Programmabegroting 2014
Bezoekadres: Postadres: Telefoon: Fax: Bank: Internet:
gemeente Groesbeek
Dorpsplein 1 6562 AH Groesbeek Postbus 20 6560 AA Groesbeek 024-3996111 024-3996333 28.50.03.089 www.groesbeek.nl
1 van 132
Programmabegroting 2014
gemeente Groesbeek
2 van 132
Programmabegroting 2014
Aanbiedingsbrief Aan de leden van de raad der gemeente Groesbeek
Groesbeek, 1 oktober 2013 Aanbieding begroting Overeenkomstig het bepaalde in artikel 190 van de Gemeentewet bieden wij u hierbij het ontwerp aan van de Programmabegroting 2014 van onze gemeente. Uw raad autoriseert ons college op basis van de programmabegroting tot het uitvoeren van de programma's en het daartoe doen van uitgaven en het realiseren van inkomsten, zoals opgenomen in de begroting. Belangrijkste aandachtspunten Programmabegroting 2014 De Programmabegroting 2014 sluit met een positief saldo van € 5.000. De jaren 2015 tot en met 2017 laten tekorten zien van respectievelijk € 324.000, € 114.000 en € 161.000. Behandelingsprocedure De behandelingsprocedure van de Programmabegroting 2014 ziet er als volgt uit: a. b. c.
Informatieve raadsvergadering : Raadsvergadering (besluitvormend) : Aanbieden aan Provincie :
10 oktober 2013 31 oktober 2013 15 november 2013
Wij vertrouwen op een vruchtbare gedachtewisseling met uw raad over deze begrotingsstukken. Hoogachtend, Burgemeester en Wethouders van Groesbeek, De secretaris,
De burgemeester,
J.W. Looijen
H.W.C.G. Keereweer
gemeente Groesbeek
3 van 132
Programmabegroting 2014
gemeente Groesbeek
4 van 132
Programmabegroting 2014
Inhoudsopgave Programmabegroting Bladzijde
1. Inleiding ................................................................................................................................ 7 2. Samenvatting ....................................................................................................................... 9 3. Beleidsbegroting................................................................................................................. 13 3.1. Inleiding Beleidsbegroting ............................................................................................ 15 3.2. Programmaplan ........................................................................................................... 21 Programma 1 – Burger, bestuur en veiligheid.................................................................. 22 Programma 2 – Beheer openbare ruimte ........................................................................ 25 Programma 3 – Wonen en werken .................................................................................. 32 Programma 4 – Maatschappelijke zaken ......................................................................... 40 3.3. Algemene dekkingsmiddelen, inclusief onvoorzien ...................................................... 47 Algemene dekkingsmiddelen ........................................................................................... 48 3.4. Paragrafen ................................................................................................................... 53 Lokale heffingen .............................................................................................................. 54 Weerstandsvermogen en risicobeheersing ...................................................................... 61 Onderhoud kapitaalgoederen .......................................................................................... 73 Financiering..................................................................................................................... 87 Bedrijfsvoering ................................................................................................................ 89 Verbonden partijen .......................................................................................................... 91 Grondbeleid..................................................................................................................... 95 4. Financiële begroting ......................................................................................................... 103 4.1. Het overzicht van baten en lasten incl. meerjarenraming ........................................... 105 4.2. Uiteenzetting van de financiële positie ....................................................................... 115 Bijlagen ................................................................................................................................ 123 Bijlage 1 – MeerjarenInvesteringPlan 2013-2017 .............................................................. 125 Bijlage 2 – Meerjarig overzicht reserves en voorzieningen 2011-2014 .............................. 131
gemeente Groesbeek
5 van 132
Programmabegroting 2014
gemeente Groesbeek
6 van 132
Programmabegroting 2014
1. Inleiding
gemeente Groesbeek
7 van 132
Programmabegroting 2014
Inleiding Voor u ligt de Programmabegroting 2014 van de gemeente Groesbeek. Vanwege de naderende herindeling is dit de laatste begroting in deze vorm. In deze begroting hebben wij zowel het gemeentelijke beleid als de financiële middelen die nodig zijn om dit beleid te realiseren, in beeld gebracht. Het accent ligt op het begrotingsjaar 2014, maar er wordt ook een doorkijk gegeven naar de periode 2015-2017. Ondanks de herindeling per 1 januari 2015 is de meerjarenbegroting opgesteld op basis van “going concern”. De begroting 2014 sluit met een klein overschot van € 5.000. In de jaren 2015 tot en met 2017 worden tekorten verwacht van respectievelijk € 324.000, € 114.000 en € 161.000. Indeling De begroting is op hoofdlijnen onderverdeeld in de beleidsbegroting en de financiële begroting. In de beleidsbegroting vindt u het programmaplan en de paragrafen. Het programmaplan bevat de activiteiten die verricht worden om de door u beoogde maatschappelijke effecten te bereiken. In de paragrafen worden vooral de onderwerpen besproken die van belang zijn voor het doorgronden van de financiële positie van de gemeente. De paragrafen bevatten de beleidsuitgangspunten ten aanzien van beheersmatige activiteiten en de lokale heffingen. Zo bepaalt u bijvoorbeeld het beleid ten aanzien van het weerstandsvermogen, door aan te geven hoe groot de spaarpot moet zijn om tegenvallers op te kunnen vangen. In de financiële begroting vindt u een overzicht van en toelichting op de baten en lasten per programma en de financiële positie van de gemeente. In overzichten met lasten en baten staan negatieve getallen ("-") voor kosten of nadelen en positieve getallen ("+") voor inkomsten of voordelen. "I" staat voor incidenteel en "S" staat voor structureel. De genoemde bedragen in de tabellen moeten x € 1.000 gelezen worden. Wet en regelgeving De programmabegroting wordt door de Gemeentewet voorgeschreven en moet voldoen aan de begrotingsregels zoals opgenomen in het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (het BBV). Deze begroting is opgesteld conform deze regels. Het vervolg Na het vaststellen van de begroting starten wij in 2014 met de uitvoering en wel binnen de beleidsmatige en financiële grenzen die in de begroting zijn aangegeven. Gedurende het begrotingsjaar zijn er verschillende momenten waarop wij u over de voortgang rapporteren en eventueel voorstellen doen voor bijsturing en/of aanpassing van de begroting. Op twee momenten – in de voorjaarsnota en de najaarsnota – doen wij dat over de begroting in zijn geheel. Onderwerpen die bijzondere aandacht en bespreking vereisen worden gedurende het begrotingsjaar door middel van specifieke raadsvoorstellen aan u voorgelegd en besproken. Tot slot leggen wij door middel van het jaarverslag en de jaarrekening eindverantwoording af over de realisatie van de door u in de begroting vastgelegde beleidsvoornemens.
gemeente Groesbeek
8 van 132
Programmabegroting 2014
2. Samenvatting
gemeente Groesbeek
9 van 132
Programmabegroting 2014
Samenvatting Wij zijn er in geslaagd een begroting 2014 op te stellen met een begrotingsoverschot van € 5.000. De jaren 2015 tot en met 2017 laten tekorten zien van respectievelijk € 324.000, € 114.000 en € 161.000. O.a. de doorrekening van de algemene uitkering, op basis van de meicirculaire 2013, de privatisering van het zwembad en de kosten gemaakt in het kader van de herindeling hadden veel invloed op het begrotingssaldo. Daarnaast hebben we verschillende posten geactualiseerd, zoals de stelposten, de kapitaallasten, de personele lasten en mutaties met betrekking tot reserves. Verder hebben we diverse ontwikkelingen, die zich hebben voorgedaan na het opstellen van de perspectiefnota, in de begroting verwerkt. In hoofdstuk 4 vindt u een nadere toelichting op al deze mutaties. In de tabel “belangrijke ontwikkelingen” op de volgende pagina zijn ze samengevat. Voor een goed beeld van de financiële positie van onze gemeente willen wij u vooral wijzen op de diverse paragrafen in deze begroting. Zo kunnen we op grond van de paragraaf weerstandsvermogen concluderen dat onze weerstandscapaciteit nog ruim voldoende is. Daar past wel de kanttekening bij dat het steeds moeilijker zal worden om te bezuinigen. En op grond van de paragraaf “onderhoud kapitaalgoederen” kunnen we constateren dat de openbare ruimte er in het algemeen goed bij ligt. Tot slot geeft de paragraaf grondbeleid een goed beeld van onze grondexploitaties. De financiële risico’s die wij lopen met onze grondexploitaties moeten niet worden onderschat. Door periodiek de exploitatieopzetten te actualiseren en op basis daarvan maatregelen te treffen, trachten wij de risico’s te beheersen. Hierbij treffen wij voorzieningen voor te verwachten verliezen, zoals de voorziening voor het exploitatietekort op het centrumplan. In deze begroting is nog geen rekening gehouden met de waarschijnlijke herindeling van de MUG-gemeenten. De cijfers zijn geraamd op “going concern”-basis. Wel zijn we begonnen met de voorbereidingen voor de herindeling, waarvan de kosten in deze begroting verwerkt zijn.
gemeente Groesbeek
10 van 132
Programmabegroting 2014
Tabel: b elangrijke ontwikkelingen
Bedragen x € 1.000
FMP vastgestelde begroting 2013 (incl. MJR 2014-2016) Voorjaarsrapportage 2013 FMP na Voorjaarsrapportage 2013 Perspectiefnota 2014: - Wandelpadennetwerk (Progr. 3) - Stelpost loonontwikkeling - Inzet stelpost effecten decentralisaties FMP na Perspectiefnota 2014 Stelposten (excl. zwemb ad) - aanpassing post onvoorzien naar niveau van € 75.000 - aanpassing stelpost nieuw beleid naar niveau van € 50.000 - schrappen stelpost formatie, taakstelling is gerealiseerd, is verwerkt in ramingen - schrappen stelpost loonontwikkeling, is verwerkt in ramingen personeelskosten - schrappen stelpost nog af te bouwen overhead - aanpassing stelpost DVO - stelpost nieuwe huisvestingslasten voorzieningenhart Actualisatie kapitaallasten Kostenverdeelstaat / b edrijfsvoering (excl. zwemb ad) Privatisering zwembad (incl. kap.lst en kostenverdeelstaat) Ontwikkelingen per programma Programma 1: - met name leges - Brandweer, bijdrage M + U - SEV / bestuursondersteuning (dekking via best.res.) Programma 2: - Watersysteemheffing (geheven door Waterschap) - Natuurlijk groen, maaiwerk (uitbesteed) - Natuurlijk groen, onderhoud wijken - Rioolheffing Programma 3: - GFT afvalinzameling en verwerking - Componenteninzameling en verwerking - Afvalstoffenheffing - Bestemmingsplannen - Evaluatie LOP - Grondexploitatie - SEV / attractief dorpscentrum / stim.woningmarkt / imagocamp.(dekking best.res.) Programma 4: - Uittreding De Stroming eenmalig - Idem structureel - 'Totaal mutaties afdeling Soza - Invoeringskosten JGZ-transitie / AWBZ - SWG, correctie subsidiebeschikking (structureel ipv incidenteel) - Gehandicaptensport - Buitensportaccommodaties - SEV / stimulering werkgelegenheid (dekking via best.res.) Algemene dekkingsmiddelen: - Baten OZB totaal - 'Algemene uitkering, actualisatie o.b.v. meicirculaire 2013 - Correctie raming ivm hoogte accress 2014 - Extra geld herindeling, via algemene uitkering 2014 - Mutaties reserves (incl. bespaarde rente) - waarvan reservering extra geld herindeling via (nieuwe) b estemmingsreserve - waarvan dekking uit b estemmingsreserve SEV - waarvan dekking uittreding de Stroming - waarvan terugdraaien b ijdrage t.g.v. expl. tb v sluitend maken b egroting - diverse actualisaties waaronder aanpassing rentes Afronding / diversen Nieuw Financieel Meerjaren Perspectief
gemeente Groesbeek
11 van 132
2014 201 -235 -34
2015 -402 402 0
2016 201 -201 0
2017 201 -201 0
-97 97 0
-97 97 0
-97 97 0
-26 -14 -75 97 -86 89 -31 149 -34 156
-26 -14 -75 97 -86 89 -31 25 -60 155
-26 -14 -75 97 -86 89 -31 56 -60 155
8 41 -66
23
16
16
-21
-24 -15 -30 -2
-28 -15 -30 -2
-32 -15 -30 81
-29 -36 10 -24
-29 -36 10 -24
-29 -36 10 -24
123
123
123
60 108
60 120
60 120
34
34
34
15
15
15
-124 294
-139 -29
-48 -213
-25 -97 -156 -27 -14 -75 97 89 -31 325 -339 158
-2 -29 -36 10 -24 -15 111 -911 -384 25 108 -54 34 -25 15 -342 -108 576 -345 671 756 -671 1.319 384 -300 24 -15
-923
-226
-293
-702 -221 -9
-300 74 -8
-300 7 -5
5
-324
-114
-161
Programmabegroting 2014
gemeente Groesbeek
12 van 132
Programmabegroting 2014
3. Beleidsbegroting
gemeente Groesbeek
13 van 132
Programmabegroting 2014
gemeente Groesbeek
14 van 132
Programmabegroting 2014
3.1. Inleiding Beleidsbegroting
gemeente Groesbeek
15 van 132
Programmabegroting 2014
Inleiding De beleidsbegroting bestaat uit het programmaplan en de paragrafen. Het programmaplan richt zich vooral op de maatschappelijke effecten die wij als gemeentebestuur beogen. De Strategische Visie 2025 die onze gemeente in 2012 heeft vastgesteld, vormt hiervoor de basis. De paragrafen richten zich op beheersaspecten (zoals de bedrijfsvoering, het weerstandsvermogen en ons grondbeleid) en de lokale heffingen. Het Programmaplan Het programmaplan bevat de te realiseren programma's, het overzicht van algemene dekkingsmiddelen en het bedrag voor onvoorzien. In de programma's staan de doelen – in termen van maatschappelijke effecten – die we nastreven en welke activiteiten daarvoor uitgevoerd worden. Ook is een raming van baten en lasten per programma voorgeschreven. De indeling van de programma's ziet er in deze begroting als volgt uit: Programma's Programma 1 : Burger, bestuur en veiligheid Programma 2 : Beheer openbare ruimte Programma 3 : Wonen en werken Programma 4 : Maatschappelijke zaken Algemene dekkingsmiddelen
Portefeuillehouder H. Keereweer T. Giesbers S. Thijssen P. Spaan S. Thijssen
Afdeling Buza, BMO, Brw OW RW, VTH SoZa, RW Fin
Hieronder volgt een korte toelichting op de functies van de verschillende onderdelen van het programmaplan. Algemeen Een programma begint met een korte aanduiding van de inhoud, de doelstelling, de wettelijke kaders en de beleidsruimte van het programma. Vervolgens worden de belangrijkste ontwikkelingen geschetst binnen het programma. Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? Dit is het belangrijkste onderdeel van het programma. In tabelvorm staat per beoogd maatschappelijk effect benoemd welke concrete activiteiten uitgevoerd worden. De beoogde maatschappelijke effecten sluiten aan bij de ambities die in de Strategische Visie 2025 zijn geformuleerd (zie hierna). Vanzelfsprekend worden binnen een programma veel meer activiteiten uitgevoerd, maar de onderwerpen die worden aangehaald, zijn de onderwerpen die bestuurlijk relevant zijn voor het programma. Wat mag het kosten/gaat het opbrengen? In dit deel beginnen we met een tabel waarin de totale lasten en baten van het programma worden weergegeven. Het saldo van de lasten en baten wordt in de regel "totaal programma" weergegeven. Dit saldo is het bedrag (veelal het tekort) dat uit de algemene dekkingsmiddelen opgebracht moet worden om het programma te kunnen betalen. In hoofdstuk 4 vindt u een uitgebreide toelichting op de ontwikkeling van het totale financiële kader (het saldo van alle programma's). Daarna presenteren we een tabel met alle investeringen die voor dit programma gepland zijn. We geven aan wat een investering in totaliteit kost (de bruto investering), hoeveel anderen bijdragen en welk bedrag voor onze eigen rekening komt (de netto investering). De netto investering wordt geactiveerd, waardoor de (kapitaal)lasten gespreid worden over de totale
gemeente Groesbeek
16 van 132
Programmabegroting 2014
levensduur van de investering. De jaarlijkse kapitaallasten maken deel uit van de lasten die zijn opgenomen in de tabel van lasten en baten. In de bijlagen vindt u een overzicht van het totale gemeentelijke investeringsprogramma. Tot slot presenteren we een tabel met de reserves en voorzieningen van het programma. Strategische Visie 2025 Op 21 juni 2012 heeft de gemeenteraad de Strategische Visie 2025 vastgesteld. Deze schetst de koers van de gemeente Groesbeek tot het jaar 2025. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen (drie) ontwikkelingslijnen en (vijf) pijlers.
Ontwikkelingslijnen Groesbeek kiest er voor om onderscheidend te zijn op een drietal punten: 1. Samen werken aan zorg a. Wijken op eigen kracht. b. Zorgen voor elkaar. c. De gemeente als toplocatie voor zorg-gerelateerde instellingen en instituten. 2. Jong, gezond en actief a. Met breedtesport en topsport investeren in ontmoeting en gezondheid, met speciale focus op de jeugd. 3. Spannend landschap a. Het unieke en diverse landschap verder versterken met ruimte voor recreatieve ontwikkeling en toegankelijkheid. Pijlers Het perspectief van Groesbeek voor 2025 steunt op vijf sterke pijlers. Om de strategische visie een plaats te geven in de programmabegroting, zonder de bestaande indeling in programma’s aan te tasten, hebben wij deze pijlers en de bijbehorende ambities toegedeeld aan de bestaande programma’s. Zo wordt jaarlijks per programma inzichtelijk gemaakt op welke wijze en met welke activiteiten, in het betreffende jaar wordt bijgedragen aan het realiseren van de in de strategische visie geformuleerde ambities.
gemeente Groesbeek
17 van 132
Programmabegroting 2014
1. Leefomgeving Ambities Versterken van de identiteit van de streek en de afzonderlijke deelgebieden. P3 Werken aan een duurzame grondgebonden agrarische productie. P3 Versterken van de biodiversiteit (ecologische hoofdstructuur en verbindingszones). P3 Plaats bieden aan duurzame vormen van bedrijvigheid, bouwen op duurzame wijze. P3 Werken aan een geringere afhankelijkheid van niet-duurzame energie. P2 & P3 Een grotere verantwoordelijkheid voor de eigen buurt/wijk. P2 & P4 2. Woonkwaliteit Ambities De woonkwaliteit in Groesbeek is uitstekend en sluit aan op de vraag: door vernieuwbouw en verbetering van wijken beschikt Groesbeek ook in 2025 over aantrekkelijke woonmilieus. P3 Voor bijzondere doeleinden of doelgroepen voegt nieuwbouw op inbreidingslocaties kwaliteit en diversiteit toe. P3 Verbetering van het woningaanbod sluit aan bij de veranderende wensen en behoefte van de woonconsument. Voor senioren, starters, jonge doorstromers en zorgbehoevenden is extra aandacht. P3 Inbreiding gaat voor uitbreiding. Alleen beschikbare locaties binnen de bebouwde kom ontwikkelen en niet meer kiezen voor uitbreidingslocaties. P3 De nieuwe gebouwen zijn flexibel en toekomstbestendig gebouwd, zodat slim kan worden ingespeeld op demografische ontwikkelingen. P3 3. Werkklimaat Ambities Ruimte voor ondernemers om een bedrijf te starten, vernieuwen en innoveren (broedplaatsen). P3 Ruimte voor het nieuwe werken (goede ICT, ruime opzet van woningen, kleinschalig, aan huis). P3 Revitalisering en uitbreiding bestaande bedrijventerrein. P3 Inzet op de ontwikkeling van kansrijke sectoren zorg en toerisme. P3 Een aantrekkelijk centrum van Groesbeek als motor voor lokale economie. P3 4. Voorzieningenaanbod Ambities Behoud van de reeds aanwezige basisfuncties in de dorpen (onderwijs, ontmoeten, sport). P4 Een bruisend centrum met detailhandel in Groesbeek, een echt dorpshart. P3 Stedelijke voorzieningen worden aangeboden in de regio. P3 & P4 Duurzaam en efficiënter gebruik van accommodaties (onderwijs, sport en welzijn): multifunctionaliteit, toegankelijkheid en spreiding door gemeente. P4 5. Bereikbaarheid Ambities Een adequate infrastructuur toegespitst op de lokale veiligheid en comfort. P2 Meewerken aan regionale ontwikkelingen. P2 Voortdurende aandacht voor de veiligheid en het optimaal onderhouden van de bestaande infrastructuur. P2
gemeente Groesbeek
18 van 132
Programmabegroting 2014
Niet alle ambities leiden al tot activiteiten in 2014. Deze ambities zijn wel opgenomen, zodat we ze niet uit het oog verliezen. Aparte vermelding is er ook voor het project Sociaal Economische Versterking (SEV). Dit project heeft zijn effecten in alle programma’s en komt daardoor ook in meerdere programma’s terug. De paragrafen Op grond van artikel 9 van het BBV worden in de paragrafen de beleidslijnen vastgelegd met betrekking tot relevante beheersmatige aspecten en tot de lokale heffingen. Tenzij het betreffende aspect niet aan de orde is, bevat de begroting in ieder geval de volgende paragrafen:
lokale heffingen weerstandsvermogen onderhoud kapitaalgoederen financiering
bedrijfsvoering verbonden partijen grondbeleid
De onderwerpen uit de paragrafen over het weerstandsvermogen, onderhoud kapitaalgoederen en het grondbeleid zijn van groot belang voor het inzicht in de financiële positie van onze gemeente en de risico's die we lopen.
gemeente Groesbeek
19 van 132
Programmabegroting 2014
gemeente Groesbeek
20 van 132
Programmabegroting 2014
3.2. Programmaplan
gemeente Groesbeek
21 van 132
Programmabegroting 2014
Programma 1 – Burger, bestuur en veiligheid Portefeuillehouder:
Burgemeester
Ambtelijk verantwoordelijk:
Directie
Algemeen Programma inhoud Dit programma omvat het functioneren van het bestuur, bestuursondersteuning, dienstverlening, brandweer en rampenbestrijding en openbare orde en veiligheid. Doelstelling Een hoge waardering van burgers, bedrijven en instellingen voor de kwaliteit van ons bestuur en onze dienstverlening en een hoge mate van (gevoel van) veiligheid in onze gemeente. Beleidsruimte en kaders De beleidsruimte is redelijk groot, wel gelden algemene kaders als de Gemeentewet, de Algemene Wet bestuursrecht en de Wet gemeenschappelijke regelingen. Op het gebied van veiligheid zijn de belangrijkste wettelijke kaders vastgelegd in de Gemeentewet, de Wet op de Veiligheidsregio's en de Politiewet. Gemeentelijke kaders Beleidsstuk Strategische visie 2025 Lokaal integraal veiligheidsplan (IV-nota) APV Beleidsplan brandweer MUG Rampenplan/crisisplan
Jaar 2012 2011
Informatiebeleidsplan
2009
2010 2008 2011
Inhoud Koers van onze gemeente tot het jaar 2025 Kaders meerjarige periode: activiteiten in brede zin op gebied van integrale veiligheid Regelgeving openbare orde en woon- en leefklimaat Planperiode 2008-2011 Verplichte planvorming op gebied van rampenbestrijding en crisisbeheersing Planperiode 2009-2012 ICT-beleidsplan voor de MUG-gemeenten
Ontwikkelingen Belangrijke ontwikkelingen in dit programma zijn de verdere vormgeving van de veiligheidsregio inclusief de geregionaliseerde brandweer en de gevolgen van centralisatie van de politie. De in 2010 in werking getreden Wet op de veiligheidsregio's (Wvr) heeft nadrukkelijk gevolgen voor (de organisatie van) brandweerzorg en crisisbeheersing, die steeds meer op de regionale leest worden geschoeid. Lokale betrokkenheid en uitvoering blijven hierbij echter onmisbaar. De geregionaliseerde brandweerorganisatie Gelderland-Zuid is per 1 januari 2013 van start gegaan op basis van gemeentespecifieke dienstverleningsovereenkomsten. Hierdoor wordt doelmatigheid en kwaliteit (kunnen voldoen aan opgeschroefde wettelijke eisen) bevorderd, zonder de lokale beleidsinvloed teniet te doen. De nieuwe Drank-en Horeca Wet (DHW) is per 1 januari 2013 in werking getreden, waarmee het toezicht van de Voedsel- en Warenautoriteit hierop over is gegaan naar de gemeenten. Onderdeel daarvan is dat de para-commerciële inrichtingen middels een verplichte gemeentelijke verordening moeten worden gereguleerd. Deze verordening wordt, evenals de specifieke controle- en handhavingsactiviteiten, in regionale samenwerking voorbereid en zal uiterlijk 1 januari 2014 in werking treden. Voorts wordt vanuit deze nieuwe verantwoordelijkheid vanzelfsprekend afstemming gezocht met preventie-activiteiten in het kader van alcoholmatiging (zie 7.1). gemeente Groesbeek
22 van 132
Programmabegroting 2014
De weg van intergemeentelijke samenwerking blijven wij nadrukkelijk voortzetten en daar waar nuttig uitbouwen. Uit oogpunt van kwaliteitsverbetering, doelmatigheid en kostenbeheersing wordt concreet toegewerkt naar bovengemeentelijke/regionale samenwerking bij onder meer de taakvelden ICT, Sociale Zaken en het Werkbedrijf. Op het taakveld Belastingen is die samenwerking in 2012 al van start gegaan en de milieutaken (in de ODRN, Omgevingsdienst Regio Nijmegen) en de brandweer zijn per 1-1-2013 geregionaliseerd. De verdergaande decentralisatie van taken zal deze tendens nog versterken, denk bijv. aan jeugdzorg en arbeidsmarktbeleid. Bij de keuze voor een bepaalde schaal van werken spelen steeds organisatorische, inhoudelijke en financiële criteria een rol. Daarnaast speelt de herindeling tot de MUG-gemeente (Millingen aan de Rijn, Ubbergen en Groesbeek) per 1-1-2015 een grote rol bij de totstandkoming van een visie op de maatschappelijke opgaven, de bestuurskracht en de regionale samenwerking en samenhang in het gebied van de regio Nijmegen. Nieuw of aangepast beleid wordt zoveel mogelijk al MUG-breed gestalte gegeven. Om de uitkomsten van deze processen zo veel mogelijk te beïnvloeden blijven wij kiezen voor resultaatgericht meedenken en-praten in deze ontwikkelingen op basis van actuele, bestuurlijk afgestemde standpunten. Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? In de onderstaande tabel vindt u een overzicht van de activiteiten die wij binnen dit programma gaan uitvoeren. Maatschappelijk effect (ambitie) 1. Verhoging van de objectieve en subjectieve veiligheid en voldoen aan wettelijke kwaliteitseisen Activiteiten Realisatie Invest. Expl. 1.1. Implementeren verplichte planvorming op basis van de Wet op 2012-2015 de Veiligheidsregio's De Wet op de veiligheidsregio's (Wvr) is 1 oktober 2010 in werking getreden. Daaraan zijn besluiten gekoppeld met verplichte kwaliteitseisen. Tevens kent de Wvr drie nieuwe verplichte planvormen (regionaal beleidsplan, risicoprofiel en crisisplan) die in de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid reeds bestuurlijk zijn vastgesteld, maar met de afspraak om deze periodiek te updaten. Voor de volledige implementatie van die nieuwe (bekwaamheids)eisen en concrete uitwerking van vastgestelde plannen op regionaal en lokaal niveau wordt de periode tot 2015 uitgetrokken. Ook bij het organiseren van de gemeentelijke processen in de crisisbeheersing verschuift het zwaartepunt hierbij steeds meer van de lokale naar de regionale schaal. Activiteiten Realisatie Invest. Expl. 1.2. Actualiseren en uitvoeren beleidsnota Integrale Veiligheid 2013-2015 Binnen de schaal van het basisteam politie Tweestromenland (8 regiogemeenten rondom Nijmegen) wordt komende periode gewerkt aan de totstandkoming van een eenduidige beleidsnota Integrale Veiligheid, waarin de actuele prioriteiten op veiligheidsgebied en de daarbij horende maatregelen worden benoemd. Het vormt na bestuurlijke vaststelling voor gemeenten en politie het overkoepelende beleidskader voor de gezamenlijke uitvoering van veiligheidsmaatregelen in de komende jaren. Met deze werkwijze willen de gemeenten hun invloed op de inzet van beperkt beschikbare politiecapaciteit zo optimaal mogelijk benutten. Activiteiten Realisatie Invest. Expl. 1.3. Implementatie regionalisering brandweerzorg 2012-2014 De geregionaliseerde brandweer is formeel per 1 januari 2013 een feit geworden. Nu is het zaak om binnen de (financiële) taakstelling een efficiënt en effectief opererende organisatie op te bouwen. Naast organisatiestructuur en inhoudelijke beleidsopgaven dient ook nog een bestuurlijke keuze te worden gemaakt over de wenselijke eigendomssituatie van lokale brandweergebouwen.
gemeente Groesbeek
23 van 132
Programmabegroting 2014
Wat mag het kosten/gaat het opbrengen? De ontwikkeling van de totale lasten en baten van dit programma vindt u in onderstaande tabel. Voor een nadere toelichting op de ontwikkeling van het saldo verwijzen wij naar hoofdstuk 4. Exploitatie Lasten Baten Totaal programma
Rekening 2012 -3.942 431 -3.511
Raming 2013 -5.816 1.223 -4.593
Raming 2014 -6.073 1.308 -4.765
Raming 2015 -4.688 1.266 -3.422
Bedragen x € 1.000 Raming Raming 2016 2017 -4.681 -4.680 1.263 1.263 -3.418 -3.417
In de volgende tabel vindt u een overzicht van de voor dit programma geraamde investeringen. Meerjaren Investeringsplan
Bedrag
Bijdragen
Raming 2014
Brandweer Vervallen, vanaf 1-1-2013 ondergebracht bij Veiligheidsregio
Raming 2015
Bedragen x € 1.000 Raming Raming 2016 2017
0
Totaal investeringen
In de volgende tabel vindt u een overzicht van de reserves en voorzieningen die betrekking hebben op dit programma. De ramingen hebben betrekking op de standen per 31 december van het betreffende jaar (de eindstanden). Reserves en voorzieningen
Rekening 2012
Optimalisering glasvezelstructuur Structuurverbetering Totaal reserves Gebouwen - gemeentehuis - brandweerkazerne Pensioenverplichtingen wethouders Brandweerpersoneel Totaal voorzieningen
gemeente Groesbeek
24 van 132
Bedragen x € 1.000 Raming 2014
Raming 2013 8 0 8
0 0 0
8 671 679
171 105 2.189 271 2.736
128 113 2.003 249 2.493
92 92 2.121 184 2.489
Programmabegroting 2014
Programma 2 – Beheer openbare ruimte Portefeuillehouder:
T.J.M. Giesbers
Ambtelijk verantwoordelijk:
G. Kwant
Algemeen Programma inhoud Het programma omvat alle facetten die te maken hebben met het beleid en beheer van de openbare ruimte. Hieronder vallen onder andere wegen, straten en pleinen en ondergrondse infrastructuur, openbare verlichting, verkeer, openbaar groen en speelvoorzieningen en riolering en waterbeheer. Doelstelling Het behouden en daar waar nodig verbeteren van het fysieke woon- en leefklimaat door het adequaat inrichten en beheren van de openbare ruimte gericht op een duurzame leefomgeving, die schoon, heel en veilig is. Beleidsruimte en kaders De belangrijkste kaders zijn: Wegenwet en wegenverkeerswet, stadsregionale verkeersafwikkelingsvisie, Wet informatie-uitwisseling ondergrondse netten, Wet milieubeheer, Waterwet en overige wetgeving rondom riolering en water. Gemeentelijke kaders Beleidsstuk GVVP Wegenbeheerplan Waterplan Beheerplan speelvoorzieningen GRP 2011-2016 Beheerplan openbaar groen Mobiliteitsplan Bestemmingsplannen
Jaar 1999 2011 2008 2008
Inhoud Gemeentelijk verkeersveiligheidsplan
2010 2010 PM Div.
Gemeentelijk rioleringsplan Verkeersafwikkeling en -veiligheid
Ontwikkelingen Wegenbeheerplan In 2011 is een nieuwe analyse gemaakt voor het beheer van wegen over de periode 20112015. Het uitgangspunt dat de jaarlijkse dotatie aan de voorziening wegen moest groeien naar € 655.000 per jaar werd hierin bevestigd. Als gevolg van de bezuinigingstaakstelling 2013 hebben wij de dotatie voor de komende jaren moeten terugbrengen naar € 628.800. In 2014/2015 zal een nieuwe evaluatie gedaan worden en een nieuw onderhoudsplan worden opgesteld. In 2013 voeren we tussentijds nog een weginspectie uit om de directe onderhoudsmaatregelen voor 2013 en 2014 vast te kunnen stellen. Bij de evaluatie 2011 hebben wij met u vastgesteld dat de achteruitgang van de gemiddelde kwaliteit van het wegennet is gestopt en gestabiliseerd op een rapportcijfer 5,5 (categorie “laag”). Met de uitvoering van alle onderhoudsmaatregelen 2011-2015 zal de gemiddelde kwaliteit van het totale wegennet weer binnen de categorie “basis” vallen (5,5 tot 7,5). Het door u vastgestelde gemiddelde streefcijfer is 6,7.
gemeente Groesbeek
25 van 132
Programmabegroting 2014
Met name op de hoofdwegenstructuur is de gemiddelde kwaliteit nog te laag (6,3 met een streefcijfer 7,5), ondanks een forse inzet de afgelopen jaren. Deze inzet gaat de komende twee jaar onverminderd door en is gericht op het wegwerken van de geconstateerde achterstanden. In 2014 staat groot onderhoud aan de Houtlaan op het programma, in combinatie met vervanging van de riolering. Het asfalt van de Dorpsstraat en Pannenstraat wordt in fases vervangen, als onderdeel van de centrumplanontwikkeling. Bovengenoemde werkzaamheden hebben een gunstig effect op de kwaliteit van de hoofdwegenstructuur en dus op het streefcijfer. GVVP/Mobiliteitsplan Deze plannen zijn verouderd. In het kader van voorstellen over de aanleg van de oostelijke rondweg in 2011 en de daaropvolgende vaststelling van de strategische visie heeft uw raad de keuze gemaakt om niet meer in te zetten op nieuwe infrastructuur, m.u.v. het fietspad Rijlaan. Logisch vervolg op de strategische visie is de structuurvisie. De structuurvisie Groesbeek 2025 is in 2013 vastgesteld. Reactivering spoorlijn Discussie over het al dan niet reactiveren van de spoorlijn loopt. Wij zijn voorstander van reactivering, maar wel onder bepaalde voorwaarden. De ontwikkelingen stokken momenteel vooral op financieel draagvlak (wie gaat de reactivering betalen?). Wij verwachten dat een eventuele reactivering de komende jaren niet concreet wordt, op zijn vroegst richting 20202025. Aanleg fietspaden Voor verbetering van het regionale fietspadennetwerk zijn de volgende fietspaden genoemd en opgenomen in de structuurvisie en in de regionale fietsvisie: 1. Rijlaan-Heumensebaan 2. Biesseltsebaan (Mooksebaan-St.Jansberg) Opgenomen t.l.v. het SEV-fonds is: 3. Biesseltsebaan-Cranenburgsestraat (over het jaagpad langs het spoor) Doordat deze routes in het fietspadennetwerk zijn opgenomen, bestaat de mogelijkheid om subsidies voor aanleg/verbetering te krijgen. De route richting Molenhoek heeft een belangrijke nuttigheidsfunctie (trein, school), terwijl het fietspad langs het spoor prima past in het streven van de raad om de toeristische infrastructuur te verbeteren. In 2012 zijn de subsidies voor 1 en 3 bij de provincie aangevraagd en wij streven naar aanleg van het pad langs het spoor in 2013 (via het SEV-fonds). Voor het fietspad Heumensebaan moet nog overleg plaatsvinden met SBB (de grondeigenaar) en zullen bestemmingsplanprocedures in Groesbeek en Mook gevoerd moeten worden. De kosten hiervoor zijn nog niet in het MIP 2013-2016 verwerkt. Wateroverlast Om de wateroverlast in het centrum het hoofd te bieden zijn in 2013 een aantal maatregelen uitgevoerd: - Aanleg “de Groesbeek” vanaf de Dorpsstraat in park Mariendaal - Vervangen transportriool Dorpstraat-Mariendaal (diameter 1000 mm i.p.v. 700 mm) - Aanpassen bestratingshoogtes in Dorpsstraat en Stationsweg Bij meerdere heftige buien is wateroverlast in het centrum uitgebleven, de aanpassingen lijken dus effect te hebben. Ter afronding van dit gedeelte van het watersysteem wordt eind 2013/begin 2014 de retentievoorziening ’t Groeske aangelegd.
gemeente Groesbeek
26 van 132
Programmabegroting 2014
Samenwerken in de afvalwaterketen Landelijk is de overtuiging ontstaan dat samenwerking op gebied van afvalwater en afvalwaterzuivering grote besparing in kosten en daarmee lagere kostenstijging voor de burger zal opleveren. Er worden besparingen genoemd van 380 tot 550 miljoen euro per jaar. De meest verregaande vorm van samenwerken is de oprichting van waterketenbedrijven. Spookbeelden hierbij zijn dat de gemeentelijke rioolheffingen hier direct naar toevloeien, dat synergievoordelen m.b.t. bijvoorbeeld wegonderhoud komen te vervallen, en dat ook een stukje gemeentelijke beleidsvrijheid in het gedrang komt. Het Rijk geeft waterschappen en gemeenten een paar jaar de tijd om tot samenwerking te komen. Wanneer dit niet lukt zal het waarschijnlijk van Rijkswege opgelegd worden. De Stadsregio heeft het initiatief genomen om een regionale samenwerking "vrijblijvend" te onderzoeken zonder de positieve aspecten van de huidige structuur teniet te doen. De geografisch meest logische samenwerking (groot genoeg, overzichtelijk en geografisch dezelfde belangen) in de waterketen is voor Groesbeek met de MUG-gemeenten, Nijmegen en uiteraard het Waterschap Rivierenland. In april 2013 is in dit kader een samenwerkingsovereenkomst ondertekend door de betrokken partijen. Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? In de onderstaande tabel vindt u een overzicht van de activiteiten die wij binnen dit programma gaan uitvoeren. Maatschappelijk effect (ambitie) Pijler Bereikbaarheid 1. Een adequate infrastructuur toegespitst op de lokale veiligheid en comfort. Activiteiten Realisatie Invest. Expl. 1.1. Fietspad Heumensebaan/Rijlaan - planologische procedure 2013 -55 -5 - uitvoering incl. grondaankopen 2014 -291 -26 Na het besluit af te zien van het verbeteren van de ontsluiting naar de A73 (de zogeheten 5a-variant) richten we ons op de aanleg van een vrijliggend fietspad langs de Heumensebaan/Rijlaan. Het concept ontwerp is inmiddels gereed. We zijn momenteel met Staatsbosbeheer in overleg over de grondverwerving. Naar verwachting kunnen we in 2014 starten met de aanleg. Activiteiten Realisatie Invest. Expl. 1.2. Verbeteren grensovergang Wyler - doorlopen MER/BP procedure 2014 -14 - grondaankopen/onteigening uitgesteld (-250) - aanleg uitgesteld (-250) In het najaar van 2010 is dit onderwerp voor de eerste maal raadsbreed voorgelegd aan de gemeente Kranenburg in onze gezamenlijke vergadering. De gemeente Kranenburg (Ortschaft Wyler) vreest een zeer grote toename van de hoeveelheid vrachtverkeer op de Hauptstrasse tussen B9 en de grens. Wij hebben aan het gemeentebestuur van Kranenburg aangeboden dit aan de hand van ons beschikbare verkeersmodellen te laten doorrekenen. Nu de aanleg van de verlengde oostelijke randweg van de Groesbeekse agenda is gehaald, is ook de vrees voor extra verkeers-toename Zuid-Oostelijk langs Nijmegen via de Hauptstrasse in Wyler wat getemperd. De actuele verkeersmodellen zijn aan de gemeente Kranenburg overhandigd. Thans zijn wij in overleg met Kreis Kleve. Wij gaan er vanuit dat de aanpassing van de grens-overgang met beperkte middelen kan worden gerealiseerd. In de begrote bedragen hebben wij geen rekening meer gehouden met uitgebreide cofinanciering, maar zijn wij ervan uitgegaan dat de kosten gedragen zullen worden door beide wegbeheerders (Groesbeek en Kreis Kleve).
gemeente Groesbeek
27 van 132
Programmabegroting 2014
De aanlegkosten voor de eenvoudigste variant zijn geraamd op € 250.000; ook de kosten voor de aankoop van grond worden geraamd op € 250.000. Omdat het project nog formeel ingebracht moet worden bij de Kreis Kleve hebben wij de grondaankopen en technische realisatie voorlopig op de lijst met uitgestelde projecten geplaatst. De technische realisatie van de grensovergang kan na de Duitse en Nederlandse procedures plaatsvinden vanaf 2016. De werkzaamheden zullen zich voornamelijk op Duits grondgebied concentreren. De investering die wij doen is dus feitelijk een bijdrage in de aanleg. Activiteiten 1.3. Opheffen verkeersmaatregel Cranenburgsestraat-Altena - voltooien juridische procedures - technische voorbereiding - aanpassen rijbaan
Realisatie
Invest.
Expl.
2010 2013 gevoteerd 2013 -359 -32 2014 -358 -64 Op 12 december 2012 heeft de Raad van State de hoger beroepen tegen het verkeersbesluit van juli 2010 deels niet ontvankelijk en voor het overige ongegrond verklaard. Het verkeersbesluit is nu onherroepelijk. Wij hebben aan het verkeersbesluit onder andere de voorwaarde verbonden, dat de Cranenburgsestraat (wegvak Boersteeg – landsgrens) eerst wordt aangepast alvorens de route Cranenburgsestraat – Hettsteeg beschikbaar wordt gesteld voor grensoverschrijdend autoverkeer. Het gaat daarbij onder andere om het verbreden van de rijbaan, aanleggen van snelheidsremmende voorzieningen en het realiseren van dassentunnels/–rasters en mitigerende maatregelen voor de steenuilen. De voorbereidingsfase is afgerond. In september 2013 heeft u het uitvoeringskrediet beschikbaar gesteld. Wij streven er naar de uitvoering in het najaar 2013 te starten en voorjaar 2014 af te ronden. In Duitsland heeft de deelstaat inmiddels subsidie gegeven voor het opwaarderen van het Duitse deel van het tracé. Kranenburg heeft de opwaardering van het gedeelte “Bahnhofstrasse-grens” in het najaar 2013 gestart en zij verwacht in juli 2014 klaar te zijn. Activiteiten Realisatie Invest. Expl. 1.4. Fietspad Hulsbroek - voorbereiding 2013 gevoteerd - uitvoering 2014 gevoteerd In de raadsvergadering van juni 2013 heeft u een uitvoeringskrediet gevoteerd voor de aanleg van een tweezijdig fietspad langs de Hulsbroek. U heeft er daarbij voor gekozen het fietspad direct door te trekken vanaf de nieuw aan te leggen rotonde Hulsbroek-Mies tot aan de rotonde Kloosterstraat-Nieuwe Drulseweg (extra investering van € 106.000,-). De extra voorbereiding van dit gedeelte wordt dit najaar ter hand genomen. Uitvoering van het totale fietspad, samen met de rotonde, is thans voorzien in 2014. Activiteiten Realisatie Invest. Expl. 1.5. Fietspad langs spoor (Biesseltsebaan-Cranenburgsestr.) - voorbereiding 2013 SEV-fonds - uitvoering 2013 SEV-fonds In het kader van het SEV-project zijn wij bezig met de aanleg van een oost-west fietsverbinding langs de spoorlijn. De voorbereidingen en het overleg met Prorail zijn vergevorderd; hierbij wordt onder andere ook de WMG en SBB betrokken. Wij verwachten in het voorjaar 2014 het fietspad aan te kunnen leggen. Wij zijn bezig met een aanvraag voor Europese POP-subsidie.
2. Voortdurende aandacht voor de veiligheid en het optimaal onderhouden van de bestaande infrastructuur. Activiteiten Realisatie Invest. Expl. 2.1. Vaststellen mobiliteitsplan 2011 gevoteerd - fysieke scheiding kwetsbare verkeersdeelnemers en auto's PM PM - verkeersveiligheid Nieuweweg-Zevenheuvelenweg PM PM - benutting grensovergangen PM PM De Structuur Visie is begin 2013 vastgesteld. In maart heeft u de opdrachtformulering voor het mobiliteitsplan vastgesteld. Momenteel zijn wij bezig met de verkeerskundige uitwerking hiervan en verwachten dit in 2014 ter vaststelling aan te kunnen bieden. De kosten voor de bijbehorende projecten kunnen dan in het MIP 2014-2017 worden vertaald en opgenomen.
gemeente Groesbeek
28 van 132
Programmabegroting 2014
Activiteiten Realisatie Invest. Expl. 2.2. Verbetering Openbare Verlichting (budgettair neutraal) 2011-2020 -1.400 0 In 2013 heeft ons college besloten om over te stappen op LED-verlichting, hetgeen past bij onze duurzaamheidsambitie; uw raad is hierover geïnformeerd. In 2014 zal de verlichting in Berg en Dal boven (Hamersveld), Breedeweg en de Herwendaalsehoek/Houtlaan vervangen worden door LED. Dit is verschuiving van het uitvoeringsplan 2011, waarmee na 2014 de verlichting in 70% van de woonwijken voldoet aan de NPR en duurzaamheidscriteria. De leefbaarheid van wijken wordt voor het overgrote deel bepaald door adequate OV samen met goed groenonderhoud. Met de aanpassingen van OV langs verbindingswegen maken we nu even een pas op de plaats. De (prijs)technische ontwikkelingen op het gebied van LED gaan nu zo snel dat wij niet meer willen investeren in het zuinig maken van bestaande armaturen, maar wachten op beschikbaarheid van de nieuwste, grote LEDarmaturen. Activiteiten Realisatie Invest. Expl. 2.3. Herinrichting centrum 2013 SEV-fonds In het kader van de Sociaal Economische Versterking (SEV) van Groesbeek is op 31 augustus 2012 besloten om de herinrichting van het openbare gebied in het centrum vervroegd en vooruitlopend op de realisatie van de e RABO- en Markt- nieuwbouwlocaties uit te voeren. Deze eerste fase is juli 2013 afgerond. De 2 fase tussen de Kerkstraat en de Kloosterstraat volgt in het najaar 2013. In het voorjaar van 2014 wordt de Pannenstraat onderhanden genomen plus het groot onderhoud van de rotonde Zuidmolen, inclusief aansluiting van de Pannenstraat hierop. Activiteiten Realisatie Invest. Expl. 2.4 Vervangen riolering Houtlaan 2014 -80 -6 De riolering in de Houtlaan, aangelegd in 1953, is aan vervanging toe. Het straatwerk is t.g.v. instorting van het riool al meermaals verzakt rond de inspectieputten en provisorisch hersteld. Vandaar dat zowel de riolering (MIP) als het asfalt/trottoir (onderhoudsvoorziening) worden aangepast. Wij streven er naar deze werkzaamheden in het najaar van 2014 uit te voeren, in ieder geval na afronding van de werkzaamheden op de Pannenstraat/rotonde Zuidmolen (2.3).
3. Meewerken aan regionale ontwikkelingen. Activiteiten Realisatie Invest. Expl. 3.1. Herstellen waterloop de Groesbeek - aanleg 0,7 ha waterberging 2013 -89 -6 - onderzoek reservoir Heikantweg 2013 -35 -3 - de Groesbeek(2000m1) 2013 -47 -3 - aanleg retentie Hoflaan 2013 -782 -55 Het herstel van de waterloop van de Groesbeek als een meanderende beek met natuurlijke oevers tussen de bron en de Duitse grens is in 2008 opgenomen in het waterplan Groesbeek. In het MIP hebben wij de bovenstaande maatregelen gedefinieerd als “watersysteem”. Voor het totale plan hebben het waterschap en de gemeente samen een KRW-subsidie ontvangen van € 350.000. Eind 2012 zijn wij gestart met de aanleg van de retentievoorziening ’t Groeske, om de subsidie veilig te stellen. In 2014 zal de retentievoorziening Mariendaal/t’Vilje worden aangelegd, het riool Mariendaalseweg worden vervangen (was deels ingestort), de visvijver worden gerealiseerd en zal “de Groesbeek” buiten de kom deels meanderend zijn aangepast (opdrachtgever gemeente, regie bij het waterschap)
Pijler Leefomgeving 4. Werken aan een geringere afhankelijkheid van niet-duurzame energie. Activiteit Realisatie Invest. Expl. 4.1. Verminderen energiegebruik 2011-2020 -80 20% openbare verlichting (budgettair neutraal) 20% gemeentelijke gebouwen 2011-2015 PM Om het begrip duurzaamheid inhoud te geven is in het concept-raadsprogramma 2010-2014 20% energiebesparing als doel gedefinieerd. Uit het beleidsplan Openbare Verlichting blijkt dat het de komende 10 jaar met inzet van gelijkblijvende middelen mogelijk is om een energiebesparing van 38% te behalen. Ongeveer 50 % van het 10-uitvoeringsplanjarenplan (2011) zal na 2014 (versneld) zijn uitgevoerd. Met de toepassing van zuinigere LED-armaturen vanaf 2013 zal ook de energiebesparing sneller gaan. Na 2014 zullen we een
gemeente Groesbeek
29 van 132
Programmabegroting 2014
energiereductie van meer dan 20% t.o.v. 2011 halen. De kostenbesparing is uiteraard minder, gezien de stijging van de energietarieven. Nadat in 2013 het gemeentehuis als pilotproject is verduurzaamd, met als meest in het oog springende onderdeel de zonnepanelen op het zuidelijke dak, is het onze intentie om in 2014 sporthal Heuvelland onderhanden te nemen. Naar verwachting kan de verduurzaming van dit gebouw met een terugverdientijd van 8-10 jaar budgettair neutraal worden gerealiseerd.
5. Een grotere verantwoordelijkheid voor de eigen buurt/wijk. Hiervoor zijn nog geen activiteiten geformuleerd in dit programma (wel in programma 4). Overige maatschappelijke effecten 6. Een duurzaam beheer en onderhoud van de (openbare) kapitaalgoederen Activiteit Realisatie Invest. Expl. 6.1 Afkoppelen van regenwater van de riolering en waar mogelijk 2012-2016 -220 0 infiltratie in de bodem Het infiltreren van regenwater in de bodem is een belangrijk duurzaamheidsprincipe. In plaats van regenwater af te voeren via de riolering en RWZI (rioolwaterzuiveringsinstallatie) naar het oppervlaktewater houden we het nu vast in de bodem t.b.v. de natuur, irrigatie en drinkwatervoorziening. Slechts 3% van al het water op aarde is zoet. Voor het overzicht van de concrete investeringen aan het riool wordt naar het investeringsplan in de bijlagen verwezen. Dit investeringsprogramma is aangepast aan de randvoorwaarde bij het opstellen van GRP 2011-2015, dat de rioolheffing van de komende vijf jaar niet met meer dan 5% plus inflatie mag stijgen, waarmee we geleidelijk naar een kostendekkend tarief toe groeien. Activiteit Realisatie Invest. Expl. 6.2 afkoppelen regenwater/herinrichting Hamersveld 2014 -1.533 In de raadsvergadering van december 2012 heeft uw raad de definitieve uitgangspunten voor de herinrichting van Hamersveld vastgesteld. Deze uitgangspunten hebben, in het kader van de SMB ronden, meermaals ter discussie gestaan. U heeft uiteindelijk besloten voor een volledige herinrichting, waarbij de rijbaan en voetpaden worden uitgevoerd in betonstraatstenen. U heeft hiervoor een aanvullend krediet van € 555.000,- in de begroting op laten nemen. Het totale uitvoeringskrediet komt daarmee op € 1.533.000,-. Het ontwerp is nagenoeg afgerond; wij verwachten dit in het najaar 2013 aan u te kunnen aanbieden en het benodigde uitvoeringskrediet te kunnen vragen. Start uitvoering is voorzien in het voorjaar 2014. Activiteit Realisatie Invest. Expl. 6.3 herinrichten/infiltratie Breedeweg-Oost 2013-2014 -649 De herinrichting van dit wijkje staat al een groot aantal jaren op het programma, als onderdeel van het wijkontwikkelingsplan Breedeweg. De bestrating, beplanting en verlichting is matig. Ook biedt de herinrichting de mogelijkheid om te gaan infiltreren en het wateraanbod op de zuivering te verminderen. De eerste inrichtingstekeningen zijn in 2004 al gemaakt, maar het project is indertijd stilgelegd omdat Oosterpoort nog gevelrenovaties moest uitvoeren. Dit zou de nieuwe bestrating geen goed hebben gedaan. Later is het project vanuit financiële motieven steeds verder in tijd verschoven. Op basis van de bestaande ontwerpen zullen de bewoners opnieuw betrokken worden bij de plannen. In de tweede helft van 2013 zal een deel van het krediet worden aangevraagd t.b.v. de besteksvoorbereiding. Uitvoering wordt voorzien in 2014.
Wat mag het kosten/gaat het opbrengen? De ontwikkeling van de totale lasten en baten van dit programma vindt u in onderstaande tabel. Voor een nadere toelichting op de ontwikkeling van het saldo verwijzen wij naar hoofdstuk 4. Exploitatie Lasten Baten Totaal programma
gemeente Groesbeek
Rekening 2012 -4.569 1.735 -2.834
Raming 2013 -4.949 1.703 -3.246
30 van 132
Raming 2014 -4.860 1.685 -3.175
Raming 2015 -5.181 1.759 -3.422
Bedragen x € 1.000 Raming Raming 2016 2017 -5.180 -5.146 1.838 1.921 -3.342 -3.225
Programmabegroting 2014
In de volgende tabel vindt u een overzicht van de voor dit programma geraamde investeringen. Meerjaren Investeringsplan Wegen Altena-Hettsteeg Hamersveld Heumensebaan/Rijlaan(fietsp.) Verkeersafwikkeling Vossenhol Stekkenberg fase 5 en 6 Spoorwegoverg.Nijverheidsweg Rotonde Hulsbroek-Mies Kr.Zevenheuv.weg/Nieuweweg Riolering Hamersveld Stekkenberg(fase 4) Stekkenberg(fase 5 en 6) Houtlaan Lage Horst aanpassen riool Mies,Groesbeek-Zuid+Ind.weg Het Hoogh:infiltratieriool Vertr.reservoir Heikantweg Totaal investeringen
Bedrag
-359 -970 -491 -95 -960 -43 -556 -40 -563 -429 -640 -80 -149 -116 -62 -35 -5.588
Bijdragen
Raming 2014 -359 -970 -291 -95 0 -43 -556 -40
200
-563 -429 -640 -80 -149 -116 -62 -35 -4.428
200
Bedragen x € 1.000 Raming Raming 2016 2017
Raming 2015
-960
-960
In de volgende tabel vindt u een overzicht van de reserves en voorzieningen die betrekking hebben op dit programma. De ramingen hebben betrekking op de standen per 31 december van het betreffende jaar (de eindstanden). Reserves en voorzieningen
Rekening 2012
Tariefegalisatie rioolheffing Totaal reserves Onderhoud: - Wegen - Speeltoestellen - Straatverlichting - Gemeentewerf - Gebouw begraafplaats Totaal voorzieningen
gemeente Groesbeek
31 van 132
Bedragen x € 1.000 Raming 2014
Raming 2013 163 163
109 109
104 104
758 3 394 183 8 1.346
857 22 271 127 8 1.285
678 2 381 118 14 1.193
Programmabegroting 2014
Programma 3 – Wonen en werken Portefeuillehouder:
J.G.M. Thijssen/ W.J.J. Spaan/ T.J.M. Giesbers
Ambtelijk verantwoordelijk:
W. Bodewes
Algemeen Programma inhoud Onder dit programma vallen bestemmingsplannen, landschapsbeleid, volkshuisvesting, bouwen, milieu en afvalinzameling, economie, recreatie en toerisme, monumentenzorg en archeologie en grondzaken. Doelstelling Zorg voor een zo goed mogelijk woon-, leef-, werk- en verblijfsklimaat voor de inwoners, ondernemers en bezoekers van Groesbeek. Beleidsruimte en kaders De belangrijkste kaders zijn opgenomen in de Wet ruimtelijke ordening, Wet milieubeheer, Woningwet, Wet algemene bepalingen omgevingsrecht, Regionaal structuurplan 2005-2020, Streekplan, Ruimtelijke verordening provincie Gelderland en Professionalisering van de milieuhandhaving. Gemeentelijke kaders Beleidsstuk Jaar Landschapsontwikkelingsplan 2005 (LOP) Beleidsplan Wonen 2006 Kadernota Toerisme Bouwverordening Geurverordening
2008 2012 2009
Nota Grondbeleid Strategische Visie Structuurvisie
2012 2012 2013
Inhoud Ontwikkeling natuur en landschap Ontwikkeling bestaande woningvoorraad en kwalitatieve invulling woningbouwprogramma Toeristische ontwikkeling Voorschriften t.a.v. nieuw- en verbouw Ontwikkelingsmogelijkheden agrarische bedrijven in relatie tot huidige en toekomstige woon- en werkgebieden Kaders voor inzet op de gemeentelijke vastgoedmarkt Algemene ontwikkelingslijnen voor Groesbeek tot 2025 Visie op het ruimtelijke beleid voor Groesbeek tot 2025, verplicht op grond van de Wet ruimtelijke ordening.
Ontwikkelingen Strategische Visie 2025 in uitvoering Voor dit programma zijn uit de visie een aantal ambities gehaald en opgenomen in deze programmabegroting. In de strategische visie vormt het behouden en ontwikkelen van de landschappelijke kwaliteit een van de drie ontwikkelingslijnen waar het gemeentelijk beleid zich op richt. Maar ook binnen de pijlers leefomgeving, woonkwaliteit en werkklimaat zijn er activiteiten die vallen binnen dit programma. Deze worden beschreven onder “Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen”.
gemeente Groesbeek
32 van 132
Programmabegroting 2014
Geen nieuwe woningbouwontwikkelingen tot 2020 In 2011 zijn de oude verstedelijkingsafspraken 2005-2009 vervangen door nieuwe afspraken voor de periode 2010-2020. Deze afspraken zijn per regiogemeente vertaald in nieuwe woningbouwafspraken. De aandacht wordt verlegd van kwantiteit naar kwaliteit (typen woningen en woonmilieus). De huidige bebouwingscontour blijft gehandhaafd. De huidige plancapaciteit binnen de gehele Stadsregio Arnhem Nijmegen blijkt groter dan de woningbehoefte tot 2020. Alle regiogemeenten zijn verzocht geen nieuwe plancapaciteit te creëren en het bestaande woningbouwprogramma te beperken of te faseren. Als antwoord hierop heeft Groesbeek het woningbouwprogramma tot 2020 met 100 woningen teruggebracht. Dit houdt eveneens in dat er geen nieuwe woningbouwontwikkelingen worden toegevoegd tot 2020. Regionaal Programma Bedrijventerreinen De Stadsregio Arnhem Nijmegen heeft in 2013 het Regionaal Programma Bedrijventerrein (RPB) op detailniveau aangepast. In het RPB worden voor de Stadsregio als geheel, als ook op het niveau van de subregio’s (A12, A15 en A73-zone) afspraken vastgelegd over de afstemming van vraag en aanbod (tot 2025) naar bedrijventerreinen, zorgvuldig ruimtegebruik, intensivering, segmentering en de herstructurering van verouderde bedrijventerreinen. Voor de gemeente Groesbeek - dat onderdeel uitmaakt van de A73-zone - is in het RPB ingestemd met de ontwikkeling van de eerste fase van het Hulsbeek-terrein als nieuw bedrijventerrein. Of de gemeente te zijner tijd ook een feitelijke start kan/mag maken zal afhangen van en duidelijk worden bij het opstellen van het nieuwe bestemmingsplan. Op dat moment zal de gemeente Groesbeek definitief moeten aantonen dat is voldaan aan de voorwaarden. Namelijk voldoende lokale vraag en of de SER-ladder goed is toegepast in de A73-subregio. Beleidsplan Wonen betrekken bij de Sociaal Maatschappelijke Visie Het huidige beleidsplan dateert uit 2006. Inmiddels is er door diverse ontwikkelingen, zoals het inzakken van de woningmarkt, de nieuwe verstedelijkingsafspraken met de Stadsregio en de gewijzigde wet- en regelgeving behoefte aan een actualisatie van het beleidsplan. Naar aanleiding van het integrale karakter van de strategische visie is besloten om geen aparte sectorale nota op te stellen, maar ‘wonen’ te integreren in Sociaal maatschappelijke ontwikkelingsvisie. Er is niet gekozen voor integratie in de Structuurvisie, omdat de komende jaren het zwaartepunt in de volkshuisvesting wordt verlegd van woningbouwproductie naar zorg en welzijn. Provinciale omgevingsvisie in voorbereiding De provincie Gelderland is bezig met de ontwikkeling van een nieuwe omgevingsvisie. Deze omgevingsvisie (aan te merken als structuurvisie in de zin van de Wet ruimtelijke Ordening vervangt het Streekplan Gelderland 2005, het Waterplan, het Milieubeleidsplan, het Verkeersen vervoersplan en de Reconstructieplannen. Gemeentelijke plannen moeten getoetst worden aan het nieuwe beleidskader van de provincie. Vaststelling van de omgevingsvisie is gepland eind 2013. Landschapsontwikkelingsplan (LOP) Met de stuurgroep landschapsontwikkeling Ooijpolder-Groesbeek is een grote stap gemaakt om langdurige (30 jaar) financiering van groenblauwe diensten door particulieren mogelijk te maken in twee deelgebieden van Groesbeek. Hiervoor worden in 2013 een aantal bedrijfslandschapsplannen gemaakt (ontwerpen met groenstructuur op het eigendom van de particulier) en beheercontracten afgesloten.
gemeente Groesbeek
33 van 132
Programmabegroting 2014
Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? Onderstaand vindt u een overzicht van de activiteiten die wij binnen dit programma gaan uitvoeren. We hebben hierbij zoveel mogelijk aansluiting gezocht bij de Strategische Visie 2025. Niet alle ambities zijn al uitgewerkt in concrete activiteiten of zijn voldoende concreet. Dat vereist een nadere uitwerking in de komende jaren. Het is dan ook een visie tot 2025. In verband met de aanstaande herindeling zal een deel van de capaciteit worden ingezet voor de harmonisatie van beleid. Bestaande projecten en externe ontwikkelingen worden verwerkt en uitgevoerd. Maatschappelijke effecten (ambities) Pijler Leefomgeving 1. Versterken van de identiteit van de streek en de afzonderlijke deelgebieden Activiteit Realisatie Invest. Expl. 1.1 Toeristische herpositionering Rijk van Nijmegen 2014 Het RBT KAN heeft de nota ‘Toeristische herpositionering Rijk van Nijmegen’ uitgebracht. Groesbeek is - als prominente toeristische ‘speler’ in de regio – nauw betrokken geweest bij de totstandkoming van het visiedocument. De nota bevat een Plan van Aanpak voor de regionale toeristische ontwikkeling en een (meerjaren)investeringsagenda. Doel is de regio aantrekkelijker te maken voor dag- en verblijfsrecreatie, meer inkomsten uit toerisme te generen voor de gemeente en het lokale bedrijfsleven. Daarnaast helpt de ontwikkeling bij het scheppen van werkgelegenheid. Concrete actiepunten voor 2014 waarin ook voor het RBT KAN een rol is weggelegd, zijn o.a. herdenkingsactiviteiten 70 jaar bevrijding / Liberation Route, visualisering Romeins verleden de Holdeurn, oplevering toeristische bewegwijzering Groesbeek, ontwikkeling regionale wandelknooppuntenkaart, ontwikkeling lokale toeristische (Points of Interest)route, bijv. o.b.v. Canon Groesbeek. Activiteit Realisatie Invest. Expl. 1.2 Evaluatie Landschapsontwikkelingsplan 2015 Het Landschapsontwikkelingsplan (LOP) had een looptijd tot 2013. Het jaar 2014 wordt gebruikt om gezamenlijk met Ubbergen en Millingen aan de Rijn het Landschapsontwikkelingsplan te evalueren. Vervolgstap is dat besloten moet worden of het LOP wordt geactualiseerd of dat een geheel nieuw LOP wordt opgesteld. In 2015 zal het LOP dan aan de nieuwe gemeenteraad worden voorgelegd. Activiteit Realisatie Invest. Expl. 1.3 Inventarisatie zichtlijnen en ontrommelingslocaties. Actie uit de strategische visie. Mooie uitzichten zijn een belangrijk aspect van het golvende Groesbeekse landschap. Door groei van bomen en struiken bestaan sommige in het verleden wel bestaande uitzichten niet meer. Doel is inventarisatie welke uitzichten voor de Groesbeekse identiteit van belang zijn en beleid formuleren hoe deze gehandhaafd of hersteld kunnen worden. Dit geldt ook voor de te ontrommelen locaties.
2. Werken aan een duurzame grondgebonden agrarische productie Activiteit Realisatie Invest. Expl. 2.1 Onderzoek gewasbestuiving door bloemrijke akkerranden 2013 – 2014 Agrarische gebieden dreigen steeds armer aan bloeiende gewassen te worden waardoor het aantal soorten gewassen en het aantal bestuivers afneemt. Sommige agrarische gewassen hebben baat bij bestuiving. Groesbeek doet mee aan een landelijk onderzoek naar de effecten van bestuiving. Inzaai heeft plaatsgevonden. De bloei is in 2013 en 2014. Daarna volgt uitwerking van de resultaten van de proef en evaluatie in 2014/2015.
gemeente Groesbeek
34 van 132
Programmabegroting 2014
3. Versterken van de biodiversiteit (ecologische hoofdstructuur en verbindingszones) Activiteiten Realisatie Invest. Expl. 3.1 Uitvoering groenblauwe diensten 2012-2016 Het project is in uitvoering. In het kader van de groen-blauwe diensten ontvangen grondbezitters van ons een investeringsbijdrage en een beheervergoeding (deze laatste over een periode van 30 jaar). Daarnaast ontvangen zij geld van de Stichting Landschapskapitaal, de zogenaamde “grondvergoeding”. Op korte termijn zal het budget hiervoor van de Stichting Landschapskapitaal volledig besteed zijn, zodat er geen verdere grondvergoedingen betaald kunnen worden. Hierdoor wordt het voor belangstellenden onaantrekkelijk om een beheercontract te sluiten, gelet op de beperkte beheervergoeding. Een oplossing hiervoor is dat wij een bedrag van € 100.000 beschikbaar stellen. Dit bedrag komt dan, via Via Natura, terecht bij de Stichting Landschapskapitaal, zodat deze weer in staat is om grondvergoedingen te betalen. Hierdoor kunnen ook wij weer beheercontracten afsluiten, en onze subsidie van de provincie “veilig stellen”. In het verleden heeft de gemeente Ubbergen een bedrag van ca. € 4 miljoen ontvangen voor de groen-blauwe dienst in de Ooijpolder. Het project in de Ooijpolder is afgerond en de subsidie van het Ministerie van VROM is niet volledig benut. Omdat de projecten groen-blauwe diensten Ubbergen (fase 1) en Groesbeek (fase 2) beiden in het Voorbeeldgebied Landschapsontwikkeling Ooijpolder-Groesbeek liggen is het waarschijnlijk mogelijk dat onze gemeente het bedrag van € 100.000 bij het Ministerie kan claimen (als deel van het niet door Ubbergen bestede bedrag). Dit bedrag kan dan voor ons dienen als dekking voor de eenmalige investeringsbijdragen voor de beheercontracten. Door de extra subsidie van het Ministerie ontstaat er bij ons ruimte om aan de Stichting Landschapskapitaal (via Via Natura) geld beschikbaar te stellen voor grondvergoedingen, waardoor onze subsidie van de provincie volledig benut kan worden. De subsidie van het ministerie moet voor 1 januari 2015 besteed zijn. Als we nu niets zouden doen m.b.t. de groen-blauwe diensten moeten we een deel van de eerder ontvangen subsidie aan de provincie terugbetalen. Voorwaarde voor het beschikbaar stellen van de € 100.000 is dat wij ook daadwerkelijk subsidie van het ministerie ontvangen. Activiteit Realisatie Invest. Expl. 3.2 Versterken biodiversiteit Actie uit de Strategische visie: Inventarisatie van flora en fauna en hierop beheermaatregelen ontwikkelen. Opzetten van het structureel beheer van natuurpercelen voor versterking van de biodiversiteit op diverse plaatsen in Groesbeek. Dit onderwerp moet nader uitgewerkt worden en is afhankelijk van de vraag of hier provinciale subsidie voor beschikbaar komt. Het wordt daarna pas ingepland. Activiteit Realisatie Invest. Expl. 3.3 Aanwijzen van Geopaden 2014 Het ontwikkelen van een aantal routes dat een wandeling vormt door de geologische ontstaansgeschiedenis van Groesbeek. Het doel is kennis vergroten van de landschapsgeschiedenis voor inwoners, onderwijs en toerisme. Realisatie in 2014. Activiteit Realisatie Invest. Expl. 3.4 Groene lesplekken ontwikkelen Actie uit de strategische visie. Voor een drietal scholen zijn (of worden in 2014) groene lesplekken gerealiseerd uit projectgelden. Voor Groesbeek Noord functioneert het avonturenbos als groene lesplek, voor de Horst is langs de Leigraaf een wandelpad gemaakt en voor Adelbrecht Windekind komt groene ruimte beschikbaar langs de Groesbeek. De bedoeling is zo veel mogelijk voor alle basisscholen groene lesplekken te realiseren.
4. Plaats bieden aan duurzame vormen van bedrijvigheid, bouwen op duurzame wijze Activiteit Realisatie Invest. Expl. 4.1 Uitvoering Programma duurzaamheid In 2013 heeft de raad het meerjaren-Duurzaamheidsprogramma vastgesteld. Voor het jaar 2014 staan o.a. de volgende projecten geprogrammeerd: Zon op School (zonnepanelen en klimaateducatie), Verduurzaming appartementen (i.s.m. Woningcorporatie Oosterpoort), Stimulering Duurzame Mobiliteit, Stimulering Duurzaam Bouwen, energiebesparing bij bestaande woningen, Klimaattop voor bedrijven, Energie-efficiency gemeentelijk vastgoed.
gemeente Groesbeek
35 van 132
Programmabegroting 2014
Pijler Woonkwaliteit 5. De woonkwaliteit in Groesbeek is uitstekend en sluit aan op de vraag: door vernieuwbouw en verbetering van wijken beschikt Groesbeek ook in 2025 over aantrekkelijke woonmilieus Activiteit Realisatie Invest. Expl. 5.1. Ontwikkelen/herstructureren woningbouwlocaties 2014-2020 - Stekkenberg West - Hüsenhoff - Sportpark-Zuid (Drulsebeek) - Heikant - Centrum - Parachutistenstraat West - Het Hoogh Voor een uitgebreide toelichting verwijzen wij naar de paragraaf Grondbeleid. In het kort gaat het om de volgende activiteiten: Stekkenberg Sloop van 239, bouw van 242 woningen, vanaf 1-1-2013 nog 176 woningen op te leveren Hüsenhoff Bouw van 136 woningen, vanaf 1-1-2013 nog 64 woningen op te leveren. Sportpark Zuid Bouw van 127 woningen, vanaf 1-1-2013 nog 61 woningen op te leveren. Middels herdifferentiatie wordt gepoogd de stilgevallen bouw nieuw leven in te blazen Heikant Bouw van 92 woningen, vanaf 1-1-2013 nog 79 woningen op te leveren Centrum Project Dorpsstraat-Mariëndaal nog 162 woningen op te leveren. Overig centrum nog 56 woningen. Parachutistenstraat Bouw van 37 woningen, vanaf 1-1-2013 nog 10 woningen op te leveren Het Hoogh Bouw van 61 woningen, vanaf 1-1-2013 nog 7 woningen op te leveren. Dekkerswald Bouw van 211 woningen en 205 wooneenheden, vanaf 1-1-2013 nog 211 woningen en 80 wooneenheden op te leveren. Voor de meeste van bovenstaande projecten geldt dat de afzet van de dure koopwoningen in het plan zeer moeizaam verloopt. Dit kan leiden tot fasering of herontwikkeling van de diverse plannen. Als voorbeeld is hier Sportpark Zuid te noemen.
Activiteit Realisatie Invest. 5.2. Integreren van het Beleidsplan Wonen in de Sociaal 2014 Maatschappelijke Visie en maken prestatieafspraken Uitvoering start 2013, realisatie in 2014. Zie verder Programma 4 Maatschappelijke Zaken.
Expl.
6. Verbetering van het woningaanbod sluit aan bij de veranderende wensen en behoefte van de woonconsument. Voor senioren, starters, jonge doorstromers en zorgbehoevenden is extra aandacht Activiteit Realisatie 6.1 Woningbouwprogramma 2014-2020 Uit te werken na de totstandkoming van de Sociaal Maatschappelijke Visie.
Invest.
Expl.
Activiteit Realisatie Invest. Expl. 6.2 Prestatieafspraken Oosterpoort 2014 8 Eind 2014 lopen de prestatieafspraken met Oosterpoort af. Nieuwe afspraken zijn derhalve noodzakelijk. In het kader van de komende herindeling is besloten om samen met Ubbergen nieuwe prestatieafspraken te maken met Oosterpoort. Gelet op de nieuwe rolverdeling tussen corporatie en gemeente is externe ondersteuning hierbij gewenst.
gemeente Groesbeek
36 van 132
Programmabegroting 2014
7. Inbreiding gaat voor uitbreiding. Alleen beschikbare locaties binnen de bebouwde kom ontwikkelen en niet meer kiezen voor uitbreidingslocaties Activiteit Realisatie Invest. Expl. 7.1 Structuurvisie 2013 Gereed. In de Bestuursovereenkomst Stadsregio Arnhem Nijmegen 2010-2020 is een bebouwingscontour opgenomen, waarbuiten niet gebouwd mag worden. De bebouwingscontour omvat ruim voldoende woningbouwruimte om te kunnen voldoen aan de woningbehoefte. De bebouwingscontour omvat nog enkele kleinere, niet benutte uitbreidingslocaties, waarvan bebouwing niet nodig is om te voldoen aan de woningbouwbehoefte tot 2020. Deze locaties zijn in de structuurvisie verwijderd als potentiële nieuwbouwlocatie.
8. De nieuwe gebouwen zijn flexibel en toekomstbestendig gebouwd, zodat slim kan worden ingespeeld op demografische ontwikkelingen Activiteit Realisatie Invest. Expl. 8.1 Levensloopbestendig bouwen Bij incidentele woningbouw door particulieren (zonder reeds bestaande bouwbestemming) wordt al de randvoorwaarde gesteld dat de woning levensloopbestendig wordt gebouwd. In de bestaande woningbouwplannen wordt al gepoogd om zoveel mogelijk levensloopbestendige woningen op te nemen. Door de moeizame woningmarkt is het echter moeilijk om momenteel verder te gaan dan de bepalingen uit het Bouwbesluit.
Pijler Werkklimaat 9. Ruimte voor ondernemers om een bedrijf te starten, vernieuwen en innoveren (broedplaatsen) Activiteit Realisatie Invest. Expl. 9.1 Uitbreiding fysiek aanbod voor ondernemers De gemeente biedt fysieke mogelijkheden om bedrijven te laten starten. Onder meer op het bestaande bedrijventerrein De Mies, het geplande bedrijventerrein Hulsbeek, de ontwikkeling van het centrumplan en de stimulering van de toeristische sector (zie ook punten 13 en14). Daarnaast bieden vrijkomende agrarische gebouwen op basis van het functieveranderingsbeleid mogelijkheden.
10. Ruimte voor het nieuwe werken (goede ICT, ruime opzet van woningen, kleinschalig, aan huis) Activiteit 10.1 Realisatie Glasvezelnetwerk In uitvoering
Realisatie 2013-2014
Invest.
Expl.
11. Revitalisering en uitbreiding bestaande bedrijventerrein Activiteit Realisatie Invest. Expl. 11.1 Ontwikkelen/herstructureren bedrijventerreinen - bedrijventerrein I & II, deelproject 3 (herstructurering) 2014 - bedrijventerrein Hulsbeek 2015-2020 De 1e fase van het Hulsbeekterrein willen wij nader tot ontwikkeling brengen als nieuw bedrijventerrein. Concreet betreft het de gronden gelegen tussen sporthal Heuvelland en de Hulsbroek. Doordat de economische crisis onder meer resulteert in minder vraag naar bedrijfsgrond, zorgt de noodzakelijke kwantitatieve onderbouwing voor vertraging bij de bestemmingsplanprocedure. Bij de ontwikkeling zal t.z.t. tevens aandacht worden besteed aan een goede verkeerskundige ontsluiting die aansluit bij de herinrichting van de Mies, het derde en laatste, deelproject in de revitalisering. Voor de uitvoering heeft de raad de benodigde uitvoeringsmiddelen beschikbaar gesteld. Conform afspraak met de provincie Gelderland moet het revitaliseringsproject uiterlijk in december 2014 afgerond zijn. In bestemmingsplan buitengebied is dit opgenomen.
gemeente Groesbeek
37 van 132
Programmabegroting 2014
12. Inzet op de ontwikkeling van kansrijke sectoren zorg en toerisme Activiteit 12.1 Stimuleren recreatie & toerisme - Uitvoeren toeristische projecten en promotie/marketing - Uitwerken concept helend landschap
Realisatie
Invest.
Expl.
2014
Op basis van de Groesbeekse (toeristische) kernkwaliteiten – landschap, cultuurhistorie en wijnbouwontwikkeling – blijven wij, in samenwerking met lokale en regionale toeristische partners, ook in de jaren 2014 en volgende werken aan herkenbare Groesbeekse toeristische projecten en bijbehorende promotie en marketing. In het nieuwe bestemmingsplan Buitengebied zijn verruimde planologische mogelijkheden opgenomen voor het "kamperen bij de boer". Daarnaast gaan wij de verbinding tussen zorg en landschap verder uitwerken.
13. Een aantrekkelijk centrum van Groesbeek als motor voor lokale economie. Zie hieronder, activiteit 14.1. Pijler Voorzieningenaanbod 14. Een bruisend centrum met detailhandel in Groesbeek, een echt dorpshart Activiteit Realisatie Invest. Expl. 14.1 Project Sociaal Economische Versterking (SEV) 2014 14.2 Centrumplan 2014 e.v. 14.1 O.b.v. het raadsbesluit uit 2012 om een impuls te geven aan de sociaaleconomische structuur van Groesbeek wordt in 2014 gewerkt aan diverse projecten ter versterking van het dorpscentrum van Groesbeek en daarmee het toeristisch-recreatief profiel. De versnelde herinrichting van het centrum blijkt een succes te zijn. In 2014 willen we verder werken aan een verbeterde beeldkwaliteit o.a. door stimulering van gevelverfraaiing en een nieuw draisinenstation/openbaar toilet. De focus zal verder liggen op een concentratie van winkeliers en horecaondernemers in het centrum. 14.2 Het jaar 2014 (en 2015) staat in het teken van de realisering (de feitelijke bouw) van de locatie Dorpsstraat Mariëndaal. Een concentratie van parkeren, winkels en wonen. Wij trachten tot een eerste integrale aanzet te komen tot een plan voor de locaties Spoorlaan en Burg. Ottenhofstraat. De locaties Mariënhof en Kloosterpad West betreffen gemeentelijk eigendom. Gezien de marksituatie zal bezien worden op welke wijze en wanneer aan deze locaties uitvoering kan worden gegeven. Bij de locatie Markt ligt het initiatief bij de eigenaar.
15. Stedelijke voorzieningen worden aangeboden in de regio. Hiervoor dienen nog activiteiten uit te worden gewerkt in de komende jaren. Wat mag het kosten/gaat het opbrengen? De ontwikkeling van de totale lasten en baten van dit programma vindt u in onderstaande tabel. Voor een nadere toelichting op de ontwikkeling van het saldo verwijzen wij naar hoofdstuk 4. Exploitatie Lasten Baten Totaal programma
Rekening 2012 -7.390 5.619 -1.771
Raming 2013 -3.914 2.502 -1.412
Raming 2014 -4.647 2.191 -2.456
Raming 2015 -3.524 2.069 -1.455
Bedragen x € 1.000 Raming Raming 2016 2017 -3.515 -3.510 2.069 2.069 -1.446 -1.441
Voor dit programma zijn er geen investeringen.
gemeente Groesbeek
38 van 132
Programmabegroting 2014
In de volgende tabel vindt u een overzicht van de reserves en voorzieningen die betrekking hebben op dit programma. De ramingen hebben betrekking op de standen per 31 december van het betreffende jaar (de eindstanden). Reserves en voorzieningen
Rekening 2012
Landschapsbeleid Aquaduct Bovenwijkse voorzieningen Totaal reserves Exploitatietekort centrum Onderhoud kasteelmuur Totaal voorzieningen
gemeente Groesbeek
21 59 579 659 0 1 1
39 van 132
Bedragen x € 1.000 Raming 2014
Raming 2013 9 62 608 679 823 1 824
23 65 639 727 0 1 1
Programmabegroting 2014
Programma 4 – Maatschappelijke zaken Portefeuillehouder:
T.J.M. Giesbers/ W.J.J. Spaan
Ambtelijk verantwoordelijk:
N. Béguin/ W. Bodewes
Algemeen Programma inhoud Tot dit programma behoren de beleidsterreinen welzijn (jeugd en jongeren, ouderen, sport, kunst en cultuur), zorg, onderwijs, sociale zaken en maatschappelijke ondersteuning. Doelstelling Inwoners doen mee aan/in de samenleving. Beleidsruimte en kaders De belangrijkste kaders zijn opgenomen in de Wet maatschappelijke ondersteuning, sociale wetgeving, onderwijswetgeving en Wet Publieke Gezondheid. Gemeentelijke kaders Beleidsstuk Algemene Subsidieverordening
Jaar 2012
Beleidsplan Wmo (samen doen werkt) 2008-2011
2008
Uitwerkingsnota jeugd en jongeren Verordening huisvesting onderwijs Kadernota lokaal onderwijsbeleid 2006-2010 Deelverordening sportaccommodaties
2008
Nota lokaal gezondheidsbeleid Beleidsplan re-integratie Groesbeek Fraudebeleidsplan WWB en WIJ 2010-2013 Groesbeek Heronderzoeksplan WWB, WIJ, IOAW en IOAZ 20102013 MUG Accommodatiebeleid
2004
gemeente Groesbeek
2008 2006 2009
2011 2010 2010 2012
Inhoud Richtlijnen beoordeling subsidieaanvragen; naast de algemene verordening bestaat er nog een aantal specifieke deelverordeningen Domein 1 Samen leven in buurt, wijk en dorp Domein 2 Verantwoordelijk opvoeden en opgroeien Domein 3 Mantelzorg en vrijwilligers op waarde geschat Domein 4 Meedoen makkelijker maken Domein 5 Regie op preventie, zorg en opvang Domein 6 Anders en samen te werk Speerpunten jeugd- en jongerenwerk Richtlijnen ter beoordeling aanvragen i.h.k.v. huisvesting onderwijs Onderwijsbeleid Richtlijnen beoordeling aanvragen voor investeringen in sportaccommodaties (verbouw/nieuwbouw of renovatie) Speerpunten beleid om de gezondheid van inwoners te waarborgen c.q. te verbeteren Uitvoeren re-integratiebeleid Richting geven aan de handhaving van de Wet Werk en Bijstand en Wet Investeren in Jongeren Borgen van de rechtmatige verstrekking van periodieke uitkeringen levensonderhoud Visie op en toetsingskader voor onderwijs, sport en welzijnsaccommodaties 40 van 132
Programmabegroting 2014
Beleidsplan schuldhulpverlening Groesbeek en Millingen aan de Rijn
2013
Beleidsplan dat richting geeft aan de integrale schuldhulpverlening aan de inwoners van Groesbeek en Millingen aan de Rijn.
Ontwikkelingen Herijking van het welzijnsbeleid en Wmo beleid > Sociaal Maatschappelijke Visie Met de vaststelling van de Strategische Visie Groesbeek is een koers uitgezet tot 2025. Deze wordt uitgewerkt voor het sociale domein, zoals de structuurvisie deze heeft uitgewerkt voor het ruimtelijke domein. Daarnaast vragen toekomstige bezuinigingen op het gemeentefonds en de decentralisaties van nieuwe taken als de jeugdzorg en de opvang en begeleiding uit de AWBZ om een herijking van de gemeentelijke taken. Er moet een goede zorg worden geboden, maar wel met minder middelen. Omdat de overheid niet meer alle problemen zelf kan en wil oplossen is het van belang nadrukkelijk gebruik te maken van de eigen kracht en verantwoordelijkheid van onze inwoners. Deze herijking van het gemeentelijke takenpakket op het sociale domein valt samen met de noodzaak tot een herziening van ons beleidsplan voor de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) dat tot en met 2011 liep. Ook de uitwerking van het gezondheidsbeleid als gevolg van de Wet publieke gezondheid (Wpg) wordt hierin meegenomen. Gelet op de aanstaande herindeling per 1-1-2015 met fusiepartners Ubbergen en Millingen aan de Rijn zal de Sociaal Maatschappelijke Visie door de drie gemeenten gezamenlijk worden opgesteld. Decentralisatie van de jeugdzorg De provinciale jeugdzorg (Wet op de Jeugdzorg), jeugdbescherming en jeugdreclassering, jeugd-GGZ (Zorgverzekeringswet) en de zorg voor licht verstandelijk gehandicapten (LVG) jeugd worden overgeheveld naar gemeenten. Uit de meicirculaire 2013 blijkt dat met de decentralisatie van de jeugdzorg (jeugdzorg, jeugd GGZ en jeugd AWBZ) voor de gemeente Groesbeek een bedrag is gemoeid van bijna 3.3 miljoen euro per jaar. Dit bedrag is gebaseerd op de historische kosten van 2011. Een nadere bijstelling van de cijfers wordt nog verwacht in 2014. Dit bedrag is niet vrij te besteden. Lopende verplichtingen met bestaande arrangementen voor jeugdigen en de pleegzorg moeten worden overgenomen. De decentralisatie gaat gepaard met een nieuwe Jeugdwet. Decentralisatie van de AWBZ Een aantal delen van de huidige AWBZ (Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten) zullen overgaan naar de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) die door de gemeenten wordt uitgevoerd. Niet per 1 januari 2014, zoals aanvankelijk de bedoeling was, maar eerst per 1 januari 2015 wordt de functie "begeleiding/dagbesteding” vanuit de AWBZ naar de Wmo overgeheveld. De functie begeleiding past bij de participatiedoelstelling van de Wmo. Ook de langdurige zorg wordt geherstructureerd. Mensen met een indicatie voor een zorgzwaartepakketten van 1 t/m 4 voor intramurale zorg (verzorgingshuizen) komen niet langer in aanmerking voor een plaats in een instelling. Met name over zorgzwaartepakket 4 bestaat momenteel nog een landelijke politieke discussie. Ook deze overheveling van taken naar de gemeente gaat gepaard met een efficiencykorting van het rijk. Aan de overheveling zijn grote financiële risico's verbonden voor de gemeente. Pas in de septembercirculaire 2013 worden de eerste cijfers verwacht van de middelen die met deze decentralisatie zijn gemoeid.
gemeente Groesbeek
41 van 132
Programmabegroting 2014
Regionaal werkbedrijf Negen gemeenten in de regio Nijmegen hebben de intentie uitgesproken om gezamenlijk een regionaal werkbedrijf op te richten. Directe aanleiding waren de plannen van het kabinet om een nieuwe regeling te maken voor de onderkant van de arbeidsmarkt. Hierin zou dan plaats zijn voor zowel werkzoekenden met een bijstandsuitkering als ook mensen met een arbeidsbeperking die nu nog een Wajong uitkering hebben of beschut werken vanuit de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW). De huidige Wajongers worden herkeurd en er komt geen nieuwe instroom in de WSW per 2015. In het Sociaal Akkoord zijn afspraken gemaakt over het creëren van extra banen voor deze mensen door werkgevers, waaronder ook overheden. Hét instrument daarvoor wordt de loonkostensubsidie (in plaats van de loondispensatie). Daartoe moet van iedereen een ‘loonwaarde’ worden bepaald. Het is nog niet duidelijk wanneer ook BREED onderdeel gaat uitmaken van het regionaal werkbedrijf. Dat is uiteindelijk wel de bedoeling, maar het tempo van deze ontwikkeling hangt af van het re-organisatieproces dat BREED zelf doormaakt. Huidige planning is dat ook deze wet per 1 januari 2015 wordt ingevoerd. Een wetsvoorstel daartoe wordt in het najaar 2013 naar de Kamer gestuurd. Passend onderwijs In 2014 wordt het passend onderwijs ingevoerd. Dat houdt in dat kinderen met leer- en gedragsproblemen zoveel mogelijk in het reguliere basisonderwijs worden opgevangen. Alleen voor kinderen met grote ondersteuningsbehoefte blijft een plek beschikbaar in het speciaal onderwijs, zo is de wens van het rijk. Logisch gevolg van dit landelijke beleid is dat speciale scholen kleiner worden en in het uiterste geval misschien zelfs verdwijnen. Gewone scholen worden juist groter en krijgen meer geld. Daardoor verschuiven de geldstromen. De voorgenomen bezuiniging van 300 miljoen euro op het passend onderwijs gaat vooralsnog niet door. In het regeerakkoord staat een efficiëntie korting aangekondigd van 50 miljoen euro met ingang van 2016. De transitie passend onderwijs wordt door de scholen ingevoerd. In 2014 moeten de scholen met de gemeenten bestuurlijke afspraken maken over de aansluiting met de gemeentelijke taken, zoals de toegang tot de jeugdzorg. In de transitie jeugdzorg en AWBZ wordt de relatie met het passend onderwijs meegenomen. Harmonisatie van beleid Bovenstaande ontwikkelingen worden zoveel mogelijk in MUG-verband voorbereid. Hiermee wordt zo efficiënt gebruik gemaakt van de beschikbare capaciteit. Nieuwe projecten worden zo min mogelijk gestart. De beschikbare capaciteit wordt ingezet voor de harmonisatie van beleid (voorbereiding van de herindeling), de uitvoering van wettelijke ontwikkelingen en de uitvoering van bestaand beleid en projecten. Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? Onderstaand vindt u een overzicht van de activiteiten die wij binnen dit programma gaan uitvoeren. We hebben hierbij zoveel mogelijk aansluiting gezocht bij de Strategische Visie 2025. Voor het programma Maatschappelijke Zaken zijn de ontwikkelingslijnen ‘Samen werken aan zorg’ en Jong, gezond & actief ‘ relevant. Deze ontwikkelingslijnen zetten we af tegen de verschillende pijlers. Niet alle ideeën uit de Strategische Visie kunnen we al omzetten in concrete activiteiten voor 2014. Door ze hier al wel te benoemen, houden we de hoofdlijnen van de Strategische Visie vast om daar toekomstige activiteiten in te kunnen passen.
gemeente Groesbeek
42 van 132
Programmabegroting 2014
Maatschappelijke effecten (ambities) Pijler Leefomgeving 1. Een grotere verantwoordelijkheid voor de eigen buurt/wijk Activiteit Realisatie Invest. Expl. 1.1 Instellen van wijkcoaches 2013-2014 In de Strategische Visie is opgenomen dat we mogelijk aan de slag willen met wijkcoaches (met beslissingsbevoegdheid), die bewoners dichtbij ondersteunen in hun zelfredzaamheid op het gebied van wonen, zorg, welzijn en inkomen. Voor de wijk de Stekkenberg wordt gestart met een pilot om de zelfredzaamheid van bewoners te vergroten. Een opdracht daartoe wordt geformuleerd. Deze is gekoppeld aan het project waartoe ook het Voorzieningenhart Op de Heuvel (Groesbeek Noord) behoort.
Onder deze ambitie werken we ook het versterken van de eigen verantwoordelijkheid / eigen kracht van inwoners uit. De Strategische Visie spreekt van een “omslag van verzorgingsstaat naar een verantwoordelijke samenleving, waarbij de eigen verantwoordelijkheid van burgers uitgangspunt is, en de overheid als vangnet acteert.” Activiteit Realisatie Invest. Expl. 1.2 Opstellen van een Sociaal Maatschappelijke Visie (SMV) 2013-2014 MUG Als nadere uitwerking van de vastgestelde Strategische Visie 2025, komt er een integrale sociaal maatschappelijke visie (SMV) waarin breed gekeken wordt naar het hele sociale domein, de lokale gezondheidsnota, het sportbeleid, het jeugdbeleid en inhoudelijke keuzes op subsidiegebied. In deze ontwikkeling worden tevens de transities van taken uit de AWBZ, de Jeugdzorg en de Participatiewet betrokken. Vanwege de aanstaande herindeling met Ubbergen en Millingen aan de Rijn, wordt dit plan voor de nieuwe gemeente opgesteld. De 3 gemeenten dragen daar elk financieel aan bij. Aanbesteding van de visie heeft inmiddels plaatsgevonden. Gereedkoming is voorzien in 2014.
Pijler Voorzieningenaanbod 2. Behoud van de reeds aanwezige basisfuncties in de dorpen (onderwijs, ontmoeten, sport) Activiteit Realisatie Invest. Expl. 2.1 Inzetten op topsport voor gehandicapten 25 Volgend op de realisatie van een kunstgrasveld voor CP-voetbal bij Pluryn/Werkenrode, willen we in 2013-2014 onderzoeken of we nog meer topsport voor gehandicapten (Paralympische sporten) naar Groesbeek kunnen halen. Dit past in onze Strategische Visie. Daarnaast willen we inzetten op het (regionaal) organiseren van topsportevenementen zoals de Special Olympics in 2016 en de aansluiting zoeken van de gehandicapten(breedte)sport bij de reguliere sportverenigingen. Activiteit Realisatie Invest. Expl. 2.2 Verdere uitwerking nieuw bibliotheekprofiel en innovatieve 2014 vormen van samenwerking. Als gevolg van de maatschappelijke ontwikkelingen en de voorgenomen nieuwe wetgeving per 1 januari 2015, kijken wij nadrukkelijk naar het bibliotheekwerk. In 2014 wordt een nieuw bibliotheekprofiel uitgewerkt waarbij het accent ligt op jeugd en laaggeletterden. Er wordt maximaal ingezet op de maatschappelijke effecten van de bibliotheek. We zoeken hierbij aansluiting bij de doelstellingen van het onderwijs en de Sociaal Maatschappelijke Visie (SMV, zie punt 1.2). In het Voorzieningenhart Op de Heuvel (Groesbeek Noord) komt een schoolbibliotheek. De samenwerking met andere scholen en dorpshuizen wordt nader onderzocht.
gemeente Groesbeek
43 van 132
Programmabegroting 2014
3. Duurzaam en efficiënter gebruik van accommodaties (onderwijs, sport en welzijn): multifunctionaliteit, toegankelijkheid en spreiding door gemeente Activiteit Realisatie Invest. Expl. 3.1 Uitvoeren van het accommodatiebeleid 2014 In 2012 is het accommodatiebeleid vastgesteld en de uitvoering gestart. In 2014 wordt de uitvoering voortgezet. Actiepunten: 1. Kostenonderzoek/privatisering Heuvelland en Biga zaal 2. Nieuwe sportnota (als onderdeel van de SMV, zie punt 1.2) 3. Vergroten medegebruik onderwijs en sport ter voorkoming van leegstand van klaslokalen en sport/gymzalen.
Overige maatschappelijke effecten 4. Iedereen doet mee in de samenleving Activiteit Realisatie 4.1 Uitvoeren beleidsplan schuldhulpverlening 2013-2015 Implementatie beleidsplan schuldhulpverlening uitvoeren, gericht op het verbeteren van: - de kwaliteit en effectiviteit van de schuldhulpverlening; - de afstemming van de schuldhulpverlening op de individuele vraag (maatwerk); - de samenwerking en afstemming met ketenpartners.
Invest.
Expl.
Activiteit Realisatie Invest. Expl. 4.2 Voorbereiden regionale samenwerking op het gebied van Werk 2014 en Inkomen. Op basis van besluitvorming in de gemeenteraden over regionale samenwerking op het gebied van de Wwb (Wet werk en bijstand) zal deze samenwerking verder voorbereid worden. De geplande ingangsdatum is 1 januari 2015. Activiteit Realisatie Invest. Expl. 4.3 Ontwikkelen van een moderne werkgeversbenadering via de 2013-2014 sociaal economische versterking (SEV) en verder ontwikkelen van de scharnierfunctie MUG. Een aantal jaren geleden gestart als project om de werkgevers in de MUG-gemeenten meer te betrekken bij onze re-integratie activiteiten en inmiddels onderdeel van onze uitvoeringspraktijk, waarbij nauw wordt samengewerkt met het UWV-Werkbedrijf. Bij de evaluatie van de scharnierfunctie in 2012 zijn een aantal verbeterpunten genoemd. Zo willen we overstappen van integrale klantmanagers maar re-integratiespecialisten en zogenaamde relatiemanagers voor ondernemers. De ondernemer is klant en de werkzoekende is kandidaat. Er is sprake van gelijkwaardigheid. Gemeente, werkgevers en werkzoekenden hebben elkaar nodig. Op deze wijze komt de eerder beoogde scharnierfunctie beter tot zijn recht. De dienstverlening naar de werkgever wordt geïntensiveerd (ontzorgen). Al in 2013 is de nieuwe aanpak verbreed naar Ubbergen en Millingen. Gezien de geboekte successen willen we in 2014 de werkgeversbenadering verder verbreden en implementeren in de organisatie. Daarnaast willen we onze kennis en ervaring inbrengen in de regionale ontwikkeling van het regionale werkbedrijf. Eveneens in 2014 wordt de inzet van social return on investment (SROI) verder gestructureerd en geïntensiveerd.
5. Verbeteren van de gezondheid van inwoners Activiteit Realisatie Invest. Expl. 5.1 In regionaal verband uitwerken van de transities Jeugdzorg en 2014 AWBZ. In 2013 zijn in aanloop naar de transitie Jeugdzorg en in samenhang met de transitie AWBZ, het visiedocument “Transformeren en integreren” en het plan van aanpak “Kracht door verbinding” regionaal vastgesteld. In 2014 wordt uitvoering gegeven aan het plan van aanpak zodat de (nieuwe) gemeente op 1 januari 2015 gereed is om de nieuwe taken uit te kunnen voeren. Vooruitlopend hierop zullen in 2014 één of meerdere (regionale) pilotprojecten draaien om te experimenteren met de nieuwe rol en verantwoordelijkheden van de gemeente. De uitvoerende (zorg)partijen en cliëntorganisaties worden hier direct bij betrokkenen. De lokale inrichting en uitwerking van de transities wordt opgenomen in de SMV (zie 1.2)
gemeente Groesbeek
44 van 132
Programmabegroting 2014
Activiteit Realisatie Invest. Expl. 5.2 Gemeentelijk gezondheidsbeleid in SMV 2014 De rijksoverheid heeft het gezondheidsbeleid geformuleerd in de nota “Gezondheid dichtbij”. Drie thema’s worden hierin uitgewerkt: Gezondheidsbescherming, en dan met name daar waar de overheid een taak heeft. Het tweede thema betreft ‘Zorg en sport dichtbij in de buurt’. Daar zijn we in Groesbeek al actief mee aan de slag. Het derde thema is ‘Zelf beslissen over leefstijl’. Naast bevordering van (het aanleren van) een gezonde leefstijl, vroege signalering van risico’s en inzet op weerbaarheid om dagelijkse verleidingen te weerstaan, vindt het kabinet dat het stellen van grenzen en het stimuleren van een gezonde basis bij de jeugd gerechtvaardigd is. Gemeenten moeten een lokale nota Gezondheidsbeleid maken en door de raad laten vaststellen op grond van de Wet publieke gezondheid (Wpg). We betrekken deze verplichting bij de op te stellen Sociaal Maatschappelijke Visie, SMV (zie 1.2)
6. Behouden en toegankelijk maken van cultureel erfgoed Activiteit Realisatie Invest. Expl. 6.1 Toegankelijk maken filmarchief Groesbeek 2014 De Stichting Filmarchief Groesbeek heeft als doel: het verzamelen, bewaren, digitaliseren en archiveren van al het beeldmateriaal dat verband houdt met de gemeente Groesbeek en haar inwoners. Van het verzamelde beeldmateriaal wil men een beeldbank op gaan zetten die via een website voor iedereen toegankelijk wordt zodat alle inwoners en geïnteresseerden kunnen beschikken over het complete filmarchief. Daarnaast kunnen andere amateurfilmers met hun materiaal in de toekomst aansluiten bij dit archief. Voor de eenmalige investering en jaarlijkse exploitatiekosten vraagt men subsidie aan de gemeente Groesbeek.
Wat mag het kosten/gaat het opbrengen? De ontwikkeling van de totale lasten en baten van dit programma vindt u in onderstaande tabel. Voor een nadere toelichting op de ontwikkeling van het saldo verwijzen wij naar hoofdstuk 4. Exploitatie Lasten Baten Totaal programma
Rekening 2012 -23.742 11.908 -11.834
Raming 2013 -24.402 10.514 -13.888
Raming 2014 -24.228 10.400 -13.828
Raming 2015 -23.034 10.400 -12.634
Bedragen x € 1.000 Raming Raming 2016 2017 -22.963 -22.907 10.400 10.400 -12.563 -12.507
In de volgende tabel vindt u een overzicht van de voor dit programma geraamde investeringen. Meerjaren Investeringsplan Verplaatsing draisinen
-25
Raming 2014 -25
Totaal investeringen
-25
-25
gemeente Groesbeek
Bedrag
Bijdragen
45 van 132
Raming 2015
Bedragen x € 1.000 Raming Raming 2016 2017
Programmabegroting 2014
In de volgende tabel vindt u een overzicht van de reserves en voorzieningen die betrekking hebben op dit programma. De ramingen hebben betrekking op de standen per 31 december van het betreffende jaar (de eindstanden). Reserves en voorzieningen
Rekening 2012
WWB School Cranenburgsestraat Kunstwerken Verbouw Sleutel Accommodatie Stekkenberg Voorzieningenhart Groesbeek Noord Vervangende nieuwbouw Vossenhol Totaal reserves Basisscholen Werkenrode Terwindtschool Heuvelland BIGA Sportaccommodaties velden Sportaccommodaties kleedruimten Sportaccommodaties complexen De Lubert NH kerk Mallemolen Kloosterstraat 9 Totaal voorzieningen
gemeente Groesbeek
111 303 196 441 901 0 1.100 3.052 0 9 24 250 60 122 216 306 82 8 293 71 1.441
46 van 132
Bedragen x € 1.000 Raming 2014
Raming 2013 117 294 208 390 1.416 0 1.073 3.498 828 192 13 15 55 107 255 448 66 3 324 82 2.388
12 284 184 338 0 425 1.044 2.287 21 38 38 38 36 0 0 0 0 8 271 79 529
Programmabegroting 2014
3.3. Algemene dekkingsmiddelen, inclusief onvoorzien
gemeente Groesbeek
47 van 132
Programmabegroting 2014
Algemene dekkingsmiddelen Portefeuillehouder: J.G.M. Thijssen
Ambtelijk verantwoordelijk: E. van der Velde
Algemeen Inhoud Binnen de begroting bestaat onderscheid tussen algemene dekkingsmiddelen en specifieke dekkingsmiddelen. De algemene dekkingsmiddelen zijn dekkingsmiddelen die vrij aan te wenden zijn. De besteding van deze middelen is op voorhand niet gebonden aan een bepaald programma of doel, maar wordt ingezet ter dekking van de tekorten op de programma's. De algemene dekkingsmiddelen worden in de begroting afzonderlijk (buiten de programma's) zichtbaar gemaakt. Specifieke dekkingsmiddelen zijn de middelen die direct samenhangen met een bepaald programma. Dat kunnen inkomsten zijn van het Rijk met een specifiek bestedingsdoel (bijvoorbeeld voor de uitvoering van de Wet werk en bijstand in Programma 4), de opbrengsten uit verkoop van gronden (de grondexploitatie in Programma 3) en opbrengsten uit verleende diensten, zoals het verstrekken van een paspoort (de leges in Programma 1). Ook de rioolheffing en de afvalstoffenheffing zijn specifieke dekkingsmiddelen. De specifieke dekkingsmiddelen beïnvloeden het (exploitatie)resultaat van een programma rechtstreeks en worden er dan ook rechtstreeks aan toegerekend. In dit deel van de begroting geven we een toelichting op de algemene dekkingsmiddelen. Doelstelling Wij willen een financieel gezonde gemeente voor nu en in de toekomst zijn. Dit betekent dat wij een verantwoord financieel beleid voeren met sluitende begrotingen, waarbinnen ruimte wordt gemaakt voor noodzakelijke en gewenste veranderingen van beleid en het opvangen van onvoorziene omstandigheden. Wij maken voortdurend een afweging tussen onze bestuurlijke ambities en de daarvoor beschikbare middelen. Beleidsruimte en kaders De beleidsruimte betreffende “Algemene dekkingsmiddelen” is beperkt. De belangrijkste regelgeving is opgenomen in de Gemeentewet, het Besluit begroting en verantwoording (het BBV), de Wet Financiering Decentrale Overheden en de Wet Waardering Onroerende Zaken. In het BBV is in artikel 8 het volgende opgenomen: 1. Het programmaplan bevat (..) het overzicht van algemene dekkingsmiddelen en het bedrag voor onvoorzien; (..) 5. Het overzicht van algemene dekkingsmiddelen bevat ten minste: a. lokale heffingen, waarvan de besteding niet gebonden is; b. algemene uitkeringen; c. dividend; d. saldo van de financieringsfunctie; e. overige algemene dekkingsmiddelen. 6. Het bedrag voor onvoorzien wordt geraamd voor de begroting in zijn geheel of per programma.
gemeente Groesbeek
48 van 132
Programmabegroting 2014
Gemeentelijke kaders Beleidsstuk Verordening financieel beleid, beheer en financiële organisatie Verordening controle financieel beheer en financiële organisatie Nota reserves en voorzieningen Financieringsstatuut Verordeningen Belastingen
Jaar 2005
Inhoud Financiële spelregels
2005
Afspraken m.b.t. controle accountant en overige controles
2009 2004 2012
Actualisatie van de reserves en voorzieningen Regels m.b.t. de geldstromen van en naar de gemeente Diverse verordeningen met afspraken over: Onroerende zaakbelasting, Afvalstoffenheffing, Marktgelden, Rioolheffing, Toeristenbelasting, Forensenbelasting, Baatbelasting, Lijkbezorgingsrechten en leges.
Wat mag het kosten/gaat het opbrengen? In de onderstaande tabel vindt u een overzicht van de algemene dekkingsmiddelen. Tabel: Algemene dek k ingsmiddelen Exploitatie
Lokale heffingen - OZB - Toeristenbelasting - Baatbelasting - Forensenbelasting - uitvoeringskosten
Rekening 2012
bedragen x € 1.000 Raming 2013
Raming 2014
Raming 2015
Raming 2016
Raming 2017
2.198 162 -13 12 -307 2.052
2.411 153 1 12 -227 2.350
2.405 162 1 12 -235 2.345
2.490 165 1 12 -235 2.433
2.577 167 1 13 -235 2.523
2.668 169 1 13 -235 2.616
17.284 -10 17.274
17.339 -8 17.331
18.196 -9 18.187
16.648 -9 16.639
16.632 -9 16.623
16.448 -9 16.439
87 -8 79
122 -16 106
122 -16 106
122 -16 106
122 -16 106
122 -16 106
Saldo financ.functie
2.279
1.934
1.819
1.758
1.752
1.704
stelposten/diversen
-301
-464
-454
-80
-87
-87
21.383
21.257
22.003
20.856
20.917
20.778
-5.794 5.336 -458
-660 688 28
-1.223 3.448 2.225
-420 173 -247
-432 170 -262
-515 166 -349
20.925
21.285
24.228
20.609
20.655
20.429
Algemene uitkering - uitkering - uitvoeringskosten Dividend - opbrengsten - kosten
Totaal algemene dekkingsmiddelen Mutaties op reserves - toevoeging aan - onttrekking van
Resultaat
gemeente Groesbeek
49 van 132
Programmabegroting 2014
Lokale heffingen Onder de lokale heffingen worden de onroerendzaakbelasting, de toeristenbelasting, de baatbelasting en de forensenbelasting begrepen. Voor een nadere toelichting verwijzen wij naar de paragraaf "Lokale heffingen". Om de ontwikkeling van de opbrengsten goed zichtbaar te maken, zijn de uitvoeringskosten in het overzicht apart zichtbaar gemaakt. Algemene uitkering De belangrijkste inkomstenbron van de gemeente bestaat uit de uitkering die wij van het gemeentefonds ontvangen. De raming van de algemene uitkering is gebaseerd op de meicirculaire 2013. Met betrekking tot de raming voor het jaar 2014 zijn twee bijzonderheden te melden: 1. Er is eenmalig een extra opbrengst van € 671.000 verwerkt in de raming. Dit betreft eenmalig extra geld dat wij in 2014 van het rijk ontvangen vanwege de herindeling. Voorgesteld wordt dit bedrag te storten in een nieuw te vormen bestemmingsreserve structuurverbetering. 2. Er is een correctie op de raming toegepast van € 345.000 (nadelig), vanwege de erg rooskleurige cijfers in de meicirculaire 2013. Wij verwachten dat de extra bezuinigingen door het rijk leiden tot een negatieve bijstelling van de algemene uitkering in 2014. Dividend Het geraamde dividend betreft de dividenduitkering van de NV Bank voor Nederlandse Gemeenten. Daarnaast is een klein bedrag aan kapitaallasten gerekend. Het dividend van de ARN BV wordt, conform regelgeving, verantwoord op programma 3 Wonen en Werken. Saldo Financieringsfunctie Onder "Saldo Financieringsfunctie" wordt het saldo verstaan van de kosten en opbrengsten die samenhangen met de uitgezette en opgenomen gelden plus de renteopbrengsten die voortvloeien uit het inzetten van eigen financieringsmiddelen (reserves en voorzieningen). Overige dekkingsmiddelen Onder de overige dekkingsmiddelen worden verschillende stelposten verstaan (voor een bedrag van € 172.000 in 2014) en een aantal niet verdeelde kosten van de kostenverdeelstaat (€ 282.000 in 2014). In de volgende tabel vindt u een overzicht van de geraamde stelposten en niet verdeelde kosten.
gemeente Groesbeek
50 van 132
Programmabegroting 2014
Tabel: Stelposten / niet verdeelde kosten Exploitatie
bedragen x € 1.000 Raming 2014
Stelposten - Onvoorziene uitgaven - Nieuw beleid - Effecten decentralisaties rijk - Nieuwe huisvestingslasten voorzieningenhart - Aanpassing DVO - Aanpassing DVO, taakstelling
-75 -50
Niet verdeelde kosten - Salariskosten - Uitvoeringskosten
Totaal
Raming 2015
Raming 2016
Raming 2017
-47 -224 224 -172
-75 -50 -105 -47 -224 224 -277
-75 -50 -112 -47 -224 224 -284
-75 -50 -112 -47 -224 224 -284
-24 -258 -282
-24 221 197
-24 221 197
-24 221 197
-454
-80
-87
-87
Hieronder volgt een toelichting op de stelposten/niet verdeelde kosten. Onvoorziene uitgaven De post onvoorziene uitgaven wordt voorgeschreven door het BBV en bedraagt jaarlijks € 75.000. Deze stelpost is bedoeld om onvoorziene uitgaven gedurende het begrotingsjaar op te vangen. Aanwending van deze middelen vereist een raadsbesluit. Stelpost nieuw beleid Jaarlijks is (een stelpost van) € 50.000 beschikbaar voor nieuw beleid. Aanwending van dit budget vereist een raadsbesluit. Effecten decentralisaties rijk Aanvankelijk was een stelpost opgenomen van € 200.000 in 2012 oplopend tot € 1.000.000 in 2016 voor het opvangen van rijksbezuinigingen en de verwachte decentralisaties van rijkstaken. Een deel van de stelpost is inmiddels ingezet (in 2014 volledig). Voor de jaren na 2014 resteert nog een stelpost van € 105.000 (2015) respectievelijk € 112.000 (2016 en 2017). Nieuwe huisvestingslasten voorzieningenhart Een deel van de nieuwe huisvestingslasten van het Voorzieningenhart Groesbeek Noord is op een stelpost geraamd. Aanpassing DVO incl. taakstelling De gemeente Millingen aan de Rijn heeft aangegeven minder uren dienstverlening te willen afnemen in 2014. Dit levert onze gemeente minder opbrengsten op. Om dit op te vangen zullen wij moeten schrappen in onze personele kosten. De lagere opbrengsten en taakstelling om de kosten te verminderen hebben wij geraamd op een bedrag van € 224.000. De werkelijk gemaakte uren t.b.v. de gemeente Millingen aan de Rijn worden afgewikkeld conform de dienstverleningsovereenkomst.
gemeente Groesbeek
51 van 132
Programmabegroting 2014
Salariskosten (bovenformatief personeel) Om de kosten van bovenformatief personeel niet op de programma's te laten drukken, worden deze hier geraamd. Uitvoeringskosten Dit betreft in 2014 kosten die (nog) niet verdeeld zijn over de diverse programma’s, maar hier wel op zouden moeten drukken. Omdat diverse eenmalige kosten in 2014, die geraamd zijn op de kostenverdeelstaat, structureel (dus meerjarig) meegenomen zijn in de gehanteerde uurtarieven, dient er voor de jaren 2015 tot en met 2017 een bedrag van in totaal € 221.000 te worden gecorrigeerd. Het gaat hier bijv. om stelposten (op de kostenverdeelstaat) die alleen van toepassing zijn voor 2014. In de begroting 2014 zijn geen investeringen met betrekking tot de algemene dekkingsmiddelen opgenomen. Meerjaren Investeringsplan
Bedrag
Bijdragen
Raming 2014
Raming 2015
Bedragen x € 1.000 Raming Raming 2016 2017
Totaal investeringen
In de volgende tabel vindt u een overzicht van de reserves en voorzieningen die betrekking hebben op het onderdeel algemene dekkingsmiddelen. De ramingen hebben betrekking op de standen per 31 december van het betreffende jaar (de eindstanden). Reserves en voorzieningen
Rekening 2012
Algemene reserve Alg.reserve-beklemd Saldo boekjaar Opleidingen personeel Dekking investeringen Versterking sociaal/economisch infrastructuur Totaal reserves Verlofuren personeel Totaal voorzieningen
gemeente Groesbeek
52 van 132
Bedragen x € 1.000 Raming 2014
Raming 2013
7.278 16.695 974 110 330 2.720 28.107 236
5.877 16.695 104 123 91 1.186 24.076 0
4.550 16.695 0 121 352 0 21.718 0
236
0
0
Programmabegroting 2014
3.4. Paragrafen
gemeente Groesbeek
53 van 132
Programmabegroting 2014
Lokale heffingen Op grond van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (het BBV), bevat de paragraaf betreffende de lokale heffingen ten minsten: a. de geraamde inkomsten; b. het beleid ten aanzien van de lokale heffingen; c. een overzicht op hoofdlijnen van de diverse heffingen; d. een beschrijving van het kwijtscheldingsbeleid; e. een aanduiding van de lokale lastendruk; Geraamde inkomsten Onderstaand een overzicht van de geraamde belastinginkomsten voor de jaren 2013 en 2014 en de gerealiseerde inkomsten 2012. Per verordening/ belastingsoort zijn de inkomsten afzonderlijk vermeld. Tabel: Geraamde belastingink omsten Exploitatie
Legesverordening - Activiteiten burgerzaken - Leges RO procedures - Leges omgevingsvergunningen - Leges gebruiksvergunningen - Overige activiteiten
Rek ening 2012
Begroting 2013
bedragen x € 1.000 Begroting Verschil 2014 BegrotingBegroting
336 22 357 9 240
263 18 232 3 66
305 9 263 3 54
42 -9 31 0 -12
17
17
17
0
Verordening afvalstoffenheffing - Afvalstoffenheffing - Huisvuilzakken
1.045 226
971 240
980 210
9 -30
Verordening rioolheffing - Rioolheffing
1.327
1.434
1.503
69
Verordening Grafrechten - Grafrechten
32
30
30
0
Verordening OZB - Onroerendezaakbelasting
2.197
2.417
2.405
-12
Verordening Forensenbelasting - Forensenbelasting
12
12
12
0
Verordening Toeristenbelasting - Toeristenbelasting
162
153
162
9
5.982
5.856
5.953
97
Verordening marktgelden - Marktgelden
Totaal geraamde belastinginkomsten
gemeente Groesbeek
54 van 132
Programmabegroting 2014
Ten opzichte van 2013 is de raming van de totale opbrengsten per saldo € 97.000 hoger. De belangrijkste verschillen zijn: leges per saldo € 52.000 hoger, de afvalstoffenheffing € 21.000 lager en een hogere opbrengst van € 69.000 voor de rioolheffing. Een verklaring wordt bij het sub-product gegeven. Per belastingsoort wordt hier nader ingegaan op ontwikkelingen en de voorgenomen wijzigingen van de tarieven voor 2014. Uitvoering heffing en invordering Met ingang van 2012 is de uitvoering van de heffing en invordering van de gemeentelijke belastingen en de uitvoering van de Wet Waardering Onroerende Zaken (wet WOZ) in het kader van een groter samenwerkingsverband uitbesteed aan de gemeente Beuningen. Dit betekent dat de gemeente Beuningen voor de burgers en bedrijven het aanspreekpunt is voor de vaststelling van de waarde op grond van de Wet WOZ, het opleggen van de belastingaanslagen en de -dwang- invorderingen. De gemeenteraad van Groesbeek heeft hiervoor ingestemd met de toetreding tot de Regeling Gemeenschappelijk Belastingkantoor Beuningen. De gemeente Groesbeek blijft, gelet op de dienstverleningsovereenkomst naar de gemeente Millingen aan de Rijn, feitelijk verantwoordelijk voor een juiste en tijdige uitvoering van deze taken. De uitvoeringskosten voor de beide gemeenten worden door de gemeente Beuningen aan Groesbeek doorberekend. Beleid ten aanzien van de lokale heffingen Vooraf: In de door de Raad vastgestelde Perspectiefnota 2014 en de meerjarenraming bij de begroting 2013 is het beleid ten aanzien van de lokale heffingen voor de komende jaren vastgesteld. Bij het opstellen van de ramingen voor 2014, en meerjarig, is van dit financiële kader uitgegaan. Leges Op basis van de legesverordening worden de rechten geheven van degenen die gebruik maken van de diensten, beschikbaar gesteld door het gemeentebestuur. Jaarlijks wordt, na de vaststelling van de begroting, de belastingverordening redactioneel en technisch aangepast naar de recente jurisprudentie en wordt de tarieventabel aangepast. De Tarieventabel bij de verordening is conform het VNG-model ingedeeld in drie titels zijnde: Titel 1 Algemene dienstverlening; Titel 2 Dienstverlening vallende onder fysieke leefomgeving/omgevingsvergunningen; Titel 3 Dienstverlening vallend onder Europese dienstenrichtlijnen. Een aandachtspunt bij de actualisering blijft de transparantie en de kostendekkendheid van de tarieven te beoordelen per titel. In artikel 229b van de gemeentewet is bepaald dat de tarieven zodanig dienen te zijn vastgesteld dat de geraamde baten van de rechten niet uitgaan boven de geraamde lasten ter zake. In zijn algemeenheid geldt dat de inkomsten vooral worden bepaald door het aantal aanvragen. Uit de in de afgelopen periode ingekomen aanvragen voor omgevingsvergunningen is echter gebleken dat de opgegeven bouwkosten/aanneemsommen lager zijn dan de door ons gehanteerde normen. Deze ontwikkeling is tegengesteld ten opzichte van voorgaande jaren, waarbij een stijging van de bouwkosten redelijk in de pas liep met de inflatie. Welke consequenties dit heeft voor de uiteindelijke hoogte van de leges – om aan de 100% dekking van de kosten te komen - zullen wij in voorbereiding op de actualisering van de legesverordening 2014, nader moeten uitwerken en mede op basis hiervan de nieuwe tarieven te bepalen. Voor de rijbewijzen en paspoorten worden door het Ministerie normen en/of maximum tarieven vastgesteld. Deze tariefsaanpassingen worden verwerkt in de verordening. De legestarieven welke zijn gebaseerd op het uurtarief van de vakafdelingen worden opnieuw berekend naar die van 2014. De overige in de verordening genoemde tarieven worden, rekening houdende met de kostendekkendheid verhoogd met ten hoogste 1,6%, zijnde de geraamde prijsontwikkeling conform de junicirculaire 2013. Hier ligt ook een relatie met de actualisering/vast te stellen beleidsregels op dit gebied. gemeente Groesbeek
55 van 132
Programmabegroting 2014
Marktgelden Deze rechten worden geheven op grond van de marktgeldverordening. De basistarieven worden jaarlijks op basis van de verwachte prijsontwikkeling verhoogd. Voor 2014 met 1,6%. Het dekkingspercentage, inclusief de inkomsten uit staangelden, bedraagt 70%, voor 2013 berekend op 75%. De verslechtering is een gevolg van de hogere geraamde kosten voor beheer (inhuur Breed). Het gevolg is een tekort op de exploitatie van €7.000 voor 2014. Afvalstoffenheffing De afvalstoffenheffing wordt geheven op grond van artikel 15.33 van de Wet milieubeheer. Belastingplichtig is degene, die in de gemeente feitelijk gebruik maakt van een perceel waarvan de gemeente verplicht is tot het inzamelen van de huishoudelijke afvalstoffen. De hoogte van de afvalstoffenheffing -vast bedrag- is afhankelijk van de gezinsgrootte (één- of meer- persoonshuishouding). Daarnaast is de gebruiker een bedrag van € 1,10 verschuldigd voor de aanschaf huisvuilzak. Op verzoek wordt aan de gebruiker een tweede gft-container beschikbaar gesteld, waarvoor een eenmalige bijdrage en de jaarlijkse heffing verschuldigd zijn. De beide tarieven voor een tweede gft-container worden per 1 januari 2014 verhoogd met 1,6%. Het tarief voor de aanschaf van de huisvuilzak blijft ongewijzigd. De inkomsten voor afvalstoffenheffing zijn geraamd op € 980.000 en € 210.000 voor de huisvuilzakken. In tegenstelling tot voorgaande jaren is in de ramingen vooralsnog geen rekening gehouden met een volume effect betreffende de inkomsten en de uitgaven omdat dit in de huidige marktsituatie op voorhand moeilijk kan worden ingeschat. Op basis van de begrotingsgegevens realiseren wij, rekening houdende met de verhoging van de tarieven met 1,6% een dekkingspercentage van 87%, dit was in 2013 100%. Voor 2014 is een tekort op de exploitatie begroot van € 151.000. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de hogere kosten betreffende opruimen van illegaal afval, de verhoging van de omzetbelasting en lagere inkomsten betreffende de verkoop van huisvuilzakken. Wij zijn nog in overleg met de zorginstellingen ten aanzien van de inzameling huishoudelijke afvalstoffen door de gemeente en de heffing van de afvalstoffenheffing, op grond van de verordening (locatie Dekkerswald en Mariëndaal). Met een financieel effect op de ramingen is geen rekening gehouden. Rioolheffing De rioolheffing wordt uitsluitend geheven van de gebruiker van het perceel. De verordening kent een schijventarief met een vrij vergaande differentiatie. Heffingsmaatstaf hiervoor is het waterverbruik in het voorgaande belastingjaar, met het principe de vervuiler betaalt. In 2011 is het gemeentelijk rioleringsplan –GRP- 2011-2016 vastgesteld. Hierbij is gelet op de geraamde meerjarige investeringen en het structurele tekort op de jaarlijkse exploitatie van het stelsel, besloten de tarieven met ingang van 2012 jaarlijks met 5% te verhogen, vermeerderd met de verwachte prijsontwikkeling voor het betreffende jaar, welke voor 2014 is gesteld op 1,6%, totdat een structureel, meerjarig dekkingspercentage van 100% is bereikt. Dit zijn dan de uitgangspunten voor de opgestelde ramingen. De inkomsten zijn voor 2014 geraamd op € 1.503.000. Het dekkingspercentage bedraagt voor de komende jaren respectievelijk: 2014 98%, 2015 92%, 2016 99%. Eerst in 2017 wordt een dekkingspercentage van 105% verwacht en zal de meeropbrengst in de reserve Rioolheffing worden gestort, zoals is besloten bij de vaststelling van het GRP. Voor 2014 wordt een tekort op de exploitatie van € 26.000 geraamd. Indien bij het opstellen van de jaarrekening blijkt dat het resultaat per saldo gunstiger is dan bij de begrotingscijfers c.q. een gunstiger dekkingspercentage wordt gerealiseerd, zal het positieve verschil in de daarvoor ingestelde reserve Rioolheffing worden gestort.
gemeente Groesbeek
56 van 132
Programmabegroting 2014
Rioolaansluitrechten Voor het aansluiten van een pand op het gemeentelijk rioolstelsel wordt op grond van de verordening “rioolaansluitrechten” een kostenbegroting opgesteld en op basis daarvan een eenmalig aansluitrecht van de aanvrager geheven. Het betreft een dienstverlening op verzoek. Jaarlijks worden de normen aangepast aan de prijsontwikkeling. Voor 2014 worden de tarieven met 1,6% verhoogd, zodat deze kostendekkend blijven, in overeenstemming met ons uitgangspunt, een dekkingspercentage van 100%. Lijkbezorgingsrechten/Grafrechten Op grond van de verordening grafrechten worden rechten geheven voor het gebruik van de begraafplaats en voor het door of vanwege de gemeente verlenen van diensten in verband met de exploitatie van de begraafplaats. Landelijk, maar ook in Groesbeek, zien wij, gelet op de maatschappelijke ontwikkelingen al jaren een terugloop van het aantal begravingen op de plaatselijke begraafplaats, omdat de voorkeur van de burgers steeds meer uit gaat naar een crematie in plaats van een ter aarde stelling van de overledene. Op basis van de begrotingsgegevens realiseren wij, rekening houdende met de verhoging van de tarieven per 1 januari 2014 van 1,6%, een dekkingspercentage van 30%, Dit was voor 2013 33%. Het gevolg is een tekort op de exploitatie van €68.000 voor 2014. Onroerendezaakbelastingen De inkomsten uit de heffing van de onroerendezaakbelastingen (OZB), worden ingezet als algemene dekkingsmiddelen. De OZB kent twee soorten belastingen, namelijk een eigenarenbelasting en een gebruikersbelasting. De gebruikersbelasting wordt uitsluitend geheven van de gebruikers van de niet-woningen. Deze belasting is een zogenaamde tijdstipbelasting, waarbij uitsluitend de toestand per 1 januari van het betreffende jaar bepalend is voor de OZB-heffing. Als heffingsgrondslag geldt de vastgestelde WOZ-waarde van het pand. Het tarief is een percentage van de op grond van de Wet Waardering Onroerende Zaken vastgestelde waarde van de onroerende zaak voor het betreffende belastingjaar. Voor 2014, en de meerjarenraming, is uitgegaan van een verhoging van de ozbtarieven met jaarlijks 3,5% (inclusief inflatie). De inkomsten 2014 zijn geraamd op € 2.405.000. Bij het opstellen van de raming van de inkomsten wordt in tegenstelling tot voorgaande jaren geen inschatting gemaakt van het verwachte volume effect (waardenmutaties welke het gevolg zijn van uitbreidingen/nieuwbouw/verbouw/sloop van objecten) omdat dit in de huidige marktsituatie op voorhand moeilijk kan worden ingeschat. In het raadsvoorstel betreffende de berekening en vaststelling van de tarieven voor 2014 komen wij hier inhoudelijk op terug. Een positief volume-effect moet leiden tot een hogere opbrengst en niet tot lagere tarieven. Omdat de WOZ-waarde de grondslag is voor de heffing wordt er bij het berekenen van de tarieven eveneens rekening gehouden met de waardeontwikkeling van de onroerende zaken per 1 januari 2013 ten opzichte van 1 januari 2012 (waardepeildatum), zodat ondanks een hogere of lagere grondslag (WOZ-waarden) de geraamde inkomsten worden gerealiseerd. Forensenbelasting De inkomsten uit de heffing van de forensenbelasting zijn aan te merken als algemene dekkingsmiddelen. Binnen de grenzen van de gemeente Groesbeek staan een aantal woningen welk aangemerkt kunnen worden als tweede (recreatie) woning, welke in eigendom zijn van particulieren en die niet worden verhuurd. Deze woningen kunnen op basis van de verordening toeristenbelasting niet in de heffing voor de toeristenbelasting worden betrokken. Op grond van Artikel 223 van de Gemeentewet heeft de gemeente de verordening Forensenbelasting vastgesteld en op grond hiervan de bevoegdheid om forensenbelasting te heffen van de natuurlijke personen die zonder in de gemeente Groesbeek een hoofdverblijf te hebben er gedurende het belastingjaar meer dan 90 dagen voor zich of voor hun gezin een gemeubileerde woning beschikbaar houden. Uit oogpunt van rechtsgelijkheid is per 1 januari 2012 een forensenbelasting ingevoerd, zodat zij in de heffing worden betrokken. Wordt er gemeente Groesbeek
57 van 132
Programmabegroting 2014
forensenbelasting geheven dan geldt een vrijstelling voor de toeristenbelasting. De forens/toerist (eigenaar/gebruiker) van de tweede (recreatie) woning heeft baat bij de voorzieningen die de gemeente voor zijn inwoners heeft ingericht zonder dat de gemeente hiervoor inkomsten uit het gemeentefonds ontvangt. Gelet op het gestelde in de perspectiefnota wordt het tarief voor 2014 in overeenstemming met het tarievenbeleid voor de toeristenbelasting met (omgerekend) 2% verhoogd. Het tarief wordt afgerond op gehele euro’s en voor 2014 vastgesteld op € 141, voor 2013 geldt een tarief van € 138. Voor 2014 is een opbrengst geraamd van € 12.000. Toeristenbelasting De inkomsten uit de heffing van de toeristenbelasting zijn aan te merken als algemene dekkingsmiddelen en kunnen door de gemeente vrij besteed c.q. ingezet worden. De opbrengst is voor 2014 geraamd op € 162.000. Uitgangspunt bij het opstellen van de raming is het gemiddelde van de inkomsten over de afgelopen 3 jaar, plus een jaarlijkse verhoging van de tarieven met één eurocent per overnachting. Deze tariefsverhoging is in het bijzonder gering omdat het toerisme een belangrijk speerpunt is van ons lokaal beleid. Het tarief voor de categorie hotels wordt voor 2014 € 0,80 en voor de categorie campings € 0,45 per overnachting. Na vaststelling van de begroting 2014 worden de nieuwe tarieven in de verordening verwerkt. Baatbelasting Als achtervang werden voor het project riolering buitengebied verordeningen voor de heffing van Baatbelasting vastgesteld. Enkele belastingplichtigen hebben gekozen voor betaling in 10 jaarlijkse termijnen, hetgeen op grond van de verordening tot de mogelijkheden behoort. De inkomsten zijn geraamd op bijna € 500. Kwijtscheldingsbeleid Het is voor belastingplichtigen mogelijk om voor de onroerendezaakbelastingen, afvalstoffenheffing en de rioolheffing kwijtschelding aan te vragen. Omdat de gebruikersheffing voor de onroerendezaakbelastingen voor woningen is vervallen zal voor de onroerendezaakbelastingen nauwelijks nog een beroep worden gedaan op kwijtschelding. De volgende ramingen zijn in de begroting 2014 opgenomen: - afvalstoffenheffing € 40.000 (2013 € 40.000) - rioolheffing € 47.500 (2013 € 45.000) - onroerendezaakbelastingen p.m. De bedragen zijn geraamd op basis van ervaringscijfers van de laatste twee jaren. De economische situatie heeft invloed op de financiële consequenties. Of de aanvrager in aanmerking komt voor kwijtschelding hangt af van zijn persoonlijke financiële situatie. Het percentage voor de berekening van "de kosten van bestaan" is vastgesteld op het maximale, zijnde 100%. De periodieke herziening van de landelijke normen en bedragen genoemd in de Wet Werk en Bijstand, heeft ook gevolgen voor de toetsingsnormen voor de kosten van bestaan bij de uitvoering van de kwijtschelding. De gemeente Beuningen is belast met de uitvoering van het kwijtscheldingsbeleid en maakt voor het verlenen van geautomatiseerde kwijtschelding gebruik van de informatie van het landelijk ingestelde Inlichtingenbureau. Het bureau toets het gemeentelijke bestand met de huishoudens die in 2013 recht hebben op kwijtschelding aan de hand van gegevens van het UWV, de Belastingdienst en de RDW. Afhankelijk van het toetsingsresultaat wordt het recht op kwijtschelding wel/niet ambtshalve verlengd.
gemeente Groesbeek
58 van 132
Programmabegroting 2014
Uitvoering Wet Waardering Onroerende Zaken Op grond van de Wet WOZ wordt jaarlijks de herwaardering naar de nieuwe peildatum (belastingjaar min 1) uitgevoerd. Deze taxatiegegevens van alle onroerende zaken binnen de gemeente zijn de basis voor de vaststelling van de WOZ-waarden van de objecten in de gemeente. Deze waarden zijn tevens de grondslagen voor de heffing van de onroerende zaakbelastingen. Ook is de vastgestelde WOZ-waarde van belang voor andere belastingen en mede van invloed op de hoogte van de Algemene uitkering van het Rijk voor de gemeente. In het begin van de economische crisis was het effect van de daling van de huizenprijzen op de WOZ-waarden nog niet zo zichtbaar, omdat de peildatum een jaar voor het belasting/begrotingsjaar ligt. Inmiddels is dit effect duidelijk zichtbaar en zet de dalende lijn zich verder door. De totale WOZ-waarde (exclusief uitbreiding) voor 2013 is lager en deze zal naar verwachting ook voor 2014 lager zijn ten opzichte van 2013. Dit betekent echter niet dat alle individuele waarden van de panden procentueel lager zijn. Dit is per woningtype, per kern, wijk verschillend, wat betekent dat ook per 1 januari 2013 de waarde van een aantal panden licht kan zijn gestegen, en de waarde van andere panden in waarde dalen of mogelijk gelijk zullen zijn. De Basisregistratie WOZ is op 1 januari 2009 in werking getreden. De landelijke voorziening voor de gegevensuitwisseling is nog niet klaar omdat het ministerie van Financiën, gezien de economische situatie, financieel andere prioriteiten heeft gesteld. Implementatie heeft dan ook nog niet plaatsgevonden en het is ook nog niet bekend wat dit voor de gemeente gaat betekenen. De invoering schept wel een verplichting voor afnemers om "bij gerede twijfel" over de juistheid van de gegevens in de basisregistratie, dit aan de gemeenten "terug" te melden. Notarissen zullen bij de uitoefening van hun publieke taak rechtstreeks toegang hebben tot deze landelijke voorzieningen. Ontwikkeling lokale lastendruk Onderstaand een overzicht van de gemeentelijke belastingen 2013 en de voorlopige berekening voor 2014 van de categorie "éénpersoons huishouden” en “meerpersoons huishouden”. Over de "tarieven 2014" moeten formeel nog besluiten door uw raad worden genomen. Zoals gezegd zal dit vóór 1 januari 2014 plaatsvinden. In de door COELO “Atlas van de lokale lasten 2013” uitgebrachte rapportage staat Groesbeek (landelijk) op de 38e (was 5e) plaats voor de meerpersoonshuishoudens van de 408 gemeenten. uitgaande van: type huishouden:
Onroerendezaakbelasting Afvalstoffenheffing
eenpersoons € 207
2013 meerpersoons € 207
eenpersoons € 214
2014 meerpersoons € 214
€ 92,50
€ 138,50
€ 94
€ 141
Huisvuilzakken
€ 26
€ 78
€ 26
€ 78
Rioolheffing
€ 89
€ 177
€ 95
€ 189
€ 414,50
€ 600,50
€ 429 3,5%
€ 622 3,6%
Totaal stijging t.o.v. 2013
gemeente Groesbeek
59 van 132
Programmabegroting 2014
Voorlopige conclusie De totale gemeentelijke lasten 2014 zullen voor de burgers in de gemeente Groesbeek ten opzichte van 2013 voor de categorie eenpersoonshuishoudens 3,5% (was in 2013 3,25% t.o.v. 2012) en voor de categorie meerpersoonshuishoudens 3,6% (was in 2013 2,7% t.o.v. 2012) stijgen. Dit is weliswaar boven de inflatiecorrectie, maar de oorzaak is stijging van de rioolheffing en OZB( conform besluit uit verleden). In het overzicht is er vanuit gegaan dat de bewoner tevens de eigenaar is van de woning. Voor de huurders valt de stijging van de lasten voor 2014 circa 0,1% hoger uit. Opgemerkt wordt dat de definitieve uitwerking en vaststelling van de tarieven voor 2014 nog moet plaatsvinden, en er mogelijk nog wijzigingen kunnen plaatsvinden. Uitgangspunten voor de indicatieve berekening van de lokale lasten 2014 WOZ : gemiddelde WOZ-waarde woning € 260.000 * OZB : 2013 tarief 0,0794% (van WOZ-waarde), te verhogen met 3,5%; Afvalstoffenheffing : vast tarief eenpersoons 2013 € 92,50 plus 1,6%; vast tarief meerpersoons 2013 €138,50 plus 1,6%; Huisvuilzakken : (op basisberekening Coelo.) geen tariefsverhoging voorzien. Rioolheffing : tariefschijf 1, eenpersoons 2013 € 89 plus 1,6% + 5% tariefschijf 3, meerpersoons 2013 € 177 plus 1,6% + 5% * Bronvermelding: Coelo Atlas van de lokale lasten 2013.
gemeente Groesbeek
60 van 132
Programmabegroting 2014
Weerstandsvermogen en risicobeheersing Inleiding Het weerstandsvermogen is het vermogen van de gemeente om niet-reguliere kosten die onverwacht en substantieel zijn op te kunnen vangen, zonder dat de uitvoering van taken en de bedrijfsvoering in gevaar komen. Het weerstandsvermogen geeft aan hoe robuust de financiële positie van de gemeente is. Voor het beoordelen van de "weerstand" is inzicht nodig in de omvang en de achtergronden van de risico’s en de aanwezige weerstandscapaciteit. Het gaat hierbij alleen om risico's waarvoor geen of wellicht onvoldoende verzekeringen zijn afgesloten, voorzieningen zijn gevormd of budgetten binnen de exploitatiebegroting beschikbaar zijn. In deze paragraaf gaan wij in op onze risico’s en het vermogen om deze risico’s op te kunnen vangen. Wet- en regelgeving De wettelijke kaders op het gebied van weerstandsvermogen zijn opgenomen in het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV). Hierin is bepaald dat bij de begroting en jaarrekening een paragraaf weerstandsvermogen wordt opgenomen. De bepalingen luiden als volgt: Artikel 11. 1. Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen: a. de weerstandscapaciteit, zijnde de middelen en mogelijkheden waarover de provincie onderscheidenlijk gemeente beschikt of kan beschikken om niet begrote kosten te dekken; b. alle risico's waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie. 2. De paragraaf betreffende het weerstandsvermogen bevat ten minste: a. een inventarisatie van de weerstandscapaciteit; b. een inventarisatie van de risico’s; c. het beleid omtrent de weerstandscapaciteit en de risico’s. Gemeentelijke regelgeving op het gebied van het weerstandsvermogen is opgenomen in de verordening ex. artikel 212 Gemeentewet. In de “Financiële verordening gemeente Groesbeek, 2e versie” is het volgende opgenomen: Artikel 17. Weerstandsvermogen en risicomanagement 1. In de begroting en de jaarrekening wordt door het college een paragraaf weerstandsvermogen en risicomanagement opgenomen, waarin in ieder geval wordt ingegaan op het risicomanagement, het opvangen van risico’s door verzekeringen, voorzieningen, het weerstandsvermogen of anderszins. In de paragraaf wordt tevens de gewenste weerstandscapaciteit bepaald. 2. Het college geeft tevens aan de risico’s van materieel belang en een inschatting van de kans dat deze risico’s zich voordoen. Het college brengt hierbij in elk geval de risico’s in beeld. Het college geeft vervolgens aan in hoeverre schade en verliezen als gevolg van de risico’s van materieel belang met de weerstandscapaciteit kunnen worden opgevangen. Risicoregister In het risicoregister hebben wij alle bekende risico’s in beeld gebracht, beoordeeld en geanalyseerd. Vervolgens geven wij aan hoe wij met het risico willen omgaan in termen van beheersing. De risico’s zijn gekwantificeerd en de risicoscore is bepaald. Per risico geven we het financiële belang aan, vervolgens bepalen wij de kans dat het risico zich daadwerkelijk voordoet, uitgedrukt in een percentage. Hierna hebben wij de risicoscore bepaald door het financieel belang te vermenigvuldigen met de kans. gemeente Groesbeek
61 van 132
Programmabegroting 2014
Klasse-indeling De gehanteerde klasse-indeling ziet er als volgt uit: Tabel: klasse-indeling Kans Klasse
Referentiebeelden
Kwantitatief
1
Zeer klein (< of 1 keer per 10 jaar) Zeer onwaarschijnlijk, komt niet voor in de branche, voor zover bekend
1-20%
2
Klein (1 keer per 5-10 jaar) Niet waarschijnlijk maar mogelijk, is binnen andere gemeenten wel eens voorgekomen (in de afgelopen 5 jaar)
21-40%
3
Gemiddeld (1 keer per 2-5 jaar) Komt zelden voor maar is wel al eens voorgekomen (in de afgelopen 5 jaar)
41-60%
4
Groot (1 keer per 1-2 jaar) Is verscheidene malen voorgekomen (3 x of vaker in de afgelopen 5 jaar)
61-80%
5
Zeer groot (1 keer per jaar of >) Komt met enige regelmaat voor (1 of meerdere keren per jaar)
81-100%
Beheersen van risico’s In deze fase definiëren wij oplossingen om de geïdentificeerde risico’s te beheersen. Het is van belang dat wij ook iets met de risico’s doen. Voor elk risico maken wij een keuze uit de volgende vier maatregelen: 1. Beëindigen (B) Dit houdt in dat wij beleid waar een risico door ontstaat (adviseren te) beëindigen, op een andere manier vorm te geven of geen beleid te starten dat een risico met zich meebrengt. Ook kunnen wij werkprocessen zodanig invullen, dat bepaalde risico’s worden vermeden. 2. Verminderen (V) Door het risico af te dekken middels een verzekering, een voorziening of een ander budget in de begroting kunnen wij het risico verminderen. Hiermee worden de gevolgen van een risico dus beperkt. Tevens kan bij verminderen gedacht worden aan het aanpakken of wegnemen van de oorzaak van het risico. 3. Overdragen (O) Dit kan door het beleid dat een risico met zich meebrengt, uit te laten voeren door een andere betrokken partij, die daarbij ook de financiële risico’s overneemt. 4. Accepteren (A) Als wij een risico niet (kunnen) vermijden, verminderen of overdragen accepteren wij het risico en zullen wij de eventuele financiële schade volledig middels de weerstandscapaciteit moeten afdekken. Dit betekent niet dat het risico niet beïnvloedbaar is en daarom maar geaccepteerd moet worden. Het betekent dat wij het risico op dit moment accepteren en niet op één of andere wijze afdekken. Mocht de wens bestaan om het risico in de toekomst anders te beheersen dan zullen wij moeten kiezen voor beëindigen, verminderen of overdragen.
gemeente Groesbeek
62 van 132
Programmabegroting 2014
Inventarisatie risico's Bij dit onderdeel presenteren wij de risico's. Wij hebben een inventarisatie uitgevoerd, de risico's geanalyseerd en beoordeeld en vervolgens zoveel als mogelijk gekwantificeerd. We kunnen de risico’s als volgt onderverdelen: - Aansprakelijkheidsrisico’s - Financiële risico’s - Risico’s op eigendommen - Grondexploitatie - Risico’s van de bedrijfsvoering - Verbonden partijen - Open-einde regelingen - Grote projecten - Overige financiële risico's Wij houden een risicoregister bij waarin alle bekende risico's uitvoerig zijn beschreven. Op hoofdlijnen zien onze risico's er als volgt uit: Tabel: Risico's
Bedragen x € 1.000
Categorie 1. Aansprakelijkheid 2. Eigendommen 3. Bedrijfsvoering 4. Financieel Totaal risico's
Risico 6 68 125 1.087 1.286
Toelichting 1. Aansprakelijkheid (totaal risico € 6.000) Binnen dit onderdeel vallen risico's op het gebied van: Nalatigheid of onrechtmatig handelen Planschade Schadeclaims De risico's zijn in de meeste gevallen verminderd door hier verzekeringen voor af te sluiten. Ook zijn er in de begroting diverse budgetten beschikbaar, bijvoorbeeld om ons eigen risico te dekken. In 2012 en 2013 hebben zich (nog) geen gevallen voorgedaan van nalatigheid of onrechtmatig handelen. Planschade wordt zoveel mogelijk afgedekt in contracten met ontwikkelaars. In geval van een gemeentelijke ontwikkeling (waar geen verhaal kan plaats vinden), wordt hiermee bij de kredietvotering rekening gehouden. Op dit moment speelt er niets. Bestemmingsplan Kerkebosje Heilig Landstichting We zijn nog steeds met de eigenaar (stichting) in overleg en zijn wederom een bestemmingsplanprocedure gestart. Overeengekomen is dat bij realisering van de bestemming 'natuurbegraafplaats' geen aanspraak gemaakt wordt op planschadevergoeding. Tabel: Aansprakelijkheid Categorie Onderwerp
Beh.
Nalatigheid of onrechtmatig handelen Planschade Schadeclaims - BP Kerkebosje Heilig Landstichting Totaal
gemeente Groesbeek
V O/V V
63 van 132
Fin. Belang € 100 0 50 150
Bedragen x € 1.000 Kans Risico score Kl. % € 1 5% 5 0 0% 0 1
2%
1 6
Programmabegroting 2014
2. Eigendommen (risico € 68.000) Eigendomsadministratie Het risico bestaat dat door verjaring, gronden bij gebruik door derden overgaan van eigenaar. Er zijn op dit moment geen lopende zaken. De opzet van een eigendomsadministratie staat op de planning, maar zal na de herindeling worden gerealiseerd. Onderhandelingsrisico Onderhandelingen betreffende tijdige verwerving van een locatie binnen het centrumplan zijn aan te merken als een risico voor de gemeente. De gemeente heeft hier een leveringsplicht aan de ontwikkelaar. De onroerende zaak is middels Koninklijk Besluit van 9 juli 2012 ter onteigening aangewezen. De hoogte van de uiteindelijke schadeloosstelling kan afwijken van de taxatie en moet worden aangemerkt als een risico. Eigen risico schadegevallen/schade door vandalisme (diefstal) De risico’s met betrekking tot onze eigendommen hebben wij aanzienlijk beperkt door het afsluiten van brand- en stormverzekeringen. Er geldt hiervoor een eigen risico van € 2.500 per gebeurtenis. Zaken als bijvoorbeeld vandalisme en diefstal zijn uitgesloten van de verzekering. In alle gevallen wordt onderzocht of gemaakte kosten op derden kunnen worden verhaald. Bij personen en zaakschades hebben we een risico van € 2.500. In 2012 en 2013 hebben we nagenoeg geen gevallen gehad, waar we aansprakelijkheid hebben moeten erkennen. Onderhoud gemeentelijke gebouwen en terreinen Wij voeren voor onze eigendommen planmatig beheer en onderhoud uit. Dit doen wij op basis van de beheerplannen en actuele inspecties. De hiervoor noodzakelijke budgetten zijn opgenomen in de begroting. Hierna volgen enkele specifieke aandachtspunten. Onderwijshuisvesting Wij zijn als gemeente verantwoordelijk voor de huisvesting van het primair, speciaal en voortgezet onderwijs. In dit verband hebben wij kaders vastgelegd over wanneer een school recht heeft op nieuwbouw, uitbreiding en vergoeding van onderhoud. Tevens zijn de wijze van bepaling van de capaciteit van een gebouw opgenomen en de normbedragen voor de toe te kennen voorzieningen. De huisvesting van het onderwijs kan voor ons een hoog investeringsniveau inhouden. Dit is afhankelijk van de toestand van de gebouwen, de ontwikkeling van de leerlingaantallen en capaciteitsproblemen. De school Sionsheuvel is inmiddels gesloopt om plaats te maken voor nieuwbouw in het voorzieningenhart Stekkenberg. Voor basisschool het Vossenhol was een beschikking afgegeven voor vervangende nieuwbouw. De gemeente draagt maximaal € 1.100.000 bij in de kosten. Vervolgens is onderzocht of deze school in de Mallemolen gehuisvest kon worden. Uit onderzoek bleek dat dit niet haalbaar is. De nieuwbouw van het Vossenhol is half augustus 2013 gestart. De bouw geschiedt onder bouwheerschap van het SPOG. De oplevering moet plaatsvinden voor aanvang van het schooljaar 2014-2015. Een deel van de kinderen is voor het schooljaar 2013-2014 ondergebracht in de noodlokalen bij het Montessoricollege. De andere scholen zijn in een prima staat van onderhoud en de reserveringen in de “onderhoudsvoorzieningen scholen” zijn ruim voldoende. De risico’s zijn hierdoor zeer beperkt, mede omdat voor de nieuwbouw ook is uitgegaan van de nieuwste leerlingenprognoses. Zwembad de Lubert Op dit moment is de planning dat het zwembad per 1-1-2014 wordt geprivatiseerd. In 2014 is het zwembad afgestoten en is er geen risico meer.
gemeente Groesbeek
64 van 132
Programmabegroting 2014
Beheer openbare ruimte De kwaliteit van de openbare ruimte is van basisniveau. Bezuinigen op het beheer van de openbare ruimte verhoogt het risico op schadeclaims en aansprakelijkheid. Afgelopen jaar heeft de gemeente nagenoeg geen claims hoeven toewijzen, mede doordat snel gereageerd wordt op klachten van burgers over de openbare ruimte. Tabel: Eigendommen Categorie Onderwerp
Beh.
Eigendomsadministratie Onderhandelingsrisico Eigen risico schadegevallen Schade door vandalisme Onderhoud gemeentelijke gebouwen/terreinen Onderwijshuisvesting Zwembad De Lubert Beheer openbare ruimte Onderhoud groen (via Breed) Ruiming explosieven Bodemsanering Totaal
V V V V A V/A V/A V V V A
Fin. Belang € p.m. p.m. 10 25 0 0 0 20 p.m. 100 p.m. 155
Bedragen x € 1.000 Kans Risico score Kl. % € p.m. p.m. p.m. p.m. p.m. p.m. 3 50% 5 3 50% 13 0% 0 0% 0 0% 0 2 25% 5 p.m. p.m. p.m. 3 45% 45 p.m. p.m. p.m. 68
3. Bedrijfsvoering (risico € 125.000) Bedrijfsongevallen Er is een ongevallen/politiek-molest verzekering voor collegeleden afgesloten. Voor raadsleden en personeel is dit nog niet het geval. In 2013 hebben zich (nog) geen gevallen voorgedaan. Fraude en diefstal Er is een fraude- en berovingsrisicoverzekering afgesloten (Centraal beheer). Daarnaast worden fysieke en/of administratieve maatregelen opgenomen (functiescheiding, procesbeschrijvingen). In 2012 en 2013 hebben zich (nog) geen gevallen voorgedaan. De interne controle richt zich ook met name op deze zaken. Afwezigheid van personeel wegens ziekte of anderszins/vertrek van personeel Kennis en kunde gaan mogelijk verloren, waardoor de kwaliteit van de organisatie en de door de organisatie geleverde producten lager worden. Voor tijdelijke inhuur van personeel ramen wij in de begroting een bedrag van € 240.000 en voor vervanging bij zwangerschaps- of ouderschapsverlof ramen wij een bedrag van € 21.000. Daarnaast wordt getracht zoveel mogelijk binnen de huidige formatie en budgetten de kosten op te vangen. Taakstelling overhead Diverse onderdelen van de ambtelijke organisatie zijn of worden uitbesteed. Per 1-1-2013 zijn de RUD’s en ook de regionale brandweer gevormd. Daarnaast loopt een onderzoek naar het regionaliseren van de ICT organisatie, het onderdeel Wabo (als onderdeel van de RUD) en het werkbedrijf (gedeelte van de afdeling Sociale Zaken). Om de begrote bezuinigingen te realiseren moet bespaard worden op de overheadkosten. Worden deze besparingen niet gerealiseerd, dan heeft dit gevolgen voor de overheadskosten van de achterblijvende organisatieonderdelen. De taakstelling voor het reduceren van overhead worden zo realistisch mogelijk geraamd.
gemeente Groesbeek
65 van 132
Programmabegroting 2014
Dienstverleningsovereenkomst Millingen aan de Rijn facturering uren De uren, die de organisatie van Groesbeek maakt voor de gemeente Millingen aan de Rijn, fluctueren. Het risico bestaat dat minder uren worden gefactureerd dan voorgecalculeerd, wat een extra last veroorzaakt. In deze begroting is rekening gehouden met minder afname van uren door de gemeente Millingen aan de Rijn. Rechtspositionele kosten personeel (frictiekosten) Uitgegaan wordt van 3 casussen per jaar. In de begroting is een bedrag opgenomen van € 20.000. Hierbij worden ook zaken als algemene juridische bijstand, FUWA, toetsing sociaal plan betrokken. Niet alleen bezuinigingen maar ook uitbesteding van taken zal leiden tot een toenemend gebruik van deze post. ICT Computeruitval kan tot gevolg hebben dat onze dienstverlening niet meer uitgevoerd kan worden en onze medewerkers niet meer optimaal kunnen werken. Vooral de laatste tijd zijn bedreigingen van virussen in het nieuws. Vooralsnog hebben wij daar geen last van. Tabel: Bedrijfsvoering Categorie Onderwerp
Beh.
Bedrijfsongevallen Fraude, diefstal Afwezigheid personeel wegens ziekte of anderszins Vertrek personeel Taakstelling overhead Dienstverleningsovereenkomst Millingen aan de Rijn facturering uren Rechtspositionele kosten personeel ICT Totaal
V/A B V V V V V V
Fin. Belang € 250 0 47 175 p.m. 200 20 87 779
Bedragen x € 1.000 Kans Risico score Kl. % € 1 2% 5 0% 0 3 50% 24 2 25% 44 1 10% p.m. 1 10% 20 4 1
75% 20%
15 17 125
4. Financieel (risico € 1.087.000) De risico's bij dit onderdeel hebben betrekking op open-einde regelingen, verbonden partijen, grondexploitatie, grote projecten en overige financiële risico's. Open-einde regelingen De regelingen waar wij in onze gemeente mee te maken hebben betreffen de uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), de Wet Werk en Bijstand (WWB), de bijzondere bijstand, de schuldhulpverlening, Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz), leerlingenvervoer, de toename van bezwaar en kwijtschelding, de vermindering van de bouwleges en mindere OZB-opbrengsten als gevolg van leegstand van bedrijfsvastgoed. Bij Dekkerswald en Mariëndaal bestaat het risico dat er een groter beroep op de WMO wordt gedaan in plaats van op de AWBZ. Deze kosten komen dan voor rekening van de gemeente. In de begroting hebben wij hier reële budgetten voor opgenomen. Het totale risico met betrekking tot open einde regelingen hebben wij berekend op € 386.000. Verbonden partijen Hierbij gaat het om gemeenschappelijke regelingen e.d. en zijn wij, samen met de overige deelnemende gemeenten, financieel aansprakelijk voor eventuele tekorten. De verbonden partijen met de grootste financiële belangen zijn de GR Veiligheidsregio Gelderland-Zuid, de Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst (GGD) Regio Nijmegen, GR BREED.
gemeente Groesbeek
66 van 132
Programmabegroting 2014
Per 01-07-2013 is de GGD regio Nijmegen opgeschaald naar de GGD regio Gelderland-Zuid. Door schaalvoordelen zal het financieel belang van onze gemeente lager worden en is de GGD beter in staat om zelf risico's op te vangen. Met de invoering van de Participatiewet per 2015 worden de komende jaren nog aanvullende kortingen verwacht op de sociale werkvoorziening. Op dit moment zijn de verwachte kortingen al in de begroting van Breed verwerkt. We weten niet of er aanvullende kortingen komen. Daarnaast zit BREED al midden in een reorganisatietraject, met alle risico’s van dien. In de huidige gemeentelijke meerjarenbegroting is al wel rekening gehouden met de korting op de WSW-subsidie en de reorganisatiekosten, maar of dit voldoende is, is lastig te voorspellen. De definitieve tekst van de Participatiewet is nog steeds niet bekend en zal waarschijnlijk pas begin 2014 in de Tweede Kamer wordt behandeld. Eventuele aanvullende exploitatietekorten zijn voor rekening van de deelnemende gemeenten aan de GR BREED. De deelnemende gemeentes staan garant voor geldleningen van de MARN. Het gedeelte van onze gemeente bedraagt € 58.453. De geldleningen lopen eind 2014 af, waardoor we geen extra risico berekenen. Het totale risico ten aanzien van verbonden partijen hebben wij berekend op € 38.000. Grondexploitatie De risico's in de sfeer van de grondexploitatie, hebben vooral te maken met vertraging van bouwprojecten (vooral rentekosten), het terugtrekken van partners en met de toerekening van apparaatskosten. Wanneer projecten niet doorgaan komen deze kosten ten laste van de exploitatie. In de huidige economische situatie is het maar de vraag of de geraamde opbrengsten van de bouwkavels kunnen worden gerealiseerd nog afgezien van de termijn. Enerzijds staan de prijzen onder druk anderzijds stagneert de afzet. Dit geldt voor het complex Bedrijventerrein, het centrumplan en het voormalig sportpark/Drulsebeek. Voor het geprognotiseerde verlies op de grondexploitatie van het centrumplan hebben wij de afgelopen jaren een voorziening gevormd. Bij de actualisatie van de exploitatiebegroting brengen wij op basis van de actuele informatie de voorziening na uw besluitvorming weer op het juiste niveau. De laatst vastgestelde stand van de voorziening, bij de jaarrekening 2012, is € 2.777.212. Het totale risico “grondexploitatie” hebben we berekend op € 521.000. Grote projecten Ook hier geldt dat we een risico lopen ten aanzien van de toegerekende apparaatskosten. Net zoals bij de grondexploitatie komen deze kosten, bij het niet doorgaan van de projecten, ten laste van de exploitatie. Grote projecten die (gaan) lopen zijn - naast de grondexploitaties - het zwembad, Dekkerswald en het voorzieningenhart Groesbeek-Noord. In 2014 wordt het zwembad geprivatiseerd. Voor de medewerkers van het zwembad geldt een terugkeergarantie gedurende 5 jaar. Overige risico's in de personele sfeer worden afgekocht. Er zijn reeds 3 medewerkers met vervroegd pensioen. Voor de risicobepaling is uitgegaan van een laag risico, geldend voor de resterende 5 medewerkers die allen parttime werken. We hebben voor de grote projecten een risico berekend van € 74.000. Overige financiële risico's De belangrijkste overige risico's betreffen loon- en prijsontwikkelingen, de algemene uitkering uit het Gemeentefonds, het renterisico, de dividenduitkeringen, de decentralisatie van rijkstaken, verzoeken welzijnssubsidies, de oninbaarheid van vorderingen, het indienen van bezwaarschriften, de belastingaangiften, de garanties en borgstellingen, de hypotheken voor het personeel en de wachtgelden voor bestuurders. Wij gaan uit van een totaal overige financiële risico’s van € 68.000.
gemeente Groesbeek
67 van 132
Programmabegroting 2014
Tabel: Financieel Categorie Onderwerp
Beh.
Open-einde regelingen - Leerlingenvervoer - Wet Maatschappelijke Ondersteuning - Dekkerswald en Mariëndaal - Toename uitkeringen WWB - Toename aanvragen bijzondere bijstand - Toename aanvragen schuldhulpverlening - Toename sociale problematiek, uitvoeringskosten - Toename aanvragen Besluit bijstandverlening zelfstandigen - Vermindering legesopbrengsten bouwvergunningen - Aanbesteding afvalinzameling - Toename bezwaar/kwijtschelding - Lagere opbrengst AH en RH door leegstand Verbonden partijen - GR Veiligheidsregio Gelderland-Zuid - GR GGD - GR BREED - GR MARN - Regionale UitvoeringsDienst Grondexploitatie - Toerekening apparaatkosten aan Grex - Centrumplan - Vertraging bouwprojecten, renteverliezen - Daling grondprijzen Grex - Terugtrekken partners Grex, niet realiseren Grote projecten - Toerekening apparaatskosten aan projecten - Zwembad - Voorzieningenhart Groesbeek-Noord Overige financiële risico's - Loon- en prijsontwikkeling - Ontwikkeling pensioen premie - Algemene uitkering - Renterisico - Beleggingen, dividend - Decentralisatie Rijkstaken - Verzoeken welzijnssubsidies - Oninbare vorderingen - Bezwaarschriften - Belastingaangiften - Garanties en borgstellingen - Hypotheken personeel - Wachtgeld/pensioen bestuurders Totaal
gemeente Groesbeek
68 van 132
Fin. Belang €
Bedragen x € 1.000 Kans Risico score Kl. % €
V/A V/A A V V V A A V A V V
50 1 200 3 280 3 195 2 0 4 100 2 100 3 p.m. p.m. p.m. p.m. 41 1 50 1 100 1
20% 50% 50% 25% 70% 25% 50% p.m. p.m. 10% 5% 5%
10 100 140 49 0 25 50 p.m. p.m. 4 3 5
V/A V/A V/A V A
138 1 200 1 p.m. p.m. p.m. p.m. p.m. p.m.
20% 5% p.m. p.m. p.m.
28 10 p.m. p.m. p.m.
V V V V V
170 1 240 1 p.m. p.m. p.m. p.m. 1.000 3
5% 5% p.m. p.m. 50%
9 12 p.m. p.m. 500
V V V
443 1 200 1 p.m. p.m.
10% 15% p.m.
44 30 p.m.
p.m. p.m. 25% 30% 15% p.m. p.m. p.m. 80% p.m. 5% 3% p.m.
p.m. p.m. 25 8 15 p.m. p.m. p.m. 4 p.m. 13 3 p.m. 1.087
V V V/A A A V/A V V V V A V/B V
p.m. p.m. 100 25 100 p.m. p.m. p.m. 5 p.m. 250 100 p.m. 4.087
p.m. p.m. 2 2 1 p.m. p.m. p.m. 4 p.m. 1 1 p.m.
Programmabegroting 2014
Berekening weerstandscapaciteit
De weerstandscapaciteit geeft aan welke middelen wij beschikbaar hebben om eventuele tegenvallers op te vangen, zonder dat dit ten koste gaat van de uitvoering van bestaande zaken. De weerstandscapaciteit wordt onderverdeeld in structureel en incidenteel. Structurele weerstandscapaciteit De structurele weerstandscapaciteit is opgebouwd uit de: 1. onbenutte belastingcapaciteit; 2. post onvoorzien; 3. vrije begrotingsruimte; 4. structurele bezuinigingsmogelijkheden. 1. Onbenutte belastingcapaciteit De onbenutte belastingcapaciteit bestaat uit de mogelijkheden die wij als gemeente nog hebben om binnen de wettelijke grenzen onze belastingopbrengsten te verhogen. De totale onbenutte belastingcapaciteit bedraagt: Tabel: Onbenutte belastingcapaciteit
Bedragen x € 1.000
Belasting c.q. recht
Bedrag
1. OZB 2. Afvalstoffenheffing 3. Rioolheffing 4. Leges
1.973 154 26 p.m.
Totaal
2.153
Toelichting Onroerende zaakbelastingen Voor de OZB kan de zogenaamde artikel 12 norm gehanteerd worden. Op basis van de meicirculaire 2013 is deze norm 0,1651%. De onbenutte capaciteit kan als volgt berekend worden: Tabel: Berekening onbenutte belastingcapaciteit OZB Onderdeel
Bedragen x € 1.000 Bedrag
Berekende waarde woningen - eigenaren* Berekende waarde niet-woningen - eigenaren* Berekende waarde niet-woningen - gebruikers*
2.073.519 303.807 278.691
Totaal waarde
2.656.017
Minimale opbrengst artikel 12-norm Opbrengsten 2014
4.385 2.412
Onbenutte capaciteit
1.973
* basis = overzicht totale capaciteit
Afvalstoffenheffing Het uitgangspunt is volledige kostendekking. In de begroting 2014 is dit niet het geval. Zie hiervoor ook de paragraaf lokale heffingen. Er is sprake van een kostendekking van 86%. Dit betekent dat er bij de berekening voor 2014 € 153.801 niet-benutte belastingcapaciteit m.b.t. de afvalstoffenheffing wordt meegenomen.
gemeente Groesbeek
69 van 132
Programmabegroting 2014
Rioolheffing Bij de rioolheffing is het uitgangspunt volledige kostendekking. In de begroting 2014 is dit niet het geval. Er is sprake van een kostendekking van ruim 98%. Dit betekent een niet-benutte belastingcapaciteit van € 26.430. We groeien geleidelijk naar een kostendekking van 100%. (5% groei per jaar). Leges Bij de heffing van leges wordt volledige kostendekking als uitgangspunt gehanteerd. Van belang hierbij is of het totale bedrag aan legesinkomsten binnen de begroting, de aan de specifieke dienstverlening toegerekende lasten al dan niet volledig dekken. Wij kunnen deze kosten nog niet volledig in beeld brengen, hiervoor is een verfijning van de huidige kostenverdeelsystematiek noodzakelijk. De onbenutte capaciteit ramen wij daarom vooralsnog pro memorie. 2. Post Onvoorzien Jaarlijks wordt € 75.000 geraamd als stelpost voor onvoorziene uitgaven. De actuele stand van deze stelpost in de meerjarenbegroting bedraagt € 75.000. 3. Vrije begrotingsruimte De begroting 2014 sluit met een klein overschot van € 5.000. Het resultaat wordt meegenomen bij de bepaling van de weerstandscapaciteit in 2014. 4. Structurele bezuinigingsmogelijkheden Naast de reeds ingeboekte structurele bezuinigingen in de begroting 2013 is er destijds een aantal maatschappelijk gevoelige bezuinigingsmogelijkheden benoemd. In de berekening van de weerstandscapaciteit is zoals in de begroting 2013 voorzichtigheidshalve hiervoor € 364.000 meegenomen. Incidentele weerstandscapaciteit De incidentele weerstandscapaciteit is opgebouwd uit de: 1. algemene reserve, inclusief rekeningresultaten; 2. bestemmingsreserves, waarvan de bestemming nog kan worden gewijzigd; 3. stille reserves; 4. incidentele bezuinigingsmogelijkheden. 1. Algemene reserve De stand van de algemene reserve per 1 januari 2014 is € 6.192.000. Het geprognotiseerde resultaat van 2013 wordt hierbij opgeteld (€ 104.000) bij het bepalen van de weerstandscapaciteit. 2. Bestemmingsreserves Er zijn geen bestanddelen van de bestemmingsreserves beschikbaar als weerstandscapaciteit.
gemeente Groesbeek
70 van 132
Programmabegroting 2014
Hieronder vindt u een overzicht van het verloop van de reserves van onze gemeente. Tabel: verloop reserves Rekening 2009 Algemene reserves Algemene reserve Saldo dienstjaar Algemene reserve beklemd Bestemmingsreserves
5.975 2.468 12.862 3.964
Rekening 2010 6.230 1.936 15.330 3.789
Rekening 2011
Bedragen x € 1.000 Begroting Begroting 2013 2014
Rekening 2012
6.748 3.096 16.695 4.019
7.278 974 16.695 7.042
6.192 104 16.695 4.851
4.550 5 16.695 4.268
3. Stille reserves Hierbij gaat het om de overwaarde van gemeentelijke bezittingen die verkoopbaar zijn zonder dat de bedrijfsvoering of het gemeentelijke beleid hierdoor wordt beïnvloed. De overwaarde betreft het verschil tussen de verwachte verkoopopbrengst, wij hebben hiervoor de WOZwaarde met peildatum 01-01-2013 als uitgangspunt gehanteerd, en de boekwaarde per 1 januari 2014. Wij hebben onze bezittingen beoordeeld op de benoemde uitgangspunten. Een groot deel van onze bezittingen is nodig voor de bedrijfsvoering, bijvoorbeeld ons gemeentehuis. Een ander belangrijk deel is van belang voor de uitvoering van ons gemeentelijke beleid. Dit geldt bijvoorbeeld voor de onderwijs- en welzijnsgebouwen. Voor wat betreft de aandelenpositie hebben wij onze aandelen BNG beoordeeld. Deze aandelen zijn echter niet vrij verhandelbaar. Hierdoor is er ook geen marktprijs bekend. Tevens zou bij verkoop van de aandelen de structureel in de begroting opgenomen dividenduitkering vervallen. De stille reserves per 1 januari 2014 zijn: Tabel: Stille reserves Omschrijving
Boekwaarde
Actuele waarde
Bedragen x € 1.000 Weerstands capaciteit
Reststroken groen t.b.v. vergroting van de tuin
0
2.365
2.365
Totaal Stille reserves
0
2.365
2.365
4. Incidentele bezuinigingsmaatregelen Er zijn op dit moment geen incidentele bezuinigingsmaatregelen te benoemen.
gemeente Groesbeek
71 van 132
Programmabegroting 2014
Totaaloverzicht weerstandcapaciteit De totale weerstandscapaciteit van de gemeente ziet er als volgt uit: Tabel: Totaaloverzicht weerstandscapaciteit
Bedragen x € 1.000
Onderdeel
Bedrag
Structurele weerstandscapaciteit: 1. onbenutte belastingcapaciteit 2. post onvoorzien 3. vrije begrotingsruimte 4. structurele bezuinigingsmogelijkheden
2.153 75 5 364
Incidentele weerstandscapaciteit: 1. algemene reserve 2. bestemmingsreserves 3. stille reserves 4. incidentele bezuinigingsmogelijkheden
6.296 0 2.365 0
Totaal weerstandscapaciteit per 1-1-2014
10.894
Ratio weerstandsvermogen Op basis van het risicoprofiel en de inventarisatie van de weerstandscapaciteit bepalen wij ons weerstandsvermogen. Het weerstandsvermogen drukken wij uit in een verhoudingsgetal. Ratio weerstandsvermogen =
Beschikbare weerstandscapaciteit Benodigde weerstandscapaciteit (= totaal risicoscore)
Op basis van de begroting 2014 ziet de weerstandsratio er als volgt uit:
Ratio weerstandsvermogen =
Begroting 2014
Begroting 2013
Rekening 2012
Begroting 2012
8,75
7,37
9,33
7,41
11.258 1.286
Conclusie Onze weerstandsratio is positief en komt uit op een score van 8,75. Dit betekent dat er sprake is van een ruim positief weerstandsvermogen en dat wij voldoende in staat zijn financiële tegenvallers op te vangen.
gemeente Groesbeek
72 van 132
Programmabegroting 2014
Onderhoud kapitaalgoederen Inleiding Onze gemeente heeft een groot vermogen geïnvesteerd in kapitaalgoederen in de vorm van wegen, groen inclusief speelvoorzieningen, water, riolering, openbare verlichting en gebouwen. Het onderhoud van deze kapitaalgoederen is van groot belang voor het zo optimaal mogelijk functioneren van onze gemeente, onder meer op de gebieden van leefbaarheid, veiligheid, vervoer, recreatie, e.d. Zoals in het concept-raadsprogramma 20102014 is aangegeven, vinden wij het belangrijk de kwaliteit en de duurzaamheid van onze infrastructuur te handhaven. In het verleden is daarin veel geïnvesteerd en het is van belang om deze belangrijke maatschappelijke waarde in stand te houden, door goed onderhoud te plegen en waar nodig tijdig tot vervanging over te gaan. Onderhoud is ook nodig om kapitaalvernietiging te voorkomen. In deze paragraaf geven wij u op hoofdlijnen inzicht in het beleidskader, het onderhoudsprogramma en de kosten. Tevens geven wij u inzicht in de betreffende voorzieningen. In onze gemeente gaat het specifiek om de volgende voorzieningen: - Openbare wegen - Riolering/Water - Openbare verlichting - Gebouwen, zoals: - Binnensport Sportaccommodaties - Scholen - Openbaar groen - Gemeentelijke gebouwen - Speeltuinen Het beheer en onderhoud van de buitensportaccommodaties is sinds 2013 in de handen gelegd van de sportverenigingen en daarmee volledig geprivatiseerd. Wet- en regelgeving Wettelijke kaders op het gebied van kapitaalgoederen zijn opgenomen in diverse wetten en regelgevingen. Er is geen overkoepelend wettelijk kader waarin voor gemeenten alle rechten en plichten met betrekking tot het onderhoud van kapitaalgoederen vastgelegd zijn. Wel hebben wij te maken met specifieke wet- en regelgeving van onder andere provincies en waterschappen. Als algemeen uitgangspunt geldt dat de gemeente een zorgplicht heeft voor het handhaven en bevorderen van de veiligheid in de openbare ruimte. Wij moeten kunnen aantonen dat door inspecties en onderhoud een optimale zorg heeft plaatsgevonden. Bij onvoldoende bewijs kan aansprakelijkstelling leiden tot toekenning van schadevergoedingen. De Provincie toetst in dit kader of er voldoende middelen in de begroting zijn opgenomen om het ontstaan van achterstallig onderhoud te voorkomen.
gemeente Groesbeek
73 van 132
Programmabegroting 2014
Wegen De gemeente is verantwoordelijk voor het beheer en het onderhoud van alle op haar grondgebied liggende openbare wegen en de weguitrusting (verlichting, borden), die niet in beheer zijn van Rijk of Provincie. De verantwoordelijkheden van de gemeente als wegbeheerder zijn onder andere opgenomen in de Wegenwet en de Wegenverkeerswet. De Wegenwet vereist dat de beheerder door tijdig onderhoud zorgt voor het in stand houden van het in de wegen geïnvesteerde kapitaal. De Wegenverkeerswet legt de verantwoordelijkheid van de gemeente (als wegbeheerder) vast voor de publiekrechtelijke zorg voor de veiligheid. Verder is het convenant Duurzaam Veilig van belang. Het in 1997 afgesloten convenant tussen Rijk, provincies en gemeenten biedt een aantal handvatten voor het inrichten, beheren en onderhouden van de openbare ruimte. In het raadsprogramma 2010-2014 is aangegeven dat de raad het onderhoudsniveau voor de wegen minimaal op het huidige niveau wil handhaven. Groen- en speelvoorzieningen In het Attractiebesluit (Warenwetbesluit Attractie- en speeltoestellen) worden eisen gesteld aan de veiligheid van speeltoestellen. De beheerder is verantwoordelijk voor een goede plaatsing en installatie, inspectie en onderhoud. De resultaten van de inspecties worden bijgehouden in een logboek. Er is een zorgplicht voor het beoordelen van schade door bomen, bijvoorbeeld door omwaaien. Water en riolering Aanleg en beheer van rioleringen en aanverwante voorzieningen zijn een gemeentelijke taak op basis van de Wet milieubeheer en de Waterwet. Wij hebben de zorgplicht voor: 1. het inzamelen en transporteren van stedelijk afvalwater; 2. het inzamelen en verwerken van het hemelwater; 3. grondwatermaatregelen. Verder zijn van belang het Nationaal Bestuursakkoord Water en het Bestuursakkoord Waterketen 2007. Hierin staan afspraken om samen met het waterschap (het ruimtebeslag voor) watersystemen vóór 2015 op orde te brengen en te houden. Deze afspraken hebben vooral betrekking op de na te streven kwaliteit en hoeveelheid water (berging) binnen de gemeentegrenzen. Op 23 mei 2011 is het bestuursakkoord water ondertekend door diverse betrokken partners. Dit akkoord richt zich primair op het vergroten van de doelmatigheid van het beheer van het watersysteem en de waterketen. Het gaat dan voor gemeenten met name om het realiseren van kostenbesparingen in het beheer van de afvalwaterketen en het vergroten van kwaliteit en het verminderen van kwetsbaarheid bij de uitvoering van de beheerstaken. De Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) is erop gericht de kwaliteit van watersystemen te verbeteren, onder meer door lozingen aan te pakken. Daarnaast is het de bedoeling het duurzaam gebruik van water te bevorderen en de verontreiniging van grondwater te verminderen. Verder geeft het Waterschap in het Keur- en Peilbesluit regels voor het onderhoud van watergangen en oevers en heeft ook de Provincie regels gesteld, onder andere in het Gelders Milieuplan (GMP-3) en het Waterhuishoudingsplan 3. Hierin ligt de nadruk op de kwaliteit van de leefomgeving en het anders omgaan met regenwater. Eind 2009 is de nieuwe Waterwet van kracht geworden. Deze vervangt alle bestaande wetten op het gebied van waterbeheer in Nederland.
gemeente Groesbeek
74 van 132
Programmabegroting 2014
Overige wettelijke kaders Andere relevante wetten en regels zijn bijvoorbeeld de Wet Informatie Uitwisseling Ondergrondse Netten (WION), Flora- en Faunawet, het Bouwstoffenbesluit en de Arbeidsomstandighedenwet. In het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) is bepaald dat bij de begroting en jaarrekening een paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen wordt opgenomen. Artikel 12 luidt: 1. De paragraaf betreffende het onderhoud van kapitaalgoederen bevat ten minste de volgende kapitaalgoederen: a. wegen; b. riolering; c. water; d. groen; e. gebouwen. 2. a b. c.
Van de kapitaalgoederen, bedoeld in het eerste lid, wordt aangegeven: het beleidskader; de uit het beleidskader voortvloeiende financiële consequenties; de vertaling van de financiële consequenties in de begroting.
Gemeentelijke regelgeving Verder is in de verordening ex. artikel 212 Gemeentewet, “Financiële verordening gemeente Groesbeek, 2e versie” het volgende opgenomen: Artikel 18. Onderhoud kapitaalgoederen In de begroting en de jaarrekening wordt door het college een paragraaf onderhoud kapitaalgoederen opgenomen, waarin in ieder geval wordt ingegaan op: a. het algemene beleid ten aanzien van het onderhoud van kapitaalgoederen; b. het kader voor de inrichting van het onderhoud en het beoogde onderhoudsniveau voor het openbaar groen, water, wegen, kunstwerken en straatmeubilair en eveneens de normkostensystematiek en het meerjarig budgettair beslag; c. het kader voor de inrichting van het onderhoud, het beoogde onderhoudsniveau en de uitbreiding van de riolering alsmede de kwaliteit van het milieu en eveneens de normkostensystematiek en het meerjarig budgettair beslag; d. het te plegen onderhoud en de bijbehorende kosten aan de gemeentelijke gebouwen en eveneens de normkostensystematiek en het meerjarig budgettair beslag.
gemeente Groesbeek
75 van 132
Programmabegroting 2014
Gemeentelijke regelgeving op het gebied van de kapitaalgoederen is verder opgenomen in de diverse beheerplannen. Wij kennen de volgende beheerplannen: Beheerplan Wegen Openbare verlichting Groen Speelruimten Gemeentelijk Rioleringsplan
Jaar 2011 2011 2010 2008 2010
Planperiode 2010-2014 2010-2014
Waterplan Groesbeek
2008
2007-2015
Gebouwen gemeentelijke gebouwen onderwijsgebouwen sportaccommodaties
2013 2012 2012
2014-2016 2013-2015 t/m 2012
2008-2033 2011-2016
Inhoud BOR-rapportage betreffende wegen Groenvisie Onderhouds- en vervangingsplan speeltoestellen Aanleg, beheer en onderhoud voorzieningen voor inzamelen en transport/verwerken van stedelijk afvalwater en hemelwater. Tevens wordt aangegeven hoe met grondwater moet worden omgegaan. Maatregelen berging regenwater, afkoppelen en infiltreren, gescheiden riolering in nieuwe en geherstructureerde wijken Meerjarige onderhoudsinventarisatie gebouwen 2015 inspectie t.b.v. kwaliteitstoetsing
Onderhoud Wegen Algemeen Ons gemeentelijke beleid is gericht op efficiënt en effectief onderhoud aan de wegen. Daarnaast willen wij ons wegennet inrichten volgens de principes van Duurzaam Veilig. Deze uitgangspunten zijn verwerkt in het door u in 2011 vastgestelde "Wegenbeheerplan", de BORrapportage. De technische kwaliteit toetsen wij periodiek aan de hand van de door het CROW (Centrum voor Regelgeving en Onderzoek in de grond-, weg- en waterbouw en de verkeerstechniek) ontwikkelde en landelijke erkende normen. Het CROW is het landelijke kennisplatform voor beheer en onderhoud in de openbare ruimte. Eén keer per twee jaar wordt alle infrastructuur in onze gemeente geïnspecteerd en beoordeeld op kwaliteitsniveau en schades. In 2011 heeft dit voor het laatst plaatsgevonden. Deze gegevens heeft u ter informatie toegestuurd gekregen. Iedere wijk wordt twee maal per jaar integraal gecontroleerd. Op basis hiervan vinden reparaties plaats. De BOR-rapportage actualiseren wij eens per vier jaar. De eerstvolgende bijstelling zal dus plaatsvinden in 2015. In het plan is opgenomen dat een uitgebalanceerd beeld de kwaliteitsnorm is. Dit kunnen wij in het kort als volgt vertalen: Tabel: Vastgestelde kwaliteitsnormen wegen Soort weg Wegverharding centrum Ontsluitingswegen (rijbanen/fietspaden) Binnen bebouwde kom Buiten bebouwde kom, m.u.v. wijk-ontsluitingswegen
Kwaliteitsnorm Hoog Hoog Minimaal basis Laag (tijdelijk)
Toelichting Visitekaartje gemeente Representatie en veiligheid Comfort en veiligheid Overig
In onze gemeente is sprake van een omvangrijk wegennet. Om u een beeld van de omvang te geven presenteren wij u de volgende tabel.
gemeente Groesbeek
76 van 132
Programmabegroting 2014
2 Tabel: Basisgegevens wegen Hoeveelheden x 1.000 m Hoeveelheden HoofdWijkCentrum Overige Overige Totaal structuur ontsluiting binnen kom buiten kom Asfalt Rijbanen 142 86 15 135 73 451 Fietspaden 22 0 0 9 1 32 Voetpaden 0 0 0 0 0 0 Parkeren en overig 0 0 3 0 0 3 Elementen Rijbanen 3 4 8 168 17 200 Fietspaden 22 0 0 3 0 25 Voetpaden 15 11 10 120 2 158 Parkeren en overig 7 5 7 78 1 98 Totaal 211 106 43 513 94 967
Huidige kwaliteit Op basis van de BOR-evaluatie wegen 2013 is de gemiddelde kwaliteit van de wegen in Groesbeek gestegen van rapportcijfer 5,5 in 2011 naar 6,0 op een schaal van 10. Dit is twee jaar eerder dan wij in 2011 verwacht hadden. Pas wanneer bij de weginspectie 2015 dit zelfde rapportcijfer wordt gehaald durven wij te spreken van een stabiel kwaliteitsniveau. Ons streefcijfer op basis van het uitgebalanceerde niveau is 6,7. Dit komt (toevallig) overeen met het landelijk gemiddelde kwaliteitscijfer. Financiën Voor het onderhoud van wegen hebben wij een voorziening "Onderhoud wegen" beschikbaar. De BOR-rapportage geeft aan dat een jaarlijkse budget van gemiddeld € 1.060.000 noodzakelijk is. Op basis van eerder behaalde uitvoeringsresultaten hebt u op ons advies besloten dat voor de komende vier jaar een jaarlijks budget van € 805.000 voldoende is. Dit is inclusief € 150.000 inzet van eigen stratenmakers, zodat de dotatie aan de voorziening op € 655.000 uitkomt. Ten gevolge van de extra bezuinigingsopdracht 2013 is de dotatie iets verlaagd met € 26.200. De volgende BOR-evaluatie en aanpassing van de jaarlijkse dotatie vindt plaats in 2015. De afgelopen 5 jaar zijn grote investeringen gedaan in het wegwerken van de grote onderhoudsachterstanden in wegen. Vanaf de inspectie 2007 is het gemiddelde onderhoudscijfer van de wegen gestegen van 4,8 naar 6,0. Het door de raad vastgestelde streefcijfer is 6,7. Daarnaast is de dotatie aan de onderhoudsvoorziening wegen op peil gebracht, gehouden en is er veel onderhoud uitgevoerd. Door op de stapel staande investeringen (Hamersveld, Dorpsstraat/Pannenstraat, Marktplein, Stekkenberg) zal de gemiddelde kwaliteit van wegen nog verder toenemen. In de toekomst voorzien wij dat er minder beroep gedaan zal worden op het investeringsplan om wegonderhoud uit te voeren, maar dat de middelen hiervoor grotendeels geput kunnen worden uit de onderhoudsvoorziening wegen. Per 1 januari 2014 is het geraamde saldo van deze voorziening € 890.761. De dotatie bedraagt € 628.808. Volgens het vastgestelde onderhoudsplan 2011-2015 wordt voor 2014 een uitname van € 841.159 uit de voorziening geraamd. Voor een specificatie hiervan wordt verwezen naar onderstaande tabel. De voorziene stand van de voorziening bedraagt per 31 december 2014 € 678.410.
gemeente Groesbeek
77 van 132
Programmabegroting 2014
Tabel: Onderhoudsplanning Wegen 2014 Omschrijving
Bedragen x € 1.000 Bedrag 2014
Groot onderhoud Houtlaan rotonde Zuidmolen Hulsbroek Knapheideweg (wegkantverbetering) Kleinschalig groot onderhoud trottoir/plein Klein onderhoud (door eigen stratenmakers) Totaal 2014
138 213 116 126 248 PM 841
Uit de inspectie in het voorjaar 2013 is het nieuwe GBI onderhoudsprogramma 2013 en 2014 gekomen. Deze is verwerkt in de begroting 2014. M.u.v. de rotonde Zuidmolen komen de grootonderhoud maatregelen uit het uitvoeringsplan 2011 zoals door de raad vastgesteld. Het asfalt van de rotonde Zuidmolen moet vervangen worden en dat geeft ons ook de mogelijkheid om de aansluiting Pannenstraat te verbeteren en de rotonde “trager”/verkeersveiliger te maken door de aanleg van een betonnen, overrijdbare binnenring i.p.v. de huidige brede asfaltloper. Risico's - De kwaliteit van het asfalt in oude woonwijken is laag, maar gezien de beperkte verkeersintensiteit niet risicovol. De risico’s liggen in beperkte mate op het asfalt van de hoofdstructuur, gezien de hogere snelheden waarmee hier wordt gereden. Met het onderhoudsprogramma 2011-2014 is hier echter adequaat op ingespeeld. In 2014 zal de voorbereiding voor het groot onderhoud van de Herwendaalseweg starten met het maken van een schetsontwerp voor de inpassing van structuurdragers (bomen). Openbare verlichting Algemeen. In september 2010 is het beleidsplan Openbare Verlichting 2011-2014 ter vaststelling aan uw raad aangeboden. Hierin zijn de beleids- en ontwerpsuitgangspunten opgenomen voor het realiseren, in stand houden en het vervangen van de OV in Groesbeek. Het plan gaat uit van een gelijkblijvende jaarlijkse dotatie van € 179.000 aan de voorziening straatverlichting plus € 82.000 jaarlijkse energiekosten voor een periode van 10 jaar. Binnen de som van deze twee bedragen zullen wij het jaarlijks onderhoud betalen (€ 80.000), de jaarlijkse energiekosten dekken en met het restant zullen wij 1.483 masten in woonwijken vervangen door 1.700 nieuwe exemplaren. Door daarnaast nog eens 600 verouderde armaturen en voorschakelapparatuur te vervangen zullen wij in deze periode een energiebesparing van ± 38% behalen. In het raadsprogramma 2010-2014 is opgenomen dat voor de gemeentelijke gebouwen en verlichting een energiebesparing van 20% wordt nagestreefd. Het uitvoeringsplan is op 28 april 2011 door uw raad vastgesteld. Bij het huidige onderhoud gaan wij uit van de zogenaamde groepremplace, dit betekent dat wij jaarlijks 1/3 deel van de lampen vervangen. Het onderhoudsbestek gaat verder uit van een 6 wekelijkse controle en tweewekelijks herstel van meldingen. Per jaar is er sprake van 5 tot 10% schadegevallen en lampuitval.
gemeente Groesbeek
78 van 132
Programmabegroting 2014
Ontwikkelingen In 2013 hebben wij u geïnformeerd dat wij zijn overgestapt op de toepassing van LEDarmaturen in de woonwijken t’Vilje/Mariëndaal en Componistenbuurt/Zevenheuvelenweg. Wij willen de vervanging van de straatverlichting in de woonwijken door LED versneld voortzetten. Dit geeft op korte termijn grote besparingen in energiekosten, remplace- en onderhoudskosten. In twee zijstraten van de Generaal Gavinstraat staan sinds drie jaar twee proefopstellingen met LED-verlichting. Het blijkt dat er geen merkbare verschillen in verlichtingsniveau en kwaliteit waargenomen worden Anderzijds kiezen wij ervoor om in afwijking van het OV-beleidsplan nog geen nieuwe en relatief dure voorschakelapparatuur in bestaande armaturen langs verbindingswegen te zetten, gezien de zeer snelle (prijs)ontwikkelingen van moderne grote LED-armaturen, waarop wij willen wachten. De eerste exemplaren zijn in het najaar 2013 in de Dorpsstraat opgehangen. Financiën In 2014 is naast het jaarlijks onderhoud voor € 63.000 aan onttrekkingen geraamd voor het vervangen van OV in de woonwijk: - Herwendaalsehoek/Binnenveld In Berg en Dal wordt de OV op Hamersveld vervangen als onderdeel van de herinrichting. De geraamde stand van de voorziening straatverlichting bedraagt per 1 januari 2014 € 323.002 De jaarlijkse toevoeging op basis van het onderhoudsplan bedraagt € 179.000 (zie ook hierboven). De totale onttrekking bedraagt in 2014 € 120.615. De voorziene stand van de voorziening bedraagt per 31 december 2014 € 381.387 Zodra na het opmaken van de jaarrekening 2013 de meest actuele stand van de onderhoudsvoorziening is bepaald, zullen wij u voorstellen om het dan nog beschikbare saldo grotendeels in te zetten voor het verbeteren/vervangen van oude OV door LED in de wijken Schrouwenberg/Stekkenberg/Dries, Drul en/of Breedeweg. Risico's - De gemeente loopt op dit moment een beperkt risico met betrekking tot de stabiliteit van lichtmasten t.g.v. doorroesten van de mastvoet. Door het grootschalige vervangingsplan voor de komende 10 jaar zullen de risico's geleidelijk afnemen. - De risicoaansprakelijkheid voor ongevallen ten gevolge van niet brandende, oude openbare verlichting hebben wij grotendeels ondervangen door een hoge onderhoudsfrequentie van 6 weken (reguliere onderhoudsronde) en 2 weken (de zogenaamde klachtenronde). Groen Algemeen De actualisatie van de groenvisie is in september 2010 vastgesteld. In dit plan heeft u de onderhoudsnormen op A-kwaliteit vastgesteld. Daarnaast hebben wij in dit plan de basisinformatie opgenomen en stelde u het noodzakelijke onderhoudsbudget vast.
gemeente Groesbeek
79 van 132
Programmabegroting 2014
Financiën De wijk Drul/Nijerf/Lage Horst is in 2013 aanbesteed en dit contract loopt door t/m 2014 met een optie voor nog een jaar. Deze wijk gebruiken wij om de marktconformiteit van de prijzen van Breed te bepalen. Het groenonderhoudscontract met Breed loopt in 2013 af, maar door onduidelijkheid m.b.t. de ontwikkelingen bij Breed is er nog geen zicht op de wijze en tegen welke kosten de WSW-medewerkers in het groenonderhoud ingezet kunnen worden. Ontwikkelingen De deregulering van het kapbeleid en het bomenbeleid is in 2013 vastgesteld Risico's - Voor 2014 proberen wij een nieuwe samenwerkingsvorm met Breed in het groenonderhoud te realiseren. De eerste verkenningen geven aan dat dit niet meer tegen de huidige budgetten kan. Millingen, Ubbergen en Groesbeek zijn nu in gezamenlijk overleg met Breed om te kijken op welke wijze de inzet van Breed-gedetacheerden in het groen vorm kan krijgen. - Op het gebied van het openbaar groen lopen wij risico's doordat wij, door capaciteitsgebrek, de jaarlijkse “verplichte” VTA inspectie (Visual Tree Assessment, methode om bomen grondig te onderzoeken) slechts in beperkte mate uitvoeren. - Verder gaan wij voor de vervanging van de beplanting uit van een cyclus van 60 jaar, terwijl een reële vervangingscyclus uitgaat van 25 à 30 jaar. De kwaliteit van dit oude groen wordt door de burger als onvoldoende aangemerkt. - Een aandachtspunt is verder ons gebruik van het onkruidbestrijdingsmiddel "Round-up". Door aangescherpte wetgeving is het al jaren verboden dit glyfosaat te gebruiken. Hiervoor wordt telkens voor een bepaalde periode ontheffing gegeven bij gebrek aan redelijke alternatieven. De huidige ontheffing loopt nu tot 2015 en naar alle waarschijnlijkheid wordt deze nog één maal verlengd tot 2018. In de Staatscourant is het voornemen gepubliceerd om het middel per 1 januari 2018 te verbieden. De inspraak loopt nog. Alternatieve bestrijdingsmethoden zijn vier tot vijf keer zo duur en minder effectief. Speelruimten Algemeen Ons gemeentelijke beleid is gericht op efficiënt en effectief onderhoud aan onze speeltoestellen. Medio 2008 hebben wij hiervoor het onderhouds- c.q. vervangingsplan "Vervanging speeltoestellen 2008" vastgesteld. In dit plan hebben wij de planning van het onderhoud en de vervanging van speeltoestellen opgenomen tot 2033. In het plan hebben wij betreffende de dichtheid van de speeltoestellen in relatie tot de loopafstand en leeftijdscategorie (geschiktheid) de volgende uitgangspunten vastgesteld: Leeftijd van 0 – 6 jaar = loopafstand niet meer dan 100 meter Leeftijd van 6 - 12 jaar = loopafstand maximaal 500 meter, zonder oversteek van ontsluitingswegen Oudere jeugd = loopafstand 1 kilometer (trapveldjes en speeltoestellen) Vier keer per jaar worden alle speeltoestellen in onze gemeente geïnspecteerd en beoordeeld op kwaliteitsniveau en schades. Op basis hiervan wordt het onderhouds- en vervangingsplan geactualiseerd.
gemeente Groesbeek
80 van 132
Programmabegroting 2014
In onze gemeente is sprake van de volgende speelplaatsen en -toestellen: Tabel: Basisgegevens aantal speelplaatsen Aantal Omschrijving Speelplekken Speeltoestellen Overige speelvoorzieningen
32 185 20
De verdeling van de speelplaatsen in onze gemeente ziet er als volgt uit: Tabel: Verdeling speelplaatsen gemeente Kern/woonwijk Berg en Dal Breedeweg De Horst Groesbeek - Stekkenberg - Zevelenheuvelenweg Oost-West - Mariëndaal – Hoflaan - Drul - Mansberg - Generaal Gavinstraat - Lage Horst - Herwendaal - Hulsbroek bezembinder - Drulsebeek Heilig Landstichting Totaal speelplekken
Speel plekken
Jeu de Trap Boules veldjes 3 4 2 4 2 4 1 1 8 1 2 2 1 1 1 1
32
Opmerkingen
2
4
1 3
Incl. skatebaan bij molen
1
1
1 1
9
11
2013 (tijdelijke plekken)
Financiën Voor het vervangen van de speeltoestellen hebben wij in 2009 een voorziening gevormd. De geraamde stand van de voorziening per 31 december 2014 is € 1.897. De jaarlijkse dotatie bedraagt € 10.410. Het reguliere werkbudget voor onderhoud speelvoorzieningen e.d. bedraagt in 2014 in totaliteit € 9.500. Ontwikkelingen In onze ogen is de verdeling van speelplekken in de gemeente nu voldoende gespreid. Risico's Het onderhoud voeren wij uit conform de eisen in het Attractiebesluit (Warenwetbesluit Attractie- en speeltoestellen). Er is geen sprake van bijzondere risico's. Bij de inspecties in afgelopen jaren hebben wij goede tot uitstekende beoordelingen, zowel technisch als administratief, gekregen.
gemeente Groesbeek
81 van 132
Programmabegroting 2014
Riolering Algemeen Op het gebied van rioleringen hebben zich de afgelopen tijd diverse ontwikkelingen voorgedaan. Vooral op het gebied van wet- en regelgeving. Naast de inzameling en het transport van stedelijk afvalwater hebben wij tegenwoordig ook de zorgplicht voor het inzamelen en verwerken van hemelwater en een grondwaterzorgplicht. Vóór 2015 moeten wij, in samenwerking met het waterschap, onze watersystemen op orde brengen en houden. In 2010 is het nieuwe GRP incl. kostendekkingsplan vastgesteld. In het MIP staat nog een aantal dringende noodzakelijke investeringen op het gebied van afkoppelen en foutieve aansluitingen (Hamersveld, Lage Horst). Door bezuinigingen in de afgelopen jaren zijn deze investeringen al enige malen opgeschoven. In 2014 worden beide projecten daadwerkelijk gestart. In onze gemeente is sprake van een omvangrijk rioleringsnet. Om u een beeld te schetsen presenteren wij u de volgende tabel: Tabel: Basisgegevens riolering per 1 januari 2014 Hoeveelheid Object Vrijvervalriolering, onderverdeeld in: 125 km - Gemengde riolering 70 km - Regenwaterafvoerriool 15 km - Droogweerafvoerriool 26 km - Infiltratie transportriool 3 km - Duikers 3 km - Transportriool 1 km - Drainage 7 km Overstorten, 34 waarvan intern 21 Bergbezinkvoorzieningen 4 Rioolgemalen, onderverdeeld in: 13 - Gemengd 7 - Droogweerafvoer 2 - Bergbezinkbassins (regenwater) 4 Persleidingen 1,6 km Minigemalen 137 Drukriolering 52 km
Financiën Voor het onderhoud van rioleringen hebben wij op dit moment een kleine egalisatiereserve beschikbaar, welke wordt ingezet wanneer hogere onderhoudskosten dan geraamd niet meer binnen de begroting kunnen worden opgevangen. De investeringen in ons rioleringsnetwerk worden geactiveerd en drukken door middel van de kapitaallasten op onze exploitatie. In 2014 hebben wij € 661.780 aan kapitaallasten geraamd. Het reguliere werkbudget voor onderhoud rioleringen e.d. bedraagt in 2014 in totaliteit € 124.300. Ontwikkelingen In het Nationaal Waterplan en ook in andere landelijke en regionale documenten wordt steeds meer het belang van samenwerking benadrukt om de efficiency te vergroten en kostenbesparingen te realiseren. In het Bestuursakkoord Waterketen van 2007 is al afgesproken dat gemeente en waterschap de afvalwaterketen (riolering en zuivering) beheren als ware het één systeem en als ware zij één verantwoordelijke partij. In 2012 is het bestuursakkoord water ondertekend, waarin ook ruime aandacht is voor deze onderwerpen.
gemeente Groesbeek
82 van 132
Programmabegroting 2014
In 2013 is de OAS (Optimalisatiestudie) voor de zuiveringskring RWZI Bruuk (Groesbeek, de Horst en Breedeweg) in volle gang. Hierbij wordt gekeken waar het meest efficiënt kan worden geïnvesteerd, om zo te komen tot zo laag mogelijke integrale kosten voor de verwerking van het afval- en hemelwater. Het waterschap is penvoerder voor dit integrale onderzoek, nadat de gemeente in augustus 2012 de voorbereidende studies (BRP’s) had voltooid. Investeringen kunnen straks plaatsvinden ofwel in de buizen, ofwel in de zuivering of bijvoorbeeld door infiltratie. Risico's Voor onze rioleringen voeren wij planmatig beheer en onderhoud uit. Dit doen wij op basis van het GRP en actuele inspecties van de riolering en de gemalen. Bij de behandeling van het Gemeentelijke Rioleringsplan (GRP) heeft u er mee ingestemd de jaarlijkse stijging van de rioolheffing te beperken tot 5%. Wij constateerden indertijd dat er daarmee geen middelen beschikbaar zouden zijn om incidentele vervangingen en/of reparaties te doen. Uit de laatst uitgevoerde inspecties blijkt inmiddels dat er veel (kleine) schade aanwezig is, waarvan de kosten aanzienlijk kunnen oplopen. Wij hebben de afgelopen jaren al tot tweemaal toe extra geld hieraan moeten uitgegeven. In deze begroting 2014 is hiermee ook nog geen rekening gehouden. Water Algemeen Het Waterplan 2009 hebt u in 2008 vastgesteld. Het plan is opgesteld in opdracht van de gemeente en Waterschap Rivierenland (WSRL). Uit dit plan blijkt dat onze waterkwaliteit over het algemeen niet slecht is. Slechts op enkele locaties, zoals rond de vuilstort en achter riooloverstorten, is de waterkwaliteit onvoldoende. Voor wat betreft het afkoppelen van regenwater door infiltratie om wateroverlast tegen te gaan, zijn er mogelijkheden in de wijk Stekkenberg (herstructurering). Berg en Dal en Heilig Landstichting bieden mogelijkheden door de goede ondergrond. Aanleg van retentiebekkens ten behoeve van waterberging is mogelijk langs de Groesbeek en bij ontwikkelingen rondom bedrijventerreinen. Het uitvoeringsprogramma van het waterplan Groesbeek bevat de afspraken tussen waterschap en gemeente over de kosten en verantwoordelijkheden rondom de uitvoering van de in het waterplan afgesproken maatregelen. In het uitvoeringsprogramma maatregelen Waterplan Groesbeek zijn voor 2014 de volgende maatregelen opgenomen:
gemeente Groesbeek
83 van 132
Programmabegroting 2014
Tabel: uitvoeringsprogramma maatregelen Waterplan Groesbeek
Bedragen x € 1.000
Uitvoeringskosten Trekker Totaal Grsb WsRL/ subsidie
Maatregel
Kwantitatief - aanleg 0,7 ha waterberging langs Groesbeek e - aanpak waterhuishouding 2 Colonjes - infiltratie-/retentievoorziening 't Vilje / Hoflaan / Mariendaalseweg Kwalitatief - natuurvriendelijke oever Groesbeek (Grsb - grens ca. 2.000 m) - natuurvriendelijke oever Hulsbeek (Grsb - grens ca. 500 m) - natuurvriendelijke oevers overige beken Groesbeek (ca. 1.000 m) - onderhoud natuurvriendelijke oevers en waterbergingsgebieden - vispasseerbaar maken stuw op de grens met Duitsland - intensievere monitoring waterkwaliteit Groesbeek (o.a. rond RWZI) Beleving/cultuurherstel - Opknappen retentiebekken nabij ‘t Hemeltje - Onderzoek - onderzoek alternatieven vertragingsreservoir Heikantweg - Reduceren belasting oppervlaktewater effluent RWZI - Stand van zaken erosiebestrijding
311 30 822
119 15 616
192 WsRL 15 WsRL 206 Grsb
347
147
200 WsRL
(80) (150)
(40) (75)
(40) WsRL (75) WsRL
23
23 WsRL
50 40
50 WsRL 40 WsRL
10
10 WsRL
35 10 10
35 5
1.918 1.052
Totale kosten
Grsb 10 WsRL 5 WsRL
Planning 2014
v.a. 2013 v.a. 2012
v.a. 2013 (2015 e.v.) 2013 e.v.)
x
866
Het uitvoeringsprogramma zoals hierboven genoemd is, is in samenspraak met het waterschap aangepast. Dit in verband met de beperkte mogelijkheden van investeren door de gekozen maximaal 5% groeimaatregel van de rioolheffing. In november 2012 is gestart met de aanleg van het retentiegebied ‘t Groeske (HoflaanMariendaalseweg) omdat “start uitvoering in 2012” plotseling als een aanvullende subsidie-eis werd opgelegd voor de afgifte van de KRW-subsidie (was oorspronkelijk 2015). In 2013 is de nieuwe speelplaats aangelegd en werd ‘t Groeske gebruikt voor de retourbemaling voor de parkeergarage centrum. In januari 2014 wordt het werk weer opgepakt en zal vóór 1 januari 2015 zijn voltooid. Met het waterschap Rivierenland is afgesproken dat de gemeente de werken aan het watersysteem binnen de bebouwde kom uitvoert en WSRL zorgt voor het werk buiten de kom. Omdat de gemeente de aanvrager is van de KRW-subsidie zal de gemeente in beide gevallen als opdrachtgever fungeren. Financiën De kosten van de realisatie van ons waterplan zijn opgenomen in ons nieuwe GRP. Ook zijn er in dit kader diverse subsidies toegezegd. In het Investeringsprogramma 2012 zijn bij het onderdeel "Riolering" de investeringen geraamd. In de reguliere begroting is er geen apart budget voor de uitvoering van het waterplan opgenomen, dit maakt onderdeel uit van "Riolering". Ontwikkelingen Zie hiervoor het onderdeel riolering.
gemeente Groesbeek
84 van 132
Programmabegroting 2014
Risico's In het kader van water is er geen sprake van bijzondere risico's. Wij voeren overleg met het waterschap Rivierenland en de respectievelijke begrotingen/planningen zijn op elkaar aangepast. Gebouwen en terreinen Algemeen Het onderhoudsplan gemeentelijke gebouwen is in 2010 gemaakt; het onderhoudsplan scholen in 2012. Op basis van deze inventarisaties voeren wij planmatig onderhoud uit aan onze bezittingen. Daadwerkelijk onderhoud voeren wij overigens pas uit na een actuele inspectie. Bij deze inspectie beoordelen wij of de geplande onderhoudswerkzaamheden echt noodzakelijk zijn of nog uitgesteld kunnen worden. Betreffende onze gebouwen en terreinen zijn steeds ontwikkelingen gaande. Wij noemen: - privatisering zwembad “de Lubert” per 1-1-2014 - bouwvoorzieningenhart Stekkenberg, - privatisering buitensportaccommodaties 2013 afgerond - (ver)nieuwbouw van “het Vossenhol”. Dit heeft tot gevolg dat het beheer en onderhoud van onze eigendommen voortdurend in beweging is. Het accommodatiebeleid is geactualiseerd. Momenteel loopt de discussie over de uitwerking van dat beleid (o.m. voor de Mallemolen). Dit kan effecten hebben op het beheer van de gebouwen. De (gemeentelijke) gebouwen en terreinen, waarvoor wij geheel of gedeeltelijk onderhoudsplichtig zijn, betreffen: Tabel: Basisgegevens gebouwen en terreinen Object Gemeentelijke gebouwen: Brandweergarage Begraafplaats Heselenberg (dienstgebouw en ontvangstruimte) Gemeentehuis Gemeentewerf, incl. brandweerkantoor Welzijns- en sportvoorzieningen Cultureel centrum “de Mallemolen” Kloosterstraat 7 – 9 (Maddogs/Fanfare) Sporthal Heuvelland Sportzaal Biga, Zwembad De Lubert Sportcomplexen verenigingen: Achilles '29 - GTTC DVSG - K.V. De Horst Germania - Rood Wit Groesbeekse Boys - De Treffers (buitensport geprivatiseerd vanaf 2013)
gemeente Groesbeek
Object Overige gebouwen en terreinen: Toren Hervormde Kerk Kasteelmuur Onderwijsgebouwen: Basisschool Breedeweg Basisschool Gerardus Majella Basisschool Op de Horst Basisschool De Sieppe/Strekel Basisschool Sionsheuvel (gesloopt 2012) Basisschool Titus Brandsma Basisschool 't Vossenhol/Onder de Wieken Carolusschool Jenaplan CBS Adelbrecht/Windekind Mgr. Terwindtschool Montessori College De Werkenrode School
85 van 132
Programmabegroting 2014
Financiën Op het gebied van groot onderhoud hebben wij voorzieningen “onderhoud gebouwen” gevormd. Het saldo van deze voorzieningen bedraagt per 1 januari 2014 € 881.452. De afgelopen jaren hebben wij met aanpassingen op de onderhoudsstrategie substantieel weten te besparen op de onderhoudsreserveringen. De dotaties aan gemeentelijke gebouwen en scholen zijn in 2012 en 2013 met structureel 3 ton verlaagd. Ook zijn flinke bedragen uit de voorzieningen teruggevloeid naar de algemene middelen. De geraamde toevoeging 2014 bedraagt in totaal € 220.438. In totaal wordt volgens de planning in 2014 € 256.500 onttrokken voor het noodzakelijke onderhoud aan gemeentelijke gebouwen. De scholen zijn in uitstekende staat van onderhoud en hiervoor zijn geen aanvragen voor onderhoud 2014 toegekend. De belangrijkste onderhoudswerkzaamheden die voor 2014 gepland zijn staan in de volgende tabellen. Tabel: Belangrijkste onttrekkingen voorziening Schoolgebouwen 2014 Gebouw - werkzaamheden
Bedragen x € 1.000 onttrekking 2014
Bijzonder onderwijs Werkenrode school
PM
Tabel: belangrijkste onttrekkingen voorziening gem. gebouwen 2014 Gebouw - werkzaamheden de Mallemolen * o.a. schilderwerk/voegwerk Gemeentehuis Groesbeek * o.a. schilderwerk binnen/vloerbedekking Gemeentewerf o.a. schilderwerk binnen/sanitair Brandweerkazerne o.a. klein schilderwerk/dak
Bedragen x € 1.000 Onttrekking 2014 36 142 28 12
Ontwikkelingen Het nieuwe accommodatiebeleid zal na 2014 van invloed worden. Risico's Niet noemenswaardig
gemeente Groesbeek
86 van 132
Programmabegroting 2014
Financiering Inleiding Op grond van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV), titel 2.3., artikel 13, bevat de begroting een paragraaf betreffende de financiering met daarin de beleidsvoornemens ten aanzien van het risicobeheer van de financieringsportefeuille. Financieringsstatuut (treasurystatuut) In het financieringsstatuut zijn door de gemeenteraad de richtlijnen vastgesteld voor het sturen en beheersen van, het verantwoorden over en het toezicht houden op de financiële vermogenswaarden, de financiële geldstromen, de financiële posities en de hieraan verbonden risico's. Dit statuut is vastgesteld in de raadsvergadering van 28 juni 2001 en door ons college opnieuw vastgesteld per 21 december 2004. Financiële verordening Op 31 maart 2005 heeft de gemeenteraad de "Verordening op de uitgangspunten voor het financieel beleid, alsmede voor het financieel beheer en voor de inrichting van de financiële organisatie van de gemeente Groesbeek, 2e versie" vastgesteld. In artikel 14 van deze verordening is het nodige geregeld over de financieringsfunctie. Daarbij is een relatie gelegd met het financieringsstatuut. Financieringspositie De financieringspositie van de gemeente wordt o.a. beïnvloed door de (voorgenomen) investeringen, de grondexploitatie en andere grote balansmutaties. Aan de eigen financieringsmiddelen, met name bestemmingsreserves, wordt 5% rente toegerekend. Bij het onderdeel grondexploitatie is een percentage aangehouden van 3%, dat in overeenstemming is met de markt. Hierdoor wordt voorkomen, dat in het geval van noodzakelijke externe financiering (langlopende geldleningen) er nadelige consequenties ontstaan voor het begrotingssaldo. Rentevisie Zowel de korte als de lange rente is momenteel licht aan het dalen. In de begroting van 2014 hebben wij gerekend met een vaste rente van 5,0%, m.u.v. de grondexploitatie ( 3,0%). Langlopende leningen Op 1 januari 2014 bedraagt het totaal aan opgenomen geldleningen ruim € 10,1 miljoen. Rekening houdend met de reguliere aflossingen wordt het bedrag aan het einde van 2014 berekend op € 9,6 miljoen. Liquiditeitenplanning In 2014 zal, indien een beroep op de kapitaalmarkt moet worden gedaan, een liquiditeitenplanning worden opgesteld. Het zal duidelijk zijn dat deze planning sterk afhankelijk is van de tijd en de mate waarin de voorgenomen investeringen feitelijk worden gerealiseerd. Gelet op de ervaringen zijn de geldstromen verband houdende met investeringen terughoudend geschat (na-ijlend effect). De verwachting is dat er in 2014 een beroep op de kapitaalmarkt moet worden gedaan.
gemeente Groesbeek
87 van 132
Programmabegroting 2014
Wet Fido De wet Financiering decentrale overheden (Fido) bevat instrumenten om de risico's te beperken, die gemeenten lopen bij het lenen en het uitzetten van financiële middelen. Per 1-1-2009 is de wet gewijzigd, wat voor de gemeenten een vereenvoudiging betekent. Het doel van de renterisiconorm - het beheersen van het renterisico bij herfinanciering – is niet veranderd, maar de berekening ervan is wel vereenvoudigd. Kasgeldlimiet De kasgeldlimiet wordt meer in het kader van het reguliere begrotingstoezicht geplaatst. De norm van de kasgeldlimiet is bepaald op 8,50% van het begrotingstotaal. Verzoeken om ontheffing, bij een overschrijding van de norm langer dan 2 kwartalen, dienen wel - ook na de inwerkingtreding van de aangepaste wet - bij de toezichthouder te worden ingediend. Voor 2014 bedraagt de limiet 8,50% van € 42,2 miljoen. Dit betekent dat de gemeente bij een bedrag van € 3,6 miljoen (debet) verplicht is tot het aangaan van een vaste financiering. Aangezien momenteel € 1,0 miljoen kasgeld is aangetrokken, blijft de gemeente ruim beneden de kasgeldlimiet. Renterisiconorm De nieuwe renterisiconorm houdt in, dat de leningen, waarvoor in dat jaar het rentepercentage wordt herzien, niet meer mogen bedragen dan 20% van het begrotingstotaal. Relatiebeheer Per 1-1-2003 is een contract gesloten met de NV Bank voor Nederlandse Gemeenten om als huisbankier voor de gemeente op te treden. Dit betekent dat nagenoeg al het gemeentelijk betalingsverkeer via deze bank loopt. Het contract is tussentijds verlengd. Daarnaast zijn er ook rekeningen in gebruik bij de Rabobank Groesbeek-Millingen aan de Rijn. Uit oogpunt van doelmatig kasbeheer trachten wij het contante geldverkeer zo veel mogelijk te beperken. Ook het aantal bankrekeningen wordt bewust beperkt gehouden om valuteringsverliezen te voorkomen.
gemeente Groesbeek
88 van 132
Programmabegroting 2014
Bedrijfsvoering Inleiding Op grond van artikel 14 van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) bevat de paragraaf betreffende de bedrijfsvoering ten minste inzicht in de stand van zaken van de beleidsvoornemens ten aanzien van de bedrijfsvoering. Organisatieontwikkeling Op 20 december 2012 hebben de raden van de gemeenten Millingen aan de Rijn, Ubbergen en Groesbeek besloten tot een gemeentelijke herindeling per 1-1-2015. Ter voorbereiding op deze herindeling is voor de nieuwe gemeente een beknopt visiedocument ontwikkeld, waarmee een stevige basis wordt gelegd voor de ontwikkeling van de dienstverlening, besturingsfilosofie, de organisatie, de harmonisatie en de koers voor de organisatie gedurende de eerste raadsperiode. Onze gemeente en organisatie ontwikkelen zich steeds meer naar een gemeente en organisatie die is gericht op het voeren van regie. De nadruk komt te liggen op het (zelf) bepalen van het te voeren beleid en de na te streven doelstellingen, terwijl de bijbehorende taken zoveel mogelijk worden overgedragen aan derden of worden ondergebracht in samenwerkingsverbanden. Het betreft een doorontwikkeling van reeds in gang gezet beleid en is als trend in gemeenteland terug te zien. In de afgelopen jaren zijn tal van concrete mogelijkheden van uitbesteding en regionale samenwerking onderzocht en inmiddels is ook besloten een aantal samenwerkings-verbanden concreet aan te gaan. In 2012 zijn we toegetreden tot de belastingsamenwerking met Beuningen, Druten, Heumen en Wijchen. Verder zijn in 2013 onze basismilieutaken overgedragen aan de Omgevingsdienst Regio Nijmegen (ODRN). Wellicht dat later alle Wabotaken bij de ODRN ondergebracht kunnen worden. Ook is per 1-1-2013 de brandweer geregionaliseerd. Verder is ingestemd met het opstellen van een bedrijfsplan voor regionale samenwerking op het gebied van ICT. Hierover wordt in 2013 besloten. Tot slot is een start gemaakt met het onderzoeken van de mogelijkheden om op het gebied van sociale zaken tot samenwerking in de regio Nijmegen te komen. Personeelsbeleid Een logisch gevolg van het hierboven genoemde besluit tot herindeling is dat de afzonderlijke gemeente op het gebied van (nieuw) personeelsbeleid geen inspanningen meer verricht. Alle aandacht en inzet gaan naar de voorbereiding op de nieuwe gemeente, de daarbij passende organisatie en een zorgvuldige plaatsing van alle medewerkers. Administratieve organisatie en interne controle Om er zeker van te zijn dat de gewenste dienstverlening aan burgers, instellingen en bedrijven tot stand komt is het van belang de kwaliteit van de bedrijfsvoering voortdurend te beoordelen en te verbeteren. Aan de ene kant speelt de accountant een belangrijke rol. Tweemaal per jaar controleert de accountant de kwaliteit van de bedrijfsvoering en stelt een rapport op (de managementletter bij de interim controle en het rapport van bevindingen bij de jaarrekening) waarin hij adviseert over de verbetermogelijkheden. Aan de andere kant steunt hij bij zijn beoordeling en controle in sterke mate op de aanwezige administratieve organisatie en de interne controle die door onze eigen organisatie wordt uitgevoerd. De verbetermogelijkheden, die door de accountant en onszelf worden geconstateerd, worden opgenomen in de zogenaamde bedrijfsvoeringsagenda. De uitvoering en afwikkeling van de daarin opgenomen verbetervoorstellen worden periodiek getoetst. Gezien het besluit tot herindeling zijn de gezamenlijke inspanningen er in 2014 op gericht om de huidige kwaliteit van de bedrijfsvoering in de nieuwe organisatie vast te houden.
gemeente Groesbeek
89 van 132
Programmabegroting 2014
Vanaf 2013 werken wij met een nieuwe accountant. Vooral het eerste jaar levert dat wat extra werk op en kost de managementletter en controle van de jaarrekening iets meer tijd, omdat de accountant zich moet inwerken in de Groesbeekse situatie. Informatievoorziening De gemeenten Millingen aan de Rijn, Ubbergen en Groesbeek werken sinds 2004 intensief samen op het gebied van informatievoorziening en automatisering. De basis hiervoor wordt gelegd in een gezamenlijk Informatiebeleidsplan. In 2012 heeft u het Informatiebeleidsplan 2013-2016 vastgesteld. Het beleidsplan gaat in op de recente ontwikkelingen op het gebied van dienstverlening en bedrijfsvoering en deze worden vertaald naar consequenties voor de daarbij benodigde informatisering en automatisering. Belangrijke ontwikkelingen zijn onder meer het Nationaal Uitvoering Programma (NUP) van de Rijksoverheid, de decentralisatie van overheidstaken, de ontwikkeling van Geo-informatie en het onderzoek waaraan wij deelnemen in de regio Nijmegen naar samenwerking op het gebied van ICT. Vooral het NUP bepaalt de komende jaren de ICT-ontwikkelingen in gemeenten in hoge mate. Om aan de eisen van dit landelijke uitvoeringsprogramma te voldoen zullen de komende jaren een vijftal concrete projecten centraal staan. Het gaat dan om 1) het verder ontwikkelen van basisadministraties en het binnengemeentelijke gebruik daarvan, 2) het verder ontwikkelen van zaakgericht werken, 3) het invoeren van de Basisregistratie Grootschalige Topografie, 4) het verder ontwikkelen van onze dienstverlening via de website en tot slot 5) de invoering van de Basisregistratie Personen (BRP). Doordat wij de ICT al in MUG-verband hebben georganiseerd, zal de herindeling op dit terrein een minder grote invloed hebben dan wanneer dit niet het geval was geweest. We hebben immers al één serverpark en één netwerk. Alle applicaties, die nu veelal per gemeente zijn ingericht, moeten wel samengevoegd worden. Tot slot onderzoeken wij de mogelijkheden om tot regionale samenwerking te komen op het gebied van ICT. Op het gebied van ICT wordt steeds meer van ons verwacht en wij betwijfelen op langere termijn in staat te zijn met de huidige organisatieschaal aan deze verwachtingen te kunnen voldoen. Inkoop en aanbesteding De belangrijkste doelstellingen van ons inkoopbeleid zijn social return, duurzaam inkopen en het stimuleren van de lokale economie. Bij aanbestedingen wordt hier aandacht aan geschonken. Inmiddels werken we, in de voorbereiding op een aanbesteding, met een verplichte checklist waarin deze doelstellingen zijn opgenomen.
gemeente Groesbeek
90 van 132
Programmabegroting 2014
Verbonden partijen Inleiding Op grond van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV), titel 2.3., artikel 15, dient de gemeente in de begroting aandacht te besteden aan derderechtspersonen, waarmee de gemeente een bestuurlijke en financiële band heeft. Er zijn immers bestuurlijke, beleidsmatige en/of financiële belangen en risico's, die uit gemeenschappelijke regelingen, deelnemingen in NV's, stichtingen of verenigingen of andere overeenkomsten kunnen voortvloeien. Om te spreken van een verbonden partij, dient de gemeente zowel een bestuurlijk als een financieel belang in de betreffende partij te hebben. De paragrafen betreffende de verbonden partijen dient ten minste te bevatten: a. de visie op verbonden partijen in relatie tot de realisatie van de doelstellingen die zijn opgenomen in de begroting; b. de beleidsvoornemens omtrent verbonden partijen; c. de lijst van verbonden partijen. Bestuurlijk belang Onder bestuurlijk belang wordt verstaan: een zetel in het bestuur van een bestuurlijke participatie of het hebben van stemrecht. Het uitoefenen van bestuurlijke invloed op het bestuur van een bestuurlijk verbonden organisatie door de gemeente is er op gericht het publieke belang te dienen. In het nastreven van het publieke belang dient de reden gelegen te zijn van het aangaan van een relatie met een derderechtspersoon. Financieel belang Alleen een bestuurlijk belang maakt een partij nog geen zogenaamde verbonden partij, daarvoor is ook een financieel belang vereist. Onder financieel belang worden niet alleen eigendomsrechten, zoals die voortvloeien uit het bezit van aandelen begrepen, maar ook constructies als het verstrekken van leningen, het verlenen van subsidies en het stellen van garanties. Centraal advies Met de gemeente Nijmegen zijn afspraken gemaakt over de advisering van begroting- en rekeningstukken van de belangrijkste gemeenschappelijke regelingen. Vanuit de afdeling stadscontrol van de gemeente Nijmegen wordt een advies uitgebracht aan de besturen van de gemeenschappelijke regelingen en aan de gemeentebesturen. Ook komen de adviezen altijd terecht bij een centrale coördinator per gemeente. De gemeenten zijn uiteraard vrij om dit advies over te nemen, te amenderen of te negeren. De uiteindelijke beslissingsbevoegdheid over begroting- en rekeningstukken ligt bij het algemeen bestuur van de GR.
gemeente Groesbeek
91 van 132
Programmabegroting 2014
Overzicht verbonden partijen Tabel: Overzicht verbonden partijen Verbonden partij Collegelid
Plv. Collegelid
Bijdrage 2014
Bedragen x € 1.000 Product
Veiligheidsregio Gelderland-Zuid
Dhr. H. Keereweer
Dhr. J. Thijssen
-880
120.03
Breed
Dhr. W. Spaan
Dhr. H. Keereweer
-198
611.00
Milieusamenwerking afvalverwerking Regio Nijmegen
Dhr. J. Thijssen
Dhr. T. Giesbers
5
723.00
Bestuursacademie
Gemeentesecretaris
Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Regio Nijmegen
Dhr. W. Spaan
Dhr. H. Keereweer
Eurregio Rijn Waal
Dhr. H. Keereweer
Stadsregio Arnhem Nijmegen Instituut Bijzonder Onderzoek Grenzland Draisine GMBH
406.02 -374
714.00
Dhr. J. Thijssen
-5
005.00
Dhr. H. Keereweer
Dhr. J. Thijssen
-60
005.00
Dhr. W. Spaan
Dhr. H.Keereweer
-45
610.00
Dhr. T. Giesbers
Dhr. J. Thijssen
Stichting RBT KAN Kunstencentrum de Stroming
Dhr. T. Giesbers
Stichting Telemann
Dhr. P. v.d. Brink namens MUG
Dhr. P.Spaan
Dhr. H. Keereweer
ODRN
Dhr. J. Thijssen
Dar
Dhr. J. Thijssen
Belastingkantoor Beuningen
Dhr. J. Thijssen
-23
560.30
-484
511.00 MUG-ICT
NV Bank voor Nederlandse Gemeenten College (dividend) Nazorg Bodem Holding College B.V. MUG ICT
Eenmalige exploitatiebijdrage in 2008
122
913.00 723.03 0
-1.019 -176
Hkp 404 723.00 721.00
-307
Div.
Toelichting verbonden partijen: Veiligheidsregio Gelderland-Zuid Vanaf 1 januari 2013 maakt de brandweer geen onderdeel meer uit van de gemeentelijke organisatie. Per die datum is de brandweerorganisatie ondergebracht bij de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid. Gemeenschappelijke regeling Breed De werkvoorziening (WSW) is ondergebracht in een gemeenschappelijke regeling
genaamd. De gemeenten zijn volledig verantwoordelijk voor het WSW-beleid.
gemeente Groesbeek
92 van 132
Programmabegroting 2014
MARN De GR Milieusamenwerking afvalverwerking regio Nijmegen is de aandeelhouder van de ARN BV, die de afvalverwerkingsinstallatie exploiteert. De gemeente ontvangt jaarlijks een uitkering van de MARN afhankelijk van het rekeningresultaat van het voorgaande jaar. De aangegeven bijdrage van de MARN is het saldo van de kosten voor werkzaamheden op projectmatige basis enerzijds en de uitkering anderzijds. Voor de ARN BV heeft de gemeente Groesbeek geparticipeerd in aanzienlijke garantiestellingen. Voor 2014 is het aandeel van Groesbeek € 58.453. Deze geldleningen lopen eind 2014 af. Bestuursacademie Oost en Noord Nederland De gemeente draagt bij op basis van een vaste bijdrage per jaar. Verder worden cursussen betaald op basis van de feitelijke afname. Op zich geldt hiervoor geen afnameverplichting. Omdat er sprake is van een GR is de gemeente wel (financieel) verantwoordelijk bij stopzetting van de GR. Gemeenschappelijke Geneeskundige Dienst, regio Nijmegen De GGD werkt als geneeskundige dienst voor de gemeenten in de regio. Groesbeek neemt naast de standaard preventietaken ook diensten af zoals de hygiënecontrole van kindercentra. Voorts vervult de GGD een rol bij gemeenschapsevenementen en calamiteiten. Ook de zorg voor kinderen tussen de 0 en 19 jaar maakt onderdeel uit van het GGD-pakket. De bijdrage is gebaseerd op een bedrag per inwoner. Kunstencentrum De Stroming Het Regionaal Instituut voor Kunstzinnige Vorming (RIKV), een gemeenschappelijke regeling die muziekonderwijs in de aangesloten gemeenten verzorgd, is sinds 1 januari 2004 omgevormd tot een privaatrechtelijke stichting "Kunstencentrum de Stroming". In deze begroting is de uittreding uit De Stroming per 1 juli 2014 verwerkt. Instituut Bijzonder Onderzoek Het Instituut Bijzonder Onderzoek werkt vanuit de centrumgemeente Wijchen, voor de gemeenten Beuningen, Heumen, Millingen aan de Rijn, Ubbergen en Groesbeek, op het terrein van de opsporing van uitkeringsfraude. De gemeente draagt bij op basis van het inwoneraantal en het aantal afgegeven opdrachten in de verhouding 50:50. Stadsregio Arnhem – Nijmegen De stadsregio heeft als doelstelling een adequate aanpak van de grootstedelijke problematiek en de bevordering van een evenwichtige ontwikkeling van het gebied, zulks met inachtneming van hetgeen in deze regeling en andere toepasselijke wetgeving is bepaald. De bijdrage wordt bepaald op basis van het aantal inwoners. Stichting Telemann Deze stichting exploiteert het glasvezelnetwerk in Nijmegen en omgeving. Ook de verbinding tussen de MUG-gemeenten wordt door deze stichting beheerd. NV's/BV's De gemeente is aandeelhouder van de NV Bank voor Nederlandse Gemeenten. Het in het overzicht aangegeven bedrag betreft het te verwachten dividend in 2014. In 2009 is de Grondbank GMG b.v. geprivatiseerd en zijn de aandelen overgedragen aan Nazorg Holding BV.
gemeente Groesbeek
93 van 132
Programmabegroting 2014
Grenzland-Draisine GmbH Op 8 april 2008 is bovengenoemde GmbH opgericht. Deze BV exploiteert de toeristische attractie van de fietslorry's tussen onze gemeente en Duitsland. ODRN Op 1 april 2013 is de Omgevingsdienst Regio Nijmegen (ODRN) van start gegaan. De ODRN is één van de zeven omgevingsdiensten en levert hoogwaardige kennis en expertise op het gebied van vergunningverlening, toezicht, handhaving en advies. Daarbij gaat het onder andere om taken op het gebied van milieu, bouwen, geluid, bodem en water. De ODRN is een samenwerkingsverband van de gemeenten Beuningen, Druten, Heumen, Groesbeek, Millingen aan de Rijn, Nijmegen, Ubbergen, Wijchen en de provincie Gelderland. Dar Vanaf 1 januari 2012 is de gemeente Groesbeek aandeelhouder van Dar. Samen met andere regiogemeenten is er een intensieve samenwerking op het gebied van afvalbeheer. Het is de bedoeling de komende jaren het afvalbeheer verder te verduurzamen en schaalvoordelen te realiseren. Belastingkantoor Beuningen Met ingang van 1 januari 2012 is de gemeente Groesbeek toegetreden tot de Regeling Gemeenschappelijk Belastingkantoor Beuningen. Deze gemeenschappelijke regeling voorziet in de uitvoering van gemeentelijke belastingen voor de deelnemende gemeenten.
gemeente Groesbeek
94 van 132
Programmabegroting 2014
Grondbeleid Inleiding Onder grondbeleid verstaan wij het gehele instrumentarium dat ons ter beschikking staat om ruimtelijke doelstellingen te realiseren. Het omvat de totale strategie van de gemeente rond het verwerven, beheren, bewerken en uitgeven van gronden. Grondbeleid is een verzamelnaam van een aantal specifieke beleidsuitingen waarmee wij doelstellingen van andere beleidsvelden binnen de gemeente mede mogelijk maken. Het grondbeleid heeft grote invloed op en samenhang met de realisatie van de beleidstaken zoals: ruimtelijke ontwikkeling, volkshuisvesting, verkeer en vervoer, cultuur, sport en recreatie en de economische structuur van de gemeente. Echter het grondbeleid kan positieve maar ook niet te onderschatten negatieve financiële gevolgen hebben voor de gemeente. De eventuele resultaten, maar vooral ook de financiële risico's zijn mede van belang voor het vaststellen van de financiële positie en het weerstandsvermogen van de gemeente. Wet- en regelgeving De wettelijke kaders op het gebied van het grondbeleid zijn opgenomen in de Wet ruimtelijke ordening (Wro) en de Grondexploitatiewet. De kaders voor deze paragraaf grondbeleid zijn opgenomen in het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV). In artikel 16 BBV staat welke onderwerpen de paragraaf betreffende het grondbeleid dient te bevatten. Gemeentelijke regelgeving is opgenomen in de financiële verordening ex. Artikel 212 Gemeentewet. De inhoud sluit aan bij artikel 16 van het BBV zijnde: In de begroting en de jaarrekening wordt door het college een paragraaf grondbeleid opgenomen, waar kan worden ingegaan op onderstaande onderwerpen: 1a. het algemene beleid met betrekking tot de grondexploitatie; 1b. de relatie met de programma’s van de begroting; 1c. de strategische visie van het toekomstig grondbeleid van de gemeente; 1d. de te ontwikkelen en in ontwikkeling genomen projecten; 1e. de voorraadverwerving en uitgifte van gronden; 1f. de uitgifte van gronden in erfpacht en de bijstelling van erfpachtvergoedingen; voor zover van toepassing binnen de gemeente. 2. In de paragraaf grondbeleid van de begroting en de jaarstukken wordt verder ingegaan op de uitvoering van de “Nota grondbeleid”, voornamelijk de belangrijkste financiële ontwikkelingen zoals verlies/winstverwachtingen, de verwerving van gronden e.d. en de relaties van het grondbeleid met de programma’s. Hierna wordt in willekeurige volgorde op de punten ingegaan. Grondbeleid In de nota Grondbeleid Gemeente Groesbeek (vastgesteld december 2011) is het gemeentelijk beleid betreffende grondexploitatie vastgelegd. De gemeente maakt een keuze per project. Kijkend naar onze projecten moeten we concluderen dat het altijd maatwerk is, hierbij rekening houdende met onze positie en de positie van de ontwikkelaar binnen het project/plan. Om de financiële risico’s voor de gemeente beheersbaar te houden en gelet op de beperkte grondpositie van de gemeente, heeft het de voorkeur geen actief grondbeleid te voeren, maar anterieure overeenkomsten te sluiten met ontwikkelaars en exploitanten waarin de kaders met de ruimtelijke kwaliteit en het bouwprogramma worden vastgelegd, inclusief het financiële kader. De gemeente heeft hierin de regie. In eerste instantie zal veelal eerst een intentieovereenkomst voor een bepaalde periode worden gesloten. In de nota grondbeleid is dit uitgewerkt, inclusief een beschrijving van de procedures. De nota Grondprijzenbeleid is begin 2011 vastgesteld in het college en is qua opzet en aanpak gelijk aan die van de gemeente Millingen aan de Rijn. Iedere gemeente kent zijn eigen tarieven en/of bijzondere voorwaarden. Actualisering van de tarieven is jaarlijks aan de orde. gemeente Groesbeek
95 van 132
Programmabegroting 2014
In principe wordt hier aansluiting gezocht bij de prijsontwikkeling zoals die jaarlijks wordt aangehouden bij het opstellen van de begroting, echter de vastgoedmarkt kent zijn eigen prijsontwikkeling welke als gevolg van de economische ontwikkelingen onder druk blijft staan. Derhalve zullen wij jaarlijks de prijzen en/of tarieven betreffende de grondexploitatie en de vergoedingen voor het gebruik van gemeentegronden, opnieuw bezien. Grondvoorraad Op basis van onze verordening ex. artikel 212 Gemeentewet moeten wij u inzicht geven in de voorraad gronden. In de jaarrekening 2012 hebben wij hier een eerst aanzet voor gemaakt, welke nog geen volledig overzicht van onze eigendomssituatie geeft. Wij streven er naar de benodigde relevante informatie te completeren. Prognose te verwachten resultaten De op basis van onze inzichten en te verwachten resultaten van de bouwgrondcomplexen presenteren wij u in de onderstaande tabel. Voor wat betreft de rente voor de financiering van de boekwaarde van de complexen is bij de Voorjaarsnota 2013 besloten dat hier een percentage van 3% voor wordt aangehouden. Dit percentage sluit beter aan bij het huidige marktniveau, waarbij een percentage van vijf werd aangehouden. De rente voor de financiering van de boekwaarde van het centrumplan wordt rechtstreeks ten laste van de exploitatie op sub functie 830 verantwoord. Bij de actualisering van de exploitatieberekeningen wordt uitgegaan van de genoemde 3 procent. Tabel: prognose resultaten Grondexploitatie Complex/locatie boekwaarde Nog te realiseren 1-1-2013 kosten baten In exploitatie Bedrijventerrein Mies -1.528 -953 2.638 Omgeving Hemeltje -315 -544 859 Centrumplan -4.758 -9.061 11.042 Hogeweg/Bremstraat 92 -263 172 v.m. sportpark Nijerf -2.213 -302 3.368 A Totaal in expl -8.722 -11.123 18.079 Niet in expl. Algemeen Bedr.terrein Hulsbeek Bouwproject Heikant Project Hüsenhoff Proj Dekkerswald Wijnhoeve Colonjes B Totaal niet in expl. Totaal A + B Af: Voorziening exploitatie centrumplan Totaal
Bedragen x € 1.000 Gecalc. voorziening resultaat bovenwijks 157 -2.777 1 853 -1.766
68 82
150
-300 -98 18 25 58
-18 -25 -58
105
-297
-101
105
-9.019
-11.224
18.079
-9.019
-11.224
18.079
-1.766 2.777 1.011
255 255
Toelichting - De boekwaarde van een complex bestaat uit het saldo van de kosten minus de baten. De totale boekwaarde van alle complexen is op 1 januari 2013 ruim € 9,0 miljoen. Een positieve boekwaarde betekent niet op voorhand dat er sprake is van te verwachten winst. Het betekent dat de baten voor de kosten uitgaan of dat op basis van een overeenkomst een bijdrage is ontvangen voor de door de gemeente te maken kosten. gemeente Groesbeek
96 van 132
Programmabegroting 2014
-
-
De nog te maken kosten zijn geraamd op ruim € 11,0 miljoen. De te verwachten inkomsten van in totaal € 18,1 miljoen, zijn inclusief de toegezegde subsidies en bijdragen van Rijk, Provincie en derden. Het bedrag is onder te verdelen in: te realiseren opbrengsten uit grondverkopen circa € 13,2 miljoen, te ontvangen subsidies ad € 3,4 miljoen en bijdragen van derden betreffende aanleg/inrichting openbare ruimte ad € 1,5 miljoen. Het resultaat van alle complexen is berekend op een tekort van € 1.766.000 wat inclusief het tekort van € 2.777.000 op het centrumplan is, waarvoor een voorziening is gevormd. De bijdrage vanuit de grondexploitaties aan de reserve is geraamd op € 255.000.
Winstneming Op grond van de wettelijke voorschriften (BBV) moet inzicht worden gegeven in de onderbouwing van de winstneming. Aangegeven wordt dat tussentijdse winstneming slechts raadzaam is onder bepaalde voorwaarden. Bij grote projecten die jaren duren is het dus mogelijk tussentijds winst te nemen, mits het project bestaat uit deelprojecten. Tussentijdse winstneming is dan mogelijk als een deelproject is afgesloten, de winst op het deelproject is gerealiseerd en er geen verlies verwacht wordt op andere deelprojecten, tenzij daarvoor een voorziening is getroffen. Voor 2014 voorzien wij gelet op de huidige economische situatie (er wordt slechts zeer sporadisch een kavel verkocht) geen mogelijkheden tot winstneming. Risico's Gelet op de huidige economische omstandigheden moeten de financiële risico's niet worden onderschat. In het bijzonder zijn hier te noemen: - planprocedure; - renterisico; - afzetrisico van de bouwkavels; - tijdig kunnen voldoen aan subsidievoorwaarden. In het kader van beheersing van de risico's gaan wij uit van het zoveel mogelijk vermijden van de risico's c.q. deze over te laten aan andere partijen. Voor de complexen centrumplan, bedrijventerrein Mies en de herontwikkeling vm sportpark Nijerf voeren wij een actieve grondpolitiek (zie de toelichting bij de complexen). Gelet op onze eigendomssituatie wordt ook voor het toekomstig bedrijventerrein Hulsbeek een actieve grondpolitiek gevoerd. Voor het complex Omgeving Hemeltje worden thans, ondanks dat de gronden in eigendom zijn van de gemeente, geen activiteiten ondernomen. Door het periodiek actualiseren van de exploitatieberekeningen en het nemen van maatregelen houden wij de risico's beheersbaar. Beleidsuitgangspunten reserves/voorzieningen Voor de bouwgrondexploitatie hebben wij geen algemene reserve bouwgrondexploitatie. Indien er op een plan tekorten zijn, moeten wij hiervoor de algemene reserve aanspreken. Gelet op het BBV moeten wij een voorziening vormen indien wij een tekort op de exploitatie van een complex, op basis van een exploitatieberekening, verwachten. In onze situatie betreft dat het Centrumplan Groesbeek. In het kader van het grondbeleid is er tevens een bestemmingsreserve beschikbaar. Per 1 januari 2013 is het saldo van de reserve € 579.000. In de tabel “prognose resultaten grondexploitatie” zijn in de kolom "bijdragen" de verwachte dotaties voor de komende jaren geraamd. De feitelijke dotatie is mede afhankelijk van de grondverkopen van de betreffende complexen. Er zijn vooralsnog geen onttrekkingen voorzien. In 2014 zal worden bezien of deze bestemmingsreserve aan de Algemene reserve mag worden toegevoegd.
gemeente Groesbeek
97 van 132
Programmabegroting 2014
Stand van zaken per complex Bedrijventerrein Mies De gemeente heeft hier een actieve en risicodragende positie in de grondexploitatie. Uitgifte van de bouwkavels stagneert al enkele jaren als gevolg van de economische situatie. Over een gedeelte van het gebied zijnde circa 1,8 ha kunnen wij vooralsnog niet beschikken omdat de vorige eigenaar het voortgezet gebruik heeft bedongen bij de verkoop. Afgezien daarvan is de voorraad niet uitgeput c.q. blijven er nog kavels voor de verkoop beschikbaar. Jaarlijks worden de uitgifteprijzen op basis van prijsindex verhoogd. Voor 2013 hebben wij de uitgifteprijzen niet verhoogd. Een financieel risico dat wij hier verder willen noemen is de renteverliezen met als gevolg een negatief effect op het voordelig resultaat. Bij de actualisering van de exploitatie-berekening wordt hier rekening mee gehouden. Ook de kosten voor aanvullende voorzieningen moeten hier in mee worden genomen. Ondanks de stagnatie in de gronduitgifte en het –nog- niet kunnen beschikken over alle gronden binnen het plangebied achten wij de risico’s vooralsnog overzienbaar. Omgeving Hemeltje De gronden binnen het plangebied hebben wij deels in ons bezit en hebben een boekwaarde van € 315.000. Voor het "midden perceel" dat particulier bezit is, is geen bebouwing meer toegestaan. Voor de locatie moet een nieuw plan worden uitgewerkt. Echter gelet op de marktsituatie heeft dit geen hoge prioriteit, tenzij een marktpartij zich aandient om het plan voor zijn risico te ontwikkelen. Eerdere onderhandelingen met partpartijen hebben niet geleid tot het gewenste resultaat. Op basis van een globale financiële haalbaarheidsberekening wordt voorzichtigheidshalve uitgegaan van een budgettair neutraal resultaat, ondanks dat eerder is uitgegaan van een positief resultaat. Centrumplan Groesbeek Het centrumplan bestaat uit meerdere deellocaties en uit meerdere fases betreffende de herinrichting van de openbare ruimte. De gemeente heeft hier gekozen voor een actieve en risicodragende positie in de grondexploitatie. Het bestemmingsplan voor de deellocatie Dorpsstraat/Mariëndaal is vastgesteld en onherroepelijk. De omgevingsvergunningen voor de nieuwbouw zijn eveneens verleend en onherroepelijk. Alle gronden binnen het plangebied zijn inmiddels eigendom van de gemeente. De percelen voorheen eigendom van Van Bergen zijn verworven door de gemeente, maar gefinancierd door Van Erk. Het perceel dat voorheen eigendom was van de Rabobank is middels een onteigeningsvonnis in eigendom van de gemeente gekomen. Er is een overeenkomst gesloten met Vestia (overgedragen door ZZG Zorggroep) en ontwikkelaar Van Erk waarin de kaders zijn vastgelegd en het kostenverhaal is geregeld betreffende de herontwikkeling van de openbare ruimte van dit plangebied. Wij investeren een bedrag van afgerond € 2,4 miljoen in de realisering van deze deellocatie, inclusief de inrichting van het plangebied. Gelijktijdig met de opstelling van de begroting is gewerkt aan de actualisering van de grondexploitatieberekening van het centrumplan, waarin o.a. aan de orde komen: - wijzigingen van de gesloten overeenkomsten met partijen; - schadeloosstelling betreffende de verwerving van de Rabo-locatie en de daarmee gemoeide kosten van de externe deskundigen; - actualisering raming kosten civiel/openbare voorzieningen; - kosten projectgroep, inclusief projectleiding; - extra (interne en externe) inspanning, mede gelet op het gemeentelijk belang dat het deelplan Dorpsstraat/Mariëndaal gerealiseerd wordt. Nadelige financiële consequenties. Hogere kosten betreffende “directie en toezicht; - bezien of geraamde opbrengsten nog reëel zijn of moeten worden afgewaardeerd.
gemeente Groesbeek
98 van 132
Programmabegroting 2014
Herijken van de verschillende deellocaties is gewenst, maar heeft gezien de economische situatie niet direct prioriteit. Te zijner tijd te bezien in relatie tot marktsituatie, ruimtelijke kwaliteit en prijs. Het totale tekort op het centrumplan is geraamd op € 5.548.000. In 2011 zijn enkele deelprojecten financieel afgewikkeld en het verlies hierop ad € 2.770.000 is afgeboekt van de Voorziening exploitatie Centrumplan, zodat nog een bedrag van € 2.778.000 beschikbaar is. Het raadsvoorstel met de geactualiseerde exploitatieberekening kan worden behandeld in de raadsvergadering van november 2013. Herontwikkeling gebied Hogeweg/Bremstraat Met Oosterpoort is een realisatieovereenkomst gesloten betreffende de herontwikkeling van deze locatie. De afzet van de koopwoningen stagneert. Het risico van de afzet van de bouwkavels ligt bij de ontwikkelaar, zijnde Oosterpoort. Aangezien de uitvoering van de civieltechnische werkzaamheden wordt opgeschort en of in meerdere fases wordt uitgevoerd, wat kostenverhogend werkt, is het thans de vraag of het beschikbare budget toereikend is. Dit is een financieel risico dat door Oosterpoort en gemeente wordt gedeeld en wat overzienbaar wordt geacht. Het afzetrisico ligt volledig bij Oosterpoort. Herontwikkeling vm. sportpark Nijerf, Plan Drulsebeek Met Oosterpoort is een realisatieovereenkomst gesloten betreffende de herontwikkeling van het plangebied. Wij zijn eigenaar van de gronden binnen het plangebied. Wij hebben het plangebied in opdracht en voor rekening van Oosterpoort bouwrijp gemaakt. Er is een koopovereenkomst met Oosterpoort om de kavels af te nemen van de gemeente. Er moet nog een opbrengst van circa € 3 miljoen worden gerealiseerd. Het afzetrisico ligt bij de ontwikkelaar. Voor de latere betaling van de koopsom is Oosterpoort op basis van de overeenkomst rente verschuldigd, welke per kwartaal in rekening wordt gebracht. Hiermee hebben wij het renteverlies voor de gemeente in belangrijke mate afgedekt. De risico's ten aanzien van het woonrijpmaken van het plangebied (gefaseerde uitvoering kost meer) achten wij voor de gemeente overzienbaar. Dat de uitvoering van het plan stagneert, is een direct gevolg van de stagnerende woningmarkt. Partijen hebben de bebouwing van een perceel verdicht van 5 naar 6 woningen, wat beter aansluit bij de marktsituatie. Mogelijk wordt de verdichting in overleg met de marktpartijen voor meerdere percelen doorgevoerd. Voor 2013 wordt geen rente in rekening gebracht bij Oosterpoort. In het najaar 2013 wordt bezien hoe om te gaan met de rente in 2014. Aangezien de uitgifte van de bouwkavels stagneert is winstneming voor 2013 en 2014 niet te verwachten. Ook gedeeltelijke winstneming wordt niet overwogen. Complex Groesbeek “Algemeen” In dit complex zijn de gemeentelijke eigendommen verantwoord welke in het verleden zijn verworven mede in het kader van de grondexploitatie. Dit betekent niet dat ontwikkeling van plannen op deze gronden -op de korte termijn- te verwachten is. Op basis van ervaringscijfers wordt jaarlijks in de begroting voor verkoop van reststroken een bedrag geraamd van afgerond € 20.000. Als gevolg van de uit de voorraad verkochte vierkante meters grond moet de balanswaarde van de voorraad grond van dit complex worden gecorrigeerd met € 2,25 per m² maal het aantal verkochte vierkante meters. De meeropbrengst kan worden aangemerkt als winst en wordt in de jaarrekening als zodanig verwerkt. De inkomsten uit de verhuur van stroken grond worden eveneens op dit complex verantwoord. Alle gemeentelijke gronden, niet in gebruik zijnde als openbaar gebied, willen wij in dit complex registreren, een en ander in relatie tot het opzetten van de gemeentelijke eigendomsadministratie welke zondermeer noodzakelijk is, maar niet de hoogste prioriteit heeft. Jaarlijks wordt beoordeeld of de boekwaarde van de geregistreerde voorraad in redelijke verhouding staat tot de marktwaarde van de gronden.
gemeente Groesbeek
99 van 132
Programmabegroting 2014
Toekomstig Bedrijventerrein Hulsbeek Momenteel wordt gewerkt aan de bestemmingsplanprocedure voor het bedrijventerrein Hulsbeek, waaronder de vereiste onderzoeken. Bij de planontwikkeling is er een nadrukkelijke link gelegd met de plannen voor de revitalisering van de aangrenzende bedrijventerreinen I en II. Vanwege de revitaliseringsopgave wordt een rotonde aangelegd op de huidige kruising Mies/Hulsbroek. Tevens wordt De Mies ingericht als hoofdentree van het bestaande bedrijventerrein. Gelet op onze eigendomspositie hebben wij een actieve rol in de procedure en de grondexploitatie. Wij houden volledig de regie in de realisering. Voordat het bestemmingsplan in procedure gaat moet een financiële haalbaarheidsberekening voor het plan aanwezig zijn, met de conclusie dat het plan financieel economisch en maatschappelijk haalbaar is. Bij de uitvoering van het plan is ook de fasering van de investeringen, gelet op de uitgeefbare voorraad betreffende plan Mies, een aandachtspunt. Locatie Heikant in De Horst Wij hebben met een ontwikkelaar een overeenkomst gesloten voor de realisering van het uitbreidingsplan. Wij als gemeente hebben hier geen grondpositie en slechts een faciliterende rol. Onze kosten voor vaststelling van het bestemmingsplan en die voor de begeleiding zijn op basis van de overeenkomst aan de ontwikkelaar doorberekend. Het bestemmingsplan is in juni 2011 vastgesteld. De ontwikkelaar is aan de gemeente een bijdrage verschuldigd op basis van het aantal vergunde woningen. De eerste fase is vergund en in rekening gebracht. De ontwikkelaar is verantwoordelijk voor het bouw- en woonrijpmaken van het plangebied. Het plan voorziet in de bouw van sociale huurwoningen, sociale koopwoningen en vrije sectorbouw. De risico's voor de realisering en de afzet van de te bouwen woningen in het plangebied liggen bij de ontwikkelaar. Uitbreidingsplan Hüsenhoff Wij hebben voor de ontwikkeling van het gebied een realisatieovereenkomst gesloten met een ontwikkelaar en Oosterpoort Projectontwikkeling BV. In 2011 hebben wij onze gronden in het plangebied tegen een marktconforme prijs ingebracht. Het bestemmingsplan is in september 2010 vastgesteld. In het voorjaar 2012 is de tweede fase door de ontwikkelaar in uitvoering genomen. De gemeente heeft slechts een faciliterende rol. De risico's voor de realisering en de afzet van de te bouwen woningen in het plangebied liggen bij de ontwikkelaars. Project Dekkerswald Met ZZG zorggroep is een anterieure overeenkomst gesloten betreffende de herontwikkeling en transformatie van de locatie Dekkerswald. Hierin is o.a. het kostenverhaal geregeld voor de door de gemeente te maken kosten voor de uitvoering van de regiefunctie. Wij hebben hier geen grondpositie. De risicodrager is ZZG, zowel voor de bouw van de woningen als voor het bouw- en woonrijpmaken. Ontwikkeling Wijnbouwcentrum Colonjes Met de initiatiefnemers is een overeenkomst gesloten. Wij zijn overeengekomen onze gronden voor de realisering van het bouwplan te verkopen en het resterende terrein tijdelijk te verhuren met een koopverplichting naar de initiatiefnemers. Verder is in de overeenkomst geregeld dat wij onze gronden saneren tot een maximumbedrag. In de zomer van 2013 is er een omgevingsvergunning verleend. De gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van de sanering en het tijdig verkrijgen van subsidie. Echter ten tijde van de opstelling van de begroting 2014 was niet duidelijk of de ontwikkelaar de financiering van het project rond krijgt, een risico van de ontwikkelaar. Voor de gemeente betekent dit dat de inkomsten uit grondverkoop ( inclusief verwachte winst) vooralsnog niet worden gerealiseerd.
gemeente Groesbeek
100 van 132
Programmabegroting 2014
Overige plannen Een tweetal locaties welke wij hier nog willen vermelden zijn: locatie De Lubert en herstructurering Stekkenberg west, inclusief voorzieningenhart. De kosten en inkomsten worden niet verantwoord op de functie 830 grondexploitatie. Begroting 2014 In de begroting worden jaarlijks op de functie 830 de reguliere begrotingsposten geraamd, zijnde: rente financiering boekwaarde, algemeen beheer en administratie, zakelijke lasten, interne kosten van voorbereiding en toezicht/directie, inkomsten uit verhuur en of verkoop van gronden. Voor de uitvoering van (deel-)projecten worden middels een afzonderlijke kredietvotering een budget beschikbaar gesteld, tenzij voor het complex, gelet op de omvang, een raamkrediet beschikbaar is gesteld.
gemeente Groesbeek
101 van 132
Programmabegroting 2014
gemeente Groesbeek
102 van 132
Programmabegroting 2014
4. Financiële begroting
gemeente Groesbeek
103 van 132
Programmabegroting 2014
gemeente Groesbeek
104 van 132
Programmabegroting 2014
4.1. Het overzicht van baten en lasten incl. meerjarenraming
gemeente Groesbeek
105 van 132
Programmabegroting 2014
Inleiding Met het vaststellen van de Programmabegroting geeft u ons college opdracht tot het realiseren van het programmaplan en autoriseert u ons tot het doen van de daarvoor benodigde uitgaven (lasten) en het realiseren van inkomsten (baten). In dit deel van de financiële begroting vindt u naast een overzicht van de baten en lasten per programma ook een overzicht van het verloop van het financieel meerjarenperspectief met een toelichting daarop. Kaderstelling Voor het opstellen van de financiële begroting hebben wij de volgende uitgangspunten gehanteerd. Tabel: Gehanteerde begrotingsuitgangspunten Ontwikkelingspercentages Loonontwikkeling 1,6% Prijsontwikkeling 1,6% Rente 5% (gr.ex.: 3%) Leges m.u.v. bouwleges 1,6% Bouwleges volgt de bouwkosten Toeristenbelasting € 0,01 per overnachting OZB – woningen 3,5% OZB – niet-woningen 3,5% Overige rechten 1,6% Afvalstoffenheffing 1,6% Rioolheffing 5% + 1,6% Aantal inwoners - per 01-01-2014 - per 01-01-2015 - per 01-01-2016 - per 01-01-2017
19.050 19.050 19.050 19.050
Wij werken in onze kostenraming niet met algemene indexen. Er wordt voor het betreffende begrotingsjaar (in dit geval 2014) zo reëel mogelijk geraamd, en dit prijsniveau wordt constant gehouden in de meerjarenraming. Hiermee sluiten we aan bij de methodiek die we hanteren bij het ramen van de algemene uitkering (“constante prijzen”). Voor de prijsontwikkeling, die gebruikt wordt bij de berekening van tarieven, wordt aansluiting gezocht bij informatie van het Rijk, die opgenomen is in de meicirculaire. Dat betekent dat er voor 2014 sprake is van een prijsontwikkeling van 1,6%. Voor verdere informatie over de tariefstijgingen wordt verwezen naar de paragraaf lokale heffingen.
gemeente Groesbeek
106 van 132
Programmabegroting 2014
Het overzicht van baten en lasten In onderstaande tabel vindt u een overzicht van de baten en lasten per programma en de algemene dekkingsmiddelen. Dit levert een raming op van het resultaat vóór bestemming. Vervolgens wordt een aantal toevoegingen aan en onttrekkingen uit de reserves geraamd, wat resulteert in het resultaat ná bestemming. Tabel: Baten en lasten per programma Programma
Rekening Begroting 2012 2013 Actueel Saldo
Programma 1: Burger, bestuur en veiligheid Programma 2: Beheer openbare ruimte Programma 3: Wonen en werken Programma 4: Maatschappelijke zaken Totaal programma’s
Saldo
Begroting 2014 Baten
Lasten
Bedragen x € 1.000 Verschil 2013/ 2014 Saldo
Saldo
-3.511 -2.835 -1.771 -11.834 -19.951
-4.593 -3.246 -1.427 -13.907 -23.173
1.308 1.685 2.192 10.400 15.585
-6.073 -4.860 -4.647 -24.229 -39.809
-4.765 -3.175 -2.455 -13.829 -24.224
-172 71 -1.028 78 -1.051
Algemene dekkingsmiddelen Resultaat voor bestemming
21.383 1.432
21.215 -1.958
23.222 38.807
-1.218 -41.027
22.004 -2.220
789 -262
Toevoegingen aan reserves Onttrekkingen aan reserves
-5.794 5.336
-2.577 4.450
-1.223 3.448
-1.223 3.448
1.354 -1.002
Resultaat na bestemming
974
-85
42.255
-42.250
5
90
Toelichting op de ontwikkelingen van het saldo In de vastgestelde Programmabegroting 2013 liet de jaarschijf 2014 een overschot zien van € 201.000. In de Programmabegroting 2014 sluit het jaar 2014 met een overschot van € 5.000, derhalve een nadelig verschil van € 196.000. De verklaring voor dit verschil vindt u in de volgende tabel “belangrijke ontwikkelingen”.
gemeente Groesbeek
107 van 132
Programmabegroting 2014
Tabel: b elangrijke ontwikkelingen
Bedragen x € 1.000
FMP vastgestelde begroting 2013 (incl. MJR 2014-2016) Voorjaarsrapportage 2013 FMP na Voorjaarsrapportage 2013 Perspectiefnota 2014: - Wandelpadennetwerk (Progr. 3) - Stelpost loonontwikkeling - Inzet stelpost effecten decentralisaties FMP na Perspectiefnota 2014 Stelposten (excl. zwemb ad) - aanpassing post onvoorzien naar niveau van € 75.000 - aanpassing stelpost nieuw beleid naar niveau van € 50.000 - schrappen stelpost formatie, taakstelling is gerealiseerd, is verwerkt in ramingen - schrappen stelpost loonontwikkeling, is verwerkt in ramingen personeelskosten - schrappen stelpost nog af te bouwen overhead - aanpassing stelpost DVO - stelpost nieuwe huisvestingslasten voorzieningenhart Actualisatie kapitaallasten Kostenverdeelstaat / b edrijfsvoering (excl. zwemb ad) Privatisering zwembad (incl. kap.lst en kostenverdeelstaat) Ontwikkelingen per programma Programma 1: - met name leges - Brandweer, bijdrage M + U - SEV / bestuursondersteuning (dekking via best.res.) Programma 2: - Watersysteemheffing (geheven door Waterschap) - Natuurlijk groen, maaiwerk (uitbesteed) - Natuurlijk groen, onderhoud wijken - Rioolheffing Programma 3: - GFT afvalinzameling en verwerking - Componenteninzameling en verwerking - Afvalstoffenheffing - Bestemmingsplannen - Evaluatie LOP - Grondexploitatie - SEV / attractief dorpscentrum / stim.woningmarkt / imagocamp.(dekking best.res.) Programma 4: - Uittreding De Stroming eenmalig - Idem structureel - 'Totaal mutaties afdeling Soza - Invoeringskosten JGZ-transitie / AWBZ - SWG, correctie subsidiebeschikking (structureel ipv incidenteel) - Gehandicaptensport - Buitensportaccommodaties - SEV / stimulering werkgelegenheid (dekking via best.res.) Algemene dekkingsmiddelen: - Baten OZB totaal - 'Algemene uitkering, actualisatie o.b.v. meicirculaire 2013 - Correctie raming ivm hoogte accress 2014 - Extra geld herindeling, via algemene uitkering 2014 - Mutaties reserves (incl. bespaarde rente) - waarvan reservering extra geld herindeling via (nieuwe) b estemmingsreserve - waarvan dekking uit b estemmingsreserve SEV - waarvan dekking uittreding de Stroming - waarvan terugdraaien b ijdrage t.g.v. expl. tb v sluitend maken b egroting - diverse actualisaties waaronder aanpassing rentes Afronding / diversen Nieuw Financieel Meerjaren Perspectief
gemeente Groesbeek
108 van 132
2014 201 -235 -34
2015 -402 402 0
2016 201 -201 0
2017 201 -201 0
-97 97 0
-97 97 0
-97 97 0
-26 -14 -75 97 -86 89 -31 149 -34 156
-26 -14 -75 97 -86 89 -31 25 -60 155
-26 -14 -75 97 -86 89 -31 56 -60 155
8 41 -66
23
16
16
-21
-24 -15 -30 -2
-28 -15 -30 -2
-32 -15 -30 81
-29 -36 10 -24
-29 -36 10 -24
-29 -36 10 -24
123
123
123
60 108
60 120
60 120
34
34
34
15
15
15
-124 294
-139 -29
-48 -213
-25 -97 -156 -27 -14 -75 97 89 -31 325 -339 158
-2 -29 -36 10 -24 -15 111 -911 -384 25 108 -54 34 -25 15 -342 -108 576 -345 671 756 -671 1.319 384 -300 24 -15
-923
-226
-293
-702 -221 -9
-300 74 -8
-300 7 -5
5
-324
-114
-161
Programmabegroting 2014
Toelichting mutaties De mutaties die zijn verwerkt in het eerste deel van het Financieel Meerjaren Perspectief betreffen reeds genomen besluiten (voorjaarsnota en perspectiefnota), autonome ontwikkelingen en actualisaties van bestaand beleid. Voorjaarsrapportage 2013 De Voorjaarsrapportage 2013 leidde tot een bijstelling van de begroting 2014 van € 235.000 nadelig. Perspectiefnota 2014 In de tabel vindt u een korte samenvatting van de in de Perspectiefnota 2014 verwerkte mutaties op de begroting. Voor een toelichting op deze mutaties verwijzen wij u naar deze nota. Stelposten Aanpassing post onvoorzien De stelpost voor onvoorziene uitgaven bedraagt jaarlijks € 75.000. Omdat de stelpost reeds gedeeltelijk ingezet was, dient deze stelpost in 2014 met € 27.000, en vanaf 2015 met € 26.000 te worden aangevuld. Aanpassing stelpost nieuwe beleid De stelpost voor nieuw beleid bedraagt jaarlijks € 50.000. Om deze stelpost weer op peil te brengen moet vanaf 2014 jaarlijks € 14.000 toegevoegd worden. Stelpost formatie Deze stelpost ad € 75.000 is verwerkt in de ramingen van de personeelskosten. Deze stelpost kan hierdoor komen te vervallen. Vervallen stelpost loonontwikkeling In de Perspectiefnota 2014 was een stelpost voor het opvangen van loonontwikkelingen opgenomen van € 97.000. Nu in de begroting de actuele loonontwikkelingen zijn verwerkt in de ramingen van de personeelskosten kan deze stelpost komen te vervallen. Stelpost nog af te bouwen overhead Deze stelpost betrof het resterende deel van de nog af te bouwen overhead voor de jaren 2015 tot en met 2017 i.v.m. de regionalisering van de brandweer, de uitbesteding van belastingen en de vorming van de RUD/ODRN. Gezien de naderende herindeling is het niet realistisch om deze stelpost nu nog te ramen. Daarom is deze nu geschrapt. Stelpost aanpassing DVO De gemeente Millingen aan de Rijn heeft aangegeven minder uren dienstverlening te willen afnemen. Dit levert onze gemeente minder opbrengsten op. Om dit op te vangen zullen wij moeten schrappen in onze personele kosten. De taakstelling om de kosten te verminderen hebben wij geraamd op een stelpost en bedraagt ca. € 224.000. De oude raming van deze stelpost bedroeg € 135.000 (zie begroting 2013), derhalve dient deze post met € 89.000 verhoogd te worden.
gemeente Groesbeek
109 van 132
Programmabegroting 2014
De werkelijk gemaakte uren t.b.v. de gemeente Millingen aan de Rijn worden afgewikkeld conform de dienstverleningsovereenkomst. Stelpost nieuwe huisvestingslasten voorzieningenhart In de begroting van het Voorzieningenhart ‘Op de heuvel’ (voorheen Voorzieningenhart) wordt uitgegaan van een totale exploitatielast van € 255.000. Conform de financiële opzet zoals verwoord in het financiële kader behorende bij het raadsbesluit in september 2011 m.b.t. realisatie Voorzieningenhart draagt de gemeente vanuit de bestaande budgetten € 150.000 bij in genoemde exploitatielasten (SPOG en Domino dragen ook bij in de kosten). Dit betreft de volgende budgetten: - kapitaallasten scholen Gerardus Majella / Sionsheuvel € 55.000 - dotatie onderhoudsvoorziening scholen € 16.000 - vergoeding gymvergoeding € 10.000 - huisvestingslasten De Boan € 69.000 totaal € 150.000 Op programma 4 is de reservering van € 55.000 opgenomen en eveneens het budget huisvesting De Boan (bij de producten sociaal cultureel werk en jeugdzorg). De post gymvergoeding is bij programma 4 afgeraamd. In het oude FMP was al een stelpost opgenomen van € 16.000 (dotatie onderhoud). Aan de stelpost wordt genoemde € 10.000 toegevoegd. Daarnaast wordt € 21.000 bijgeraamd op deze stelpost zijnde de renteopbrengsten over de beklemde bestemmingsreserve Voorzieningenhart (uitvloeisel raadsbesluit 30-5-2013). Ditzelfde bedrag is als opbrengst bij de algemene dekkingsmiddelen geraamd. De totale stelpost komt hiermee op € 47.000. Actualisatie kapitaallasten Mutatie kapitaallasten (excl. zwembad) Bij het opstellen van de begroting worden de kapitaallasten telkens geactualiseerd. Als investeringen niet of later uitgevoerd worden, zullen de kapitaallasten niet dan wel later in de begroting opgenomen moeten worden. In de begroting 2014 leidt de actualisatie tot een voordeel van € 325.000. Als belangrijkste veroorzakers van dit voordelige verschil kunnen worden genoemd: - Wegen € 59.000 - Revitalisering industrieterrein € 16.000 - Schoolwoningen € 37.000 - Hypothecaire leningen € 19.000 - Riolering € 111.000 - Voorzieningenhart € 102.000 Kostenverdeelstaat/bedrijfsvoering (excl. zwembad) Op de kostenverdeelstaat worden alle salaris- en overheadkosten geraamd van de ambtelijke organisatie. Op grond van de berekende uurtarieven en het aantal uren worden deze kosten vervolgens doorberekend aan de diverse programma’s. In totaliteit wordt in 2014 aan de gemeente Groesbeek 77% van de beschikbare uren besteed en aan de gemeente Millingen aan de Rijn 23%. De verlaging van de uren t.b.v. de gemeente Millingen aan de Rijn levert onze gemeente minder opbrengsten op. Om dit op te vangen hebben wij een taakstelling opgenomen van € 224.000 (zie hierboven onder “stelpost aanpassing DVO”). Zoals hiervoor reeds vermeld worden de werkelijk gemaakte uren t.b.v. de gemeente Millingen aan de Rijn afgewikkeld conform de dienstverleningsovereenkomst. Daarnaast is hier de raming verwerkt van nog niet verdeelde kosten, die uiteindelijk op de diverse programma’s zullen drukken. gemeente Groesbeek
110 van 132
Programmabegroting 2014
Privatisering zwembad (inclusief kapitaallasten en kostenverdeelstaat/bedrijfsvoering) In de begroting 2014 zijn er geen ramingen meer opgenomen met betrekking tot het zwembad. Dit betekent voor de exploitatie een voordeel van € 158.000. Dit bedrag is als volgt nader te specificeren: - vervallen stelpost (taakstelling) € 162.000 nadelig - vervallen kapitaallasten € 35.000 voordelig - minder kosten op kostenverdeelstaat € 467.000 voordelig - overige posten exploitatie zwembad € 182.000 nadelig Totaal € 158.000 voordelig Ontwikkelingen per programma Programma 1: Burger, bestuur en veiligheid Millingen aan de Rijn en Ubbergen dragen in 2014 voor € 41.000 bij in de achterblijvende overheadkosten met betrekking tot de brandweer. Ook wordt er op dit programma een raming van € 66.000 opgenomen voor de uitgaven “SEV” (Sociaal-Economische Versterking infrastructuur), die gedekt worden door de bestemmingsreserve SEV. Programma 2: Beheer openbare ruimte De watersysteemheffing, die wij aan het Waterschap betalen, wordt vanaf 2014 hoger. Aanpassingen van de ramingen op basis van het afgesloten contract leiden vanaf 2015 tot een verhoging van de kosten van natuurlijk groen. Programma 3: Wonen en werken De kosten van afvalinzameling en –verwerking stijgen aanzienlijk. Omdat de afvalstoffenheffing minder stijgt, daalt het kostendekkingspercentage. Hiervoor wordt verwezen naar de paragraaf lokale heffingen. Omdat er minder rentelasten van het centrumproject ten laste van de exploitatie komen, levert dit een voordelige bijstelling van de raming op, van € 111.000 in 2014 en van € 123.000 in de jaren daarna. Ook wordt er op dit programma een raming van in totaal € 911.000 opgenomen voor de uitgaven “SEV” (Sociaal-Economische Versterking infrastructuur), die gedekt worden door de bestemmingsreserve SEV. Programma 4: Maatschappelijke zaken De uittreding uit de Stroming leidt in 2014 tot een eenmalig nadeel van maximaal € 384.000. Dit nadeel wordt gedekt door de algemene reserve. Hiertegenover staat een structureel voordeel. In 2014 is dit nog € 25.000, daarna jaarlijks € 60.000. Diverse posten van Sociale Zaken leiden in 2014 in totaal tot een voordeel van € 108.000. Dit bedrag is als volgt te specificeren: - Wet Buig* € 86.000 nadelig - Participatiebudget € 12.000 nadelig - Wet bijzondere bijstand € 46.000 nadelig - Wmo € 252.000 voordelig Totaal € 108.000 voordelig *: Buig: Bundeling van uitkeringen inkomensvoorziening aan gemeenten.
gemeente Groesbeek
111 van 132
Programmabegroting 2014
Voor de raming van de invoeringskosten JGZ-transitie / AWBZ is aansluiting gezocht bij de gelden in de algemene uitkering. Dit leidt tot een mutatie in 2014 van € 54.000. De subsidiebeschikking voor SWG was nog niet structureel verwerkt. Dit leidt tot een bijstelling van deze raming met € 34.000. In 2014 wordt € 25.000 beschikbaar gesteld ter stimulering van de gehandicaptensport zoals verwoord in de strategische visie. De investeringsbijdragen voor sportaccommodaties worden in de exploitatie geraamd. Hierdoor zijn de stortingen in de voorzieningen velden en accommodaties niet meer nodig. Per saldo levert dit een budgettair voordeel van € 15.000 op. Ook wordt er op dit programma een raming van in totaal € 342.000 opgenomen voor de uitgaven “SEV” (Sociaal-Economische Versterking infrastructuur), die gedekt worden door de bestemmingsreserve SEV. Algemene dekkingsmiddelen De raming van de OZB is gebaseerd op de verwachtte opbrengsten van 2013. De raming van de algemene uitkering is gebaseerd op de meicirculaire 2013. In verband met de nog te verwachten bezuinigingen in 2014 is de raming gecorrigeerd met een bedrag van € 345.000. Daarnaast is een bate van € 671.000 geraamd. Dit betreft extra geld van het Rijk dat we in 2014 ontvangen in verband met de herindeling, en wordt gestort in de nieuwe bestemmingsreserve “structuurverbetering”. De 3 gemeenten krijgen samen ruim € 2 miljoen extra. Mutaties reserves: Ten opzichte van het oude FMP (stand in Voorjaarsnota 2013) leiden de mutaties op de reserves per saldo tot een voordeel van € 756.000. Dit is een mix van stortingen (waaronder rentes) en onttrekkingen/dekkingen. De belangrijkste mutaties in 2014 betreffen: - Reservering extra geld van het Rijk i.v.m. herindeling - € 671.000 - Bijdrage uit bestemmingsreserve SEV € 1.319.000 - Bijdrage algemene reserve i.v.m. uittreding De Stroming € 384.000 - Terugdraaien bijdrage alg. res. tbv sluitend maken begroting € 300.000
gemeente Groesbeek
112 van 132
Programmabegroting 2014
Incidentele baten en lasten 2014 Een goed beeld van de financiële positie van de gemeente vereist ook inzicht in de incidentele baten en lasten die in de begroting zijn verwerkt. Tabel: Incidentele b aten en lasten per programma 2014 Programma 1 Bijdrage brandweer Millingen + Ubbergen SEV (dekking via best.res.) Totaal programma 1
Bedragen x € 1.000
41 -66 -25
Programma 2
0
Programma 3 Wandelpadennetwerk Evaluatie LOP SEV (dekking via best.res.) Totaal programma 3
-25 -15 -911 -951
Programma 4 Uittreding De Stroming (dekking via alg. res.) Invoeringskosten JGZ-transitie / AWBZ Gehandicaptensport SEV (dekking via best.res.) Totaal programma 4
-384 -54 -25 -342 -805
Algemene dekkingsmiddelen Extra geld rijk herindeling (gestort in bestemmingsreserve) Totaal algemene dekkingsmiddelen Kostenverdeelstaat / bedrijfsvoering Kosten herindeling (geen dekking reserve) Totaal kostenverdeelstaat / bedrijfsvoering
671 671
-258 -258
Totaal
-1.368
Dekking via algemene reserve Dekking via bestemmingsreserve SEV Storting in bestemmingsreserve structuurverbetering
384 1.319 -671
Totaal via exploitatie
-336
Deze posten zijn (grotendeels) elders in deze begroting nader toegelicht.
gemeente Groesbeek
113 van 132
Programmabegroting 2014
Structurele toevoegingen/onttrekkingen reserves In onderstaande tabel zijn de structurele onttrekkingen aan de reserves opgenomen (jaarschijf 2014) Tabel: Structurele toevoegingen/onttrek k ingen reserves Naam Reserve
Kap.lst. vervangende nieuwbouw Vossenhol Bouw School Cranenburgsestraat Kap.lst. verbouw en uitbreiding Sleutel Totaal
Bedragen x € 1.000
Onttrekking in 2014 -83 -25 -70 -178
Daarnaast wordt de bespaarde rente (5% over het saldo per 1 januari) jaarlijks toegevoegd aan de betreffende reserve. Verwezen wordt verder naar 4.2 “Uiteenzetting van de financiële positie”.
gemeente Groesbeek
114 van 132
Programmabegroting 2014
4.2. Uiteenzetting van de financiële positie
gemeente Groesbeek
115 van 132
Programmabegroting 2014
Inleiding Het is niet verplicht om in de Programmabegroting een volledige balans op te nemen. Volstaan kan worden met een overzicht van de investeringen, de financiering, de stand en het verloop van de reserves en de stand en het verloop van de voorzieningen. Investeringen Voor een overzicht van de investeringen verwijzen wij naar het programmaplan en de bijlagen. Financiering Voor het onderwerp financiering verwijzen wij naar de betreffende paragraaf in de beleidsbegroting. Reserves In de onderstaande tabel is de stand en het verloop van onze reserves opgenomen. De beginstand is gebaseerd op de stand van de reserves in de jaarrekening 2012 en de mutaties die voor 2013 waren gepland. Tabel: Reserves Stand 1-1-2014 Algemene reserves Algemene reserve Algemene reserve beklemd subtotaal Bestemmingsreserves Egalisatiereserves Egalisatiereserve (inkomensdeel) Wet Werk en Bijstand Egalisatiereserve Landschapsbeleid Tariefegalisatie Riolering subtotaal Overige bestemmingsreserves Bestemmingsreserve structuurverbetering Reserve Opleidingen personeel Optimalisering glasvezelstructuur Bestemmingsreserve kap.lst.vervangende nieuwbouw Vossenhol Dekkingsreserve Bouw school Cranenburgsestraat Bestemmingreserve Aankoop kunstwerken Dekkingsreserve kapitaallasten verbouw en uitbreiding Sleutel Bestemmingsreserve Voorzieningenhart Groesbeek Noord Bestemmingsreserve aquaduct Bestemmingsreserve Bovenwijkse voorzieningen Bestemmingsreserve Dekking t.b.v. investeringen Bestemmingsreserve versterking soc./econ.infrastructuur Subtotaal Totaal reserves
Rente
Toegevoegde Rente
6.191.965 16.694.708 22.886.673
309.598 834.735 1.144.333
309.598 309.598
11.190 21.810 78.003 111.003
560 1.091 3.900 5.551
560 1.091 3.900 5.551
115.096 7.975 1.072.500 293.620 175.612 388.685 425.018 62.213 608.276 334.790 1.256.044 4.739.829
5.755 399 53.625 14.681 8.781 19.434 21.251 3.111 30.414 16.740 62.802 236.993
5.755 399 53.625 14.681 8.781 19.434 3.111 30.414 16.740 62.802 215.742
27.737.505
1.386.877
530.891
Onttrekkingen 1.951.5971.951.597-
Toevoegingen
Stand 31-12-2014
309.598 309.598
4.549.966 16.694.708 21.244.674
560 1.091 25.700 27.351
11.750 22.901 103.703 138.354
82.50024.65870.4191.318.8461.496.423-
670.667 5.755 399 53.625 14.681 8.781 19.434 3.111 30.414 16.740 62.802 886.409
670.667 120.851 8.374 1.043.625 283.643 184.393 337.700 425.018 65.324 638.690 351.530 4.129.815
3.448.020-
1.223.358
25.512.843
-
Door de beschikbaarheid van reserves (intern financieringsmiddel) is er minder behoefte aan vreemd vermogen en wordt bespaard op (externe) rentekosten. Door ook over de interne financieringsmiddelen rente te berekenen ontstaat een zuiver beeld van de lasten die ontstaan wanneer we voor de financiering wel op vreemd vermogen aangewezen zouden zijn. Tegelijkertijd kan de bespaarde rente worden toegevoegd aan de reserves. De rente van de “algemene reserve – beklemd” wordt als dekkingsmiddel ingezet in de begroting. Dit deel van de algemene reserve kan dan ook niet zonder meer aangewend worden ter dekking van extra lasten of het vervallen van baten, want deze aanwending leidt tot een gat in de begroting (minder renteopbrengsten als dekkingsmiddel). Hieronder volgt per reserve een korte toelichting:
gemeente Groesbeek
116 van 132
Programmabegroting 2014
Algemene reserve Algemeen inzetbare reserve voor onvoorziene uitgaven en het afdekken van risico's. De berekende rente € 309.598 wordt toegevoegd. Specificatie onttrekkingen: - ICT € 49.000 - Toerisme € 51.509 - Herindeling € 1.231.088 - Re-integratie en Participatiebeleid € 236.000 - Muziekschool € 384.000 Algemene reserve beklemd De rente € 834.735 wordt aan de exploitatie toegevoegd. Egalisatiereserve (inkomensdeel) Wet Werk en Bijstand (WWB) De egalisatiereserve Wet Werk en Bijstand is opgebouwd uit een overschot aan rijksmiddelen. De rente ad. € 560 wordt toegevoegd aan de reserve. Egalisatiereserve Landschapsbeleid De egalisatiereserve landschapsbeleid is ingesteld om flexibel op de te honoreren projecten te kunnen inspelen. De reserve heeft een plafond van € 70.000 en jaarlijks mag maximaal € 17.500 worden onttrokken ten gunste van de exploitatie. De dotatie in 2014 betreft de bijschrijving van de rente ad. € 1.091. Tariefegalisatie rioolheffing Gelijktijdig bij de vaststelling van het gemeentelijk rioleringsplan (GRP) is besloten een reserve tariefegalisatie voor de rioolheffing te vormen. De reserve moet worden gevoed uit de meeropbrengst van de jaarlijkse exploitatie. In 2011 heeft de eerste storting plaatsgevonden. Komende jaren wordt een tekort op de exploitatie geraamd en eerst in 2017 verwachten wij dat de inkomsten hoger zijn dan de kosten en wordt op begrotingsbasis een storting geraamd. In de paragraaf lokale heffingen is beschreven hoe wordt omgegaan met een hoger dekkingspercentage bij de opmaak van het jaarverslag ten opzichte van de begroting. Rente over het saldo wordt jaarlijks toegevoegd aan deze reserve. Bestemmingsreserve structuurverbetering Reservering van extra geld ad. € 670.667 van het Rijk dat we in 2014 ontvangen in verband met de herindeling. Reserve Opleiding personeel De reserve is in 2009 ontstaan door opheffing van de voorziening opleidingen personeel. De dotatie van € 5.755 betreft de rente over 2014. Bestemmingsreserve kapitaallasten vervangende nieuwbouw Vossenhol De reserve is tot stand gekomen door een uitname uit de voorziening onderhoud basisscholen. De reserve is bedoeld als dekking van de kapitaallasten voor een investering van € 1.100.000. Dekkingsreserve Bouw school Cranenburgsestraat De reserve is tot stand gekomen door de berekende opbrengst van de te verkopen sportzaal De Zevensprong van € 291.000, in te zetten ter dekking van de kapitaallasten van de investering nieuwe school Cranenburgsestraat. De rente wordt toegeschreven aan de reserve. De kapitaallasten worden jaarlijks onttrokken.
gemeente Groesbeek
117 van 132
Programmabegroting 2014
Bestemmingsreserve Aankoop kunstwerken Het uitgangspunt is dat de reserve wordt gevoed door 2% van het budget t.b.v. de geactiveerde kapitaalswerken te reserveren, met als doel de kwaliteit van de bebouwde omgeving te verbeteren. In 2014 wordt de rente ad. € 8.781 toegeschreven aan de reserve. Dekkingsreserve kapitaallasten Verbouw en uitbreiding de Sleutel De reserve is ontstaan door een reservering ten laste van de algemene reserve met als doel de dekking van de kapitaallasten welke voortvloeien uit de verbouw "Sleutel". De reserve is noodzakelijk i.v.m. de verplichte bruto-methode van afschrijven en onttrekken aan de reserve. De onttrekking van € 70.419 betreft de dekking van de kapitaallasten op de staat vaste activa. De dotatie in 2014 betreft de bijschrijving van de rente ad. € 19.434. Bestemmingsreserve accommodatie Stekkenberg Deze bestemmingsreserve wordt met ingang van 1-1-2014 omgezet naar een beklemde bestemmingsreserve Voorzieningenhart Groesbeek Noord. De jaarlijkse renteopbrengsten van de nieuwe reserve dienen ter dekking van de exploitatielasten VHGN. Bestemmingsreserve Voorzieningenhart Groesbeek Noord(beklemd) Reserve ontstaan uit de bestemmingsreserve accommodatie Stekkenberg(zie hierboven). Beginstand per 1-1-2014 is € 425.018. Bestemmingsreserve aquaduct De reserve is ontstaan uit de bestemming van het voordelige rekeningresultaat 2010 en is bestemd voor de realisatie van het aquaduct en uitvoering van educatieprojecten. Bestemmingsreserve Bovenwijkse voorzieningen De reserve is gevormd ten laste van de grondexploitatie op basis van gronduitgifte in relatie tot kosten civieltechnische werkzaamheden. Uit deze reserve wordt mede de aanleg van infrastructurele voorzieningen bekostigd. Er is voor de komende jaren nog geen onttrekking voorzien. De dotatie in 2014 betreft de bijschrijving van de rente ad. € 30.414. Bestemmingsreserve versterking sociaal/economische infrastructuur De reserve is ontstaan uit het voordelig rekeningresultaat 2011. De bedoeling is om met inzet van deze middelen een stevige impuls te geven aan de lokale economie en versterking van de sociale economische structuur. In de Raadsvergadering van 30 augustus 2012 is een besluit genomen betreffende de besteding van deze middelen, zijnde stimulering werkgelegenheid, opwaardering dorpscentrum en stimulering van de woningmarkt.
gemeente Groesbeek
118 van 132
Programmabegroting 2014
Voorzieningen In de onderstaande tabel is de stand en het verloop van onze voorzieningen opgenomen. De beginstand is gebaseerd op de stand van de voorzieningen in de jaarrekening 2012 en de mutaties die voor 2013 waren gepland. Tabel: Voorzieningen Stand 1-1-2014
Rente
Toegevoegde rente
Onttrekkingen
Toevoegingen
Stand 31-12-2014
Voorzieningen t.b.v. verplichtingen e/o risico's Voorziening Pens.verpl.vm wethouder Voorziening brandweerpersoneel Voorziening verlofuren personeel Subtotaal
2.156.017 249.176 235.530 2.640.723
107.801 12.459 11.777 132.037
-
60.57164.900235.530361.001-
25.688 25.688
2.121.134 184.276 2.305.410
Voorzieningen t.b.v. lastenegalisatie Voorziening Onderhoud Brandweerkazerne Voorziening Onderhoud wegen Voorziening Straatverlichting Voorziening Onderhoud gemeentehuis Voorziening Onderhoud Basisscholen Voorziening Onderhoud Werkenrode Voorziening Onderhoud Terwindtschool Voorziening Onderhoud Gemeentewerf Voorziening Onderhoud Heuvelland Voorziening Onderhoud Biga Voorziening onderhoud kasteelmuur Voorziening Onderhoud N.H. Kerk Voorziening Speeltoestellen Voorziening Onderhoud De Mallemolen Voorziening Onderhoud Kloosterstraat 9 Voorziening Onderhoud gebouw begraafplaats Subtotaal
98.888 890.761 323.002 140.817 10.616 35.177 32.803 141.276 4.904 40.834 859 8.169 55.487 280.954 74.929 11.226 2.150.702
4.944 44.538 16.150 7.041 531 1.759 1.640 7.064 245 2.042 43 408 2.774 14.048 3.746 561 107.534
-
11.554841.159120.615141.61523.5363.48627.9497.706841364.00035.6033.9986321.282.274-
4.821 628.808 179.000 92.541 10.616 25.947 8.403 4.594 32.756 3.101 100 100 10.410 25.981 8.474 3.004 1.038.656
92.155 678.410 381.387 91.743 21.232 37.588 37.720 117.921 37.660 36.229 951 7.856 1.897 271.332 79.405 13.598 1.907.084
4.791.425
239.571
-
1.643.275-
1.064.344
4.212.494
Totaal voorzieningen
Hieronder volgt per voorziening een korte toelichting. Daarnaast wordt voor meer informatie verwezen naar de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen. Voorziening Pensioenverplichting voormalige wethouders De voorziening is ontstaan middels herschikking van de voorzieningen en heeft tot doel het afdekken van de pensioenverplichtingen van (voormalige) wethouders. De dotatie in 2014 bedraagt € 25.688. De onttrekking van € 60.571 betreft de uitbetaling pensioenverplichting aan de voormalige bestuurders (wethouders). Jaarlijks wordt getoetst of het beschikbare bedrag toereikend is voor nakoming van de pensioenverplichtingen. Voorziening Brandweerpersoneel De voorziening is in 2006 gevormd i.v.m. inschaling / FPU / verlofrechten en dient ter dekking van toekomstige kosten als gevolg van inschaling/FPU/verlofrechten. Voorziening Onderhoud Brandweerkazerne De voorziening is eind 2005 door herschikking van de voorzieningen gevormd en wordt op peil gehouden door middel van een dotatie vanuit de exploitatie. De dotatie in 2014 bedraagt € 4.821. Het doel is de dekking van de uitgaven m.b.t. het onderhoud aan de brandweerkazerne. De onttrekking van € 11.554 betreft de uitgaven op basis van de onderhoudsplanning. Voorziening Onderhoud wegen De voorziening is eind 2005 door herschikking van de voorzieningen gevormd en wordt op peil gehouden door middel van een dotatie vanuit de exploitatie. De dotatie in 2014 bedraagt € 628.808. Het doel is de dekking van de kosten voor het in stand houden van een kwalitatief goed wegennet in het kader van de verkeersveiligheid en egalisatie van de lasten in het kader van het onderhoud aan de wegen. De onttrekking van € 841.159 betreft de uitgaven op basis van de onderhoudsplanning.
gemeente Groesbeek
119 van 132
Programmabegroting 2014
Voorziening Straatverlichting De voorziening is gevormd door middel van dotaties vanuit de exploitatie en wordt op peil gehouden o.b.v. de onderhoudsplanning. De dotatie in 2014 bedraagt € 179.000. Het doel is de dekking van de kosten voor het in stand houden van de straatverlichting en egalisatie van de lasten in het kader van het onderhoud aan de straatverlichting. De onttrekking van € 120.615 betreft de uitgaven op basis van de onderhoudsplanning. Voorziening Onderhoud gemeentehuis De voorziening is gevormd door middel van dotaties vanuit de exploitatie en op peil gebracht o.b.v. de onderhoudsplanning. De dotatie in 2014 bedraagt € 92.541. Het doel is de dekking van de uitgaven o.b.v. de onderhoudsplanning m.b.t. het onderhoud aan het gebouw en installaties. De onttrekking van € 141.615 betreft de uitgaven op basis van de onderhoudsplanning. Voorziening Onderhoud Basisscholen In 2012 kon door actualisatie van de onderhoudsplanning een gedeelte van deze onderhoudsvoorziening vrijvallen. Uit de actualisatie bleek dat er als gevolg van nieuwbouw, de komende jaren weinig onderhoud hoeft plaats te vinden. Het doel is de dekking van de uitgaven o.b.v. de onderhoudsplanning m.b.t. het onderhoud aan de gebouwen. De dotatie in 2014 bedraagt € 10.616. In 2014 is geen raming opgenomen voor uitname uit de voorziening. Voorziening Onderhoud Werkenrode Als gevolg van actualisatie van de onderhoudsplanning in 2012 is bepaald dat de storting in deze onderhoudsvoorziening structureel kan worden verlaagd. De dotatie ten laste van de exploitatie bedraagt nu € 25.947. Het doel is de dekking van de uitgaven m.b.t. het onderhoud aan het gebouw. In 2014 wordt € 23.536 onttrokken. Voorziening Onderhoud Terwindtschool Als gevolg van actualisatie van de onderhoudsplanning in 2012 is bepaald dat de storting in deze onderhoudsvoorziening structureel € 8.403 moet zijn. Het doel is de dekking van de uitgaven m.b.t. het onderhoud aan het gebouw. In 2014 wordt € 3.486 onttrokken aan deze voorziening. Voorziening Onderhoud Gemeentewerf De voorziening is eind 2004 door herschikking van de voorzieningen gevormd en wordt op peil gehouden door middel van een dotatie vanuit de exploitatie. De dotatie bedraagt in 2014 € 4.594. Het doel is de dekking van de uitgaven m.b.t. het onderhoud aan het gebouw. De onttrekking van € 27.949 betreft de uitgaven op basis van de onderhoudsplanning. Voorziening Onderhoud Heuvelland De voorziening is gevormd door middel van dotaties vanuit de exploitatie en wordt o.b.v. de onderhoudsplanning op peil gehouden. De dotatie bedraagt in 2014 € 32.756. Het doel is de dekking van de uitgaven o.b.v. de onderhoudsplanning m.b.t. het onderhoud aan gebouw en installaties. In 2014 is geen onttrekking geraamd tlv van deze voorziening.
gemeente Groesbeek
120 van 132
Programmabegroting 2014
Voorziening onderhoud Biga De voorziening is gevormd door middel van dotaties vanuit de exploitatie. De dotatie bedraagt in 2014 € 3.101. Het doel is de dekking van de uitgaven m.b.t. het onderhoud. De onttrekking van € 7.706 betreft de uitgaven op basis van de onderhoudsplanning. Voorziening Onderhoud N.H. Kerk De voorziening is eind 2005 door herschikking van de voorzieningen gevormd en wordt op peil gehouden door middel van een dotatie vanuit de exploitatie. Het doel is de dekking van de uitgaven m.b.t. het onderhoud aan het gebouw. De uitname in 2014 bedraagt € 413. Voorziening Speeltoestellen De voorziening wordt op peil gehouden door middel van een dotatie vanuit de exploitatie. De dotatie in 2014 bedraagt € 10.410. Het doel is dekking van de kosten voor het instandhouden van speelplaatsen en egalisatie van lasten van onderhoud aan speeltoestellen. De uitname in 2014 bedraagt € 64.000. Voorziening Onderhoud De Mallemolen De voorziening is gevormd door middel van dotaties vanuit de exploitatie en op peil gebracht o.b.v. de onderhoudsplanning. De dotatie bedraagt € 25.981. Het doel is de dekking van de uitgaven o.b.v. de onderhoudsplanning m.b.t. het onderhoud van De Mallemolen. De onttrekking van € 35.603 betreft de uitgaven op basis van de onderhoudsplanning. Voorziening Onderhoud Kloosterstraat 9 Dotaties vanuit de exploitatie hebben gezorgd voor de opbouw van deze voorziening. De dotatie bedraagt € 8.474. Het doel is de dekking van de uitgaven o.b.v. de onderhoudsplanning m.b.t. het onderhoud aan het gebouw. De onttrekking van € 3.998 betreft de uitgaven op basis van de onderhoudsplanning. Voorziening Onderhoud gebouw begraafplaats De voorziening is in 2009 gevormd door middel van een dotatie uit de exploitatie. Het doel is de dekking van de uitgaven o.b.v. de onderhoudsplanning m.b.t. het onderhoud aan het gebouw.
gemeente Groesbeek
121 van 132
Programmabegroting 2014
gemeente Groesbeek
122 van 132
Programmabegroting 2014
Bijlagen
gemeente Groesbeek
123 van 132
Programmabegroting 2014
gemeente Groesbeek
124 van 132
Programmabegroting 2014
Bijlage 1 – MeerjarenInvesteringPlan 2013-2017
gemeente Groesbeek
125 van 132
Programmabegroting 2014
Inleiding In deze bijlage is het MeerjarenInvesteringsPlan 2013-2017 opgenomen. De investeringen die in 2013 op het investeringsplan stonden zijn hierin ook opgenomen. Enerzijds omdat een deel van deze investeringen nog uitgevoerd moet worden. Anderzijds omdat de kapitaallasten in 2014 geraamd worden en dus deel uitmaken van de financiële ramingen van deze begroting. Leeswijzer tabellen Voor een aantal investeringen ontvangen we bijdragen (subsidies) van derden. Onder “Investeringsbedragen” vindt u daarom een drietal kolommen: Bruto inv.: de bruto investering bestaat uit de totale kosten (of waarde) van de investering. Bijdragen: de bijdragen (subsidies e.d.) die we van derden krijgen voor deze investering Netto inv.: de netto investering bestaat uit de bruto investering minus de bijdragen van derden. De netto investering zijn de kosten die uiteindelijk voor onze eigen rekening komen. De kosten van de netto investering worden op grond van het Besluit begroting en verantwoording (BBV) en ons eigen activabeleid, over een aantal jaren uitgespreid (de kapitaallasten). Ook bij de kapitaallasten maken we onderscheid tussen bruto en netto kapitaallasten: Bruto KL: de bruto kapitaallasten zijn de totale kapitaallasten die voortvloeien uit (het activeren van) de (netto) investering en bestaan uit afschrijvingslasten (de jaarlijkse waardevermindering die optreedt) en de rentekosten. Doorb. KL (doorberekende kapitaallasten): van een aantal investeringen (m.n. van de Brandweer, Openbare Werken en FIN/ICT) wordt een deel van de kapitaallasten in rekening gebracht bij de gemeente Millingen aan de Rijn en/of Ubbergen. Netto KL: Na aftrek van de doorbelaste kapitaallasten resteren de kapitaallasten die voor onze eigen rekening komen; de netto kapitaallasten. Bij het ramen van de (netto) kapitaallasten in onze begroting, houden we er rekening mee dat de uitvoering van een investering tijd kost en dat kapitaallasten een jaar later ontstaan, dan de investering is gepland. Dit leidt er toe dat de kapitaallasten van de investeringen die in 2017 gepland zijn, buiten de planningshorizon (2013-2017) van deze begroting vallen. In de kolom “Netto KL” zijn ze wel meegenomen, zodat wel zichtbaar is welke lasten met deze investering samenhangen. Aan iedere investering wordt normaalgesproken een code "A" of "B" toegekend. De investeringen met code "A" zijn investeringen die, voordat ze worden voorbereid of uitgevoerd, eerst ter besluitvorming aan uw raad worden voorgelegd. Dit gebeurt door middel van een zogenaamde kredietaanvraag. Het gaat om investeringen waarover nog een nadere politieke/bestuurlijke afweging gemaakt kan en/of moet worden. De investeringen met code "B" zijn de investeringen waarover wij als college besluiten. Het gaat dan vooral om investeringen in de sfeer van vervanging en bedrijfsvoering en/of investeringen waarover geen nadere politieke afweging in uw raad hoeft plaats te vinden. Volledigheidshalve is in deze bijlage ook een lijst opgenomen van de uitgestelde investeringen.
gemeente Groesbeek
126 van 132
Programmabegroting 2014
gemeente Groesbeek
127 van 132
Programmabegroting 2014
Kostenverdeelstaat Auto's
Project
Auto 1, 6 (Mitsubishi Canter, riolering) Auto 10 (Iveco) Auto 11 (VW Caddy, handhaving) Auto 3 (Mitsubishi Canter, calamiteiten) Auto 4 (Mitsubishi Canter Verkeer) Kleine opzet/droogstrooier, Nido Multicar (Landbouw voertuig) Rioolreiniger RIOR Sneeuwploeg Nido, groot
Onderdeel
MeerjarenInvesteringsplan 2013-2017
7 7 7 7 7 7 7 7 7
2013 2013 2013 2014 2013 2013 2013 2013 2013
Looptijd Jaar inv.
B B B B B B B B B
Code
P2014 P2013 P2013 P2013 P2013 P2014 P2013 P2013 P2014
Mutatie
45.000 55.000 25.000 41.250 39.500 27.500 55.000 21.780 16.000 326.030
Bruto inv.
Bijdr.
-
45.000 55.000 25.000 41.250 39.500 27.500 55.000 21.780 16.000 326.030
Netto inv.
8.679 10.607 4.821 7.955 7.618 5.304 10.607 4.200 3.086 62.877
Bruto KL
2.480 3.031 1.377 2.272 2.177 1.515 3.031 1.200 882 17.964
Doorb KL
6.199 7.576 3.444 5.683 5.441 3.789 7.576 3.000 2.204 44.913
Netto KL
-
KL 2013
6.199 7.576 3.444 5.441 3.789 7.576 3.000 2.204 39.230
KL 2014
5.683 5.683
KL 2015
-
KL 2016
-
KL 2017
gemeente Groesbeek
128 van 132
Programmabegroting 2014
Onderdeel
Uitvoering herinrichting en infiltratie MER/BP procedure herinrichting; Fase 1 Wegen herinrichting; Fase 2 Wegen herinrichting; Fase 3 Wegen aanvullend uitvoeringskrediet Planologische procedure Uitvoering incl.grondaankopen Voorbereiding Uitvoering Voorbereiding Parkeervoorzieningen Voorbereiding Fase 5 en 6
Houtlaan
OWC-project "het Hoogh" Stekkenberg Watersysteem Groesbeek
Mies, Groesbeek Zuid+Industrieweg Lage Horst
Hamersveld
Fase 3 infiltratieriool Fase 5 en 6 Aanleg 0,7 ha waterb. De Groesbeek/Mies alt vertr.reserv. Heikantweg (onderzoek) De Groesbeek (2000m1) Vervanging riool
herinrichting; Fase 1 riolering herinrichting; Fase 2: riolering herinrichting; Fase 3: riolering Verbetermaatregelen aanpassen riool
Programma 2: beheer openbare ruimte(riolering)
Fietspad Hulsbroek Stekkenberg
Verkeersafwikkeling Vossenhol
Fietspad langs spoor
Heumensebaan/Rijlaan(fietspad)
Altena Hettsteeg Breedeweg-Oost Grensovergang Wyler Hamersveld
Programma 2: Beheer openbare ruimte(wegen)
Project
MeerjarenInvesteringsplan 2013-2017
50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50
25 25 25 25 25 25 25 25 25 25 25 25 25 25 25
2014 2014 2014 2013/2014 2013 2014 2014 2014 2013 2013 2013 2014
2013/2014 2013 2013 2014 2014 2014 2014 2013 2014 2013 2013 2013 2014 2013 2015
Looptijd Jaar inv.
A A A A A A A A A A A A
A A A A A A A A A A A A A A A
Code
B2014 B2014 B2014 B2014 B2013 B2014 B2014 B2014 P2014 P2014 P2014 B2014
B2014 B2010 B2013 B2014 B2014 B2014 P2014 P2013 P2013 B2014 B2014 P2013 B2014 P2013 B2014
Mutatie
161.970 199.940 361.910
295.000
4.093.000
192.500 146.500 224.000 167.000 53.100 148.680 62.000 640.000 251.000 35.000 247.000 80.000 2.246.780
200.000 7.500 87.500 -
Bijdr.
717.000 649.000 13.500 153.750 78.750 182.500 555.000 55.000 491.000 7.500 87.500 7.500 95.000 40.000 960.000
Bruto inv.
192.500 146.500 224.000 167.000 53.100 148.680 62.000 640.000 89.030 35.000 47.060 80.000 1.884.870
2.349.500
717.000 649.000 13.500 153.750 78.750 182.500 555.000 55.000 291.000 7.500 95.000 40.000 960.000
Netto inv.
13.475 10.255 15.680 11.690 3.717 10.408 4.340 44.800 6.232 2.450 3.295 5.600 131.942
341.821
64.530 58.410 1.215 13.838 7.088 16.425 49.950 4.950 26.190 675 8.550 3.600 86.400
Bruto KL
-
-
-
Doorb KL
13.475 10.255 15.680 11.690 3.717 10.408 4.340 44.800 6.232 2.450 3.295 5.600 131.942
341.821
64.530 58.410 1.215 13.838 7.088 16.425 49.950 4.950 26.190 675 8.550 3.600 86.400
Netto KL
-
-
-
-
KL 2013
3.570 3.717 6.232 2.450 3.295 19.264
96.795
32.220 58.410 1.215 4.950 675 3.600 -
KL 2014
13.475 10.255 15.680 11.616 10.408 4.340 44.800 5.600 116.174
186.453
64.412 13.838 7.088 16.425 49.950 26.190 8.550 -
KL 2015
-
86.400
86.400
KL 2016
-
-
-
KL 2017
gemeente Groesbeek
129 van 132
Programmabegroting 2014
deelproject C: herinr hfdentree Mies
Onderdeel
aanleg steigers e.d. Voorbereiding en ontwerp Openbaar toiletgebouw
Verkeersafwikkeling Groesbeek - A73
Randweg Oost of West
Grensovergang Wyler
Aanleg Grondaankoop/onteigening Aanleg rondweg Grondaankoop/onteigening Grondaankoop/onteigening Herstel rijbaan/aanleg fietspad
Programma 2: Beheer openbare ruimte
Uitgestelde investeringen
Visvijver de Mies Verplaatsing draisinen
Programma 4: Maatschappelijke zaken
Revitalisering IT
Programma 3: Wonen en werken
Project
MeerjarenInvesteringsplan 2013-2017
10 40 40
25
25 25 25 25 25 25
2099 2099 2099 2099 2099 2099
2013 2013 2014
2013
Looptijd Jaar inv.
A A A A A A
A A A
A
Code
B2010 B2010 B2010 B2010 B2010 B2011
P2014 P2013 P2013
V2011
Mutatie
600.000 600.000 1.500.000 200.000 2.000.000 125.000 5.206.000
55.500 10.000 25.000 90.500
30.000 30.000
Bruto inv.
Bijdr.
-
-
-
600.000 600.000 1.500.000 200.000 2.000.000 125.000 5.206.000
55.500 10.000 25.000 90.500
30.000 30.000
Netto inv.
54.000 54.000 135.000 18.000 180.000 11.250 452.250
8.325 750 1.875 10.950
2.700 2.700
Bruto KL
-
-
-
Doorb KL
54.000 54.000 135.000 18.000 180.000 11.250 452.250
8.325 750 1.875 10.950
2.700 2.700
Netto KL
-
9.075
-
-
8.325 750
2.700 2.700
KL 2014
-
-
KL 2013
-
1.875 1.875
-
-
KL 2015
-
-
-
KL 2016
-
-
-
KL 2017
gemeente Groesbeek
130 van 132
Programmabegroting 2014
Bijlage 2 – Meerjarig overzicht reserves en voorzieningen 2011-2014
gemeente Groesbeek
131 van 132
Programmabegroting 2014
Meerjarig overzicht reserves en voorzieningen Tabel: Meerjarig overzicht reserves en voorzieningen 2011-2014 Omschrijving Reserves en Voorzieningen Rekening 2011 Stand 31-12-2011 (R)
1. Reserves 1.1. Algemene reserves Algemene reserve Algemene reserve (beklemd)*1 Saldo dienstjaar Totaal 1.1. Algemene reserves 1.2 Bestemmingsreserves 1.2.1. Egalisatiereserves Egalisatiereserve (inkomensdeel) Wet Werk en Bijstand Egalisatiereserve Landschapsbeleid 1.2.2. Reserves tbv dekking van kapitaallasten Dekkingsreserve Bouw school Cranenburgsestraat Dekkingreserve kapitaallasten Verbouw en uitbreiding Sleutel Dekkingreserve kapitaallasten verv. nieuwbouw Vossenhol 1.2.3. Overige bestemmingsreserves Bestemmingsreserve structuurverbetering Reserve opleiding personeel Optimalisering glasvezelstructuur Bestemmingreserve Aankoop kunstwerken Bestemmingsreserve Accommodatie Stekkenberg Bestemmingsreserve Voorz\ieningenhart Groesbeek Noord Reserve tariefegalisatie rioolheffing Dekkingreserve Bijdrage LOP Bestemmingsreserve Aquaduct Bestemmingsreserve Bovenwijkse voorzieningen Bestemmingreserve Dekking t.b.v. investeringen Bestemmingreserve versterking soc./econ.infrastructuur Totaal 1.2. Bestemmingsreserves Totaal 1. Reserves 2. Voorzieningen 2.1. Voorzieningen t.b.v. verplichtingen e/o risico's Voorziening Inburgering Nieuwkomers Voorziening Pens.verpl.vm wethouder Voorziening Wachtg.verpl.vm wethouder Voorziening Brandweerpersoneel Voorziening Verlofuren personeel Voorziening Ontwikkeling Centrumgebied Totaal 2.1. Voorzieningen t.b.v. verplichtingen e/o risico's 2.2. Voorzieningen t.b.v. Lastenegalisatie Voorziening Onderhoud Brandweerkazerne Voorziening Onderhoud Wegen Voorziening Straatverlichting Voorziening Onderhoud gemeentehuis Voorziening Onderhoud Basisscholen Voorziening Onderhoud Werkenrode Voorziening Onderhoud Terwindtschool Voorziening Onderhoud Gemeentewerf Voorziening Onderhoud Heuvelland Voorziening Onderhoud Zevensprong/BIGA Voorziening Onderhoud Sportaccommodaties kleedruimten Voorziening Onderhoud Sportaccommodaties velden Voorziening Onderhoud Sportaccommodaties complexen Voorziening Onderhoud De Lubert Voorziening Onderhoud Kasteelmuur Voorziening Onderhoud N.H. Kerk Voorziening Onderhoud Speeltoestellen Voorziening Onderhoud De Mallemolen Voorziening Onderhoud Kloosterstraat 9 Voorziening Onderhoud gebouw Begraafplaats Totaal 2.2. Voorzieningen t.b.v. Lastenegalisatie Totaal 2. Voorzieningen Generaal-totaal
gemeente Groesbeek
Rekening 2012 Stand 31-12-2012 (R)
Begroting 2013 Stand 31-12-2013 (P)
Begroting 2014 Stand 31-12-2014 (P)
Bedragen x € 1.000 Vrij Rente besteedbaar naar exploitatie
6.748 16.695 3.096 26.539
7.278 16.695 974 24.947
5.877 16.695 104 22.676
4.550 16.695 21.245
Ja Nee
Nee Ja
106 32
111 21
117 9
12 23
Nee Nee
Nee Nee
312 490 -
303 441 1.100
294 390 1.073
284 338 1.044
Nee Nee Nee
Nee Nee Nee
85 7 189 1.883 76 205 551 82 4.018 30.557
110 8 196 901 163 59 579 330 2.720 7.042 31.989
123 208 1.416 109 62 608 91 1.186 5.686 28.362
671 121 8 184 425 104 65 639 352 4.270 25.515
Ja Nee Ja Nee
Nee Nee Nee Nee
Nee
Nee
2.057 31 249 823 3.160
2.189 271 236 2.696
2.003 249 823 3.075
2.121 184 2.305
Nee Nee Nee
Ja Ja Ja
85 460 416 140 1.558 260 18 173 259 47 203 75 334 132 1 29 19 236 56 8 4.509 7.669 38.226
105 758 394 171 9 24 183 250 60 216 122 306 82 1 8 3 293 71 8 3.064 5.760 37.749
113 857 271 128 828 192 13 127 15 55 107 255 448 66 1 3 22 324 82 8 3.915 6.990 35.352
92 678 381 92 21 38 38 118 38 36 1 8 2 271 79 14 1.907 4.212 29.727
Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee
Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja
132 van 132
Programmabegroting 2014