ALGEMEEN RIJKSARCHIEF EN RIJKSARCHIEF IN DE PROVINCIËN ARCHIVES GÉNÉRALES DU ROYAUME ET ARCHIVES DE L’ÉTAT DANS LES PROVINCES
ARCHIEFBEHEERSPLANNEN EN SELECTIELIJSTEN TABLEAUX DE GESTION ET TABLEAUX DE TRI
148
Stafdienst P&O Federale Overheidsdienst Financiën
Voorbereidend studiedossier van de archiefselectielijst 2013
door
Liesbeth DE FRENNE en Geert LELOUP
5423
Brussel – Bruxelles 2014
STAFDIENST P&O FEDERALE OVERHEIDSDIENST FINANCIËN
VOORBEREIDEND STUDIEDOSSIER VAN DE ARCHIEFSELECTIELIJST
2013
ALGEMEEN RIJKSARCHIEF EN RIJKSARCHIEF IN DE PROVINCIËN ARCHIVES GÉNÉRALES DU ROYAUME ET ARCHIVES DE L’ÉTAT DANS LES PROVINCES
ARCHIEFBEHEERSPLANNEN EN SELECTIELIJSTEN TABLEAUX DE GESTION ET TABLEAUX DE TRI
148
Naamsvermelding - Niet Commercieel - Geen Afgeleide Werken CC BY-NC-ND http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/nl/ Attribution - Pas d’Utilisation Commerciale - Pas de Modification CC BY-NC-ND http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/fr/
Algemeen Rijksarchief – Archives générales du Royaume
Identificatienummer – Numéro d’identification: Publ. 5423 Algemeen Rijksarchief – Archives générales du Royaume Ruisbroekstraat 2 rue de Ruysbroeck 1000 Brussel – Bruxelles
ALGEMEEN RIJKSARCHIEF EN RIJKSARCHIEF IN DE PROVINCIËN ARCHIVES GÉNÉRALES DU ROYAUME ET ARCHIVES DE L’ÉTAT DANS LES PROVINCES
ARCHIEFBEHEERSPLANNEN EN SELECTIELIJSTEN TABLEAUX DE GESTION ET TABLEAUX DE TRI
148
Stafdienst P&O Federale Overheidsdienst Financiën Voorbereidend studiedossier van de archiefselectielijst 2013
door
Liesbeth DE FRENNE en Geert LELOUP
Brussel – Bruxelles 2014
DANKWOORD De auteurs willen graag al diegenen bedanken die hen geholpen en ondersteund hebben bij de opmaak van zowel het voorliggende studiedossier als van de bijhorende archiefselectielijst voor de Stafdienst P&O van de FOD Financiën. Eerst en vooral gaat hun dank uit naar Stafdirecteur Kurt van Raemdonck voor zijn instemming met de opmaak van een archiefselectielijst. Voorts willen ze een bijzonder woord van dank richten aan Angélique Patte, die als contactpersoon de samenwerking met het Rijksarchief in goede banen geleid heeft. Tot slot willen ze al de personeelsleden van de Stafdienst bedanken, die - ondanks hun drukke agenda - de nodige tijd vrij gemaakt hebben om de werking van de dienst en het door hen beheerde papieren en digitaal archief toe te lichten. Zonder hun medewerking was het niet mogelijk geweest de archiefselectielijst op zo'n korte termijn te realiseren. Daarnaast willen de auteurs hun hiërarchisch meerderen en collega's van het Rijksarchief bedanken. Zij konden ook nu weer rekenen op de ondersteuning en de waardevolle feedback van Karel Velle, Algemeen Rijksarchivaris, en van Rolande Depoortere, afdelingshoofd van de afdeling "Toezicht en advies". Hetzelfde geldt voor hun collega's van de afdeling, bij wie zij altijd konden aankloppen voor het bespreken en toetsen van hun beslissingen.
5
INHOUDSTAFEL
DANKWOORD ........................................................................................................................ 5 INHOUDSTAFEL..................................................................................................................... 7 LIJST VAN BRONNEN EN WERKEN................................................................................... 9 LIJST VAN AFKORTINGEN ................................................................................................ 11 DE VOORBEREIDING VAN DE STUDIE........................................................................... 13 GESCHIEDENIS EN WERKING VAN DE INSTELLING .................................................. 15 DE ARCHIEVEN VAN DE INSTELLING EN HUN SELECTIE ........................................ 25
7
LIJST VAN BRONNEN EN WERKEN A. GEDRUKTE BRONNEN Administratief en Gerechtelijk Jaarboek van België, 1994-2013. Belgisch Staatsblad, 1994-2013. B. WERKEN BOURGEOIS P., Le Ministère du Budget (1946-1948). Le Ministère de l'Administration générale et des Pensions (1948-1949). Organisation et compétences, Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Miscellanea archivistica studia 24), 1992, 151 p. BOURGEOIS P., Le Ministère des Finances. Étude de l'administration centrale et répertoires des services publics et commissions. Deuxième partie: 1946-1994, Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Miscellanea archivistica studia 75), 1995, 451 p. BOURGEOIS P., Le Ministère des Finances (1830-1994). III. Aperçu des compétences, Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Miscellanea Archivistica Studia 88), 1996, 192 p. DESMAELE B., Le Ministère des Finances. Étude de l’évolution structurelle de l’administration centrale et de ses organes consultatifs. Première partie: 1831-1945, Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Miscellanea Archivistica Studia 9), 1990, 239 p. Het Ministerie van Financiën en zijn administraties in het algemeen Staatsbestel, Brussel, Ministerie van Financiën, 1982, 39 p. + bijlagen. Le Ministère des Finances. Mission. Structure, Brussel, Ministère des Finances, 1973, 39 p. PARISIS A., Budget-Trésor-Monnaie. Les fonctions du Ministre des Finances en Belgique, Brussel, Wellens, 1953, 275 p.
9
LIJST VAN AFKORTINGEN AAPD
Algemene Administratie van de Patrimoniumdocumentatie
ABCU
Administratie van de Begroting en de Controle op de Uitgaven
AFZ
Administratie van Fiscale Zaken
AI
Administratie van de Invordering
AKRED
Administratie van het Kadaster, de Registratie en de Domeinen
AOIF
Administratie van de Ondernemings- en Inkomensfiscaliteit
AP
Administratie der Pensioenen
ARA
Algemeen Rijksarchief
BBI
Bijzondere Belastinginspectie
B&B
Budget en Beheerscontrole
BOC
Basisoverlegcomité
BS
Belgisch Staatsblad
BTW
Belastingen over de Toegevoegde Waarde
D&A
Douane en Accijnzen
FOD
Federale Overheidsdienst
HR
Human Resources
IF
Inspectie van Financiën
NOGA
North Galaxy
P&O
Personeel en Organisatie
11
DE VOORBEREIDING VAN DE STUDIE DE CONTEXT VAN DE PUBLICATIE Het Rijksarchief en de FOD Financiën hebben het afgelopen decennium nauw samengewerkt om de achterstanden inzake de selectie, vernietiging en overbrenging van papieren archieven weg te werken. Eén belangrijk luik daarvan is de opmaak van selectielijsten, onder meer voor de Algemene Administraties Patrimoniumdocumentatie en Douane en Accijnzen. Verschillende factoren verklaren waarom de nieuwe, in 2012 gecreëerde Stafdienst P&O de volgende prioriteit vormde. De fusie van de bestaande personeelsdiensten van de verschillende administraties tot één enkele, centrale dienst ging immers gepaard met de herordening van de bestaande personeelsarchieven en de creatie van één enkel papieren en digitaal personeelsdossier. Vervolgens rees echter de vraag wat diende te gebeuren met de massa semi-dynamische en statische personeelsdossiers die zich in de archiefruimten bevonden en opgeteld een omvang van ca. 1,8 strekkende kilometer bezaten. Ook voor het Rijksarchief was dit een belangrijke uitdaging, omdat de lang verwaarloosde personeelsarchieven enerzijds te omvangrijk zijn om in hun geheel te bewaren, maar anderzijds een belangrijke bron kunnen vormen voor genealogisch en historisch onderzoek. Bovendien waren in het verleden verschillende personeelsarchieven al naar het Rijksarchief overgebracht, maar nog niet (door een gepubliceerde inventaris) ontsloten: nieuwe overbrengingen konden dus aangegrepen worden om zowel de reeds overgebrachte als over te brengen archiefbestanden samen te voegen en te ontsluiten door één gepubliceerde inventaris. Tot slot bood een in september 2012 afgesloten overeenkomst tussen de Ministers van Financiën en Wetenschapsbeleid de mogelijkheid tot de oprichting van archiefploegen voor de bewerking van archieven van Financiën, waardoor voor het eerst personeel en middelen aanwezig waren om selectiebeslissingen toe te passen. Wegens de hoger geschetste redenen vormde de Stafdienst P&O ook voor het project een prioriteit en was er dus nood aan heldere selectierichtlijnen. HET AFGELEGDE PARCOURS Liesbeth De Frenne van de afdeling “Toezicht en advies” stelde in de herfst van 2013 een eerste ontwerpversie van selectielijst op, op basis van een door de Stafdienst P&O ter beschikking gestelde analyse van de inhoud van een personeelsdossier en een bezoek ter plaatse. Na haar vertrek bij het Rijksarchief nam haar collega Geert Leloup in november 2013 de fakkel over: hij vervolledigde de eerste ontwerpversie van de selectielijst door op basis van een tweede bezoek ter plaatse nog enkele, meer algemene reeksen toe te voegen. Tegelijkertijd stelde hij een studiedossier op, met bijkomende uitleg over de geschiedenis, de bevoegdheden en de organisatie van de personeelsdienst(en) van de FOD Financiën en over de archiefvorming en -selectie. De selectielijst werd tot slot in december 2013 zowel door de Algemeen Rijksarchivaris als door de Directeur van de Stafdienst P&O goedgekeurd en bekrachtigd, zodat collega-archivaris Valérie Gheysens van het project Archief Financiën in januari 2014 kon starten met de toepassing van de selectie, de vernietiging van de te vernietigen archieven en de inventarisering en verpakking van de blijvend te bewaren en naar het Rijksarchief over te brengen archieven.
13
GESCHIEDENIS EN WERKING VAN DE INSTELLING A. BEKNOPTE GESCHIEDENIS PERSONEELSBEHEER
VAN
DE
FOD
FINANCIËN
INZAKE
De Federale Overheidsdienst (FOD) Financiën – tot de Copernicus-hervorming in 2001 het Ministerie van Financiën – is met de oprichting in 1831 één van de oudste departementen op het nationale - federale niveau. Tegelijkertijd was en is het qua aantal personeelsleden één van de grootste departementen. Het is evident dat het personeelsbeheer een belangrijke aangelegenheid een belangrijke rol speelt en dat de aanwezigheid van vele (tien)duizenden ambtenaren bij zowel de centrale administraties in Brussel als de buitendiensten een omvangrijke archiefvorming met zich mee bracht en nog steeds brengt. B. BEVOEGDHEDEN EN ACTIVITEITEN VAN DE FOD FINANCIËN INZAKE PERSONEELSBEHEER Het personeelsstatuut van de ambtenaren van Financiën was decennia lang gebaseerd op het koninklijk besluit van 21 november 1846.1 Tijdens het interbellum volgde een belangrijke aanpassing met de invoering van het algemeen statuut van het rijkspersoneel - het bekende ‘statuut Camu’ - via het koninklijk besluit van 2 oktober 1937,2 dat ondanks vele wijzigingen en door de Copernicus-hervorming geïntroduceerde innovaties vandaag de dag nog steeds van kracht is. De uitwerking en praktische toepassing van deze statuten kon echter zowel tussen administraties als tussen de centrale en de buitendiensten verschillen.3 De concrete taak van een personeelsdienst bestond en bestaat uit de toepassing van deze statuten, zowel meer algemeen als voor de individuele personeelsleden en dit op verschillende vlakken: aanwerving, benoeming, mutatie, bevordering, terbeschikkingstelling, cumul, wedden en vergoedingen, afwezigheden en verloven, evaluatie, eervolle onderscheidingen, tuchtstraffen, vorming, ontslag en/of pensionering. C. ORGANISATIE EN WERKING VAN PERSONEELSBEHEER
DE FOD
FINANCIËN INZAKE
Sinds de oprichting van het Ministerie van Financiën behoorde het eigenlijke personeelsbeheer (deels) tot de bevoegdheid van de afzonderlijke administraties. De eerste concrete voorstellen om het personeelsbeheer te centraliseren dateerden reeds uit het interbellum, onder meer onder impuls van Louis Camu in diens hoedanigheid van Koninklijk Commissaris voor Administratieve Hervorming. De plannen beoogden wegens de uiteenlopende statuten de creatie van twee centrale personeelsdiensten – één voor de personeelsleden van de centrale diensten én één voor de personeelsleden van de buitendiensten – maar werden nooit gerealiseerd.4 Het personeelsbeheer bleef dan ook tot
1
Koninklijk besluit van 21 november 1846 (BS, 24/11/1846). Koninklijk besluit van 2 oktober 1937 (BS, 08/10/1937). Voor meer informatie, zie: L. CAMU, Premier rapport sur la réforme administrative. Le statut des agents de l’Etat, Brussel, Imifi, 1937, 136 p. en M.-L. GERARD, F. CATTOIR en Z. HENIN, Etudes sur la réforme des services administratifs de l'Etat, Brussel, Comité central industriel de Belgique, 1935, 278 p. 3 Zie bijvoorbeeld: Codifications en matière de personnel et affaires générales, Brussel, Ministerie van Financiën, 1992, sp. 4 De aanhef van het koninklijk besluit van 8 februari 1939 vermeldde enigszins optimistisch: ‘De centralisatie van de personeelsdiensten en de vereenvoudiging van de werkmethodes zullen geleidelijk geschieden. Ze zullen binnen de tijd van een jaar kunnen voltooid zijn’. Koninklijk besluit van 8 februari 1939 (BS, 09/02/1939). Vermoedelijk doorkruiste onder meer de Tweede Wereldoorlog deze plannen. Albert Parisis vermeldde in 1953 dat ‘…la centralisation des services de personnel n’aurait 2
15
voor kort een taak van de ondersteunende diensten van de verschillende administraties, waarbij het Algemeen Secretariaat een coördinerende rol vervulde.5 Het aantal administraties en hun bevoegdheden fluctueren echter sinds 1830 als gevolg van verschillende opsplitsingen en fusies. Grosso modo kunnen deze als volgt samengevat worden:6 1831-1834: o Registratie en Domeinen; o Directe Belastingen en Douane en Accijnzen o Posterijen o Thesaurie o Kadaster o Muntwezen 1834-1925: o Algemeen Secretariaat o Thesaurie (vanaf 1849: en Staatsschuld) o Directe Belastingen, Kadaster, Douane en Accijnzen o Registratie en Domeinen o Muntwezen o Posterijen (tot 1849) o Bruggen en Wegen (1899-1907) 1926-1930: o Algemeen Secretariaat o Thesaurie en Staatschuld o Directe Belastingen en Kadaster o Douane en Accijnzen o Registratie en Domeinen o Muntwezen 1930-1934: o Algemeen Secretariaat o Thesaurie en Staatschuld o Directe Belastingen o Kadaster o Douane en Accijnzen o Registratie en Domeinen o Muntwezen 1934-1940: o Algemeen Secretariaat o Begroting en Controle van de Uitgaven o Thesaurie en Staatschuld o Directe Belastingen o Kadaster pas encore été réalisé’. PARISIS A., Budget-Trésor-Monnaie. Les fonctions du Ministre des Finances en Belgique, Brussel, Wellens, 1953, p. 65. 5 De (evolutie van de) precieze taakverdeling tussen het Algemeen Secretariaat en de personeelsdiensten van de diverse administraties is evenwel niet duidelijk en vergt bijkomend onderzoek. 6 Gebaseerd op: DESMAELE B., Le Ministère des Finances. Étude de l’évolution structurelle de l’administration centrale et de ses organes consultatifs. Première partie: 1831-1945, Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Miscellanea Archivistica Studia 9), 1990, passim, BOURGEOIS P., Le Ministère des Finances. Étude de l'administration centrale et répertoires des services publics et commissions. Deuxième partie: 1946-1994, Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Miscellanea archivistica studia 75), 1995, passim en Administratief en Gerechtelijk Jaarboek van België, 1994-2013. De datering van de laatste reorganisaties bestaat uit twee jaartallen door het verschil in tijd tussen de wettelijke grondslagen (eerste jaartal) en de eigenlijke invoering van de nieuwe organogrammen (tweede jaartal).
16
o Douane en Accijnzen o Registratie en Domeinen o Muntwezen 1946-1948: o Algemeen Secretariaat o Thesaurie en Staatschuld o Directe Belastingen o Kadaster o Douane en Accijnzen o Registratie en Domeinen 1948-1954: o Algemeen Secretariaat o Begroting en Controle van de Uitgaven o Thesaurie en Staatschuld o Directe Belastingen o Kadaster o Douane en Accijnzen o Registratie en Domeinen 1954-1971: o Algemeen Secretariaat o Begroting en Controle van de Uitgaven o Thesaurie en Staatschuld o Directe Belastingen o Kadaster o Douane en Accijnzen o Registratie en Domeinen o Pensioenen 1971-1978: o Algemeen Secretariaat o Begroting en Controle van de Uitgaven o Thesaurie o Directe Belastingen o Belastingen over de Toegevoegde Waarde, Registratie en Domeinen o Kadaster o Douane en Accijnzen o Pensioenen 1978-1997: o Algemeen Secretariaat o Begroting en Controle van de Uitgaven o Thesaurie o Belastingen Directe Belastingen Douane en Accijnzen Belastingen over de Toegevoegde Waarde, Registratie en Domeinen Kadaster Bijzondere Belastinginspectie o Pensioenen 1998-2001/2003: o Algemeen Secretariaat o Begroting en Controle van de Uitgaven o Thesaurie o Belastingen Fiscale Zaken Ondernemings- en Inkomensfiscaliteit
17
Invordering Douane en Accijnzen Kadaster, Registratie en Domeinen Bijzondere Belastinginspectie o Pensioenen 2001/2003-2009/2013 o Algemeen Secretariaat o Thesaurie o Belastingen en Invordering Fiscale Zaken Ondernemings- en Inkomensfiscaliteit Invordering Douane en Accijnzen Bijzondere Belastinginspectie o Patrimoniumdocumentatie Rechtszekerheid Opmetingen en Waarderingen Kadaster, Registratie en Domeinen o Pensioenen (tot 2006) 2009/2013-heden: o Diensten van de Voorzitter o Stafdiensten o Thesaurie o Fiscaliteit o Inning en Invordering o Douane en Accijnzen o Patrimoniumdocumentatie o Strijd tegen de fiscale fraude (2013: opnieuw Bijzondere Belastinginspectie) Doorheen de tijd is voor de personeelsdiensten binnen elke administratie een organisatorische evolutie zichtbaar, die zowel opmerkelijke parallellen als frappante verschillen vertoont. Werd het personeelsbeheer aanvankelijk gecombineerd met andere taken zoals algemene zaken, secretariaat en verzending, dan zullen door het toenemend aantal ambtenaren, de steeds complexere wetgeving en de nood aan specialisering na de Tweede Wereldoorlog afzonderlijke personeelsdiensten gecreëerd worden. Droegen deze diensten aanvankelijk de voor de hand liggende benaming “Personeel”, dan duiken na de laatste eeuwwisseling steeds vaker de benamingen Human Resources (HR) en Personeel en Organisatie (P&O) op. De onderstaande opdeling is geïnspireerd door de indeling van de oudere, statische personeelsdossiers (zie volgend hoofdstuk) en weerspiegelt dus niet alle hierboven gesignaleerde organisatorische evoluties: de groepering van de sectoren Kadaster en Registratie en Domeinen heeft bijvoorbeeld niet geleid tot een samenvoeging van de personeelsdossiers. De Administratie voor Begroting en Controle van Uitgaven (ABCU) - sinds 2001: de Federale Overheidsdienst Budget en Beheerscontrole (FOD B&B) - en de lange tijd eraan verbonden Inspectie van Financiën (IF) beschikten als verhoudingsgewijze kleinere, louter in Brussel gevestigde entiteiten dan weer niet over een eigen personeelsdienst en deden hiervoor beroep op het Algemeen Secretariaat. Hetzelfde gold mutatis mutandis voor de Bijzondere Belastinginspectie (BBI). Algemeen Secretariaat: 1834-1842: 2er Bureau Affaires générales et contrôle du personnel; 1842-1843: 3er Bureau Affaires générales et réservées, contentieux, contrôle du personnel, statistique; 1843-1846: Bureau des affaires générales et réservées;
18
1846-1849: 2ème Division Statistique, service intérieur - 2ème Bureau Matériel et adjudications, contrôle du personnel; 1849-1895: 2ème Bureau Service intérieur, personnel des administrations centrales, archives, expéditions; 1896-1938: 2ème Section Service intérieur, personnel, matériel; 1939-1940: Organisation, Economat, personnel et Comptabilité - Personnel; 1944-1970: Algemene Diensten; 1970-1977: Algemene Diensten - Algemene Inspectie (Sector I); 1977-1988: Algemene Dienst - Sector I - Groep 1 en 2; 1988-1993: Algemene Diensten - Algemene Inspectie I - Diensten I en II; 1994-2001/2003: Algemene Diensten - Algemene Inspectie III - Groep III; 2001/2003-2009/2013: Algemene Diensten - Directie Personeel; 2009/2013-heden: Stafdienst P&O. Directe Belastingen: 1835-1838: Administratie der Directe Belastingen, Kadaster, Douane en Accijnzen 1ère Division Affaires générales, personnel, contentieux et douanes; 1838-1840 : Administratie der Directe Belastingen, Kadaster, Douane en Accijnzen 1ère Division Affaires générales, personnel, douanes et accises; 1840-1843: Administratie der Directe Belastingen, Kadaster, Douane en Accijnzen 5ème Division Personnel de l’administration, poids et mesures; 1843-1846: Administratie der Directe Belastingen, Kadaster, Douane en Accijnzen 6ème Division Personnel de l’administration, poids et mesures; 1846-1850: Administratie der Directe Belastingen, Kadaster, Douane en Accijnzen 4ème Direction - 1èr Bureau Personnel de l’administration, secrétariat de l’administration poids et mesures; 1850-1862: Administratie der Directe Belastingen, Kadaster, Douane en Accijnzen 4ème Direction - 9ème Bureau Personnel, secrétariat de l’administration; 1863-1875: Administratie der Directe Belastingen, Kadaster, Douane en Accijnzen 5ème Direction Personnel, secrétariat de l’administration; 1876-1900: Administratie der Directe Belastingen, Kadaster, Douane en Accijnzen Service du personnel; 1901-1911: Administratie der Directe Belastingen, Kadaster, Douane en Accijnzen Direction générale des contributions directes, personnel (contributions directes, douanes et accises), secrétariat de l’administration, indicateur général; 1912-1925: Administratie der Directe Belastingen, Kadaster, Douane en Accijnzen Personnel, secrétariat de l’administration, indicateur général (contributions directes, douanes et accises); 1926-1930: Administratie der Directe belastingen en van het Kadaster - Direction du personnel et des affaires générales; 1930-1936: Hoofdbestuur der Directe Belastingen - Direction du personnel et des affaires générales; 1937-1940: Hoofdbestuur der Directe Belastingen- 3e Direction du personnel et des affaires générales; 1945-1950: Hoofdbestuur der Directe Belastingen - Dienst Personeel en algemene zaken; 1951-1960: Bestuur der Directe Belastingen - 10e Directie Personeel; 1960-1964: Administratie der Directe Belastingen - Algemene inspectie IV Comptabiliteit, personeel, algemene zaken, organisatie - 12de Directie Personeel; 1964-1978: Administratie der Directe Belastingen - Dienst V - 2de Directie; 1978-1997: Algemene Administratie van de Belastingen (AAB), Administratie der Directe Belastingen - Dienst V - 2de Directie;
19
1997-2001/2003: Algemene Administratie van de Belastingen (AAB) - Administratie van de Ondernemings- en Inkomensfiscaliteit (AOIF) - dienst V - Personeel en Beroepsopleiding / Algemene Administratie van de Belastingen (AAB) Administratie van de Invordering (AI) - Dienst V Personeel en Algemene Zaken; 2001/2003-2009/2013: Algemene Administratie van de Belastingen en de Invordering (AABI) – Administratie van de Ondernemings- en Inkomensfiscaliteit (AOIF) dienst V - Human Ressources (HR) en Beroepsopleiding / Algemene Administratie van de Belastingen (AAB) - Directie van de Invordering - Dienst V Personeel en Algemene Zaken; 2009/2013-heden: Stafdienst P&O. Douane en Accijnzen: 1835-1838: Administratie der Directe Belastingen, Kadaster, Douane en Accijnzen 1ère Division Affaires générales, personnel, contentieux et douanes; 1838-1840 : Administratie der Directe Belastingen, Kadaster, Douane en Accijnzen 1ère Division Affaires générales, personnel, douanes et accises; 1840-1843: Administratie der Directe Belastingen, Kadaster, Douane en Accijnzen 5ème Division Personnel de l’administration, poids et mesures; 1843-1846: Administratie der Directe Belastingen, Kadaster, Douane en Accijnzen 6ème Division Personnel de l’administration, poids et mesures; 1846-1850: Administratie der Directe Belastingen, Kadaster, Douane en Accijnzen 4ème Direction - 1er Bureau personnel de l’administration, secrétariat de l’administration poids et mesures; 1850-1862: Administratie der Directe Belastingen, Kadaster, Douane en Accijnzen 4ème Direction - 9ème Bureau personnel, secrétariat de l’administration; 1863-1875: Administratie der Directe Belastingen, Kadaster, Douane en Accijnzen 5ème Direction Personnel, secrétariat de l’administration; 1876-1900: Administratie der Directe Belastingen, Kadaster, Douane en Accijnzen Service du personnel; 1901-1911: Administratie der Directe Belastingen, Kadaster, Douane en Accijnzen Direction générale des contributions directes, personnel (contributions directes, douanes et accises), secrétariat de l’administration, indicateur général; 1912-1925: Administratie der Directe Belastingen, Kadaster, Douane en Accijnzen Personnel, secrétariat de l’administration, indicateur général (contributions directes, douanes et accises); 1926-1928: Bestuur der Douane en Accijnzen - Personnel, secrétariat de l’administration, expéditions; 1929-1940: Bestuur der Douane en Accijnzen - Personnel, secrétariat de l’administration, affaires générales, expéditions; 1944-1946: Bestuur der Douane en Accijnzen - Personeel, algemene zaken, secretariaat; 1946-1954: Bestuur der Douane en Accijnzen - Personeel en algemene zaken Personeel en verzending; 1954-1960: Bestuur der Douane en Accijnzen - Algemene Inspectie - Personeel en algemene zaken - Personeel en verzending; 1960-1967: Administratie der Douane en Accijnzen - Personeel, algemene zaken, organisatie - Personeel en expeditie; 1967-1974: Bestuur van Douane en Accijnzen - Personeel, algemene zaken, organisatie - dienst Personeel; 1974-1978: Administratie der Douane en Accijnzen - Personeel en beroepsopleiding; 1978-1996: Algemene Administratie van de Belastingen (AAB) - Administratie der Douane en Accijnzen - Personeel en algemene zaken - Personeel;
20
1996-1997: Algemene Administratie van de Belastingen (AAB) - Administratie der Douane en Accijnzen (D&A) - 3A Personeel; 1997-2001/2003: Algemene Administratie van de Belastingen (AAB) - Administratie der Douane en Accijnzen (D&A) - 3A Personeel en Opleiding; 2001/2003-2009/2013: Algemene Administratie van de Belastingen en de Invordering (AABI) - Administratie der Douane en Accijnzen (D&A) - VIII Personeel en Opleiding; 2009/2013-heden: Stafdienst P&O. Registratie en Domeinen (en vanaf 1970 Belastingen over de Toegevoegde Waarde): 1831-1834: Bestuur der Registratie en Domeinen - 1ère Division Affaires générales, personnel (non compris celui des eaux et forêts), cautionnements, droits et amendes de successions, recettes diverses; 1834-1846: Bestuur der Registratie en Domeinen - 1ère Division Affaires générales, personnel (y compris celui des eaux et forêts), cautionnements, consignations, recettes diverses, comptabilité et correspondance relative au matériel, indicateur; 1846-1849: Bestuur der Registratie en Domeinen - 3ème Direction Affaires générales, personnel, produits divers, consignations; 1849-1862: Bestuur der Registratie en Domeinen - 4ème Bureau Affaires générales, personnel; 1862-1885: Bestuur der Registratie en Domeinen - 3ème Direction Affaires générales, personnel, produits divers; 1885-1914: Bestuur der Registratie en Domeinen - 3ème Direction Affaires générales, législation, personnel, produits divers; 1920-1940: Bestuur der Registratie en Domeinen - 3ème Direction Affaires générales, législation, personnel, manutention, atelier général du timbre, comptabilité, contrôle et surveillance; 1946-1970: Bestuur der Registratie en Domeinen - 3de Directie Personeel en Algemene Zaken; 1970-1977: Administratie van de Belastingen over de Toegevoegde Waarde, Registratie en Domeinen - 3de Sector Gemeenschappelijke Diensten - 7de Dienst Personeel, Organisatie, Algemene Zaken, 22ste en 24ste Directie; 1978-1997: Algemene Administratie van de Belastingen - Administratie van de Belastingen over de Toegevoegde Waarde, Registratie en Domeinen - 3de Sector Gemeenschappelijke Diensten - 8ste Dienst Personeel, Organisatie, Algemene Zaken 22ste, 23ste, 24ste en 25ste Directie; 1998-2001/2003 (voor Registratie en Domeinen): Algemene Administratie van de Belastingen (AAB) - Administratie van het Kadaster, de Registratie en de Domeinen (AKRED) - Dienst III Human Ressources (HR) en Vorming; 1998-2001/2003 (voor BTW): Algemene Administratie van de Belastingen (AAB) Administratie van de Inkomens- en Ondernemingsfiscaliteit (AOIF) - Dienst V Personeel en Beroepsopleiding; 2001/2003-2009/2013 (voor Registratie en Domeinen): Algemene Administratie van de Patrimoniumdocumentatie (AAPD) - Dienst III Human Ressources (HR) en Vorming - sector Registratie, Domeinen en Hypotheken; 2001/2003-2009/2013 (voor BTW): Algemene Administratie van de Belastingen en de Invordering (AABI) - Administratie van de Inkomens- en Ondernemingsfiscaliteit (AOIF) - Dienst V Human Ressources (HR) en Beroepsopleiding; 2009/2013-heden: Stafdienst P&O. Kadaster: 1835-1838: Administratie der Directe Belastingen, Kadaster, Douane en Accijnzen 1ère Division Affaires générales, personnel, contentieux et douanes;
21
1838-1840 : Administratie der Directe Belastingen, Kadaster, Douane en Accijnzen 1e Division Affaires générales, personnel, douanes et accises; 1840-1843: Administratie der Directe Belastingen, Kadaster, Douane en Accijnzen 5ème Division Personnel de l’administration, poids et mesures; 1843-1846: Administratie der Directe Belastingen, Kadaster, Douane en Accijnzen 6ème Division Personnel de l’administration, poids et mesures; 1846-1850: Administratie der Directe Belastingen, Kadaster, Douane en Accijnzen 4ème Direction - 1er Bureau personnel de l’administration, secrétariat de l’administration poids et mesures; 1850-1862: Administratie der Directe Belastingen, Kadaster, Douane en Accijnzen 4ème Direction - 9ème Bureau personnel, secrétariat de l’administration; 1863-1875: Administratie der Directe Belastingen, Kadaster, Douane en Accijnzen 5ème Direction Personnel, secrétariat de l’administration; 1876-1900: Administratie der Directe Belastingen, Kadaster, Douane en Accijnzen Service du personnel; 1901-1911: Administratie der Directe Belastingen, Kadaster, Douane en Accijnzen Direction générale des contributions directes, personnel (contributions directes, douanes et accises), secrétariat de l’administration, indicateur général; 1912-1925: Administratie der Directe Belastingen, Kadaster, Douane en Accijnzen Personnel, secrétariat de l’administration, indicateur général (contributions directes, douanes et accises); 1930-1944: geen informatie beschikbaar 1944-1946: Bestuur van het Kadaster - Bestuur van het personeel; 1946-1957: Bestuur van het Kadaster - Personeel en Algemene Zaken; 1957-1963: Administratie van het Kadaster - Directie van het Beheer - Personeel en Verzending; 1963-1965: Administratie van het Kadaster - 4de Directie Beheer - dienst Personeel; 1965-1970: Administratie van het Kadaster - Directie van het Beheer - 5de Directie Personeel; 1970-1978: Administratie van het Kadaster - Directie van het Beheer - Personeel; 1978-1986: Algemene Administratie van de Belastingen - Administratie van het Kadaster - Directie van het Beheer - Personeel; 1986-1997: Algemene Administratie van de Belastingen (AAB) - Administratie van het Kadaster - Directies van Beheer - 7de Directie Personeel, Beroepsopleiding; 1997-2001/2003: Algemene Administratie van de Belastingen (AAB) - Administratie van het Kadaster, de Registratie en de Domeinen (AKRED) - Dienst III Human Resources (HR) en Vorming; 2001/2003-2009/2013: Algemene Administratie van de Patrimoniumdocumentatie (AAPD) - Administratie van het Kadaster, de Registratie en de Domeinen (AKRED) dienst III Human Resources (HR) en Vorming - Sector Kadaster; 2009/2013-heden: Stafdienst P&O. Thesaurie: 1894-1899: Bestuur van de Thesaurie en de Staatsschuld - 1ère Direction Comptabilité générale, personnel; 1900-1907: Bestuur van de Thesaurie en de Staatsschuld - 1ère Direction Affaires générales, comptabilité générale, caisse d’amortissement, des dépôts et des consignations, caisse d’épargne, personnel; 1908-1914: Bestuur van de Thesaurie en de Staatsschuld - 1ère Direction Affaires générales, comptabilité générale, caisse d’amortissement, des dépôts et des consignations, chemins de fer vicinaux, personnel - 1er Bureau Affaires générales, encaisse du trésor, personnel;
22
1920-1924: Bestuur van de Thesaurie en de Staatsschuld - 1ère Direction Affaires générales, caisse d’amortissement, des dépôts et des consignations, chemins de fer vicinaux, personnel de l’administration, indicateur général - 1er Bureau Affaires générales, encaisse du trésor, personnel; 1925-1929: Bestuur van de Thesaurie en de Staatsschuld - 1ère Direction Affaires générales, caisse d’amortissement, des dépôts et des consignations, chemins de fer vicinaux, personnel de l’administration, indicateur général - 1er Bureau Affaires générales, encaisse du trésor, personnel, portefeuille du trésor; 1930-1934: Bestuur van de Thesaurie en de Staatsschuld / voor personeel centrale administratie: 1ère Direction Affaires générales, service financier de la caisse d’amortissement, des dépôts et des consignations, chemins de fer vicinaux, habitations et logements à bon marché, interventions financières diverses, service belge des réparations, personnel, indicateur - 1er bureau Affaires générales, encaisse du trésor, relations avec la Banque nationale, la société nationale de crédit à l’industrie et le fonds d’amortissement de la dette publique, chemins de fer vicinaux et autobus: intervention financière de l’état, personnel, indicateur et expédition / voor personeel buitendiensten, personeel ad interim, personeel agentschappen rijkskassier: 2ème Direction Inspection des agences du trésor, avances de trésorerie; 1935-1937: Bestuur van de Thesaurie en de Staatsschuld - 1ère Direction Affaires générales, chemins de fer vicinaux, habitations et logements à bon marché, interventions financières, avances de trésorerie, ducroire, personnel, indicateur 1er Bureau Affaires générales concernant le trésor public, situations budgétaires, situation du trésor public, encaisse du trésor, relations avec la banque nationale, la société nationale de crédit à l’industrie et le fonds d’amortissement de la dette publique, chemins de fer vicinaux et autobus: intervention financière de l’état, personnel, indicateur et expédition; 1937-1940: Bestuur van de Thesaurie en de Staatsschuld - 1ère Direction Questions générales intéressant les finances publiques, documentation, situation du trésor public, avances de trésorerie, relations avec la banque nationale de Belgique, la caisse générale d’épargne et de retraite, le fonds d’amortissement de la dette publique, la société nationale de crédit à l’industrie, le crédit communal de Belgique et l’office national du placement et du chômage, interventions financières diverses, ducroire, personnel de l’administration et des agences du caissier de l’état, indicateur - 1er bureau Questions générales concernant le trésor public, surveillance de l’encaisse du trésor et mouvements de fonds, exposé annuel de la situation du trésor public, avances de trésorerie, relations avec la banque nationale, la caisse générale d’épargne et de retraite, le fonds d’amortissement de la dette publique, la société nationale de crédit à l’industrie, et l’office national du placement et du chômage, documentation et renseignements financiers, personnel de l’administration et des agences du caissier de l’état, indicateur et expédition; 1942-1946: Bestuur van de Thesaurie en de Staatsschuld - 1ste Dienst Thesaurie 1ste Directie; - 1ste Bureau Personeel van het bestuur en van de agentschappen van de staatskassier; 1946-1955: Administratie van de Thesaurie en de Staatsschuld - 1ste Dienst Organisatie, documentatie, personeel. 1955-1961: Administratie van de Thesaurie en de Staatsschuld - 1ste Dienst Organisatie en vaste uitgaven - personeel; 1961-1964: Administratie van de Thesaurie en de Staatsschuld - 3de Dienst Algemene zaken - 7de Directie Organisatie, documentatie, personeel, mecanografie, Nationaal Kantoor voor Roerende Waarden - 1. Organisatie, personeel, mecanografie; 1964-1971: Administratie van de Thesaurie en de Staatsschuld - 4de Dienst Algemene zaken - 8ste Directie organisatie, documentatie, personeel; 1971-1972: Administratie van de Thesaurie - 4de Dienst Algemene zaken 8ste Directie organisatie, documentatie, personeel;
23
1972-1986: Administratie van de Thesaurie - 5de Dienst Algemene zaken 8ste Directie Organisatie (verzending, dactylografie, documentatie, fotokopie, offset), personeel, beroepsvorming; 1986-1991: Administratie van de Thesaurie - 4de Dienst Algemene zaken 5de Directie Organisatie (verzending, dactylografie, documentatie, fotokopie, offset), personeel; 1991-1996: Administratie van de Thesaurie - 4de Dienst Algemene zaken 7de Directie Organisatie, personeel; 1996-1997: Administratie van de Thesaurie - 4de Dienst Algemene zaken 7de Directie - 2de Bureau Personeel; 1997-1999: Administratie van de Thesaurie - 4de Dienst Algemene zaken 5de Directie Organisatie & personeel - 2de Bureau Personeel; 1999-2001: Administratie van de Thesaurie - 4de Dienst Algemene zaken 5de Directie Personeel, opleiding en informatie - 1ste Bureau personeel en 2de Bureau Opleiding en informatie; 2001-2007: Administratie van de Thesaurie - 4de Dienst A Algemene zaken 5de Directie A Personeel, opleiding en informatie - 1ste Bureau personeel en 2de Bureau Opleiding en informatie; 2007-2009/2013: Administratie van de Thesaurie - Personeel & organisatie Personeel, opleiding en informatie; 2009/2013-heden: Stafdienst P&O. De organisatie van het personeelsbeheer binnen de Federale Overheidsdienst Financiën werd in de periode 2009-2013 fundamenteel hervormd, met de fusie van alle bestaande personeelsdiensten tot één enkele overkoepelende Stafdienst Personeel en Organisatie (P&O),7 die gevestigd is in het North Galaxy (NOGA) complex aan het spoorwegstation Brussel-Noord. Deze nieuwe stafdienst is op zijn beurt opgedeeld in verschillende thematische expertisecentra met daarbinnen verschillende afdelingen.
7
Koninklijk besluit van 3 december 2009 houdende regeling van de diensten andere dan operationele van de Federale Overheidsdienst Financiën (BS, 09/12/2009), later opgeheven en vervangen door het koninklijk besluit van 19 juli 2013 tot vaststelling van het organiek reglement van de Federale Overheidsdienst Financiën en van de bijzondere bepalingen die van toepassing zijn op het statutair personeel (BS, 02/08/2013). Zie ook. FOD Financiën. Jaarverslag 2009, Brussel, FOD Financiën, 2010, pp. 16-17 en 34-35.
24
DE ARCHIEVEN VAN DE INSTELLING EN HUN SELECTIE A. ARCHIEFVORMING EN -BEHEER De verschillende administraties van de FOD Financiën legden tot 2011 voor elk personeelslid een afzonderlijk personeelsdossier aan, een gebruik dat opklimt tot het einde van de 19de eeuw. De wijze waarop deze dossiers geordend en ingedeeld waren, varieerde echter van administratie tot administratie: Algemeen Secretariaat (met inbegrip van Bijzondere Belastinginspectie, Begroting en Controle van de Uitgaven en Inspectie van Financiën en met inbegrip van dossiers inzake personeelsleden van alle overige administraties): alfabetisch op familienaam en voornaam; Directe belastingen: op volgnummer bij uitdiensttreding; Douane en Accijnzen: chronologisch per jaar, daarbinnen decimaal; BTW, Registratie en Domeinen: alfabetisch op familienaam en voornaam; Belastingen over de Toegevoegde Waarde: alfabetisch op familienaam en voornaam; Kadaster: alfabetisch op familienaam en voornaam; Thesaurie: alfabetisch op familienaam en voornaam. De bijhorende toegangen (oude papieren registers en steekkaarten en recentere databanken) weerspiegel(d)en dezelfde opdeling in administraties. Voor sommige administraties zijn daarnaast reeksen afzonderlijk ingebonden reeksen koninklijke en ministeriële besluiten te vinden, evenals thematische dossiers met betrekking tot meer algemene onderwerpen, zoals personeelsformaties en -reglementering Naar aanleiding van de creatie van een eengemaakte Stafdienst P&O voor de hele FOD Financiën werden de dynamische personeelsdossiers van nog actieve personeelsleden vanaf 2013 gegroepeerd tot één enkele reeks personeelsdossiers, gekoppeld aan de creatie van een digitaal dossier. Het is in dat kader dat voor elk actief personeelslid een uniek en eengemaakt personeelsdossier is gecreëerd, met een ordening op basis van het rijksregisternummer en een opdeling in enerzijds een personeelsdossier met alle belangrijke en/of officiële stukken en anderzijds een brondossier met alle voorbereidende stukken. Tegelijkertijd zijn alle bestaande personeelsdatabanken gefuseerd tot één enkele databank. Het gebruik om dubbels van koninklijke en ministeriële besluiten - de originelen werden gecentraliseerd bij en bewaard door de Infotheek-Bibliotheek van de FOD - afzonderlijk te bewaren en in te binden, werd reeds enkele jaren voordien afgeschaft. Vrijwel alle semi-dynamische als statische papieren dossiers worden bewaard in een centrale archiefruimte van de Stafdienst P&O (enkel deze van de Thesaurie worden nog door de administratie zelf bewaard, cfr. infra), waarbij de oudere dossiers grosso modo gegroepeerd zijn volgens het vroegere organogram: Algemeen Secretariaat, Directe Belastingen, Douane en Accijnzen, Registratie en Domeinen (en vanaf 1970 Belastingen over de Toegevoegde Waarde) en Kadaster. Deze ruimte is als onderdeel van het in 2002-2004 opgetrokken North Galaxy-complex van vrij recente datum, ook als zodanig ontworpen en bezit een aantal belangrijke pluspunten. Positief is dat vloeren en wanden uit beton en het plafond uit vuurbestendige houtwolplaten bestaan, dat de meeste oppervlakken glad en vlak afgewerkt werden én dat er geen ramen zijn. Bovendien is deze ruimte voldoende beveiligd en zijn de deuren zelfsluitend en met deugdelijke sloten uitgerust. De brandveiligheid levert met de aanwezigheid van een branddetectie- en sprinklersysteem en voldoende aantallen brandblussers en waterhaspels evenmin grote problemen op, net zomin als het binnenklimaat dat verzekerd wordt door een acclimatisatiesysteem. Het enige nadeel aan de sprinklerinstallatie is dat deze bij activatie niet lokaal blust, maar over de volledige ruimte: bij een eventuele
25
brand en inschakeling van de installatie zullen dus alle archieven waterschade oplopen. De archiefruimte is tot slot uitgerust met vaste, metalen archiefrekken, die goed opgesteld werden en voldoende ruime gangpaden vormen. Toch zijn er ook enkele minpunten. De buitenmuren vertonen op enkele plaatsen sporen van vochtinsijpeling, die wel behandeld maar niet volledig ongedaan gemaakt werd. Enkele afvoerleidingen aan de buitenmuren hangen deels boven de aanwezige rekken en vormen dus een risico. Thermometers en hygrometers om de temperatuur en de luchtvochtigheid te meten, ontbreken. De archiefruimte wordt tot slot onvoldoende gereinigd, waardoor alles op termijn onder een stoflaag dreigt te belanden. Hetzelfde beeld is grosso modo zichtbaar bij de Algemene Administratie van de Thesaurie, de enige administratie van de FOD waarvan de dossiers (nog) niet gecentraliseerd werden bij de Stafdienst P&O. Belangrijkste knelpunt was insijpelend regenwater in de ondergrondse archiefruimte en de bijhorende ontwikkeling van schimmels en andere organismen, een euvel dat pas recent verholpen werd. Door de opberging van alle dossiers in afgesloten kasten kon onherroepelijke schade evenwel voorkomen worden. B. BEWAARTERMIJNEN De voorgestelde bewaartermijn van de personeelsdossiers strictu senso bedraagt 75 jaar na geboortejaar omdat een personeelsdossier benut wordt voor de berekening van de pensioenrechten. Voor sommige stukken van het brondossier geldt dezelfde termijn, terwijl andere documenten sneller vernietigd kunnen worden. Het is aan Stafdienst P&O om te oordelen of de dossiers op geregelde tijdstippen geschoond en geselecteerd worden (wat tijd vraagt, maar ruimte bespaart) of hiermee te wachten tot het verstrijken van de algemene bewaartermijn van 75 jaar na geboortejaar (wat ruimte vraagt, maar tijd bespaart). Logischerwijze geldt dezelfde termijn voor de toegangen in de vorm van registers, steekkaarten en/of databanken van het personeel. Voor afzonderlijke koninklijke en ministeriële besluiten is op voorstel van de dienst gekozen voor een gelijklopende bewaartermijn van 75 jaar. Voor de mogelijke bewaartermijnen van alle overige reeksen van de Stafdienst P&O wordt verwezen worden naar de modelarchiefselectielijst, die online geraadpleegd kan worden op de website van het Rijksarchief, www.arch.be. C. SELECTIE Eerst een vooral opmerken dat de personeelsregisters (zowel in papieren en digitale vorm) en individuele staten met loopbaanoverzicht van individuele personeelsleden (in de vorm van dienststaten, ‘losse rekeningen’, enz.) blijvend bewaard worden, zodat over elke ambtenaar de belangrijkste gegevens terug te vinden zijn. Hetzelfde criterium is van toepassing voor de eventueel afzonderlijk bewaarde reeksen koninklijke en ministeriële besluiten. Voor de selectie van alle overige reeksen van de Stafdienst P&O wordt verwezen worden naar de modelarchiefselectielijst, die online geraadpleegd kan worden op de website van het Rijksarchief, www.arch.be. Rest dus nog de selectie van de personeelsdossiers zelf. De massa door de FOD Financiën bewaarde personeelsdossiers is echter veel te groot om deze integraal te bewaren: anno 2013 gaat het om bijna 1,8 strekkende kilometer statische dossiers.8 Vandaar dat naar analogie van de selectierichtlijnen voor gemeenten ervoor geopteerd wordt om enkel de volgende dossiers te bewaren: deze van de (leidende) ambtenaren (met inbegrip van diegenen die deze functie ad interim uitoefenen) met impact op het beleid, deze van personeelsleden met een voor de organisatie typerende functie, deze van markante figuren op politiek, economisch, sociaal en/of cultureel vlak, deze van personeelsleden die aangesteld zijn als gevolg van buitengewone omstandigheden (bijvoorbeeld tijdens een oorlog), deze van personeelsleden 8
Enkel voor oudere, 19de-eeuwse en vroeg 20ste-eeuwse dossiers in het personeelsarchief van het Algemeen Secretariaat kan gekozen worden voor integrale bewaring gelet op hun meer beperkte omvang en het gebrek aan andere bronnen.
26
die illegale, immorele of niet-legitieme praktijken bij hun werkgever bekendmaken (“klokkenluiders”) en, tot slot, deze van geschorste of ontslagen personeelsleden. De toepassing van het criterium voor (leidende) ambtenaren met impact op het beleid is minder evident dan het lijkt, omdat de inhoud van de functie en de titulatuur niet alleen varieert in de tijd, maar ook van administratie tot administratie. Vandaar dat op basis van de opeenvolgende koninklijke besluiten tot vastlegging van het organiek kader van het Ministerie van Financiën, voor elke periode een lijst is opgesteld van functies waarvoor de personeelsdossiers in theorie9 blijvend bewaard moeten worden: Koninklijk besluit van 20 december 1862 (BS, 31/12/1862) – buitendiensten directe belastingen, douane en accijnzen: bestuurder / directeur; provinciale opziener / inspecteur provincial; bijzonder opziener / inspecteur spécial. Koninklijk besluit van 20 december 1862 (BS, 31/12/1862) – buitendiensten registratie en domeinen: bestuurder / directeur. opziener / inspecteur. Koninklijk besluit van 31 december 1875 (BS, 06/01/1876) – centrale diensten: secretaris-generaal / secrétaire général; algemene bestuurder / directeur général; commissaris der munten / commissaire de la monnaie; eerste opziener / premier inspecteur général; algemene opziener / inspecteur général; bestuurder / directeur. Koninklijk besluit van 15 december 1890 (BS, 22-23/12/1890): buitendiensten registratie en domeinen: bestuurder / directeur. opziener / inspecteur. Koninklijk besluit van 8 september 1896 (BS, 13/09/1896): buitendiensten registratie en domeinen: bestuurder / directeur. opziener / inspecteur. Koninklijk besluit van 31 januari 1912 (BS, 31/01/1912) – centrale diensten: secretaris-generaal / secrétaire général; beheerder – algemene bestuurder / administrateur – directeur général; commissaris der munten / commissaire de la monnaie; algemene bestuurder middenbeheer / directeur général administration central; algemene opziener / inspecteur général; bestuurder / directeur. Koninklijk besluit van 30 december 1913 (BS, 07/01/1914) – buitendiensten directe belastingen, douane en accijnzen: bestuurder / directeur. 9
De praktijk moet uitwijzen of de voorgestelde selectie grondig genoeg is en of de tussentijdse wijzigingsbesluiten geen fundamentele aanpassingen hebben aangebracht.
27
bijzonder bestuurder der accijnzen / directeur spécial des accises; provinciale opziener / inspecteur provincial; bijzonder opziener der douanen / inspecteur spécial des douanes; bijzonder opziener der accijnzen / inspecteur spécial des accises.; bijzonder opziener kadaster / inspecteur spécial cadastre.
Koninklijk besluit van 4 mei 1920 (BS, 12/05/1920) – buitendiensten directe belastingen, douane en accijnzen: bestuurder / directeur. bijzonder bestuurder / directeur spécial; opziener / inspecteur; bijzonder opziener / inspecteur spécial. Koninklijk besluit van 2 april 1925 (BS, 02/05/1925) – centrale diensten: secretaris-generaal / secrétaire général; algemene bestuurder / directeur général; commissaris der munten / commissaire de la monnaie; algemene opziener / inspecteur général; bestuurder / directeur; (vanaf 1938) inspecteur van financiën / inspecteur des finances. Koninklijk besluit van 19 december 1946 (BS, 29/12/1946) – centrale en buitendiensten: Algemeen Secretariaat: o secretaris-generaal / secrétaire général; o rechtskundig adviseur/ conseiller juridique; o fiscaal adviseur / conseiller fiscal; o financieel adviseur / conseiller financier; o adjunct-adviseur / conseiller adjoint. o directeur van bestuur / directeur d’administration; o directeur / directeur; Thesaurie en Staatsschuld o directeur-generaal / directeur général; o directeur van bestuur / directeur d’administration; o directeur / directeur; o adviseur financiële betrekkingen buitenland / conseiller relations financières avec l’étranger. Directe Belastingen o Centrale diensten directeur-generaal / directeur général; inspecteur-generaal / inspecteur général; directeur / directeur. o Buitendiensten directeur / directeur. provinciaal inspecteur / inspecteur provincial. Douane en Accijnzen o Centrale diensten directeur-generaal / directeur général; inspecteur-generaal / inspecteur général; directeur / directeur. o Buitendiensten gewestelijk directeur / directeur régional; speciaal directeur / directeur spécial; gewestelijk inspecteur / inspecteur régional;
28
inspecteur speciaal / inspecteur spécial. Registratie en Domeinen o Centrale diensten directeur-generaal / directeur général; inspecteur-generaal / inspecteur général; directeur / directeur. Kadaster o Centrale diensten directeur van bestuur / directeur d’administration; directeur / directeur; inspecteur van het kadaster / inspecteur du cadastre. o Buitendiensten bewaarder / conservateur; directeur / directeur; voorzitter verwervingscomité / président comité d’acquisition. inspecteur van financiën / inspecteur des finances. Koninklijk besluit van 24 februari 1954 (BS, 04/03/1954) – centrale en buitendiensten: Algemeen Secretariaat: o secretaris-generaal / secrétaire général; o rechtskundig adviseur/ conseiller juridique; o fiscaal adviseur / conseiller fiscal; o financieel adviseur / conseiller financier; o adjunct-adviseur / conseiller adjoint. o algemeen directeur / directeur général; o directeur / directeur; Thesaurie en Staatsschuld o administrateur-directeur-generaal / administrateur-directeur général; o directeur van administratie / directeur d’administration; o directeur / directeur; o adviseur financiële betrekkingen buitenland / conseiller relations financières avec l’étranger. Directe Belastingen o Centrale diensten directeur-generaal / directeur général; inspecteur-generaal / inspecteur général; directeur / directeur. o Buitendiensten gewestelijk directeur / directeur régional; speciaal directeur / directeur spécial; provinciaal inspecteur / inspecteur provincial. Douane en Accijnzen o Centrale diensten directeur-generaal / directeur général; inspecteur-generaal / inspecteur général; directeur / directeur. o Buitendiensten gewestelijk directeur / directeur régional; adjunct-directeur / directeur adjoint; directeurs bijzondere diensten / directeurs services spéciales; provinciaal inspecteur / inspecteur provincial; inspecteur / inspecteur. (Belastingen over de Toegevoegde Waarde,) Registratie en Domeinen o Centrale diensten
29
directeur-generaal / directeur général; inspecteur-generaal / inspecteur général; directeur / directeur. o Buitendiensten gewestelijk directeur / directeur régional; voorzitter comité tot aankoop / président comité d’acquisition; directeurs bijzondere diensten / directeurs services spéciales. o Buitendiensten taksen (BTW) [KB van 14 januari 1969 (BS, 18/01/1969)] gewestelijk directeur / directeur régional. Kadaster o Centrale diensten directeur van bestuur / directeur d’administration; directeur / directeur; inspecteur van het kadaster / inspecteur du cadastre. o Buitendiensten bewaarder – conservateur; directeur / directeur. inspecteur van financiën / inspecteur des finances. Koninklijk besluit van 7 april 1995 (BS, 30/06/1995)– centrale en buitendiensten: Algemeen Secretariaat: o secretaris-generaal / secrétaire général; o directeur-generaal / directeur général; o auditeur-generaal / auditeur général; o adviseur(-generaal) van financiën / conseiller (général) des finances. Thesaurie o administrateur-generaal / administrateur général; o directeur-generaal / directeur général; o auditeur-generaal / auditeur général; o inspecteur-generaal / inspecteur général. Algemene Administratie der Belastingen o administrateur-generaal / administrateur général; o adjunct-administrateur-generaal / administrateur général adjoint. Directe Belastingen o Centrale diensten directeur-generaal / directeur général; auditeur-generaal / auditeur général. o Buitendiensten gewestelijk directeur / directeur régional; adjunct-directeur / directeur adjoint; inspecteur / inspecteur. Douane en Accijnzen o Centrale diensten directeur-generaal / directeur général; auditeur-generaal / auditeur général. o Buitendiensten gewestelijk directeur / directeur régional; adjunct-directeur / directeur adjoint; inspecteur / inspecteur. Belastingen over de Toegevoegde Waarde, Registratie en Domeinen o Centrale diensten directeur-generaal / directeur général; auditeur-generaal / auditeur général. o Buitendiensten registratie en domeinen
30
gewestelijk directeur / directeur régional; voorzitter aankoopcomité / président comité d’acquisition; adjunct-directeur / directeur adjoint; hoofdinspecteur-directeur / inspecteur en chef-directeur; inspecteur / inspecteur. o Buitendiensten taksen (BTW): gewestelijk directeur / directeur régional; adjunct-directeur / directeur adjoint; inspecteur / inspecteur. Kadaster o Centrale diensten directeur-generaal / directeur général; auditeur-generaal / auditeur général; (eerste) auditeur / (premier) auditeur. o Buitendiensten gewestelijk directeur / directeur régional; adjunct-directeur / directeur adjoint; inspecteur / inspecteur. Bijzondere Belastinginspectie: o Centrale diensten directeur-generaal / directeur général; auditeur-generaal / auditeur général; (eerste) auditeur / (premier) auditeur. o Buitendiensten gewestelijk directeur / directeur régional; adjunct-directeur / directeur adjoint; hoofdcontroleur / contrôleur en chef; controleur / contrôleur; inspecteur / inspecteur. inspecteur van financiën / inspecteur des finances. Voor de voor het Ministerie van Financiën typerende functies kan een representatief staal bewaard worden, met een voorkeur voor de bewaring van één dossier (zo nodig per provincie) als voorbeeld van de archiefvorming en voor tentoonstellingsdoeleinden. Voor het Algemeen Secretariaat en aanverwante administraties is dit niet van toepassing, aangezien het veeleer “klassieke” administraties betreft, zonder buitendiensten. Deze selectie kan echter voor de overige administraties als volgt toegepast worden: Directe Belastingen o toeziener - controleur / contrôleur; o (hoofd)ontvanger / receveur (principal). Douane en Accijnzen o toeziener - controleur / contrôleur; o (hoofd)ontvanger / receveur (principal); o luitenant der douane / lieutenant des douanes; o brigadier der douane / brigadier des douanes. o matroos / matelot; o (onder)schipper / (sous-)patron; o machinist / machiniste; o kajuitsjongen / mousse; o scheikundige / chimiste. Registratie en Domeinen o ontvanger / receveur; o toeziener -controleur / contrôleur;
31
o meetkundig schatter / géomètre; o tekenaar / dessinateur : o hypotheekbewaarder / conservateur des hypothèques. Kadaster o toeziener -controleur / contrôleur; o meetkundig schatter / géomètre; o tekenaar / dessinateur. Muntwezen o opziener van de proeven en de waarborg / inspecteur des essai et de la garantie; o controleur ter uitwisseling en munting / contrôleur au change et au monnayage; o proever / essayeur. Voor de identificatie van de personeelsdossiers van markante figuren op politiek, economisch, sociaal en/of cultureel vlak is overleg met de administratie nodig, die daartoe de nodige kennis bezit. Hetzelfde geldt voor de personeelsdossiers van personeelsleden die geschorst of ontslagen werden of illegale, immorele of niet-legitieme praktijken bij hun werkgever bekendmaken (“klokkenluiders”). De resterende statische personeelsdossiers kunnen vernietigd worden na het verstrijken van de administratieve bewaartermijn. Hetzelfde geldt voor de personeelsdossiers op het niveau van de buitendiensten, indien uit steekproeven blijkt dat deze dezelfde informatie bevatten als de centraal bewaarde dossiers. C. ELDERS BEWAARDE ARCHIEVEN Enkele aantal oudere reeksen personeelsdossiers en -archieven van het Ministerie van Financiën werden in het verleden reeds in uitvoering van de Archiefwet overgebracht naar het Algemeen Rijksarchief in Brussel, maar helaas zonder dat er toegangen opgesteld en/of gepubliceerd werden: Ministerie van Financiën. Administratie der Douane en Accijnzen. Personeel, 1870-1980 (enkel voorlopige toegang). Ministerie van Financiën. Administratie der Thesaurie (1e Bureau 1e Directie). Personeelsarchief, 1850-1969 (enkel voorlopige toegang). Ministerie van Financiën. Bestuur der Pensioenen. Archief I, 1930-1965. Ministerie van Financiën. Dienst voor Vereffening der Oorlogsschade WO I en WO II. Personeelsdossiers, 1918-1980.
32
ALGEMEEN RIJKSARCHIEF EN RIJKSARCHIEF IN DE PROVINCIËN ARCHIVES GÉNÉRALES DU ROYAUME ET ARCHIVES DE L’ÉTAT DANS LES PROVINCES
ARCHIEFBEHEERSPLANNEN EN SELECTIELIJSTEN TABLEAUX DE GESTION ET TABLEAUX DE TRI
148
Stafdienst P&O Federale Overheidsdienst Financiën
Voorbereidend studiedossier van de archiefselectielijst 2013
door
Liesbeth DE FRENNE en Geert LELOUP
5423
Brussel – Bruxelles 2014