TUDELTA.31. >Delta 32 > 07 > 08 >12 > 19 English Herfstvakantie. Fantasie. Miniaturen. Brain gain

DELTA. 31 16-10-2008

weekblad van de technische universiteit Delft

>Delta 32 Herfstvakantie

> 07 Miniaturen

> 08 Blues

>12 Fantasie

> 19 English Brain gain

Dit is de laatste Delta voor de herfstvakantie. De volgende Delta verschijnt op donderdag 30 oktober. Kopij voor dat nummer kan tot vrijdag 24 oktober ingeleverd worden via [email protected]

Dankzij kleinere chips worden mobieltjes steeds handzamer. Er zijn echter nog altijd onderdelen die zich verzetten tegen miniaturisatie. Duizenden verschillende stukjes silicium gingen door de handen van promovendus Pedram Khalili-Amiri voor hij een geschikte manier vond om een bottleneck bij de miniaturisatie van gsm’s op te lossen.

Het doen van promotieonderzoek is dé manier om volwassen te worden als wetenschappelijk onderzoeker. Daarbij hoort ook omgaan met tegenslagen: onwillige experimenten, theorieën-voor-in-de-prullenbak, maar ook menselijke strubbelingen. Twee oud-promovendi kijken terug op de hobbels tijdens hun promotieonderzoek.

Architect Erik Workel zwierf langs Europese architectenbureaus om Spaanse gevels met garagedeuren en Russische hoogbouw te ontwerpen. Nu werkt hij in Nederland bij SeARCH Architects en bedenkt fantasievolle woningen met kunstrijk metselwerk en gaaswerk in bloempatroon.

Dr. Venancio Massingue is Mozambique’s Minister of Science & Technology and a graduate of TU Delft, where he received a PhD in Information & Communication Technology. Dr. Massingue was back in Delft last weekend to attend the inaugural Young Entrepreneurs for Africa (Yefa) event and offer his support for this new entrepreneurial endeavor between TU Delft and Africa.

01

TUDELTA.31

De eerstejaars wedstrijdselectie van roeivereniging Laga doet woensdagmiddag oefeningen op het vlot bij Laga. Normaal trainen ze op het sportcentrum, maar door de sportkaartcontrole kan dat nu niet meer, in tegenstelling tot andere jaren. Niet iedereen van de wedstrijdselectie heeft een sportkaart, omdat ongeveer de helft nog afvalt.

De zojuist gehuldigde Olympiërs, die deze zomer in Beijing succes hebben behaald, kijken toe vanaf het dakterras van het botenhuis. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

DELTA. 31 16-10-2008

02

nieuwsinterview

DELTA. 31 16-10-2008

Prijsvraag

’Ik krijg jeuk als ik Rullmann hoor’ TUdelta.31 > Jaargang 40 Delta is het informatie- en opinieblad van de TU Delft, verzorgd door een journalistiek onafhankelijke redactie.

> Redactie

Frans Godfroy (hoofdredacteur), Saskia Bonger (hoofdredacteur a.i.), Jorinde Hanse, Katja Wijnands (eindredactie), Tomas van Dijk, Maaike Muller, Connie van Uffelen, Jos Wassink (verslaggeving).

> Medewerkers Lotte Asveld, Willemijn Dicke, Robbert Fokkink, Carine Ghazzi, Dap Hartmann, Christian Jongeneel, Ivo van Leeuwen, David McMullin, Anna Noyons, Arjanna van der Plas, Jeroen Röhner, Daan Schuurbiers, Jimmy Tigges, Robert Visscher, Floris Wiegerinck, Martine Zeijlstra. > Foto‘s Sam Rentmeester/ Hans Stakelbeek (FMAX).([email protected]) > Vormgeving Kummer & Herrman, Utrecht > Lay-Out Liesbeth van Dam > Mededelingen Martin Kers ([email protected]) > Redactieraad

Ir. S. Rozendaal (voorzitter), mw. prof.dr.ir.drs. H. Bijl, prof.dr.ir. F.W. Jansen, J. Op Den Kelder, mr. J.J. M.Kok, R.H.G. Meijer, T. Niks, prof. dr.B.J. Thijsse, ir. M. Persson, dr.ir. C. Vermeeren

> Redactie-adressen Universiteitsbibliotheek Kamer 0.18-0.28 Prometheusplein 1 2628 ZC Delft Postbus 139 2600 AC Delft Tel. 015-278 4848 E-mail: [email protected] www.delta.tudelft.nl > ISSN 0169-698x > Druk

Wegener Nieuwsdruk Twente, Enschede

> Oplage 12.000 > Advertenties H&J uitgevers Postbus 101 2900 AC Capelle aan den IJssel Tel. 010-451 55 10 Fax 010-451 53 80 E-mail:[email protected] www.linkmagazine.nl > Abonnement Een abonnement kost 37,50 en kan elk moment ingaan. > HOP

Delta werkt samen met het Hoger Onderwijs Persbureau Hein Cuppen, Bas Belleman, Thijs den Otter Tel. 071-523 6151 Fax 071-523 2138 E-mail [email protected]

> Copyright Delta Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur artikelen, schema‘s of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen en/of openbaar te maken, in enigerlei vorm of wijze.

Levert Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek ingenieurs met de juiste vaardigheden af? Ir. Gillian Saunders-Smits, zelf L&R-alumnus, promovendus en coördinator projectonderwijs, promoveert deze week op onderzoek naar het L&R-curriculum.

procent van onze studenten werkt nog in de aerospace. Het andere doel was te weten of onze afgestudeerden de juiste competenties hebben. De wereld verandert, ingenieurs moeten meer kunnen dan sommetjes maken. Ze moeten hun uitkomsten ook kunnen verkopen. Geven we ze die bagage mee?” En? “We doen het redelijk goed, maar het kan beter. Mijn resultaten zijn meegenomen in het ontwerp voor het nieuwe bachelor-curriculum dat in 2009 start.”

xMAAIKE MULLER

Gillian Saunders-Smith. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

Wat vond je zelf van L&R? “Ik vond het geweldig, lekker veel rekenen. In 1998 ging ik voor Shell werken, maar dat was het niet voor mij. Bij L&R werd net het Engelstalig onderwijs ingevoerd. Ik ben tweetalig, dus dat kwam goed uit: ik werd docent. Dat bleek een ambitie waarvan ik niet wist dat ik hem had. Ik geef nu bijna tien jaar les.”

gefinancierd. De onderwijsgroepen zijn te groot, wat resulteert in lagere slagingspercentages. Dat staat in alle literatuur. Je stopt je kind ook niet in een klas van veertig leerlingen. Ik krijg jeuk als ik Rullmann hoor. We hebben dit jaar zestien procent meer studenten, maar we moeten zestien procent bezuinigen. We kunnen dus geen extra docenten inzetten. En er is te weinig ruimte om wetenschappelijk onderzoek te doen naar onderwijs.”

Als je zo verbonden bent aan een faculteit, kun je er dan objectief onderzoek naar doen? “Ja. L&R-studenten zijn denk ik de meest kritische die er bestaan. Dat ben ik ook.” Wat is je kritiek? “Het onderwijs is structureel onder-

Jij deed dat wel. Je stuurde alumni die tussen 1975 en 2000 afstudeerden een enquête. Wat wilde je weten? “Waar de alumni nu zitten. Ze zitten overal, Stork, Airbus, Shell. Veertig

Welke competenties zijn belangrijk? “Alumni vinden alle vaardigheden die je niet uit een boekje haalt belangrijk. Probleemoplossend vermogen, mondelinge en schriftelijke communicatie, kunnen werken in teams, dat soort vaardigheden. Behalve specialistische kennis.”

netwerkvaardigheden laag beoordelen, minder succesvol zijn dan andere alumni.” Kan het zijn dat de typische techneut wat minder sterk is in netwerken? “Moet je dat accepteren? Als je opleidt tot ingenieur L&R, dan moet je die mensen de kans geven goed te kunnen functioneren.” Wat vind je belangrijkste conclusie uit je onderzoek? “Dat projectmatig onderwijs en harde vakken als mechanica en wiskunde even belangrijk zijn. Ik dacht dat al, maar nu heb ik het ook bewezen.” Hebben andere faculteiten iets aan jouw onderzoek? “De meeste construerende faculteiten, zoals 3mE, Civiele techniek en Bouwkunde, kunnen bijna hetzelfde onderzoek uitvoeren.”

Oh? “Vakken als mechanica worden wel belangrijk gevonden. Maar de heel specialistische vakken niet. Die vakken, waar drie studenten op af komen, hoeven niet in een hoorcollege, maar kunnen met zelfstudie worden geleerd.” In je proefschrift staat dat alumni vinden dat ze tekortschieten in netwerken. Hoe merken ze dat? “Dat heb ik niet gevraagd. Ik heb wel gevonden dat alumni die hun

x Ir. G.N. Saunders-Smits, ‘Study of Delft Aerospace Alumni’, promotiedatum woensdag 22 oktober.

Een team van vier masterstudenten van verschillende faculteiten roept wetenschappers en studenten op om hen te helpen bij het oplossen van een wetenschappelijk probleem. Ze werken zelfs aan een prijsvraag. De vier hopen zo voor te blijven op Lockheed Martin, dat ook zoekt naar een betaalbare manier om energie te halen uit zeewater. De studenten doen hun onderzoek in het kader van de Design Challenge. Die is dit jaar voor het eerst in het leven geroepen om te experimenteren met interfacultaire masterprogramma’s. Volgens de team-

leider, Jody Verpoort (TBM), zoekt de wetenschap al dertig jaar naar een betaalbare manier om energie te halen uit warmteverschillen in oceaanwater. Als het de studenten lukt een bruikbaar ontwerp te maken van een energiecentrale waarin dit mogelijk is, realiseert het opdrachtgevende energiebedrijf dat misschien op Curaçao. De studenten moeten eind januari met hun plan komen.

x www.designchallenge.tudelft.nl

Sinds de reorganisatie werkt de TU efficiënter door het gebruik van ict. Wel is er nog steeds kritiek op de afdelingen personeel en organisatie en finance en control. Dit blijkt uit een eerste notitie van de projectgroep die de reorganisatie evalueert. xCONNIE VAN UFFELEN Decanen zijn tevreden over de dienstverlening van de servicepunten en van de afdeling onderwijs en studentenzaken. Ook is de invoering van Basware (voor declaraties) en Tim (voor verlofregistratie) na een moeizame start een flinke verbetering. Kritiek is er op de dienstverlening van personeel en organisatie (p&o) en finance en control (f&c). Zo vinden faculteiten dat er onvoldoende afstemming met hen is nu deze diensten centraal werken. Dat is op te maken uit een eerste notitie van de projectgroep evaluatie van de

ondersteunende diensten TU Delft. De projectgroep vroeg niet alleen decanen te oordelen over de kwaliteit van de ondersteuning. Faculteiten en directeuren van de ondersteunende diensten kregen het verzoek een zelfevaluatie te schrijven. Uit die zelfevaluaties bleek onder meer dat f&c en p&o zich realiseren dat dingen niet goed gaan. “De administratie van declaraties en facturen speelt zich af in de faculteiten”, zegt Joris van Bergen, voorzitter van de projectgroep. “De administratieve verwerking daarvan moet centraal. Wij constateren dat de aansluiting moeizaam is. Bij p&o geldt hetzelfde.” Ook bleek uit de zelfevaluaties dat slechts in een beperkt aantal gevallen systematisch aandacht wordt besteed aan onderzoek naar klanttevredenheid, zoals dat bijvoorbeeld gebeurt in de jaarlijkse monitor logistieke kwaliteit. Er zijn wel wat voornemens daartoe. Verder bleek dat niet wordt getwijfeld aan nut en noodzaak van de reorganisatie, die moest leiden tot minder kosten voor de ondersteuning en meer geld voor onderzoek en onderwijs. “Het maximaal gebruikmaken van ict heeft duidelijk bijgedragen tot efficiëntie”, zegt Van Bergen. “Een aantal zaken wordt met minder mensen gedaan.

Patrick van der Duin is toekomstonderzoeker bij de sectie technology, strategy and entrepeneurship van de faculteit Techniek, Bestuur en Management.

Vage vlekken

Het aantal Nederlandse studenten in Vlaanderen stijgt fors, terwijl het aantal Vlamingen in Nederland juist afneemt. Dat blijkt uit het rapport over ‘wederzijdse onderwijsparticipatie’. De overgrote meerderheid van haar Vlaamse studenten blijft tijdens de studie in het thuisland wonen. Onder de Nederlandse universiteiten trekt Maastricht verreweg de meeste Vlamingen: 451. Daarna volgt de TU Delft met 239 Vlaamse inschrijvingen. Van oudsher is de faculteit luchtvaart- en ruimtevaarttechniek populair bij Vlamingen. (HOP)

Dr.ir. Koos Huijssen (Electrotechniek, Wiskunde en Informatica) heeft een methode ontwikkeld om het beeld van medische echo’s te verbeteren. Hij promoveerde deze week op zijn onderzoek. Echoscopie maakt het mogelijk om zonder te snijden, toch in het lichaam te kijken. Een zogenoemde transducer stuurt geluidsgolven met ultrahoge frequentie het lichaam in en vangt weerkaatste golven weer op. De teruggekaatste golven worden vertaald in een beeld. Artsen en speciaal opgeleide echoscopisten gebruiken deze

beelden om organen als hart, lever en nieren, maar ook embryo’s te onderzoeken. Ze moeten nu nog genoegen nemen met vage vlekken. Maar het kan beter. Huijssen ontwikkelde een computermodel dat de vertaling van golven naar beeld verbetert. De ‘foto’ of het filmpje van de echo wordt hierdoor scherper.

x

‘Modeling of nonlinear medical diagnostic ultrasound’, dr.ir. J. Huijssen

Dat heeft wel geleid tot klachten over een onpersoonlijker aanpak.” Door de reorganisatie moest de verhouding wetenschappelijk personeel en ondersteunend personeel verschuiven van 1,0 naar 1,43. De projectgroep concludeert uit het jaarverslag over 2007 dat dit is gelukt. Een onderzoek naar de financiële effecten hiervan volgt nog. Overigens blijken er zeer uiteenlopende verwachtingen over de evaluatie te bestaan. Het gaat echter om een onderzoek naar de kwaliteit van de dienstverlening. Die is volgens de projectgroep lastig te meten, omdat niet is vastgelegd hoe de situatie voor de reorganisatie was. “Kwaliteit is wat je met elkaar afspreekt over welke kwaliteit je wilt met welke middelen”, zegt Van Bergen. “Daar zijn afspraken over, maar uit reacties blijkt dat faculteiten die niet concreet genoeg vinden.” “Wij gaan niet zeggen dat de kwaliteit een zeven, een acht of een vijf krijgt. Dat kunnen we niet. Opvallende dingen signaleren we en daarover zullen we aanbevelingen doen. We bevorderen dat er waar nodig een meer systematische aanpak komt om dingen die niet goed gaan, planmatig te verbeteren. Dat is niet altijd het sterkste punt van deze organisatie, zo is mij gebleken.”

Niet iedereen krijgt een vragenlijst De projectgroep evaluatie van de ondersteunende diensten verwacht eind februari 2009 met een eindrapport te komen. De groep zal daarvoor nog informatie analyseren die beschikbaar is gekomen uit rapporten, nota’s en gesprekken. Ook vraagt de groep aan decanen en directeuren wat ze van de dienstverlening vinden en hoe ze dingen die niet goed lopen zouden kunnen aanpakken. Sommige faculteiten hebben zelf een evaluatie gehouden zoals Civiele Techniek & Geowetenschappen, Faculteit Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek en Technische Materiaalwetenschappen (3Me) en Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica (EWI). Sommige faculteiten zullen nog een evaluatie houden. “De vraag is: wat kun je als faculteit zelf verbeteren”, zegt voorzitter Joris van Bergen. In december moet er een discussienotitie liggen met een analyse en concept-aanbevelingen. Vervolgens peilt de projectgroep bij een representatieve groep medewerkers uit de faculteiten en diensten wat zij van deze analyse en aanbevelingen vindt. Niet iedereen krijgt dus een vragenlijst, iets waar de ondernemingsraad overigens wel voor heeft gepleit. “Als het voor medewerkers lang niet altijd duidelijk is wat afspraken zijn over gewenste kwaliteit en middelen, hebben zij ook geen referentiekader om daar een oordeel over te geven”, zegt Van Bergen. “Als ik dan ga vragen of ze wel of niet tevreden zijn, kan ik de antwoorden niet wegen. De projectgroep ziet het niet als taak met die medewerkers in discussie te gaan. Mensen zouden in de toekomst, daar waar dit niet gebeurt in hun eigen onderdeel, het gesprek moeten aangaan. Van buiten krijg je de indruk dat leidinggevenden niet systematisch luisteren naar hoe het met de dienstverlening en met de medewerkers gaat.” (CvU)

‘Duwo moet huuropzeggingen dertigplussers intrekken’

Crisis ‘bij te storten’. Doet hen misschien denken aan hun studententijd toen ze ook geregeld werd gevraagd om de ‘bierpot’ bij te vullen tenzij ze weer een overheerlijk glas water wilde hebben. Voor de zoveelste keer: de beurs is het enige casino ter wereld dat om negen uur ’s ochtends open gaat. En goed beleggen is niet aandelen kopen van fondsen waarvan je zelf verwacht dat die gaan stijgen, maar van fondsen waarvan anderen een stijging verwachten. John Maynard Keynes zag succesvol beleggen als het raden van de uitslag van een miss-verkiezing. Zelf val ik op volslanke negerinnen maar ik besef donders goed dat het schriele blondje altijd wint. Het stomste wat we nu kunnen doen is stoppen met consumeren en investeren. Geld moet rollen. Maakt niet uit waarheen. Het deed me daarom goed te lezen dat het WRR-rapport ‘Innovatie vernieuwd’ tegen het kabinetsbeleid in adviseert om de eerste geldstroom weer te laten groeien ten koste van de tweede geldstroom. Ik hoop dat het cvb zich ook anti-cyclisch opstelt en de uitgaven aan salarissen en onderzoeksinvesteringen op peil houdt. Doen we dat niet dan is het aanbreken van een nieuwe crisis een kwestie van weinig tijd. Nu is het moment om te zaaien: aandelen Shell, Philips en ABN Amro kopen, aio’s aannemen, tijdelijke contracten permanent maken, een te dure faculteit Bouwkunde bouwen. Immers, van iedere tegenslag wordt een mens sterker, onkruid vergaat niet en op verkoolde puinhopen worden de mooiste paleizen gebouwd. Ik verlang naar een koude winter.

Vlamingen

TU efficiënter maar onpersoonlijker

van der duin

Het is crisis. Nog net geen oorlog, maar het gevoel dat de huidige tijden niet meer zijn zoals we gewend waren en zoals ze zouden moeten zijn, voert de boventoon. Tenzij men zichzelf diep verstopt in een laboratorium of wegduikt achter de boekenkast. Maar ook dan zal men de financiële crisis niet ontlopen, omdat die zonder twijfel gevolgen heeft voor de omvang van het financiële belang dat de overheid hecht aan wetenschappelijke arbeid. Nu is een crisis op zijn tijd niet slecht. De zeepbel kan niet te lang gespannen staan en hoogmoed moet op gezette tijden ten val komen, anders hebben brutale mensen binnenkort de gehele wereld. Een crisis disciplineert. Het zet iedereen weer met beide benen op de grond, en sommige daaronder. Een crisis brengt ook herinneringen met zich mee. Ik denk terug aan de dotcom-crisis van 2001. Toen waren de slachtoffers de meest basale principes van de bedrijfseconomie niet machtig: bedrijven die geen winst maken delven uiteindelijk het onderspit. Alle hoop is goed, maar iedere verwachting moet uiteindelijk wel ingelost worden. Deze keer zijn het de domoren die niet snappen dat een beloofde hogere opbrengst altijd gepaard gaat met een hoger risico. IJslanders zijn verre familie van de Noormannen, dus een invasie van spaaraanbiedingen met een rente die significant hoger is dan de marktrente had met een gezonde dosis scepsis ontvangen moeten worden. Maar heb geen medelijden. Diegene die meer dan honderdduizend euro heeft staan op een IJslandse spaarrekening kan vast een financieel potje breken en zal hoogstwaarschijnlijk aan risicospreiding doen. En dan de stumpers die een beleggingshypotheek hebben en nu hun rendementen zien kelderen en angstig uitkijken naar het moment dat de banken hen vriendelijk doch dringend vragen om even

03

Nieuws

De Algemene Bewonersorganisatie (Abo) van Duwo verzoekt de huisvester om diens huuropzeggingen aan dertigplusbewoners ‘individueel in te trekken’.

Oefening

Brandweerwagens op de stoep van het Kluyverlab en mannen die – van top tot teen gehuld in gele pakken – naar binnen rennen. Niets aan de hand, althans niet echt. Het brandweercorps Delft-Rijswijk oefende deze week in het oplossen van een besmetting met een gevaarlijke bacterie. Voor de bacteriën in het lab zullen ze in het echt niet hoeven uitrukken, verzekert veiligheidsfunctionaris Lesley Robertson (Technische Natuurwetenschappen). “Die zijn niet gevaarlijk genoeg.” (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

Leden van de Abo konden het maandagavond niet eens worden over het antwoord op een adviesaanvraag van Duwo. De verhuurder wil dat bewoners van dertig jaar en ouder in studentenwoningen plaatsmaken voor nieuwe studenten. Ze heeft daarvoor uiterlijk 27 oktober een advies nodig van de bewonersclub. De verhuurder heeft de dertigplusbewoners onderverdeeld in verschillende categorieën. Wie niet meer studeert, moet weg uit woonruimte die voor studenten is bedoeld. Wie nog wel studeert moet een campuscontract krijgen waarin

staat dat hij binnen zes maanden na zijn studie plaatsmaakt voor studenten. Het vorige bestuur van de Abo wilde daar een proefproces over voeren, maar de vooral oudere leden vonden dat daarmee de belangen van nietstudenten werden verkwanseld. Tijdens een ledenvergadering twee weken geleden werd het bestuur daarom weggestuurd. Het lukte de stuurloze Abo maandag niet om alsnog tot een advies over

'Terug naar af' deze dertigplusbewoners te komen. Tijdelijk voorzitter Thijs Timmerman vond een conceptbrief van lid Hans Talmon te negatief. Beleid alleen maar afwijzen zonder een alternatief te bieden, zou te gemakkelijk zijn, vond Timmerman. Hij had met de bewonersorganisatie uit Amsterdam gesproken en zag meer in de plannen voor een brief van deze club. Probleem was alleen

dat deze brief nog niet klaar was. ‘Terug naar af’, zo oordeelde Hans Talmon verongelijkt. Ingaan op de door Duwo gemaakte categorieën zou volgens hem betekenen dat de Abo daarin meegaat. Uiteindelijk kwamen de ongeveer twintig aanwezigen overeen dat leden deze week kunnen meedenken over een nieuwe brief en dat ze maandag 20 oktober weer bijeenkomen. Voor het kiezen van een nieuw bestuur moet de Abo nog kandidaten werven. (CvU) Pagina 04: De Abo mist draagvlak

DELTA. 31 16-10-2008

Salsastrijd Al weken dansen ze dag in dag uit en lopen ze zoveel mogelijk feestjes af. Alles om een zo groot mogelijke kans te maken de Dutch Open Salsa Championship te winnen. Acht dansers van de Delftse studentensalsavereniging SoSalsa doen zaterdag 18 oktober mee in de amateurcategorie. Of ze een goede kans maken, weet Maurice Smits (Luchtvaart- en ruimtevaarttechniekstudent, 24) niet. “We hebben een goede show, maar ik weet niet wat de tegenstanders doen. Om te winnen, moeten we de technieken goed uitvoeren, op de maat dansen

04

Nieuws/boeken/opinie

en met uitstraling, dus vooral niet als een zoutzak.” Na het Nederlandse kampioenschap voor amateurs en professionele dansers, kunnen dansers en toeschouwers nog tot vier uur ‘s nachts blijven dansen in de Evenementenhal in Rijswijk.

Chemiedag

Genvoedsel

De TU Delft grijpt de Dag van de Chemie op zaterdag 18 oktober aan om het scheikundegebouw open te stellen voor publiek. Het thema duurzame energie. Daarom laat de TU onder meer zien hoe ver het staat met de ontwikkeling van zonnecellen, brandstofcellen en CO2opvang. Bezoekers kunnen zelf een brandstofcel maken en elektriciteit produceren. Er is ook een kinderhoek.

Europese consumenten kopen zonder bedenkingen genetisch gemodificeerd voedsel. Dat, terwijl in 2005 nog driekwart van de Europeanen tegen was. Dit blijkt uit een groot Europees onderzoek dat is Nederland is uitgevoerd door de sectie biotechnologie en samenleving van de faculteit Technische Natuurwetenschappen. Veel producten met genetisch gemodificeerde bestanddelen zijn er eigenlijk niet in Nederland, maar consumenten kopen ze zonder bezwaar. De onderzoekers stellen vast dat consumenten blijkbaar anders

x

Dag van de Chemie, Julianalaan 136, van 10.00 uur tot 16.00 uur.

doen dan ze zeggen. Niet principes maar vooral voedingswaarde en prijs blijken een rol te spelen bij de keuze voor producten. Veel mensen weten bovendien niet eens dat zij genetisch gemanipuleerd eten kopen. Daaruit kan de conclusie worden getrokken dat mensen daar dus ook niet erg bezorgd over zijn, aldus de onderzoekers.

Technologie vraagt om andere democratie Vraagstukken op het grensvlak van wetenschap en politiek stellen politici vaak voor dilemma’s die ze niet kunnen overzien. Polderen met alle belanghebbenden is echter niet per se de beste remedie. xChristian jongeneel Afgelopen zomer pleitte GroenLinks voor het uit voorzorg stopzetten van de verkoop van alle producten waar nanotechnologie aan te pas is gekomen zolang niet voor honderd procent vaststaat dat ze ook op lange termijn onschadelijk zijn voor de gezondheid. Dat is natuurlijk één manier waarop de politiek met nieuwe technologische fenomenen om kan gaan – zij het niet een waar je in Delft veel handen voor op elkaar zult krijgen. Het andere uiterste is alles maar laten gebeuren, of zelfs signalen dat er iets mis zou kunnen zijn negeren vanwege bijvoorbeeld een economisch belang. Die houding heeft in het verleden tot menig milieuschandaal geleid. Om tussen die twee uitersten door te laveren heeft Nederland een uitgebreid stelsel van adviesraden, overlegplatforms, delibererende

politici, actiegroepen en wat dies meer zij. Toch bestaat er vaak nog onvrede over de gang van zaken. De democratie van ‘iedere belanghebbende mag zijn zegje doen’ leidt niet altijd tot de beste afweging. Daarom moet de technologische samenleving op een andere manier tegen democratie aankijken, betoogt de Amsterdamse filosoof dr. Huub Dijstelbloem in zijn boek ‘Politiek vernieuwen’. Aan het begin van het boek introduceert Dijstelbloem de term Unidentified Political Object (UPO) om iets te omschrijven waar de wetenschap nog onvoldoende van weet, maar waar de politiek wel iets mee moet. Als voorbeeld geeft hij de opkomst van bse in Groot-Brittannië. Terwijl de wetenschap uitzocht wat bse precies was en hoe het zich verspreidde, moest de regering beslissen wat te doen met die gekke koeien die door hun hoeven zakten. Vanwege het economische belang werd besloten vol te houden dat er niets aan de hand was. Toen er wel degelijk iets aan de hand bleek te zijn, kwam er regelgeving. Veehandelaren en slachters lichtten daar echter op grote schaal de hand mee, zodat de ziekte zich toch nog verder kon verspreiden. Achteraf was het verstandig geweest hier het voorzorgsprincipe toe te passen. Maar hoe kon je dat weten, en hoe kun je er dan achteraf toch verantwoordelijk voor zijn? Omdat demo-

cratie eigenlijk alleen kan bestaan als belanghebbenden op een open manier, beschikkend over alle benodigde informatie, tot een afweging komen, zijn UPO’s een bedreiging voor de democratie. Op die redenering valt natuurlijk wel wat af te dingen. Niet alleen bij wetenschappelijke, maar ook bij sociale en economische kwesties zijn de kennis en voorspellingsmogelijkheden beperkt. Politieke afwegingen zijn vaak een vorm van tasten in het duister. Er valt echter wel degelijk iets voor te zeggen dat wetenschappe-

Politieke afwegingen zijn vaak een vorm van tasten in het duister lijke onzekerheid een geval apart is, omdat in het andere geval vaak ideologische principes een leidraad kunnen vormen. Als de wetenschap antwoorden schuldig moet blijven, kun je zelden op ideologie terugvallen (het voorzorgsprincipe is een uitzondering). Het gevolg is dat de politiek zichzelf gaat indekken door belanghebbenden te consulteren. Het probleem is echter dat bij nieuwe problemen de belanghebbenden niet vastliggen. Omdat de politiek doorgaans terugvalt op bestaande instituties bestaat het risico van een

verkeerde afweging, die geen recht doet aan democratische principes. In de beginperiode van de aids-epidemie konden homo-organisaties bijvoorbeeld een zwaar stempel op het beleid drukken, terwijl voor de minder goed georganiseerde hemofiliepatiënten weinig oor was. Onder de laatste groep vielen daardoor slachtoffers, omdat de eerste groep de epidemie wenste te bagatelliseren uit angst voor stigmatisering. Achteraf moet je daarom constateren dat de democratie hier niet goed gefunctioneerd heeft. De overheid stelde zich, bij gebrek aan kennis over aids, te passief op, stelt Dijstelbloem. Ze had actiever op zoek moeten gaan naar belanghebbenden. Dan zouden andere risicogroepen, zoals prostituées en drugsgebruikers, eerder geïdentificeerd zijn en waren maatregelen eerder genomen. Met andere woorden: juist in het belang van de democratie moet de overheid in het geval van UPO’s meer regie naar zich toetrekken om nieuwe belanghebbenden (‘publieken’ noemt Dijstelbloem die) te zoeken. ‘Politiek vernieuwen’ is geen makkelijk of toegankelijk boek. De beschreven cases zijn helder, maar de stap hiervandaan naar de politieke redenering speelt zich doorgaans af op een hoog abstractieniveau. Toch zijn Dijstelbloems aanbevelingen redelijk concreet: bij UPO’s moet de overheid zich niet

Er is nog steeds geen nieuw bestuur voor de algemene bewonersorganisatie (ABo) van Duwo. Dit baart ons veel zorgen. De ABo bestaat nu alleen nog maar uit de ledenvergadering die, zonder een vast bestuur, advies moeten uitbrengen naar de Duwo. In de ledenvergadering nemen voor het merendeel niet-studenten plaats. Hiermee is

de essentie uit het oog verloren, het representeren van alle Duwo bewoners en hun belangen, aangezien het ruime merendeel van Duwobewoners uit studenten bestaat. De vraag is nu: kan de ABo nog wel een goed advies uitbrengen? Ik denk van niet. Er is op dit moment geen daadkracht en draagvlak. Ten eerste wordt op dit moment alles besloten in een ledenvergadering. Maar waaruit bestaat deze? De opkomst ligt gemiddeld op twintig personen. Het merendeel is 30+ en niet-student. Zij wonen nog wel in een studentencomplex en zijn zelf dus ook verstrengeld in het campuscontract van Duwo. Als er nú een advies op tafel komt, dan is dit afkomstig van gemiddeld twintig individuen waarvan nog niet eens de helft student is, terwijl er toch meer dan vijfduizend studenten in de complexen en huizen van Duwo wonen. Duwo kan zo’n advies onmogelijk serieus nemen. Als dit advies niet serieus genomen kan worden door Duwo, wat is het nut van een

ABo en het bestaan ervan dan nog? Ten tweede hoort een bewonersorganisatie ook te leven onder de studenten en hoort deze input te krijgen van studenten. De belangrijkste onderwerpen komen nu niet eens aan bod, zoals de toekomstplan-

In de ideale situatie zou er een 'contrabewonersorganisatie' opgericht worden nen van Duwo en wat deze plannen voor gevolgen hebben voor de bewoners. Een ander voorbeeld is de onduidelijkheid over het soort studentenwoningen dat er gebouwd gaan worden. Natuurlijk is het campuscontract ook een punt van discussie, maar om Duwo nuttig advies te kunnen geven, gevraagd of ongevraagd, zijn al deze onderwerpen zeer belangrijk.

Ten derde is er nog steeds geen bestuur met daadkracht. Het zal heel lastig worden zonder huidig bestuur of actieve studenten een goed en capabel bestuur te vinden. Dat is juist heel belangrijk daar een bestuur de ruggengraat van een organisatie is. Maandagavond was ik op de ledenvergadering van de ABo, met de verkiezing voor het nieuwe ABo bestuur. De zestien aanwezigen zouden hierover moeten stemmen. Er waren echter geen nieuwe kandidaten dus kon er geen nieuw bestuur gevormd worden. Er is en wordt ook door niemand moeite gedaan om een nieuw bestuur te vinden. Het is de vraag of er überhaupt dit jaar wel een nieuw bestuur samengesteld wordt. In de ideale situatie zou er een “contrabewonersorganisatie” opgericht worden. De ABo een serieuze doorstart geven is een andere optie. Deze zal worden gerund door studenten maar vooral voor studenten. In zo’n organisatie zullen de belangrijke onderwerpen wel aan bod komen

Nieuws

Ranglijst

Zwaar

Hoogleraren vinden dat de beste technische universiteit in Eindhoven staat, concludeert Elsevier in het themanummer Studeren van oktober 2008. Dat blijkt wel een erg algemene conclusie. Elsevier verstaat onder techniek namelijk alleen bouwkunde, elektrotechniek, technische informatica, technische bestuurskunde, natuurkunde, wiskunde en werktuigbouwkunde. Andere technische studierichtingen komen niet aan bod. Op basis van de studentenoordelen kan Elsevier in de technische hoek geen ‘winnaar’ aanwijzen.

Weer verlaat een directeur marketing en communicatie (M&C) binnen korte tijd de TU, dit keer Martine Muller. Dat doet bij velen de vraag rijzen wat er aan de hand is bij M&C. Paul Rullmann van het college van bestuur (cvb) zegt dat er geen sprake is van één oorzaak. Hij had Muller graag gehouden, maar zij kan de drukke baan niet combineren met haar privéleven. Hij hoopt dat Mullers opvolger het ingezette beleid van professionalisering voortzet. Over Mullers voorgangers zegt Rullmann dat er wel eens verschillen van inzicht

uitsluitend verlaten op bestaande instituties en bereid zijn regelgeving tijdelijk opzij te schuiven als die een pragmatische aanpak in de weg staat. ‘Instituties die niet experimenteren lopen het gevaar het equivalent te worden van het graf van de onbekende soldaat: een gedenksteen ter herinnering aan de publieken die ongearticuleerd zijn gebleven.’

x

Huub Dijstelbloem, ‘Politiek vernieuwen; op zoek naar publiek in de technologische samenleving’. Van Gennep, pp. 264, 22,50 euro.

05

Bamboe zijn geweest, maar dat de omloopsnelheid in het veld van marketing en communicatie misschien ook wel hoger is dan in andere vakgebieden. Hans Krul, secretaris van het cvb, voegt daaraan toe dat de directeur M&C van de TU Delft een moeilijke baan heeft. “Al was het maar omdat heel veel mensen denken dat ze het beter weten. Daar heeft een afdeling als juridische zaken bijvoorbeeld nauwelijks last van.”

“Met bamboe kun je meer dan Xenos ermee doet”, zegt ir. Pablo van der Lugt. Volgens hem is het een gemiste kans dat het sterke en snelgroeiende reuzengras niet zo vaak gebruikt wordt. Hij promoveert volgende week op een onderzoek naar de mogelijkheden van het gebruik van bamboe in moderne producten. Hij daagde twintig ontwerpers uit iets van bamboe te ontwerpen. “Acht producten komen ook echt op de markt en vijf ontwerpers hebben al een nieuw ontwerpproject met bamboe opgestart.”

Van der Lugt berekende de ecokosten van bamboe. “Dat getal drukt de milieubelasting van een product uit, van winning van het materiaal tot het weer afval wordt.” Bamboe heeft hogere eco-kosten dan lokaal verbouwd hout. Dat komt volgens Van der Lugt vooral door het vervoer vanuit China. Hij ziet hierin overigens geen reden bamboe links te laten liggen. “In die eco-kosten is de groeisnelheid van bamboe niet meegenomen. Zo haal je meer grondstof van een hectare vruchtbare grond.”

Studenten willen broodje Lef en moed kaas terug Studenten bezoeken de horeca in het sport- en cultuurcentrum (s&c) te weinig. Ze vinden de broodjes te luxe en de prijzen te hoog. Directeur Raymond Browne wil de balans in het aanbod voor studenten en medewerkers herstellen.

De ABo mist draagvlak De algemene bewonersorganisatie (ABo) van Duwo heeft noch draagkracht, noch draagvlak, meent Thomas Dekker, voorzitter van de VSSD. Om serieus genomen te worden door Duwo, is een effectieve bewonersorganisatie noodzakelijk.

DELTA. 31 16-10-2008

ten aan te leren”, zegt Browne. “In die eerste periode wachtten mensen drie kwartier op hun eten. Dat zag je terug in de cijfers.” Halverwege vorig jaar werden er een horecamanager, een kok, een assistent-kok en drie fulltime supervisors aangetrokken, maar kort daarna liet de horecamanager het afweten, lag het Mekelpark open en was door de brand bij Bouwkunde het s&c een maand dicht. Er kwam een nieuwe manager, maar

xCONNIE VAN UFFELEN

’In die eerste periode wachtten mensen drie kwartier op hun eten’

De horecagelegenheid in het s&c moest kostendekkend zijn, zo stond er in het businessplan Sport en Cultuur 2007-2011. Dit jaar is er voor de horeca een negatief resultaat van 50 duizend euro. De TU had zich verkeken in het vak. “Je hebt niet zomaar verstand van horeca”, bekent directeur Raymond Browne. Volgens het businessplan moesten studenten meer bij de organisatie betrokken worden. Daarom werkten er in het eerste seizoen (2006/2007) alleen studenten in de horeca. Dat bleek niet houdbaar. Studenten kwamen niet opdagen en waren niet goed in te roosteren. Er was maar één manager. “Het vak was niet aan de hele poule studen-

studenten bezochten het sportcafé minder. “De kok heeft ambities en wil mooie gerechten maken”, zegt Browne. “Voor medewerkers wil je een hogere kwaliteit bieden dan in de faculteitskantines. Het luxe segment biedt meer mogelijkheden om geld te verdienen.” Studenten misten daardoor de goedkopere hap. “Het is belachelijk duur”, zegt Joost Willems van studentenraadsfractie Oras die in november een enquête in het s&c wil houden. “Sporters nemen eigen flessen sportdrank mee en drinken die buiten op. Als je een broodje kaas bestelt, wil je er geen sla en komkommer bij.”

Browne stelt dat de bezoekersaantallen nu weer stijgen, maar wil zelf ook de goedkopere broodjes kaas terug. Dat studenten liever in de stad borrelen heeft volgens hem te maken met traditie en locatie. “Een biertje bij ons sportcafé kost 1,25 euro, vergelijk dat eens met prijzen op terrasjes. We werken nog aan het aanbod. In het weekend is er wel al een andere menukaart met sateetjes. We willen een bescheiden plus draaien.”

en zal de stem van de studenten in een ledenvergadering juist te horen zijn. Pas dan ontstaat er een organisatie waar Duwo ook serieus mee kan samenwerken. Promotie en bekendheid onder studenten is hierin cruciaal om het volgend jaar wel te laten slagen. Ik hoop dan ook zeer dat er een effectieve bewonersorganisatie zal komen. Thomas Dekker is voorzitter van de Vereniging Studie- en Studentenbelangen Delft VSSD

Tapijt

Hij had het nog gezegd: leg nou geen vloerbedekking in de ruimte waar bouwkundestudenten maquettes bouwen. Dat is niet handig. De met zand gevulde maquette van een eerstejaars student van assistent-professor Fokke Wind levert het bewijs dat zand en tapijt geen ideale combinatie vormen. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

Academische vorming. Dat onderwerp moest volgens AAG hoognodig eens worden besproken. De voormalige studentenraadsfractie vindt het er allemaal veel te schools aan toe gaan binnen de TU met geluiden over verplicht huiswerk, bindend studieadvies en verplichte colleges. En dus hield de fractie afgelopen dinsdag bij Techniek, Bestuur en Management (TBM) een seminar met de wat cryptische titel: ‘Updating Humanities’. Acht sprekers zouden hun licht daarover laten schijnen en studenten van Krashna Musika zouden tweemaal laten horen hoe breed zij gevormd zijn. Bovendien zouden bezoekers ook nog een half uur kunnen discussiëren. En dat allemaal in ruim twee uur. Misschien dat dit wat volle programma er de oorzaak van was dat juist de studenten op de vingers van één hand waren te tellen. Leo Kouwenhoven, die dit jaar de Leermeesterprijs 2008 ontving, was niet de enige spreker die verwachtte een zaal vol studenten voor zich te hebben. Ook oud-student Roel van Raak dacht even in de verkeerde, maar desalniettemin volle zaal te zijn beland. Hoe dan ook: de meningen over academische vorming bleken te verschillen. Er vielen termen als intellectuele basisvaardigheden, kritische blikken op maatschappelijke problemen en wetenschappelijke benaderingen, maar ook: ontplooiing en keuzevrijheid. Volgens Kouwenhoven ging het om het verkennen van grenzen. Studenten moeten eerst sommetjes maken en leren wat anderen hebben bedacht, maar academische vorming komt pas als zij de grenzen van de kennis verkennen. En nieuwe kennis creëren. Dat vereist lef en moed. De universiteit zou zich moeten richten op het voorbijgaan van die grenzen van de kennis. Studenten pleitten juist meer voor een brede blik op de wereld, met veel keuzevrijheid. Die vrijheid kan volgens student Tim Frijnts van AAG leiden tot wanhoop en frustratie bij bijvoorbeeld het afstuderen. Maar door die twee te overwinnen kan de academische vorming meer ruimte krijgen. En door veel te lezen op bijvoorbeeld weblogs zouden studenten een schat aan kennis kunnen verwerven. Het Delftse verenigingsleven is daar trouwens ook een prima omgeving voor, zo betoogde Frank Pijnenborg van studievereniging Curius. Op speelse wijze, met foto’s van onder meer borrelende studenten, liet hij zien dat je in Delft veel bestuurtjes en commissietjes kunt

doen en daarbij ook heel veel leert. Kouwenhoven moest er niets van hebben. “Academische vorming is hard werken. Met borrelend op de bank liggen, kom je er niet. Dat is ding 1. Ding 2 is: keihard werken.” Hij oogstte er veel applaus mee. Hoogleraar industrieel ontwerpen Klaas Robers viel de studenten een beetje bij door met schwung en leuke anekdotes op het grote verschil te wijzen tussen buitenlandse en Nederlandse studenten. Zo wilden studenten uit Singapore best eens naar Nederland komen, maar o jee: hoe organiseer je zoiets? “Het merkwaardige is dat als ik zoiets in Delft voorstel, er minstens vijf studenten initiatief nemen. Ik weet niet hoe wij dat doen, maar wel dát wij dat doen.” Hebben Delftse studenten toch meer lef en moed. Nu alleen nog dat duwtje naar een seminar over academische vorming. Connie van Uffelen

DELTA. 31 16-10-2008

06

wetenschap

DELTA. 31 16-10-2008

07

wetenschap

desgevraagd

leuk bedacht

IJsgrijpertje met kracht

Puzzelen met kobalt en aluminium

Bij de faculteit 3mE is een grijpertje ontwikkeld voor microonderdelen dat werkt met bevriezing. Het kan onderdelen vastvriezen en weer loslaten in ongeveer een seconde tijd.

Duizenden verschillende stukjes silicium gingen door de handen van promovendus Pedram Khalili-Amiri voor hij een geschikte manier vond om een bottleneck bij de miniaturisatie van mobieltjes op te lossen.

xJos Wassink Naarmate producten steeds kleiner worden, groeit de behoefte aan kleine grijpertjes, constateert Defeng Lang MSc. Miniaturisering is een industriële trend binnen de elektronica, de mechanica, de chemische en de biochemische industrie. Het hanteren van onderdelen die in afmeting variëren tussen een paar millimeter en een fractie van een millimeter, vereist speciale grijpertjes omdat de gebruikelijke grijpers daarvoor te groot en te lomp zijn. In zijn promotieonderzoek ‘A Study on Micro-gripping Technologies’ zet Lang (33) de meest gebruikte grijptechnieken op een rijtje: wrijving, vacuümgrijpen, elektrostatische aantrekking, grijpen op basis van oppervlaktespanning en vastvriezen. Zelf ontwikkelde hij binnen de faculteit Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek & Technische

Hoorbril

Materiaalwetenschappen (3mE) een grijpertje dat werkt op basis van bevriezing. Een plat thermo-elektrisch koelelement ter grootte van een creditcard vervult hierbij een sleutelrol. De warme kant ligt tegen een koelreservoir aan van min tien graden Celsius. Tegen de koude kant is een koperen plaatje gemonteerd dat uitloopt in een punt. Die punt fungeert als grijper, want als het koelelement geactiveerd wordt, daalt de temperatuur op de punt in hooguit een paar seconden tot 30 graden

De snelheid en de kracht van het ijsgrijpertje zijn afhankelijk van het materiaal dat opgepakt moet worden

onderdelen sneller (minder dan een halve seconde). Metalen zitten met 1 Newton per vierkante millimeter wel steviger vast dan plastics (0,5 N/ mm2). Nader onderzoek moet de cyclustijd verkorten en de grijpkracht vergroten. De Chinese precisiemechanicus Lang denkt dat elektrolyse de cyclus tussen vriezen en ontdooien kan verkorten omdat er dan geen proces van voortdurend opwarmen en afkoelen van de tip nodig is. Ook zal het prototype nog geoptimaliseerd en verkleind moeten worden, wil het ijsgrijpertje interessant worden voor de industrie.

onder nul en vriezen bij aanraking onderdeeltjes via een klein druppeltje water onmiddellijk vast. Het uiteindelijke prototype is samen ontwikkeld met het Almelose bedrijf Integrated Mechanization Solutions, dat geavanceerde assemblagesystemen levert. De snelheid en de kracht van het ijsgrijpertje zijn afhankelijk van het materiaal dat opgepakt moet worden. Metalen en andere goede warmtegeleiders vereisen een lagere temperatuur van de punt dan plastics. Ook hechten kunststof

Slechthorenden die een herfstwandeling willen maken, zetten hun gehoorapparaat soms liever uit. De wind die langs het hoortoestel waait, veroorzaakt namelijk windruis op de microfoontjes. Vier bachelorstudenten werktuigbouwkunde vinden dat hier verandering in moet komen. In een windtunnel onderzoeken ze of ze de invloed van turbulentie op de microfoontjes kunnen verlagen door de geometrie rond de microfoon aan te passen. Voor hun onderzoek gebruiken ze de hoorbril, die oorspronkelijk is ontwikkeld door de sectie akoestische beeldvorming en geluidbeheersing van de TU Delft en op de markt is gebracht door de firma Varibel. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

xChristian Jongeneel

Onderwaterwagon Een foto in Metro van maandag 13 oktober toont hoe vanaf een zeeschip oude metrowagons in de Atlantische Oceaan worden gekieperd. De New-Yorkse wagons krijgen een tweede leven als vissenflat. Wereldwijd zijn er heel wat scheepswrakken te vinden die doelbewust zijn afgezonken om een onderkomen te bieden aan algen, koralen, zeesterren en vissen. “Voor duikers zijn die wrakken leuk omdat er veel zeeleven te zien is”, vertelt Udo van Dongen desgevraagd. Van Dongen is onderzoekstechnicus microbiologie bij Technische Natuurwetenschappen en reist daarnaast als onderwaterfotograaf over de wereld op zoek naar bijzondere zeedieren. “Om een mooie duikstek te creëren hebben ze bij de Canarische Eilanden enkele schepen afgezonken. Maar ook bij de Filippijnen, bij Noorwegen en bij Bonaire heb ik tussen scheepswrakken gedoken die daar speciaal zijn geplaatst.” Een metrowagon heeft hij op de zeebodem nog niet aangetroffen. “In het Oostvoornse Meer in Zuid-Holland zijn wel een SRV-bus en enkele autowrakken te vinden”, vertelt hij. “Ook die liggen daar puur en alleen om het voor duikers aantrekkelijker te maken, want verder is er daar beneden helemaal niets te zien.” Volgens de duiker zijn echter niet alle wrakken even geschikt als onderkomen voor zeeplanten en dieren. “In de Indische oceaan ligt een vluchtelingenboot van fiberglass op de oceaanbodem. En ergens bij de Verenigde Staten hebben ze een rif van autobanden gemaakt. Maar dat werkt dus helemaal niet. Er groeit niets op.” Waarom de algen beter groeien op staal dan op fiberglass of rubber, weet promovendus ir. Leon van Paassen van Technische Natuurkunde. “Staal heeft het voordeel dat het roest. Bij de oxidatie komen ijzer en andere metalen vrij en dat zijn belangrijke voedingsstoffen voor algen en bacteriën. Daarnaast resulteert metaaloxidatie in de verruwing van het oppervlak. Daardoor blijven bacteriën en algen makkelijker plakken.” Hoewel de stalen metrowrakken in principe geschikt zouden zijn als leefomgeving voor zeeplanten en dieren, vindt Van Paassen de dump van de wagons “zonde van het staal”. Er zijn volgens hem makkelijkere manieren om het zeeleven te stimuleren. “Eén van de belangrijkste voorwaarden voor de groei van algen en koralen is de aanwezigheid van een vaste ondergrond. Om daarvoor te zorgen kun je ook gewoon een hoop stenen op de zeebodem storten.” Recyclingdeskundige dr.ir. Maarten Bakker van Civiele Techniek en Geowetenschappen vindt echter dat de verspilling van staal wel meevalt: “Aan zo’n metrowagon zit niet zo heel veel staal. Je zou het kunnen recyclen, maar veel winst haal je daar niet uit. Het materiaal wordt nu teruggegeven aan de natuur. Dat heeft ook wel wat.” Bakker benadrukt wel dat de het afzinken van wrakken met beleid moet gebeuren: “Een stalen wagon kan best als kunstrif dienen, maar dan moeten alle kunststoffen, oliën, foams en andere giftige en moeilijk afbreekbare stoffen wel uit de wagons verwijderd zijn.” (SS)

Dankzij kleinere chips worden mobieltjes steeds handzamer – dat zal niemand ontgaan. Er zijn echter nog altijd onderdelen die zich verzetten tegen miniaturisatie. Die zitten vooral in het signaalverwerkende deel van de apparaatjes, maar ze bewijzen hun nut ook bij het opwekken van microgolven. Hun doel is tijdelijk een hoeveelheid energie op te slaan en dat vergt nu eenmaal enige omvang. Een relatief steeds groter deel van signaalverwerkingschips gaat aan deze componenten op. Sommige voor radiotransmissie noodzakelijke componenten moeten bovendien magnetisch zijn. Dat vraagt om ferrieten, ijzerverbindingen die hogere productietemperaturen vergen dan silicium aankan. Integratie op een chip is daarom niet mogelijk. Al met al zijn deze elementen een belangrijke bottleneck geworden bij verdere miniaturisatie. “Mijn onderzoek is ontstaan uit de gedachte dat magnetische films op een chip de bestaande niet-magnetische componenten zouden kunnen verbeteren en de magnetische componenten op de chip brengen”, vertelt Pedram Khalili-Amiri, die

afgelopen dinsdag promoveerde op zijn zoektocht naar materialen die dit klusje zouden kunnen klaren. Het onderzoek vond plaats bij Dimes. “Voor bijvoorbeeld harddisks wordt al veel onderzoek gedaan naar magnetische materialen”, vervolgt Khalili. “De eisen zijn anders als het materiaal signalen met hoge frequenties moet verwerken. Dat vraagt bijvoorbeeld om een hoge weerstand. De meeste groepen werken met nikkelferriet, maar de eigenschappen daarvan zijn

‘We moeten verder zoeken naar nog betere materialen’ niet zo goed. Daarom hebben wij kobaltaluminaat geprobeerd, een ander bekend magnetisch materiaal.” Bij het opsputteren – een techniek die zich het best laat omschrijven als een plantenspuit voor deeltjes – van kobalt en aluminium wordt ook enige zuurstof ingebracht. Omdat aluminium sneller oxideert dan kobalt, ontstaat hierdoor een film van korreltjes kobalt, omgeven door aluminiumoxide. Talloze experimenten kwamen eraan te pas om de juiste verhoudingen te vinden. Het resultaat was er echter naar: een magnetische film met een hoge weerstand. Helaas waren andere elektrische eigenschappen dan weer minder ideaal. Die bleken gelukkig weer te verhelpen door te sleutelen aan de geometrie van de component. Ook dit was weer een kwestie van veel proberen. Khalili: “In totaal heb ik ongeveer twintig wafers laten

maken, elk met honderden verschillende probeersels erop. Dit soort problemen moet je nu eenmaal proefondervindelijk oplossen.” Het helpt wanneer je de fundamentele fysica begrijpt, geeft hij aan: “Mijn interesse lag vanaf het begin bij de fundamentele processen: waarom gedragen de elektronen zich zoals ze doen? Als je dat goed begrijpt, kun je veel gerichter ontwerpen maken. Het probleem is dat de meeste onderzoeksgroepen zich ofwel met de materialen bezighouden, ofwel met de engineering. Wij doen hier allebei.” Om te laten zien dat je van magnetische films werkende componenten op silicium chips kunt maken, bouwde Khalili een eenzijdige faseverschuiver. Eenzijdige componenten zitten in een mobieltje tussen de signaalversterker en de antenne, om te voorkomen dat teruggekaatste signalen via de antenne terug de versterker in gaan, omdat die door dat extra vermogen kan doorbranden. Het is een behoorlijk groot ding, dat bij deze eerste poging al flink wat kleiner werd. Toch ziet de maker hem niet snel in een mobieltje terug. “Je moet echt een heel grote verbetering laten zien, willen fabrikanten nieuwe technieken en materialen in hun fabriek toelaten. Ik verwacht de eerste toepassing in transformatoren op chip. De vraag naar miniaturisatie daarvan moet zorgen voor verdere progressie in het vakgebied. De consensus is namelijk dat we verder op zoek moeten naar nog betere materialen, al denk ik zelf dat we al dicht tegen het hoogst haalbare aanzitten.”

Muzikale E-Ink Delta en Delft Integraal berichten regelmatig over innovatieve ideeën met grote beloftes voor de toekomst. Maar wat is er een paar jaar later met het idee gebeurd? Hoe staat het bijvoorbeeld met de E-Ink, een draagbaar, elektronisch boek waarop musici muzieknoten kunnen aflezen? xRobert Visscher Eigenlijk was ir. Anna Offermans haar tijd ver voorbij. Ruim drie jaar Delta, 26-05-2005 geleden presenteerde ze E-Ink, haar afstudeerproject bij IndustriDat gehannes met velletjes eel Ontwerpen. Deze uitvinding was bladmuziek is toch zeker niet volgens de ontwerpster het ei van meer van deze tijd? BinnenColumbus voor musici. Die hoefden kort in de concertbak: partiniet langer met krampachtige armturen van E-Ink, en de dirigent gebaren de bladzijdes om te slaan die alle bladzijdes tegelijk om hun noten te lezen, maar kunnen omslaat. de noten die automatisch doorlopen op een digitaal scherm zien om de sterren van de hemel te spelen. Het leek destijds direct ingevoerd te kunnen worden. Maar zover is het zelfs drie jaar later nog niet. “Ik heb het eigenlijk te vroeg bedacht”, zegt Offermans. “De schermen zijn nog te duur om musici over te halen om E-Ink te kopen. Een klein scherm kost al snel zo’n achthonderd euro.”

Anna Offermans. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

“Het probleem is dat de meeste onderzoeksgroepen zich ofwel met de materialen bezig houden, ofwel met de engineering”, aldus promovendus Pedram Khalili-Amiri. “Wij doen hier allebei.” (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

De opkomst van de e-readers lijkt onvermijdelijk, meent Offermans. Zo is er bijvoorbeeld het digitale, draagbare e-book Iliad. Daarop kan men boeken en kranten lezen. “Dat is ongeveer een A5-formaat, net iets te klein. Bladmuziek moet op A4-formaat zijn en daarom is het duurder om te maken. Maar dit soort initiatieven laat wel zien, dat er een markt bestaat voor het digitaliseren van wat nu nog met papier wordt gedaan.” Offermans gelooft nog altijd heilig in de voordelen van haar uitvinding. “Stel dat een klein ensemble of een orkest de E-Ink gebruikt. Dan kunnen ze de aantekeningen die de dirigent maakt, via een netwerk delen. Dat is ontzettend handig. Als een cello op een bepaald stuk harder moet klinken, wordt de aantekening nu nog door iedereen op papier gemaakt. Dat kan straks veel makkelijker. Als iemand een repetitie niet kan bijwonen, kun je met E-ink ook heel eenvoudig de aantekeningen doorsturen.” Professionele musici zijn dan ook enthousiast over E-Ink, volgens Offermans. “Ze waren aanvankelijk zeer sceptisch. Musici staan er om bekend dat ze absoluut niet computerminded zijn. Uiteindelijk waren ze zeer enthousiast. Ze hoeven dankzij E-Ink bijvoorbeeld niet meer te sjouwen met bladmuziek.” Offermans, die als webdesigner bij Lost Boys werkt, heeft goede hoop dat haar uitvinding binnen vijf jaar alsnog op de markt komt. Dan zal het apparaat minder duur zijn en dat werkt drempelverlagend. “Op conservatoria worden nu al steeds vaker notatieprogramma’s voor op de computer gebruikt. Computers worden door musici steeds meer geaccepteerd. Dat is een stap in de goede richting naar de E-ink.”

DELTA. 31 16-10-2008

08

reportage

DELTA. 31 16-10-2008

09

reportage

Promovendi -blues Het doen van promotieonderzoek is dé manier om volwassen te worden als wetenschappelijk onderzoeker. Daarbij hoort ook het omgaan met tegenslagen: onwillige experimenten, theorieënvoor-in-de-prullenbak, maar ook menselijke strubbelingen. Twee oud-promovendi kijken terug op de hobbels tijdens hun promotieonderzoek.

“Ik denk dat ik zowel last had van een naïef verwachtingspatroon, als van een naïef mensbeeld. Sommige mensen zijn inschikkelijker dan andere. Ik ben van het koppige, stekelige soort, en daar ben ik zeker niet de enige in. Die karaktertrek is enerzijds mijn kracht, maar ik heb geleerd dat ik daar wel mee moet oppassen. Een beter inzicht in hoe mensen met elkaar omgaan, had mijn promotie heel wat soepeler laten verlopen. Ik heb bijvoorbeeld wel eens een bezoek gebracht aan een naburig lab in Delft, waar ze soortgelijk onderzoek deden. Ik wilde praten over mijn werk. Toen ik op mijn eigen lab terugkwam, bleken ze daar al gebeld te zijn dat ik was wezen buurten. Ik kreeg te horen dat het toch helemaal niet kon dat ik met iemand van een ander lab had gesproken. Mensen voelden zich bedreigd. Als ik destijds meer had begrepen van hoe mensen met elkaar omgaan, had ik zo’n probleem kunnen voorzien.”

xBENNIE MOLS Wetenschap bedrijven is het verkennen van een onbekend landschap. Inherent aan die verkenning is dat de promovendus ook een doodlopend pad kan inslaan. Maar ook als een pad doodloopt, kan de promovendus toch hebben aangetoond dat hij uitstekend zelfstandig onderzoek heeft verricht. Prof.dr. Pieter Jan Stappers (gepromoveerd in 1992 aan de faculteit Industrieel Ontwerpen) was in eerste instantie flink teleurgesteld dat zijn promotieonderzoek geen resultaat opleverde. Maar hij leerde ervan dat de weg naar het doel even waardevol kan zijn als het bereiken van dat doel. En hij schopte het evengoed tot hoogleraar ontwerptechnieken bij Industrieel Ontwerpen (IO). Eind jaren tachtig werd bij IO onderzoek gedaan naar hoe je met een beter begrip van onze ruimtelijke waarneming het ontwerp van producten zou kunnen verbeteren. Eén onderzoekspad richtte zich op de gevolgen van hoofdbewegingen op de visuele waarneming. Wanneer je bijvoorbeeld gewoon rechtdoor loopt, dan beweegt je hoofd niet zomaar in een rechte lijn. In de beweging van het hoofd komt een soort hobbel te zitten. Stappers wilde in zijn promotieonderzoek experimenteel uitzoeken welk effect die hobbel heeft op onze visuele waarneming. Hij zette een innovatief experiment op waarbij een proefpersoon met een van de eerste toen beschikbare virtual-realityhelmen op zijn hoofd door een soort deuropening moest lopen. Maar helaas. De promovendus vond geen enkele invloed van de loophobbel op de visuele waarneming. “Destijds was dat een grote teleurstelling”, vertelt Stappers. “Daarbij komt dat het heel moeilijk is om onderzoek te publiceren als je geen effect vindt. Publiceren was toen ook al belangrijk, en dan is het toch

Meelopers

De weg naar het doel kan even waardevol zijn als het bereiken van dat doel, leerde een promovendus. (Foto’s: Sam Rentmeester/FMAX)

vervelend als je niet kunt publiceren over je onderzoek. Maar mijn promotor vertelde me dat promoveren in eerste instantie een proeve van bekwaamheid is en dat ik die had getoond. Bovendien vond ze het belangrijker dat iemand een dappere poging deed die mislukte, dan een risicoloos onderzoek waarvan de uitkomst al bijna vaststaat. Tja, veel blijer werd ik er niet van. Pas later ging ik het positiever zien.”

nog in zo’n exploratieve fase verkeerde.” Stappers denkt ook dat de techniek die hij toen gebruikte nog niet ver genoeg was ontwikkeld om zijn hypothese te toetsen. “Er zat bijvoorbeeld een vertraging van een kwart seconde op het genereren van de beelden in de virtual-realityhelm. Waarschijnlijk handelt een proefpersoon dan nooit zo natuurlijk als

Exploratie

‘Destijds was de teleurstelling groot. Later zag ik dat het doen van onderzoek op zichzelf al inzichten had opgeleverd'

Terugkijkend beseft Stappers dat je verschillende stadia kunt onderscheiden in wetenschappelijk onderzoek. “De eerste fase is de exploratieve fase, waarin je je afvraagt wat er gebeurt bij een bepaald fenomeen. Daarna bouw je het eerste eenvoudige model om het fenomeen te verklaren. Vervolgens ontwikkel je geavanceerdere modellen die je gaat afstemmen met de werkelijkheid. De meest aansprekende resultaten worden in die laatste fase behaald. Juist in de verkennende fase zijn de doelen die je je stelt vaak niet de grootste waarden die je onderzoek oplevert. De grootste waarden liggen in deze exploratieve fase juist langs het onderzoekspad. En die waarden blijken meestal pas lang nadat het onderzoek is gedaan. Dat was bij mijn promotieonderzoek ook het geval, omdat het onderzoeksthema

de faculteit Werktuigbouwkunde en Maritieme Techniek) kwam weer andere hobbels op de promotieweg tegen. Een promovendus in de natuurwetenschappen is vrijwel altijd van anderen afhankelijk: van hoogleraren, van dagelijkse begeleiders, van technici, van collegapromovendi. Van Dijk, tegenwoordig onderzoeker bij het RIVM, liep ongewild op tegen menselijke strubbelingen in de groepsdynamiek. Zijn ‘PhD-blues’ is exemplarisch voor een proces dat veel promovendi zullen herkennen. “Als promovendus liep ik vooral tegen mijn eigen tekortkomingen

aan”, begint hij aan een uitvoerige terugblik. “Ik was met een naïef verwachtingspatroon begonnen: als promovendus word je opgeleid tot zelfstandig onderzoeker, tenminste zo zou het moeten zijn. Maar het woord ‘opleiding’ suggereert dat iemand je ook vertelt waarin je wordt opgeleid en hoe je die leerdoelen kunt bereiken. Dat bleek niet het geval. En trouwens ook niet in het geval van veel andere promovendi die ik heb gezien. Als je niet weet waarvoor je komt, zal niemand je dat vertellen. Door een gebrek aan begeleiding heb ik overal zelf achter moeten komen.”

Goede faciliteiten, maar veel zorgen je zou willen. Als ik zou willen volhouden aan mijn eigen hypothese, dan had ik, à la de wetenschapsfilosoof Imre Lakatos, de apparatuur de schuld kunnen geven. Als ik à la wetenschapsfilosoof Karl Popper zou redeneren, dan zou ik moeten zeggen dat de hypothese niet werkt. Zelf kijk ik er meer tegenaan zoals Paul Feyerabend doet. Het doen van onderzoek levert op zichzelf al inzichten op.” Dr. Arjan van Dijk (in 1999 gepromoveerd aan het Laboratorium voor Aëro- en Hydrodynamica van

Promovendi vinden hun werk uitdagend, maar niet altijd even leuk. Dat bleek in 2005 uit een enquête van de Delftse promovendi-organisatie Promood. Uit de antwoorden van 422 promovendi bleek dat veel promovendi hun proefschrift niet op tijd afhebben. Aan de faciliteiten lag dat meestal niet, die vonden de meeste respondenten goed tot zeer goed. De vertraging was vooral te wijten aan gebrekkige begeleiding en een onduidelijke projectbeschrijving. Ondanks al dit leed, vonden de promovendi nog wel tijd zich zorgen te maken. Kunnen ze genoeg publiceren en vinden ze na hun verdediging een aantrekkelijke baan? (MM)

“Alles wat afwijkt van de status quo, roept angst op bij mensen. In de wetenschappelijke biotoop bestaat een vaste lijst van niches. Die lijst is op elk lab hetzelfde. Je hebt de autoriteit, de meelopers, de dwarsliggers, de zwijgers, de praters enzovoort. Het is net als in Amerikaanse films waarin elk typetje een eigen rol speelt. Omdat die typetjes zo goed werken, worden ze in elke film weer gebruikt. Als je in een nieuwe wetenschappelijke omgeving gaat werken, is het voor je eigen overleving handig om een nog vrije niche te claimen die voor niemand een bedreiging vormt. Bij binnenkomst als promovendus heb ik dat fout ingeschat en dan zijn de persoonlijke verhoudingen later moeilijk meer te herstellen. Kennis van groepsdynamica is belangrijk bij het doen van wetenschappelijk onderzoek.” Door het overwinnen van alle hobbels tijdens zijn promotieonderzoek, leerde van Dijk gelukkig ook de diepe saamhorigheid kennen die er onder onderzoekers kan ontstaan. “Het positieve was dat, omdat andere promovendi vaak voor dezelfde problemen stonden als ik, de groep promovendi op ons lab sterk naar elkaar toe trok. Een gevoel van nerds onder elkaar. Een gevoel van diepe waardering voor elkaar en voor onderzoek doen. In het lab hielpen andere promovendi vaak dagenlang mee met jouw experiment, gewoon omdat ze het voor je over hadden. Wat ook helpt om de hobbels onderweg te overwinnen, is om er ook buiten het lab eens samen op uit te trekken. Ga maar eens samen zeilen, zak maar eens samen door, gooi de frustraties er maar eens uit.” “Aan het eind van mijn promotieonderzoek bleek ik een stuk signaaltheorie nodig te hebben voor

de interpretatie van mijn metingen. Maar ik wist weinig van die tak van sport. Toen ben ik letterlijk bij de TU gaan shoppen om te kijken wie me daarbij kon helpen. Uiteindelijk vond ik inderdaad een signaaltheoreet van een andere faculteit die me heeft geholpen. Ik moest ook ineens boeken doorploeteren waar ik helemaal nooit college in had gehad. Maar na het hele traject dat ik al had afgelegd, deerde me dat niets meer. Toen voelde ik dat ik als onderzoeker zelfstandig was geworden.”

Liefde Wat ziet van Dijk, een kleine tien jaar na zijn promotie – en in alle rust terugkijkend – als de essentie van het doen van promotieonderzoek? “Voor een perfectionist zoals ik, is de valkuil dat je van je proefschrift een levenswerk wilt maken. Pas in de loop van mijn onderzoek kreeg ik door dat promoveren eerder zoiets is als het halen van je rijbewijs. Als je het hebt gehaald, mag je alleen achter het stuur zitten en zelfstandig rijden. Toen ik als theoretisch fysicus aan mijn promotie begon, was ik in staat om boeken te lezen en sommetjes te maken. Maar dat wil niet zeggen dat je onderzoek kunt doen.” Gevraagd naar wat er beter had gekund in zijn opleiding tot onderzoeker, grijpt hij terug op het belang van wetenschap als mensenwerk: “Ik zou een groot voorstander zijn van het ongevraagd geven van een

boekenpakket aan beginnende promovendi. Een pakket met ‘Het Bureau’ van Voskuil, en met ‘Nooit meer slapen’ en ‘Onder professoren’ van W.F. Hermans. Of ook een dvd met een heel seizoen van de reality-soap ‘Expeditie Robinson’. Alles wat in die boeken staat, is gewoon waar. In ‘Nooit meer slapen’ lees je precies waar je als promovendus in terecht kunt komen. En stop er dan ook maar het boek ‘Liefde is een werkwoord’: spelregels voor een relatie van Alfons Vansteenwegen bij. Dat boek heb ik als promovendus aan veel collega’s uitgeleend. Ik heb meer dan eens gezien hoe de liefde een promovendus kan opbreken of hoe de promovendus een liefde opbreekt.”

Online netwerken Naast Hyves, LinkedIn en Facebook, kunnen Delftse promovendi vanaf 23 oktober ook lid worden van de ‘TU Delft PhD Community’. Prof.dr. Huib de Ridder (Industrieel Ontwerpen) lanceert het online netwerk op de promovendidag. Het is niet de bedoeling er foto’s van de vakantie naar Kreta op te zetten, zegt coördinator promotiebeleid drs. Hans Suijkerbuijk. “De site is opgezet omdat niet alle 1800 promovendi elkaar zo goed weten te vinden. Op deze online community kunnen promovendi conceptartikelen delen, collega’s op hun werk attenderen of anderen zoeken die met soortgelijk onderzoek bezig zijn.” De deelnemers aan de promovendidag kunnen meteen na de lancering hun eigen profiel aanpassen. Het blijft niet alleen bij online contact als het aan Suijkerbuijk ligt. “Een beheerder gaat proberen de activiteiten op de site te gebruiken om ‘fysieke’ activiteiten en bijeenkomsten te organiseren.” De website www.tudelftphdcommunity.nl gaat op 23 oktober in de lucht. (MM)

Promovendidag Het wel en wee van promovendi is het onderwerp van het PhDevent 2008, donderdag 23 oktober in de aula. Aan de orde komen carrièreperspectieven, verdeling werk en vrije tijd, printen van het proefschrift en valorisatie van onderzoek. Sprekers zijn ondermeer Jan Dekker (voorzitter Kivi Niria) en rector Jacob Fokkema. De laatste presenteert ook het boek ‘To the heart of the challenge’ van Bennie Mols. Mols, die zelf in 1999 promoveerde in Delft, bewerkte een hoofdstuk daaruit tot dit artikel. Hij werkt als freelance wetenschapsjournalist voor ondermeer NRC Handelsblad, Volkskrant, Trouw, Natuurwetenschap & Techniek en De Ingenieur. (JW)

x www.phdevent2008.nl

Op vrijdagmiddag zijn bij Civiele Techniek alleen de promovendi nog aan het werk, de rest van de hal is leeg. De man op de foto komt overigens niet in dit artikel voor.

DELTA. 31 16-10-2008

10

lifestyle

DELTA. 31 16-10-2008

11

lifestyle

feestneuzen

Loeren op Hyves

Achterstevoren Sport Hippe stand

Een open, uitnodigende ruimte die acht meter de hoogte in knalt. Zo omschrijft student industrieel ontwerpen Jaap Breeuwer de nieuwe stand die hij samen met student Jort Nijhuis ontwierp voor de TU. De universiteit stond afgelopen weekend met de stand op de Studiebeurs in Utrecht. (Foto: Jaap Breeuwer en Jort Nijhuis)

Buitenlandplannen in ijskast

Het gaat voortreffelijk met Taurus. Ook na de vijfde competitiewedstrijd, 2-1 winst op subtopper HDV, zijn de voetballers nog zonder puntverlies. Dat kunnen de hockeyers van DSHC niet zeggen. Die haalden in de vijfde speelronde pas hun eerste punt binnen door uit bij Spirit met 3-3 gelijk te spelen. Hetzelfde geldt voor de dames van Dopie, die na een moeizame competitiestart zondag remiseerden met HDS (1-1). Alle begin is moeilijk. Zeker als het om een in ons land onbekende sport gaat als floorball, ook wel unihockey geheten. Een soort ijshockey zonder ijs, maar wel met stick en een plastic bal vol gaten. Toch bestaat er een officiële competitie, in deze vooral door studenten beoefende sport. De vorig jaar opgerichte Delftse studentenfloorballvereniging Blue Falcons schreef dit seizoen voor het eerst twee teams in. Het mixed team, opererend als viertal, haalde tegen UFC Utrecht 4 al een eerste zege binnen (5-4). In de herencompetitie liet het namens Blue Falcons acterende zestal de vloer met zich aanvegen door Tilburg Floorball (20-2). “Waarschijnlijk de sterkste ploeg uit die competitie”, relativeerde secretaris Sita Verburg de fikse oorwassing. De Delftenaren leken de mentale dreun afgelopen zaterdag verwerkt te hebben, gezien het 7-7 gelijkspel tegen Utrecht 3 waarmee het eerste competitiepunt werd binnengehaald. Om de sport te promoten hield de club afgelopen zondag een beginnerstoernooi op het sportcentrum. Verburg heeft goede hoop naar aanleiding van het evenement enkele nieuwe leden te kunnen begroeten. “Je hoeft niet zoveel te kunnen. Iedereen is welkom. Of je nu competitie wilt spelen of alleen wilt trainen.” De pas twee jaar bestaande badmintonclub USSR (United Shuttles Smashing Right) opereert voorlopig eveneens in de marge, al zijn de plannen om zich voor de voorjaarscompetitie van de NBB in te schrijven in een gevorderd stadium. Vrijdag werden in sporthal De Buitenhof de sportieve krachten gemeten met de badmintonners van Sweti Day. De wisselbeker van deze halfjaarlijkse Delftse badminton-clash ging naar de laatsten. De burgerclub won 46 van de 88 onderlinge wedstrijden, louter dubbels en mixen. “De tegenstanders waren net iets beter ingespeeld”, vergoelijkte teamleider Martijn Jannink de nederlaag. Masterstudente luchtvaart- en ruimtevaarttechniek Lianne Wagtho ziet uit naar de zesdaagse van Amsterdam. Het damesfietsen was afgelopen januari als nieuw onderdeel aan de zesdaagse van Rotterdam toegevoegd en staat nu wegens gebleken succes ook in de hoofdstad op het programma. Van 20 tot en met 25 oktober staat er alle dagen een dameskoppelkoers op de rol. “Gek als ik ben van de koppelkoers, sta ik natuurlijk te juichen”, reageerde de Delftse wielrenster op haar eigen site. Wagtho, die in Rotterdam met haar toenmalige fietspartner Nina Kessler als zevende eindigde, ver achter het winnende duo Marianne Vos/Adrie Visser, is volop in training met haar ploeggenote Bertine Spijkerman. (JT)

x Tips? [email protected]

Dat blijkt uit onderzoek van TNS Nipo in opdracht van Nuffic, de organisatie voor internationalisering van het hoger onderwijs. Ze vroegen 986 studenten of ze van plan waren om in het buitenland te studeren. Ook stelden ze vragen over het vergaren van informatie voor de reis. De meeste studenten met buitenlandplannen hadden hun instellingsblad niet nodig voor inspiratie. Tweederde van hen wilde ‘altijd al’ naar het buitenland en de helft werd door ‘mensen in hun omgeving’ op

floris

Ter promotie van deze in Nederland tamelijk onbekende sport hield Blue Falcons zondag een floorballtoernooi voor beginners op het sportcentrum. De in november 2007 opgerichte vereniging doet dit seizoen voor het eerst met twee teams ook mee aan de officiële competitie. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

Dit bericht kan je leven veranderen. Want één op de vijf studenten met plannen om naar het buitenland te gaan, kwam op dat idee dankzij een artikel in de universiteits- of hogeschoolkrant.

het idee gebracht. Ze mochten meer dan één antwoord aankruisen. Nuffic wil met het onderzoekje haar nieuwe campagne onder de aandacht brengen. Iedereen moet weten dat zij een website met overzichtelijke informatie over studeren in het buitenland biedt. Nuffic wil studenten helpen de grootste struikelblokken uit de weg te ruimen.

Hoe ouder de student, hoe minder reislustig Want sinds jaar en dag zegt ruim de helft van de studenten tijdens de studie naar het buitenland te willen. Toch trekt slechts één op de zes de stoute schoenen aan. En hoe ouder de student, hoe minder reislustig, blijkt uit het onderzoek. Zeventig procent van de studenten heeft vooral behoefte aan informatie over financiering van de trip en de huisvesting. Ongeveer evenveel studenten denken de benodigde informatie van websites te halen.

Minder dan de helft stelt zijn vertrouwen in het bureau buitenland van de instelling. Uit de antwoorden van studenten die al op pad zijn geweest, blijkt dat ze de informatie over de financiering van de reis in minder dan de helft van de gevallen van hun onderwijsinstelling hebben gekregen. Bij het vinden van een stageplek hielp volgens hen maar eenderde van de instellingen en bijna driekwart zegt de studie of stage zelf geregeld te hebben. Universiteitsstudenten liepen vaker aan tegen onoverzichtelijke informatie dan hogeschoolstudenten (44 versus 26 procent). De hindernissen blijken overigens kleiner dan gevreesd. Van de studenten die de stap gewaagd hebben, had slechts veertien procent moeite met de financiën en kon elf procent moeilijk een stageplek vinden. Voor één op de tien was de goedkeuring van de studiepunten achteraf een probleem. (BB/HOP)

Huisfeesten zijn voor mij een begrip uit mijn eerste jaar. Nog wonend op de JVB ging ik elke week wel zo’n feest af. Dit weekend ga ik weer eens naar een huisfeest van twee vrienden, in Huize Kaasgaaf op de Bagijnhof. Het thema is Kriss Kross, een goed verkleedthema. Ik zet mijn huisgenootje achter de naaimachine en even later hebben we twee identieke ‘kriss kross’ shirtjes. Nog twee verschillende oorbellen in en we zijn klaar om te gaan. Wanneer we aankomen is het nog rustig. Half elf is dus te vroeg. De do’s en don'ts voor wat betreft huisfeesten zijn kennelijk wat veranderd de laatste jaren. Gelukkig wordt het na een half uurtje al drukker en wij nuttigen intussen wat drankjes, bekijken de aankleding aandachtig en worden beetje bij beetje losser. De woonkamer is geheel in Kriss-Kross-stijl op zijn kop gezet. Van openhaard tot hond, van de muizen achter het fornuis tot de post. Alles hangt boven onze hoofden en wij bidden voor de kwaliteit van secondelijm. In de gang hangen lijsten en twee wegwerpcamera’s. Leuk idee, jammer dat na een uur alle klikjes al op zijn. Zodra dj Menno de Meester begint te draaien gaat het feest helemaal los. Er komen steeds meer verklede mensen binnen, veel met hun kleren achterstevoren aan. En Zwarte Pieten die op Kriss of Kross lijken. Ook de bewoners zijn natuurlijk volledig in thema. Ook zij hebben hun kleren achterstevoren aan, wat er leuk uitziet maar niet echt comfortabel lijkt voor de mannen. Het jammere aan verkleden is dat er altijd vervelende mensen zijn die je halve aankleding afpakken. Zo’n persoon ben ik nou ook. En het is mijn lucky night, want er zijn veel leuke gadgets aanwezig. Van grote afropruiken tot

Foto’s van een uit de hand gelopen bierfeestje leuken een Hyvespagina enorm op. Maar niet alleen medestudenten en vrienden bekijken je feestfoto’s op Hyves. xMartine Zeijlstra Ook bedrijven loeren steeds vaker mee. Tijdens de Privacy in Social Network Sites conferentie op 23 en 24 oktober praten experts over de privacyrisico’s van deze netwerksites. Het zal je maar gebeuren. Tijdens een uit de hand gelopen bierfeestje worden er foto’s van je gemaakt. De volgende dag sturen huisgenoten deze foto’s van jou, in zeer beschonken toestand, door naar je Hyves-pagina. Wie zulke foto’s vergeet te verwijderen, loopt de kans er tijdens een sollicitatieronde als eerste uit te liggen. Veel bedrijven checken hun sollicitanten namelijk steeds vaker, door middel van sociale netwerksites als Hyves, Facebook, LinkedIn en MySpace. Wie een Hyves-pagina bijhoudt die voor iedereen toegankelijk is, heeft geen privacy meer. “Ik houd heel goed bij welke foto’s ik op Hyves zet”, zegt vijfdejaars technische natuurkunde Maarten van Dijk (22). “Foto’s die je op internet zet, gaan nooit meer weg. Wat een ander kan misbruiken, zet ik niet op internet. Heel simpel.” “Ik

x

www.wilweg.nl

‘Fear and Loathing in Las Vegas’ replicacapjes, van gouden kettingen tot vette zonnebrillen, ik heb het allemaal om, op of aan gehad. De sfeer zit er goed in. Er zijn geen Spanjaarden die zelf meegebracht bier nuttigen, er is goede muziek en er zijn allemaal gezellige mensen. Op zulke avonden ben ik altijd blij dat er broodjes knakworst, ofwel hotdogs worden verkocht. Ik laat het bier links liggen en grijp naar het eten. Mijn vaste bestelling van drie bier verandert al snel in drie hotdogs. Wanneer mijn dansmoves te uitbundig worden, trekken mijn huisgenoten me mee naar huis. Wat een hit was deze avond, het begrip ‘huisfeest’ zit weer helemaal in mijn repertoire. (CG) Dit was de laatste Feestneus. Na de herfstvakantie start Delta een nieuwe rubriek.

gebruik Hyves alleen maar om in contact te komen met mensen die ik in Australië heb ontmoet”, zegt Trijnia Pool (21), student molecular science&technology. “Maar ik kijk wel uit welke foto’s ik plaats. Een foto van drie meiden die in hun blote kont over het strand lopen, zet ik bijvoorbeeld niet op mijn pagina”, grinnikt Pool. Van Dijk en Pool hebben een open Hyves-profiel, waardoor iedereen hun pagina kan bekijken. Veel maakt dat volgens het tweetal niet uit. “Ik heb alleen een gedichtje op mijn site staan. Persoonlijke dingen laat ik weg. Het internet is openlijk toegankelijk en daarom veel te gevaarlijk voor persoonlijke zaken”, zegt Van Dijk. “Laatst is iemand in Amerika veroordeeld op basis van foto’s op zijn Hyves-profiel. Privacygevoelige informatie moet je dus nooit op internet zetten.” Over reclame en spam via Hyves maakt het tweetal zich niet druk. “Als ik op mijn pagina zet dat ik van bier houd, moet ik niet gaan zeuren als ik reclame voor bier krijg”, zegt Van Dijk. “Als je zo’n pagina opstart, weet je waar je aan begint.” Dat geldt niet voor iedereen. Tweedejaars student Bouwkunde Roos Pulkens (20) schrikt zichtbaar als ze hoort dat er speciale softwareprogramma’s zijn die het internetgedrag en haar voorkeuren in kaart brengen. Facebook en Hyves weten steeds beter wat de voorkeuren zijn van hun gebruikers en bedrijven maken daar handig gebruik van. “Ik schrik daar echt van”, zegt Pulkens. “Ik vroeg me eerder wel eens af hoe al die bedrijven aan mijn mailadres

kwamen als ik weer eens een mail voor een feest kreeg. Ik vind het belachelijk en nogal ongemakkelijk dat zij weten wat ik koop en wat mijn voorkeuren zijn. Niet omdat ik dingen doe die verkeerd zijn, maar ik wil liever niet dat anderen dat soort dingen van mij weten.” De Bouwkunde-studente maakte een Hyves-account en Facebook aan om contacten te onderhouden. “Met een vriendengroep hebben we een aparte pagina waar we wat op krabbelen om te vragen of we samen naar de bioscoop zullen gaan.” Pulkens vindt het niet vervelend als werkgevers sollicitanten via internet napluizen. “Maar ik denk wel dat zij zich moeten realiseren dat iemand op het net heel anders is dan in het echt. Mensen schrijven dingen op internet die ze in het echt nooit tegen een ander zouden zeggen.” Tijdens een instemming in haar studentenhuis, checken de bewoners Hyvespagina’s van eventuele nieuwe bewoners. “Niet dat we dan gekke dingen tegenkomen, maar het is leuk en handig om te zien welke hobby’s en sporten ze hebben”, zegt Pulkens. “We kiezen ook geen nieuwe huisgenoot naar aanleiding van hun Hyves-pagina want we willen iedereen in het echt zien. We doen dat meer omdat we nieuwsgierig zijn.”

x www.privacyinsocialnetworksites.nl

Studie Ontwijkende Activiteiten Afgelopen jaar won Jan Siebelink met zijn boek ‘Knielen op een bed violen’ de AKO- én de Libris-literatuurprijs en bovendien ook nog eens de NS-publieksprijs. In het boek dat wel 400 duizend keer over de toonbank ging draait het om het ultieme liefdesverhaal van een zoon die zijn vader probeert te begrijpen. Regisseuse Madeleine Matzer heeft een vlammend stuk van gemaakt met topacteurs als Wendell Jaspers en Cees Geel. Vrijdag is het toneelstuk te zien in Theater de Veste. Als oprichter van Postmen is Postman al langer bekend, maar ook als soloartiest staat ‘The Anonymous Mis’ zijn mannetje. Tijdens zijn nieuwste theatershow staat de ex-man van rockchick Anouk ook nu weer garant voor een wervelende mix van hiphop, reggae en soul. De show wordt gedragen door zowel de herkenning bij zijn

vorige hits, maar ook door de nummers van zijn nieuwste album. Vanavond is de rapper/producer in het Rotterdamse Theater Zuidplein te zien. Na een periode waarin het wat minder ging; met als dieptepunt een opname in een afkickkliniek, gaat het nu weer helemaal goed met cabaretier Javier Guzman. Zijn drie (!) vorige shows waren een succes, met uitverkochte zalen als gevolg. In zijn nieuwste programma laadt Guzman zichzelf op voor een nieuwe en ongekende krachtmeting met ‘Por dios’. Maandag en dinsdag is de cabaretier te zien in Theater Pepijn in Den Haag. (JR)

x

www.theaterdeveste.nl www.theaterzuidplein.nl www.theater-pepijn.nl

DELTA. 31 16-10-2008

loopbaan

012

DELTA. 31 16-10-2008

013

loopbaan

Onbevangen fantasie Naam: Erik Workel (41) Woonplaats: Amsterdam Verliefd/verloofd/getrouwd: Verloofd met Joost Studie: Bouwkunde Afstudeerrichting: Architectuur Loopbaan: Van 1991 tot en met 1996 was Erik Workel projectmedewerker bij Jeanne Dekkers. Van 1997 tot en met 2000 volgde Workel een postdoc op Staedelschule in Frankfurt. In 1999 begon hij ook als projectarchitect te werken bij Schneider+Schumacher. In 2001 werd hij projectmedewerker bij Mansilla+Tunon in Madrid. Van 2001 tot en met 2004 werkte hij voor Erick van Egeraat Associated Architects. Voor dat bureau werkte hij in Rotterdam, Budapest en Moskou. Vanaf 2006 is hij in dienst van SeARCH. Hij begon daar als projectarchitect en is nu teamleider. (Foto’s: Sam Rentmeester/FMAX)

Architect Erik Workel zwierf langs Europese architectenbureaus om Spaanse gevels met garagedeuren en Russische hoogbouw te ontwerpen. Nu werkt hij in Nederland bij SeARCH Architects en bedenkt fantasievolle woningen met kunstrijk metselwerk en gaaswerk in bloempatroon. xMartine Zeijlstra Wie een blik werpt op de avontuurlijke loopbaan van Erik Workel, verwacht dat hij een student was die stond te trappelen om naar het buitenland te gaan. Workel werkte namelijk bij gerenommeerde bureaus in Zuid- en Oost-Europa. Het begin van het buitenlandse architectenavontuur was echter verre van gepland. Tijdens een voorlichtingsdag over stages en studie in het buitenland, vulde Workel een formulier in dat een inschrijving bleek te zijn voor de Technische Universiteit in Berlijn. “Ik dacht dat het een informatieformulier was”, zegt Workel. “Maar toen kreeg ik ineens bericht dat ik naar Berlijn mocht. Ik wist niet wat me overkwam. Maar het werd een fantastische tijd. Je wordt je in het buitenland ook heel bewust van de manier waarop je in Delft les hebt gekregen. In Delft ligt veel nadruk op de gouden eeuw van het bouwen in Nederland. Maar er zijn nog zoveel meer architectonische juweeltjes in de wereld te vinden. Ook architecten die minder bekend zijn, hebben prachtige dingen bedacht. Daarom is het goed je blikveld op de wereld te verruimen door op verschillende locaties in diverse landen en steden te wonen en te werken.” In Berlijn leerde hij dat andere landen totaal andere architectonische aandachtspunten hebben. “In Berlijn heb ik een studieproject gedaan voor een geboortehuis waar vrouwen op honderd verschillende manieren konden bevallen. Dat was even iets heel anders dan het moderne bouwen in Nederland.” Na zijn studie bleef Workel zich aangetrokken voelen tot andere manieren van bouwen en tot het buitenland. Daarom zegde hij zijn baan bij Jeanne Dekkers op om weer de collegebanken op te zoeken. Hij volgde een postdoc bij Staedel, Hochschule der Kunste in Frankfurt am Main. Daar kreeg hij les van vooraanstaande architecten als Peter Cook en Enric Miralles. “Van hen leerde ik dat je een heel andere basis voor steden kunt nemen dan gebruikelijk is. Zij namen een wc als uitgangspunt voor een stad, of bedachten opklapbare steden. Zelfs steden gebaseerd op kauwgum. Die fantasierijke insteek vond ik geweldig”, zegt de architect. Nadat hij zijn studie in Frankfurt had afgerond, leidde het toeval hem naar Madrid. Hij ging aan de slag bij Mansilla+Tunon. “Het was daar fantastisch. Ik woonde bij een professor in huis en het bureau was net een grote familie. Iedere week werd er een uitje voor me georganiseerd, zodat ik me niet hoefde te vervelen.” En vervelen deed Workel zich geen moment. Terwijl zijn collega’s van één tot vier siësta hielden, trok Workel erop uit om iedere dag iets nieuws te zien. “Tijdens mijn wandelingen kwam ik heldere en innovatieve architectuur uit de jaren vijftig en zestig tegen. Soms waren het juweeltjes van wederopbouw. Blijkbaar had de Franco-tijd architecten gedwongen om uiterst vindingrijke gebouwen neer te zetten. Maar erg bekend is die architectuur niet meer in Spanje. Ook niet of nauwelijks bij mijn collega’s, wat natuurlijk wel begrijpelijk is, gezien de gevoeligheid over de dictatuur.” De vindingrijke architectuur uit de jaren vijftig en zestig inspireerde Workel bij zijn eigen ontwerpen. “Ik werkte in deze periode hoofdzakelijk aan het Centro de Artes Modernes in León, en we waren hard op zoek naar een reguleerbare verduistering in de buitengevel. Aanvankelijk kwamen we niet verder dan modieuze verticale lamellen. Ik heb toen voorgesteld om garagedeuren te nemen die veel in Spanje voorkomen. Ik vond ze mooi en ze waren simpel en uitermate geschikt om licht te reguleren en ze zouden, over de hele gevel verdeeld een sterk beeld opleveren.” Zijn collega’s waren erg enthousiast over Workels simpele oplossing voor de lichtregulering, maar het ontwerp is uitein-

delijk niet gerealiseerd vanwege gemeentelijke strubbelingen. Toch kijkt de architect met veel plezier op de periode terug. “Door mijn enthousiaste verhalen gingen mijn collega’s ook op ontdekkingstocht door de stad. Bij mijn afscheidsdiner kreeg ik een boek met alle vergeten architecten die ik in de stad had ontdekt.” Workel leerde zelf ook veel van zijn Madrileense collega’s. “Het bureau waar ik werkte was klein. Er werkten ongeveer zes man. Toch was er een aanzienlijk aantal grote, openbare gebouwen in voorbereiding en uitvoering. In Nederland zou daar een veel groter team op hebben gezeten.” Mansilla+Tunon werkte enorm efficiënt: “Vergaderingen waren zonder inleidende prietpraat over het weer, het nade-

‘Het is goed je blikveld op de wereld te verruimen door op verschillende locaties in diverse landen en steden te wonen en te werken’ rende weekend of de kinderen. Direct na binnenkomst kwam men al tot de kernpunten. En meer dan de helft van de uitvoeringsdetails werden op de bouwplaats, met de handwerkslieden uitgedacht. In Madrid merkte ik pas dat hoewel alles in Nederland op het gebied van architectuur goed geregeld is en alles op elk moment en elke plek verkrijgbaar is, dit ook tegen je kan werken. In Madrid waren bepaalde beperkingen en schaarste en dat hield ons erg scherp.”

Serieus Na Madrid vertrok Workel naar Boedapest. Hij ging daar aan de slag voor Erick van Egeraat associated architects. Het bureau waar Workel werkte was 'wat formeel' maar Workel voelt zich er wel thuis. “De mensen op het bureau moesten soms erg op hun tenen lopen en het deed ze goed dat er iemand was die het werk en de verhoudingen met een lach relativeerde. In het begin schrokken ze als ik moest lachen, want dat waren ze niet gewend. Maar uiteindelijk waardeerden ze het ook enorm, want je hoeft niet altijd serieus te zijn om goed werk af te leveren. Integendeel.” Mede voor Erick van Egeraat associated architects zette Workel een bureau op in Rusland. “Een prachtige locatie, vlakbij het Kremlin. Maar hoe mooi de locatie ook was, het voelde wel

alsof ik aan het pionieren was. Het is nogal een bureaucratisch land. Het gevecht met deze bureaucratie was irritant, maar het had ook zijn charmes. Ik moest bijvoorbeeld een internetaansluiting regelen. In Nederland is dat eenvoudig, maar in Moskou niet. Ik moest met een zak met geld naar de achtste etage van een gebouw. Achterin een gang was een loket en net op het moment dat ik aan de beurt was, hingen ze een bordje op met ‘technical break’.” Workel werkte vooral aan de grootste Europese woontorens. Maar de Russische opdrachtgever wilde het omvangrijke bouwproject niet betalen. Toen de uitgebreide arbitragezaak die daarop volgde zich maar voort bleef slepen, kreeg Workel genoeg van het buitenland. Daarom greep hij de kans om bij SeARCH Architects in Nederland aan de slag te gaan met beide handen aan. “Ik haal hier heel veel voldoening uit. Ik was al tien jaar werkzaam als architect, maar had nog niets gebouwd. Ik was er klaar voor om zelf te gaan bouwen.” In zijn projecten gebruikt Workel onbevangen fantasie. Samen met zijn collega’s bedacht hij een gebouw voor de stad Utrecht in de vorm van een letter u, van welke kant je er ook tegen aan kijkt. Woningen in Den Haag worden voorzien van kunstrijk metselwerk en gaaswerk in bloempatroon. Die fantasievolle insteek vindt hij belangrijk. Maar Workel vindt het ook cruciaal dat de mensen voor wie hij bouwt het gebouw waarderen. “Een buurthuis in Marken wordt door ons uitgebreid. Het is een erg hechte gemeenschap. Alles gebeurt in dat buurthuis. Doden worden er opgebaard, maar er worden ook fancy fairs gehouden. Die mensen weten wat ze willen met hun buurthuis en het is dankbaar werk dat ik daarvoor mag ontwerpen.” Workel weet nog niet precies hoe zijn toekomst eruit gaat zien. “Misschien begint het straks wel weer te kriebelen dat ik naar het buitenland wil, maar nu ben ik erg opgelucht dat ik in Nederland werk.”

Aankondigingen Studentengezondheidszorg De studentengezondheidszorg (SGZ) is verhuisd naar de Beukenlaan 4G. De SGZ is een zelfstandige organisatie die preventieve geneeskundige zorg biedt aan met name studenten. Als je problemen hebt op lichamelijk of psychisch gebied die belemmerend werken op je studie, kan het zinvol zijn er met een arts over te praten. Zo nodig kan hulp of advies gegeven worden. Ook kun je er terecht voor medische verklaringen, sport- en stagekeuringen en vaccinaties. Er zijn geen kosten verbonden aan bezoeken aan de SGZ die direct met je studie te maken hebben. Op onze website www.sgzstudent.nl kun je allerlei medische informatie vinden, die specifiek voor studenten van belang zijn. Je kunt ons telefonisch bereiken via telefoonnummer 0152121507. Studium Generale • Dinsdag 21 oktober 20.15 uur – ‘Botten, bamboe en bytes: Het Chinese schrift in heden en verleden’ door sinoloog Jeroen Wiedenhof. Deze presentatie geeft een algemene inleiding op het Chinese schrift, waarbij onder meer de materiële cultuur, de talige inbedding en de kaligrafische traditie aan bod komen. Er is gelegenheid to stellen van vragen. Van der Mandelezaal, Oude Delft 183, Delft. • Dinsdag 21 oktober, 19.30 uur – Bewustzijn – Hoorcollege II door Bas Haring. Het bewust-

zijn is al eeuwen een lasting maar interessant fenomeen binnen de filosofie en natuurwetenschappen. In dit college gaan we in op die geschiedenis en eindigen we met moderne natuurwetenschappelijke visies op bewustzijn. Speakers, Burgwal 45-49, Delft. • Woensdag 30 oktober,
20.15 uur – Concert ‘Déploration’ – elegieën van & voor Ockeghem, Josquin, Gombert en anderen door I buoni antichi. Waalse Kerk, Oude Delft 179181, Delft – toegang gratis.

Student and Career Support Informatie Student and Career Support is een onderdeel van de dienst Onderwijs en Studentenzaken. Het omvat de diensten van de studentendecanen, de studentenpsychologen en het informatiecentrum. Het informatiecentrum in de hal op de begane grond is geopend op werkdagen van 9.00–17.00 uur. Er is documentatie beschikbaar over onder andere WO- en HBOopleidingen, arbeidsmarkt, studie- en beroepskeuze, buitenlandse studies, enz. Bij de balie of telefonisch kun je afspraken maken met een studentendecaan of een studentenpsycholoog. Voor de studentenpsychologen geldt dat het eerste contact loopt via het Open Inloopspreekuur dinsdag- en donderdagochtend van 11.30–12.30 uur. Voor Student and Career Support in het algemeen kun je terecht op het Open Spreekuur op dinsdagochtend van 11.30-12.30 uur.

Bezoekadres: Jaffalaan 9a (ingang Mekelweg); tel. 015-2788004. e-mail: [email protected] website: www.studentandcareersupport.tudelft.nl Nobiles Spits Careerevent Op 31 oktober en 1 november word het Nobiles Spits Careerevent gehouden. Voor studenten is dit de unieke kans om gratis workshops en trainingen te volgen, op een ontspannen manier kennis te maken met diverse bedrijven, testen te doen en zo zichzelf beter leren kennen, sollicitatiegesprekken te voeren en te netwerken. Voor meer informatie en/of aanmelding zie www.nobiles.nl, www.careerevent.nl, www.qmasters.nl, www. debestetraineeships.nl. TU Delft Student Career Service Uniek online carrièreplatform speciaal ontwikkeld voor studenten van de TU Delft. Naast het trainen van je sollicitatievaardigheden met de interactieve SollicitatieTools vind je op de site werkgevers met een specifieke interesse in TUDelftstudenten. Het oriënteren op deze werkgevers is gemakkelijk en effectief op basis van je masteropleiding. Bekijk hier de startfuncties en diverse stagemogelijkheden. http://tudelft. studentcareerservice.nl. Workshops Assertiviteit: 16 oktober. Loopbaanspel: 24 oktober. Studiekeuze: 27 oktober. Grip op je Dip: 30 oktober. Studeren met dyslexie: 31 oktober.

Announcements General International Student Church Students of all denominations are invited to our ecumenical
service every Sunday at Raamstraat 78, 11.30 hrs followed by tea/coffee.
The services are led by the chaplains Reverend W. Stroh and Father Avin supported
by student leaders.
More information on www. iscnetherlands.nl.

Student and Career Support Information The student psychologists and the central student and careers councelors are located at Jaffalaan 9A. Office hours: Monday-Friday from 9.00-17.00

hrs. You can direct your inquiries or make an appointment at the Front Office or by phone: 0152788004. For an initial appointment with one of the student psychologists you should first come to one of the open office hours: Tuesdays and Thursdays from 11.30-12.30 hrs. The open office hours of the Student and Career counselors are on Tuesdays from 11.30-12.30 o’clock. More information on www.studentandcareersupport.nl.

Workshops Stress Relief & Meditation: 28 October. For more information and registration see www.smartstudie. tudelft.nl.

Zie voor het totale aanbod www. smartstudie.tudelft.nl. Workshop Dyslexie Bij wijze van experiment worden in 2008/2009 de workshops Dyslexie gehouden in samenwerking met de Erasmus Universiteit te Rotterdam (EUR). De komende workshop (31 okt. 7 nov. en 14 nov.) vindt daarom plaats in Rotterdam. Mochten de reiskosten aan aantoonbaar probleem zijn dan kan hiervoor subsidie worden verstrekt. Op http://www.eur.nl/ttc/ trainingen/functiebeperking/ dyslexie/ vind je informatie over de workshop en een formulier om te downloaden (speciaal voor studenten TU Delft). Na inschrijving en inning van het geld, (ongeveer een week van te voren) krijgen de studenten een bevestiging incl. locatie en routebeschrijving. De volgende workshop (11 feb. 18 feb. en 4 mrt 2009) vindt plaats aan de TU Delft. Studie of onderzoek in het buitenland Studeer jij binnenkort af aan een hogeschool of universiteit, en wil je graag verder studeren of onderzoeken in het buitenland? Dan kan jij in aanmerking komen voor een VSBfonds beurs. Het VSBfonds stelt elk jaar ruim 200 studiebeurzen beschikbaar voor gemotiveerde studenten, die zich verder willen ontwikkelen. Voor interesse en informatie over de VSBfonds beurzen en de selectie procedure, kun je terecht bij het Informatiecentrum van de TU, O&S, of kijk op de website: www. vsbfonds.nl/beurzen.

MKB-dag Het midden- en kleinbedrijf (mkb) bestaat uit bedrijven met maximaal 250 medewerkers. Van alle Nederlandse ondernemingen heeft slechts 1 procent meer dan 250 werknemers. Op 6 november kun jij met het MKB in contact komen tijdens de MKB-dag Delft. Naast bedrijfspresentaties wordt er aandacht besteed aan de verschillen tussen werken in grote en kleinere bedrijven in het algemeen. Ben je op zoek naar een (afstudeer) stage of baan? Schrijf je dan nu in: Deelname aan de MKB-dag Delft is gratis na registratie via www.mkbdagdelft.nl.

x

Houd je van wereldmuziek en van dansen? Kom dan eens kijken in de danszaal van Radost, Kloosterkade 159A. Informatie: http://come.to/radost; of bel/ mail Geesje Veenbaas: 0152621062/g.veenbaas@wanadoo. nl.

International Office

AC-HOP de vakbond voor Universiteitspersoneel. Voor informatie kijk dan op www. AC-HOP.nl.

Information The International Office, Jaffalaan 9a/visitor’s entrance at Mekelweg, office opening times Monday to Friday 9.00–17.00 hrs. Appointments and enquiries can be made by email: [email protected] or by phone: 015-2788012.

Yoga geeft je rust, leert je ontspannen en je eigen grenzen zoeken in een fraai zaaltje in gebouw Delftstede, Phoenixstraat 66. Informatie: www. johanmolenbroek.nl/yoga, 0152783086 of j.f.m.molenbroek@ tudelft.nl.

making sense of information

www.qdelft.nl [email protected] 015 - 268 25 81

XXXQIEUIFTJTOM

4FSWJDFT
JO
%FMGU
BU
ZPVS
BEESFTT

xANGELE STEENTJES

Delta Inleveren kopij Bijdragen van faculteiten, diensten en overigen voor de rubriek “Aankondigingen” in Delta ontvangt de redactie graag per e-mail: [email protected]. Bijdragen dienen zo beknopt mogelijk te zijn. De redactie behoudt zich het recht voor om in te korten. Aanleveren vóór vrijdag 14.00 uur.

Minimaatjes Graduate opportunities There are graduate opportunities for reservoir engineers, geologists and geophysicists. For information and application see www.venture-production. com. Closing date: November 3, 2008.

Creatievelingen opgelet. Donderdag 16 oktober om 19.30 uur houdt projectontwikkelaar Kristal in het Kruithuis aan de Schiekade 1 een informatieavond over het huren van werkplekken in de Schiehal vanaf 2009. Aanmelden via j.lemmers@ kristal.org Spelregels minimaatjes. Minimaatjes zijn niet toegankelijk voor het bedrijfsleven. Voor commerciële aanbiedingen en advertenties: H&J Uitgevers (adres in colofon). Minimaatjes zijn maximaal 200 tekens lang. Inleveren vóór vrijdag 14.00 uur via e-mailadres delta@ tudelft.nl.

nl gd. w.o ICT w w e eck in d f ch rrière , o a 36 ede sch . 86 n of c n 2 E , 26 ijbaa ht dam rec b 015 ster en Ut bel or een m ft, A hoven vo Del d

Ein H&J Uitgevers_2x70_zw-w

14-05-2004

14:02

Voor advertenties bel met:

H & J Uitgevers Postbus 101 2900 AC Capelle aan den IJsel T (010) 451 55 10 F (010) 451 53 80 E [email protected]

Neem contact op met Hennie de Ruyter of met Mireille van Ginkel voor nadere informatie

Voor jou maar even Voor mij een heel leven Bloed geven. Minder kun je niet doen.

*AN0ETERLEIDTEEN NOODHULPPROJECTNAEEN NATUURRAMP(IJHOEFT NIETNATEDENKENOVERHET BIEDENVANHULP%NJIJ "ELnENHELPMEE VOOR*PERMAAND

Bel 0800 - BLOEDBANK of kijk op www.sanquin.nl Bloed is leven

John Baggen (AbvaKabo FNV) houdt zich in de ondernemingsraad bezig met onderwijs en onderzoek. Een wat minder mediagenieke portefeuille volgens hem. “Wel een interessante. Zoals de wp-nota, die wij mede hebben afgewezen omdat wetenschappers te lang in onzekerheid bleven over een vaste aanstelling.”

Vanuit de TU-wijk voor toonaangevende organisaties zoals NVM, Deltares, ProRail, Rijkswaterstaat en TNO.

International Office Informatie Het International Office, Jaffalaan 9a, is op werkdagen geopend van 9.00-17.00 uur. Je kunt ook vragen stellen via [email protected] of telefonisch (015-2788012) een afspraak maken.

777!243%.:/.$%2'2%.:%..,

15

service

Meer studenten, minder geld

Slimme (.NET) software ontwikkelen?

Pagina 1

verschijnt onder verantwoordelijkheid van de directie Marketing & Communicatie

Algemeen

DELTA. 31 16-10-2008

14

service

TU DELft voorlichting

DELTA. 31 16-10-2008

Voor John Baggen, onderzoeker en docent bij transportbeleid en logistieke organisatie van de faculteit TBM, hoort deelnemen aan de medezeggenschap ‘er gewoon bij’. “De TU Delft gaat mij aan het hart. Ik wil dat het goed gaat met deze organisatie en wil daar mijn bijdrage aan leveren. Je krijgt er ook iets voor terug, zoals meer inzicht in de krachten binnen en buiten de TU.” Het overlegklimaat is prima binnen de TU, vindt Baggen. “Bestuurders en hun stafmedewerkers zijn altijd goed toegankelijk. Een nadeel is dat daardoor het werk van de ondernemingsraad (or) minder zichtbaar is.” Baggen vindt dat er de afgelopen jaren de nodige vooruitgang is geboekt in

vooral organisatorisch opzicht. “De TU was een eilandenrijk van faculteiten. Nu is er meer samenhang en onderlinge samenwerking. Ook de studenten bewegen zich nu meer tussen de verschillende faculteiten.” De OOD (Organisatie Ondersteunende Diensten) heeft daar eveneens aan bijgedragen, vindt Baggen. “De dienstverlening verloopt nog niet helemaal vlekkeloos en menig SSCmedewerker is niet blij met de nieuwe setting, waarin zij veel anoniemer zijn. Het belang van het individu botst soms met dat van de organisatie, maar er is wel geld bespaard en met die vrijgekomen financiële middelen zijn extra (tijdelijke) onderzoekers zoals promovendi aangetrokken.“

Wp-beleid De aanleg van het Mekelpark onderstreept de gegroeide samenhang binnen de TU Delft. “Vooral in dit dossier zien we – en dat blijkt ook uit het artikel in Delta vorige week – dat de or toch een afspiegeling is van de TUmedewerkers. Sommigen vinden de parkeergelegenheid erg belangrijk, anderen hebben gepleit voor een tram in de TU-wijk. Ik vind de tram niet ouderwets, hiermee wordt de universiteit niet alleen veel beter bereikbaar, de tram draagt ook bij aan de innovatieve uitstraling van de campus. Daarmee krijgt de TU Delft een voorziening waar andere universiteiten alleen maar van dromen. De Leidse universiteit is zelfs bereid voor een tram te betalen.” Binnen de or maakt Baggen deel uit van de commissie onderwijs en onder-

John Baggen. (Foto: Cetera)

zoek. “Veel zaken rond het onderwijs trekt de studentenraad naar zich toe. Op zich begrijpelijk, maar soms denk ik dat het nuttiger zou zijn om regelmatiger met elkaar op te trekken, zoals bij de harde knip is gebeurd. Neem de nadruk op internationalisering. Wij hebben het gevoel dat de Nederlandse studenten soms wat in de knel komen. Misschien vindt de studentenraad dat ook en kun je dit gezamenlijk oppakken.” Docenten worden geconfronteerd met een toegenomen werkdruk. “Het aantal studenten stijgt, terwijl de financiële middelen vanuit Den Haag afnemen. Dit betekent misschien dat er soms dubbele colleges moeten worden gegeven, omdat niet iedereen in een zaal past.”

Onderdeel van o&o is ook het wpbeleid. “De or was eerder tegen de wpnota omdat daarin de ‘tenure-track’ was opgenomen, waarbij wetenschappers pas na vijf of zes jaar horen of zij een vaste aanstelling krijgen. Wij vinden dat daardoor rechtsongelijkheid ontstaat met andere medewerkers. In Groningen hebben ze ook een tenuretrack, maar daar weet je dat je aan het einde van die periode een vaste baan krijgt als universitair hoofddocent. Dat vinden wij reëler.” De toenmalige wp-nota was volgens Baggen vooral gericht op jonge briljante wetenschappers, bij wie het onderwijs als een neventaak werd gezien. Baggen verwacht niet dat de TU op deze manier zal doorgaan met het wp-beleid. “Een van de eerste vragen die de nieuwe collegevoorzitter stelde was: ‘Waarom moet er speciaal personeelsbeleid zijn voor wetenschappers? Kunnen wij niet een algemeen personeelsbeleid ontwikkelen?’ Dat is de opvatting die de or al jaren verkondigt.” Natuurlijk wil Baggen graag dat zoveel mogelijk TU-medewerkers op 4 en 5 november gaan stemmen. “Het goed reilen en zeilen van de TU Delft is niet alleen de verantwoordelijkheid van het college van bestuur en van de ondernemingsraad, maar van iedereen die hier werkt.”

x www.or.tudelft.nl

Thema’s in plaats van doelgroepen op TU-site De TU Delft heeft vanaf 3 november een nieuwe website. Gekozen is voor een thematische aanpak. Via onderwerpen als studeren, onderzoek of samenwerken wordt naar de doelgroep gecommuniceerd. Doelgroepaanduidingen zoals studiekiezers keren niet terug op de homepage. “Door de jaren heen veranderen de verwachtingen van de bezoekers van de website en ook het imago dat de TU Delft wil uitstralen. Een internetsite dient met de veranderingen mee te gaan”, aldus Rob Speekenbrink, internetmanager aan de TU Delft. Daarnaast is de website als informatiebron alleen maar belangrijker geworden. Speekenbrink: “Het is voor de vele doelgroepen van buiten de TU Delft – zoals bedrijven of buitenlandse wetenschappers – de eerste kennismaking met de TU Delft en de plaats waar zij hun zoektocht naar informatie beginnen. Het is belangrijk dat zo’n ‘portaal’ optimaal functioneert.” Na onderzoek bleek dat de huidige website niet gebruiksvriendelijk was voor de doelgroepen, omdat de site aanbodgericht was opgezet en niet vraaggericht. Er wordt getoond wat de TU Delft heeft, maar bezoekers kun-

nen lastig antwoord op hun vragen vinden. Daarnaast was de navigatiestructuur gericht op organisatieonderdelen en was veel informatie op meerdere plaatsen te vinden.

Thema’s Voor het ontwikkelen van een nieuwe website is een werkgroep samengesteld met daarin onder andere Speekenbrink en zijn collega Esther de Cuijper (functioneel applicatiebeheerder), de contentbeheerders van de beheerseenheden en vertegenwoordigers uit verschillende domeinen zoals het international office. Een opvallende verandering is dat de nieuwe website als uitgangspunt thema’s heeft en dat de doelgroepaanduidingen als navigatie-element zijn komen te vervallen. Studenten en medewerkers kunnen hun informatie nu via de studenten- en medewerkersportal vinden. De Cuijper: “Wij hebben tien groepen samengesteld uit onze doelgroepen. Zij konden zelf een sitestructuur samenstellen aan de hand van kaartjes. Daaruit bleek

onder meer dat mensen liever niet als doelgroep worden aangesproken. Wij zijn daarom overgestapt op thema’s en onderwerpen als: studeren, onderzoek, samenwerken of over de TU Delft.” Vervolgens is een zogenaamd functioneel ontwerp gemaakt, een uitgewerkte schets van de navigatiestructuur. Ook die is weer getest bij de doelgroepen. Daarnaast hebben de contentmanagers het ontwerp voorgelegd aan hun achterban. De Cuijper: “Een promovendus van de faculteit Industrieel Ontwerpen heeft aan de hand van gebruiksscenario’s het functioneel ontwerp getest en vervolgens zijn een aantal wijzigingen doorgevoerd.” Ook inhoudelijk zijn er een aantal opvallende veranderingen. Zo is ervan afgestapt om de Nederlandse teksten direct in het Engels te vertalen. Er is nu sprake van een ‘hertaling’: de essentie van de informatie wordt behouden en het stuk wordt in het Engels opnieuw geschreven. Nederland heeft ook inwoners, zoals internationale studenten, die het Nederlands niet beheersen. Ook hebben de contentmanagers een cursus herschrijven en schrappen gehad. Hierbij is volgens De Cuijper geadviseerd om de teksten te ondersteunen met afbeeldingen en de tekst zelf overzichtelijker te maken. “Dit kun je realiseren door het plaatsen van tussenkopjes en de regels – maar ook de hele tekst – korter te maken.”

Homepage De invoering van de website gebeurt gefaseerd, te beginnen met de home-

page. Veel aandacht is besteed aan een goede vormgeving. Naast de ingang via de thema’s is ruimte voor nieuws uit de TU Delft en een activiteitenagenda. Ook staat er een wereldkaart op, met daarop een greep uit de internationale projecten van de TU Delft. Om bezoekers te stimuleren regelmatig terug te keren naar de site van de TU Delft, is er een link naar de weblogs van TUprominenten en wordt regelmatig een (wetenschappelijke) vraag van een bezoeker beantwoord. Speekenbrink: “Het is altijd aardig als er iets op een website gebeurt of als je er iets kunt doen. Bij ons kunnen bezoekers straks een vraag stellen en wij zoeken het antwoord erop binnen de universiteit.” (AS)

x

De nieuwe TU Delft-site gaat, als alle tests succesvol verlopen, in de week van 3 november ‘live’; opmerkingen, vragen of complimenten naar: webredactie-mc

DELTA. 31 16-10-2008

DELTA. 31 16-10-2008

16

service

17

service

Eettafels Martijn Brunnink Trainee

Buffet Blauw Mekelweg 5 Wij zijn geopend van ma t/m vr vanaf 9.00-14.00 uur en van 16.30-19.30 uur. Vanaf 11.30 uur zijn er maaltijden te verkrijgen waaronder een vegetarische dagschotel, een pastaschotel en een 3-componentenmaaltijd. Vanaf 16.30 uur zijn deze maaltijden wederom verkrijgbaar met als uitbreiding een luxe maaltijd.

Sint Jansbrug Oude Delft 50-52 Donderdag 16 oktober Penne met eenen sausch van tomaeten ende basilicum uit den keizerlijcken kruidentuin met in den pan gehackten rund of doperwten, boer'n salade. Vers fruit en diverse toetjes. Vrijdag 17 oktober Salade met aerdappelen ende sperziebonen met tonijn uit den koningklijcken vijver of ouden kaasch. Vers fruit en diverse toetjes. Maandag 20 oktober Romige rijst met venkel, met kip of champignons en komkommersalade. Vers fruit en diverse toetjes.

FILM

Studentenactiviteiten

Wetenschapsagenda

Studieverenigingen

Alle promoties, intree- en afscheidsredes vinden, tenzij anders vermeld, plaats in de Aula van de TU, Mekelweg 5, Delft

Praktische Studie Op donderdag 27 november zal het lustrumsymposium ‘Pompen of verzuipen, is Nederland waterproof?’ van Praktische Studie gehouden worden in de Aula van de TU Delft. Voor meer informatie zie www.ps.tudelft. nl/symposium.

Overige Nerg debat ‘De ingenieur terug in het maatschappelijk debat.’ Het zijn vooral juristen, economen en

honderd studenten voor orkest geselecteerd. Dit jaar zijn de audities van 21 tot 25 oktober. Zie www.nso.nl voor meer informatie.

Nederlands Studenten Orkest Het Nederlands Studenten Orkest (NSO) is een bijzonder orkest, omdat het jaarlijks opnieuw wordt samengesteld uit studenten die zich naast hun studie aan hogeschool of universiteit bezighouden met klassieke muziek. Door middel van audities worden er ongeveer

Vragen over epilepsie? Bel de Epilepsie Infolijn

0900 - 821 24 11 (10 cent per minuut)

Thursday 16 October Penne with a tomato and basil sauce with minced meat or green peas and farmers salad. Fresh fruit and various desserts. Friday 17 October Salad with potato and green beans with tuna fish or fully mature cheese. Fresh fruit and various desserts. Monday 20 October Creamy rice with fennel, with chicken or fresh mushrooms and cucumber salad. Fresh fruit and various desserts. Tuesday 21 October Flemish fries with salad deluxe, with pork chops or tomato with crusty lid, fresh fruit and various desserts

Tyche Oude Delft 123 Eettafel geopend van 18.0019.30 uur. Basis 3,50 euro, luxe 4,30 euro, xluxe 4,80 euro. dsb@ tudelft.nl. Er wordt iedere dag een vegetarische variant van het menu aangeboden. Ook wordt er iedere dag soep aangeboden. For the English menu look at www.dsb.tudelft.nl. Information: [email protected].

Koornbeurs Voldersgracht 1 Donderdag 16 oktober (Wereldvoedseldag) Basis: Aardappelen, bruine rijst, witte kool met gember en ijsberg-wortelsalade. Soep: Wortel-linzensoep. Veg.: Gevulde paprika of knolselderij-mais koekjes. Vrijdag 17 oktober Basis: Pommes croquettes, bulghur, sperziebonen en rettichsalade. Soep: Pepersoep.

Vlees: Sparerib. Veg.: Bladerdeegflapje met abrikoos en brie. Maandag 20 oktober Basis: Aardappelen, witte rijst, koolrabi en frisee salade. Soep: Pompoensoep. Vlees: Varkensreepjes in mosterdsaus of vis. Veg.: Noten-vruchtencurry. Dinsdag 21 oktober Basis: Pommes frites, pasta, snijbonen en wortel-rozijnen salade. Soep: Tomatensoep. Vlees: Kalkoencordonbleu. Veg.: Appel-feta quiche. Woensdag 22 oktober (Grieks) Basis: Spinazie en tomaten-feta salade. Soep: Avgolemonosoep. Vlees: Pastitsio. Veg.: Moussaka.

Vrijdag 17 oktober * Intreerede van prof.dr. M.L. Mueller, faculteit Techniek, Bestuur en Management. 15.00 uur. Maandag 20 oktober * Synthesis of Zeolite Composites with Hierarchical Porosity. Promotie van drs. J. Wang. Promotoren: prof.dr.ir. M.O. Coppens en prof.dr. A. Schmidt-Ott. 15.00 uur. Dinsdag 21 oktober * Travel Time Prediction for

Urban Networks. Promotie van H. Liu, MEng. Promotor: prof.dr. H.J. van Zuijlen. 10.00 uur. * Design Interventions for Stimulating Bamboo Commercialization. Promotie van ir. P. van der Lugt. Promotor: prof.dr.ir. J.C. Brezet. 12.30 uur. * A n exploration towards a more sustainable process for dimethyl naphthalene-2,6dicarboxylate over acidic zeolites. Promotie van C.P. Bouvier, Master en Diplome d’Études Approfondies. Promotor: prof. dr. W. Buijs. 15.00 uur. Woensdag 22 oktober * Spin Dynamics in Hybrid Nanostructures. Promotie van X. Wang, MSc. Promotor: prof.dr.ir. G.E.W. Bauer. 10.00 uur.

* Study of Delft Aerospace Alumni. Promotie van ir. G.N. Smits. Promotoren: prof.dr. Z. Gürdal en prof.dr. E. de Graaff. 12.30 uur. * Intreerede van prof.dr.ir. C. van Rhee, faculteit Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek en Technische Materiaalwetenschappen. 15.00 uur. Maandag 27 oktober * The Effect of Aging on Binder Properties of Porous Asphalt Concrete. Promotie van E.T. Hagos, MSc. Promotor: prof. dr.ir. A.A.A. Molenaar. 10.00 uur. * On the rationality of borrowers' behaviour. Comparing risk attitudes of homeowners. Promotie van drs. P. Neuteboom. Promotoren: prof.dr.ir. H. Prie-

mus en prof.dr. P.J. Boelhouwer. 12.30 uur. * Positional Responses in Lichen Transplant Biomonitoring of Trace Element Air Pollution? Promotie van A.P. Valerio Marques, Grau Académico de Licenciado. Promotor: prof.dr. H.T. Wolterbeek. 15.00 uur.

Gegevens voor deze rubriek kunt u doorgeven via e-mail: [email protected].

Mustsee www.mustsee.nl Tel. (015) 2151900 Angus, Thongs and perfect Snogging, week 13:50, 16:20 en 19:20; Anubis & het Pad der 7 Zonden, do. en vr. 14:00, 16:10 en 19:00, za. t/m wo. 12:00, 14:00, 16:10 en 19:00; Babel, do. en vr. 14:00; Brideflight, do. t/m zo. 15:40, 18:40 en 21:40, ma. t/m wo. 15:40 en 20:30; De Brief voor de Koning, zo. en di. 13:40; Eagle Eye, week 21:00, do. za. ma. en wo. ook 18:30, za. ook 23:40; Gay Night: Brideshead revisited, vr. 21:30; Mamma Mia! The Movie, do. en vr. 16:30 en 18:50, za. t/m wo. 16:10 en 18:50; Max Payne, week 21:20, za. ook 23:40; Mirrors, za. ma. en wo. 21:50; My best friends Girl, week 16:00 en 21:30, vr. zo. en di. ook 18:30; Quatum of Solace (met pauze), do. 20:10 en 21:30, vr. t/m zo. 20:30 en 21:50, ma. t/m wo. 20:30; Quantum of Solace (zonder pauze), do. 18:30, vr. t/m zo. 19:00 en 21:10, za. ook 23:20, ma. t/m wo. 19:00 en 21:30; Radeloos, do. en vr. 13:40, 16:10 en 18:40, za. t/m wo. 13:20, 15:50 en 18:30; Sex Drive, week (beh. vr.) 18:40 en 21:10, vr. 18:30 en 22:00, za. ook 23:40; Sinterklaas en het Geheim van het Grote Boek, do. en vr. 14:00 en 16:30, za. t/m wo. 13:00 en 15:30; Space Chimps, week 14:00, za. t/m wo. ook 12:00; Tropic Thunder, week 21:10; Wall-E (NL), za. ma. en wo. 13:40; Wanted, do. zo. en di. 21:50; De Zeven van Daran: De Strijd om Pareo Rots, week 13:30. Theater Lantaren/Venster www.lantaren-venster.nl Tel. (010) 2772266 The mourning Forest, week 19:30, za. en zo. ook 15:00; Sneak Preview, ma. 22:00; Amazing Grace, week 21:45, vr. ook 15:00 en zo. ook 12:30; The

last Days of Shishmaref, week 19:30; Het Zusje van Katia, week (beh. za. en zo.) 19:15; Il Dolce e l’Amaro, week 21:45, vr. en za. ook 15:00; Estômago, week (beh. za. en zo.) 22:00, vr. en wo. ook 15:30; Caos Calmo, week (za. en zo.) 21:30, vr. en wo. ook 14:45; Shanghai Trance, za. en zo. 17:00; Het 3e Iraans Filmfestival, vr. za. en zo.: programma zie www.iraansfilmfestival.nl; Cinematheek: Anna Magnani Retroperspectief: Roma, Citta Aperta, do. 19:30; Terugblik op het Iraans Filmfestival: Offside, ma. t/m wo. 19:30.

MUZIEK Speakers (Delft) www.speakers.nl Tel. (015) 2124446 Kickstart!: De start van je weekend!, do. 24:00; Special: Foute Frijdag – Bad Hair special, vr. 23:00; D.Dance: Boy meets Girl, za. 23:00; Special: Stay Fresh! School Party, ma. 20:30; Studium Generale: Bewustzijn, di. 19:30; Comedy Night: My Space Comedy Award try-out, wo. 21:00. Paard van Troje (Den Haag) www.paard.nl Tel. (070) 3601838 Epica, do. 19:30 (gothic); Brown Feather Sparrow, do. 19:30 (pop); N.O. presents Radars Rookie Room, do. 23:00 (eclectisch); Safe, vr. 20:00 (dance); Supernatural, vr. 23:00 (dance); Hed Kandi: 3 year anniversary, za. 23:00 (house); The Famous Angels in Harlem Gospel Choir, zo. 19:30 (soul); Spinozadebat, di. 19:00 (debat/lezing); Guus Meeuwis, wo. 19:00 (pop). Rotown (Rotterdam) www.rotown.nl Tel. (010) 4362669 The Cheer Up! Club, do. 21:00; Bodies of Water, do. 21:00; Ghettoblaster: Ghettoblaster, vr. 23:00; DJ Arnold: Teitur en Dwan

Alcuin Oude Delft 55-57 Maandag t/m donderdag Ieder dag keuze uit drie basismaaltijden: drie soorten vlees, drie soorten aardappelgarnituur en vier soorten groenten, waarvan twee salades of een luxe maaltijd. Alle maaltijden worden geserveerd met soep. Eettafel geopend ma t/m do 18.00-19.30 uur. Basis 3,00 euro, luxe 4,10 euro. Het specifieke menu voor komende week is te vinden op www.virgiel.nl.

Wolbodo Verwersdijk 102 Dinsdag t/m donderdag 18.30 uur. www.wolbodo.nl

THEATER Theater de Veste (Delft) www.theaterdeveste.nl Tel. (015) 2121312 Wendell Jaspers, Cees Geel e.a.: Knielen op een bed violen, vr. 20:15; Theaterbuffet: Najaarsdis, za. 18:50; Liesbeth List e.a.: Piaf (try-out), za. 20:15; Lenette van Dongen: Nikè (tryout), wo. 20:15. Theater Pepijn (Den Haag) www.theater-pepijn.nl Tel. (070) 3455109540 John Schleipen: Kast (try-out), do. 20:30; Jelle Kuiper: Trouw, vr. en za. 20:30; Festival de Betovering: Lejo – Dag Hand, zo. 13:00 en 15:00; Javier Guzman: Por Dios, ma. en di. 20:30; A Night of Comedy: Talentenavond, wo. 20:30. Rotterdamse Schouwburg (Rotterdam) www.schouwburg.rotterdam. nl Tel. (010) 4118110 Toneelgroep Amsterdam: Het temmen van de feeks, do. vr. en za. 20:30; Ensemble MAE: An Ocean of Rain, vr. en za. 20:30; Poppentheater Dibbes: Diederik Varken, zo. 11:00; Meekers Uitgesproken Dans: Meekers Pakt Uit – Poedelprijs, zo t/m di. 15:00 en 19:00; Internationale Opera Producties: Carmen, zo. 20:15 (inleiding 19:15); Circus D’irque en Fien: Circus – Oh suivant!, wo. 15:00; RO Theater: Woyzeck, wo. 20:15.

EXPOSITIES Kunsthal (Rotterdam) www.kunsthal.nl Tel. (010) 4400301 Meisjes van de fabriek: Foto’s uit de collectie van het Nationaal Archief, t/m 23 november 2008; Jan Banning: Bureaucratica,

Telkens nieuwe Franse films dit najaar: vanaf deze week de heerlijke onvervalste ‘praatfilm’ DIALOGUE AVEC MON JARDINIER. Een ode aan Parijs in twee films met Juliette Binoche: LE VOYAGE DU BALLON ROUGE (een eerbetoon aan het bekende LE BALLON ROUGE uit 1956, volgende week in Lumen) en de prettig voortkabellende mozaiekvertelling PARIS, van de maker van L’AUBERGE ESPAGNOLE. In het Bergman-retro het macabere HET UUR VAN DE WOLF. De kinderfilmherfstvakantie is van zondag 19 t/m zondag 26 oktober: CINEKID 2008. nieuw do vr za zo ma di wo 19:30 za zo 15:00

DIALOGUE AVEC MON JARDINIER

Hartverwarmende Franse ‘praatfilm’ over de opbloeiende vriendschap tussen een kunstenaar (Daniel Auteuil (CACHÉ) in een overtuigende rol) en een tuinman. (goed voor een César-nominatie). Mondaine kunstenaar trekt zich terug op het platteland en bespreekt het leven met zijn diepwijze en eenvoudige tuinman.

Eettafel geopend ma t/m vr van 17.30-19.30 uur. Basismaaltijd 3,60 euro, soep 0,30 euro, toetjes v.a. 0,30 euro, fruit v.a. 0,40 euro. Inl. www.koornbeurs.nl/ eettafel.

Wolfgang Becker - Frankrijk 2007

x Zie ook www.eettafels.tudelft.nl

Filmtips Kinnard, za. 21:00; CrimeJazz, zo. 20:30.

filmweek

t/m 14 december 2008; Herlinde Koelbl: Hair, t/m 25 januari 2009; Glorie van Rome: Burgers, keizers en gladiatoren t/m 8 maart 2009; Alberto Giacometti: Overzicht van zijn oeuvre, 18 oktober t/m 8 februari 2009. Rijksmuseum voor Volkenkunde (Leiden) www.rmv.nl Tel. (071) 5168800 AFRIKA-gallerij: Brabants bont in Afrika, t/m 4 januari 2009; CHINA-gallerij: Manilla – Catch me if you can!, t/m 28 december 2008; JAPAN en KOREA-gallerij: Lily Eversdijk Smulder bij de Inuit, t/m 11 januari 2009; AZIËgallerij: Snouck Hurgronje, verzamelaar in Mekka 1885, t/m 19 oktober 2008; MIDDEN- en ZUID-AMERIKA-gallerij: Collectie Penard in de spotlights, t/m 22 maart 2009; Music in Motion, tijdelijk; Concertreeks Music in Motion: Boi Akih Trio, zo. 15:00; Rondleiding: Kleding, za. 13:3014:30; Gamelan repetitie, zo. 10:00-11:30; Rondleiding China, zo. 13:30-14:30. Boijmans van Beuningen (Rotterdam) www.boijmans.nl Tel. (010) 4419400 De Collectie één, semi-permanent; Interventies: Karin van Dam – Bumping Tumble, t/m november 2008; Interventies: Geert Mul – Horizons, semipermanent; Interventies: Adam Colton: Love arises from foam, t/m 18 januari 2009; Interventies: Olaf Nicolai en Thonik – Apollo, semi-permanent; Yayoi Kusama: Mirrored Years, t/m 19 oktober 2008; Charley Toorop: Vooral geen principes!, t/m 18 januari; Shirana Shahbazi: Still life with shells, t/m 18 januari; Kunststudio: Literair Aterlier, za. 13:30-15:30; Lezing: Maaltijd der vrienden – Charley Toorop en de kunstwereld van haar tijd, zo. 15:00-16:00.

Brideshead Revisited (Regie: Julian Jarrold) USA 2008. Charles Ryder begint voor de Tweede Wereldoorlog aan zijn studie in Oxford. Daar ontmoet hij Sebastian Flyte, die homoseksueel en alcoholist is. Bovendien zijn ze allebei atheïst en de twee raken al snel bevriend. Ryder raakt ook geïnteresseerd in Sebastians zus, Julia, en zij worden verliefd. Wanneer Sebastian ze ziet kussen wordt hij jaloers en wil Ryders liefde voor zichzelf. Wanneer Julia trouwt met een andere man (een vrome katholiek) ontstaan er nog meer spanningen. Mustsee Het zusje van Katia (Regie: Mijke de Jong) NL 2008. Met zes nominaties en uiteindelijk twee Gouden Kalveren voor beste vrouwelijke bijrol en beste scenario op zak, is ‘Het zusje van Katia’ een interessante film. In deze film draait het verhaal om het zusje van Katia (pas in de laatste scène wordt haar eigen naam genoemd), die samen met haar moeder, een prostituee, en haar zus Katia, een stripster, in Amsterdam woont. De protagonist wil net zo worden als haar zus Katia, wie ze erg bewondert. Deze zus heeft echter totaal geen oog voor haar en dreigt zelfs in dezelfde branche als haar moeder terecht te komen. Als Katia valt voor een Italiaan worden de spanningen in het gezin alleen maar groter. Filmhuis Lantaren/Venster

42

CINEKID : kinderfilms in de Herfstvakantie

Filmbank do 19:45

‘UNDER YOUR SKIN’

4 korte vooruitstrevende films met als rode draad ‘under your skin’. O.a. HEMEL BOVEN HOLLAND, geinspireerd op het verhaal van Mohammed B. Diverse regisseurs - Nederland 2008

CINEKID 19 t/m 26 okt zo 19 en 26 okt 12:45 di 21, do 23, za 25 okt 14:15

Ode aan Parijs vr zo wo 19:15 - za 17:15

LE VOYAGE DU BALLON ROUGE

Eerbetoon van Taiwanese regisseur aan de klassieker Ballon Rouge (1956). Zonder een woord Frans te kennen filmde Hou Hsiao-hsien het veelal improviserende spel van een fantastische Juliette Binoche. Een drukbezette vrouw met 9jarige zoon verkeert op de rand van overspannenheid. Een rode ballon eist de aandacht van de jongen op. Hou Hsiao-hsien - Frankrijk 2008

vr 16:30 za zo 16:45 za 21:45 di 19:15

PARIS

Cédric Klapisch maakte weer zo’n ensemblefilm waar we hem van kennen (L'AUBERGE ESPAGNOLE). Hij toont het dagelijks leven in hedendaags Parijs, aan de hand van verschillende verhaallijnen en personen. Met Romain Duris en Juliette Binoche. Pierre is ziek thuis en beziet vanaf het balkon het leven in de stad en de verschillende mensen rondom hem. Cédric Klapisch - Frankrijk 2008 Bergmania: klassieker ma 19:45

HET UUR VAN DE WOLF

Bergmans enige horrorfilm gaat over de achtervolging door pijnlijke herinneringen en demonen uit het verleden. Een macabere vertelling met expressionistische trekken. Kunstenaar woont met echtgenote op een eiland waar de wind om het huis giert. Zijn werk spookt letterlijk door zijn hoofd. Ingmar Bergman - Zweden 1968

FIETSMUG EN DANSMUG

laatste week do vr zo ma di wo 21:45

Petter Næss - Zweden 2007

laatste week do vr za ma di wo 22:00 - zo 17:15

Animatiefilm. Ned. gesproken, 4+ vr 16:45 za zo 14:30 za 19:45 Dagmar is een dansmug. Ze is LEMON TREE verliefd op Egon de fietsmug. Dit sober gefilmde drama is op Jannik Hastrup e.a. - Dk 07 ware gebeurtenissen gebaseerd zo 19 en 26 okt 13:00 en won de publieksprijs op het ma 20 wo 22 vr 24 okt 14:00 laatste Filmfestival van Berlijn. Net als in THE SYRIAN BRIDE maakt de PELIKAANMAN Komische avonturenfilm. Ned. Israëlische regisseur de politiek begesproken, 6+ Pelikaan besluit narde situatie in zijn land duidelijk. Palestijnse weduwe moet vechom mens te worden en sluit vriendschap met de 10-jarige Emil en Elsa. ten voor haar citroenboomgaard op de Westelijke Jordaanoever wanLiisa Helminen - Finland 2004 neer een Israëlische minister naast ma 20 okt 14:15 haar komt wonen en de bomen wil laten kappen voor zijn veiligheid. HOPPET Ned. ondertiteld, 10+ Na een Eran Riklis - Israël/Duitsl/Frankrijk 2008 bombardement in Koerdistan vluch- elke zondag 22.00 5 euro entree ten hoogspring-vedette Kajsa en zijn SNEAK PREVIEW broer naar zweden. di 21 okt 14:00

SOS KLEINE ZEEHOND HET ECHTE LEVEN

Ned. ondertiteld, 8+ Noara Speelse romantische komedie van vindt een aangespoeld zeehondje en de regisseur van ZUSJE en PHILEINE belandt in een spannend avontuur. ZEGT SORRY. Film en werkelijkheid zijn ingenieus verweven in deze Arne Lindtner Næss - Noorwegen 2008 onbezorgde ode aan het vak, met wo 22 okt 14:15 alle schone schijn. Openingsfilm van het Nederlands Filmfestival. DE DRIE ROVERS Jonge regisseur en zijn vriendin Animatiefilm. Ned. gesproken, 5+ Tiffany wil niet naar het wees- beginnen een film over liefde, met huis. Als haar weg wordt versperd zichzelf in de hoofdrollen. Robert-Jan Westdijk - NL 2008 door rovers grijpt ze haar kans. Hayo Freitag - Duitsland 2007 do 23 oktober 14.00

GEEN BEREIK

Verwacht

Avonturenfilm, Ned. ondertiteld, 9+ Kalli moet tegen zijn zin In de reeks 'Made in Germany' kerst doorbrengen in een afgelegen donderdag 23 oktober het fascinerende Duitse vermissingsdrama bergstreek met zijn zus en vader.

GESPENSTER. Een meester-klassieker voor jong en oud is LE BALLON vr 24 oktober 14.15 ROUGE uit 1956. Een sombere visie SPOOKTIJD MET op hedendaags Belgrado is te zien in THE TRAP (KLOPKA). Zaterdag 25 LABAN Tekenfilm, Ned gesproken, 4+ oktober kunt u naar een hele dag Laban is bang in het donker en filmonderwijs over de Aziatische cinema in de ROTTERDAM FILM dat is niet handig als spookje! COURSE – Reserveren aanbevolen. Per Åhlin e.a. - Zweden 2006

Ari Kristinsson - IJsland 2007

#

voorlichting en advies • hulpmiddelen • informatiemateriaal • verwijzing en adressen •

Ma t/m vr geopend van 17.3019.30 uur. Dagschotel (incl. salade) 3,40 euro, fruit 0,25 euro, toe 0,30 euro, luxe toe 0,85 euro, bier en fris 0,90 euro. Het menu staat ook op www.jansbrug.nl.

Open from Monday to Friday from 17.30-19.30 hrs. Daily dish (incl. salad) €3.40, fruit €0.25, dessert €0.30, beer and soda € 0.90. Find the complete menu at www.jansbrug.nl.

Cultuuragenda

Traineeships | 175 exposanten | GITP Assessmentcenter Stageplaza | TECHNO!Café | ICTPlaza | TECHNO!Plein Workshops | Bedrijfspresentaties | Ronde Tafel Sessies HBO/ WO-studenten - starters - young professionals

politici die de toon zetten, terwijl technische expertise meestal ontbreekt. Nerg en Kivi Niria organiseren op 17 oktober een symposium in de Aula van de TU Delft. Neem deel aan het debat en meld je aan op www.nerg.nl.

Dinsdag 21 oktober Belgische friet met luxe salade, karbonade of tomaat met krokant deksel. Vers fruit en diverse toetjes.

#

Gerard van Akkeren General Manager

do 16 t/m wo 22 oktober 2008

www.filmhuis-lumen.nl Doelenplein 5 Delft 214 02 26

DELTA. 31 16-10-2008

18

Delta in English

DELTA. 31 16-10-2008

Blood poisoning

Overflow

EU grant

Gas prizes

Unsustainable cost

Architecture faculty dean Wytze Patijn is still recovering in the Haven Hospital in Rotterdam. Patijn, who fell seriously ill after minor surgery last month, is still in intensive care, but his condition is now stable. Patijn was the victim of blood poising (sepsis): the anesthetic he was given was contaminated with the bacteria klebsiella pneumoniae. The hospital’s external investigation unit is still unable to determine how the bacteria found its way into the anesthetic. There is no word yet of when Patijn will be released from hospital.

The lecture halls at the IDE, CEG and 3mE faculties are overflowing, according to student political party Oras. There are occasions when there are 90 students in a lecture hall that was intended to seat 60 students. This adversely affects the quality of education, Oras believes. Oras said the TPM faculty is expected to face the same problem next semester. Oras indicated that it knows exactly which programs are oversubscribed and will inform the university.

Professor Mike Jetten, extra-ordinary professor at TU Delft’s department of Biotechnology, has been awarded a European Research Council (ERC) Advanced Grant of 2.5 million euro for his proposal ‘Anaerobic ammonium oxidizing bacteria: unique prokaryotes with exceptional properties’. The ERC Advanced Grant is a subsidy from the ERC for experienced scientists who carry out innovative, pioneering research.

At the annual meeting of the Netherlands Gas Industry, two TU Delft students were awarded prizes for their excellent graduation theses. The TU Delft winners were Johan van den Bergh (Faculty of Applied Sciences) and Arnoud de Wit (Civil Engineering & Geosciences). Van den Bergh won first prize (worth 6,000 euro) for his research of separating gas mixtures. De Wit won a share of third prize (2,000 euro) for his research of offshore gas terminals.

The Dutch government’s ambitious environmental objectives for the electricity sector are only possible at a high price, according to research conducted by Hans Rodel, who received his PhD from TU Delft on 9 October. He recommends a combination of different modern generation technologies, CO2 capture and storage, the use of biomass and the recycling of waste heat. The Dutch government wants to achieve a general CO2 reduction of 30 percent and to increase the proportion of sustainable energy sources within the total energy

Death to [email protected]

(Illustration: Ana Laura Santos, from Portugal, MSc Industrial Design Engineering)

TU Delft students and staff are increasingly the victims of criminals attempting to gain access to their in-log data via email requests. Never give out this information, TU Delft repeatedly warns all students and staff. Yet every week the fraudulent emails pour in, trying to trick TU people into giving out the user names and passwords for their TU Delft accounts. This is called phising. Alf Moens, TU Delft's security manager, implores all students and staff: do not respond to these types of emails: "Unfortunately some people do reply, but the TU would never ask anyone for their in-log information." Moens says the phising emails being sent are now tailored to TU Delft: "The emails used to be in Russian or English. But now they're also written in good Dutch and contain references specific to TU Delft, like addresses and department names. They seem real." With the in-log data in hand, criminal phisers can then access the TU network. Moens: "They send spam to current TU email addresses and external addresses, causing severe problems for the systems." International students should especially beware! Even an experienced Delta English Page staffer was nearly fooled by the phishers. Just this week an email arrived at his TU

email account from 'Support Help Desk' with the subject line, "Your Account Expire in 4 Day", which caused a moment of panic, as his real TU account password had indeed expired in the past and proved timeconsuming to reactivate. The email in question said the Support Help Desk was "currently upgrading our data base…and deleting all unused email to create more space for new one", warned that "to prevent your account from closing you will have to update it below so that we will know that it's a present used account", and then of course asked to "Confirm Your Email Below", "Confirm Email User-Name" and "Email Password", before concluding with another "Warning!!! Failure to do this will immediately render your account deactivated from our database!", and adding a wickedly ironic closing line: "but [we] trust you understand that our primary concern is for our customers and for the security of their data.our [sic] customers are totally secure." A moment's indecision certainly, but then closer consideration of the sender – helpdesk@ support.org - finally reassured that this email stunk like… well, rotten phish. What to do? The TU is under attack. Phising emails will keep pouring in, in ever cleverer, 'real-looking' muta-

tions from unscrupulous, Internetpirating countries like China and Russia. People will be fooled and the TU system will consequently continue taking hits and suffering costly damage. Is TU Delft being proactive in this battle? Shouldn't the clever folk over at the TU's computer science department arm us defenseless TU civilians with some vicious cyber-bomb attachments to lob back at the 'evil-doers'? TU Delft's a world-class university of technology and we can't destroy the two-bit Russian cyber-punks over at [email protected]? After all, they say the best defense is offense (even if certain Georgians might not agree). In any event, TU Delft remains under phish attack, so readers beware! (DM)

x

supply to 20 percent by 2020. But Rodel says this can only be achieved at a very high price in the electricity sector. Scenarios involving a low environmental burden lead to high costs and vice versa. Rodel: “One of the conclusions is that electricity from sustainable sources will for the foreseeable future remain more expensive than electricity generated from conventional sources.”

Go-ahead

Popular

Feedback

During a meeting in Rotterdam representatives of leading chemical companies from Germany, France and the Netherlands have given the go-ahead to the establishment of the European Process Intensification Center (EUROPIC). The Center, with headquarters at TU Delft and two regional offices in Dortmund and Toulouse, is intended as an industry-driven platform for knowledge and technology transfer in the field of Process Intensification.

TU Delft has 3,260 new students this academic year, which is an 8 percent increase over last year. The growth is primarily among BSc students. Noteworthy is the fact that the hard sciences have increased enrollments. Computer science rose by 43 percent over last year, and civil engineering by 28 percent. The biggest loser however is also in the same area: applied mathematics shrunk by 38 percent.

If you’d like to comment on anything appearing on the English Page or on a university-related matter, or if you have a question or suggestion for us, send your emails to [email protected]. We welcome all feedback from our readers. Letters intended for publication should include your name and be no longer than 350 words. This edition of Delta is also available online at www.delta.tudelft. nl, where you can also access the English Page archive.

Administering support for Africa’s ‘brain gain’ Dr. Venancio Massingue is Mozambique’s Minister of Science & Technology and a graduate of TU Delft, where he received a PhD in Information & Communication Technology. Massingue was back in Delft last weekend to attend the inaugural Young Entrepreneurs for Africa (Yefa) event and offer his support for this new entrepreneurial endeavor between TU Delft and Africa.

Africans entrepreneurs back in Africa? “If I had this type of reasoning a few years ago, I wouldn’t be here with you now talking about Africa and Mozambique. I’d have said it’s better to stay in Europe. My answer is yes, there are opportunities. But these opportunities start from the interior of every one of us and begin by each of us saying: ‘I want to change something.’” What problems should young African entrepreneurs expect to encounter when returning home to help bring about these positive changes? “It’s not good to consider them as problems, but rather as challenges, for only then can you convert them to opportunities. If you view problems as problems, then we will have to wait on someone to solve them, but as challenges you will be the first to think of how to address them. I believe there are so many opportunities for implementing our scientific knowledge.”

xBEMGBA NYAKUMA For a complete listing of this week’s Study Breaks, go to: www.delta.tudelft. nl

dorothy parker

The path less chosen “So what on earth are you going to do with your life? Having recently graduated from TU Delft, there are loads of questions vying for attention in my cluttered head, but the most persistent seems to be this one. Having a specific degree doesn’t really make things easier. Parents, of course, tend to miss the logic in this one: ‘You studied architecture, doesn’t that mean you’re going to be an architect?’ Well, no. Not exactly. The irrelevance of the A+B = C method seems obvious to me. I can be anything I want to be, damnit! (And yes, I’m acutely aware that this attitude sounds something like a three-year-old throwing a tantrum in the Albert Hein.) But look, haven’t the most interesting people in history always done something other than the expected? Aren’t we all intrigued by those truck-drivers-turned-philosophers? Those dancers who give up the ballet slippers to write an anthology of invertebrates? What’s not to love about these multi-faceted people? Who wants to gasp their last breath and boldly exclaim, ‘I sat behind a computer for 62 years!’ Now the time is coming to make some decisions, and while this may seem like the advent of the ‘quarter life crisis’, there’s really no reason to be alarmed. How few people ever really know what they want to be when they grow up? How boring would that be, anyway? It’s like choosing a partner in crime: sometimes you really like them, but you know in the back of your mind that someday you may have to bump them off so you can take the money and run. Self-preservation, my friends. And yet this loyalty to one’s self, though admirable to a certain extent, can sometimes cloud our vision. In the worst case, we become 40-something alcoholics who play drums in a garage band and live with our parents. But this isn’t exactly the direction I was going in. All I’m saying is that we ought to be a bit more critical of the future. We’re not roped into anything yet — in fact, you, me and the rest of the student body are probably now enjoying the climax of that elusive goal, freedom. For the rest of our lives, we will never again be able to say, on consecutive weekdays, ‘oh the hell with it, I’m sleeping in.’ Our opportunities for choice will never again be so great, and god knows our ability to drink copious amounts of alcohol (and enjoy the benefits

19

Delta in English

of self-delusion that follow) will never again be so strong. And yet, while safely enjoying our many freedoms, we’re all using half our brains to try and work out the next step. For some people it’s clear, of course. Daddy wants you to take over the business, or maybe you were just getting a degree while you looked around for that rich doctor, and now the future is a gleaming house full of tiny people who look shockingly similar to you. These are worthy pursuits, surely, but for those of us who still rankle at the idea of making such a traditional step, something more…unexpected holds more appeal. Why not spend the year after graduation picking oranges in Australia — let the sun prematurely age your skin while you frolic in the orchards with some lovely local. Or better yet, how about a sailing trip around the world? Fighting off Vietnamese pirates and catching your own dinner from the sea sounds like a good way to spend a year. Maybe you could make an income traveling around South America, teaching kids how to speak English, or learning Spanish from them. Or how about working as a guide in the Himalayas? There’s so many delicious opportunities just waiting out there, and so often we end up choosing the path laid out before us. No one really grows up thinking, ‘I hope I have a boring life.’ I’d like to suggest that there is a valid reason for terrible idioms like ‘she’s sowing her wild oats while she can’. Perhaps grandparents are in a better position to see things clearly than our busy parents. Yes, a stable income can do wonders for you, but if the inside is all screwed up, the most expensive coat in the world won’t be able to hide things. Maybe that generation that now insists on cavorting about in four-wheeled scooters can offer us some advice via lived experience. As my grandmother always says, ‘look them over good, lady; look them over good.’” Dorothy Parker, MSc Architecture, is from the United States. Her next column will be published in Delta 35. She can be emailed at: [email protected]

Once seemingly an ideal candidate to continue Africa’s long, damaging tradition of seeing its best and brightest young minds lost to the ‘brain drain’, Dr. Venancio Massingue instead choose a circuitous route: after completing his PhD studies in Information & Communication Technology Application and Management at TU Delft, he then returned home to achieve professional prominence in Mozambique. A shining example of what he himself calls Africa’s ‘brain gain’, Massingue, 48, and the father of two children, has held top management positions in both industry and academia. In 1998 he won the Unesco Albert Einstein Medal for Science and Technology, and served as the Vice-Rector of Eduardo Mondlane University (UEM), before ascending to his current ministerial position. He was in Delft last weekend to attend the inaugural event of Yefa (Young Entrepreneurs for Africa), a non-profit organization affiliated with TU Delft that aims to empower young Africans through the development of entrepreneurship and sustainability in Africa. How would characterize your experience of pursuing a PhD degree at TU Delft? “This was a very interesting time for me, because I’ve always liked to combine studies and work. When I first came to Delft, I had already been working and had bought a car. In coming to Delft I of course

Dr. Venancio Massingue: “There is no single scientist who isn’t a politician.” (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

thought I was coming to a developed country, so I was quite shocked when I arrived here and was given a bicycle to commute to university and back home on every day. And it was cold! But most importantly I found the educational facilities here to be excellent, and was most impressed by the fact that all the theory I was taught was put into practice. Then I said to myself: “Yes, now I am doing engineering!’” Are the advantages of studying in the West over Africa so significant? “Frankly, we must be realistic. On the African continent, for historical reasons, we still lack a good educational infrastructure and facilities. Yet because we have good friends in the West, it’s a good idea to take advantage of this and study abroad.” What do you say to people who say African countries should dissuade their young people from studying abroad? “My vision is that we must combine both education at home with using the possibilities available for studying abroad. However, there are very important elements that must considered. One is that we, the policymakers, must establish and develop

high quality educational infrastructure for research in Africa, which we’re doing. The second issue has to do with the students who are attracted by what they see here in the West and forget they have to return home after their studies. There is this debate that there are no facilities, jobs and amenities to provide an enabling environment in Africa. But they forget that the only reason these facilities exist here in the West is because someone made the effort to create them.” What other aspects are in play in this process? “There is a fundamental generation problem, and it’s important to say – ‘I must do something’ - especially taking into account that this is your responsibility as a PhD. Thus, the argument that there are no conditions is irrelevant and shouldn’t arise, because no one will create the conditions for young African graduates to return to. Graduates must put it in their minds that they must be part of the creation of the better conditions. Some of us had the opportunity to pursue a PhD, but my grandmother doesn’t even know how to write, yet she made the effort to get me educated. We must create the conditions.”

Why are your thoughts on the Yefa - Young Entrepreneurs for Africa project? “The Yefa concept is a very strong one, because it’s about entrepreneurship and young people. It’s about making use of scientists who are highly educated and highly trained, but lack the vital connections back home in Africa to implement what they’ve learnt. It’s important to be able to implement say, after a PhD, what you have learnt, as this will bring about remarkable positive change by linking the realities in the West to the opportunities in Africa.” How do you see Yefa helping young African entrepreneurs establish themselves in Africa and contribute to the continent’s sustainable development? “First, I believe Yefa should define itself as the instrument for ‘brain gain’. This will help promote the idea of Africans returning home. And a strong emphasis should be put on what I call ‘scientific expeditions’ – generating meaningful ideas that can solve practical problems.” Many Africans choose not to return home for many reasons. Do you see any real opportunities for young

The state-of-the-art telecommunication and ICT infrastructure in Mozambique is credited to you. Do you see yourself as a politician or a technocrat? “That’s a good question. The world would be a better place if we all take responsibility for what we say and can prove. So I like to say that I can communicate via Internet and I can show it. There is no single scientist who isn’t a politician. You cannot be a PhD or MSc without having an opinion on what you are defending. The debate about being a technocrat versus politician is irrelevant. What is important is the utilization of science. But of course you need knowledge of science to be able to implement it.”

DELTA. 31 16-10-2008 achterkant

00 20

CULTURE SHOCK

Op tijd naar huis Wat vinden buitenlandse studenten raar aan ons? En wat valt ze op aan Nederlandse gebruiken en gewoontes?

MEDEWERKER VAN DE WEEK

Carolyn Leung, tweedejaars bouwkunde, Hong Kong/Engeland Carolyn Leung werd geboren in de – toen nog - Britse kolonie Hong Kong en groeide deels op in Engeland. Toen zij vorig jaar naar Delft kwam om te studeren, hoorde ze over studentenverenigingen waar altijd bier gedronken wordt. Daar keek zij van op. “Ik vind uitgaan om bier te drinken een vreemde activiteit.” Ook nieuw voor haar was de ontdekking dat de meeste mensen op de faculteit al voor vijf uur naar huis willen. “Niet uit luiheid, maar omdat dat hun cultuur is. Ze willen op tijd thuis zijn om te eten. Ik studeer dan nog gewoon een tijdje door, ja.” Nederlanders hebben veel humor, vindt ze. Humor van de vriendelijke soort. “Engelse humor is gemener. Die gaat ten koste van anderen. Nederlanders zijn ook recht voor hun raap. Ze zeggen je waar het op staat, bij een presentatie bijvoorbeeld. Ze bedoelen dat niet persoonlijk, maar doen dat om je verder te helpen. Ze zijn erg open minded, de studenten in elk geval. Ze willen graag met je praten als je uit een ander land komt. Als je getint bent denken Engelsen ‘die is van een andere cultuur’, en dan houden ze afstand. Nederlanders zijn aardig, maar tegelijkertijd moet je je inspannen om vrienden te zijn, anders blijven ze op afstand.” (JT)

(Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

maaike strijker

Magnetroncanneloni

Ming Ming Yu, 24, luchtvaart- en ruimtevaarttechniek. Fred Vermolen docent numerieke analyse. “Fred staat bekend om zijn gehaaste colleges. Hij heeft heel veel stof te behandelen in weinig tijd. Toch leert iedereen veel van hem. Zijn grootste kwaliteit is dat hij weet dat zijn vak nogal saai en droog is. Maar hij brengt het met een vleugje humor en sarcasme. Daarmee houdt hij iedereen bij de les. De collegezaal zit altijd stampvol. Op zich al een prestatie in Delft. Fred schrijft tijdens college heel priegelig allerlei berekeningen op het bord. Vervolgens roept hij: Voor de mensen achterin: jullie kunnen het niet zien, maar het staat er echt.”

THEO KOENEMAN

(Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

Ieder jaar lijken er weer meer internationale studenten naar de TU te komen. Dit zorgt voor een flinke verscheidenheid aan culturen binnen het toch al niet zo grote Delft. De integratie met Nederlandse studenten loopt nog wel eens moeizaam. Een interessante plek waar dit te zien is, is de kantine. De meesten van ons zijn opgegroeid met de ouderwetse, oer-Hollandse boterham voor de lunch. Deze kan belegd worden met een plakje worst of kaas. En wie is er niet groot geworden met Calvé pindakaas? Studenten die nog thuis wonen, krijgen een zak met gemiddeld tien degelijk belegde boterhammen mee van huis. Studenten die op zichzelf wonen, krijgen ’s ochtends vaker te maken met een leeg keukenkastje. Het plannen van boodschappen doen blijkt lastig. Dat wordt dus een lunch uit de kantine. Ik heb me al vaak verbaasd over de hoeveelheden kroketten, frikadellen en vette gehaktballen die vooral mijn mannelijke medestudenten dagelijks naar binnen werken. Deze lunch is niet af zonder een flinke hoeveelheid mayonaise. Hoewel de kroketten misschien nog onder de noemer ‘warme lunch’ vallen, staat dit in sterk contrast met wat internationale studenten gewend zijn. In andere

landen wordt met een warme maaltijd geluncht. Veel TU-kantines serveren deze niet. Voor de studenten geldt dat ze moeten uitwijken naar de aula of dat ze voor hun eigen maaltijd moeten zorgen. Tupperwaredoosjes met de meest uiteenlopende maaltijden worden meegenomen naar de universiteit en daar in de magnetron opgewarmd. Misschien dat juist hier meer mogelijkheden tot integratie liggen. Geïnspireerd door haar Italiaanse collega’s neemt een van mijn Nederlandse vriendinnen nu ook de restjes van de maaltijd van de dag ervoor mee naar de universiteit. Het meenemen van een bakje zelfgemaakte canneloni leidde tot voldoende gespreksstof met een groep Italianen. Op deze manier heeft ze een leuke groep nieuwe vrienden gevonden. Ik heb dan ook besloten aan haar een voorbeeld te nemen. Voor iemand die zo van koken houdt als ik, moet dit een gemakkelijke manier zijn om contact te leggen met internationale studenten. Ik ben benieuwd wat ze vinden van mijn boerenkoolstamppot. Maaike Strijker (23) is zesdejaars studente scheikundige technologie. Ze schrijft voortaan om toerbeurt een column in Delta.