TUDELTA.11. > 03 > 07 > 08 >10 > 19 English Herkansing. Winnaars. Student rower DELTA

DELTA. 11 26-03-2009

weekblad van de technische universiteit Delft

> 03 Herkansing

> 07 Quantumcowboy

> 08 Gastschrijver

>10 Winnaars

> 19 English Student rower

Augustusherkansingen tellen mee voor het bindend studieadvies. Dit blijkt uit het definitieve voorstel van het college van bestuur. Het bindend studieadvies wordt aan het begin van volgend collegejaar ingevoerd.

Cowboy was hij graag geworden, of anders uitvinder. Eentje die meebouwt aan de quantumtechnologie. Lieven Vandersypen (36) hield vorige week zijn oratie. Hij bouwt gestaag door aan zijn droom: de quantumcomputer.

Doeschka Meijsing is dit jaar gastschrijver aan de TU Delft. Het thema van haar gastschrijverschap is ‘huis der herinnering’. “In je herinnering woon je altijd ergens. Ik wil onderzoeken hoe we dat vorm kunnen geven.”

Vliegen zonder vleugels, slippers uit autobanden, robotvingertoppen, de prijs van opties en een aanlegpunt voor de Ampelmann. Deze eindwerkstukken werden dinsdag beloond met bachelorgrants en tweeduizend euro.

In what is an annual rite of spring, hundreds of TU Delft students hit the water to not-so-gently row their boats up and down the Schie. While Delft is not quite Oxford or Cambridge, rowing is nevertheless an important part of student life here, as Andreas Lambrinos discovered when he joined Proteus-Eretes, the biggest rowing club in town.

01

TUDELTA.11

Leden van a-capella groep ‘Vocality’ zingen uit volle borst bij een lunchconcert in het gebouw van de faculteit Technische Natuurwetenschappen. Tijdens dit lunchconcert zongen zij werken van onder andere George & Ira Gershwin, Marvin Gaye en Randy Newman. Onder de zangers bevindt zich onder andere Katja Kruit, student

molecular science and technology aan de TU. De faculteit serveerde gratis koffie en thee tijdens het optreden. (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

DELTA. 11 26-03-2009

02

nieuwsinterview

DELTA. 11 26-03-2009

Schermen De schermers van Delft Fencing Club (DFC) waren zaterdag bijzonder succesvol op het nationale DOM-toernooi in Utrecht. Zowel de sabelequipe als de degenequipe trok de winst naar zich toe. Het viertal op de degen stond in de finale tegenover Argos, met onder anderen de internationale topper Saskia van Erven in de gelederen. Dat weerhield het TU-team er niet van om de Ossenaren ruimschoots (45-27) te verslaan. “Dat succes was vooral te danken aan onze nieuwe toppers Noud Werter en Koen van den Boogaart”, aldus

‘Gratis stroom, wassen!’ TUdelta.11 > Jaargang 41 Delta is het informatie- en opinieblad van de TU Delft, verzorgd door een journalistiek onafhankelijke redactie.

> Redactie Saskia Bonger (hoofdredacteur a.i.), Katja Wijnands, Dorine van Gorp (eindredactie), Tomas van Dijk, Maaike Muller, Connie van Uffelen, Jos Wassink (verslaggeving). > Medewerkers Lotte Asveld, Willemijn Dicke, Robbert Fokkink, George van Hal, Dap Hartmann, Auke Herrema, Christian Jongeneel, Ivo Knubben, David McMullin, Anna Noyons, Arjanna van der Plas, Daan Schuurbiers, Maaike Strijker, Jimmy Tigges, Ellen Touw, Robert Visscher, Floris Wiegerinck, Martine Zeijlstra. > Foto‘s Sam Rentmeester/ Hans Stakelbeek (FMAX).([email protected]) > Vormgeving Kummer & Herrman, Utrecht > Lay-Out

Liesbeth van Dam

> Mededelingen Martin Kers ([email protected]) > Redactieraad Ir. S. Rozendaal (voorzitter), mw. prof.dr.ir.drs. H. Bijl, prof.dr.ir. F.W. Jansen, J. Op Den Kelder, mr. J.J. M.Kok, R.H.G. Meijer, T. Niks, prof. dr.B.J. Thijsse, ir. M. Persson, dr.ir. C. Vermeeren > Redactie-adressen

Universiteitsbibliotheek Kamer 0.18-0.28 Prometheusplein 1 2628 ZC Delft Postbus 139 2600 AC Delft Tel. 015-278 4848 E-mail: [email protected] www.delta.tudelft.nl

> ISSN 0169-698x > Druk Wegener Nieuwsdruk Twente, Enschede > Oplage 12.000 > Advertenties H&J uitgevers Postbus 101 2900 AC Capelle aan den IJssel Tel. 010-451 55 10 Fax 010-451 53 80 E-mail:[email protected] www.linkmagazine.nl > Abonnement Een abonnement kost 37,50 en kan elk moment ingaan. > HOP Delta werkt samen met het Hoger Onderwijs Persbureau Hein Cuppen, Bas Belleman, Thijs den Otter Tel. 071-523 6151 Fax 071-523 2138 E-mail [email protected] > Copyright Delta Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur artikelen, schema‘s of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen en/of openbaar te maken, in enigerlei vorm of wijze.

Oud-student industrieel ontwerpen Reinier den Boer (30) bedenkt continu oplossingen voor problemen van bedrijven. Hij staat bovenaan bij de ideeënwedstrijd Battle of Concepts.

en de kleuren van de omgeving. Als je Nederland volzet met windmolens krijg je bij flinke storm een piek in het elektriciteitsnet. Zet een indicator op de windturbine zodat mensen kunnen zien hoeveel stroom hij genereert. De hele buurt kan ’s avonds zien dat het hard waait en denkt: ‘hé, twee uur lang gratis stroom: hup, wasmachine aan.’ Vergroot de betrokkenheid: zet bij een windmolen in de vorm van een oude korenmolen een hypermodern bezoekerscentrum en laat mensen de techniek bekijken. Ik heb het concept op drie punten aangepakt: historie, technisch ongemak en betrokkenheid.”

xCONNIE VAN UFFELEN Je won de eerste prijs met ideeën voor bijvoorbeeld een ‘klaslokaal van de toekomst’ en een ‘windmolen om van te houden’. Wat is je geheim? “Logisch nadenken. Ik wist niet veel van windmolens en klaslokalen, maar je gaat je er in verdiepen. Het gaat erom de kern van het probleem te herkennen. Als je die kern eenmaal hebt - en wat ervaring - kom je vooruit. Ik merk dat mijn studie industrieel ontwerpen daar zeker bij geholpen heeft.” Geeft dat jou een voorsprong? “Ja. Ik merk in bedrijven dat mensen stoppen als ze een oplossing hebben gevonden die voldoet aan de voorwaarden, terwijl je moet doorzoeken naar alternatieven. Daaruit kies je de optimale oplossing.”

Zijn je ideeën uitgevoerd? “Daar is het te vroeg voor.”

Reinier den Boer. (Foto: privébezit)

Hoe ziet jouw klaslokaal van de toekomst eruit? “Het ging bij die battle om ict en intelligente schermen voor de klas. Dat druist in tegen ontwikkelingen waarbij kinderen hun eigen onderwijsvraag creëren. Kijk naar laptopjes in de klas waarachter al die koppies verscholen zitten. De docent is webbeheerder die van laptop naar laptop rent en met operationele problemen bezig is. Werk met tabletbureaus waarbij leerlingen met een pen op schermen schrijven. Weg met het idee dat ze alles moeten typen. Werk met een elektronische lessleutel die kinderen elke dag bij binnenkomst een individueel

lesprogramma toewijst. Zorg dat ze hun zwakke punten ontwikkelen en help ze excelleren in hun sterke punten. Nu zetten we kinderen van dezelfde leeftijd bij elkaar, maar deel ze in naar vaardigheden en laat de docent meer coach zijn.” Hoe gaan mensen van windmolens houden? “Waarom verguizen mensen windmolens? Het zijn grote industriële apparaten die nogal aanwezig zijn. Met licht van voren zijn ze spierwit en met licht van achteren zie je een silhouet. Als je hun basis voorziet van een spiegelend, kunststof oppervlak, zie je de lichtintensiteit

Kom je er wel eens niet uit? “Nee. Ik heb mezelf wel een tijdslimiet gesteld, want je kunt je er erg in verliezen. De meeste battles lopen af op een zondag: ik lees me in, broed er op en schrijf mijn plan pas op die zondag. Dat gaat best goed.” Zei hij eufemistisch… Hoeveel heb je er al mee verdiend? “Ik heb negenduizend punten en ieder punt is een euro, dus reken maar uit. Dat heb ik gebruikt voor een vakantie, een badkamer en een autootje voor mijn vriendin. En we hebben trouwplannen.”

hartmann

De woestijn leeft Bijna een jaar geleden verwoestte een felle brand het gebouw van de faculteit Bouwkunde. Onder het motto Building for Bouwkunde werd een prijsvraag uitgeschreven om het ‘faculteitsgebouw van de toekomst’ te ontwerpen. De beste inzendingen dienen als inspiratie om het pakket van eisen voor het nieuwe gebouw vast te stellen. Daarna wordt de echte prijsvraag uitgeschreven. De ontwerpen zullen worden beoordeeld op visionaire kracht, conceptuele capaciteit en aantoonbare visie met betrekking tot onderwijsgebouwen. In de regels en doelstellingen van Building for Bouwkunde wemelt het van vage begrippen als ‘stimuleren’, ‘creativiteit’, ‘aanmoedigen’ en ‘reflectie’. De 466 inzendingen uit vijftig landen zijn getoetst aan drie criteria: visionaire kracht, architectonische kwaliteit en economische en ecologische haalbaarheid. Over schoonheid en veiligheid wordt met geen woord gerept. Voor het concept schoonheid halen de meeste architecten hun neus op. Zij gebruiken woorden als ‘confrontatie’, ‘eigenzinnig’, ‘contrast’ en ‘eerlijkheid’ om grove esthetische tekortkomingen te rechtvaardigen. Is uw betonnen wand niet netjes afgewerkt? Dan wijst de architect fijntjes op de eerlijke benadering waardoor u de houtnerven nog kunt zien van de bekisting waarin het beton werd gestort. Het getuigt van een bekrompen geest om dat lelijk te vinden. Op een vreemde universiteitscampus zoek ik altijd het lelijkste gebouw. Dat blijkt dan meestal de faculteit bouwkunde te zijn. Toeval, visionaire kracht of conceptuele capaciteit? Vorige week zijn de winnaars van Building for Bouwkunde bekend gemaakt. Maar liefst drie plannen eindigden ex aequo op de eerste plaats. Ik was voorbereid op het ergste en werd daarin niet teleurgesteld. Met ‘Amalgam’ wil Laura Alvarez aan het huidige tijdelijke onderkomen (het prachtige oude hoofdgebouw) een rechthoekige glazen doos vastplakken. De jury was lyrisch: 'This proposal takes a courageous position in com-

plementing the existing building with an architecturally strong counterpart.' Zoals een amalgaamvulling een kies verfraait. In ‘A world without objects’ transplanteert Gijs Raggers de troosteloosheid van de Rotterdamse Lijnbaan naar de Mekelweg. Dat we al een plan voor die Mekelweg hebben, doet blijkbaar niet ter zake. De jury was extatisch: 'The jury is intrigued by this remarkable project and challenged by its provocative architectural statement. While thus providing fuel for architectural debate, the proposal is considered highly convincing in terms of the spatial qualities and richness in use that this project suggests.' De sfeerimpressie van deze architectonische provocatie lijkt nog het meest op een verlaten spoorwegemplacement. De derde eerste prijs gaat naar twee Franse architecten voor hun ‘Greenhoused culture’, een niet van echt te onderscheiden kassencomplex. Was het oude gebouw ’s zomers al een broeikas, dit nieuwe ontwerp belooft dat ook eerlijk te laten zien. De jury was euforisch: 'For its integrated vision on educational, architectural and sustainable demands, as well as for its feasible design solutions, the jury awards […] the highest possible marks.' In de juryrapporten wordt nergens over schoonheid gerept. Wie een nieuwe trui koopt, overweegt of het een mooie trui is en of hij past bij de reeds bestaande garderobe. Zelden koopt iemand een trui vanwege ‘its provocative statement’ of ‘its courageous position in complementing the existing wardrobe’. Bij de keuze voor een nieuw gebouw ligt dat blijkbaar anders. Bouwkunde is momenteel gehuisvest in het mooiste gebouw op de campus. Lekker blijven zitten, zou ik zeggen. Dap Hartmann is astronoom. Hij is werkzaam als docent bij de faculteit Techniek, Bestuur en Management.

woordvoerder Rik Adema. Ook de sabelequipe, waarvan Adema zelf deel uitmaakt, behaalde een makkelijke overwinning in de eindstrijd tegen het Utrechtse Pallós (4523). Het individuele toernooi voor sabreurs, op zondag, werd gewonnen door DFC-er Nico Speelman, die in de finale met 15-8 te sterk bleek voor Chris Zanen uit Wageningen.

Wall of fame

Deadline

De Delftse raketbouwvereniging Dare is afgelopen dinsdag gehuldigd bij L&R. De studenten kregen een vermelding op de wall of fame van de faculteit. Daar hangen onder meer de zonneauto Nuna en de mensaangedreven onderzeeër Wasub. Dare kreeg de onderscheiding omdat L&R vindt dat de vereniging een uitzonderlijke prestatie heeft verricht door met de Stratosraket het hoogterecord voor amateurraketten te verbreken. De Stratos bereikte dinsdag 17 maart in Noord-Zweden een hoogte van 12 kilometer en 551 meter.

Het is nog maar de vraag of studentenpartij AAG voor de deadline (1 april) haar kandidatenlijst rond kan krijgen. “Op dit moment zijn er zes mensen die serieus nadenken of ze willen”, vertelt voorzitter Astrid Gerretsen. “Die gaan wij deze week nogmaals bellen. Als zij niet toezeggen, dan proberen we via onze contacten bij de TU en studentenverenigingen anderen te vinden.” Toch wordt het ondertussen wel krap, maar Gerretsen houdt hoop. “Maar elke keer als ik een pak melk zie, ben ik blij dat de houdbaarheidsdatum nog voor 1 april

Herkansingen in augustus tellen mee Augustusherkansingen tellen mee voor het bindend studieadvies. Dit blijkt uit het definitieve voorstel van het college van bestuur. xGeorge van Hal Het bindend studieadvies (bsa) vormt één van de twee maatregelen waarmee het college van bestuur de student ‘op de juiste plek’ wil krijgen. Samen met een betere begeleiding van studenten, moet het bsa ervoor zorgen dat zij sneller weten of zij geschikt zijn voor een studie aan de TU. “Acht jaar bungelen is daarmee voorbij”, benadrukt Anka Mulder, directeur onderwijs- en studentenzaken. Zij voerde samen met het college en de studentenraad (sr) uitvoerig overleg over het studieadvies. “We hebben vrijwel al hun punten overgenomen. Ook het advies van de ondernemingsraad sluit naadloos aan op het huidige besluit.” Grootste verandering ten opzichte van het vorige voorstel van het college is het – zonder voorwaarden – meetellen van de augustusherkansingen. Dit was eerder nog een twistpunt tussen sr en college.

Gods’ graffiti

03

Nieuws

Vanwege juridische redenen is het college nu toch overstag. “Wettelijk moet het studieadvies aan het eind van het jaar zitten. Dat is vaag. Wij dachten aan juni/juli, als de colleges voorbij zijn, terwijl de sr aan augustus dacht. Na juridisch advies hebben we besloten de augustusherkansing te laten meetellen.” Raadslid Menno van der Kamp (Oras) is tevreden. Volgens hem is de kans groot dat de studentenraad met het voorstel zal instemmen. “10,5 Van onze 12 randvoorwaarden zijn nu overgenomen”, vertelt hij. “We hebben bovendien gelijk gekregen met

‘Acht jaar bungelen is voorbij’ de augustusherkansingen.” Die augustusherkansingen zorgen wel voor een probleem. In juni/ juli krijgt de student een definitief advies, maar dat is niet bindend. Een bindend advies volgt pas in september. “Tentamens zijn misschien niet nagekeken voor 1 september”, legt Mulder uit. Deelname aan de herkansingen is daarmee voor eigen verantwoordelijkheid van de student. Nieuwe studies beginnen namelijk in september en de kans bestaat dat een student dan te laat is. Naast het bsa is het college druk

Volgens velen is dit onze eigen premier Balkenende die hier met bijbel in de hand en gepast strenge uitstraling de voorbijgangers bij onderzoeksinstituut OTB aanstaart. Maar: wat wil deze religieuze graffiti zeggen? Verkondigt de artiest het woord Gods? Wil hij waarschuwen voor de vermenging van religie en politiek? Of haakt hij in op de recente polemiek rond het geloof in deze krant? Een toelichting erbij was handig geweest. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

bezig met een proef voor studiekeuzegesprekken. Ook wil het college dat grafiekjes met vooropleidingscijfers en slagingskansen duidelijker worden betrokken in de voorlichting en wordt gewerkt aan voldoende studiebegeleiding op alle faculteiten. Verder krijgen studenten met een negatief advies nog een jaar lang het recht op studiebegeleiding aan de TU en wordt na drie jaar gekeken of het bsa inderdaad de studie-uitval in latere jaren heeft teruggedrongen. De studentenraad wil eigenlijk dat het bindend studieadvies een jaar later wordt ingevoerd. Op dat punt heeft het college van bestuur niet toegegeven. Decanen krijgen wel de mogelijkheid om de invoering op hun faculteit uit te stellen. “Dus via een omweg is uitstel toch mogelijk.” Volgens van der Kamp is ‘de kans op een geschil met het college aanzienlijk afgenomen’. Mocht de sr onverhoopt tóch niet instemmen met het voorstel, dan kan zij via de raad van toezicht en de geschillencommissie haar gelijk proberen te krijgen. Pagina 18: Bindend studieadvies ingevoerd

ligt.” Het verkiezingsplan ligt in elk geval al klaar en de promotiecampagne loopt al een aantal weken. Binnenkort komt er zelfs een nieuwe verkiezingsslogan. Nu dus alleen de kandidaten nog. “Plaats meteen maar een oproepje”, roept Gerretsen, “geïnteresseerden kunnen mailen naar bestuur@aag. tudelft.nl.

Onderzoek naar geotechnologie Decaan Louis de Quelerij van Civiele Techniek en Geowetenschappen (CiTG) stelt deze week een vierde, externe commissie in die de toekomst van de faculteit zal onderzoeken. Welke twee mensen er in de commissie komen is nog niet bekendgemaakt, maar zij zullen zich richten op de afdeling geotechnologie. Vorig jaar onderzocht een commissie onder leiding van prof.ir. Jan Stuip of civiel goed aansluit op toekomstige ontwikkelingen in de sector. Deze commissie keek niet naar geotechnologie. Vanwege financiële problemen moet civiele techniek een andere koers gaan varen. Sinds 2003 is het overheidsgeld (eerste geldstroom) voor de faculteit met 22 procent gedaald van 39,2 miljoen euro naar 30,6 miljoen in 2009. De kosten stegen met veertien procent, ofwel ongeveer vijf miljoen euro. De inkomsten en uitgaven voor onderzoeksprojecten bleven met ongeveer vijftien miljoen euro per jaar gelijk. De Quelerij wil weten welke leerstoelen van de afdeling geotechnologie absoluut nodig zijn voor het in stand houden van opleiding en onderzoek. Deze wil hij aanmerken

als ‘kernleerstoelen’ gefinancierd uit overheidsgeld. De commissie onderzoekt ook welke leerstoelen ‘sponsorleerstoelen’ kunnen zijn. Die leerstoelen zouden alleen kunnen blijven als de sector daar geld voor beschikbaar stelt (derde geldstroom). Tevens wil de decaan van de commissie horen welke (bijna) vacante leerstoelen de hoogste prioriteit verdienen. Net als de commissie-Stuip onderzoekt de vierde club hoe het verder moet met de laboratoria. Die vormen een flinke kostenpost. De commissie houdt daarbij rekening met de mogelijkheden van uitbesteding en samenwerking met andere universiteiten, bedrijven en Europese instellingen. Ook onderzoekt zij welke mogelijkheden er zijn om de inkomsten van de faculteit en de laboratoria te verhogen. Stuip concludeerde eerder onder meer dat onderzoek op het bouwlab beter elders kan worden gedaan en dat samenhang binnen en tussen afdelingen ontbreekt. Een commissie onder leiding van dr.ir. Arjan van Binsbergen concludeerde onder meer dat medewerkers op de afdeling transport & planning onvoldoende samenwerken. Een commissie onder leiding van prof.dr.ir. Jan Rots zag mogelijkheden tot samenwerking met bouwkunde via dubbelbenoemingen en het gezamenlijk aanbieden van vakken. (CvU)

DELTA. 11 26-03-2009

04

boeken/opinie

DELTA. 11 26-03-2009

Stomme sport 'Korfbal is zo’n stomme sport!' De lustrumcommissie van korfbalvereniging Paal Centraal kon erop wachten dat Paul de Leeuw de sport in zijn programma 'Mooi! Weer de Leeuw' belachelijk zou maken. De studenten waren afgelopen weekend tot twee keer toe in de uitzendingen van De Leeuw om hem te vragen een interviewtje te doen voor het clubblad. Ter ere van hun derde lustrum. 'Er zijn grenzen', antwoordde De Leeuw. Een dag later vroeg hij een andere bekende Nederlander, Astrid Joosten, het interview te doen. Ze moest

Vooruitblik op klimaathel De stapsgewijze opwarming van de aarde vergelijkt Mark Lynas met dr. Faustus' bezoek aan de hel door Dante. Een alarmerend boek. xJos Wassink Mark Lynas (1973) is zowel schrijver als milieu- en klimaatactivist, hetgeen hij niet onder stoelen of banken steekt. Lynas schrijft met een doel en dat is: er zoveel mogelijk mensen van te overtuigen dat de CO2-uitstoot drastisch naar beneden moet, en veel sneller dan politici ons durven te vertellen. Lynas’ uitgesproken standpunt staat een spannende verteltrant en een gedocumenteerd gebruik van bronnen niet in de weg. De historicus van origine heeft zich grondig gedocumenteerd in jaargangen van tijdschriften als Science, Nature en PNAS. De Royal Society – de Britse KNAW – verklaarde Lynas ‘Zes graden – onze toekomst op een warmere planeet’ tot het beste wetenschapsboek van 2008. De basis van ‘Zes graden’ is een grote stapel geordende wetenschapsartikelen die Lynas is gaan

verzamelen in de Radcliffe Science Library van de universiteit van Oxford, bij hem om de hoek. Lynas stelde een database van artikelen op, gerangschikt op de hoeveelheid graden opwarming. Daar zaten honderden uitkomsten bij van klimaatmodellen, IPCC-rapporten en geologische artikelen over klimaat in het verleden. Langzaam drong het tot Lynas door dat hij een boek in zijn vingers had, een overlevingsgids zelfs, van streken die nog relatief bewoonbaar blijven wanneer de klimaatverandering doorzet. In zijn wetenschappelijke fascinatie had Lynas echter nog niet door dat het publiek zijn zoektocht als afdaling in de hel ervoer. Dat hoorde hij pas in een toilet na afloop van een lezing. Voor mij is de belangrijkste verdienste van het boek dat het vlees en bloed aanbrengt op het skelet van de klimaatdiscussies. Als iemand zich er al mee bezighoudt, gaat het over ppm’s en CO2-equivalenten, piekdata en stabilisatietemperaturen. Zo houdt Europa vast aan de doelstelling van maximaal twee graden temperatuurstijging en een CO2plafond van 550 ppm (concentratiemaat: deeltjes per miljoen), terwijl bij die concentratie de temperatuur vermoedelijk doorstijgt met drie, misschien wel vier graden. Alles leuk en goed, maar wat bete-

kent twee, drie, vier graden nu eigenlijk in de praktijk? Waarom is men zo gefixeerd op twee graden maximaal? Hoe staan we er nu eigenlijk voor? Die vragen worden uiterst helder – zij het toenemend angstaanjagend – beantwoord in ‘Zes graden’. Een voorbeeld: “Met vijf graden wereldwijde opwarming ontstaat

‘Door de dubbele crisis van droogte en overstroming worden mensen samengedreven op de almaar kleiner wordende stukken land’ een totaal nieuwe planeet, één die in vrijwel niets meer lijkt op de aarde zoals we die vandaag de dag kennen. Van beide polen is het ijs uiteindelijk weggesmolten. Regenwouden zijn al langer opgebrand en verdwenen. De stijgende zeespiegel heeft kuststeden verzwolgen en begint continenten tot ver in het binnenland binnen te dringen. Door de dubbele crisis van droogte en overstroming

worden mensen samengedreven op de almaar kleiner wordende stukken land die nog bewoonbaar zijn. Gebieden in het binnenland kennen temperaturen van tien graden hoger dan nu, of meer.” De crux van Lynas’ verhaal is dat de klimaatverandering uit de klauw loopt bij een temperatuursverhoging van meer dan twee graden. Opeenvolgende positieve, maar catastrofale feedbacks drijven de aarde steeds verder richting klimaathel. Bij drie graden dreigt het oerwoud in de Amazone door verdroging in vlammen op te gaan en raakt de stabiliserende werking van het oerwoud ontwricht, waardoor de opwarming vier graden wordt. Dat maakt steeds meer CO2 en methaan los uit de ontdooiende permafrost, en die broeikasgassen duwen de aarde richting vijf graden. Tegen die tijd – wat bij ongewijzigd beleid nog in deze eeuw valt – kan ook methaan uit de zeebodem losraken en verder bijdragen aan een stijging richting zes, zeven, acht graden. Maar al veel eerder zal de hel uitbreken als gevolg van honger, oorlog en migratiestromen van miljoenen, en later miljarden mensen. Er zijn momenten dat het boek adembenemend werkt. Dat zal ook het geval zijn bij de film ‘The Age of Stupid’ die op het boek gebaseerd is

en inmiddels draait in het Verenigd Koninkrijk. Naar mijn inschatting is Lynas eerlijker dan Al Gore en daardoor angstaanjagender. Alles in dienst van de goede zaak – dat spreekt.

xJos Wassink

www.ageofstupid.net

x Mark Lynas, Zes graden – onze toekomst op een warmere planeet, Uitgeverij Jan van Arkel, 356 blz, € 5,- (sic)

Wetenschap is geen geloof Christenen die zich met natuurwetenschappen willen bezighouden, moeten zelf een oplossing zien te vinden voor hun tweeslachtige houding. En niet door wetenschap en geloof op één hoop te gooien, vindt Patrick van der Duin. xPatrick van der Duin Eigenlijk is het de schuld van minister Donner die in 2006 rijmend verkondigde: ‘Christen, moslim, atheïst of liberaal, geloven doen we allemaal’. Volgens Donner is iedere opvatting over de werkelijkheid, over wat goed en kwaad is, of over de zin van het leven, gestoeld op onbewijsbare uitgangspunten. Of: op wat men gelooft. Zo gesteld is ieder mens religieus, dus ook de atheïst. De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) sloot zich hierbij aan in haar rapport ‘Geloven in het publieke domein’

door het toenemende spiritualisme onder Nederlanders te bestempelen als een terugkeer van de religie. Dit ondanks spijkerharde cijfers van collega-instituut het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) waaruit een voortgaande secularisering sprak. Sindsdien is de beer los. Het oprekken van geloof en religie door Donner en de WRR heeft de universiteit bereikt. Hoewel er al universiteiten met een christelijke achtergrond zijn (o.a. VU, KUB), valt ook de TU Delft steeds vaker ten prooi aan de territoriumdrift van gelovigen. Denk maar aan de twee islamitische promovendi van de faculteit Technische Natuurwetenschappen die Studium Generale vriendelijk doch dreigend verzochten om een afbeelding van de profeet van hun website weg te halen. En aan de inmiddels ‘beroemde’ leerstoel reformatorische wijsbegeerte. Evangelisatie is bedoeld voor het overtuigen van niet-gelovigen. Maar door het oprekken van het geloofsbegrip is dat eigenlijk niet meer nodig. Net zoals in de folder ‘Evolutie of Schepping? Wat geloof jij?’ wetenschap en geloof als identiek worden voorgesteld, vindt hoogleraar Marc de Vries dat de wetenschap is gestoeld op onbewijsbare vooronderstellingen, net als in

het (zijn) geloof. Geloof is nu ook wetenschap geworden en daarmee is geloof een niet falsifieerbaar (en dus niet-wetenschappelijk) begrip geworden. Zoiets als dat alle mensen egoïstisch zijn, ook diegenen die aan goede doelen doneren omdat die dat alleen doen om zichzelf een prettig gevoel te geven. Maar voor wie gelooft in een almachtig opperwezen hoeft dit geen probleem te zijn, zelfs niet voor een hoogleraar (reformatorische) wijsbegeerte. Iedereen die wetenschappe-

'Ook de TU Delft valt steeds vaker ten prooi aan de territoriumdrift van gelovigen' lijk onderzoek doet weet dat je bepaalde aannames moet maken om je onderzoek enigszins gefocust te houden. De uitkomsten van je onderzoek bepalen vervolgens of de toegepaste of geteste theorie valide is. Inclusief de vooronderstellingen. Mochten die na afloop niet meer deugen dan verwerp je die en vervang je ze door assumpties die waarheidsgetrouwer of realistischer zijn. Dit staat in contrast met geloof waarbij

vooronderstellingen niet alleen het beginpunt zijn van reflectie maar tevens de uitkomst: ‘Garbage in, garbage out’. Kerksplitsingen ten spijt kan niet gesteld worden dat gelovigen twijfel en kritiek op de eigen gedachten en aannames als kern van hun geloof bestempelen. Het wezen van de wetenschap ligt daar nou juist wel in. Dat de lessen van De Vries door zijn eigen leerlingen niet helemaal goed begrepen worden, is verheugend. Student Leenman (Delta 10) maakt het juiste onderscheid tussen wetenschap en geloof door de eerste niet in staat te achten tot het inzicht bieden in wat goed is of hoe mooi de liefde is, en de tweede wel. Juist! Wetenschap en geloof zijn twee verschillende zaken. Waar assumpties niet hetzelfde zijn als dogma’s. En waar wetenschap streeft naar het vaststellen van feiten en objectieve observaties en het geloof zich richt op goed en kwaad. Het conflict ontstaat dan ook zodra gelovigen een empirische claim neerleggen. Bijvoorbeeld dat de aarde in zes dagen is geschapen. ‘If you can’t stand the heat, get out of the kitchen’, zeggen Amerikanen. Het evolutionisme is een bewezen wetenschappelijke theorie en geen fabeltje, vindt deze sociaal constructivist. Wie zich daar

niet in kan vinden, komt met een theorie die overtuigend(er) is voor de wetenschappelijke gemeenschap. Tot die tijd moeten christenen die zich met de natuurwetenschappen willen bezig houden zelf een oplossing zien te vinden voor hun tweeslachtige houding. En niet door wetenschap en geloof op één hoop te gooien. Daarmee heeft ons college van bestuur alle reden om tot nader order de leerstoelen die gebaseerd zijn op de aanname dat wetenschap en geloof op één kussen kunnen liggen, niet te laten bezetten.

Werkplekken vijf zinnen afmaken: ‘bij een paal denk ik aan… ’, ‘centraal in mijn leven staat…’, ‘korfbal is…’, ‘studenten zijn…’ en ‘ik en techniek…’. Erg serieus ging Joosten er niet op in. Ze zou liever een piano schoonmaken dan zich met techniek bezig houden, zei ze. Maar studenten vond ze ‘gezellige lui’.

De TU weet niet hoeveel werkplekken voor studenten er zijn, zegt Oras. Vandaar dat de studentenraadsfractie via de studieverenigingen aan een telling is begonnen. Facilitair management en vastgoed tellen momenteel ook. Half april worden de resultaten vergeleken. Het onderzoek is volgens Oras nodig, omdat de werkplekken slecht scoren in de monitor logistieke kwaliteit, een jaarlijks onderzoek naar studenttevredenheid. “Bij significante verschillen kan het zijn dat studenten sommige plekken niet als volwaardige zelf-

Dunne film werkplek zien, omdat bijvoorbeeld kantines of dichte zalen worden meegeteld”, denkt Oras-lid Roel Rutgers. Als de twee tellingen géén verschil opleveren, is nader onderzoek nodig. Al wordt dan wel bekeken waarom de ene faculteit slechter scoort dan de andere. Als werkplekken gelden: computerwerkplekken, werkplekken met aansluitingen voor de laptop en werkplekken waaraan studenten zelfstandig kunnen studeren.

Foto-implantaat tegen agressieve hersentumor Een draadloos implanteerbaar lichtsysteem ontworpen in Delft wordt volgende week op het Erasmus Medisch Centrum voor het eerst bij proefdieren geïmplanteerd.

x

05

Nieuws

Het laboratorium voor elektronische instrumentatie van prof.dr. Paddy French heeft twee experimentele draadloze sets ontwikkeld die volgende week geïmplanteerd zullen worden. Het gaat er dan vooral om of de systemen blijven functioneren, vertelt dipl.ing. Eduardo Margallo

die het onderzoek naar het fotodynamische systeem door Johan Kaptein begeleidde. Verder is van belang dat de implantaten niet door het lichaam worden afgestoten. Fotodynamische therapie is een nieuwe benadering voor behandeling van agressieve hersentumoren (glioblastoma multiforme). De patiënt ontvangt een injectie met een lichtgevoelig medicijn dat selectief opgenomen wordt door de tumor. Wanneer de tumor beschenen wordt met de juiste lichtkleur, activeert dat het medicijn waardoor actieve zuurstofradicalen vrijkomen die de tumorcellen doden. In de huidige praktijk wordt het licht bij een operatieve ingreep met een glasfiber naar de juiste plaats geleid. Een herhaling van de procedure is daarbij niet mogelijk. Het systeem voor fotodynamische

therapie bestaat uit twee delen, verbonden met een platte kabel. Het grootste deel (zo groot als een visitekaartje met afgeronde hoeken) bevat een transponder, versterker en microprocessor. Het kleinste

Fotodynamische therapie is een nieuwe benadering voor behandeling van agressieve hersentumoren deel, de zogeheten optode, meet een halve centimeter in het vierkant en bevat twee led-lampjes, een lichtgevoelige fotodiode en wat elektronica. Het geheel communiceert met de

delta online Bluedot buitenwereld via een protocol dat gebaseerd is op de Rfid (een draadloos identificatiesysteem). De geïmplanteerde set ontvangt zijn energie draadloos uit een wisselend elektromagnetisch veld dat van buiten wordt aangeboden. Een voeding in het lichaam zet het signaal van de ontvangspoel om in een gelijkspanning van 2,7 volt. Het systeem dat afstudeerder Johan Kaptein vorig jaar ontwikkelde is bedoeld voor eenmalige implantatie en herhaalde behandeling, zodat kan worden volstaan met lagere doses van het lichtgevoelige medicijn. Wanneer de dierproeven succesvol zijn, wil Margallo zo snel mogelijk door met klinische tests voor patiënten.

Aanleg spoortunnel mag niet falen De TU Delft legt de spoortunnel bij station niet zelf aan, maar rector Fokkema vindt dat de universiteit het zich zou moeten aantrekken als er iets mis mocht gaan. De lezing ‘Ik & de professor’ van hoogleraar Peter van Oosterom over geo-informatie had afgelopen zondag een lokaal en actueel tintje. Veel

mensen vrezen dat de aanstaande aanleg van de spoortunnel bij station Delft net zo’n debacle wordt als de metrotunnels in Amsterdam en Keulen. Ze vragen zich tegelijk af of de TU dat kan voorkomen. Gespreksleider en rector magnificus Fokkema onderstreepte zondag het belangrijk te vinden dat de universiteit meedenkt en meedoet. “Gebeuren er ongelukken in Delft, dan zullen wij dat ons als TU aan moeten trekken.” Peter van Oosterom liet zijn toehoorders zien hoe een geavanceerd meetnet, dat nu al wordt aangelegd, de kleinste verzakkingen kan laten zien.

Patrick van der Duin is toekomstonderzoeker bij de sectie technology, strategy and entrepeneurship van de faculteit Techniek, Bestuur en Management en columnist van Delta.

Overigens is de TU op dat punt geen actief deelnemer aan het project. Van Oosterom benadrukte dat dit niet de taak is van de universiteit. “Wij doen onderzoek, wij voeren niet uit. Dat doen aannemers. We praten wel mee en we geven ook adviezen. Maar altijd geldt: bouwen kan niet zonder risico.” Van Oosterom maakte twee weken terug wel afspraken met alle deelnemers aan de spoortunnel over een reeks studentenprojecten rondom de aanleg, vertelde hij zondag. Ideeën zijn er te over. Van Oosterom toonde een sheet vol plannen, zoals meewerken aan bovengenoemde

Waarschijnlijk door de ongelukkige datum (1 januari) is het niemand opgevallen dat prof.dr. Miro Zeman benoemd is tot hoogleraar fotovoltaïsche materialen en toepassingen bij Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica. Zeman is bekend van de oprolbare zonnecellen. Het materiaal is een zeer dunne laag (duizendste millimeter) amorf silicium, goed voor een rendement van zes procent.

Stichting Bluedot start een prijsvraag onder TU-studenten voor het ontwerpen van relatiegeschenken. De winnaars worden opgenomen in het arsenalen geschenken van de TU en de gemeente Delft. Ook Delftse bedrijven kunnen ze gebruiken.

Patijn Bouwkundedecaan Wytze Patijn hoopt na de zomer weer te beginnen met werken. Tot die tijd moet hij verder revalideren, want hij kan nog niet veel tegelijk doen. En dat is wel een vereiste in zijn baan.

Crisisakkoord In hun akkoord over de aanpak van de crisis hebben de regeringspartijen CDA, PvdA en ChristenUnie het collegegeld ongemoeid gelaten. Grootscheepse investeringen in onderzoek blijven achterwege.

Shell

monitoring van eventuele verzakkingen. Dat kan niet alleen met het meetnet van afstandsmeters en reflectoren, maar ook met satellieten. Verder kunnen studenten onder meer 3D-modellen maken van bovengrond en ondergrond en kunnen ze precies in kaart brengen wie wat bezit aan onroerend goed rondom het bouwproject. (SB)

x De lezing is terug te zien op Collegerama. U vindt een link op onze website.

Shell maakte vorige week bekend niet meer te investeren in zonneen windenergie. De technologieën leveren het olieconcern te weinig op, zelfs mét subsidies. De TU hoopt met Shell verder te gaan, maar dan in de biobrandstoffen.

Ov-kaart Studerende ouders moeten de ovstudentenkaart optellen bij hun inkomen, evenals het collegegeldkrediet en een lening bij de IBgroep. Dat schrijft minister Plasterk aan de Tweede Kamer.

Stageproblemen Studentenorganisaties LSVb en ISO openen samen met CNV Jongeren een meldpunt voor klagende stagiairs. Met de informatie die dat oplevert willen ze met de werkgevers en het onderwijs oplossingen verzinnen voor aanhoudende stageproblemen.

Ruïne De Bouwkunderuïne inspireerde TU-medewerker Jacob Kerssemakers tot een opvallend schilderij: van een ruïne. “En ik heb nog lang die enorme afgebrande kolos zien staan. Er ging iets diep droevigs vanuit.”(SB)

Diesreceptie

‘Wat is het mooi om lid te zijn. Wat is het lidmaatschap toch mooi, en belangrijk, en geil’, luidt de tekst van een bekend corporaal lied. Deze strak in het pak gehulde ‘corpsballen’, inclusief medaillons en verplichte biertjes, waren afgelopen maandag aanwezig op de diesreceptie van het Delfts Studenten Corps in de voorzaal van Sociëteit Phoenix. (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

x www.delta.tudelft.nl

DELTA. 11 26-03-2009

06

wetenschap

DELTA. 11 26-03-2009

07

wetenschap

desgevraagd

Atoomrooster onder de vingers

Sneller internet Pakketjes informatie zoeken zelf hun weg op internet. Hoewel, helemaal vanzelf gaat dat niet: er liggen allerlei afspraken tussen commerciële partijen aan ten grondslag. En die kunnen beter, vindt Bingjie Fu. xChristian Jongeneel Voor internet service providers (isp’s) is de manier waarop ze hun netwerk vormgeven een bedrijfsgeheim. Dat maakt het lastig om de efficiëntie van het internetverkeer in zijn geheel vast te stellen. Niettemin slaagde Bingjie Fu, die volgende week promoveert bij de sectie netwerk architecturen en services van de faculteit EWI, erin genoeg inzicht in de werkwijze van isp’s te krijgen om aanbevelingen te kunnen doen hoe het internet als geheel beter kan functioneren. “Aan de manier waarop isp’s hun data routeren kun je hun beleid aflezen”, stelt Fu. “De meeste isp’s hebben een beperkt aantal buren waarmee ze data uitwisselen. Uit mijn onderzoek blijkt dat die relaties ook redelijk stabiel zijn. In principe is dat ook genoeg om de hele wereld te bereiken. Er zijn maar een paar providers met wereldomspannende netwerken en als je daarop bent aangesloten, kun je in principe iedereen bereiken.” Dat werkt als bereikbaarheid het voornaamste criterium is. In deze tijd van streaming video (denk youtube) is leveringssnelheid echter ook een criterium. Daarvoor zijn

de statische algoritmes die veelal gebruikt worden om te besluiten hoe data gerouteerd wordt minder geschikt, althans zodra de belasting van een netwerk oploopt. “Er zijn echter ook intelligente algoritmes, die aan de hand van onder meer vertragingen in het netwerk de beste route bepalen”, vertelt Fu. ‘Het verzamelen van die informatie vergt echter een inspanning, en het runnen van het algoritme kost geheugen en rekentijd. Je moet het dus alleen inzetten als het nodig is. Mijn analyse geeft aan hoe zo’n afweging tot stand kan komen.’ Daarmee is het verhaal echter niet verteld. Isp’s sluiten onderling contracten af over de kosten van

‘Als iets technisch gesproken de snelste route is, is dat niet vanzelf ook de goedkoopste’ datatransport. Als iets technisch gesproken de snelste route is, is dat niet vanzelf ook de goedkoopste. Vanwege de kosten zal een isp voorkeur hebben voor een bepaalde route. De video-aanbieder zal dan extra in de buidel moeten tasten om een andere route te krijgen, als die sneller is. Daar kan het nodige handwerk aan te pas komen, want allicht hebben niet alle providers langs de technisch snelste route tussen bijvoorbeeld Beijing en Parijs onderlinge contracten. “Er bestaan technieken om snel te komen tot een overeenkomst tussen twee isp’s”, legt Fu uit. “Maar veel routes zullen langs meerdere isp’s lopen. Ik heb daarom een voorstel gedaan om de techniek uit te breiden naar meerdere partners. Alle

Het internet kan sneller en efficienter volgens Bingjie Fu. (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

tussenstand

isp’s die mee willen doen, moeten hun voorwaarden bekend maken: voor welke bestemmingen hebben ze hoeveel bandbreedte beschikbaar, tegen welke prijs, met wie zijn ze bereid zaken te doen?” Als isp’s dergelijke informatie op een standaard manier toegankelijk maken voor al hun business partners, kunnen snelle verbindingen automatisch tot stand komen. Dat klinkt eenvoudig, maar vanwege onder meer de vertrouwelijkheid van de informatie over prijzen en capaciteit zitten er wel wat haken en ogen aan. Fu onderhield tijdens haar onderzoek goede contacten met telecomgiganten als NTT en Deutsche Telekom, dus ze heeft goede hoop dat haar ideeën de praktijk zullen bereiken. Ondertussen gebruiken grote contentproviders andere methoden om hun data tijdig bij de consument te krijgen: die wordt gewoon op verschillende plekken in het netwerk geïnjecteerd, om zo dicht mogelijk bij de gebruikers te zitten. Al die Youtube-filmpjes steken niet keer op keer de oceaan over, maar worden vanuit Google’s Nederlandse datacentrum het lokale internet ingepompt.

Cowboy was hij graag geworden, of anders uitvinder. Eentje die meebouwt aan de quantumtechnologie. Lieven Vandersypen (36) hield vorige week zijn oratie. xJos Wassink

Hekkensluiter in wind Shell liet vorige week weten niet langer in windenergie te investeren. Volgens Gerard van Bussel is het niet zozeer Shell, maar het gebrek aan beleid dat de groei van windenergie in Nederland belemmert. “Het is dom natuurlijk, zeker vanwege de imagoschade”, vindt prof.dr. Gerard van Bussel, hoogleraar windenergie bij Luchtvaart en Ruimtevaarttechniek. “Maar erg is het niet, want Shell was nog geen grote speler op de markt van windenergie.” Shell verklaarde dat het rendement op windenergie onvoldoende was gebleken. Van Bussel vermoedt dat Shell wel winst maakt op de windparken in de Verenigde Staten, maar dat de exploitatie van het offshore windpark Egmond aan Zee is tegengevallen. Het park kreeg in 2007 te kampen met onverwachte slijtage van de versnellingsbakken, die toen bij 10 van de 36 turbines zijn vervangen. Een en ander heeft ertoe geleid dat het park minder elektriciteit heeft geleverd dan gepland – de site vermeldt een beschikbaarheid van 81,4 procent – en daardoor minder inkomsten. Ook de kredietcrisis remt investeringen in windenergie, merkte Van Bussel vorige week op de Europese windenergieconferentie (Ewec) in Marseille. Turbinefabrikanten zagen hun bestellingen met de helft teruglopen. “Maar dat is niet zo dramatisch als bij Opel. Het wil gewoon zeggen dat de levertijd in plaats van tweeënhalf jaar terug gaat naar ongeveer een jaar”, relativeert de windenergieprofessor. Vooral projectontwikkelaars zien zich gedwongen om windparken af te blazen omdat ze geen krediet krijgen van de banken, legt Van Bussel uit. Windparken die door energiemaatschappijen met eigen geld worden aangelegd ondervinden weinig hinder. Voor de Nederlandse kust zijn er tot 2013 zes vergunningen verleend maar Van Bussel verwacht dat een aantal zal uitvallen door de crisis. “Tromp is een RWE-park, dat zal wel doorgaan. Maar andere ontwikkelaars zoals Evelop van Econcern hebben grote problemen om aan geld te komen.” Voor Nederland betekent dat per saldo minder geïnstalleerd vermogen dan gepland en het betekent ook dat de doelstelling van zesduizend megawatt offshore wind voor 2020 verder buiten bereik raakt. Als er al geïnvesteerd wordt in windenergie, dan kiezen ontwikkelaars liever voor België, Duitsland of Denemarken dan voor Nederland. Dat heeft volgens Van Bussel alles te maken met de onduidelijkheid over de prijs voor windstroom. “In april hebben we al drie jaar lang geen regeling voor offshore windenergie. Ik vind het niet zo gek dat ze Nederland voorbij lopen.” Vooral buiten Europa gaat het hard met windenergie, hoorde Van Bussel op de Ewec. Vorig jaar groeide de windenergie met 29 procent. Twaalf procent in Europa, maar het grootste deel in de VS en China. Zal Europa voorbij gelopen worden in windenergie? “Ja, dat ga je gewoon krijgen. In China worden volgend jaar net zoveel windturbines weggezet als in afgelopen twintig jaar in Duitsland. Zeventig procent daarvan moet in China geproduceerd worden, op basis van Europese kennis. Voor de wereld is het niet slecht, zoveel goedkope windenergie.” (JW)

Quantumtechnologie bestaat nog niet. Ja, je hebt halfgeleiders, lasers en supergeleidende magneten waarvan de werking op verschillende quantummechanische effecten berusten. Maar de échte quantumtechnologie, die waar prof.dr.ir Lieven Vandersypen van droomt, is technologie die gebruikmaakt van verstrengeling. En dat bestaat nog nergens. “Verstrengeling is het meest karakteristieke, bijzondere en diepgaande in de quantummechanica”, zegt de jongensachtige hoogleraar, en in zijn ogen verschijnt een verre glans. Vandersypen werd een jaar geleden benoemd als Antoni van Leeuwenhoek-hoogleraar, een aanstelling voor veelbelovende jonge wetenschappers, aan het Kavli instituut voor nanowetenschappen bij de faculteit Technische Natuurwetenschappen. Daarvoor had hij al naam gemaakt met zeven publicaties in de tijdschriften Nature en Science. Vandersypen droomt niet alleen, hij bouwt ook gestaag door aan zijn droom: de quantumcomputer. In zijn intreerede maakte Vandersypen afgelopen vrijdag de balans op. “Het is routine geworden om een enkel elektron op te sluiten in een quantumdoosje, en een tweede in het doosje ernaast. We kunnen de spin van een elektron uitlezen, en

we kunnen – als enigen ter wereld - de spin van een elektron op een gecontroleerde manier laten ronddraaien.” Je krijgt de indruk dat de quantumcomputer voor het grijpen ligt, dat het alleen nog een kwestie is van het samenstellen van een stel quantumdots (de door prof.dr.ir. Leo Kouwenhoven ontwikkelde nanostructuur die één elektron als een doosje omvat) tot een groter geheel. Maar die indruk klopt niet. “We hebben alle bouwstenen, maar er is één obstakel”, legt Vandersypen uit. “En dat is dat de verstrengelde toestand, of meer algemeen de superposities, maar beperkte tijd beschikbaar zijn.” Een elektronspin heeft twee standen – op en neer - maar kan ook in een ongedefinieerde tussenstand verkeren die superpositie genoemd wordt.

‘Wanorde leidt tot lokalisatie’ Die toestand is echter fragiel en de kleinste storende invloed uit de omgeving is genoeg om de superpositie te doen instorten. Men hoopt door quantumdots uit grafeen (éénlagige koolstofstructuur) of van silicium te maken (materialen die geen storende atoomspin hebben) de superpositietijd te kunnen vergroten van 1 tot meer dan 100 microseconden. “Dat is niet binnen handbereik, maar het is ook niet onmogelijk.” Je kunt je afvragen hoe handig het is om een computer te bouwen die binnen een fractie van een seconde crasht, maar daarmee doe je het bijzondere karakter van de potentiële quantumcomputer geen recht. De meest genoemde toepassingen zijn ontbinding van grote getallen

in factoren om codes te kraken of ongestructureerde zoekproblemen. Immers, zolang er superpositie is, onderzoekt de computer alle mogelijkheden tegelijk. Maar waar Vandersypen van droomt zijn quantumsimulaties, een toepassing die al in 1982 door de fameuze fysicus Richard Feynman werd geopperd. Quantumdots functioneren hierbij als kunstmatige atomen waarbij het aantal elektronen en de elektrische barrières instelbaar zijn. Met voldoende quantumdots zou een gesimuleerd kristalrooster opgebouwd kunnen worden. Vandersypen: “De hoop is dat je knoppen hebt om bepaald gedrag zoals supergeleiding te laten verschijnen of verdwijnen. Je kunt dan naar binnen kijken omdat je al die quantumdots hebt waar je aan kunt meten. Tegelijkertijd controleer je het macroscopische gedrag met de knoppen. Die combinatie geeft meer mogelijkheid dan enkel naar de natuur te kijken, want op die manier komen we er kennelijk niet uit.” Tien jaar eerder verrichte prof.dr.ir Hans Mooij binnen dezelfde groep quantumtransport al pionierswerk op dit gebied. Hij stelde met andere simulatietechnieken vast dat onregelmatigheid in kristalroosters elektrische geleiding in de weg staat, ook al zijn er vrije elektronen. “Wanorde leidt tot lokalisatie”, vat hij samen. Het laatste woord is aan Feynman die meer dan een kwart eeuw geleden al een lans brak voor deze nieuwe tak van wetenschap: ‘Nature isn’t classical, dammit, and if you want to make a simulation of Nature, you’d better make it quantum mechanical, and by golly it’s a wonderful problem, because it doesn’t look so easy.’

“Verstrengeling is het meest karakteristieke, bijzondere en diepgaande in de quantummechanica”, aldus Lieven Vandersypen. (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

Arjo Loeve (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

Kronkelslang Naam: Ir. Arjo Loeve (26) Nationaliteit: Nederlandse Promotors: Prof.dr. Jenny Dankelman en dr.ir. Paul Breedveld (biomechanical engineering) Onderwerp: Schachtgeleiding voor flexibele endoscopen Tussenstand: Halverwege “Een colonoscoop, die gebruikt wordt bij dikke-darmonderzoek via de anus, is een soort tuinslang met aan het einde een camera en een werkkanaal voor een grijpertje waarmee de arts bijvoorbeeld een stukje weefsel kan vastpakken. Het is belangrijk dat deze slang flexibel is, zodat het ding door de darm kan. Maar dat zorgt ook voor een groot probleem. De dikke darm biedt namelijk bijna geen steun, omdat hij nog flubbiger is dan de slang. Als een chirurg de colonoscoop naar binnen brengt, kan de slang knikken of in een ‘loop’ raken door verkeerde manoeuvres. Dat kan heel pijnlijk zijn voor de patiënt. Die moet de tanden op elkaar houden, als de chirurg de slang moet doorschuiven. Je wilt dat de slang flexibel is, zodat hij zich goed door de darm kan bewegen. Tegelijkertijd moet de colonoscoop stijf en stabiel zijn als je bijvoorbeeld een stukje weefsel los wilt trekken. Als de slang daarbij te flexibel is, trek je de slang naar voren, begint het ding te schudden en kan de chirurg niet nauwkeurig werken. Ik ontwikkel daarom een nieuwe colonoscoop, die door de darm heen kronkelt net zoals een slang in de natuur. Daarvoor wil ik dat de slang een pad vormt met de kop en daarna zelf een soort rails uitzet, dat de rest van de slang kan volgen. In een nieuwe bocht moet de colonoscoop slap zijn en daarna stijf worden. Momenteel zijn er colonoscopen in ontwikkeling die veel motoren en sensoren hebben en vol zitten met kabeltjes in verschillende segmenten. Ik denk dat dit veel eenvoudiger kan. Ik heb tot nu toe drie concepten uitgewerkt. De eerste is een buis van folie gevuld met korreltjes, die voor verstijving zorgen onder vacuüm. Het tweede concept bestaat uit een ring van staalkabels rond een opblaasbare slang. De derde optie maakt gebruik van een nieuwe kunststof. Door de omgeving van kunststof te veranderen kunnen delen van de slang heel snel zo stijf als plexiglas en zo slap als een elastiekje gemaakt worden. Ik ga nu kijken welke van deze drie concepten het beste werkt. De eerste optie valt waarschijnlijk af. Die is minder stijf en de neemt meer ruimte in beslag. Ik onderzoek al vanaf de bachelorfase de werking van colonoscopen. Als experimenten niet zo goed lopen, ben ik het wel eens zat. Maar dat duurt nooit lang, omdat dit onderzoek een grote maatschappelijke relevantie heeft. Men wil steeds meer operaties uitvoeren door het lichaam via lichamelijke openingen binnen te gaan. Dikke-darmkanker komt veel voor. Daarvoor zou het gebruik van een colonoscoop, die sneller is, beter werkt en minder pijn doet heel zinvol zijn.” (RV)

DELTA. 11 26-03-2009

interview

08

DELTA. 11 26-03-2009

09

interview

‘Humor is mijn reddende engel’ Doeschka Meijsing is dit jaar gastschrijver aan de TU Delft. “Voor mij is dit het hol van de leeuw.”

bij Xandra. Je kunt ze laten afdrukken, maar dat doe je niet. Vroeger was het leuk om foto’s van een rolletje in een envelopje te krijgen.” ‘Over de liefde’ is een grotendeels autobiografisch getint verhaal over de breuk tussen u en Xandra Schutte. Daarmee stelde u uzelf en Schutte erg kwetsbaar op. Waar haalde u de moed en het lef vandaan? “Ik zou het achteraf niet meer weten. Natuurlijk is dat boek op de rand van de afgrond geschreven. Fictie en werkelijkheid liggen dicht bij elkaar. Het is doodeng om een tipje van de sluier op te lichten. Het moest heel bewust geen strijdroman worden tegen een ex. Ik moest dat boek schrijven. Wat moest ik anders doen? Voor de trein gaan liggen? Mijn angst was dat recensenten precies zouden uitpulken wie wie is, maar daar is in recensies geen spoor van te merken. Dat heeft te maken met de ongelofelijk ingehouden stijl waarmee ik het geschreven heb. Tot hier en niet verder. Toen ik het eerste hoofdstuk uitprintte, vond ik het maar niks. Ik was ook niet in de stemming om te lachen. Mijn uitgeefster zei: ‘Doeschka, ik vind dit het beste wat ik op dit gebied gelezen heb’. Het was de eerste keer dat ik het zelf verkeerd beoordeeld had. Achteraf dacht ik: dit is wel lachen. Goede grappen. Dat heeft het boek ook zijn roem gegeven: dat die hartenpijn vermengd wordt met harde grappen.”

xConnie van Uffelen Als u een studie aan de TU zou mogen doen, welke zou het dan worden? “Architectuur. Om huizen te maken waar mensen nu eens prettig in wonen. Dus geen glazen kubussen met glazen trappen waar je doorheen kijkt. Wie hoogtevrees heeft, kan daar geen kant op. Geen driehoekige gebouwen waar je nooit de kamer van de directeur kunt vinden, met liften die aan twee kanten opengaan. En geen rookglas waarachter mensen worden opgeborgen.” Moest u lang nadenken over de vraag of u gastschrijver wilde zijn bij de TU? “Toch wel even. Delft is voor mij natuurlijk het hol van de leeuw. Van alle universiteiten die ik tot nu toe betreden heb, zijn de vakken mij nergens zo vreemd als die op de TU.” Hoe kwam u op het thema van uw gastschrijverschap: huis der herinnering? “Mijn grootvader en de broers van mijn vader waren architecten van de Delftse hogeschool. Architectuur is mij dus niet vreemd. Het leek me leuk om een huis te bouwen op de mooiste plek van de wereld: aan de Zwitserse kant van het Lago Maggiore. Daar mijn huis van mijn herinnering te maken. De Romeinen bouwden huizen van herinnering. Imaginaire huizen - theaters kun je bijna zeggen - waarin ze elke herinnering een plaats gaven. Daar moet ik de hulp van ingenieurs bij hebben. Bij het huis hoort ook een tuin met bruggen der zuchten waarin je het verlies van een herinnering plaatst. In je herinnering woon je altijd ergens. Ik wil onderzoeken hoe we dat vorm kunnen geven. Een van de belangrijkste en moeilijkste dingen is welke items je uitkiest voor zo’n huis. Misschien krijg je een metaforisch huis, waarin een fiets een herinnering symboliseert. Tegen mensen die wilden weten hoe schrijven ging, maar niks konden bedenken, zei ik eens: ‘Schrijf maar eens op hoe het was toen je met je moeder voor de eerste keer schoenen kocht’. Iedereen herinnert zich dat. Herinner jij het je niet?”

WIE IS DOESCHKA MEIJSING Ze zou graag een lagere technische school hebben gedaan, ‘omdat het voor een huisvrouw heel handig is om alle moertjes en boutjes op hun plaats te houden’. Doeschka Meijsing (Eindhoven, 1947) koos uiteindelijk voor Nederlands en algemene literatuurwetenschap in Amsterdam. Ze schrijft verhalen, gedichten, essays en romans. Ze debuteerde in 1974 met ‘De hanen en andere verhalen’. Voor ‘Tijger, tijger!’ (1980) ontving ze de Multatuliprijs. ‘De Tweede Man’ (2000) en haar familiekroniek ‘100% chemie’ (2002) belandden op de nominatielijsten van respectievelijk de AKO-Literatuurprijs en de Libris Literatuur Prijs. Samen met haar broer Geerten schreef ze ‘Moord & Doodslag’ (2005) en vorig jaar won ze de AKO-Literatuurprijs voor ‘Over de liefde’. (Foto’s: Sam Rentmeester/FMAX)

Ik niet, maar tegenwoordig heb je zo veel apparaten waardoor je je geheugen niet meer hoeft te gebruiken. Is dat een van de redenen waarom u dit thema kiest? “Het bezwaar van alle machines die ons geheugenfuncties overnemen, is dat reality een ondankbaar onderdeeltje van het leven wordt. De werkelijkheid is niet meer zo belangrijk. Laatst reed ik op de A4 naar Den Haag en zag op de TomTom dat we langs de Kagerplassen kwamen waar ik veel heb gezeild. Die plassen lagen links, maar je ziet ze niet. Zonder gps zou je geen idee hebben waar je je in Nederland bevindt. Daarmee gaat ons actieve geheugen met grote sprongen achteruit. Dat vernietigt een vermogen dat zo intens belangrijk is voor overleven. Ik merk dat je binnen heel korte tijd op die apparaten vertrouwt.” Op welke apparaten doelt u nog meer? “Google. H.C. Brandt Corstius gaf één argumentje en dat was voor mij voldoende. Als ik mijn elleboog breek, krijg ik acht miljoen hits met advies om mijn elleboog warm te houden en acht miljoen om hem koud te houden. Ik heb een encyclopedie uit 1934 en als ik die opensla, kom ik in zo’n enorme wereld van kennis. Dan valt mijn oog op het woord schietsteigers. Bij google gebeurt dat niet. Ik ben geen google-fan.” Hoe erg is het dat de kunst van het herinneren in de vergetelheid is geraakt? “Je mist het plezier van het herinneren, wat altijd plotseling komt. Herinneren betekent ook dat je meer ballast, kunde en kennis hebt om je oordelen over nieuwe dingen specifieker te maken. Om weerbaarder te zijn tegen alle knoppen. Die knopjesdictatuur vind ik echt erg. Als je tegenwoordig onvindbaar wilt zijn, moet je vijftien knoppen uitdoen. Elk met zijn eigen bliep. Ik word gek van dat gebliep.”

Bent u bang voor het moment dat uw eigen geheugen u in de steek laat en u misschien afhankelijk wordt van dergelijke apparaten? “Ik zou het erg jammer vinden om al mijn herinneringen te verliezen. Een schrijver schrijft bij de gratie van herinneringen en van wat zich daar in alle hoeken en gaten heeft opgestapeld.” Doet u iets om uw geheugen te trainen, zoals zonder lijstje boodschappen doen? “Nee, voor boodschappen maak ik graag lijstjes. Ik probeer wel gedichten uit mijn hoofd te leren. Om ze bij me te hebben. Een prettig systeem om je geheugen mee te oefenen. Wij hebben dat van jongs af aan meegekregen. Gezinscultuur. Als mijn moeder van negentig niet kan slapen, zegt ze Rilke op. Ik leer liever gedichten uit mijn hoofd dan dat ik naar de sportschool ga.” In uw boeken speelt het falen van het geheugen een belangrijke rol. In uw laatste boek ‘Over de liefde’ raakt hoofdpersoon Pip, zojuist verlaten door haar geliefde Jula, haar geheugen kwijt door een ongeluk. In haar speurtocht naar ontbrekende stukken wellen allerlei herinneringen op aan verloren liefdes. Vanwaar uw fascinatie hiervoor? “Evelyn Waugh zei: ‘My theme is memory’. Dat is het voor mij ook. Op mijn dertiende vond ik het al erg dat de dingen voorbij gingen. Gelukkig schommelend in de zon dacht ik: ‘Hoe kan ik dit vasthouden? Ik moet goed inprenten hoe dit er uitzag.’ Ik ben daaraan begonnen omdat ik dacht: ‘Als ik in zo’n kappersstoel zit in een bejaardentehuis en niks meer kan, dan kan ik het in ieder geval teruglezen.’ Ook al kan ik niet meer lezen en praten, ook al herken ik mijn eigen moeder niet meer. Misschien, als ik niet dement word, heb ik nog altijd dat boek. Dat overvolle boek.” De herinnering van Pip aan haar eerste verliefdheid op een gymnastieklerares wordt getriggerd door een dvd’tje. Weer zo’n ding dat het geheugen vervangt, maar het kan het geheugen dus ook helpen. “Dat dvd’tje wordt Pip aangeboden. Er zijn ook muziekstukken waarbij je aan een platenhoes moet denken. Al die dingen die het ons gemakkelijker maken… Vaak vind ik nieuwe versies van computers moeilijker. En waarom moet ik met mijn telefoon foto’s kunnen maken? Dat vind ik dwaas. Mijn vriendin wilde een digitaal fototoestel voor haar verjaardag en dan foto’s branden op een cd’tje. Die foto’s worden nooit ontwikkeld, want je kunt ze kijken op je computer. Dus ik heb geen foto meer van mijn stiefzoontje. Die zitten allemaal op de computer

Terwijl u toen zelf niet in de stemming was. “Ja, maar hoe zwart ik ook zit, ik maak altijd negatieve en sombere grappen. Dat is een gelukje van god: die associatieve wegen. Mijn reddende engel is de humor. Dat mechanisme zit in me: altijd kijken hoe bedonderd je er zelf bijstaat en daar om lachen. Want we staan er vaak bedonderd voor, volgens onszelf.” In het boek komt ook een wiskundig vraagstuk voor: het vermoeden van Poincaré. ‘Iets met een lasso om een bolvorm of zoiets’ zegt een vriend van Pip in uw boek. Kunt u uitleggen wat dit vraagstuk inhoudt? “Nee. Dat kon ik ook niet toen ik het opschreef. Ik zal hier de encyclopedie bij moeten halen. (Meijsing bladert in haar oude encyclopedie.) ‘Poincaré kreeg bekendheid door zijn onderzoekingen op het gebied van functietheorie en partiële differentiaalvergelijkingen’. In de krant stond een paar jaar geleden een tekeningetje van een rode draad en een bol. Die draad maakte een draai en dan ging het om de vraag of het aanrakingspunt te berekenen is met differentiaalvergelijkingen. Het zou moeten kunnen.” De Rus Grigori Perelman, die u ook in uw boek noemt, heeft dat vraagstuk opgelost. Hij weigerde de miljoenenprijs die voor de oplossing was uitgeloofd en verdween van de aardbodem. “Dat is het toppunt van doelmatigheid van geestkracht. Ik las erover in de krant. Hij kreeg eten van zijn moeder en bleef het vermoeden koppig berekenen. Toen vond hij het wel genoeg, denk ik. Hij begreep deze wereld toch niet. Hij begreep de cijfers van Poincaré.” Nu zullen techniekstudenten dit vermoeden niet zo snel associëren met de stukgelopen relatie van een oudere lesbische vrouw. “Nee, maar ze moeten zich wel een voorstelling kunnen maken van iemand die heel graag tot een punt wil komen en dan verdwijnt. Want iedereen heeft wel eens momenten waarop alles zo tegenzit dat je denkt dat je maar beste in het kanaal kan stappen.” Heeft u al wat leuks gedaan van het geld dat u won met de AKO-Literatuurprijs? “Een schenking en verder moet ik mijn hypotheek aflossen. Ik wil een reis naar New York maken met Xandra. De rest gaat een beetje in het leven zitten.”

DELTA. 11 26-03-2009

10

lifestyle

DELTA. 11 26-03-2009

Eigenwijze slimmerd Ex-olympisch schaatser en chemicus dr. Marnix ten Kortenaar introduceerde onder meer de revolutionaire speedstrip. Donderdagavond praat hij in het Sportcafé over productinnovatie in de sport en over intrinsieke en extrinsieke motivatie. xJimmy Tigges

De hockeyers van Dopie (met rode shirts) doen hun uiterste best om degradatie uit de eerste klasse te ontlopen. Zondag werd op het sportcentrum het Schiedamse Asvion met 3-1 geklopt. (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

De sport bood afgelopen dagen veel leed voor de aan de TU gelieerde verenigingen. Zo viel het doek voor DSR-C. Na de 22-0 overwinning op mededegradatiekandidaat Eemland, de enige zege van het afgelopen seizoen, hadden de rugbyers goede hoop ook tegen hoogvliegers Hilversum en LRC Diok punten te kunnen pakken. Beide teams hadden zich immers al geplaatst voor de play-offs om het landskampioenschap. Zowel Hilversum (71-3) als Diok (73-0) bleek vorige week echter een klasse beter dan de Delftse corpsstudenten. Na één jaar ereklasse keert DSR-C terug naar de eerste klasse. Misère van geheel andere aard overkwam de zwemmers van Wave. Zij liepen zaterdag vijf medailles mis op het NSK in Groningen. Omdat de Delftse Studenten Sport Federatie (DSSF) op nonactief staat, kunnen Delftse studenten niet meer meedingen naar de prijzen op studentenkampioenschappen. Jammer, want buiten mededinging zwom Gerdien de Jong in 27.76 seconden verreweg de snelste tijd op de 50 meter vrije slag. Haar clubgenoot Mo Liems was in 26.44 de op een na snelste op de 50 meter vlinderslag. Hij voldeed daarmee aan de limiet voor het NK sprint eind juni in Alkmaar. “Dat was in elk geval een positief puntje”, aldus zwemcommissaris Victor den Heijer die zelf als derde finishte op de 50 meter rugslag. De Jong (op de 100 meter vrije slag) en Liems (50 meter vrije slag) behaalden ook nog virtueel brons. De roeiers in de acht van Proteus zagen zondag op de klassieke Head of the River Amstel de hoofdprijs, de prestigieuze blauwe wimpel, aan zich voorbijgaan. Slechts een vijfde plaats was weggelegd voor de Delftse studenten op deze acht kilometer lange achtervolgingsrace van Amsterdam naar Oudekerk aan de IJssel. De vrouwen veroverden een vierde plaats in een veld van zes boten. In de vierde divisie zegevierde de vrouwenacht van Laga. De hardlopers van De Delvers tot slot slaagden er niet in de door hun eigen vereniging georganiseerde zesde (en laatste) aflevering van de Winterse Wippolder Loop te winnen. De wedstrijd kreeg bezoek van een delegatie van de Rotterdamse studentenatletiekvereniging De Roadrunners. “Helaas was het ook een Rotterdammer die er met de winst vandoor ging”, simde wedstrijdleider Rob Mulders. Een groot deel van het 6,9 kilometer lange traject werd gedomineerd door een kopgroepje, bestaande uit Rotterdammer Harmen Perk en drie Delftenaren. Van de laatsten kon Martin Bloemendal Perk (winnaar in 21:47 minuten) het langste bijblijven totdat hij driehonderd meter voor de finish toch moest lossen. Bij de dames, die 4,6 kilometer liepen, ondervond winnares Marjon Ruijter (18:14) veel tegenstand van de in Delft studerende Rotterdamse Roadrunner Renee van Hoof (18:17) die als tweede finishte. Ruijter en Bloemendal werden na afloop gekroond als winnaars van de algehele competitie.

x Tips? [email protected]

floris

Sport

In zijn tijd als promovendus dook Ten Kortenaar met schaatsmaatje Bart Veldkamp heimelijk de windtunnel bij luchtvaart- en ruimtevaarttechniek in. Mede door de daar geteste, luchtwervels opwekkende kunststofstrippen op de schaatspakken reden Marianne Timmer en Gianni Romme op de Winterspelen van 1998 in Nagano de gouden medailles bij elkaar. Zelf presteerde Ten Kortenaar op de tien kilometer (twaalfde) en vijf kilometer (tiende) ook niet slecht. Later had Timmer profijt van de door Ten Kortenaar ontwikkelde dunne schaatsijzers, die minder wrijving met het ijs hebben. Als gepromoveerd chemicus houdt hij zich nu bezig met praktische productinnovatie, zowel als deeltijds docent aan de TU (vak: design challenge) als in zijn eigen bedrijf Dr. Ten. Behalve over de strip en dunne ijzers zal hij in het Sportcafé spreken over innovatieve projecten als plastic ijsbanen, die hij momenteel aan het ontwikkelen is, en nieuwe sportvoeding. Maar ook over de juiste motivatie. “Ik deel menselijke intelligentie in drieën in: verstand, gevoel en geloof. Je moet met slimme, rationele dingen bezig zijn, maar ook sociaal opereren. Het belangrijkste is een blind geloof in het verwezenlijken van je droom.”

11

lifestyle

melkkoe

Avondje slimme humor Een stand-up comedian die personeelsadviseur is geweest bij de TU? Jawel, hij bestaat. Pieter Jouke treedt maandagavond 30 maart op bij grand café De Sjees. xCONNIE VAN UFFELEN

Ten Kortenaar in zijn gloriedagen. (Foto: Archief Marnix ten Kortenaar)

De filosofisch ingestelde Ten Kortenaar benadrukt het verschil tussen intrinsieke en extrinsieke motivatie. “Aan de ene kant willen jonge talenten carrière maken en geld verdienen, aan de andere kant willen ze doen wat ze leuk vinden. Het verschil is niet altijd duidelijk. Ik wil ze vragen: wat is voor jou nuttig en goed? Waarvoor moet je echt gaan?” Confronterende vragen en prikkelende stellingen kunnen de bezoekers verwachten, want hij houdt van interactie. “Ik wil van ze

'Langebaanschaatsen is een soort shorttrack geworden' weten hoe ze er tegenaan kijken. Meestal krijg je drie verschillende antwoorden. Dan wil ik weer weten op grond waarvan iemand zijn keuze maakt.” Heeft hij zelf alles uit zijn schaatscarrière gehaald? “Ik denk het maximale van wat in mijn vermogen ligt. Maar ik ben wel in mijn jonge jaren zo eigenwijs en eigenzinnig geweest, dat ik kansen liet liggen zonder dat ik dat doorhad.” Hij werd tweemaal nationaal kampioen bij de junioren, maar na wat tegenslag stopte hij ermee in 1994. Twee jaar later pakte hij de draad weer op. “Ik heb die gemiste jaren aardig recht

kunnen breien, maar de concurrentie was intussen weer iets verder. Ik was 26, 27 toen ik er achter kwam dat je ook op anderen moet vertrouwen. Ik ben toen een stuk harder gaan schaatsen. Tijden die ik achteraf gezien op mijn twintigste had moeten rijden.” Met wedstrijdschaatsen stopte de nu 38-jarige Ten Kortenaar in 2005. Als sectiebestuurder van de schaatsbond, afdeling shorttrack, probeert hij de kruisbestuiving tussen shorttrackers en langebaanschaatsers te bevorderen. “Veel succesvolle schaatsers, zoals Shani Davis, komen voort uit het shorttrack en hebben daardoor een betere bocht. Het langebaanschaatsen is een soort shorttrack geworden.” Ook op technisch vlak is hij nog altijd innovatief bezig. Met studenten werkt hij aan de ontwikkeling van een gouden olympische schaats. Eentje met een verbeterd glijvermogen. Schaatsen doet hij alleen nog voor de lol. Wel heeft hij de stiekeme hoop dat zijn zoontje of dochtertje het schaatsvirus overneemt, maar hij zegt ze niet te zullen dwingen.

Victor Westerwoudt. (Foto: Hans Stakelbeek / FMAX)

Assistent leraar x

Lezing Marnix ten Kortenaar, donderdag 26 maart, Sportcafé in het sportcentrum, 21.30 uur.

Nog geen half jaar assisteert Victor Westerwoudt (22, student natuurkunde) op een gymnasium in Gouda of hij mag al op reis naar het buitenland. Een robot van 60 cm hoog die ijshockeypucks zo snel mogelijk oppakt en in een bak gooit. Het team van Westerwoudt won de Nationale Robotica wedstrijd en daarmee een reis naar Atlanta. “Geweldig. Daar gaan we half april meedoen met de internationale finale. Wij zijn het enige team buiten Amerika dat mee mag doen.” Het geheim van de overwinning? “We hadden ons geconcentreerd op het zelf besturen. De pucks vlogen de bak in.” Met de trip naar de States komt ook een einde aan z’n eerste project in het onderwijs. Het is hem goed bevallen. “Ik had een groep van acht scholieren uit het vijfde jaar. Op vrijdagmiddagen werd er aan de robot gewerkt.” Westerwoudt was er vooral om het project in goede banen te leiden. “Of om in te grijpen als er weer een beer op de weg kwam”, lacht hij. “De motor had op een gegeven moment niet genoeg trekkracht. Dan moet je even bijsturen.” Hadden ‘zijn’ leerlingen ook goed ideeën? “Het leuke is dat zij met een ‘clean sheet’ aan dit project begonnen. Dan krijg je de meest prachtige oplossingen. De groep bruiste echt.” Een half jaar terug sprak Westerwoudt met een vriend, die als recruiter bij Bètawijs werkt. Of hij nog een baantje had. “Ik was niet specifiek op zoek naar les geven. Wat ik nu als bijzonder ervaar, is dat het een van de eerste mogelijkheden is om je opgedane kennis uit te dragen.” Dat Westerwoudt slechts een paar jaar ouder is dan zijn groepje vondt hij alleen maar positief. “Ook met dingetjes die naast school spelen kan je gemakkelijk helpen. Bijvoorbeeld welke studie iemand wil gaan kiezen.” Of hij nog iemand heeft over kunnen halen om natuurkunde te gaan doen? “Nee, dat helaas nog niet...maar enthousiast zijn ze zeker wel.” (IK) Bijbaan: persoonlijk assistent leraar Verdiensten: €11,- bruto per uur Opvallend: wint met leerlingen reis naar Atlanta voor Internationale Roboticawedstrijd

x

Heb je een aparte bijbaan of ken je iemand met gek werk? Mail naar [email protected]

Hij schreef teksten voor ‘De Wereld Draait Door’, ‘Koppensnellers’, ‘De Staat van Verwarring’, ‘BNN De Nieuwste Show’, de ‘Spek & Bonenshow’ en ‘Doe maar Normaal’. Hij had een eigen sketch in ‘Knevel en Van den Brink’, en schreef en speelde voor het radioprogramma ‘Spijkers met Koppen’ en voor de Hyena’s. Alsof dat allemaal nog niet genoeg is, is Pieter Jouke ook een van de oprichters van burorenkema.nl, de shirtjessite nooitmeerwassen.nl, de grappenfabriek.nl en NuWZ.nl. Verder schrijft, presenteert en maakt hij filmpjes voor pocketinfo.nl. Tussendoor, zo lijkt het, staat de Delftenaar maandag 30 maart in de eerste Strongbow Cider Stand-up Comedy Night. Met het cabarettalent Kristel Zweers. Een vrouw met lef die volgens Pieter Jouke zeer authentiek is en grappen maakt omdat ze dat gewoon leuk vindt. Voor Pieter Jouke zelf geldt dat ook. “Ik vond comedy altijd al heel leuk, maar had het nooit gedaan. Totdat mijn oud-huisgenoten tijdens het eten zeiden: als je nu je mond eens houdt en op het podium gaat staan? Kan dat dan? Ik dacht dat je daar een opleiding voor nodig had. Ik heb het gedaan en werd vrij snel ontdekt. Mijn derde optreden was betaald.” Hij werd toegelaten tot ‘Comedytrain’ en speelde op het podium van Toomler en talloze andere theaters en clubs. Toch had Pieter Jouke als afgestudeerd arbeids- en organisatiepsycholoog daarnaast een

andere baan nodig. Die kreeg hij bij de faculteit Techniek, Bestuur en Management. “Ik ben zelfs nog hoofd personeel & organisatie geweest bij een organisatie in Rotterdam.” Als grappenmaker personeelsadviseur zijn bij de TU, is dat niet saai? “Nee, leuk! Met mijn leidinggevende heb ik altijd veel gelachen. Je hebt bij een universiteit te maken met mensen die nadenken en je kunt als stand-up comedian ook een toegevoegde waarde hebben op de TU.” Als personeelsadviseur kun je immers ook pijn tegenkomen en een beetje lachen, kan soms helpen, wil hij er maar mee zeggen. Inspiratie haalt hij uit werkelijk alles wat hij op zijn pad tegenkomt. “Ik denk heel associatief. Bij de TU moest ik dat tegenhouden, moest ik serieus zijn. Dan zette ik dat associatieve uit.” Na een jaar of vier had Pieter Jouke

‘Sinds ik weg ben bij de TU, ben ik met pensioen, zeg ik wel eens’ het wel gezien bij de TU. “Ik zeg wel eens: sinds ik weg ben bij de TU, ben ik met pensioen. Ik vind het heel tof om grapjes te maken. Standup comedy is het leukste dat er is. Grapjes bedenken, die voordragen, mensen laten lachen en daar nog geld voor krijgen ook.” Soms ziet hij nog wel eens oud-collega’s of voormalige huisgenoten in de zaal zitten. “Zij hebben nu hoge functies als manager of directeur, maar zeggen dan tegen mij: wat jij doet is eigenlijk wel het tofst.” Wat hij in ieder geval overhield aan zijn andere leven als personeelsadviseur is stof voor het boek ‘Koning van de koffieautomaat - Een betere carrière dankzij humor’. Dit schreef hij met Michiel Peereboom en Vic-

Pieter Jouke. (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

tor Mastboom. “Het boek is voor een groot gedeelte op mijn ervaringen bij de TU geïnspireerd. Van die mensen die grappen maken bij de koffieautomaat. Zelf houd ik niet zo van comedy of stand-up, omdat ik halverwege de punch al heb bedacht.” Wel leuk vindt hij cabaretiers als Daniel Arends en Sander van Opzeeland. “Daniël kan dingen zeggen die heel mooi zijn. Sander kan heel onwaarschijnlijke grappen bedenken, waarvan ik niet halverwege al denk: o, dat gaat die kant op.” Over welke kant zijn eigen voorstelling in De Sjees op gaat, kan hij alvast het volgende verklappen. “Het is geen improvisatie maar een grotendeels voorbereid optreden. Leuk voor mensen die houden van slimmere humor dan poep, pis en gulp. Ik vind het leuk als mensen een beetje kunnen nadenken. Absurdistische grappen.”

x www.desjees.nl

time out

Probeer The Sheer In april verschijnt het derde album van de The Sheer. Daarvoor trappen ze af met vijf try outs. En één daarvan is op 2 april in Speakers. In 2000 beginnen vier vrienden die elkaar via de muziekschool kennen een band: Bart van Liemt (zang en gitaar), Jasper Geluk (keyboards), Jorn van der Putte (gitaar) en Gert-Jan Zegel (drums). Onder de naam The Sheer spelen ze covers en schrijven ze ook eigen nummers. De muziek is sterk geïnspireerd door Britse pop en rock uit de jaren zestig en negentig. Dit resulteert in melodieuze en catchy popmuziek. De single ‘Right now’ zorgde in 2004 voor een nationale doorbraak. Tussen 2004 en 2006 hadden zij in totaal vijf singles in de mega top 50 staan, waarvan ‘The girl that lost her mind’ in 2006 de hoogste notering kreeg op nummer 3. De laatste tijd was het wat stiller rond de band maar nu zijn ze weer helemaal terug. Ze brengen een nieuw album uit met de titel ‘Here and Now and Long Before’. En ze hebben een vijfde bandlid gecontracteerd: JanPeter Hoekstra. Deze gitarist en achtergrondzanger speelde de afgelopen jaren in Krezip. Met de komst van Hoekstra is ook de muziek flink veranderd. Volgens de

band zelf is het in Zweden opgenomen album een stuk persoonlijker en intiemer. De eerste try outs zitten er inmiddels alweer op en zijn door het publiek positief ontvangen. Een reactie op hun optreden in Nijmegen: “Wat een fijn optreden weer gisteren in Merleyn. Nieuwe nummers klinken fijn, al is jullie nieuwe ‘sound’ wel even wennen” (myspace.com/ thesheer). Voor iedereen die benieuwd is naar deze nieuwe en gevoelige kant van The Sheer: op donderdag 2 april krijg je een voorproefje van het nieuwe album te horen in Speakers. Het optreden begint om 21:15 en kaarten kosten €10,-. Deze zijn te koop aan de bar of via internet. (MS)

x www.speakers.nl.

DELTA. 11 26-03-2009

12

reportage

DELTA. 11 26-03-2009

13

reportage

Bachelors winnen grants Vliegen zonder vleugels, slippers uit autobanden, robotvingertoppen, de prijs van opties en een aanlegpunt voor de Ampelmann. Deze eindwerkstukken werden dinsdag beloond met bachelorgrants en 2000 euro, op initiatief van het Universiteitsfonds en sponsor Imtech. De winnaars aan het woord. xFrans Godfroy

Barend Ording (24), luchtvaart- en ruimtevaarttechniek. Wouter Kalfsbeek, Thomas de Boer, Kristof Bryon, Diane Cleij, Wouter Houg, Constantijn Neeteson, Barend Ording, Noldus Reijnders, Jan Scheepstra, Roel Vleugels: Coanda Aircraft, design of a revolutionary transport system. “Het Coanda-effect is genoemd naar de Roemeense luchtvaartingenieur Henri Coanda. Hij vond dat onze vliegtuigen onhandig zijn en propageerde de ontwikkeling van toestellen die verticaal opstijgen en landen met zo min mogelijk bewegende delen. Het naar hem genoemde effect, dat gebaseerd is op onderdruk, zou dat mogelijk moeten maken. Het komt erop neer dat een stroom die zich langs een convex (bol) oppervlak beweegt de neiging heeft met dat oppervlak mee te buigen. Houd maar een lepel met de bolle kant verticaal tegen een straal water, dan zie je dat het water afbuigt in de richting van de lepel. Dat komt door de onderdruk die ontstaat aan de kant waar de lepel afbuigt. Coanda’s opvatting was voor onze groep de uitdaging om aan het project te beginnen.

De luchtauto is nog ver Wij wilden onderzoeken hoe levensvatbaar het idee van Coanda is. We hebben daartoe het Coanda-effect in een windtunnel getest en de resultaten vergeleken met metingen aan een computermodel. Ons antwoord is nu: wij sluiten het niet uit, maar de luchtauto als praktische toepassing is nog ver weg. De hamvraag hebben we nog niet beantwoord: hoeveel luchtstroom is er nodig om een optimaal effect te krijgen. Genoeg vragen om verder aan te werken. De projectgroep gaat dan ook door.” Had jij het bindend studieadvies overleefd? “Mijn bachelorfase heeft zes jaar geduurd. Daarvan heb ik één jaar bestuurswerk gedaan bij de studentenvereniging Euroavia. Als in mijn tijd een bindend studieadvies had gegolden, zou ik het eerste jaar niet genoeg punten hebben behaald. Toch zou ik geen bindend advies hebben gekregen, want vanwege omstandigheden kreeg ik een vrijstelling. Het bindend studieadvies lijkt me niet effectief. In het eerste jaar kan er veel meer voor studenten veranderen dan alleen de studie. Sommigen hebben daar meer moeite mee dan anderen. Die dertig studiepunten voorspellen niet hoe het in de rest van de studietijd gaat. Zo ben ik voorbij gestudeerd door iemand die in het eerste jaar vier punten had behaald.”

Johan Slobbe (22), werktuigbouwkunde. Allert Bosch, Teunis van Dam, Johan Slobbe: Effect van contactmateriaal van een ongeactueerde robothand op de grijpkracht.

Marjon Ruijter (22), technische wiskunde. Marjon Ruijter: Het prijzen en hedgen van opties met Levy-processen.

“Wij hebben met zijn drieën onderzoek gedaan naar het materiaal dat je op de vingers van ondergeactueerde robothanden plakt. Meestal is dat een soort rubber. Ondergeactueerde handen hebben meer gewrichten dan aansturingspunten en vormen zich naar het voorwerp dat moet worden opgepakt. Er is bij dit soort handen nooit goed onderzoek gedaan naar de effecten van het materiaal op het pakken: hoe sterk kan de robot iets vastpakken, hoe goed kan hij het vasthouden? We hebben er van alles en nog wat opgeplakt. Kapotgeknipte schuursponsjes, muismatten, sigarendoosknijpers. De muis-

“Ik heb onderzocht hoe je met behulp van wiskundige modellen beter kunt ‘hedgen’: koersrisico beperken door aandelen en opties te combineren. Ik heb twee modellen voor aandelenkoersen bestudeerd aan de hand waarvan je prijzen voor opties kunt bepalen. Vervolgens heb ik gekeken hoe je het beste risico’s kunt spreiden met combinaties van aandelen en opties. Een model waarin, net als in de werkelijkheid, grote sporadische koerssprongen voorkomen bleek ingewikkelder dan een model waarin die sprongen niet zitten. Maar de resultaten waren beter. Ik heb tijdens mijn bachelor twee vakken van de minor finance gevolgd. Dat sprak me wel aan. Veel mensen om me heen heb-

Fingerspitzengefühl van de robot mat is erg goed, maar die is dan ook gemaakt op dezelfde eigenschappen. Van de twee onderzochte eigenschappen weten we nu dat wrijving een enorme invloed heeft, terwijl stijfheid niet zoveel uitmaakt. Het was het voorstel van onze begeleider, Gert Kragten, om dit te onderzoeken. Als wij het niet hadden gedaan, zou hij het zelf hebben onderzocht. Ik vond het interessant, maar ik denk niet dat ik dit soort hard ingenieurswerk zal blijven doen. Daar ben ik te breed voor georiënteerd. Ik ben meer geïnteresseerd in de invloed van de techniek op de maatschappij, en in de vraag hoe we met behulp van techniek de maatschappij kunnen verbeteren. Daar komt ook de politiek bij kijken. Zo zijn we met een groep studenten van de reformatorische studentenvereniging CSR voor de ChristenUnie het onderwerp ‘elektrische auto’s’ aan het uitspitten.” Had jij het bindend studieadvies overleefd? “Ik heb vier jaar over mijn bachelor gedaan. In die tijd heb ik naast mijn studie commissiewerk gedaan voor CSR. Bovendien ben ik bestuurslid geweest van Students4Sustainability, waarvan ik medeoprichter ben. Die dertig studiepuntengrens in het eerste jaar heb ik gehaald. Ik vind de eis van dertig studiepunten geen gek idee. De norm moet wat mij betreft niet te hoog worden. Maar als je dit aantal punten extrapoleert, kom je behoorlijk in de problemen als je die niet kan halen.”

Koerssprongen incalculeren met wiskunde ben het idee dat ik feeling voor het onderwerp heb. Maar mijn project is in de eerste plaats wiskundig. Mijn begeleider vroeg op een gegeven moment of ik de prijzen in de echte markt wilde volgen, of dat ik wilde simuleren. Toen dacht ik: nou, ik vind simuleren ook wel goed. Ik heb vier jaar over mijn bachelor gedaan. Daarvan heb ik één jaar fulltime bestuur gedaan bij de studievereniging Christiaan Huygens. In de master toegepaste wiskunde doe ik nog twee vakken op het gebied van financiële wiskunde. Hierna ik wil ik misschien bij een financiële instelling gaan werken. Maar dat weet ik nog niet zeker. Ik vind veel onderwerpen leuk.” Had jij het bindend studieadvies overleefd? “Ik haalde mijn propedeuse in het eerste jaar. In mijn studievereniging wordt er veel over het bindend advies gediscussieerd. Het achterliggende idee is dat studenten niet pas in hun vierde of vijfde jaar uitvallen. Ik vind het wel een goed plan. Het gaat trouwens maar om de helft van het aantal studiepunten.”

Michel Boerrigter (23), industrieel ontwerpen. Michel Boerrigter: Ubuntu Plakkies “Ubuntu plakkies is een duurzaam ontwikkelingsproject in de townships van Zuid-Afrika. Plakkies is Afrikaans voor slippers en Ubuntu betekent ‘zorgen voor elkaar’. De Ubuntu-filosofie leeft sterk in de townships. Het project is tijdens mijn bacheloreindproject ontstaan. Het is geïnspireerd op de manier waarop in Zuid-Afrika, zoals in veel ontwikkelingslanden, slippers worden gemaakt uit oude autobanden. In dit geval modieuze slippers voor de export. Het leuke van het project is dat een

Voor elkaar zorgen met slippers koppeling is gezocht tussen de westerse consumentenmarkt en de cultuur en potentie van Afrika. Ikzelf ben verantwoordelijk voor het concept-design, uitgaande van wat er aan materialen en productiemogelijkheden voorhanden is. Daarnaast heb ik me met de marketing beziggehouden. Inmiddels is het project uitgegroeid tot een echte fabriek. We voorzien nu al twintig mensen uit de townships van een inkomen. Binnenkort staat de productlancering gepland.” Had jij het bindend studieadvies overleefd? “Ik heb mijn bachelor in vier jaar afgerond. Daarvan heb ik een half jaar stage gelopen. Dus eigenlijk komt dat neer op drieënhalf jaar studeren. In mijn eerste jaar haalde ik bijna alle zestig studiepunten. Ik ben eigenlijk wel voor dit idee, zeker gezien het relatief lage aantal studiepunten dat wordt geëist. Als je in de gelegenheid bent om te studeren, moet zo’n resultaat toch minimaal kunnen behalen.”

Sjoerd Wille (22), civiele techniek. Sjoerd Wille: Design and analysis of landing zones for Ampelmann motion compensation platforms. “De Ampelmann is een zelfstabiliserend platform waarmee je vanaf een schip gemakkelijk een vaste constructie in zee kunt betreden. Bovenop is een loopbrug geplaatst, zodat je bijvoorbeeld naar een offshore platform kunt lopen. Toen het systeem op het punt stond operationeel te worden dook een probleem op. De punt van de loopbrug bewoog nog steeds een beetje door vertragingen en onnauwkeurigheden in de hydrauliek en in de software en door trillingen in de loopbrug zelf. Daardoor bleek het neerleggen van de loopbrug op een platform lastig. De opdracht was om daar een antwoord op te vinden. Eerst heb ik een uitgebreide analyse gemaakt. Daarna kon ik de opgedane kennis toepassen op het eerste operationele project van de Ampelmann. Dat resulteerde in een systeem waarmee je de restbewegingen van de loopbrug kunt opvangen, en waarmee

Landingspunt voor de Ampelmann je de Ampelmann kunt laten aanlanden op een constructie. Het klikte tussen de mensen van Ampelmann en mij. Ik ben op hen afgestapt met de vraag of ze een leuke opdracht voor me hadden. Zo is het gaan rollen. Dit was natuurlijk heel groot voor een bacheloropdracht. Het systeem heeft meteen offshore staan werken. Het leuke aan offshore engineering is dat het een combinatie is van verschillende disciplines, en dat het heel grote projecten zijn, overal ter wereld. Ik wil me verder gaan specialiseren in arctic engineering, offshore in het ijs dus. Dat is een opkomende richting, omdat de makkelijke olie en gas voorraden beginnen op te raken. Daarvoor kan ik in Noorwegen vakken gaan volgen via een uitwisseling met de universiteit van Trondheim. Dat kan ik deels bekostigen met de prijs.” Had jij het bindend studieadvies overleefd? “Ik zou die dertig studiepunten gehaald hebben, want ik heb nominaal gestudeerd. Als je je inzet moet dat goed mogelijk zijn. Een groot deel van de opleiding is volgens mij motivatie en inzet. Als je die dertig punten niet haalt kan ik me moeilijk voorstellen dat je er echt voor gegaan bent.”

DELTA. 11 26-03-2009

14

service

Announcements General Workshops & Training Research Projects Want to submit a project in the EU 7th Framework Program, to SenterNovem or NWO, but you don't have a lot of experience? If you want to upgrade you project formulation skills and have more insight in protecting your research results? The Valorisation Centre of the TU Delft is organizing a training program for scientific and support staff, currently or in the nearby future involved in externally funded research projects. The training workshops will help you to develop your skills in project identification, formulation and implementation. More information and application forms on: www.valorisationcentre.tudelft. nl. The training courses are free of charge for TU employees. There are limited spaces for each course, we advise you to register in the next few days. For questions and information, please contact Esther Janssen, Tel: 015-2781381, e.janssen@ delft-toptech.nl Administrative & Financial management of FP7 projects (update) TUD 8 April, 9.00–17.00 hrs. Target group: Contract managers, project managers, project administrators. This training course is intended for project support staff and covers the general financial and legal aspects of FP7 projects.

ERC starting grants – workshop TUD 9 April, 9.00–17.00 hrs. Target group: Please view the full information at the website of the Valorisation Centre. At the training you will learn how to convince the evaluators that you are the future of European science. We will provide you with tools and tips for writing a winning proposal. Project management TUD 16/17 April + 7/8 May (4-day course). Target group: Academic staff, project managers. This training course is aimed at improving your professional performance as a project manager or potential project manager. How to formulate & design a good project proposal. TUD 2,3,4 June, 9.00–17.00 hrs. How to formulate & write a successful FP7 project TUD 5 June, 9.00–17.00 hrs. (recommended to follow both together) Target group: (Senior) academic staff, contract managers, project managers. This workshop uses a planning tool, used by a range of prominent institutions and tells you how to produce a good FP7 project proposal and a competitive EU project proposal. FP7 Management Training for project participants and (future) coordinators TUD 30 June. Target group: Project participants, coordinators. This workshop gives you insight

into the evaluation and negotiation phase of an EU project. This means devoting special attention to the skills and resources needed when negotiating with EU coordinators and the other partners in your consortium. FP7: Grant Agreement & Intellectual Property and how to negotiate them with the coordinator & EU TUD 29 September, 9.00–17.00 hrs. Target group: Contract managers, project managers. This workshop centers on the legal framework of FP7 and the relevant aspects of intellectual property rights, including Rules of Participation and the EC Grant Agreement. The workshop also gives you insight into the evaluation and negotiation phase of a EU project. Project management TUD 12/13 November + 2/3 December (4-day course). Target group: Academic staff, project managers. This training course is aimed at improving your professional performance as a project manager or potential project manager. ERC Advances advisory meeting TUD 8 December. Target group: Academic staff, project managers. This workshop is all about making your ERC proposal the best competitive proposal. Competition for the ERC advanced Grant is fierce. Based on the experiences in the first two calls in FP7 this workshop will provide you with valuable input

for writing a competitive ERC Advanced Grant proposal. International Student Church Students of all denominations are invited to our ecumenical
service every Sunday at Raamstraat 78, 11.30 hrs followed by tea/coffee. The services are led by the chaplains Reverend W. Stroh and Father Avin, and are supported by student leaders. More information on www.iscnetherlands.nl.

Student and Career Support Information The student psychologists and the central student and careers councelors are located at Jaffalaan 9A. Office hours: Monday-Friday from 9.00-17.00 hrs. You can direct your inquiries or make an appointment at the Front Office or by phone: 0152788004. For an initial appointment with one of the student psychologists you should first come to one of the open office hours: Tuesdays and Thursdays from 11.30-12.30 hrs. The open office hours of the Student and Career counselors are on Tuesdays from 11.30-12.30 o’clock. More information on www.studentandcareersupport.nl. Workshops • Emotional Freedom Technique: April 3rd. • Familial Circumstances: April 9th. • Need a Change?: April 9th. • Stress Relief and Meditation:

April 14th. • Constructive Thinking: April 16th. • Self Esteem: April 21st. Subscribe at www.smartstudie. tudelft.nl. Global Career Company Global Career Company plan to host up to 15 unique and invitation-only Recruitment Summits in major international venues across Europe, North & South America, Africa and Australasia; uniting international graduates & professionals who want to explore career opportunities in their home countries with leading multinational companies. Registration is now live for our next two Recruitment Summits. Careers in Central and Eastern Europe Date: June 6-7 Location: Frankfurt, Germany More information and registration on http://www.globalcareercompany.com/content/ content_2.html. European Summer Institute 2009 The European Summer Institute 2009 is a seven-day academic program designed to bring together 30 undergraduate and graduate students of various nationalities and academic backgrounds to enjoy their summer holidays in the unique academic and cultural environment. Event: Lobbying in Brussels Date: 4-11 July 2009

Location: Prague, Czech Republic The program provides students with an exciting opportunity to deepen their knowledge of the current EU politics through exchange of ideas with academics, policy practitioners and fellow students from different cultural environments. The ESI2009 combines intensive academic courses with cultural, social and recreational opportunities. More information and registration on http://esi.cpvp.cz.

International Office Information The International Office, Jaffalaan 9a/visitor’s entrance at Mekelweg, office opening times Monday to Friday 9.00–17.00 hrs. Appointments and enquiries can be made by email: [email protected] or by phone: 015-2788012.

DELTA. 11 26-03-2009

Testament opmaken? Nu met aantrekkelijke Goede Doelen korting. www.nalaten.nl

15

service

Aankondigingen Algemeen Workshop wiki.tudelft.nl Sinds begin van deze maand is de TU Delft wiki-omgeving officieel beschikbaar op http://wiki. tudelft.nl. Op vrijdagmiddag 27 maart vanaf 16.00 uur vindt de WikiLaunch plaats waar we met drie korte presentaties ingaan op het gebruik van de wiki: • Presentatie TU Delft en Social Software door Willem van Valkenburg • Presentatie Wiki in het Onderwijs door docent Jolien Ubacht • Presentatie Wiki in Onderzoek door promovendus Igor Nikolic Daarna is er een borrel om de WikiLaunch te vieren en verder te praten en discussiëren over wiki's op de TU Delft. De bijeenkomst vindt plaats in het TB-Café, Jaffalaan 5. Aanmelden kan via de wiki door je naam achter te laten op http:// wiki.tudelft.nl/bin/view/Main/ WikiLaunch. NCL Symposium Het Netherlands Centre for Luminescence dating doet onderzoek naar het dateren van kwartskorrels (zand). Op 17 april is er vanaf 14.30 uur in zaal 0.96 van de faculteit Civiele Techniek een lezingenmiddag

met nieuwe ontwikkelingen en toepassingen van deze techniek. Toegang is gratis, registratie is niet nodig. Advies Workshops & Trainingen onderzoeksprojecten Bent u van plan om een project in te dienen onder KP7, bij SenterNovem of NWO, maar heeft u daar geen of weinig ervaring mee? Wilt succesvoller zijn met uw project indiening of meer inzicht in de benutting en bescherming van onderzoeksresultaten? Het Valorisation Centre van de TU Delft en Delft TopTech organiseren in het najaar wederom een advies en trainingencyclus voor wetenschappers en ondersteunend personeel die met onderzoeksprojecten te maken hebben. De trainingen zullen u helpen uw vaardigheden in het aanvragen van subsidies en het uitvoeren van onderzoeksprojecten verder te ontwikkelen. De advies en trainingworkshops zijn gratis en het aantal plaatsen beperkt, dus meld u snel aan. Op www.valorisationcentre.tudelft. nl kunt u uitgebreide informatie en de aanmeldingsformulieren vinden. Een overzicht van de workshops en trainingen is te

vinden in de ‘Announcements’ rubriek van deze Delta. Voor vragen, informatie en inschrijvingen kunt u contact opnemen met: Esther Janssen, tel. 015-2781381, [email protected]. Studium Generale • Woensdag 1 april,
20.15 uur Lezing ‘De volkeren langs de Transsiberië Express’ door Frank Elshof. In 2003 heeft een groep van 20 fietsers in het kader van de actie van de WHO van de VN om wereldwijd de kinderpolio in de wereld uit te bannen, deze tocht afgelegd om hiermee geld te vergaren ten behoeve van deze actie. Uiteindelijk heeft deze fietstocht 1,8 miljoen dollar opgeleverd.

Student and Career Support Informatie Student and Career Support is een onderdeel van de dienst Onderwijs en Studentenzaken. Het omvat de diensten van de studentendecanen, de studentenpsychologen en het informatiecentrum. Het informatiecentrum in de hal op de begane grond is geopend op

Studentenactiviteiten

werkdagen van 9.00–17.00 uur. Er is documentatie beschikbaar over onder andere WO- en HBOopleidingen, arbeidsmarkt, studie- en beroepskeuze, buitenlandse studies, enz. Bij de balie of telefonisch kun je afspraken maken met een studentendecaan of een studentenpsycholoog. Voor de studentenpsychologen geldt dat het eerste contact loopt via het Open Inloopspreekuur dinsdag- en donderdagochtend van 11.30–12.30 uur. Voor Student and Career Support in het algemeen kun je terecht op het open spreekuur op dinsdagochtend van 11.30-12.30 uur. Bezoekadres: Jaffalaan 9a (ingang Mekelweg); tel. 015-2788004. e-mail: [email protected] website: www.studentandcareersupport.tudelft.nl Workshops • Stoppen of doorgaan?: 27 maart. • Ontspanning & Meditatie: 31 maart. • Assertiviteit: 2 april. • Emotional Freedom Technique: 3 april. • Studie(her)keuze: 6 en 20 april. • Grip op je Dip: 7 april.

• Toe aan Verandering: 9 april. • Familieperikelen: 9 april. • Constructief denken: 23 april. Zie voor het totale aanbod www. smartstudie.tudelft.nl. Plateau Plateau is kennis- en managementontwikkelaar. Ze trainen, coachen en leiden kader en topkader in de vastgoedsector op in (maatschappelijk) ondernemerschap, stedelijke vernieuwing en leefbaarheid, (vastgoed) management, organisatieontwikkeling en communicatie. Traineeprogramma: ‘Talent in Huis’. Datum: september. Voor dit programma werft Plateau jonge afgestudeerde mensen die drie maal een half jaar bij een woningcorporatie willen werken en daarnaast een intensief opleidingsprogramma volgen. Meer informatie is te vinden op www.talentinhuis.nl. WorkNtravel WorkNtravel is een jong bureau dat bemiddelt tussen vrijwilligers, stagiair(e)s en bedrijven. Door de vele contacten binnen Suriname heeft WorkNtravel de mogelijkheid om mooie, leerzame stages aan te bieden. WorkNtravel is op zoek naar

Minimaatjes

Nederlandse stagiair(e)s die stage willen lopen in Suriname. Meer informatie is te vinden op [email protected]. Rijkstraineeprogramma Datum: Vrijdag 3 april. Studenten en net afgestudeerden kunnen tussen 10.00-18.00 uur in het Spaansche Hof in Den Haag kennismaken met het Rijkstraineeprogramma, traineecoördinatoren en rijkstrainees van de departementen. De werving van trainees voor de 12de tranche loopt van 2 t/m 16 april. Meer informatie is te vinden op www. werkenbijhetrijk.nl/werkgever/ organisaties/rijkstrainee. Diversity Works Datum: 14 en 15 april, Passenger Terminal Amsterdam. Diversity Works is gericht op hoogopgeleide vrouwen en hoog opgeleid multicultureel talent (man en vrouw). Naast een gevarieerde beursvloer zijn er ook diverse workshops. Meer informatie is te vinden op www. diversityworks.nl. Inhouseweek Het Rijk Datum: 3 t/m 5 juni. Deze inhouseweek richt zich op HBO- en WO-studenten. Zij krijgen de mogelijkheid een kijkje te

nemen bij het Rijk. Drie dagen sfeer proeven met rondleidingen, workshops en presentaties binnen de deelnemende ministeries.

International Office Informatie Het International Office, Jaffalaan 9a, is op werkdagen geopend van 9.00-17.00 uur. Je kunt ook vragen stellen via [email protected] of telefonisch (015-2788012) een afspraak maken.

x Delta Inleveren kopij Bijdragen van faculteiten, diensten en overigen voor de rubriek “Aankondigingen” in Delta ontvangt de redactie graag per e-mail: [email protected]. Bijdragen dienen zo beknopt mogelijk te zijn. De redactie behoudt zich het recht voor om in te korten. Aanleveren vóór vrijdag 14.00 uur.

Klinisch fysicus in opleiding Radiotherapie

Studieverenigingen

Studentenverenigingen

adres verzonden worden.

Gezelschap Leeghwater Op donderdag 9 april vindt er in samenwerking met twee Leidse studievereniging (pedagogiek en criminology) een feest plaats in de Four Reasons in Leiden. Het thema is ‘Barbie: Yes We Ken’. Kaartjes zijn voor 5 euro verkrijgbaar bij Leeghwater. www.leeghwater.nl

Lorre Op donderdag 9 april is er weer een Lorre XL met dj's William Shagspeare, Oliver Twizt en Mc Divine. Kaarten zijn verkrijgbaar in de voorverkoop bij Sounds (Brabantse Turfmarkt) en op dinsdag en donderdag in Lorre vanaf 23.00 uur voor 7 euro. Aan de deur is een kaartje 10 euro.

WISV Christiaan Huygens Op 15 april vindt op de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica de Kaleidoscoopdag 2009 plaats met als thema ‘Wiskunding Spectrum’. Zie www.kaleidoscoopdag.nl voor het programma en om je aan te melden.

Overige

Owee 2009 Gezocht: Owee Courantredactie 2009. Na het grote succes van de aflopen jaren, zal ook dit jaar tijdens de Owee (17 t/m 20 augustus) weer een Owee Courant worden uitgebracht. Hiervoor is het Owee Bestuur 2009 op zoek naar 9 enthousiast studenten die samen de Owee Courantredactie zullen vormen. Wij bieden vrije toegang tot alle evenementen en gebeurtenissen van de Owee, een Owee courant die je met jouw creatieve ideeën kan vullen en een kleine financiële vergoeding. Lijkt het je fantastisch om zo de Owee (nog een keer) mee te maken? Stuur dan vóór 7 april je motivatie naar: [email protected]. Vergeet hierbij niet je naam, telefoonnummer, en e-mailadres te vermelden.

Technologisch Gezelschap Op donderdag 16 april vindt er een TNW-feest plaats in Speakers. www.tg.tudelft.nl

YKNS Young Kivi Niria Students Delft houdt op dinsdag 7 april vanaf 20.15 uur een workshop wetenschapsjournalistiek in Het Meisjeshuis, Oude Delft 112. Bezoekers van te voren artikelen insturen die tijdens de workshop zullen worden behandeld. Geef je op via studiumgenerale@ tudelft.nl. Ingezonden stukken kunnen voor 3 april ook naar dit

Zeilers gezocht! Wil jij méér dan zeilen alleen? Bij Zeilstichting Aeolus bezorg je als vrijwilliger jongeren die normaal niet op vakantie kunnen de week van hun leven. Kijk op www.meerdanzeilen.nl. Voor korte of lange termijn vrijwilligerswerk in het buitenland doen? Kom zaterdag 4 april naar de informatiemarkt van SIW Internationale Vrijwilligersprojecten. De Kargadoor, Oudegracht 36 Utrecht, 13.3017.00 uur. www.siw.nl.

kinderen van 8-14 jaar. www. natuurwacht.nl, 015-2783086 of [email protected]. Hee koperblazer! Je studie op de rit en zin om je hobby weer op te pakken? Kom eens langs bij harmonieorkest St. Caecilia. Gezelligheid én ambitie op 10 minuten fietsen. Repetitie op maandagavond. www.caeciliaschipluiden.nl Spelregels minimaatjes. Minimaatjes zijn niet toegankelijk voor het bedrijfsleven. Voor commerciële aanbiedingen en advertenties: H&J Uitgevers (adres in colofon). Minimaatjes zijn maximaal 200 tekens lang. Inleveren vóór vrijdag 14.00 uur via e-mailadres delta@ tudelft.nl.

AC-HOP de vakbond voor Universiteitspersoneel. Voor informatie kijk dan op www. AC-HOP.nl. Stichting Delftse Natuurwacht zoekt vrijwilligers voor het begeleiden van activiteiten met H&J Uitgevers_2x70_zw-w

14-05-2004

14:02

Fysicus stralingsdosimetrie Radiotherapie

Fysicus/mathematicus modelvorming Radiotherapie Meer weten over deze vacature? www.werken.umcg.nl

Bouwen aan de toekomst van gezondheid

Pagina 1

Voor advertenties bel met:

Wetenschapsagenda Alle promoties, intree- en afscheidsredes vinden, tenzij anders vermeld, plaats in de Aula van de TU, Mekelweg 5, Delft Vrijdag 27 maart * Development of Quantitative Electron Nanodiffraction. Promotie van V. Kumar, BTech. Promotor: prof.dr. H.W. Zandbergen. 10.00 uur. * Compressive Failure Behaviour of Novel Aramid Fibres. Promotie van ir. A. Knijnenburg. Promotor: prof.dr.ir. S. van der Zwaag. 12.30 uur. Maandag 30 maart * Traffic Engineering and Quality of Service in the Internet. Promotie van B. Fu, MPhil. Promotor: prof.dr.ir. P.F.A. van Mieghem. 10.00 uur.

* "What's the problem?" Studies on identifying usability problems in user tests. Promotie van ir. A.P.O.S. Vermeeren. Promotor: prof.dr. H. de Ridder. 12.30 uur. * High frequency nanotube resonators. Promotie van ir. B. Witkamp. Promotor: prof.dr. H.S.J. van der Zant. 15.00 uur. Woensdag 1 april * Augmented Reality Simulation for Laparoscopic Training. Realistic haptic feedback & meaningful Assessment. Promotie van drs. S.M.B.I. Botden. Promotor: prof.dr. J.J. Jakimowicz. 10.00 uur. * Reliabilityh Methods for Finite Element Models. Promotie van M. Rajabalinejad, MEng. Promotor: prof.drs.ir. J.K. Vrijling. 12.30 uur.

* Intreerede van prof.dr.ir. W.J. Russchenberg, Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica. 15.00 uur. Gegevens voor deze rubriek kunt u doorgeven via e-mail: [email protected].

H & J Uitgevers Postbus 101 2900 AC Capelle aan den IJsel T (010) 451 55 10 F (010) 451 53 80 E [email protected]

Neem contact op met Hennie de Ruyter of met Mireille van Ginkel voor nadere informatie

l d.n .og T w ww e IC eck re in d h c , of arriè 36 ede sch . 86 n of c n 2 E , 26 ijbaa ht dam rec b 015 ster en Ut bel or een m n , A ove vo elft D

dh

Ein

DELTA. 11 26-03-2009

service

16

DELTA. 11 26-03-2009

17

service

Eettafels Alcuin Oude Delft 55-57

Dagelijks daghap maaltijd, op ma, di en do ook een luxe maaltijd. Alle maaltijden zijn inclusief soep. Daghap 3 euro, luxe 4,10 euro.

Koornbeurs Voldersgracht 1 Donderdag 26 maart Basis: Rode kool en tomatenfeta salade. Soep: Paprikasoep. Vlees: Penne met spekprei saus of vis. Veg.: Penne met driekazen saus.

Vrijdag 27 maart Basis: Dollarchips, bulghur, snijbonen en groene salade. Soep: Kruidenroomsoep. Vlees: Zuurvlees. Veg.: Gevulde paprika. Maandag 30 maart Basis: Prei en rettichsalade. Soep: Tomatensoep. Vlees: Penne bolognese of vis. Veg. Penne met paprika-aubergine saus. Dinsdag 31 maart Basis: Pommes frites, zilvervliesrijst, bloemkool en andijviesalade met mandarijn. Soep: Uiensoep. Vlees: Gehaktbal. Veg.: Boerenomelet. Woensdag 1 april (Italië)

Basis: Aardappelen, farfalle tricolore, venkel en paprikasalade. Soep: Minestronesoep. Vlees: Toscaans rundvlees. Veg.: Lasagne. Eettafel geopend ma t/m vr van 17.30-19.30 uur. Basismaaltijd 3,60 euro, soep 0,30 euro, toetjes v.a. 0,30 euro, fruit v.a. 0,40 euro. Inl. www.koornbeurs.nl/ eettafel.

Sint Jansbrug Oude Delft 50-52 Ma t/m vr geopend van 17.3019.30 uur. Dagschotel (incl. salade) 3,40 euro, fruit 0,25 euro, toe 0,30 euro, luxe toe 0,85 euro, bier en fris 0,90 euro. Het menu staat ook op www.jansbrug.nl.

Open from Monday to Friday from 17.30-19.30 hrs. Daily dish (incl. salad) €3.40, fruit €0.25, dessert €0.30, beer and soda €0.90. Find the complete menu at www.jansbrug.nl.

Tyche Oude Delft 123

Wolbodo Verwersdijk 102 Soup is served at 18.30h. Everyone is welcome. Tuesday and Thursday: 3,40 euro, Wednesday: 4,00 euro. www.wolbodo.nl

Donderdag 26 maart Basis: Karbonade met worteltjes en aardappelen Luxe: Tagliatelle Eettafel geopend van 18.0019.30 uur. Basis 3,50 euro, luxe 4,30 euro, xluxe 4,80 euro. Groepen melden via website. English menu available: www.delftschestudentenbond.nl.

x

Zie ook www.eettafels.tudelft.nl.

#

Ma t/m do geopend van 18.0019.30 uur. Tijdens het hockeyseizoen ook op zondag geopend van 18.00-19.00 uur.

do 26 maart t/m wo 1 april 2009

filmweek

Weer veel nieuws deze week: een drama in Noordamerikaanse sneeuw, de geschiedenis van een Franse gegoede familie, wonderlijke verhoudingen in een Duits middenklasse gezin en een sadistische Russische politie-inspecteur in de tijd van glasnost en perestrojka. Plus een nieuwe aflevering van Made in Germany en een Franse klassieker. Daarnaast blijven een aantal succesvolle titels door draaien. nieuw do 21:45 - vr za di wo 19:30 - za 14:45

FROZEN RIVER

Veel dramatische plotwendingen in dit sociaal-realistisch werk, dat overtuigt door de sterke rol van Melissa Leo (Oscar genomineerd) als door het leven getekende moeder. De film met zijn ijzige landschappen en inkijkje in het leven in een Mohikanen-reservaat, was favoriet op festivals als Sundance en Rotterdam. Alleenstaande moeder besluit uit geldnood illegaal mensen over de grens te smokkelen, over een bevroren rivier door een indianenreservaat. Courtney Hunt - VS 2008

nieuw vr za di wo 19:15 - zo 15:00 - ma 20:00

UN CONTE DE NOËL

Heerlijk melodramatische familiekroniek met Catherine Deneuve als mater familias en Mathieu Amalric (THE DIVING BELL AND THE BUTTERFLY). In twee-en-een-half uur wordt de geschiedenis van een veelheid van familieleden in hoofd- en bijverhalen uiteengezet. Wanneer excentrieke familie voor de kerst in het ouderlijk huis bijeenkomt, wordt genadeloos duidelijk gemaakt hoe de verhoudingen in deze disfunctionele familie liggen. Arnaud Desplechin - Frankrijk 2008

HOW TO

slechts één week vr za zo di wo 22:15

CARGO 200

Deze rauwe en grimmige kijk op de ‘stervende’ Sovjetunie maakt korte metten met Russisch communismenostalgie. De regisseur maakte eerder BRAT en OF FREAKS AND MEN. Misschien niet zo geschikt voor tere zieltjes, maar kreeg wel de prijs van de Nederlandse filmkritiek. Sinister en zwartgallig drama over een dolgedraaide sadistische politie-inspecteur in een troosteloos industriestadje, die een moord moet onderzoeken en de verdwijning van de dochter van de plaatselijke partijbons.

13

Made in Germany, eenmalig do 19:45

PINGPONG

Knap ‘Kammerspiel’ dat het leven van een Duits middenklasse gezin onder de microscoop legt. De film werd beschreven als ‘een Duitstalige Franse film’ en als ‘de Duitse American Beauty’. Engels ondertiteld. 16-jarige Paul komt onverwacht een zomer lang bij oom en tante logeren. Langzaam raakt hij betrokken bij onderhuidse spanningen en conflicten in het gezin, die uitgevochten worden tijdens partijtjes tafeltennis. Matthias Luthardt - Duitsland 2006 I.s.m. Goethe-Institut Niederlande en Duitsland Instituut Amsterdam filmklassieker ma 19:30

8 FEMMES

Acht Franse actrices schitteren in deze met een Zilveren Beer bekroonde ‘whodunnit’. Originele en verrassende komedie is een ode aan Truffaut. In een afgelegen landhuis, op een familiebijeenkomst, wordt de heer des huizes vermoord gevonden. Elk van de acht aanwezige vrouwen is verdacht, heeft een motief en een geheim. François Ozon - Frankrijk 2002

elke zondag 22.00 6 euro entree

SNEAK � PREVIEW 4e week do zo 19:30 - vr za 16:45

DOUBT

John Patrick Shanley schreef een toneelstuk over sexschandalen met priesters en regisseert nu zelf de verfilming. Met mooie rollen van Philip Seymour Hoffman, Meryl Streep en Amy Adams in dit gelaagde moraliteitsdrama. Ze werden allemaal voor een Oscar genomineerd. Jaren 60. Conservatieve hoofdzuster van katholieke school in de Bronx komt in conflict met charismatische priester. John Patrick Shanley - VS 2008 verlengd, laatste week vr 16:30 - za zo 14:30

THE VISITOR

De film gaat zijdelings over de Amerikaanse immigratiepolitiek, maar belangrijker is de transformatie van de hoofdpersoon, wanneer hij geconfronteerd wordt met een illegaal stel. Saaie professor komt in aanraking met jong immigrantenstel, leert djembé spelen en maakt kennis met multicultureel New York. Thomas McCarthy - VS 2007

Moefi kinderclub zo 13:00 - wo 14:00 DE VERLOREN SCHAT VAN 2e week do vr za ma di wo 21:30 - zo 19:15 DE TEMPELRIDDERS II Een kindermix van KRUISTOCHT IN GOMORRA Weinig romantisch, maar indruk- SPIJKERBROEK en INDIANA JONES, Aleksej Balabanov - Rusland 2007

Download illegaal muziek

Verblijd je vrienden ermee

wekkend beeld van de Napolitaanse Camorra. Het gelijknamige boek uit 2005 sloeg in als een bom; journalist Saviano moest onderduiken. Het is een geëngageerd en moedig manifest, dat toont hoe de maffia zich dreigend op de achtergrond houdt, maar tot in alle delen van de maatschappij is vertakt. De film bestaat uit vijf verhalen over een aantal personages uit de voorsteden van Napels. Het valt voor de jongeren niet mee om uit de criminele voetsporen van hun ouders te treden. Matteo Garrone - Italië 2008 7e week za zo 17:00

VICKY CRISTINA BARCELONA

Pak je rugzak en vlucht

Verblijf 10 jaar in ballingschap bij een nomadenstam

Klinkt dit overdreven? Toch is het downloaden van auteursrechtelijk beschermde software, films of muziek èn dat gemakkelijk virussen je computer binnen. Better safe than sorry: www.cybersaveyourself.nl.

www.cybersaveyourself.nl

Woody Allen - Spanje/VS 2008

#

vervolgens verspreiden aan derden strafbaar. Bovendien, als je gebruik maakt van peer-to-peersoftware haal je

Charmante komedie vol relatieperikelen. Met muze Scarlett Johansson, temperamentvolle Penélope Cruz (Oscar!), onweerstaanbare Javier Bardem en sterke nieuwkomer Rebecca Hall. Twee Amerikaanse meisjes brengen de zomer door in Barcelona. Ze worden verliefd op dezelfde ‘latin lover’...

met vaart, humor en goede acteurs. Nederlands ondertiteld, 9+. Als haar vader wordt ontvoerd gaat Katrina samen met haar vrienden op pad om hem te helpen. Ze ontdekken dat de verdwijning te maken heeft met een heel bijzondere schat. Giacomo Campeotto - Denemarken 2007 Moefi kinderclub zo 12:45 - wo 14:15

KIRIKOU EN DE WILDE BEESTEN

Kleurrijke tekenfilm in een rustig tempo. Met mooie bijpassende Afrikaanse muziek. Nederlands gesproken, 5+ Nieuwe belevenissen van het Afrikaanse jongetje Kirikou, dat opnieuw moet proberen slimmer te zijn dan de heks. Michel Ocelot - Frankrijk 2005

Verwacht

In april bestaat filmhuis Lumen 35 jaar. Dat wordt op 18 april gevierd met de voorpremière van PRANZO DI FERRAGOSTO en er start een programma waarin de 35 hoogtepunten uit 35 jaar Lumen-geschiedenis te zien zullen zijn.

www.filmhuis-lumen.nl Doelenplein 5 Delft 214 02 26

DELTA. 11 26-03-2009

18

service

Bindend studieadvies ingevoerd

TU DELft voorlichting

verschijnt onder verantwoordelijkheid van de directie Marketing & Communicatie

Afgelopen dinsdag besloot het college van bestuur het bindend studieadvies in te voeren. Dit advies is onderdeel van een set maatregelen om een student zo snel mogelijk op de juiste plek te krijgen. Irma Croese, beleidsmedewerker O&S: “Hoe eerder een student een passende studie vindt, hoe beter.” Ruim veertig procent van de studenten die een studie in Delft begint, maakt die niet af. Hiervan stopt twintig procent in het eerste jaar en zo’n 20 tot 25 procent in de latere jaren. Het bindend studieadvies (bsa) is een van de maatregelen om studenten die een aanzienlijke studievertraging oplopen in het eerste jaar - en hun opleiding waarschijnlijk niet gaan halen - sneller bij een passende studie te krijgen. Het bindend studieadvies maakt onderdeel uit van een pakket van maatregelen zoals: studiekeuzegesprekken met vooraanmelders, studiebegeleiding en begeleidingsgesprekken

met studenten gedurende hun studie. Bij zeven van de dertien universiteiten is het bindend studieadvies al langer van toepassing. Afgelopen dinsdag besloot het college van bestuur om per 1 september 2009 dit ook voor de TU Delft in te voeren. Irma Croese, hoofd O&S bij de faculteit LR en beleidsmedewerker van de directie O&S: “Dit is in lijn met de afspraken met het ministerie, waarin is vastgelegd om de selecterende functie van de propedeuse te versterken en de uitval in latere jaren te beperken.” Tot nu toe kregen TU-studenten die

‘Met het bindend studieadvies haal je de uitval van studenten naar voren’ onvoldoende voortgang maakten in hun studie een dringend studieadvies om de studie te staken. Croese: “Veel studenten volgen dat advies niet op, omdat ze denken dat ze de achterstand wel weer kunnen inlopen. Uit de cijfers blijkt echter dat zij meestal in latere jaren alsnog afhaken.” Hoe langer studenten op een opleiding blijven die niet bij hen past, hoe kleiner hun kansen worden om nog een andere opleiding succesvol af te ronden. “Met het bindend studieadvies

haal je de uitval van studenten naar voren. Het grote voordeel is dat zij dan meer mogelijkheden hebben om naar een andere studie over te stappen, omdat ze bijvoorbeeld minder van hun studiefinanciering hebben verbruikt.” Het is geen maatregel om het studierendement te verbeteren, benadrukt Croese. “Het doel is late uitval te beperken. Wij hopen natuurlijk wel dat de studenten in het eerste jaar iets serieuzer en bewuster gaan studeren.”

Stappen Het bindend studieadvies houdt in dat studenten na een jaar minimaal 30 EC (studiepunten) van hun propedeuse (60 EC) moeten hebben behaald om de studie voort te zetten. Croese omschrijft de eis – 30 EC behalen in het eerste jaar – als mild. “Het is niet ons doel om veel studenten weg te sturen. Daarom ligt de norm onder het gemiddelde aantal studiepunten dat studenten in het eerste jaar behalen. Verder is het ook in de lijn met de TU Eindhoven, die ook een bindend studieadvies met deze norm per 1 september 2009 zal invoeren.” De studiebegeleiding in het eerste jaar zal bestaan uit een paar stappen. Eerstejaarsstudenten krijgen in december een indicatie van hun studievoortgang; in maart volgt dan een preadvies, begin augustus een definitief studieadvies en dan vóór 30

september het uiteindelijke bindend studieadvies voor die studenten die niet aan de norm voldoen. “We hebben voor september gekozen zodat – op verzoek van de studentenraad – de augustustentamens kunnen meetellen. Uiteraard kent de regeling een hardheidsclausule voor studenten die bijvoorbeeld door bijzondere omstandigheden buiten hun schuld ernstige studievertraging opgelopen hebben. In overleg met de opleiding zal voor hen een oplossing op maat gezocht worden.” Er zijn meerdere adviezen van de studentenraad overgenomen. “Voor een groot deel kwamen de adviezen overeen met de plannen van de TU zelf. Ook wij vonden dat er een evaluatie van het bindend studieadvies moet komen, dat de studiebegeleiding goed georganiseerd moet zijn en dat de voorlichting reëel is over studeren aan de TU Delft. Dat laatste gebeurt eigenlijk al; wij benadrukken steeds meer dat een studie aan deze universiteit interessant is, maar wel het nodige van een student eist.”

Kies je minor

Editorial team wanted Would you like to join an all-student editorial team commissioned to make a special edition of Delta? This is a unique chance to create the student university newspaper that you want to read. As an editorial team member, you will help determine the content, write articles, take photos and assist with the layout. The newspaper, Delta 18, will be published on May 28. The first meeting of the student editorial team is on 23 April. Delta’s editorial staff will provide help and support. For Delta, this project is an interesting way to find out

19

Delta in English

Building competition what students miss in the current newspaper. TU Delft’s Marketing & Communication department is also keen to learn how students from the various university faculties would like to communicate with each other. Interested? Send an email briefly detailing your background and motivation to Ms. Saskia Bonger, Delta interim editor-inchief: [email protected]

The Dutch minister of Education, Culture and Science, Ronald Plasterk, has announced the winners of the ‘Building for Bouwkunde Open International Ideas Competition’, a competition to find the best design ideas for a new Faculty of Architecture building. The competition resulted in 466 competition entries from architects and students in 50 countries. The entrants were asked to formulate a vision based on two competition themes: new concepts and dynamics of city and campus. The competition generated a wealth of ideas, ranging from

Feedback a single building to a collection of buildings. In some entries, the new faculty building is situated on the old site, but there were also entries that included unexpected new locations, both on and off campus, and even entries that called for the reuse of existing buildings. The three first prize winners were: ‘Amalgam’, Laura Alvarez architecture (Netherlands); ‘Green-Housed Culture’, Marc Bringer Architecture (France); and ‘A world without objects’, Gijs Raggers architect (Netherlands).

If you’d like to comment on anything appearing on the English Page or on a university-related matter, or if you have a question or suggestion for us, send your emails to [email protected]. We welcome all feedback from our readers. Letters intended for publication should include your name and be no longer than 350 words. This edition of Delta is also available online at www.delta.tudelft. nl, where you can also access the English Page archive.

Row, row, rowing the boats In what is an annual rite of spring, hundreds of TU Delft students hit the water to not-so-gently row their boats up and down the Schie. While Delft is not quite Oxford or Cambridge, rowing is nevertheless an important part of student life here, as Andreas Lambrinos discovered when he joined Proteus-Eretes, the biggest rowing club in town. xMICHAEL AFANASYEV

Geïnteresseerd in het minoraanbod van de 3-TU’s? Kom dan op 16 april van 15.45 tot 18.00 uur naar de voorlichtingsbijeenkomst in de aula. Je kunt dan een idee krijgen welke minor bij jou past. De bacheloropleidingen zijn ingericht in een major/minorstructuur. Het majordeel bevat vakken die betrekking hebben op de gekozen opleiding. De minor wordt in het eerste semester van het derde bachelorjaar gevolgd bij een andere discipline. Niek Graafland, coördinator minors bij de directie Onderwijs- & Studentenzaken: “De arbeidsmarkt heeft meer behoefte aan breder georiënteerde ingenieurs die naast kennis over het eigen vakgebied ook iets weten over andere academische disciplines of over bijvoorbeeld ontwerpen.” Doel van de minor is primair het verbreden van de kennis en de verdere ontwikkeling van academische vaardigheden, maar de minor maakt ook de flexibilisering van de bacheloropleiding mogelijk. “Een aantal studenten ontdekt tijdens de bachelor dat zij liever in een andere richting willen verdergaan. Door een schakelminor te volgen, verwerven ze de nodige aanvullende kennis en kunnen vervolgens doorstromen naar een master van hun keuze.” Er is ook nog de verdiepingsminor, die een meer specialistisch karakter heeft en veelal aansluit op het majordeel van een bacheloropleiding. “Het doel van de minor is echter verbreding

DELTA. 11 26-03-2009

De bijeenkomst in 2008 was druk bezocht.(Foto: O&S)

en daarom wil het college van bestuur niet dat grote aantallen studenten verdiepende minors gaan kiezen. Dat lijkt echter niet het geval te zijn. In 2007 koos 31 procent van de studenten voor een minor buiten de eigen faculteit en in 2008 was dat gestegen tot 43 procent.”

Tijdig aanmelden De TU Delft heeft nu ongeveer zeventig minors. Het afgelopen najaar trokken de minors technische bedrijfskunde, projectmanagement, ondernemerschap en een aantal LR-minors veel deelnemers. Studenten kunnen ook een minor volgen aan een andere universiteit, in binnen- of buitenland. “Voor een buitenlandse minor zal het vaak neerkomen op een ‘vrije minor’. Studenten stellen deze zelf samen uit diverse onderwijselementen. Deze minor moet wel ter goedkeuring worden voorgelegd aan de examencom-

missie. Overigens kan een student ook bij de TU Delft of andere Nederlandse universiteiten een vrije minor samenstellen.” Om aan een minor te kunnen beginnen wordt aangeraden een aanzienlijk deel van je eerste en tweede studiejaar afgerond te hebben. Verder vereisen sommige minors een bepaalde voorkennis. In de minorgids, die op 16 april verschijnt, staat vermeld welke voorkennis vereist is bij welke minor. “Gemiddeld hebben studenten de keuze tussen 36 tot 50 minors. Studenten van Technische Bestuurskunde en Bouwkunde kunnen bijvoorbeeld uit minder minors kiezen dan werktuigbouwers.” Nieuw dit jaar is dat deelname aan studentenprojecten als Nuna, Formula of de Wasub ook als een minor gelden. “Deze vallen onder de minor D:Dream (Delft Dream Realisation of Extremely Advanced Machines). Het college wil

deelname aan deze projecten honoreren en heeft besloten deze onder de minorregeling te brengen.” Nieuw is ook dat de minor educatie voortaan onderwijsbevoegdheid geeft. “Studenten die deze minor hebben gevolgd mogen nu lesgeven aan de onderbouw van VWO/Havo.” De voorlichtingsmiddag over de TUminors - en die van de twee andere technische universiteiten - wordt op 16 april geopend door collegelid Paul Rullmann. Vervolgens geven alle faculteiten een presentatie over de minors die ze aanbieden. Daarna kunnen studenten voor verdere informatie terecht bij de stands van de faculteiten. Aanmelding voor een minor is verplicht en is mogelijk vanaf 16 april, na afloop van de voorlichtingsmiddag, tot 1 juni. “Dat is nodig omdat er onderwijsruimtes moeten worden ingeroosterd. Daarvoor moet bekend zijn hoeveel studenten er komen.” Bij de aanmelding wordt gewerkt volgens het principe ‘vol is vol’ en er zijn diverse populaire minors waarvoor je tijdig moet inschrijven wil je mee kunnen doen. Het is niet toegestaan om je voor de zekerheid aan te melden bij meerdere minors. “Als we dat toestaan, is het nog niet mogelijk om in te schatten hoeveel studenten aan een minor willen deelnemen.” (AS)

x www.minors.tudelft.nl

Rowing is the ultimate university sport in the Netherlands, with a long and established tradition and numerous classic races, like the eight-kilometre-long ‘Head of the River Amstel’ race in Amsterdam, which was rowed for the 77th time this year. Delft also hosts several major regattas and boasts of two of the Dutch university world’s most competitive rowing clubs in Proteus-Eretes and Laga. Proteus-Eretes organises the ‘Pinewood University Eights’ in September, and the Peil in May, and Laga, Delft’s second student rowing club, annually hosts the ‘Ringvaart Regatta’, a gruelling rowing marathon covering 100 km. With more than 500 members, Proteus-Eretes is the largest sports club in Delft, offering its member use of more than 100 boats, an extensive training schedule and a clubhouse where members can have dinner and drinks after a hard day of rowing on the Schie. It’s also the most successful sports club in Delft, having produced several Olympic medallists, including gold and world champions. In 2002, Gerritjan Eggenkamp, a Proteus-Eretes alumnus, won the famous Oxford vs. Cambridge ‘Boat Race’ as a member of the Oxford team, becoming the first Dutchman to win this, the most famous university rowing race in the world. New members usually join ProteusEretes in late August, after the OWee introduction week, but the club also offers the possibility to join in the spring. While some Proteus-Eretes’ members train six times a week for the big races, most members aren’t that fanatic, training just once or twice a week and enjoying the club’s student society set up for the usual

Andreas Lambrinos (front) and his mates.

student fun and partying. According to Proteus-Eretes’ secretary, Simon Fibbe, of the club’s 500-plus members, some 50 are international students, with most hailing from mainly European countries like Belgium, Germany, Spain, Hungary and the UK, which isn’t surprising, as rowing is anchored in the European student tradition and largely unknown in the East, where many TU Delft international students come from. Andreas Lambrinos, one of ProteusEretes’ international members, had some rowing experience before

During his very first rowing training he managed to capsize his boat joining the club last year. Lambrinos, a Canadian-born Greek, studied architecture in Sheffield (UK). After completing his BSc degree, he worked for three years in an architecture firm in Cambridge, which is where he caught the rowing fever, rowing the Cam River fanatically for two years. Nowadays, Lambrinos is pursuing a MSc degree at TU Delft, but continues to row in his free time. Proteus-Eretes is “enthusiastic about getting people involved,” Lambrinos says, and this combined with the club’s superior facilities determined his choice to join. While studying for an MSc doesn’t

allow for a strict training schedule like in Cambridge, where Lambrinos rowed every day, he does however manage to find time to train with his 4-man team each week. Asked about the differences between rowing in Delft and in Cambridge, Lambrinos mentions the crowded waterways and tight spaces on the Schie. In fact, during his very first rowing training he managed to capsize his boat, becoming an instant legend within Proteus-Eretes. As for the similarities with rowing in the UK, Lambrinos praises the high standards of coaching and equipment available in Delft. So what is it about rowing that sets it apart from other sports? Lambrinos believes it’s the sport’s breakingbarriers quality: “Even the English are friendly and cheerful after a rowing match - everyone wants to have a beer with you.” He also says rowers are extroverted people who possess the “fuck it mentality”, while adding that, “in a rowing race you’re dependent on perfect coordination with your team. It’s so intense, tiring and painful, but you can’t give up because your mates are counting on you. And that aspect creates a special bound.” Last year, Lambrinos participated in the ‘Head of the River Race’ on the Thames, a classic race over 6.8 km, but this year he’s forgoing long distance racing, preferring instead to concentrate on his studies. For international students interested in getting a taste of this, the quintes-

sential student sport, Lambrinos says that shorter races over 500 or 750 meters are within anyone’s reach. “And if you can’t commit fully to the rowing, Proteus has enough events to fill your social agenda,” he adds with a wink.

x Those interested in joining Proteus or just eager to experience the rowing world are encouraged to contact the board via [email protected]. Newcomers are especially welcome during the Spring Introduction, held next month from April 6-9.

Poor Dutch students? Pity the poor Dutch students who can’t afford ipods and flat screen tv's, says the LSVb, the student union that represents Dutch students nationally. The union argues that Dutch students need more money and time for their studies. Moreover, the LSVb isn’t happy that many Dutch students borrow money for luxury items, although the union understands why students do it, according to a letter the LSVb sent, on behalf of ‘a student with huge study-related debts’, to Ronald Plasterk, the Dutch minister of Education. The minister admitted that it’s now normal for students to take out loans: ‘Indeed, the average student uses loans to pay some of his or her study costs.’ But this is fine, Plasterk argues, because studying is an investment in one’s future, although he did warn against unwise borrowing: ‘Borrow conscientiously to prevent getting into a hole, owing to big debts built up during your studies.’

All this doesn’t change the fact that taking out student loans is no longer a choice, the LSVb charges, because, according to the union’s calculations, even with a part-time job (360 euro per month) and family contribution (150 euro), on top of the standard study financing (260 euro), the average Dutch student still comes up short. Counting up a student’s expenses - tuition fee (150 euro per month), rent (325 euro), food (180 euro), study materials (40 euro), sport and leisure expenses (100 euro), and clothes (95 euro) - comes to a total of 890 euro per month. And still you don’t have an iPod. ‘Even people on welfare usually have flat-screen tv's,’ the LSVb bemoans. ‘Young people today are rarely frugal. And why should they be? In our times, there was never before a need to be.’ The LSVb says luxury goods are ‘not a good reason to borrow money’, but the union does argue that student financing must be adapted to ‘the standards of our time.’ (DM)

DELTA. 11 26-03-2009 achterkant

00 20

twaalf-uurtje

altijd zo geweescht

Uilenmanie Ludiek bedoelde cadeaus. Daar Wat zijn de mores van stukomen andere verenigingen nogal dentenverenigingen, huizen, eens mee aanzetten, op constitustudieverenigingen en sporttieborrels ter ere van een bestuursclubs? wisseling. “Dan krijg je een typemachine of bijvoorbeeld een bank”, verduidelijkt Michiel de Reus, secretaris van studievereniging Christiaan Huygens. “Leuk voor het moment, maar je hebt er niets aan.” In principe eveneens nutteloos zijn de vele uilen die de studievereniging van wiskunde en informatica cadeau krijgt. Dat krijg je ervan, als de uil je logo is. Ze komen ook uit eigen gelederen binnenwaaien. Via oud-bestuursleden bijvoorbeeld, die ze van buitenlandse reizen meenemen. De Reus: “We hebben op ons hok twee vitrines met beeldjes van uilen staan. In alle soorten en maten. Ze komen overal vandaan. Uit Chili bijvoorbeeld, en uit Portugal, als afbeelding op een tegeltje. We hebben er ook een die op zonne-energie werkt. Die reageert op de tl-balken. En we hebben een Russische uil. Zo een die je eindeloos in elkaar kunt passen.” Ook diesborrels zijn aanleiding om de vereniging met een cadeautje te plezieren. “Onze jaarboekcommissie heeft als traditie dat ze het cadeau elk jaar óf groter maken óf zwaarder dan het jaar ervoor. Twee jaar geleden kregen wij een heel zwaar beeld van een uil. Het jaar daarna kwamen ze aanzetten met een enorme uil van triplex. Dit jaar kwamen ze met een nóg grotere uil, van twee meter hoog. Gemaakt van pvc-buizen.” Die laatste uil was helaas geen lang leven beschoren, vanwege gebrek aan ruimte. Waarom het symbool van de wijsheid in het logo van de 52-jarige vereniging zit, laat zich raden: “Wiskundigen vinden zichzelf vaak erg wijs.” (JT)

Reinout Rutte, 36, universitair docent geschiedenis bij Bouwkunde Ik dacht vandaag eens iets gezonds te nemen. Mijn voorkeur gaat uit naar frikadellen en zo. Of soep. Soep vind ik ook lekker. Maar dat is onhandig mee te nemen naar de overkant, waar ik les geef. Deze lunch kan ik goed stapelen. Het broodje heb ik genomen omdat het een verrassingsbroodje leek. Ik kon niet bedenken wat er op zat, maar het zag er goed uit. Even proeven. Oh, het is iets vissigs. De vernieuwde bouwkundekantine is heel goed. Iedereen doet nu extra zijn best, lijkt het. Ik neem nooit meer iets mee van thuis, het is hier veel te lekker. Een pluim daarvoor. (AN) (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

robert fokkink

Dutch

Kriep

Ze komen overal vandaan. Uit Chili bijvoorbeeld, en uit Portugal. “We hebben er ook een op zonne-energie.” (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

This year’s TU Delft honorary guest writer is Douschka Meijsing, a famous author of world repute. She’s won many a prize, her work has been translated from Dutch into a handful of other German dialects. Personally I have never read any of her celebrated works, but hey, that’s just poor old illiterate me. My preferred medium of fiction is Donald Duck magazine, so in an attempt to bring out my better self, I took a shortcut through the internet and checked out a youtube video that Ms Meijsing made in honor of her latest work. It has received a staggering total of 452 hits. Whooff! Never in my wildest dreams did I think that there were more than a hundred Dutch pensioners surfing the net. Probably some Sunset Old Age Home got online ;-) Douschka Meijsing will be teaching a masterclass on memory. She’s going to explain why search engines like google ruin our mental health, since they store all the facts so we don’t have to use our brains anymore. Duh, whatz your doin storing your yada yada on youtube, mam? Personally, I am weary of writers coming to Delft every year, teaching us why engineering sucks,

their only expertise being a handful of books written in a petty language sold to a dementing part of society. Maybe that is why these writers teach their class in Dutch instead of English. IT’S A MASTERCLASS, ENGLISH IS MANDATORY. Well, if it’s a guest writer, keep it low, keep it Dutch, better not spread the word around. Why does our Dean invite a writer every year? I mean, what is the added value? Is this supposed to be a creativity booster for our dull mechanical minds? If it is all about creativity, why not invite a painter, or better still, a ballet dancer? It would be so much more fun to see our engineering students hopping about, freaking nerds in pink tutus, improving their technique. Yo, Dean, seriously man, Fokkink to Fokkema, cut the crap and invite a genuine celebrity that will rock everybody’s pants off: invite Paul Krugman. Start afresh next year and make Ms Meijsing a final tribute to a dying art form in a language that will soon be extinct. Into oblivion.