavond 1993 ineens dat hij eigenlijk niets écht wist. Hij begon als een bezetene te lezen en kwam langzaamaan tot de conclusie dat het heelal quite interesting is. Zijn droom was om een show te maken vol interessante feitjes. Zelf dacht hij aan een radioprogramma, maar hij werd overgehaald om er een tvquiz van te maken. Het programma is in Groot-Brittannië een groot succes, één van de charmes is dat voor de hand liggende onjuiste antwoorden extra schande en strafpunten opleveren. Inmiddels maakt John Lloyd samen met John Mitchinson, hoofd onderzoek van de show, ook boeken vol met `algemene onwetendheid’. Ze verzamelen vooral dingen waarvan je in eerste instantie denkt dat je weet hoe het zit, maar waar je er flink naast blijkt te zitten. Denk aan vragen als ‘waar wonen de meeste tijgers?’ (in de Verenigde Staten), ‘wat is het grootste door mensen gemaakte bouwwerk?’ (de vuilnisbelt bij New York) of ‘wat doen kameleons?’ (ze veranderen van kleur – maar dat heeft niets met camouflage te maken).

In ‘Qi - The Pocket Book Of General Ignorance’ staan dit soort vragen losjes geordend per onderwerp: van dieren tot metalen en van oorlogen tot topografie. Lloyd en Mitchinson kunnen goed en erg grappig schrijven. Ze beginnen vaak met de voor de hand liggende foute antwoorden. Na de vraag ‘welke door mensen gemaakte bouwwerken zijn te zien

Voor de hand liggende onjuiste antwoorden leveren extra schande en strafpunten op vanaf de maan?’ volgt bijvoorbeeld: ‘trek tien punten af als je de Chinese Muur zei.’ De auteurs zijn op weinig fouten te betrappen, waarschijnlijk mede doordat dit een herziene versie van een eerdere uitgave is. Natuurlijk is dit precies het soort boek waarbij hordes betweterige lezers de auteurs op elke omissie of misstap wijzen. Lloyd en Mitchinson roepen zelfs iedereen op om betere antwoorden in te sturen, omdat ze niet pretenderen dat ze alles weten. Het is ook fijn dat ze bèta-onderwerpen niet schuwen en net zo enthousiast schrijven over de geleidende eigenschappen van zilver als over de

Nanotechnoloog ir. Chris Lodewijk is erin geslaagd de meetnauwkeurigheid van de toekomstige supertelescopen in Chili flink te verhogen.

De astronomen die vanaf 2012 aan de knoppen draaien van de supertelescoop Alma in de woestijn van Chili krijgen een nauwkeuriger beeld van het heelal te zien dankzij

Marguerite van den Berg, Corien Prins en Marcel Ham (samenstellers), ‘In de greep van de technologie’, Van Gennep, pp. 320, 24,90 euro.

geschiedenis van de guillotine. Een nadeel is dat het boek soms wel erg Brits is in de gekozen onderwerpen met lange verhalen over het standbeeld in Piccadilly Circus of de slag bij Culloden. Maar misschien vinden andere lezers dat juist reuzeinteressant en snappen zij weer niet dat ik smul van vragen als ‘wat is het favoriete drankje van James Bond?’ Het boek is volgens het voorwoord bedoeld voor mensen die weten dat ze veel dingen niet weten. Het is ook uitermate geschikt voor iedereen die graag met interessante feitjes strooit op feestjes. Wel jammer is dat je na het lezen de antwoorden op veel vragen bij de Nederlandse televisiereeks ‘QI’ al kent, want zij putten gedeeltelijk uit het bestaande archief. Aan de andere kant: kun je thuis op de bank weer eens indruk maken met volslagen overbodige feitenkennis.

Bijles voor politici klaar zal zijn. Hans Suijkerbuijk, coördinator van het promovendusbeleid: “Het geeft de begeleider een goed stuk gereedschap in handen om het promotietraject bij te houden.” Het systeem biedt het college van bestuur houvast bij het maken van beleid. Suijkerbuijk heeft er vertrouwen in dat het volgsysteem snel zal draaien. “Alle hick-ups en technische problemen zijn bekeken en de benodigde stappen zijn genomen. Bovendien is de afstemming met de decanen al gebeurd.”

Tweede Kamerleden komen maandag naar de TU voor een masterclass energie. De nieuw geopende Open Straal windtunnel is de verzamelplaats, van daaruit gaat het gezelschap onder leiding van collegevoorzitter Van den Berg naar de hoogbouw van Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek en naar het reactorinstituut. Tien Kamerleden van SP, PvdA, D66, Christenunie en SGP hebben een keuze gemaakt uit een uitgebreid scala onderwerpen waaronder elektrisch vervoer, duurzaam bouwen, biomassa, aardwarmte, zonne-energie,

Communicatiesysteem windenergie, smart grids, CO2afvang en -opslag, energieopslag en kernenergie. De masterclass is een initiatief van rector Fokkema, die vorig jaar in het AD zei: 'Het is belangrijk dat politici inzicht hebben wat er speelt op een bepaald terrein. Op het terrein van de kernenergie zijn er nieuwe ontwikkelingen waar zij van gehoord moeten hebben. Je moet ook weten wat de voor- en nadelen zijn van boren onder de Waddenzee, en wat technisch mogelijk is.’

Hebben virtuele conferenties de toekomst? “Ja”, zegt Rogers Wod’Olobo Okot-Uma, die promoveert op een voorstel voor een virtueel conferentiesysteem. Hij kwam tot dat voorstel na analyse van de manier waarop informatieuitwisseling op internationale conferenties plaatsvindt. Hij bekeek daarvoor de manier waarop overleg op internet plaatsvindt en hoe informatie bij terrorismebestrijding na 9/11 virtueel werd uitgewisseld.

Supertelescoop ziet meer

xTOMAS VAN DIJK

x

05

Nieuws

een Delftse vinding. Ir. Chris Lodewijk en technicus Tony Zijlstra van het Kavli Instituut voor Nanowetenschappen verbeterden een sensor die interstellair gas detecteert. Deze sensor, een zogenaamde supergeleidende tunneljunctie bestaat uit twee supergeleiders die zijn gescheiden door een één tot twee nanometer dikke isolerende laag, meestal van aluminiumoxide. Dit laagje is altijd wel op een paar plaatsen lek. Bij aluminiumnitride speelt dit probleem niet, bleek uit onderzoek van Lodewijk. Een laagje van dit materiaal is veel homogener. De meetnauwkeurigheid van de sensor werd met het nieuwe isolerende laagje sterk verbeterd.

“Bij het Alma kunnen ze hierdoor de straling van interstellair gas, waarvan de frequentie varieert tussen de 600 en 720 GHz, nauwkeuriger meten”, zegt Lodewijk die deze week promoveerde. Alma staat voor Atacama Large Millimeter/submillimeter Array. Technici en astronomen uit de hele wereld werken momenteel aan de bouw van deze opstelling die zal bestaan uit 66 geavanceerde telescopen. Het geheel verrijst in de Atacama-woestijn in Chili op een hoogte van vijf kilometer. Daar hebben de telescopen minder last van waterdamp die sommige stralingen uit het heelal tegenhouden. Het werk van Lodewijk en Zijlstra

delta online is ook van belang voor de Herschel Space Telescope, die in april wordt gelanceerd. De Herschel Space Telescope is de opvolger van de Hubble-telescoop. Het Kavli Instituut voor Nanowetenschappen heeft een groot deel van de cruciale tunneljuncties voor de meetinstrumenten van de Herschel Telescoop ontwikkeld.

als er inflatie op gaat treden, maar er is ook kans op deflatie. Daarbij krijg je meer geld. De overheid wil dan dat je meer gaat uitgeven.” Martens legt uit wat er gebeurd is met het vertrouwen van de banken. Hij neemt zijn toehoorders mee terug naar de tijd dat mensen hun geld naar de goudsmid brachten, omdat het te onveilig was om mee over straat te lopen. Het geld ging netjes in de kluis en de mensen kregen vervolgens een briefje op naam mee, als bewijs. Uiteraard waren er ook mensen die geld kwamen lenen bij de goudsmid. Hij gebruikte daarvoor het geld uit de kluis. Totdat er iemand langskwam en zei: “Laat eens zien of je alles wel in je kluis hebt liggen.” Toen bleek de goudsmid niets meer

te hebben. Precies wat er bij de banken gebeurd is. Het systeem is eigenlijk gebaseerd op fraude. Martens vergelijkt het systeem met de stoelendans: “Zolang de muziek speelt, hoeft niemand te gaan zitten.” Het systeem moet draaiende worden gehouden door het uitgeven van nieuwe leningen. Door kapitaalinjecties hopen overheden de banken overeind te kunnen houden. Maar waar komt dat geld vandaan dat in de economie wordt gepompt? De geldpersen draaien volop, maar het geld wordt niet gedrukt door de overheid. De overheid leent het van de centrale bank. Tegen een hoge rente. De staatsschuld wordt door deze kapitaalinjecties dus alsmaar groter. Wie mogen dat afbetalen? De belas-

Bijna 27 duizend euro telden studenten neer voor de Twentse masteropleiding risicomanagement met Pieter van Vollenhoven als boegbeeld. Een mastertitel is voorlopig niet bij die prijs inbegrepen, want de opleiding blijkt niet geaccrediteerd.

Prijsvraag De internationale ideeënprijsvraag die de TU Delft uitschreef voor een nieuw Bouwkundegebouw, heeft acht genomineerden opgeleverd. Bekendmaking van hun voorstellen volgt op 14 maart.

Verkeerde keuze

Naar de slachtbank Duizenden banen staan op de tocht en er vallen massaontslagen. Allemaal dankzij de kredietcrisis. Kan het studenten iets schelen? Ze studeren toch nog en dat bijbaantje bij Albert Heijn is ook weer niet zo belangrijk. Hun grootste bron van inkomsten is de studiefinanciering van de Informatie Beheer Groep (IB-groep). “Wanneer vallen de klappen bij de IB-groep?” was de vraag maandagavond tijdens het gesprek ‘Geld, geld, geld’ van Sjef Martens bij Virgiel. Martens is directeur van Zuyderleven Financieel Advies. Ongeveer zestig studenten kwamen af op het gesprek tussen Martens en dr.ir. Coen Vermeeren, hoofd Studium Generale. Volgens Martens kan het alle kanten op: “Er vallen direct klappen

Risicomanagement

tingbetalers. Volgens Martens gaat de kredietcrisis dus op alles zijn effect hebben. En ook op iedereen. “Het zou raar zijn als dat niet zo zou zijn.” Grote vraag is natuurlijk hoe we nu verder moeten. “Het zou nog wel eens veel erger kunnen gaan worden”, zegt Martens. Hij denkt niet dat de Nederlanders net als de Fransen gaan demonstreren tegen het economische beleid. “Die mentaliteit hebben we niet. Wij gaan gedwee naar de slachtbank.” Daphne Zuiderwijk

Te veel vwo’ers kiezen voor de verkeerde universitaire studie: ruim een kwart stapt binnen een jaar over naar een andere opleiding en nog eens tien procent wijkt uit naar het hbo of stopt er helemaal mee.

Borst is om “De tijd is rijp om in Nederland proton radiotherapie mogelijk te maken. Liefst op drie plaatsen.” Dit zei oud-minister en huidig voorzitter van de Nederlandse Federatie Kankerpatiëntenorganisaties Els Borst afgelopen donderdag in de aula tijdens de Nationale Conferentie Proton Radiotherapie.

Onzichtbaar Aan driekwart van de studenten met een handicap valt op het eerste gezicht niets te zien. Zij zitten niet in een rolstoel en dragen geen blindenstok, maar hebben bijvoorbeeld dyslexie of psychische problemen.

Zweetvoetenman Een man met een toegangsverbod tot de campus van de Erasmus Universiteit Rotterdam mag zich daar toch inschrijven voor een keuzevak. De man blijkt dezelfde als de ‘zweetvoetenman’ die zes jaar geleden de Delftse bibliotheek teisterde.

Tentamenpolitie

Krijgsdans

x John Lloyd & John Mitchinson – ‘Qi - The Pocket Book Of General Ignorance’, Faber and Faber, pp 299, 12 euro

Soldaten en Arabieren op de vakkendisco van Virgiel afgelopen zaterdag. Honderden studenten waren toe aan flink feesten na drie weken tentamens. Virgiel heeft dan ook vele studenten moeten teleurstellen. Het thema was dit keer ‘Desert Storm’, de naam van de Amerikaanse aanval op Irak in 1991. (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

Utrechtse biologiestudenten die zich ziek melden voor een tentamen, moeten dat met een medische verklaring kunnen staven. De Landelijke Huisartsen Vereniging waarschuwt dat dokters zich flink onder druk gezet kunnen voelen als studenten om zo’n verklaring vragen. (SB)

x www.delta.tudelft.nl

DELTA. 05 05-02-2009

06

wetenschap

DELTA. 05 05-02-2009

07

wetenschap

desgevraagd

TUSSENSTAND

Spelcomputer verricht serieus rekenwerk

Verkeersmodel voor crisissituaties

De werelden van computergames en wetenschappelijk rekenwerk zijn elkaar weer dichter genaderd. De nieuwste grafische kaarten bieden voor een paar honderd euro serieuze mogelijkheden voor interactieve simulaties.

Bij een beetje sneeuw of hagel rijzen de files al de pan uit. Hoe kun je over zo’n wegennet mensen evacueren? Verkeersdeskundige prof.dr.ir. Serge Hoogendoorn onderzoekt de komende jaren rampscenario’s.

xJos Wassink Schitterende reflecties, bewegende schaduwen, ineenstortende gebouwen met rondvliegend glas en vooral veel vuur, water en rook. Dat is wat spelontwikkelaars hun gamers willen bieden. In hoge scherpte, met vloeiende bewegingen en levensechte kleuren. Die competitieve druk heeft tot grafische kaarten geleid die zo ongekend snel en krachtig zijn, dat ze ook voor andere, meer serieuze toepassingen geschikt zijn. Aldus ir. Frits Post en ir. Gerwin de Haan van de computer graphics-groep van Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica (EWI). Vorige week kwam een clubje ingewijden bij elkaar op een bijeenkomst georganiseerd door het Amsterdamse Centrum voor Wiskunde en Informatica en het Delft Centre for Computational Science and Engineering om de nieuwste ontwikkelingen GPU’s (graphic processing units) te bespreken. Post en De Haan voorzien een verandering in de manier van werken op allerlei technisch-wetenschappelijke gebieden. Denk aan stromingsleer, weeronderzoek, mechanica en akoestiek. Grote rekenklussen in deze vakgebieden betekenden tot nu toe: tijd reserveren op een externe

supercomputer, die voorzien van data, na afloop de uitkomsten ophalen (fysiek of downloaden) en ze dan verwerken tot een interpreteerbaar resultaat. Dat is binnenkort afgelopen, denken de computerdeskundigen. De moderne grafische kaart die door de spelletjesindustrie is ontwikkeld, zal simulatie en visualisatie tot een interactief geheel maken. Veel is er niet voor nodig, zegt De Haan. Een moderne grafische kaart kost zo’n vijfhonderd euro en bevat een gigabyte aan ultrasnel geheugen dat zowat op de processoren zit. Dat betekent een onvoorstelbare rekenkracht. Hun collega Eric Grif-

De moderne grafische kaart zal simulatie en visualisatie tot een interactief geheel maken fith (EWI) deed in samenwerking met de groep van dr. Harm Jonker van Technische Natuurwetenschappen een vergelijkende test waarin het ontstaan van stapelwolken werd berekend. Hierbij versloeg de grafische kaart 32 samenwerkende nodes (processors) van de supercomputer bij het Amsterdamse rekencentrum Sara. Maar het is de eliminatie van datatransport die voor de echte tijdswinst zorgt. Moderne grafische kaarten ontlenen hun kracht aan veel eenvoudige processors, soms wel 250 stuks. Grafische processors zijn eenvoudiger dan die van gewone of supercomputers die veel verschillende operaties uit kunnen voeren en gegevens uit het geheugen halen en weer terug zetten. Grafische units hoeven alleen maar de kleur van ieder beeldpunt te kunnen berekenen, een taak die makkelijk op te

Berekening van een bundel stroomlijnen in een snelheidsveld door Dylan Dussel en Eric Griffith. (Foto: visualisatiegroep EWI)

splitsen is. “Zo’n eenheid kan niet veel”, van De Haan samen, “maar wel gestroomlijnd omgaan met textuur en geometrie. Met 250 eenheden tegelijk vullen ze het hele beeld.” Maar wetenschappelijke simulaties zijn vaak ingewikkelder dan dat en vereisen bijvoorbeeld het oplossen van differentiaalvergelijkingen. Nu is er software ontwikkeld die ingewikkelde berekeningen onder weet te brengen op simpele processors. Frits Post: “De software Cuda hakt het rekenwerk op in kleine tussenstappen. Je ziet er niets van, maar onder water wordt de berekening opgedeeld in deelprocessen.” Daarmee is het mogelijk geworden om algemene bewerkingen door (snelle) grafische processors uit te laten voeren. Wat gaat die goedkope rekenkracht betekenen voor wetenschappelijk onderzoek? “Dat proberen we net te begrijpen”, zegt Post. Hij denkt dat de toepassing niet tot simulaties beperkt blijven, maar ook online verwerking van meetgegevens mogelijk maken en de combinatie van meetgegevens en voorspellende simulaties, zoals in het project flood control room 2015 voorzien wordt voor overstromingsmanagement. Zijn collega De Haan verwacht een omslag in de manier van werken: “Je zult sneller prototypes kunnen maken en je ziet ook sneller wat werkt. De mislukkingen zie je nooit terug in een publicatie, maar ze zijn er altijd. Nu herkent een onderzoeker ze sneller.” Achteraf beschouwd vind Post het niet eens zo gek dat een gamecard ook serieus fysisch werk kan doen: “Effecten in games imiteren de werkelijkheid zo realistisch, dat het geen wonder is dat de wetenschap er ook de werkelijkheid mee kan simuleren.”

x en.wikipedia.org/wiki/CUDA

xTomas van Dijk

Op het verkeerde spoor Het gestandaardiseerde Europese veiligheidssysteem voor de hogesnelheidstreinen ERTMS blijft problemen geven op de hogesnelheidslijn. Nu overweegt het ministerie een ander systeem in te voeren. “In 1998 besloot het ministerie van verkeer en Waterstaat dat deze nieuwe standaard ERTMS (European rail traffic management system) toegepast ging worden in de nieuwe spoorlijnen, zoals Betuwelijn en hsl-zuid”, vertelt dr. Jos Vrancken desgevraagd. Hij werkt bij de sectie informatie en communicatie van Techniek, Bestuur en Management en schreef in 2007 samen met collega’s een rapport over ERTMS voor de Tweede Kamer. “Nederland koos ervoor om alleen te investeren in ERTMS en om niet tegelijkertijd ook haar bestaande systeem ATB in de locomotieven en langs het spoor aan te passen aan hoge snelheden zoals de meeste andere EU-landen deden”, vertelt mede-auteur van het Tweede Kamer-rapport prof.dr.ir. John Stoop van Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek. Verkeer en Waterstaat meende dat ze ERTMS snel operationeel zou hebben. Dat bleek niet het geval. Nederland had dus ook haar eigen systeem, ATB, geschikt moeten maken voor hoge snelheden, meent Vrancken. En dat is nu ook wat het ministerie gaat doen. Volgens ir. Jaap van den Top (sectie veiligheidskunde bij TBM) zijn er helemaal geen ernstige technische problemen meer met het ERTMS-systeem op de hsl-lijn. Op 1 juli werd het noordelijke deel vrijgegeven (boven Rotterdam), op 9 oktober het stuk tussen Rotterdam en de Belgische grens en op 23 december het Belgische gedeelte. In Italië, Zwitserland en op de Betuweroute werkt het systeem ook naar behoren, aldus Van den Top. Onderzoek naar een ander systeem lijkt daarmee overbodig en achterhaald. Er zal wel iets anders aan de hand zijn, vermoedt Van den Top. Hij weet dat de High Speed Alliance (HSA), een samenwerkingsverband van KLM en NS, treinen besteld heeft bij het Italiaanse bedrijf Ansaldo, maar dat de levering daarvan ernstig vertraagd is. Dat komt doordat tussentijds gevraagd is om een nieuwere ERTMS-versie, aldus de leverancier. Maar dit lijkt een ondergeschikt probleem. Ook de Denen hebben volgens Van den Top met vier jaar vertraging treinstellen van Ansaldo ontvangen, maar daar zijn zo veel problemen mee dat zij de order dreigen te annuleren. Nu de bestelde hogesnelheidstreinen er niet zijn, wil HSA de bestaande wit/ roze/rode treinen die nu ook al door de Benelux rijden, op de hsl inzetten. Al beschikken die momenteel nog niet over goed functionerende ERTMSboordapparatuur. NRC Handelsblad schrijft dat de concessie van HSA per 1 juli ingaat. Dat er dan hogesnelheidstreinen zullen rijden acht Van den Top onwaarschijnlijk. Hooguit vervangende treinen. “Een fiasco? Nee, zo zou ik de keuze voor ERTMS niet willen noemen”, zegt Vrancken. “Het idee is heel zinnig. Er bestaan in Europa wel vijftien verschillende systemen. Het kost veel geld en is onhandig. ERTMS komt er uiteindelijk wel. En over twee jaar rijden we hoe dan ook met hoge snelheid naar Parijs.” (TvD, JW)

Duizenden mensen verdrinken in Rotterdam en omstreken als bij Capelle aan de IJssel de dijken doorbreken. En als de zeeweringen het bij Den Haag en Ter Heijde begeven tijdens een harde noordwesterstorm, komt redding ook voor duizenden mensen te laat. Althans, dat rekende waterbouwkundige dr.ir. Bas Jonkman enkele jaren geleden uit met een rampenmodel. TNO en De Ingenieur presenteerden eind vorig jaar een heel ander scenario. Volgens hen is het mogelijk om dichtbevolkte laaggelegen gebieden te ontruimen mits het evacuatiesein 48 uur van tevoren wordt gegeven. Rivieroverstromingen zouden dan geen slachtoffers mogen eisen want die ziet men enkele dagen van te voren aankomen. “Er wordt veel over evacuaties geroepen”, zegt prof.dr.ir. Serge Hoogendoorn van de sectie transport en planning van Civiele Tech-

niek en Geowetenschappen. “Volgens de een is het onmogelijk om op tijd te evacueren, volgens de ander kan het prima. Zelf durf ik er nog geen voorspelling over te doen. De huidige verkeersmodellen zijn namelijk nog helemaal niet uitgerust voor dit soort uitzonderlijke situaties.” Er moet volgens Hoogendoorn flink gesleuteld worden aan verkeersmodellen om ze bruikbaar te maken voor crisissituaties. Modellen gaan ervan uit dat reizigers ongeveer weten wat ze kunnen verwachten op de weg, dat ze een duidelijke reisbestemming voor ogen hebben en dat ze afgewogen keuzes maken over de route en vertrektijd. Maar bij een dijkdoorbraak gaat dit verhaal niet op.

‘Wat ik zelf zou doen bij een dijkdoorbraak? Een paar verdiepingen hoger gaan zitten’ “De meeste mensen gedragen zich in zulke situaties als kuddedieren”, zegt Hoogendoorn. “Ze doen wat ze gewend zijn. Ze volgen bijvoorbeeld bepaalde vertrouwde routes, ook al wordt aangegeven dat je beter anders kunt rijden. Bounded rationality heet die geestelijk toestand. Pas als mensen echt inzien dat ze niet slim bezig zijn, passen ze hun gedrag aan. Weer anderen raken in paniek en kunnen zelfs tegen de verkeersstroom ingaan.”

Chaos op de weg vlak voordat orkaan Katrina toeslaat in New Orleans. (Foto: Wikimedia.org)

De komende jaren werkt Hoogendoorn met een nieuw onderzoeksteam, dat hij nog deels moet samenstellen, aan een geavanceerder verkeersmodel dat rekening houdt met de menselijke psyche. Daarvoor heeft de hoogleraar onlangs van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek een Vici-subsidie gekregen. Maar hoe onderzoek je hoe mensen reageren op uitzonderlijke situaties? “We zullen veel experimenteren met proefpersonen in een interactieve simulator”, antwoordt Hoogendoorn. “Door middel van harde geluiden in de cabine zorgen we ervoor dat mensen gestrest raken. En we gaan het menselijke gedrag bestuderen tijdens ontruimingen van gebouwen. Die evacuaties zijn vaak door bewakingscamera’s vastgelegd.” Ook neemt de hoogleraar verkeersmaatregelen onder de loep die nu worden toegepast tijdens evacuaties. In het zuiden van de Verenigde Staten moeten mensen vaak vluchten voor orkanen. Snelwegen worden over de hele breedte gebruikt om het verkeer de stad uit te krijgen. “Je zou denken dat dit leidt tot een verdubbeling van de wegcapaciteit”, zegt Hoogendoorn. “Maar dat is waarschijnlijk niet zo. Want daar waar automobilisten door kunnen steken naar de andere weghelft staat een agent aanwijzingen te geven, of er staat een bord met knipperende lichten. Het leidt de aandacht af of mensen schrikken er van. Hierdoor laten ze een gat tot hun voorligger vallen.” Een punt van aandacht is ook het moment waarop je mensen laat vertrekken. Als iedereen tegelijk de weg op gaat, slibben de wegen direct dicht. Mensen moeten dus gefaseerd de stad uit. Wie mag wanneer vertrekken, moet je mensen aanraden om de trein te pakken, en hoe communiceer je de boodschap (via radio, internet of sms)? Allemaal vragen waar het onderzoeksteam zich over zal buigen. In het evacuatieplan van TNO en De Ingenieur krijgt iedere bewoner een persoonlijk evacuatieplan. Per postcode of huisnummer moeten mensen weten waar ze naar toe moeten vluchten, wanneer en via welke route. Hoogendoorn vindt dat te hoog gegrepen. “Het probleem is dat elke ramp andere maatregelen vergt. Ik zie mensen niet in een dik handboek evacuatieplan 117B opzoeken – ik noem maar wat - als de dijk is doorgebroken of dreigt door te breken.” “Wat ik zelf zou doen bij een dijkdoorbraak? Ik zou een paar verdiepingen hoger gaan zitten. Het hogerop zoeken is vaak ook een oplossing.”

Peter Spaans. (Foto: Tomas van Dijk)

Spaghetti Naam: Ir. Peter Spaans (43) Nationaliteit: Nederlandse Promotor: Prof.dr. John Groenewegen (economie van infrastructuren, TBM) Onderwerp: Economie van ondergrondse kabels- en leidingeninfrastructuur Tussenstand: Nog ongeveer een jaar te gaan “Ik ben onderzoeker aan de TU én ik werk bij Ernst & Young. Ik houd me bezig met energie-infrastructuren en onderzoek voor energiebedrijven of hun plannen voor bijvoorbeeld de aanleg van windmolenparken of LNGterminals haalbaar zijn. Bij ons bedrijf zit scholing in de genen. Om klanten te adviseren moet je op de hoogte zijn van de nieuwste ontwikkelingen. Ik ben mijn promotieonderzoek ingerold nadat ik voor de overheid had onderzocht of in Nederland zich ook gasexplosies konden voordoen zoals in België was gebeurd in 2004 toen een graafmachine een gasleiding beschadigde. Ik heb toen experts geïnterviewd en kwam met John Groenewegen, mijn huidige promotor, in contact. Ik werd getriggered door de academische diepgang. Onder de grond ligt een grote pan spaghetti aan leidingen en buizen van allerlei ondernemingen, zoals energiebedrijven en waterleidingbedrijven. Niemand weet goed hoe het eruit ziet, het is nogal een toestand. Er wordt veel onderzoek gedaan naar infrastructuur maar dat is altijd gericht op het bovengrondse gedeelte. In Nederland ben ik de enige academicus die ook onderzoek verricht naar technisch-economische vraagstukken op het gebied van de ondergrondse kabel- en leidingeninfrastructuur. Ik wil weten hoe alle partijen die ondergrondse infrastructuur aanleggen zo efficiënt mogelijk kunnen samenwerken. Je ziet vaak dat een weg opengebroken wordt om bijvoorbeeld een waterleiding aan te leggen en dat die even later opnieuw open moet voor rioolwerkzaamheden. Dat zorgt voor ergernis. Het kost bedrijven ook veel tijd om te onderzoeken waar ze kunnen graven. De verwachting is dat ze vaak beter zouden kunnen samenwerken. Concurrerende bedrijven doen dat nu niet omdat ze er ook een strategisch belang bij hebben om geheim te houden waar hun infrastructuur ligt. Maar dat belang weegt volgens mij niet altijd zwaar genoeg. Na mijn promotie wil ik graag iets blijven doen bij de TU Delft om academisch betrokken te blijven. Zelf heb ik ook aan de TU gestudeerd, vliegtuigbouw. Daarna heb ik twaalf jaar voor Shell gewerkt in project engineering. Ik bouwde wereldwijd gasinfrastructuren en was ondermeer werkzaam in Angola, Syrië en Oman. Het waren bijzondere ervaringen. Je kunt in Angola geen tandenborstel kopen. Bovendien heerst in die landen chaos en geweld. Toen ons eerste kind op komst was ben ik overgestapt naar Ernst & Young en ben ik ook gestart met het promotieonderzoek. Het leven is nu wat minder spannend, maar het was een fijne periode. Nu lekker rustig academisch onderzoek doen achter mijn computer, dat bevalt mij prima.” (TvD)

DELTA. 05 05-02-2009

08

interview

DELTA. 05 05-02-2009

09

interview

Op de bres voor promovendi

Wie is Cathal Boogerd Na zijn studie informatica in Amsterdam studeerde drs. Cathal Boogerd (1981) af bij het Centrum voor Wiskunde en Informatica. Daar leerde hij prof.dr. Arie van Deursen kennen, zijn huidige promotor bij software engineering. Bij die afdeling aan de TU schrijft Boogerd software tools om fouten bij het programmeren zo vroeg mogelijk te voorkomen. Dat leek hem een leuk onderwerp na twee jaar als programmeur te hebben gewerkt bij de prijsvergelijkingsite vergelijk.nl. Hoewel Boogerd vorig jaar nog een jaartje bestuurskunde studeerde aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, houdt hij het liever op de techniek. Boogerd hoopt in juni zijn proefschrift te hebben afgerond. Sinds augustus 2008 doet hij ‘juridische zaken’ bij promovendivereniging Promood.

(Foto’s: Hans Stakelbeek/FMAX)

Promovendi-vereniging Promood organiseert niet alleen maar leuke lezingen, maar behartigt ook belangen. Bestuurslid Cathal Boogerd stort zich nu op de tijdelijke contracten van promovendi die Bouwkunde dreigt te beëindigen. xCONNIE VAN UFFELEN Vanwaar je interesse voor juridische zaken? “Juridische zaken klinkt heftiger dan het in werkelijkheid is. Het doornemen van cao’s, arbeidscontracten en regeltjes is mijns inziens niet zo anders dan bijvoorbeeld programmeren of wiskunde. Ja, er zit wat meer interpretatie in en het is wat meer spelen met woorden. Ik ben er totaal geen expert in, maar ik vind het wel leuk om mee bezig te zijn.” Hoe hard ben jij nodig binnen Promood? “Arbeidsconflicten, problemen van promovendi die naar Nederland komen en procedures aan de TU niet precies begrijpen: dat zijn typisch vragen die ik zal beantwoorden. Een van de procedures waar we het de laatste tijd over hadden, was die van het invullen van formulieren voor de pedel. Ik heb ze ook pas vorige week ingevuld, maar eigenlijk hoor je dat meteen bij je aanstelling te doen. Meestal is dat totaal geen probleem, alleen in geval van een buitenlands diploma kan het zijn dat je een gelegaliseerde vertaling nodig hebt. Als dat diploma in je geboorteland ligt, moet je daarvoor ineens terug naar Portugal of naar Turkije. Dat is veel gedoe en onhandig. Wij wijzen de afdeling personeel & organisatie (P&O) er op om dat meteen te laten invullen.” Is dat nu geregeld? “Nou, dat hebben we pas vorige week behandeld. Verder brengen we in kaart hoeveel bursalen (promovendi met een beurs, red.) de universiteit telt. Een poos geleden was er discussie dat mensen met een beurs zouden worden aangesteld. Dat is niet doorgegaan. Als je een contract hebt met de TU en werknemer bent, heb je ‘normale rechten’ zoals ziekteverlof, eindejaarsuitkering en vakantiegeld. Dingen die wij vrij vanzelfsprekend vinden, heb je niet als je met een beurs komt. Men denkt erover of de TU compensatie moet geven, om het niveau gelijk te trekken. Rijksuniversiteit Groningen heeft een deel van de promovendi met een beurs aangesteld. In Maastricht was men van plan dat te doen, maar dan stuit je op problemen als ‘is die beurs belastbaar of niet?’ Daar kon Groningen destijds nog geen antwoord op geven. En dan moeten mensen zolang zelf maar een deel van het geld reserveren voor belasting. Bursalen hebben niet precies dezelfde rechten maar wel dezelfde plichten. Want ze doen feitelijk precies hetzelfde werk. Dat kan natuurlijk niet.” Bij Bouwkunde is nu veel onrust over tijdelijke contracten die niet worden verlengd. Wat gebeurt er met de promovendi? “In eerste instantie kregen we te horen dat bij een aantal mensen mogelijk het contract niet werd verlengd. Ook al zouden ze na een jaar een positieve beslissing hebben om door te gaan. Promood heeft half december per brief opheldering gevraagd aan de decaan. Daar is nooit echt antwoord op gekomen. Indirect wel, er is voor de kerst een brief naar medewerkers van Bouwkunde gestuurd waarin stond dat kritisch zou worden gekeken naar tijdelijke contracten, met de mogelijkheid tot beëindiging. Dat is zo ambigue. Dat kan ook promovendi betreffen, die hebben per slot van rekening ook een tijdelijk contract. Nu is het voor promovendi die hun driejarige contract al hebben geen probleem. Daar zijn de fondsen kennelijk al voor gereserveerd en zij kunnen gewoon hun promotie afmaken. Voor eerstejaars die hun evaluatie nog moeten krijgen, lijkt het problematisch te worden. We hebben nu drie eerstejaars promovendi van wie het contract met een jaar is verlengd, twee promovendi die informeel te horen hebben gekregen dat hun contract niet wordt verlengd en twee bij wie de beslissing wordt uitgesteld tot februari. Die hebben een verlenging gekregen tot februari. Er zijn nu dus zeven gevallen bij ons bekend. Ik neem aan dat dit het topje van de ijsberg is. Alle mensen die vorig jaar zijn begonnen, gaan gedurende dit jaar problemen

krijgen. We hebben gehoord dat de eenjarige verlenging komt in de vorm van een wijziging van de normale verlengingsbrief, die promovendi moeten ondertekenen. Dat is heel vreemd en geen echt contract natuurlijk. Het is onduidelijk wat die mensen nu moeten met dat ene jaar.” Je zit dan halverwege je onderzoek. “Precies. Komt er dan nog een evaluatie? Dat staat niet in de cao, noch in het contract dat mensen in eerste instantie hebben getekend. Wij hebben het idee dat mensen nu een jaar krijgen om externe fondsen te zoeken. Dat wordt niet expliciet zo genoemd, maar anders kunnen we het niet verklaren. Het vervelende is dat sommigen een werkvergunning hebben afhankelijk van hun aanstelling bij de TU. Sommige promovendi zijn bang dat hun werk- en verblijfsvergunning ongeldig worden als ze niet tekenen. De vraag is wat de status daarvan is. Wat er na dat extra jaar gebeurt, daar wordt niet over gerept. Dat is natuurlijk geen fijne manier om je onderzoek te doen. We hebben vorige week weer een brief gestuurd aan de decaan en vertellen hem dat dit niet klopt met artikelen in de cao. We willen weten wat zijn plannen zijn en op welke grond zijn beslissingen zijn genomen.” Hoe gaat het ondertussen met die promovendi? “Voor zover ik weet zijn die nog gewoon aan het werk.” Speelt dit ook bij andere faculteiten? “Voor zover wij weten niet. Bij andere faculteiten zijn promovendi meer werkzaam via projectgeld.” Een aanbeveling van de taskforce promotiebeleid is een vaste vertrouwenspersoon aan te stellen voor alle promovendi binnen een faculteit. Is dit al gebeurd? “Bij Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica zijn twee promovendusmentoren aangesteld bij wie promovendi terecht kunnen met vragen over bijvoorbeeld hun begeleiding. Het gaat om Catholijn Jonker en Gerard Meijer. Beginnende promovendi weten niet wat ze kunnen verwachten van hun begeleider. Als zij het idee hebben dat het niet helemaal klopt, kunnen ze er natuurlijk met medepromovendi over van gedachten wisselen. Maar die kunnen moeilijk een bemiddelende rol spelen. Die mentoren kunnen dat wel. Ook is er bij EWI nu een potje voor promovendi om cursussen presenteren en academisch schrijven te volgen. In principe kun je dat aan je promotor vragen, maar sommige hoogleraren zeggen botweg ‘nee’. Dat leidt er toe dat sommige promovendi een cursus gemakkelijk kunnen

doen en anderen niet. Dat wilde P&O hiermee compenseren. Een concrete en relevante verbetering. Ik heb beide cursussen gedaan en vond ze heel nuttig.” Hoe vind je het werk voor Promood? “Afwisselend. Je bespreekt alle onderwerpen samen: van simpele, persoonlijke problemen tot het organiseren van leuke lezingen. Ook hebben we het over het feit dat het zo lang duurt tot er een plaatsje vrij is voor de verdediging van je proefschrift. Het aantal tijdstippen waarop je kunt promoveren in de senaatszaal is beperkt. Er wordt gekeken naar alternatieve locaties. Er zijn natuurlijk veel meer promovendi dan voorheen, dus is het niet zo vreemd dat dit langer duurt. Om een plekje te krijgen moet je drie tot vier maanden wachten. Je kunt het aanvragen op het moment dat je proefschrift is goedgekeurd. Promotoren keuren nu proefschriften goed als ze zien dat die binnen een maand af zijn zodat ze meteen al die datum kunnen aanvragen. Dat is dan de enige manier waarop je dat proces een beetje snel kunt afronden. Het gebeurt vaak genoeg dat mensen een proefschrift inleveren en een maand later een andere baan hebben. Dan moeten ze ineens vrij vragen voor hun verdediging. Mosterd na de maaltijd. Ik hoor van mensen op andere universiteiten dat ze soms het proefschrift inleveren twee of drie weken voordat ze de verdediging hebben. Dan zit het wat verser in het hoofd. Drie of vier maanden wachten is jammer. Verder is promoveren in Delft vrij goed geregeld.” Wat ga je na je promotie doen? Dat is een gewetensvraag. Voor mij was mijn promotie in het begin zweven en zoeken. Het projectplan werkte niet voor mij. Ik heb toen iets anders voorgesteld, maar dat werkte ook niet zo geweldig. Daarna had ik weer iets bedacht dat leuk en relevant is, vanwege toepassingen van je onderzoek en mensen die er brood in zien. Maar nu is juist het moment aangebroken dat je weer kunt stoppen. Dat is wel ironisch. Ik heb het idee dat ik verder wil in het bedrijfsleven, om nog concreter aan problemen te werken. Werken aan iets waar alleen ik in geïnteresseerd was, vond ik niet prettig. Ik duik graag ergens in waar vervolgens iets praktisch uit komt.”

DELTA. 05 05-02-2009

10

lifestyle

Dromen van het concertgebouw

Sport

Martijn Kortleve, student molecular science & technology, is cellist en dit jaar deelnemer aan het Nederlands Studenten Orkest (NSO), een verzameling van de beste muzikanten uit de Nederlandse studentensteden. In februari toeren ze voor het goede doel door Nederland. xGeorge van Hal

Omdat op 26 januari volgens de Chinese kalender het Jaar van de Os is begonnen ‘en rood een feestelijke kleur is’, stond het badmintontoernooi van DSBA United Student Smashing Right, afgelopen zaterdag op het sportcentrum, in het teken van de Rode Os. “Het spelen van leuke en spannende wedstrijden was belangrijker dan het winnen”, luidde de variant op het aloude olympische adagium die organisator Martijn Jannink hanteerde. Het spelen volgens het Zwitsers laddersysteem, waarbij iedereen gelijkwaardige tegenstanders treft, leidde toch nog naar een winnend dubbel in de personen van Joost Allemans en Joao Pedro. Voor de komende officiële voorjaarscompetitie heeft het pas tweejarige USSR drie teams ingeschreven. De club strikte daarnaast een professionele trainer voor extra weekendtrainingen. “Daardoor zal het niveau van onze spelers de komende tijd flink verbeteren”, aldus Jannink. Voor de DSHC-damesploeg was het meedoen aan de zaalhockeycompetitie eveneens belangrijker dan het winnen. Niettemin lag de titel voor de Delftse studentes zondag in sporthal Wippolder in het verschiet. Twee zeges op twee lager geplaatste teams zouden voldoen. Het eerste potje tegen hekkensluiter Derby vormde geen enkel probleem (8-0), maar vervolgens bood middenmoter Roomburg heel wat meer tegenstand. Zelfs het inzetten van een ‘vliegende keep’ in de laatste fase kon een 4-3 nederlaag niet voorkomen. DSHC eindigde hierdoor één punt achter kampioen Souburgh. “Dat vonden we eigenlijk niet zo heel erg”, liet eerste teamspeelster Nynke Schrakamp weten. “We trainen er niet voor. We doen mee om de conditie op peil te houden en omdat het leuk is om te doen. Het ging over het geheel gezien erg goed. Dat geeft een push aan het team”, aldus de speelster die op het grote verschil tussen veld- en indoorhockey wees: “Aan je veldtechniek heb je niet zoveel in de zaal. Een goede uitvoering van de looplijnen, snel omschakelen en praktisch inzicht zijn wel heel handig.” Voor DSHC is promotie en daarmee terugkeer naar de eerste klasse in de veldcompetitie veel belangrijker. Daartoe lijken de kansen voor het team, dat halverwege de competitie tweede staat, reëel. Voor de ijshockeyers van Delft Firebirds zit er dit seizoen zeker geen kampioenschap in. De ploeg speelt een bescheiden rol in de studentencompetitie. Van koploper THOR 2 werd vorige week woensdag in Amsterdam flink verloren. Al na de eerste periode, die in een 5-0 tussenstand resulteerde, zag het er slecht uit voor de Delftenaren. Via periodestanden van 2-1 en 3-2 werd de eindstand met 10-3 in Amsterdams voordeel beslecht. De clubkampioenschappen van de Delftse schaatsvereniging ELS leidden dinsdagochtend in Utrecht tot een triomf voor Bastiaan van ’t Westeinde, hoewel hij geen van de drie afstanden (500, 1500 en 3000 meter) op zijn naam schreef. Bij de vrouwen pakte Marjolijn Hartwigsen een vrij eenvoudige overwinning over de zelfde afstanden.

x Tips? [email protected]

kwartetten, maar gisteren speelde ik bijvoorbeeld met zes mensen.” De studenten offeren één hele maand op aan de voorbereiding en

‘Als kleine jongen leek het me al fantastisch om eens in het Concertgebouw te spelen’ de tournee. “Ik hoef geen tentamens te missen, die waren in januari. Wel mis ik een maand colleges en dat is natuurlijk wel veel om daarna weer in te halen”, vertelt Kortleve. “Maar het is het waard.” Belangrijkste reden voor hem om mee te doen? Optreden in het Concertgebouw. “Als kleine jongen leek het me al fantastisch om daar eens te spelen. Ik ben verder niet zo professioneel, dus dit is een unieke kans.” Toch is er naast serieuze muzikale aangelegenheden ruimte voor sociale activiteiten. Zo staat tijdens de repetitieweek de traditionele stunt op het programma. “Dan lopen we met z’n allen door Someren en maken zoveel mogelijk lawaai, om te laten weten dat we er weer zijn.

waarheen waarvoor

Het is hier traditie dat het NSO langskomt. Het hele dorp komt zo’n beetje naar ons concert op zondag.” Ook de kamermuziekavond ('redelijk serieus spelen met je groepjes') en een bonte avond ('minder serieus met grappige toneelstukjes') moeten ontspanning bieden. Maar de hoofdmoot blijft de eerste week oefenen, oefenen, oefenen. “Je merkt dat je elke dag beter wordt.” Zondag 8 september moet men klaar zijn, want dan begint de tournee door Nederland met een concert in huidige thuishaven Someren. Vorig jaar was Kortleve ook al mee, dus hij weet wat hem vervolgens te wachten staat. “Tijdens de tournee is het vooral veel reizen.” Na Someren trekken de studenten als eerste naar Maastricht, waar ze lunchen bij één van de sponsors en alvast oefenen in de zaal om ‘even te wennen aan de nieuwe ruimte’. Daarna gaat men – in groepjes van twee – naar een gastgezin (waar ze ’s avonds ook slapen) om even te ontspannen. En na het concert is er dan nog een feest in de stad. “Die feestjes duren lang, dus het is wel belangrijk dat je af en toe uitrust, zodat je nog kan spelen. Je merkt wel dat naarmate het optreden in het Concertgebouw in het vizier komt, de mensen meer gespannen raken. Ze gaan beter opletten en houden zichzelf meer in bedwang.” Uiteindelijk wordt de week afgesloten met een kleine buitenlandtour. “Dit jaar gaan we naar Stockholm, waar we twee keer spelen”, vertelt Kortleve. En dan is het voorbij. Een gat? Nee. “Er staat nog een reünie op het programma en je leert mensen kennen bij studentenorkesten uit heel Nederland. Daardoor word je nog wel eens gevraagd om in te vallen en zie je weer wat bekende gezichten. Dat is heel erg leuk.”

11

lifestyle

Pasta zonder plakken Kerst 2008. Huisgenoten en TU-studentes Ivonne Kroon en Femke Stots houden met hun vriendjes een amusemarathon. Van drie uur ’s middags tot drie uur ’s nachts. Er vloeit wijn. Goed voor de inspiratie, zo blijkt. xIVO KNUBBEN De volgende morgen is de kerst voorbij, maar een weblog geboren. Een kookweblog wel te verstaan. Toegankelijk ook, want: ‘Koken moet vooral makkelijk zijn.’ De keuken ziet er keurig opgeruimd uit. Er branden twee kaarsen op tafel. Alsof er elk moment iemand kan aanbellen voor een diner. “Dat doen we wel vaker hoor”, lacht Femke. “Ook als er niemand langs komt.” Er staan hapjes op tafel. Voor wie zijn díe bedoeld? Een paar jaar terug kwamen Kroon (22, vijfdejaars bouwkunde) en Stots (24, zesdejaars industrieel ontwerpen) studeren in Delft. Veel kookervaring hadden ze nog niet. Eenmaal op kamers was er geen ontkomen meer aan. Het móest. En dat begon met het bekende ‘recept’: niet weten wat je gaat koken, met een groepje naar de supermarkt, beetje dolen, uiteindelijk bij de pakjes terechtkomen en vervolgens de ingrediënten erbij zoeken. Stap twee was de

Drie gouden kooktips Danique Zimmerman. (Foto: Daphne Zuiderwijk)

Spaghettibandjes

1. Bedenk voor je naar de supermarkt gaat wat je wilt koken. 2. Proef regelmatig tijdens het koken. 3 Zorg voor goede pannen en messen.

Ivonne Kroon en Femke Stots: “We hebben nog zoveel op de plank liggen, daar kunnen we het komende jaar wel mee vooruit.” (Foto: Ivo Knubben)

variatietip. Dat ging prima. Op een dag was een ingrediënt uitverkocht. Paniek! Wat nu? Zelf iets verzinnen was de enige mogelijkheid. Dat zelf verzinnen gaat de dames steeds beter af. Kroon: “We vertelden elkaar dan hoe het was gegaan, wisselden tips uit, kookten vaker samen.” Er ontstond iets van een

‘Soms ziet een gerecht er niet uit op de foto’ hobby. Recepten werden verzameld, kookboeken aangeschaft. En toen deed zich een probleem voor. Stots legt uit. “Omdat we regelmatig afweken van het originele recept, was het bij een volgende keer altijd: Hoeveel water deden wíj er ook alweer bij?” Het leidde aanvankelijk tot een soort knipselmappen met gerechten. Maar het bleef borrelen, tot aan afgelopen kerst. Hoe ziet het ‘menu’ op het weblog er uit? Er is een onderverdeling gemaakt tussen verschillende soorten recepten, zoals hoofdgerechten, desserts en borrelhapjes. Maar er

Delta gaat wekelijks op zoek naar mensen die onderweg zijn. Deze week komen we Danique Zimmerman (25) tegen bij ingang van de aula. Waar ga je naartoe? “Ik heb net college gehad en ga nu naar huis. Ik moet nog even wat schoonmaken en ga dan koken. Ik ben net terug van vakantie en een weekje ziek geweest, dus ik moet alles weer even ordenen.” Vakantie? Waar ben je naartoe geweest? “Naar Curaçao. Ik ben nu twee weken weer terug. Ik heb daar een half jaar stage gelopen bij de Dienst Ruimtelijke Ontwikkeling en Volkshuisvesting. Ik studeer bouwkunde en doe de master urbanism.”

floris

Het Red Ox badmintontoernooi van DSBA USSR stond zaterdag in het teken van het Chinese nieuwjaar, het Jaar van de Os. Er waren 32 deelnemers. (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

Als we Martijn Kortleve bellen op de repetitielocatie van het NSO in het Brabantse Someren, klinkt een luide kakofonie aan instrumenten door de hoorn. Met enige moeite zijn de woorden ‘Wacht even, ik moet ergens heenlopen waar ik je kan verstaan’ te ontcijferen. Eén sluitende deur later, is het stil genoeg om te praten. Kortleve: “De repetitie was net afgelopen toen je belde. Sommigen oefenen dan nog even een partij, omdat ze merken dat het tijdens de repetitie minder ging. Eigenlijk hoor je hier altijd wel muziek.” De studenten die meedoen aan het NSO onderwerpen zich een week lang aan een streng oefenregime. Dagelijks acht uur repetities, exclusief de pauze die elke anderhalf uur ingelast wordt om te eten of iets anders te doen. “We beginnen om tien uur ‘s ochtends en zijn ‘s avonds om half elf klaar”, legt Kortleve uit. Dat bij het NSO echte liefhebbers zitten, blijkt uit het feit dat het musiceren na die lange sessies nog niet voorbij is. Spontaan ontstaan tijdens de repetitieweek diverse ensembles, waarmee de deelnemende studenten voor de lol nog wat kamermuziek spelen. “Dat zijn kleine groepjes. Meestal strijk-

Martijn Kortleve. (Foto: NSO)

DELTA. 05 05-02-2009

Zeker wel wennen, die koude temperaturen hier? “Jazeker. Ik moest ook echt weer op zoek naar mijn truien en sjaal. Ik had in mijn koffers alleen maar shirtjes met spaghettibandjes.” Waarom heb je voor Curaçao gekozen? “Ik heb daar familie wonen. Ik heb daar achttien jaar gewoond en mijn ouders wonen daar nog. Ik ben in 2003 naar Nederland gekomen om te studeren.” Ben je van plan om daar later weer te gaan wonen? “Niet direct na mijn studie. Ik wil eerst wat rondreizen en dan bijvoorbeeld kijken hoe de situatie in Azië en Noord- en Zuid-Amerika is. Daarna een beetje werken en misschien dat ik over tien of vijftien jaar weer die kant op ga.” En wat ga je na het schoonmaken en koken doen? “In september wil ik beginnen met afstuderen, dus ik moet even uitzoeken welke colleges ik nog moet volgen en wat ik allemaal af moet hebben. Ik ga een soort planning maken. En daarna misschien naar de film. Naar Valkyrie, maar dat weet ik nog niet zeker.” (DZ)

staat meer op. “We wilden er juist ook kookgerelateerde dingen op zetten.” En zo kwam er een kopje ‘Handige en bijzondere ingrediënten’ maar ook ‘Tips en trucs’. Hoe voorkom je bijvoorbeeld dat pasta gaat plakken? “Als iemand zelf een goede tip heeft, dan kan deze er ook bij. Wat dat betreft is er zeker niet één waarheid”, vult Kroon aan. Ook het oog is niet vergeten. Stots: “We fotograferen alles wat we maken en zetten dat op de site.” Ze begint te lachen. “Soms ziet een gerecht er niet uit op de foto. In het onderschrift zetten we dan dat het toch écht lekker smaakt.” De hapjes die ons al geruime tijd aankijken, blijken voor vanavond bedoeld. De scone - het Engelse broodkoekje - is nog warm van de oven en smaakt voortreffelijk. Ook de cranberrymuffin is heerlijk. “Die hebben we niet vanavond gemaakt hoor. Ze komen uit de diepvries”, zegt Kroon met een stalen gezicht. Pardon? Ze lacht. “Ja, koken is heel leuk, maar het moet ook vooral makkelijk zijn. We maken dus bijna altijd te veel en vriezen het in. Heb je een avond weinig tijd, dan is er zeker een ’prakje’ over.” Wat vinden de dames zelf het lekkerste gerecht? “Risotto!” roepen ze meteen. “Dat is een Italiaans rijstgerecht, maar de rijst lijkt meer op pasta”, legt Kroon enthousiast uit. In de eerste maand zijn er al een kleine honderd items op de site gekomen. Is dat een voorbode voor 2009? Kroon: “We hebben nog zoveel op de plank liggen, daar kunnen we het komende jaar wel mee vooruit.” Ook de reacties van medestudenten zijn inspirerend. “Dat stimuleert enorm. We gaan er dus zeker mee door. Misschien brengen we nog eens ons eigen boek uit.”

x www.excellent-eten.nl

time out

Kopenhagen Bram van der Vlugt kennen we misschien alleen als nationale goedheiligman, maar hij is nog steeds acteur. Ter gelegenheid van zijn 75ste verjaardag speelt hij vanaf 7 februari in het toneelstuk ‘Kopenhagen’. Het verhaal van ‘Kopenhagen’ draait om een historische ontmoeting tussen twee wetenschappers: een Deense jood, Niels Bohr en de Duitser Werner Heisenberg. Ze waren vrienden en collega’s. Voordat de Tweede Wereldoorlog uitbrak, werkten ze samen aan de totstandkoming van een atoombom. Tijdens de laatste ontmoeting in 1941, toen Heisenberg op bezoek ging bij Bohr in Kopenhagen, was Denemarken bezet door de Duitsers. Op dat moment werkte Heisenberg mee aan het Duitse atoomprogramma. Het huis van de joodse Bohr was voorzien van afluisterapparatuur. Toch is hetgeen er tijdens de ontmoeting is besproken, tot op de dag van vandaag een mysterie. De twee mannen spraken elkaar slechts tien minuten tijdens een wandeling en gingen met ruzie uit elkaar. Wat is er tussen hen voorgevallen en besproken? Bohr verweet Heisenberg dat hij aan een

atoombom voor de nazi’s werkte. Heisenberg zei daarentegen dat hij aan het programma meewerkte om het hele proces te vertragen. In het stuk, geschreven door Michael Frayn, wordt teruggekeken op de ruzie. Waar ging die precies over? Heeft Heisenberg voorkomen dat die atoombom voor de nazi’s er kwam? Van der Vlugt speelt de Deense jood Bohr. Het is een beetje ‘zijn’ toneelstuk, want bijna tien jaar geleden speelde hij ook al de hoofdrol in dit verhaal over de historische ontmoeting. Hiervoor ontving hij de hoogste Nederlandse toneelonderscheiding, de Louis d’Or. Een prijs voor de beste mannelijke hoofdrol. Ook de vrouw van Bohr wordt weer door Liz Snoijink gespeeld, net als tien jaar geleden. De rol van Heisenberg is deze keer niet voor Rudolf Lucieer. Hij is verruild voor Stefan de Walle. Het stuk gaat zaterdag in première in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag en gaat daarna langs alle grote theaters in Nederland. (DZ)

x www.nationaletoneel.nl

DELTA. 05 05-02-2009

12

reportage

DELTA. 05 05-02-2009

13

reportage

Lawine van studenten “Een combi van uitersten: veel bier, veel boarden en weinig slaap.” Meer dan duizend studenten uit Maastricht, Eindhoven, Tilburg, Delft, Utrecht, Groningen, Wageningen, Enschede, Utrecht en Nijmegen namen vorige week deel aan de Studentenwintersport (Stuwi) 2009 in Valmorel, Frankrijk.

gewoon even verkeerd gedraaid. Ik ben hier bij de artsenpost geholpen, daar zat nog een meisje uit Tilburg met een gebroken sleutelbeen.”

xIrene Smeets Zaterdag 24 januari, 9.30 uur Op tien kilometer van het Franse bergdorpje Valmorel staat het muurvast. Ronkende bussen en rokende reizigers. “Boven staat een hele rij met bussen die nog sneeuwkettingen moeten opleggen”, vertelt een groepje Wageningse studenten dat de berg afwandelt. Of we ook naar Valmorel gaan, willen ze weten. “Nou, pas dan maar op, daar zitten deze week ook duizend Nederlandse studenten.” “Vertraging krijg je er gratis bij”, grinnikt TU-student en voorzitter van de studentenwintersport 2009 Ruben Hijl. De sfeer is er niet minder om. De eerste flesjes Jupiler komen uit de tas, de skibroek gaat aan. Bij de verhuur van ski- en snowboardmaterialen is het dringen geblazen. Sneeuwballen vliegen door de lucht. Als echter om half zes – zoals afgesproken - de sleutels van de appartementen niet klaarliggen, slaat hier en daar het

Groepsknuffel

Het NSK Freestyle op donderdag. (Foto's: Irene Smeets)

plezier om in chagrijn: “Dit is niet handig. Volgens mij hebben ze zich verkeken op de duizend man.” Zondag 25 januari, 8.30 uur Langzaam schuift de skilift naar de zonnige top. Een student, net als de mensen om hem heen gekleed in een groene Studentenwintersporttrui met capuchon, strompelt uit de lift. “Waarom doet ‘ie zo’n pijn”,

verzucht hij tegen zijn skimaatje. Hij trekt zijn schoen uit voor een grondige inspectie en vist er een bierdopje uit. 'Ik wil alleen maar billen zien', klinkt het een paar uur later tijdens de après-ski in discotheek Le Before & l’After. Heel toepasselijk heeft de organisatie zich hier in de discotheek geposteerd. “Wij zijn ons blauwe polsbandje (het toegangs-

bewijs voor feestjes en bier tegen kortingstarief, red. ) kwijt”, meldt de een. En een ander: “Kunnen we hier nog een food box (voedselpakket met onder meer melk, beleg, soep en magnetronmaaltijden, red.) afhalen?” Maandag 26 januari, 10.01 uur Snowboardleraar en student fysiotherapie uit Amsterdam Quint de Waard komt met een sneltreinvaart de berg af en stopt soepel voor de gondellift, het vertrekpunt deze ochtend voor zijn beginnersgroepje. Even later melden drie oranje puntmutsen met opdruk ‘kamertje 1’ zich. Er onder zitten Hilde Wolleswinkel, Eveline van den Berg en Marleen Janus, studenten life science uit Delft. “En dames, nog geoefend gistermiddag?”, vraagt Quint. “Jazeker, bochtjes en zo. En geen spierpijn!” “Ook naar de beachparty geweest gisteravond?” Nee, de dames wilden fit zijn vanochtend. Vanwaar kamertje 1? “Een grapje van vorig jaar, toen zaten we tijdens een reisje van onze studievereniging in dezelfde kamer. Om ons te onderscheiden van de rest noemden we onszelf kamertje 1, sindsdien zetten we overal een één voor of achter.” Boven aangekomen schrikt Marleen Janus als ze de steile afdaling ziet. De tranen schieten in haar ogen. “Hoogtevrees”, zegt ze zacht als vriendinnen Hilde en 'Eef' toesnellen om haar moed in te praten. Quint laat zien waarom hij snowboardle-

raar is en twee minuten later staat ze alweer recht op haar board, de rest achterna. Maandag 26 januari, 15.00 uur Aniek Rooderkerken en Jeroen Reijnaerts van sportraad Musst duiken de helling af. Eindelijk, zegt Rooderkerken die in de organisatie van Stuwi zit en nauwelijks aan zichzelf toekomt. Ze staat voor het eerst van haar leven op de latten, maar dat heeft haar er niet van weerhouden om zich op te geven voor de Nederlands Kampioenschappen deze week. “We gaan het gewoon proberen.” Zij wel, dat kunnen vijf andere leden van de organisatie niet meer

Een student trekt zijn skischoen uit voor een grondige inspectie en vist er een bierdopje uit. zeggen: “Vanochtend moest iemand na een val in het dorpje met een scheurtje in de rug naar het ziekenhuis. De andere vier zijn domweg uitgegleden op de weg.” Ook onder de deelnemende studenten zijn de eerste slachtoffers gevallen. Renée Langens uit Nijmegen heeft ’s middags tijdens het skiën haar kruisbanden gescheurd en draagt een brace. “Nee, ik ben geen beginner. Het gebeurt de beste,

Maandag 26 januari, 20.00 uur “Eén meisje had zo’n prachtige stem.” Christiaan Donkelaar van de sportraad DSSF uit Delft komt terug van de discotheek en kwakt vijf karaoke-dvd’s op de tafel van het werkappartement van de Stuwiorganisatie. Voorzitter Ruben Hijl knikt, maar zit al met zijn hoofd bij het volgende onderdeel: zo meteen begint de ‘appartementenronde’. “Vraag hoe de busreis is bevallen en of er klachten zijn over het lange wachten op dag één. Er zijn ook klachten over geluidsoverlast binnengekomen, over mensen die blikjes bier van het balkon af gooien en dat soort dingen.” Aniek Rooderkerken van Musst neemt enkele ‘Maastrichtse appartementen’ voor haar rekening. We gaan op weg naar huize ‘Maastricht Biertje Vrienden’, vijf Duitse studenten uit Maastricht. “Hallo?” Geen reactie. Het licht in de slaapkamer en woonkamer is uit. “Hallo?”, probeert ze nogmaals. “Mmmm”, klinkt het vanuit een bed. Dominik Senk is wakker. “We wilden even een half uurtje bijslapen, maar dat was twee uur geleden. Of we klachten hebben? Zaterdag hebben we lang op de sleutel moeten wachten, maar over het algemeen is de organisatie perfect.” En de prijs (maximaal 350 euro) voor de reis noemen ze een koopje. “En al die extra’s, zoals een foodbox, dat hadden we niet verwacht.” De vijf hebben het skigebied al uitvoerig verkend, ook off-piste. “Zijn er gisteren nog mensen door lawines overvallen?” Daar schrikken ze van. “Echt? Hier?” Maar een minuut later zijn ze dat al weer vergeten. En de Nederlandse après-ski? “Tja, niet zoveel anders dan de Duitse. Of je nu Viva Hollandia of Viva Colonia zingt.” Alleen vinden ze moeilijker aansluiting. “Als je iemand aanspreekt in het Engels krijg je antwoord in het Nederlands”, zegt Senk. “Misschien is het een idee om nog een borrel voor de internationale studenten te organiseren,

Uitpuffen in de sneeuw op vrijdag.

want ook vanuit Wageningen zijn er veel buitenlanders, een paar Spanjaarden en iemand uit Israël”, zegt Marije Blanken, secretaris van de Stuwi uit Eindhoven. Woensdag 28 januari, 21.00 uur Bierestafette in discotheek Le Before & L’After. “Uit Eindhoven”, klinkt het bijna steevast op de vraag waar studenten vandaan komen. Het is druk en warm; 32 teams van telkens vijf mensen nemen het tegen elkaar op om als snelste een biertje achterover te slaan. Team Bodemloze Vaten wint als eerste van Mehzeker. Luid gejuich als de vijfde zijn bekertje leeg heeft en op zijn hoofd zet. Even later is het team van de Maastrichtse studenten Lena Piepmeier en Fabian Theymann aan

Wat is Studentenwintersport? De Studentenwintersport werd voor het eerst georganiseerd in 2002. Een initiatief van de Avalanche Boarders, de wintersportvereniging van de Technische Universiteit in Eindhoven. Destijds gingen 66 studenten mee naar Praloup in Frankrijk. Een jaar later werd de reis omgedoopt tot Stuwi: de sportraden van Eindhoven, Groningen, Enschede, Wageningen en Nijmegen organiseerden samen voor 530 studenten een reis naar Le Corbier in Frankrijk. In 2004 sloot Maastricht zich aan en vanaf 2006 namen ook Tilburg, Delft en Leiden deel aan deze jaarlijkse reis. Sinds vorig jaar bestaat de organisatie uit tien studentensteden (Utrecht kwam er als laatste bij) en vertrokken 800 deelnemers naar Les Menuires in Frankrijk. Dit jaar passeerde Stuwi voor het eerst de duizend inschrijvingen. Op 23 januari vertokken zeventien bussen met 1030 studenten voor tien dagen naar Valmorel. Veel verder zal het aantal deelnemers overigens niet oplopen: duizend man is het maximaal haalbare.

de beurt. Ze maken geen schijn van kans. Piepmeier haalt lachend haar schouders op: “Ja, wat willen we ook met vier meiden en één jongen.” “Uit Eindhoven”, roepen ze verderop in Café La Gare. Met een Eindhovense delegatie van 330 mensen maken ze de grootste groep uit. “Wat we opmaken deze week? Zo’n 200 euro aan eten en drinken. Nee, met dat foodpakket alleen redden we het niet.” Hebben ze al studenten van andere steden leren kennen? Oud-student Bob uit Eindhoven wel: “Mijn vriendinnetje, nou ja, vriendinnetje, zeg maar scharrel tijdens deze vakantie, studeert in Wageningen. Wacht, wat was haar naam ook alweer?” Vrijdag 30 januari, 10:00 uur Clinic slalom. Clinic-leraren Rogier en Camiel laten de twintig deelnemers flink opwarmen. “Op je plaats trappelen”, roept Rogier, terwijl iedereen op zijn of haar zware skischoenen huppelt. Boven op de piste vallen de studenten van hun geloof: “Wat? Moet je je schouders niet meer mee bewegen? Zo heb ik het wel geleerd. ”Klopt", zegt Camiel, ”vroeger was je cool wanneer je met de benen dicht tegen elkaar en de stokken losjes langs je lijf naar beneden zoefde, dat is passé. Nu is het benen op heupbreedte en je armen recht vooruit steken.” “Jullie skiën te lief, het mag wat agressiever”, zegt hij. “Als je meedoet met slalom dan wil je win-

nen, toch?” Hij demonstreert met scherpe bochten en hoge snelheid hoe je behendig langs de vlaggetjes op de piste moet manoeuvreren. “Zo! Dat is inderdaad agressief”, klinkt het. Dan zijn de studenten aan zet. De adviezen nemen ze gretig ter harte: “Goed door je knieën. Niet met de stokken zwaaien, dansen doen we vanavond in de disco-

‘Goed door je knieën en niet met de stokken zwaaien, dansen doen we vanavond in de discotheek’ theek.” Aan het eind van de clinic leunen de Maastrichtse studenten Lena Piepmeier en Alina Basdorff tevreden op hun skistokken: “Ik heb echt wat geleerd in twee uur tijd. Ik ga harder de berg af, maar voel me tegelijkertijd veiliger.” Vrijdag 30 januari, 13.00 uur Met een rotvaart komt een skiër tot stilstand bovenop een paar ski’s. “Zo, jij doet zeker mee met de kleine slalom”, concludeert iemand droog. “Wie heeft er nog geen rugnummer?” roept Joyce Bouwens, voorzitter van het Nederlandse studenten skikampioenschap. Vanmiddag vindt het onderdeel slalom (groot voor gevorderden, klein voor begin-

ners) plaats. Vijfenzestig waaghalzen hebben zich ingeschreven. De laatste wedstrijdverzekeringen worden ingevuld en iedere deelnemer kan een passende helm uitzoeken. Het is opvallend rustig op de piste en de combinatie veel zon, weinig wind voelt haast voorjaarsachtig aan. Student uit Maastricht Christel van Dael staat al klaar. “Nee, ik heb niet extra geoefend, ik zie wel hoe het gaat.” Van Dael eindigt uiteindelijk als tweede in de grote slalom. De Maastrichtse student Jörg Kattner eindigt bovenaan bij de mannen. Later die dag vertelt een trotse – niet meer al te nuchtere - student in de gondellift dat hij tweede is geworden tijdens het kampioenschap. “Ja, vertel wel even het hele verhaal”, wijst een vriend hem terecht: “Je was tweede bij de kleine slalom, waar maar vier mannen meededen en eentje werd gediskwalificeerd omdat hij viel.” Het mag de pret niet drukken. Trots toont hij zijn medaille die hij om zijn hals heeft hangen en zingt: 'Voulez vous coucher avec moi, ce soir'.

DELTA. 05 05-02-2009

Voor de uitbreiding van ons enthousiaste team 14 DELTA. 05 05-02-2009 zoeken wij de volgende collega’s:

service

Eettafels Alcuin Oude Delft 55-57

Dagelijks daghap maaltijd, op ma, di en do ook een luxe maaltijd. Alle maaltijden zijn inclusief soep. Daghap 3 euro, luxe 4,10 euro.

Sint Jansbrug Oude Delft 50-52 Donderdag 5 februari Verse friet met bloemkool, kaassaus met hamlap of spinazie/feta flapje en walnotensalade. Vers fruit en diverse toetjes.

Ma t/m vr geopend van 17.3019.30 uur. Dagschotel (incl. salade) 3,40 euro, fruit 0,25 euro, toe 0,30 euro, luxe toe 0,85 euro, bier en fris 0,90 euro. Het menu staat ook op www.jansbrug.nl. Thursday February 5 French fries with cauliflower, cheese sauce with ham or spinach/feta filled puffed pastry and walnut salad. Fresh fruit and various desserts. Friday February 6 Green vegetable mix, quiche lorraine or vegetarian pastries and mixed salad. Fresh fruit and various desserts.

Vrijdag 6 februari Groene groentenmix, quiche lorraine of vegetarische pasteitjes en gemengde salade. Vers fruit en diverse toetjes.

Monday February 9 Goulash with beef or mushrooms and fresh salad. Fresh fruit and various desserts.

Maandag 9 februari Goulash met rund of champignons en frisse salade. Vers fruit en diverse toetjes.

Tuesday February 10 Fish oven dish with panga or tempe and carrot salad. Fresh fruit and various desserts.

Dinsdag 10 februari Visovenschotel met panga of tempe en wortelsalade. Vers fruit en diverse toetjes. Woensdag 11 februari Rösti rondjes, koninginnemelange met speklap of gevulde

Wednesday February 11 Rösti rounds with queen melange vegetables, a slice of bacon or filled courgette and pineapple salad. Fresh fruit and various desserts. Open from Monday to Friday

from 17.30-19.30 hrs. Daily dish (incl. salad) €3.40, fruit €0.25, dessert €0.30, beer and soda € 0.90. Find the complete menu at www.jansbrug.nl.

Koornbeurs Voldersgracht 1

Woensdag 11 februari (Turkije) Basis: Witte rijst, bulghur, spinazie en komkommersalade.. Soep: Linzensoep. Vlees: Turkse stoofschotel. Veg.: Ovenschotel met courgette en feta.

Donderdag 5 februari (Winterweek) Basis: Wortelsalade met rozijnen. Soep: Erwtensoep. Vlees: Andijviestamppot met gehaktbol. Veg.: Andijviestamppot met kaas en champignons.

Eettafel geopend ma t/m vr van 17.30-19.30 uur. Basismaaltijd 3,60 euro, soep 0,30 euro, toetjes v.a. 0,30 euro, fruit v.a. 0,40 euro. Inl. www.koornbeurs.nl/ eettafel.

Vrijdag 6 februari (Winterweek) Basis: Stamppot met prei en kaas en frisee salade. Soep: Bietensoep. Vlees: Kipschnitzel. Veg.: Paprikatomatensoep.

Donderdag 5 februari Soep: vlees bouillon/kervel soep Hoofdgerecht: macaroni schotel met of zonder ham met bolognese saus en een heerlijke salade.

Maandag 9 februari Basis: Witte rijst, zilvervliesrijst en gemengde groenten. Soep: Pepersoep. Vlees: Chili con carne of vis. Veg.: Tortilla met paddenstoelen en maïs. Dinsdag 10 februari Basis: Pommes frites, bulghur, broccoli en groene salade. Soep: Kruidenroom soep. Vlees: Duitse biefstuk. Veg.: Omelet met aardappel, ui en oude kaas.

Wolbodo Verwersdijk 102

Thursday February 5 Soup: broth or chervil soup Main course: macaroni ovendish with or without ham with bolognese sauce and a lovely salad Tuesday February 10 Main: Ovendish with mashed potatoes, red cabbage and onion sauce. Soup: Mushroomsoup. Veg.: Stuffed bell pepper. Wednesday February 11 Main: Rendang (beef) with orak arek and nasi koening. Soup: Cornsoup. Veg.: Vega rendang. Soup is served at 18.30h. Everyone is welcome. Tuesday and Thursday: 3,40 euro, Wednesday: 4,00 euro. www.wolbodo.nl

Dinsdag 10 februari Basis: Gehaktschotel met aardappelpuree, rode kool en uiensaus. Soep: Champignonsoep. Veg.: Gevulde paprika. Woensdag 11 februari Basis: Rendang (rund) met orak arek en nasi koening. Soep: Maïssoep. Veg.: Vega rendang.

x Zie ook www.eettafels.tudelft.nl.

Announcements Aankondigingen ONDERZOEKERS/ PROJECTMANAGERS

General

Algemeen

Subscribe at www.smartstudie. tudelft.nl.

(TU, Wtb, L&R) International Student Church ABo ALV Global Career Company Students of all denominations De Algemene BewonersorgaHet (mede) formuleren en Company uitvoeren van op het gebied van Global Career plan to onderzoeksprojecten are invited to our ecumeninisatie (ABo) van DUWO houdt materialen en constructies in opdracht van de (internationale) industrie en EZ/EU is host up to 15 unique and invitacal
service every Sunday at op maandag 9 februari om jouw werkterrein. Daarbij zijn (full scale) testen een belangrijk onderdeel. Je zult tion-only Recruitment Summits Raamstraat 78, 11.30 hrs fol20.00 uur haar gecombineerde ook bijdragen aan de verdere ontwikkeling van onderzoeksen testmethoden. in major international venues lowed by tea/coffee.
The serAlgemene Leden Vergadering across Europe, North & South vices are led by the chaplains / Adviesraad Vergadering in America, Africa and Australasia; Reverend W. Stroh and Father zalencentrum Delfstede, Phoeuniting international graduates Avin supported
by student leanixstraat 66, Delft. Voor verdere ders.
More information on www. & professionals who want to informatie en vergaderstukexplore career in iscnetherlands.nl. ken wordt WMC is a opportunities foundation established by Delft University of u verwezen naar their home countries with research leaTechnology and Energy Centre of the Netherlands de HYPERLINK "http://www. ding multinational companies. Student and Career Supabodelft.nl/"www.abodelft.nl Registration is now live for our port website.
 next two Recruitment Summits.

Voor meer informatie: www.wmc.eu

Aankondigingen

Information Careers in Africa The student psychologists Date: April 17–19 / May 22-24 and the central student and Location: Brussels / London careers councelors are located Target Audience: Masters, Postat Jaffalaan 9A. Office hours: maart 12.40 graduate, MBA10 students and uur - Debat met Monday-FridayAlgemeen from 9.00-17.00 prof. Benedictus en prof. Beuauthorisation hrs. You can direct your inquiries alumni with work vancountry de Faculteit LR over for at least one kers African Cultuurfonds or make an appointment at the van de and a fluency in“Vliegtuigmaterialen French. Alsphone: afgestudeerde aan universiFront Office or by 015Toekomst”, wordt Application March 8 / het GLARE, of hogeschool je in aan- Deadline: 2788004. For anteit initial appoint- kun Central of Composietmateria20 merking komen voorMarch een beurs ment with one of the student vanshould het Prins Bernhard Cultuur- len? Faculteit LR, zaal A, Kluypsychologists you first verweg 1. information and registrafonds, zodat je met jeMore voorgenocome to one of the open office on: http://www.globalcamen of het tion geplande hours: Tuesdays andopleiding Thursdays 10 maart 20.15 uur - Lezing over reercompany.com/content/ onderzoek slaan from 11.30-12.30 hrs. The een openweg kan Kunst & Natuur: Steengoed content_2.html naar een geambieerde toeoffice hours of the Student and door Elsbeth Pluimers. Elsbeth komst Career counselors areals onwetenschapper, TuesInternationalPluimers Office is gefacineerd door acteur, beeldend days from 11.30-12.30 o’clock. kunstenaar alles wat met biologie en met enzovoorts. Aanmelden kan tot More information on www.stuInformation fysisch geografische processen 1 april op www.cultuurfonds.nl. dentandcareersupport.nl. The International Office, heeft. Jaf- Speakers, Burgte maken falaan 9a/visitor’s walentrance 45-49. at Workshops Vakken Mekelweg, office opening times Emotional Freedom Technique: Monday to Friday 11 9.00–17.00 maart 20.15 uur - Duodebat February 6. WM0781TU Octrooirecht hrs. Appointments enquioverand Energie: Aardolie door Begin april gaat het vak Constructive Thinking: Februries by email: Koppelaar en Jan Rembrandt Octrooirecht van start bij can de be made ary 12. [email protected] Dirk Jansen. Deor aardolie is bijna faculteit Techniek, Bestuur en Stress Relief and Meditation: phone: 015-2788012. op: vechten om de laatste drupbehanFebruary 17. Management. Dit vakby pels? Speakers, Burgwal 45-49. delt diverse Self Esteem: February 19. facetten van het octrooirecht, bijvoorbeeld hoe het in de praktijk toegepast kan worden. Meer informatie is te vinden op de website van de Delft Centre for Entrepreneurship (DCE); inschrijven kan via [email protected]. Studium Generale 10 maart 12.00 uur - Opening expositie “Access to energy” door prof.dr.ir. J.T. Fokkema in de Bibliotheek van de TU Delft, Prometheusplein 1. De expositie is samengesteld door de Stichting ETC. ETC streeft ernaar om mensen in landelijke gebieden in ontwikkelingslanden op een duurzame manier van moderne energie te voorzien. 10 maart 12.30 uur - In aansluiting op de opening van de expositie volgt een lecture door Sheila Oparaocha (manager Gender & Energy ETC). Key question in this lecture is what ways energy access can contribute to more equality, Bibliotheek van de TU Delft, Prometheusplein 1.

Student and Career Support Workshops Stoppen of doorgaan? Vrijdag 6 maart. Ontspanning & Meditatie. Donderdag 6 maart. Emotional Freedom Technique. Donderdag 13 maart. Zelfvertrouwen. Donderdag 13 maart. Constructief Denken. Donderdag 20 maart. Interculturele Communicatie. Maandag 10 maart. Voorbereiden op solliciteren. Vrijdag 28 maart. Kijk voor meer informatie en inschrijving op www.smartstudie.tudelft.nl. Ook het Engelse aanbod is op deze site te vinden. Informatie Student and Career Support is een onderdeel van de dienst Onderwijs en Studentenzaken. Het omvat de diensten van de studentendecanen, de studentenpsychologen en het

Proeftuin Mekelpark Studenten en medewerkers kunnen tot onbepaalde tijd voorstellen indienen voor toegepaste ingenieurskunst informatiecentrum. Het in het campushart van deinforTU matiecentrum in de hal op de Delft. In de kunstwerken moet begane grond is geopend op het thema ‘Sustainability’ naar werkdagen van 9.00–17.00 voren komen en/of een van uur. Er is documentatie de vier subthema’s:beschikbaar Health, over onder andere WO-enenInfraHBOEnergy, Environment, opleidingen, structure. Dearbeidsmarkt, Kunstcommissie studieen beroepskeuze, o.l.v. professor Cees J.P.M. de buitenlandse Bont, Decaan studies, Faculteitenz. InduBij de balie of telefonisch kun strieel Ontwerpen, beoordeelt je afspraken maken met een de inzendingen periodiek. Het studentendecaan een naar stueerste kunstwerk of wordt dentenpsycholoog. Voor verwachting geplaatst nade de studentenpsychologen officiële opening van hetgeldt Mekeldat het eerste contact loopt via park in juni 2009. www.mekelhet Open Inloopspreekuur dinspark.tudelft.nl. dag- en donderdagochtend van 11.30–12.30 uur. Voor Student Studium Generale Career 9Support in het alge•and Maandag februari,
19.30 meen je terechtIII opAarde het Open uur -kun Hoorcollege en Spreekuur Klimaat - op Dedinsdagochtend ijstijdaarde door van 11.30-12.30 uur. Salomon Kroonenberg. In de Bezoekadres: 9a zal laatste uit de Jaffalaan serie colleges (ingang Mekelweg); tel. 015Salomon Kroonenberg duide2788004. e-mail: studentandcar lijk maken hoe de aarde écht [email protected] werkt. Wie de collegeswebsite: heeft www.studentandcareersupport. gevolgd, begrijpt dat de ecolotudelft.nl gische voetstap van de mens in een oogwenk is uitgewist. International Office DOK, Vesteplein 100, Delft toegang gratis. •Informatie Maandag 9 februari,
20.15 Het Office, uurInternational - Lezing ‘Lege zee, Jafdode falaan 9a,door is opJoanne werkdagen aarde?’ Bouma. geopend van 9.00-17.00 Marinebiologen zijn hetuur. er over Jeeens kuntdat ookdevragen via mens stellen nog slechts internationaloffi[email protected] of 1 generatie nodig heeft om alle telefonisch (015-2788012) een vis uit de oceanen te vissen! afspraak maken. nabije toeEen schokkende

x

komstvisie. Faculteit TBM zaal A, Jaffalaan 5, Delft - toegang Delta gratis. • DInleveren insdag 10kopij februari,
20.15 uur - Lezing ‘Graven op mars’ Bijdragen van faculteiten, door Tanja Zegers. Wat zoeken diensten voor we toch open deoverigen koude planeet de rubriek “AankondiginMars? Als daar leven is ontgen” in Delta ontvangt de staan, lijkt het dan op onze redactie graag En perkomt e-mail: vorm van leven? ons [email protected]. Bijdragen leven van Mars? Het Meisdienen zo beknopt mogejeshuis, Oude Delft 112, Delft te zijn.gratis. De redactie -lijk toegang

behoudt zich het recht voor om in te korten. Aanleveren vóór vrijdag 14.00 uur.

do 4 t/m wo 11 feb 2009

• Woensdag 11 februari, 20.15 Workshop ‘Studeren met dysuur - Lezing en muziek ‘Cryplexie’ tische klanken: lagen en bood- Er zijn nog een paar plekken vrij schappen in de muziek’ door bij deze workshop die beoogt Cynthia Liem. Voorbeelden studenten beter met hun dysvan muzikale symboliek en lexie te laten omgaan. De workmuzikale boodschapcodering shop omvat 3 samenhangende zullen woden besproken en woensdagochtenden waarin de, aan che nog geïillustreerd met geluidsbod komen: ‘Watn issdyslexie . , E zijn voorbeelden. DOK, Vesteplein meer dan niet chtin lezen amgoed e r d t r te en U(11-02); ‘Leer100, Delft - toegang gratis. en/ofsschrijven?’ n management van Am en • Vrijdag 13 februari,
20.00 uur - lft,stijlen vetime o De studie dh activiteiten’ (18-02) en Concert ‘Nieuwe devotie’ door n i E Kamerkoor Trajecti Voces. Als ‘Effectief lezen en schrijven van iemand te lui is om te meditenotities, scripties en eindopren, dan moet hij maar zingen. drachten’ (04-03). Aanmelden Op die manier ontvlamt de via www.smartstudie.tudelft. geest vanzelf en dat komt het nl of raadpleeg de balie in het mediteren ten goede. Waalse O&S-gebouw. Kerk, Oude Delft 179-181, Delft, Toegang € 7.50.
 Workshop ‘Wie ben ik?’ Deze workshop gaat over idenAssertiveness. Tuesday Student titeit, een workshop voorMarch de General and Career 18th. Support ontdekking van jezelf. Wat is Constructive Thinking. identiteit eigenlijk? HebThursjij jezelf International Student Church Informatie

 day March 25th. al gevonden, of ben je nog op Students of all denominations Student andinvited CareertoSupport Continue orworkshop Stop? Friday March zoek? Deze helpt je bij are warmly our ecuis een onderdeel van de dienst 6th.vergroten van je zelfkennis. het menical service every Sunday Onderwijs en StudentenzaIntercultural De workshop Communication. is op 17 februari, at Raamstraat 78, 11.30 hrs ken. Het omvat de diensten Monday March 10th. van 13.30-17.00 uur. Aanmelden followed by tea/coffee. The van de studentendecanen, de More information on www. via www.smartstudie.tudelft.nl services are led by the chaplains studentenpsychologen en het smartstudie.tudelft.nl. Reverend W. Stroh and Father informatiecentrum. Het inforInternational Office Avin supported by student leamatiecentrum in de hal on op de ders. More information www. Philips business course The Philips ‘European Business begane grond is geopend op Informatie iscnetherlands.nl. Course – Technology’ willJafbe werkdagen van 9.00–17.00 uur. Het International Office, from the the 15th of Er is documentatie beschikbaar falaan 9a,13th is opuntil werkdagen RCCG Mount Zion Int. Parish May in thevan Netherlands. The over onderDelft andere en HBO- geopend 9.00-17.00 uur. The RCCG is aWOSpirit–filcourse open to anyone graopleidingen, Je kunt is ook vragen stellen via led assembly.arbeidsmarkt, We invite you to duating before August 2008, of studieberoepskeuze, [email protected] come inen and dine with the Lord or who has graduated in the buitenlandse enz. telefonisch (015-2788012) een of Hosts, who studies, alone can solve last two years, with a Masters Bij deproblems. balie of telefonisch afspraak maken. your Services: kun SunDegree in Science, Engineering, je afspraken maken met een days at 9.00 am at Brabantse Technology or Mathematics. studentendecaan een stuTurfmarkt 9. Moreof information: Deadline for applications is the dentenpsycholoog. Voor de [email protected]. 14th of March. More information studentenpsychologen geldt on www.philips.com/businesdat het eerste via Student andcontact Careerloopt Supscourse-technology. het Open Inloopspreekuur dinsport dag- en donderdagochtend van ING Trainee Program 11.30–12.30 uur. Voor Student New Workshops The ING Operations & IT Banand CareerFreedom Support in het algeEmotional Technique. king International Trainee meen kunMarch je terecht op het open Thursday 13th. spreekuur op dinsdagochtend van 11.30-12.30 uur.
 Bezoekadres: Jaffalaan 9a (ingang Mekelweg); tel. 0152788004. E-mail: [email protected] . Website: www. studentandcareersupport. Delta F.S.K. Bijlaard. 12.30 Alle promoties, intree- en prof.ir. tudelft.nl afscheidsredes vinden, tenzij uur. Inleveren kopij anders vermeld, plaats in de * Application and Assessment Workshops Aula van de TU, Mekelweg 5, of Experimental Methods to Bijdragen van faculteiten, Studie(her)keuze: 16 februari. Delft Study the Cystosolic Primary diensten en overigen voor Emotional Freemdom TechniMetabolism of Yeast. Promotie de rubriek “Aankondiginque: 6 februari. Donderdag 6 maart van ir. in R.Delta Costenoble. Promogen” ontvangt de Grip op je Dip: 10 februari. * Effects of heavy metals on tor: prof.dr.ir. J.J. Heijnen. redactie graag per e-mail: Studeren met Dyslexie: 11 en 18 microbial diversity and [email protected]. Bijdragen februari. terial resistance in marine Maandag 10 beknopt maart mogedienen zo Constructief Denken: 24 februsediments. Promotie van ir. * Tungsten Biochemistry lijk te zijn. De redactie in ari. A.M. Toes. Promotor: prof.dr. Pyrococcus furiosus. Promotie behoudt zich het recht voor Assertiviteit: 26 februari. J.G. Kuenen. 10.00 uur. van drs. L.E. Bevers. Promoom in te korten. AanleveZie voor het totale aanbod www. * Fatigue Behaviour of Closed tor: W.R. Hagen. 15.00 renprof.dr. vóór vrijdag 14.00 uur. smartstudie.tudelft.nl. Stiffener to Crossbeam Conuur. nections in Orthotropic Steel Bridge Decks. Promotie van Dinsdag 11 maart ing. J.S. Leendertz. Promotor: * Very soft organic clay app-

l d.n g o w. T ww de IC k c n e i re f ch 6 o carriè 3 86 of 262 ijbaan 5 b 01 bel or een vo

#

Ma t/m do geopend van 18.0019.30 uur. Tijdens het hockeyseizoen ook op zondag geopend van 18.00-19.00 uur.

courgettes en ananassalade. Vers fruit en diverse toetjes.

15

service

van Bright Blue Gorilla

Vrijdag is het duo singer-songwriters, acteurs en filmmakers Bright Blue Gorilla terug in Delft met een concert+film nieuwe film in combinatie met een vr 6 feb 19:30 concert. Hun muziek is een vrolijke mix van pop, folk, samenzang, BRIGHT BLUE GORILLA: fijne teksten en een flinke dosis KARATE FILM CAFÉ humor. Nieuw is het Israelische WALTZ WITH BASHIR, een animatiefilm over een waargebeurd bloedig conflict, genomineerd voor de Oscar voor de beste buitenlandse film. En het bekroonde THE MOURNING FOREST, een film die tot nadenken stemt.

Announcements

Programme will give motivated and ambitious graduates the chance to build a career right at the heart of ING’s International financial services industry. The Online Recruiting Event will be on the 28th of February. The deadline is the 10th of March. More information or apply on www.careernomics.com/ING

www.studentandcareersupport.nl.

nieuw De twee singer/songwriters, acteurs en do vr zo wo 19:45 za zo 17:45 za ma 21:45 filmmakers- Bright Blue Gorilla uit Los WALTZ WITH BASHIR Angeles zijn terug in Delft. Ze treden op Vele prijzen op festivals voor deze met hun vrolijke folk-muziek, waarbij herinneringen aan de slachtingen het publiek ook een muzikale rol krijgt. in het Libanese Sabra en Shatila in Voorafgaand hun nieuwe kolderieke 1982. De betoverende beelden met film KARATE FILM CAFE, over liefde, bijzondere animatietechnieken zijn dood, slecht eten en goeie muziek in een aangrijpend realistisch. Aan de eetcafé en zijn ‘bewoners’. hand van interviews met wapenbroe- Michael Glover - VS 2008

International Office Information The International Office, Jaffalaan 9a/visitor’s entrance at Mekelweg, office opening times Monday to Friday 9.00–17.00 hrs. Appointments and enquiries can be made by email: internationaloffi[email protected] or by phone: 015-2788012.

ders toont de filmmaker zijn verdrongen herinneringen aan het bloedbad, filmklassieker ma 19:45 niet zozeer de feiten zelf.

Information The student psychologists and the central student and careers councelors are located at Jaffalaan 9A. Office hours: Monday-Friday from 9.00-17.00 hrs. You can direct your inquiries or make an appointment at the Front Office or by phone: 0152788004. For an initial appointl ment with one of the student d.n .og T psychologists you should first w C w kw de I come to one of the open office hec ère in c f i hours: Tuesdays and Thursdays e, 36 o f carr hed 86 are o nsc t. from 11.30-12.30 hrs. New 2 n E 6 , a h 5 2 ofbthe ijba dam rec the open office 01hours ster en Ut en bel Career e m r n A , Student and o counselors e v ft v o Del indho on Tuesdays from 11.30-12.30 E o’clock. More information on H&J Uitgevers_2x70_zw-w 14-05-2004 14:02

Wetenschapsagenda

Voor advertenties bel met:

x

Minimaatjes

6 Nieuwe film en concert filmweek

lied for embankment. Woensdag 12 maart H &road J Uitgevers Modelling * Enzymen op maat. IntreePostbusand 101optimisation 2900 AC approach. Promotie van C. rede van mw.prof.dr. I.W.C.E. Capelle aan den IJsel Limsiri. Promotoren: prof.dr.ir. Arends, faculteit Technische E. Schultz en prof.dr. J.D. NieuNatuurwetenschappen. T (010) 451uur. 55 10 wenhuis. 10.00 F (010)of451 53 80dura* Prediction coating Gegevens voor deze rubriek E [email protected] bility. Early detection using kunt u doorgeven via e-mail: electrochemical methods. [email protected]. Promotie ing.op W.M. Neem van contact met Bos. Hennie de Ruyter of Promotor: prof.dr. met Mireille vanJ.H.W. Ginkel de voor nadere informatie Wit. 12.30 uur. * Transcriptomics and quantitative physiology of of ß-lacamproducing Penicillium chrysogenum. Promotie van drs. D.M. Harris. Promotor: prof.dr. J.T. Pronk. 15.00 uur.

Ari Folman - Israël/Duitsland/Frankrijk/ VS 2008

slechts één week do wo 22:15 za 19:45 zo 20:00 di 19:30

THE MOURNING FOREST

JULES ET JIM

Deze klassieker in het Truffaut retrospectief is een verrukkelijke, speelse film met zonder twijfel één van de mooiste rollen van Jeanne Moreau. Twee vrienden worden verliefd op dezelfde vrouw. Ze proberen met z’n drieën samen te leven, en dat gaat jaren goed, maar uiteindelijk mislukt de driehoeksverhouding jammerlijk.

Een film met zoveel kleuren groen als er nog nooit gefilmd zijn, een aardse meditatie over rouw en verlossing. Grote Juryprijs in Cannes (2008). Oude dementerende man rouwt om zijn vrouw, zijn verpleeg- François Truffaut - Frankrijk 1961 ster om haar kind. Als zij verdwalen in een sprookjes- en spookachtig bos elke zondag 22.00 5 euro entree levert dat een betoverende, maar ook SNEAK � PREVIEW aardse reis op vol metaforen. 8e week Naomi Kawase - Japan/Frankrijk 2007 2e en laatste week vr za ma di 22:15

VINYAN

Een 'Vinyan' is volgens de Thaise overlevering een geest die maar geen rust kan Pagina 1 vinden. Du Welz (CALVAIRE) laat ook in deze film zijn voorliefde voor klassieke horror en atmosferische locaties zien. De griezeligheid uit zich vooral in de angst van de blanke reiziger in een derde wereldland. Een echtpaar verliest hun zoon tijdens de tsunami. De vrouw (Emmanuelle Béart) denkt dat hij nog leeft en meegenomen is door mensenhandelaren.

do wo 21:30 vr 16:15 za zo 14:45 di 19:45

BIENVENUE CHEZ LES CH’TIS

Na plattelandsfilms als PAUL DANS SA VIE en LE FILS DE L’EPICIER nu een

innemende komedie over het 'gure' Noorden. Meest succesvolle Franse film ooit. Postbeambte moet naar het koude Noord-Frankrijk. Daar ontdekt hij dat de vooroordelen over de lokale bevolking niet geheel kloppen. Dany Boon - Frankrijk 2008 Moefi kinderclub zo 13:00 - wo 14:00

DE VERLOREN SCHAT VAN DE TEMPELRIDDER

Deze spannende avonturenfilm, een soort ‘Da Vinci Code’ voor kinderen, 3e week kreeg de Cinekid-publieksprijs in do za ma wo 19:30 - vr 16:30 - 2006. Nederlands ondertiteld, 8+ vr zo di 21:30 - za zo 15:00 Drie kinderen gaan tijdens hun ENTRE LES MURS zomervakantie op een eiland erop uit Verbluffend realistisch en genuan- om het mysterie van een begraven ceerd portret van een multiculturele schat op te lossen. klas op een middelbare school in de Kasper Barfoed - Denemarken 2006 Parijse banlieu. Gebaseerd op het boek van de leraar die zelf de hoofd- Moefi kinderclub rol speelt. Met grootse acteerpresta- zo 12:45 - wo 14:15 ties van echte leerlingen. Terechte MORRISON KRIJGT Gouden Palm-winnaar in Cannes. EEN ZUSJE Een jaar in een klaslokaal op een Familiefilm vol humor en aansteprobleemschool geeft een mooi beeld kelijke muziek. Naar scenario van van een generatie jongeren. Sjoerd Kuyper. Nederlands gesproLaurent Cantet - Frankrijk 2008 ken, AL. Als de vijfjarige Morrison naar zijn tante moet omdat zijn zusje verlengd, 4e week geboren gaat worden, denkt hij dat za zo 17:00 zij zijn plaats in gaat nemen. Om dit ANONYMA te voorkomen bedenkt hij een plan. Aangrijpende film over een groot Barbara Bredero - Nederland 2008 taboe in de Duitse geschiedenis: de massale verkrachting van Duitse vrouwen door geallieerde soldaten in de nadagen van WOII. Gebaseerd Volgende week donderdag in het op een dagboek van een vrouw die kader van het De Koninck Blues de chaos en wreedheden overleef- Festival THE SOUL OF A MAN, een de. 1945. Berlijnse vrouwen zijn muziekfilm van Wim Wenders weerloos tegen de Russische bezet- uit 2003, met inleiding en optreters. Fotografe en journaliste Anony- den van bluesartiest Big Bo. En ma zoekt bescherming bij een officier, op zaterdag, Valentijnsdag, een maar in hun bijzondere vriendschap speciale voorstelling van UN BAISER, S'IL VOUS PLAIT, waarvoor botst liefde met vijandschap. Fabrice Du Welz - Fr/Bel/Gr.Britt. 2008

Verwacht

Nieuw Ariston-elftal bestaande uit oud-selectiespelers, zoekt per september een keeper die op zaterdagen mooie reddingen wil verrichten. Interesse? Mail Arne.vanOvermeeren@gmail. com.

Stichting Delftse Natuurwacht zoekt vrijwilligers voor het begeleiden van activiteiten met kinderen van 8-14 jaar. www. natuurwacht.nl, 015-2783086 of [email protected].

Max Färberböck - Duitsland/Polen 2008

#

AC-HOP de vakbond voor Universiteitspersoneel. Voor informatie kijk dan op www. AC-HOP.nl.

Spelregels minimaatjes. Minimaatjes zijn niet toegankelijk voor het bedrijfsleven. Voor commerciële aanbiedingen en advertenties: H&J Uitgevers (adres in colofon). Minimaatjes zijn maximaal 200 tekens lang. Inleveren vóór vrijdag 14.00 uur via e-mailadres delta@ tudelft.nl.

je je Valentijn al of niet anoniem kunt uitnodigen. Twee kaartjes voor de prijs van één, met nog lekkere hapjes ook.

www.filmhuis-lumen.nl Doelenplein 5 Delft 214 02 26

DELTA. 05 05-02-2009

service

16

DELTA. 05 05-02-2009

17

service

Studentenactiviteiten SIFE Delft Looking for something new? Students in Free Enterprise Delft offers you the opportunity to combine sustainable entrepreneurship with your academic knowledge. With the support of companies like Unilever, Heineken, HSBC, KPMG

and Philips we create projects to help people all around the world. Do you also have a head for business and a heart for the world? We are looking for new participants now! Check www.sifedelft.nl or mail your motivation to [email protected].

Nationale Studenten Snowboard Kampioenschappen Van 13-22 maart vinden de Nationale Studenten Snowboard Kampioenschappen plaats. Inschrijven kan via www.nssk.nl.

Wetenschapsagenda Alle promoties, intree- en afscheidsredes vinden, tenzij anders vermeld, plaats in de Aula van de TU, Mekelweg 5, Delft Vrijdag 6 februari • Improving International Relations Conferences Though Virtual Interactions: Embodying a Multi-Agent Z Specification Framework. Promotie van R.W. Okot-Uma, MSc. Promotoren: prof.dr. H.G. Sol en prof. dr. S. Qureshi. 10.00 uur. • Understanding Hydrological Processes in an Ungauged Catchment in sub-Saharan Africa. Promotie van ir. M.L.

Mul. Promotoren: prof.dr.ir. H.H.G. Savenije en prof.dr. S. Uhlenbrook. 12.30 uur. • Intreerede van prof.dr. M.J. de Vries, faculteit Technische Natuurwetenschappen. 15.00 uur. Maandag 9 februari • System-theoretical model reduction for reservoir simulation and optimization. Promotie van ir. R. Markovinovic. Promotor: prof.dr.ir. J.D. Jansen. 10.00 uur. • On the Conceptual Design of Large-scale Process & Energy Infrastructure Systems: Integrating Flexibility, Reliability,

Availability, Maintainability and Economics (FRAME) Performance Metrics. Promotie van ir. A.N. Ajah. Promotoren: prof.dr.ir. M.P.C. Weijnen en prof.ir. J. Grievink. 12.30 uur. • Dynamic response of Saccharomyces cerevisiae to fermentative growth conditions. Promotie van ir. J. van den Brink. Promotoren: prof.dr. J.T. Pronk en prof.dr. J.H. de Winde. 15.00 uur.

Gegevens voor deze rubriek kunt u doorgeven via e-mail: [email protected].

Samen zorgen voor de natuur De natuur staat steeds meer onder druk. Natuurmonumenten stelt de natuur veilig. Uw steun is hard nodig. Word lid, dat kan al vanaf € 2,– per maand. Kijk voor meer informatie op www.natuurmonumenten.nl Natuurmonumenten. Als je van Nederland houdt.

gratis plaatsing

geef om dit kind giro 7 800 800 ’s-Hertogenbosch

T 0800 7 800 800 (gratis) www.lilianefonds.nl

Hét speciale fonds voor kinderen met een handicap in ontwikkelingslanden

Discover more...

Maken jullie kans op de UfD-E.ON Teamworkprijs? Zijn jullie een team studenten en medewerkers van de TU Delft, dat in de afgelopen periode een bijzondere en uitmuntende prestatie heeft verricht? Meld je dan nu aan voor de UfD-E.ON Teamworkprijs en maak kans op de hoofdprijs van maar liefst € 10.000,-. Meer informatie en de voorwaarden kun je aanvragen via: [email protected]. Meer weten over het grootste energiebedrijf van Europa? Kijk dan op www.eon-benelux.com.

www.bluewater.com

The Netherlands United Kingdom United States Malaysia Nigeria Russia Angola

Power by People

DELTA. 05 05-02-2009

18

service

DELTA. 05 05-02-2009

Ouderavond: antwoorden voor ouders over studeren Op 16 februari is er op de TU een ouderavond voor ouders van scholieren die overwegen aan de TU Delft te gaan studeren. Er zijn vier presentaties: over keuzes maken, studeren met een functiebeperking, huisvesting en de mogelijkheden voor studenten die iets extra’s willen.

TU DELft voorlichting

verschijnt onder verantwoordelijkheid van de directie Marketing & Communicatie

xANGELE STEENTJES Vorig jaar heeft de TU Delft een onderzoek gedaan naar de factoren die invloed hebben op de studiekeuze van scholieren. Hieruit kwam naar voren dat bij kinderen van hoogopgeleiden de ouders een grote rol spelen bij de studiekeuze van hun kinderen. Corien Sluis, marketingmanager nationaal (studentenwerving in Nederland): “Van de ondervraagde studenten gaf 39 procent aan dat hun ouders de grootste invloed hebben gehad bij

Beeld uit de bachelorcampagne. (Illustratie: Marketing & Communicatie)

de keuze van hun studie. Bij scholieren met laagopgeleide ouders ligt de situatie anders. Daar gaf 31 procent aan dat de ouders een belangrijke rol speelden bij hun studiekeuze. Docenten en decanen komen op de tweede plaats met respectievelijk 16 en 19 procent. Vrienden hebben volgens 13 procent van beide groepen de meeste invloed.”

Programma ouderavond 16 februari 19.30-19.50 Ontvangst met koffie en thee in de Aula 19.50-20.00 Opening en welkomstwoord Anka Mulder, directeur Onderwijs- en Studentenzaken TU Delft 20.00-20.45 Keuzeprogramma presentatie ronde 1 20.45-21.00 Pauze en wissel 21.00-21.45 Keuzeprogramma presentatie ronde 2 21.45-22.00 Afsluiting en borrel

Bij de keuze van de universiteit bleken de ouders ook de meest invloedrijke raadgevers te zijn. “Andere universiteiten organiseren al langere tijd een speciale ouderavond – zonder hun kinderen – voor ouders van scholieren die overwegen aan hun universiteit te gaan studeren. Het leek de TU Delft daarom belangrijk om ook zo’n ouderavond te houden.”

Vragen ouders De insteek van de ouderavond verschilt duidelijk van voorlichtingsactiviteiten zoals de open dagen. Allereerst worden deze dagen bezocht door scholieren en ouders gezamenlijk en ten tweede is de insteek van de activiteiten heel anders, aldus Sluis. “Bij de open dagen staan de inhoud en de eventuele beroepsmogelijkheden van een studie centraal. Deze ouderavond

zal zich richten op vragen die volgens ons bij ouders leven, van wie een kind gaat studeren.” Het programma van de avond is op die vragen afgestemd en dat heeft geresulteerd in vier presentaties met als onderwerpen: hoe ga je als ouder om met de studiekeuze van je kinderen? Welke voorzieningen zijn er voor studenten met een functiebeperking? Hoe is huisvesting te regelen? En welke mogelijkheden zijn er voor studenten die iets extra’s willen? De laatstgenoemde presentatie wordt verzorgd door Marja Brand van de opleiding technische bestuurskunde (tb). Aan het einde van het eerste semester worden tb-studenten grofweg ingedeeld in vier typen om te bepalen welke aandacht zij nodig hebben in de rest van het studiejaar. De indeling bestaat uit: de student die gemakkelijk de studie doorloopt en eigenlijk meer aan kan; de student die ‘gewoon’ goed meekan; de student die moeite heeft met de studie, en als laatste type de student die een verkeerde keuze heeft gemaakt. “De opleiding wil extra aandacht besteden aan zowel studenten die geen moeite hebben met de studie als aan hen die dit wel hebben.” Tijdens de presentatie zal Brand toelichten welke maatregelen er zijn op het gebied van individuele begeleiding. De avond is ingedeeld in twee rondes, zodat ouders alle vier de presentaties kunnen bezoeken wanneer zij samen komen.

x www.tudelft.nl/ouderavond

S4S wil meer aansluiten bij technologievraag ontwikkelingslanden Ruim twee jaar bestaat Students 4 Sustainability. De stichting heeft 378 donateurs en acht projecten onder haar hoede. Voorzitter Bouwe Hoekstra: “Wij bekijken hoe wij nog meer kunnen aansluiten bij de technologievraag in ontwikkelingslanden.” De stichting Students 4 Sustainability (S4S) wil aan de hand van voorbeeldprojecten illustreren dat duurzame techniek succesvol ingezet kan worden voor welvaartsverhoging in ontwikkelingslanden. Het is een stichting voor en door studenten, aldus Bouwe Hoekstra, student technische aardwetenschappen en voorzitter van S4S. “S4S kent twee pijlers: wij steunen een aantal projecten waarin Delftse studenten werkzaam zijn en daarmee willen wij studenten laten zien wat het kost om die techniek te laten slagen.” De tweede pijler is studenten ervan

bewust maken dat het belangrijk is om bij de introductie van een technologie veel aandacht te besteden aan de sociale aspecten. “Zien de mensen met wie je werkt het nut van jouw technologie, kunnen zij ermee werken? En zo niet, wat zijn dan de belemmeringen en wat kun je als ingenieur eraan doen?”

Beleidslijn Ondertussen heeft S4S acht projecten onder haar hoede. Het geld hiervoor wordt verkregen via donateurs, die iedere maand twee euro overmaken, en via het organiseren van evenementen. Op dit moment heeft S4S 378 donateurs. In het logo van S4S staat het werelddeel Afrika afgebeeld, maar de stichting richt zich op projecten in de hele wereld. In Tanzania ondersteunen zij de introductie van een cassavevermaalmachine en onderzoek naar een nieuw waterfilter, in de Filippijnen een waterzuiveringproject, in Somalië een osmoseproject (zoet water maken uit zout water), in Ghana ijskarren voor invaliden en in Bolivia de ontwikkeling van speelgoed voor een kindertehuis. S4S volgt nauwlettend en kritisch de projecten om te zien wat de impact is op de gemeenschap van een ingezette

technologie. Hoekstra: “Bij het project van de cassavevermaalmachine in Tanzania wordt langzamerhand duidelijk dat deze machine wellicht te duur is en de techniek te ingewikkeld voor de gebruikers. Bovendien is er nog geen welvaartsverhoging voor de dorpsbewoners te zien. Wij zijn daarom nu aan het bekijken of wij de ondersteuning willen voortzetten.” Voor de TU-studenten organiseert S4S ook bijeenkomsten zoals het sustainability event in november 2008 in samenwerking met het duurzame studentennetwerk Osiris. Tijdens die week waren activiteiten zoals een tentoonstelling in de aula, duurzaam daten met bedrijven, een debat met de TU en diverse lezingen. “Doel was dat diverse groepen elkaar konden ontmoeten, daarnaast wilden wij de bezoekers enthousiast maken voor duurzaamheid en hen aansporen er meer mee aan de gang te gaan.” Hoewel zij twee jaar redelijk succesvol draaien, is S4S toch bezig met een koerswijzing. “Ik vind dat je doorlopend kritisch moet kijken naar je eigen beleid en of je de doelen haalt die je jezelf heb gesteld.” Tot nu toe was de tendens dat TU-studenten en -medewerkers een oplossing bedachten voor een probleem dat zij in een land

constateerden. S4S wil nu meer aansluiten bij de vraag naar techniek die onder de lokale bevolking leeft. “Om die vraag boven tafel te krijgen, willen wij de contacten gebruiken die wij in diverse landen hebben opgebouwd. Wij willen de roep naar techniek uit de ontwikkelingslanden naar Delft brengen.” Verder wil de stichting bekijken of deze ‘techniekvraag’ kan worden vertaald naar bachelor- en masterprojecten voor studenten. “Het is goed als studenten niet alleen achter hun computer nadenken over duurzaamheid, maar er daadwerkelijk in de praktijk mee aan de slag gaan Deze maand legt Hoekstra zijn voorzittershamer neer. Hij keert dan terug naar zijn master petroleumwinning bij aardwetenschappen en neemt de kennis mee die hij bij S4S heeft opgedaan. Het afgelopen jaar is hij er nog meer van doordrongen geraakt dat techniek alleen niet de oplossing is voor alle problemen in ontwikkelingslanden. “Het ligt veel gecompliceerder en deze bewustwording willen wij met S4S bij studenten op gang brengen.” (AS)

x www.students4sustainability.tudelft.nl

19

Delta in English

Stinkfoot returns

Waternet prize

Van Damme grant

Feedback

The man who gained worldwide ‘fame’ a few years when he was dubbed ‘sweaty foot man’ and denied entrance to the TU Delft library, has recently enrolled at Erasmus University Rotterdam. ‘Sweaty foot man’ was the scourge of the TU Delft Library six years ago, when he would enter the library and take off his shoes while studying, making all the other students in the library nauseous from the terrible smell of his feet. The stink of his feet even sickened students studying on the library’s upper floors.

TU Delft PhD student Arne Verliefde has won the 2009 Waternet Water Cycle Innovation Prize. He received the award and a check for 10,000 euro for his thesis ‘Rejection of organic micropollutants by high pressure membranes (NF/RO)’. The prize money is intended for study trips and further scientific development. TU Delft and Waternet, a water research company, hope that the prize will serve as an incentive for research in the field of the water cycles.

The Delft University Fund’s ‘Marina van Damme grant’ has been awarded to Marline Claessens, a 2004 graduate of TU Delft’s Faculty of Aerospace Engineering who currently works as a space systems engineer at Verhaert Space in Kruibeke, Belgium. This annual award, which is given to a talented and enterprising young female graduate of TU Delft and is worth 9,000 euro, will enable Ms Claessens to attend the space studies program at the International Space University at the NASA Ames Research Centre in California (USA).

If you’d like to comment on anything appearing on the English Page or on a university-related matter, or if you have a question or suggestion for us, send your emails to [email protected]. We welcome all feedback from our readers. Letters intended for publication should include your name and be no longer than 350 words. This edition of Delta is also available online at www.delta.tudelft. nl, where you can also access the English Page archive.

A brief encounter with ‘Mr Sustainability’ Sustainability is the buzziest of today’s science and technology buzz words. In the second article in the series, a Nigerian MSc student continues his discovery of the differences of opinion that exist regarding sustainability: while the first article (Delta 03) in the series contemplated some doubts raised by Professor Saul Lemkowitz’s ‘Myth of Unsustainability’ lecture, this week a much anticipated lecture by Professor Wubbo ‘Mr Sustainability’ Ockels approaches sustainability from the perspective of space and time. xBEMGBA NYAKUMA “Outer space is not unique” he began dryly, dousing all the enthusiasm in the lecture room. It was hardly the opening we were expecting that windy Dutch morning at the faculty, a day we had been eagerly anticipating, the day we’d finally see and hear the famous Dutch astronaut, Professor Wubbo Ockels. Born in 1946 in Almelo, Ockels is a physicist and professor of Aerospace for Sustainable Engineering and Technology (Asset) at TU Delft’s Faculty of Aerospace Engineering. Entering the lecture hall wearing a brimmed hat, the first impression of the man famously called ‘Mr Sustainability’ was like that of a Hollywood cowboy, and although he’s no Clint Eastwood, Ockels is a world famous crusader for sustainability, having pioneered research spanning all the pillars of sustainability - social, environmental and economic - in the Netherlands and beyond. But to our great disappointment, the famous p and astronaut began his lecture rather ironically, perhaps to play down the awe factor he may have sensed from our gaping, expectant eyes. But right from the start of his lecture, one immediately understood why Ockels is called Mr Sustainability: all his rhetoric sharply centred on the dangers of

Super sustainable: the electrically powered Superbus features lightweight, highly streamlined constructions and uses as much energy at 250 kmph as a normal bus does at 100 kmph. (Photo: Sam Rentmeester/FMAX)

unsustainability, and how we can make the world more responsible through sustainability. In his ‘The Myth of Unsustainability’ lecture, Dr Saul Lemkowitz described sustainability from the context of environmental improvement, stating that “the environment improves and human life becomes better through technology...and consump-

‘Mankind must first accept that there exists a fundamental problem’ tion.” Ockels however asserts that creating a sustainable and greener world will be achieved through cleaner and more efficient transport technologies, among other things. “It’s a very simple [concept],” Ockels said of the Superbus, during a speech he gave at the Hong Kong Science and Technology park. The Superbus project, a research program focused on the public transport of the future, aims to improve the future of mobility through sustainability. The idea behind this kind of research is to send out a bold message on the need to cut down on fossil fuels in transport and protect the environment and mankind as a whole.

Ockels: “I believe sincerely that our views, our culture, our science and our understanding must depend on the Earth’s environment, the main elements of this environment being nature, gravity and time.” One does wonder, though, where the resources will now come from to achieve this sustainability, in the light of the present worldwide financial crisis? Ockels and his team say that in fact the infrastructure needed for the Superbus will be much cheaper than other high-speed alternatives, such as the Maglev (magnetically-levitating trains) and other high-speed trains. The Superbus moreover is electrically powered, uses rechargeable batteries, features light-weight, highly streamlined constructions and makes use of sustainable, light-weight infrastructure. Such innovations mean the Superbus excels in the field of sustainability; for example, it uses only as much energy at 250 kmph as a normal bus does at 100 kmph.

Localisation In the same vein as Nobel Laureate Richard Smalley, the Princeton university professor who was one the earliest advocates of sustainability, Ockels believes energy will play a crucial role in the drive to create a more sustainable world in future. But before this Elysian world can become a reality, Ockels says

that “...mankind must first accept that there exists a fundamental problem,” and then follow up this acceptance by seriously reducing the present levels of CO2 emissions worldwide, reducing waste and adopting technologies that ensure a cleaner and safer world for future generations. All this will however require commitment and compromise from the industrialized nations that contribute most to adverse climate change - the direct consequence of unsustainable living. At face value, this situation may seem insurmountable, especially with the

‘Outer space is not unique’ driving forces of unsustainability, such as rapidly growing populations and increasing wealth per person, becoming more pronounced now than ever. After all, as Dr Lemkowitz pointed out in his lecture, “people are much happier to hear a positive story than a negative one,” yet the solutions are still to be found in technological development through education, science and research. While Dr Lemkowitz’s approach calls on his students to discover and resist the systematic misuses of science in the context of (un)sustai-

nability, Ockels is urging students to make practical use of the information available from science and research to solve the problems of unsustainability. More importantly, as Ockels, the first Dutch astronaut, says, the “spirit of sustainability” does not come from outer space but rather exists right here in our minds. By this, one is made to understand that the solutions to mankind’s problems are not isolated. “We humans obtain our information from our location in space and time,” Ockels explains. “Our knowledge and science is built upon that information.” Our personal views and understanding of the things around us then are adjusted to fit the information we receive. “We are obviously rather localised, both in space as well as in time. How does our understanding depend on this localisation? Or equally, does the character of our understanding basically express the manner we are localised?” Ockels asks. Finding answers to such complex questions lies at the heart of the sustainability debate and will be answered more thoroughly over time, yet this fact remains and always will: mankind must now take full responsibility for its actions, so as to ensure future generations can sustain themselves, which, when boiled down to its simplest form, is what sustainability is all about.

DELTA. 05 05-02-2009 achterkant

00 20

twaalf-uurtje

de buren Wonen naast studenten, hoe is dat? Gaat dat gepaard met overlast of vallen ze niet op? Fred Eckhardt en Ankie Smith Hugo de Grootstraat 246 Buren van het studentenhuis op nummer 244 Toen Fred Eckhardt en Ankie Smith in 1990 hun woning betrokken, wisten ze nog niet dat ze een half jaar later een studentenhuis boven zich zouden krijgen. Dit tot afgrijzen van Eckhardt, geboren en getogen Delftenaar en bekend met studentenfratsen. Tegenwoordig wonen er in huize Plop vijf Virgielmeiden. Smith benadrukt dat vanaf de eerste dag geïnvesteerd is in een goed contact met de dames onder het motto: “We leven samen met ze in één pand en we moeten het leuk maken.” Dat die instelling zijn vruchten heeft afgeworpen is duidelijk. Eckhardt en Smith blijken heel populair op de vele afstudeerborrels en verenigingsactiviteiten, zelfs bij familie en vrienden van de meisjes. Ook is de huiskamer van het stel regelmatig het decor van gezamenlijke etentjes en huisreünies. “We merken wel een verschil tussen de eerste en de huidige generatie bewoonsters. Dit uit zich in het huislied. Vroeger keurig, nu wat losser.” Uit alles blijkt een uitzonderlijk goede verstandhouding. Hebben de meiden ruzies of problemen, dan kan er beneden worden uitgehuild. Mee helpen keuren van vriendjes is ook zo’n item. “De jongen in kwestie wordt dan naar beneden gestuurd om een kopje suiker te halen”, grijnst Smith. In augustus moeten Eckhardt en Smith tegenover de feuten soms de ‘boze buren’ spelen. En in januari wordt het tachtigdelig servies van beneden naar boven gesleept voor het kerstdiner van de meiden. Zo zijn er genoeg voorbeelden van de bijzondere omgang tussen de nummers 246 en 244. Allesbehalve Eckhardts aanvankelijk gevreesde nachtmerrie dus. (DZ)

Leander Hofman (22) en Roald Piera (23), studenten industrieel ontwerpen “Vier kroketten en vier witte broodjes. Altijd als we samen lunchen, eten we hetzelfde en we betalen om en om. Dat doen we al vier jaar zo. Ze zijn dit jaar trouwens veertig cent duurder, de kroketten. De een eet ze om aan te komen en de ander gewoon omdat het lekker is. We zijn nog niet veel aangekomen, helaas. We nemen altijd kroketten, zonder uitzondering. Behalve als ze op zijn, dan nemen we een mexicano.” (AN) (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

Anna noyons

1171798

Kriep

Fred Eckhardt en Ankie Smith. (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

Hallo. Ik ben 1171798. Masterstudente industrieel ontwerpen. Vrijdagochtend ergens in een zaaltje bij natuurkunde schrijf ik mijn naam op het lege tentamenblad voor mij. Het zal de laatste zijn. Zes jaar geleden werd ik ingevoerd in Het Systeem. Sindsdien heb ik mijn best gedaan. Ik heb colleges bijgewoond en colleges geskipt. Ik heb ontworpen en ben beoordeeld. Ik heb getekend, gestudeerd en punten gescoord. Ik heb afgekeken en oude tentamens uit mijn hoofd geleerd. Ik heb mij te laat ingeschreven. Ik heb mij geërgerd en ben geïnspireerd. Ik heb projecten gedaan die mij verder brachten en projecten die ik verafschuwde. Ik heb er ontzettend veel van geleerd. Ik keek om mij heen en groeide. Soms met sprongen, soms ongemerkt. Ik heb het spel gespeeld. Volgens de regels van Het Systeem. In ruil voor studiepunten en digitale resultaten. Ik bestond, dankzij Het Systeem.

Dit tentamen is mijn laatste optreden, mijn zwanenzang. Hierna zal ik worden gewist en niemand zal zich mij herinneren. TAS zal mijn bestaan ontkennen. Blackboard mijn account deleten. Geruisloos. Als een gedempt schot in het holst van de nacht. Oh ijdelheid. Zal er ooit een docent zijn, een professor of een administratief medewerkster die op een dag zal verzuchten: ‘Ach ja, 1171798. Dat was me er eentje.’ Ik ben bang van niet. Getallen worden niet herdacht. Mensen worden herdacht. Mensen met gezichten. Hoewel Het Systeem mij veel heeft geboden is dat mij helaas nooit gegund; een gezicht. Maar het is goed. Ik ben niet langer meer nodig. Ik lever mijn tentamen in en blaas mijn laatste adem uit. Vanaf nu zal alles anders zijn. Vanaf nu ben ik Anna Noyons.