Programmabegroting 2010, blz. 1
Inhoudsopgave programmabegroting 2010
Omschrijving
pagina
Aanbiedingsbrief
3
Paragrafen
8 Lokale heffingen Onderhoud kapitaalgoederen Bedrijfsvoering Grondbeleid Weerstandsvermogen Financiering Verbonden partijen
8 17 20 23 24 30 33
Programma's
34
Recapitulatie programmabegroting
39
Programma 1
Leefbaar Schiermonnikoog A Openbare orde en veiligheid B Toerisme en economische ontwikkeling C Natuur en milieu
41 42 52 55
Programma 2
Sociaal en gezond Schiermonnikoog A Welzijnswerk B Inkomensondersteuning en reïntegratie C Gezondheidszorg D Onderwijs E Sport F Kunst en cultuur
61 62 64 65 68 69 70
Programma 3
Schiermonnikoog vooruit! A Infrastructuur en verkeer B Ruimtelijke ordening C Volkshuisvesting
73 74 84 86
Porgramma 4
Schiermonnikoog tot uw dienst A Burgerzaken B Vergunningen C Bestuur D Afvalstoffen en riolering E Bestuurlijke samenwerking F Voorlichting G Archief H Afronding bouwtraject gemeentehuis
89 90 91 92 93 97 98 99 100
ADM
Algemene dekkingsmiddelen A Lokale heffingen B Algemene uitkering C Dividend D Financieringsfunctie E BTW-compensatiefonds F Overige algemene dekkingsmiddelen
103 105 105 105 105 105 105
Programmabegroting 2010, blz. 1
Bijlagen
107
1a/ Lijst met verwerkte voorstellen uit de notitie financieel kader 2010-2013 1b/ Lijst met niet verwerkte voorstellen uit notitie financieel kader 2010-2013 2/ Besparingen 2010 i.h.k.v. Notitie Financieel Kader 2010-2013 3/ Incidentele baten en lasten 4/ Analyse verschillen begroting 2010 t.o.v. begroting 2009 5/ Meerjarenperspectief 6/ Kerngegevens
107 108 109 110 111 113 114
Programmabegroting 2010, blz. 2
Aan de gemeenteraad, Het einde van de hudige raadsperiode is in zicht. Een goed moment om stil te staan bij het recente verleden en de toekomst in ogenschouw te nemen. Het afleggen van verantwoording is een wezenlijk onderdeel van het politiek bestuur. Men hoort regelmatig de opmerking dat ten tijde van verkiezingen allerlei beloftes worden gedaan, maar dat de effectuering ervan te wensen overlaat. Uw raad heeft in 2006 een raadsprogramma vastgesteld. Daarbij is nadrukkelijk gekeken naar de prioriteiten en haalbare doelen. Vervolgens is een collegeprogramma opgesteld waarin uw wensen werden geconcretiseerd naar einddoelen, financiën en termijnen. Dit programma heeft, naast een projectenoverzicht, de afgelopen jaren als leidraad en als verantwoordingsmiddel gediend. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat ook de gemeente Schiermonnikoog de afgelopen jaren het financiële tij mee heeft gehad waardoor de noodzakelijke kwaliteitsimpuls kon worden gegeven aan een aantal belangrijke voorzieningen op het eiland. Oude toezeggingen en beloftes konden daardoor worden ingelost. Geen luxe, maar noodzaak en in overeenstemming met datgene wat door u is aangegeven in het Raadsprogramma. Bij alles dat is gedaan is een gezonde financiële positie van het eiland uitdrukkelijk uitgangspunt. Wij hebben niet verder gesprongen dan de financiële polsstok lang was. Wel is met succes geprobeerd extra geld te verkrijgen door subsidies en/of bijdragen van derden Ook is voor een aantal zaken bewust de samenwerking gezocht. Projecten die zijn gerealiseerd in de afgelopen periode zijn: - opknappen jachthaven en realiseren haven kantoor/restaurant - vervanging gemeentehuis - brandweerkazerne en ambulancegebouw aan de Knuppeldam - vervanging van de oude afvalcontainers door ondergrondse containers - aanleg betonwegen in het buitengebied - realiseren 30 huurwoningen aan de Oosterreeweg en verplaatsen oefenveld - wegwerken achterstallig onderhoud begraafplaats en vervangen van de urnenmuur - aanpassing gemeentelijke website - organisatie WMO-loket met voorpost op het eiland- samenwerkingsschool Yn de Mande - mobiliteitsplan. Minder zichtbaar, maar daarom niet minder belangrijk, zijn het vaststellen van onder andere plannen die richtinggevend zijn voor de toekomst, zoals bijvoorbeeld het bestemmingsplan, het meerjarig onderhouds- en investeringsplan riolering, het groenbeheersplan, het wegenonderhoud programma, het meerjarig onderhoudsplan gemeentelijke gebouwen, een opzet voor de vereenvoudiging van de regelgeving en een nieuwe Algemene Plaatselijke Verordening. Met deze plannen zijn belangrijke kaders voor de komende jaren stevig weggezet. Inmiddels zijn wij in 2009 begonnen met de uitvoering van de vastgestelde plannen. Zaken die nog niet zijn afgerond maar waar wel veel aandacht aan is besteed zijn het mobiliteitsplan en de planvorming rondom het Bezoekerscentrum nieuwe Stijl, de Promenade. Met betrekking tot de Promenade is de financiering rond en zijn gesprekken met de toekomstige deelnemers gaande. IJs en weder dienende kan dit project omstreek medio 2011 zijn afgerond. Het mobiliteitsplan heeft de gemoederen in onze gemeente lang en intensief bezig gehouden. Vooral de voorgenomen verlenging van de Heereweg ter ontlasting van de dorpskom bleek een brug te ver. Het instellen van een onderzoek bleek het meest haalbare te zijn. Voor de raadsverkiezingen van 2010 zullen de resultaten van het onderzoek van de (on)mogelijkheden van het verlengen van de Heereweg bekend zijn. Andere zaken genoemd in het Mobiliteitsplan zijn, of worden binnen de voorgenomen planning uitgevoerd.
Programmabegroting 2010, blz. 3
Beleidsvoornemens 2010 Met de realisatie van bovengenoemde plannen komt onze gemeente echter nog niet in rustig vaarwater. Onderstaande zaken staan op de rol voor dit jaar: a. ontwikkeling BIP (Beheers- en InrichtingsPlan) b.
uitvoering handhavingprogramma
c. ontwikkeling herstructureringsplan de Riich en omgeving in samenwerking Woon Friesland d. realisatie tijdelijke huisvesting werknemers horeca e.
ambitiestatement 2020, Schiermonnikoog in dit jaar zelfvoorzienend
f.
woningtoewijzing + doorstroming in verband met nieuwbouwproject Oosterreeweg
g.
toekomstvisie zwembad De Dunatter/plan Elim
h. het toegroeien naar een toekomstbestendige organisatie. Dit kan worden bereikt door: -verbeteren basisregistraties en mogelijk maken onderlinge uitwisseling gegevens diverse overheden -invoering van de omgevingsvergunningen, digitaal bestemmingsplan en informatie-uitwisseling ondergrondse netwerken; -verminderen administratieve lasten (deregulering); -digitaal aanbieden van producten vanuit een elektronisch loket (de website); -invoering leeftijdsbewust en arbeidsmarkt beleid; -samenwerking met de Friese Waddeneilanden in het kader van “Vast op Koers”; -aandacht voor de gemeentelijke rampenbestrijding
Financieel perspectief 2010 en verder Het economisch tij gekeerd. Enige jaren geleden bleek er mondiaal economisch nog geen vuiltje aan de lucht. Helaas hebben wij moeten constateren dat de economie toch in meer- of mindere mate gebaseerd was op gebakken lucht. De financiële crisis was de aanzet voor een volledig veranderend economisch klimaat. Financiële overschotten veranderden binnen de kortst mogelijke tijd in tekorten. De grote vraag naar werknemers door werkgevers veranderde in korte tijd in het afstoten van werknemers. Zware rijksbezuinigingen zijn in het vooruitzicht gesteld. De gemeente Schiermonnikoog zal dit merken door een sterke verlaagde algemene uitkering van het rijk. Zo ontvangen wij vanaf 2011 bijna € 150.000 op jaarbasis minder uit het gemeentefonds. Dit bedrag heeft in negatieve zin rechtstreeks invloed op de exploitatie. Voor het opstellen van de gemeentebegroting 2010 en verder bleef het daardoor uitermate behoedzaam manoeuvreren en uitermate terughoudend te zijn met betrekking tot het aangaan van langlopende financiële verplichtingen. De komende jaren zullen ook op ons eiland fundamentele keuzes moeten worden gemaakt om uiteindelijk ook voor de lange termijn een sluitende begroting te hebben. De zogenaamde kaasschaafmethode is daarbij niet voldoende. Voor het begrotingsjaar 2010 hebben wij al besparingen van € 35.000 en bezuinigingen van € 19.490 doorgevoerd. Ter voorbereiding op de nieuwe raadsperiode en de financiële vooruitzichten is een ambtelijke werkgroep, onder leiding van de portefeuillehouder financiën, in het leven geroepen met de volgende opdracht: -
inventarisatie wettelijk verplichte uitgaven;
-
inventarisatie uitgaven die nadrukkelijke aan contracten zijn gebonden;
-
inventarisatie beïnvloedbare uitgaven.
Programmabegroting 2010, blz. 4
Aan de hand van bovengenoemde inventarisaties wordt een overzicht gemaakt waaruit blijken wat de gevolgen van eventuele bezuinigingen zijn. Een dergelijk overzicht kan gebruikt worden om uiteindelijk verantwoorde beslissingen te nemen. Meteen na de installatie van de nieuwe gemeenteraad zullen keuzes en prioriteiten moeten worden gemaakt voor de komende jaren die dan in de begroting voor het jaar 2011 en verder financieel zijn doorverwerkt. Zoals aangegeven zijn wij voor het jaar 2010 uitermate terughoudend geweest met het opzetten en financieel vertalen van nieuwe projecten. In de notitie financieel kader 2010-2013, zie ook bijlage 1a, is aangegeven welke uitgaven nog kunnen worden verwacht. De oorspronkelijke nota is door ons, uit financiële overwegingen, deels opgeschoond. In het kader van deze nota blijven belangrijke peilers voor ons overeind staan nl. het openblijven van het zwembad de Dunatter, extra bijdrage € 50.000 op jaarbasis en het inwerken en vervanging van twee zeer ervaren personeelsleden op redelijke termijn om de continuïteit en de kwaliteit van de werkprocessen te blijven waarborgen. Daarnaast zijn wij wettelijk verplicht op een aantal terreinen maatregelen te treffen op het terrein van de automatisering. Wel stellen wij ons hierbij wel regelmatig de vraag of het nut in relatie staat tot het offer van dergelijke investeringen.
Reserve Als algemeen uitgangspunt wordt aangegeven dat de gemeente Schiermonnikoog, uitgaande van de grootte van de gemeente, moet beschikken over een algemene reserve van € 454.000. Met ingang van 1 januari 2010 bedraagt de algemene reserve ongeveer € 1.370.000. Wij zijn van mening dat een algemene reserve voor onze gemeente minimaal € 1.000.000 moet bedragen. De overige reserves van onze gemeente zijn op een verantwoord niveau.
Begroting 2010 In de begroting 2010 is het beleid vertaald van de jaarschijf 2010 uit het collegeprogramma 2006-2010. De raadsbesluiten die sinds de vaststelling van de begroting 2009 zijn gemaakt (voor zover er financiële gevolgen aan zijn verbonden) en de diverse onderhoudsplannen die zijn vastgesteld zijn ook verwerkt in de begroting 2010. Vervolgens zijn er nog een aantal budgettaire aanpassingen gedaan. Uiteindelijk resulteert dit in een nadelig begrotingssaldo in 2010 van € 19.490. Het tekort in 2010 is als volgt weggewerkt: 1/ 2/ 3/ 4/
Kunst en cultuur onderhoud gebouwen Representatie Welstandstoezicht
€ 3.000 € 10.000 € 1.990 € 4.500 € 19.490
lager subsidiebudget eerst MOP actualiseren lager inkomst nog ramen
Ad. 1/ Op het product “Kunst en cultuur” de algemene subsidiepost van € 3.000 wordt geschrapt. 2/ In de notitie financieel kader hebben wij voorgesteld voor het onderhoud aan gemeentelijke gebouwen structureel € 10.000 extra beschikbaar te stellen. Aangezien we bij de jaarrekening nog veel over hielden op het onderhoudsbudget voor gemeentelijke gebouwen, willen wij eerst het MOP gebouwen actualiseren voordat we kunnen bepalen of al dan niet extra geld nodig is. 3/ Het product “Representatie” verlagen wij met € 1.990 door soberder beleid te voeren. 4/ € 4.500 leges welstandstoezicht. De kosten voor Hûs en Hiem voor welstandsadviezen krijgen wij via leges weer terug. Dit legesbedrag is nog niet geraamd. De provinciale toezichthouder eist dat de jaarschijf 2010 structureel sluitend is. Daarom hebben we middels bovenstaande aanpassingen op de primaire begroting de jaarschijf 2010 structureel sluitend gemaakt.
Programmabegroting 2010, blz. 5
De meerjarenschijven 2011-2013, die bij ons een tekort vertonen, kunnen (later) via taakstellende bezuinigingen alsnog sluitend worden gemaakt.
Enkele opvallende zaken verschillen ten opzichte van de begroting 2009 zijn: -algemene uitkering is in 2010 € 7.000 hoger. Dit is het verschil voor het jaar 2010 tussen de meicirculaire 2009 en de septembercirculaire 2008; -mutaties in het onderwijs als gevolg van de fusie van de basisscholen. De financiële gevolgen zijn verderop in deze begroting onder thema 2/D op een rijtje gezet; -de besparingen van € 35.000 zijn verwerkt in de begroting 2010 (zie bijlage 2 van de programmabegroting).
Een nadere uitwerking van de grotere verschillen tussen de begroting 2009 en de begroting 2010 treft u aan in bijlage 4 van de programmabegroting.
De septembercirculaire 2009 staat op het punt van verschijnen. We hebben de uitkomsten van de septembercirculaire dientengevolge niet verwerkt in de thans voorliggende (meerjaren)begroting.
In 2010 wordt voor het eerst bij de begroting een overzicht van incidentele baten en lasten opgeleverd. Dit treft u aan in bijlage 3.
WMO: aanbesteding huishoudelijke zorg Voor de WMO wordt nog een kostenstijging verwacht als gevolg van de lopende nieuwe aanbestedingsronde voor de huishoudelijke zorg. Omdat niet kan worden geschat hoe dit uitpakt voor de gemeente hebben we dit vooralsnog alleen in de risicoparagraaf opgenomen. Zodra bekend is wat de gevolgen hiervan zijn, komen we daar bij u op terug. Ter illustratie: een prijsstijging van 10% betekent voor Schiermonnikoog een lastenstijging van € 15.000.
WMO: AWBZ-pakketmaatregel Voor de invoering van de AWBZ pakketmaatregel is landelijk € 127 miljoen beschikbaar gesteld. Dit bedrag wordt bij de septembercirculaire 2009 verdeeld over de gemeenten. Onduidelijk is nog welke kosten deze pakketmaatregel met zich mee brengt voor de gemeente. Aangezien ook de inkomstenkant nog niet bekend is, zullen wij op dit onderwerp terugkomen zodra er cijfers bekend zijn.
Meerjarenperspectief Het meerjarenperspectief bouwt voort op het bij de begroting 2009 gepresenteerde meerjarenperspectief. 2009 is het basisjaar en alle mutaties in jaren na 2009 zijn mutaties op het begrotingsresultaat van 2009. Het meerjarenperspectief laat vanaf 2010 tot en met 2013 een jaarlijks begrotingstekort zien. In 2011 en 2012 is het begrotingstekort € 83.400. In 2013 is het tekort iets lager, nl. € 61.700.
Een paar kanttekeningen moeten bij dit overschot worden gemaakt. De 2
de
tussentijdse rapportage is nog niet
verwerkt in het meerjarenperspectief en ook is de septembercirculaire nog niet verwerkt. Wel zijn de door u vastgestelde onderhoudsplannen verwerkt.
Na verwerking van de eerder genoemde structurele correcties van € 19.490 om het tekort 2010 weg te werken, komt het meerjarenperspectief er als volgt uit te zien:
Programmabegroting 2010, blz. 6
begrotingstekort correcties begrotingstekort na correcties
2010
2011
2012
2013
19.490
83.400
83.400
61.700
-19.490
-19.490
-19.490
-19.490
0
63.910
63.910
42.210
We zullen zoals eerder is aangegeven het komende jaar gebruiken om met voorstellen te komen om het in de tabel hierboven aangegeven meerjarig tekort weg te werken, opdat de volledige meerjarenbegroting sluitend is.
Lastenverzwaring De woonlasten voor de burgers stijgen in 2010 met 2,8% ten opzichte van 2009. In 2009 was de stijging 2,1%. Landelijk was de stijging van woonlasten in 2009 gemiddeld 2,9%.
Tot slot Zoals gezegd: we hebben de afgelopen drie jaren een ambitieus programma uitgevoerd. Ook in 2010 gaan we nog een aantal belangrijke zaken realiseren. Tegelijkertijd realiseren we ons ook dat de financiële speelruimte als gevolg van de economische crisis krapper zal worden. Vrijwel zeker zullen we ons huidige, hoge ambitieniveau de komende jaren niet kunnen volhouden en moeten kijken hoe we de tot nu toe bereikte resultaten kunnen consolideren. Verdere bezuinigingen lijken daarbij onontkoombaar.
Programmabegroting 2010, blz. 7
Paragraaf lokale heffingen Deze paragraaf geeft inzicht in de gemeentelijke heffingen in totaliteit. Naast inzicht in de lokale heffingen wordt ook ingegaan op de lokale lastendruk en het kwijtscheldingsbeleid.
Heffingen In onderstaande tabel is weergegeven welke belastingen, heffingen en rechten de gemeenten mogen heffen. Daarbij is tevens aangegeven welke door de gemeente Schiermonnikoog wel of niet worden geheven.
Soort belasting /heffing/recht
Wel
Onroerende zaakbelastingen
X
Niet
Roerende woon- en bedrijfsruimtebelasting
X
Baatbelasting
X
Forensenbelasting
X
Toeristenbelasting
X
Parkeerbelastingen
X
Hondenbelasting
X 1)
Reclamebelasting
X
Precariobelasting
X
Afvalstoffenheffing
X
Leges
X
Marktgelden
X
Rioolheffing
X
Lijkbezorgingsrechten
X
Liggelden
X
Brandweerrechten
X
Vermakelijkhedenrechten
X
X 1) afgeschaft met ingang van het jaar 2002
Tariefsverhogingen Op 27 oktober 2009 heeft uw gemeenteraad de Notitie Financieel Kader 2010 - 2013 behandeld. Conform uw meerjarig besluit van 18 mei 2005, heeft u besloten dat de belastingen, heffingen en rechten, met uitzondering van de onroerende zaakbelastingen, voor het jaar 2010 dienen te worden verhoogd met 2%. Voor de onroerende zaakbelastingen geldt een tariefsverhoging van 1,5%.
Voor de afvalstoffenheffing, leges bouwvergunningen (excl. kosten bouwcontrole) en lijkbezorgingsrechten wordt met ingang van 2009 een kostendekking aangehouden van respectievelijk 100%, 100% en 50%.
Voor de komende 5 jaren heeft u voor de werkzaamheden aan het riool in de raadsvergadering van 15 mei 2007 het Gemeentelijk Rioleringsplan 2007 – 2011 vastgesteld. Besloten is de tarieven van de rioolheffing in de jaren 2008 tot en met 2014, naast de jaarlijkse indexering, jaarlijks te verhogen met 3,8%. Totaal derhalve 5,8%. De doelstelling om een kostendekkingspercentage van 100% te bereiken is hiermee komen te vervallen.
Programmabegroting 2010, blz. 8
In de raadsvergadering van 22 oktober 2007 is bij de behandeling van het belastingvoorstel voor het jaar 2008 besloten de leges auto – ontheffingen jaarlijks met ingang van het jaar 2008 gefaseerd te verhogen totdat in het jaar 2011 een kostendekkingspercentage wordt verkregen van 100%. De volgende fasering is hiertoe vastgesteld.
Jaar Leges auto - ontheffingen
2007
2008
2009
2010
2011
52
64
76
88
100
Voor een gedetailleerde onderbouwing van de voorgestelde tariefsverhogingen verwijzen wij u naar de betreffende onderdelen zoals opgenomen in het voorstel gemeentelijk belastingbeleid 2010.
Tarieven Met inachtneming van het vorenstaande wordt in onderstaande tabel de voorgestelde tarieven voor het jaar 2010 weergegeven. Ter vergelijking zijn ook de geldende tarieven voor het jaar 2009 opgenomen. Tarievenoverzicht Soort belasting/heffing/recht
Tarief 2009
Tarief 2010
0,0748%
0,0767%
Gebruikersbelasting
0,1015%
0,1030%
Eigenarenbelasting
0,1262%
0,1281%
0,1699%
0,1733%
Dagverblijf
1,32
1,34
Nachtverblijf
1,16
1,18
Gebruik perceel door één persoon
212,40
217,32
Gebruik perceel door twee op meer personen
302,64
309,60
div.
div.
Per eenheid van 0 tot en met 50 m3
25,68
27,12
Per eenheid van 51 tot en met 250 m3
51,12
54,12
128,16
135,60
0,94
0,99
div.
div.
Onroerende zaakbelastingen percentage van de waarde: Woningen: Eigenarenbelasting Niet - woningen:
Forensenbelasting percentage van de waarde Toeristenbelasting
Afvalstoffenheffing
Leges Rioolheffing Vastbedrag
Per eenheid boven 250 m3 Variabele heffing per volle kubieke meter afvalwater Lijkbezorgingsrechten
Programmabegroting 2010, blz. 9
Liggelden: Vaartuig havenkom per m2
0,53
0,54
Vaartuig kom dam jachthaven per m2
0,23
0,24
Conform het meerjarig besluit van 18 mei 2005 zijn de huidige tarieven voor de onroerende zaakbelastingen en forensenbelasting respectievelijk verhoogd met 1,5% en 2%. De onroerende zaakbelastingen en forensenbelasting worden met ingang van 1 januari 2009 geheven naar een percentage van de waarde van de onroerende zaak. Met ingang van 1 januari 2007 wordt de WOZ-waarde van de onroerende zaken jaarlijks vastgesteld. Uit de thans bekende taxatiegegevens, c.q. prognoses voor het jaar 2010 blijkt dat de waarde van de woningen tussen de peildata 1 januari 2008 en 1 januari 2009 in de gemeente Schiermonnikoog met gemiddeld 1% is gedaald en dat de gemiddelde waarde van de niet – woningen gelijk is gebleven. De waarde van de (recreatie)woningen welke in de forensenbelasting worden betrokken is gemiddeld ook gelijk gebleven. De taxaties worden in de tweede helft van dit jaar afgerond. Mocht uit de controles blijken dat het noodzakelijk is, dat de tarieven dienen te worden bijgesteld dan wordt daartoe de gemeenteraad in de raadsvergadering van 17 november of 15 december a.s. een voorstel gedaan.
Opbrengsten en belastingbronnen Het totaal aan opbrengsten belastingen, heffingen en rechten bedraagt € 1.983.000. In onderstaande tabel worden de belastingbronnen en de geraamde opbrengsten voor het jaar 2010 weergegeven.
Belastingbronnen 2010 Onroerende zaakbelastingen gebruikers
x € 1.000 47
Onroerende zaakbelastingen eigenaren
315
Forensenbelasting
131
Toeristenbelasting
844
Afvalstoffenheffing
309
Leges burgerzaken 1)2)
28
Leges auto – ontheffingen 2)
38
Leges bouwvergunningen 2)
75
Rioolheffing Lijkbezorgingsrechten
176 21 --------
Totaal
1.984
1) De opbrengst leges burgerzaken is exclusief tariefsverhogingen. Met de invoering van de Nieuwe Generatie Reisdocumenten (NGR) per 1 oktober 2001 gelden maximumtarieven voor de leges van reisdocumenten. De gemeente Schiermonnikoog verhoogt jaarlijks de leges tot het toegestane maximum. De nieuwe tarieven voor de reisdocumenten waren bij het redigeren van deze paragraaf nog niet bekend. 2) Naar verwachting treedt de Wabo (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht) op 1 januari 2010 in werking. De (verwachte) inwerkingtreding van de Wabo heeft tot gevolg dat de legesverordening moet worden aangepast. Zoveel mogelijk zal hierbij aansluiting worden gezocht bij de modelverordening van de VNG. Deze modelverordening is nog in voorbereiding. Naar verwachting zal de definitieve modelverordening eind september/begin oktober gereed zijn. De legesverordening voor het jaar 2010 zal in de raadsvergadering van 17 november of 15 december a.s. ter vaststelling aan de raad worden aangeboden.
Programmabegroting 2010, blz. 10
Verdeling opbrengsten belastingen, heffingen en rechten in procenten In % 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0
O nr oe O r en nr d oe e z r e aa nd kb e za elas ak tin be ge la st n ge in g br Fo en uik r e eig ers n e To sen nar e b er ist e la n Af en sti va b e ng l Le Le sto last ge ge ffe ing s n s Le au bu r he f f in g ge to - o er z g s a bo n uw the ken ve ffin rg g un e n Li jk n be Ri ing zo o o e rg lhe n in g s ffin re g ch te n
In %
Kostendekking De opbrengsten van de afvalstoffenheffing, rioolheffing en rechten mogen niet uitgaan boven de geraamde lasten ter zake. Dit betekent dat de tarieven van de afvalstoffenheffing, rioolheffing en rechten maximaal volledig kostendekkend mogen zijn. Op basis van de voorgestelde tarieven kunnen voor het jaar 2010 de volgende dekkingspercentages worden opgesteld. Ter vergelijking zijn tevens de dekkingspercentages over de jaren 2001 tot en met 2009 weergegeven. Jaar Afvalstoffenheffing
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
97
80
76
72
81
86
93
100
100 40
Leges
40
49
41
33
32
45
40
41
Rioolheffing
76
74
88
97
99
98
85
75
86
Lijkbezorgingsrechten
39
33
31
26
26
38
44
50
46
Lokale lastendruk In onderstaande tabel wordt het gemiddelde bedrag dat een meerpersoonshuishouden in de gemeente Schiermonnikoog in de jaren 2003 tot en met 2010 betaalt aan onroerende zaakbelastingen, afvalstoffenheffing, rioolrechten/rioolheffing weergegeven. De Zalmsnip is met ingang van het jaar 2005 afgeschaft. Met ingang van 1 januari 2006 is de onroerende zaakbelasting (OZB) voor gebruikers van woningen afgeschaft. Op basis van de voorgestelde tarieven voor het jaar 2010 nemen de gemiddelde woonlasten ten opzichte van het jaar 2009 toe met 2,8%.
Programmabegroting 2010, blz. 11
Woonlasten
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Onroerende zaakbelastingen gebruiker
150,75
156,11
161,37
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
Onroerende zaakbelastingen eigenaar
187,60
194,30
200,97
204,30
213,11
219,96
229,63
232,40
2003 en 2004 gem.woningwaarde € 152.000,00 2005 en 2006 gem.woningwaarde € 226.000,00 2007 gem.woningwaarde € 253.000,00 2008 gem.woningwaarde € 294.000,00 2009 gem.woningwaarde € 307.000,00 2010 gem.woningwaarde € 303.000,00 rioolheffing gebaseerd op waterverbruik van 150 m3
afvalstoffenheffing meerpersoonshuishouden
227,88
235,92
256,20
286,68
292,44
302,64
302,64
309,60
Rioolrechten/Rioolheffing
170,82
177,12
181,44
171,72
171,72
181,86
192,12
202,62
45,38
45,38
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
----------
----------
----------
----------
----------
----------
----------
----------
691,67
718,07
799,98
662,70
677,27
704,46
724,39
744,62
3,5
11,4
-17,2
2,2
4,0
2,8
2,8
Zalmsnip in mindering
Totaal Stijgingspercentage t.o.v. vorig jaar
Woonlasten 2009 Friese gemeenten Uit het door het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden van de Rijksuniversiteit Groningen gehouden onderzoek blijkt onder andere dat in de gemiddelde gemeente de gemeentelijke woonlasten (onroerende zaakbelasting, rioolrechten/rioolheffing en reinigingsheffing) voor een meerpersoonshuishouden in 2009 zijn gestegen met 2,9% (in 2008, 2,4%). De gemiddelde woonlasten voor meerpersoonshuishoudens bedragen in het jaar 2009 € 649,00 (in 2008 € 629,00). Uit het onderzoek blijkt dat de gemeente Schiermonnikoog van de 457 (deel)gemeenten op rangnummer 352 staat (in 2008 370), waarin nummer 1 de laagste woonlasten heeft en nummer 457 de hoogste. De gemiddelde woonlasten in onze gemeente bedragen € 721,00 (in 2008 € 709,00). Van de 31 Friese gemeenten neemt onze gemeente op de ranglijst van laag naar e hoog de 29e plaats in. In 2008 nam onze gemeente op laatstgenoemde lijst de 30 plaats in. Indien wordt
uitgegaan van een éénpersoonshuishouding dan neemt onze gemeente provinciaal de 7e plaats in (in 2008 11e).
Programmabegroting 2010, blz. 12
Onroerende zaakbelasting, rioolrechten/rioolheffing en reinigingsheffing; woning met gemiddelde waarde; euro's per jaar per huishouden.
Gemeente
Eénpersoons Meerpersoons Rangorde Rangorde provinciaal landelijk
Ameland
420
508
1
7
Terschelling
515
515
2
11
Dongeradeel
521
554
3
31
Skarsterlân
555
555
4
33
Sneek
494
557
5
34
Harlingen
550
591
6
68
Smallingerland
556
592
7
73 74
Gaasterlân-Sleat
482
592
8
Lemsterland
501
600
9
91
Kollumerland c.a.
524
609
10
112
Tytsjerksteradiel
534
613
11
121
Wûnseradiel
593
614
12
125
Heerenveen
520
618
13
134
Leeuwarden
568
629
14
160
Dantumadiel
582
630
15
162
Het Bildt
527
631
16
165
Opsterland
507
635
17
171
Wymbritseradiel
619
646
18
196
Franekeradeel
602
648
19
206
Weststellingwerf
562
658
20
227
Bolsward
545
664
21
243
Achtkarspelen
593
671
22
254
Menaldumadeel
603
672
23
256
Littenseradiel
619
672
24
258
Nijefurd
637
674
25
263
Ferwerderadiel
606
679
26
272
Ooststellingwerf
486
679
27
274
Vlieland
515
720
28
351
Schiermonnikoog
511
721
29
352
Leeuwarderadeel
633
723
30
358
Boarnsterhim
725
770
31
405
1)
2)
Gemiddelde in Friesland
555
634
Schiermonnikoog in % van gemiddelde
92,1
113,8
1) nummer 1 heeft de laagste woonlasten, nummer 31 de hoogste 2) nummer 1 heeft de laagste woonlasten en nummer 457 de hoogste Bron COELO-Atlas van de lokale lasten 2009
Programmabegroting 2010, blz. 13
Onroerende zaakbelasting, rioolrechten/rioolheffing en reinigingsheffing; woning met gemiddelde waarde; euro's per jaar per éénpersoonshuishouden.
Gemeente
Eénpersoons
Rangorde provinciaal
Ameland
420
1
Gaasterlân-Sleat
482
2
Ooststellingwerf
486
3
Sneek
494
4
Lemsterland
501
5
Opsterland
507
6
Schiermonnikoog
511
7
Terschelling
515
8
Vlieland
515
9
Heerenveen
520
10
Dongeradeel
521
11
Kollumerland c.a.
524
12
Het Bildt
527
13
Tytsjerksteradiel
534
14
Bolsward
545
15
Harlingen
550
16
Skarsterlân
555
17
Smallingerland
556
18
Weststellingwerf
562
19
Leeuwarden
568
20
Dantumadiel
582
21
Wûnseradiel
593
22
Achtkarspelen
593
23
Franekeradeel
602
24
Menaldumadeel
603
25
Ferwerderadiel
606
26
Wymbritseradiel
619
27
Littenseradiel
619
28
Leeuwarderadeel
633
29
Nijefurd
637
30
Boarnsterhim
725
31 1)
Gemiddelde in Friesland
555
Schiermonnikoog in % van gemiddelde
92,1
1) nummer 1 heeft de laagste woonlasten, nummer 31 de hoogste Bron COELO-Atlas van de lokale lasten 2009
Programmabegroting 2010, blz. 14
Vaste lasten bedrijven 2008 Volgens de Kamer van Koophandel Noord-Nederland neemt de laatste jaren de financiële/fiscale druk op bedrijven toe. Om de ontwikkeling van de lokale lasten goed te volgen hebben de Kamers van Koophandel de Monitor Lokale Lasten 2008 laten ontwikkelen. De monitor is ontwikkeld door ABF Research uit Delft. In deze rapportage komen de onroerende zaakbelasting, rioolrechten, toeristenbelasting, bouwleges, waterschapslasten (verontreinigingsheffing en omslag bedrijfsgebouwd) en een berekening van de totale lasten van een achttal voorbeeldbedrijven voor alle gemeenten in de provincies Friesland, Groningen en Drenthe aan de orde. De meeste ondernemers betalen jaarlijks onroerende zaakbelasting en rioolrechten. Volgens de Kamer van Koophandel geeft een optelling van deze twee heffingen een goede indruk van de vaste lasten die bedrijven jaarlijks aan gemeenten betalen. Voor de Monitor zijn profielen ontwikkeld voor acht voorbeeldbedrijven. Bij de ontwikkeling van deze profielen is gekozen voor een zo groot mogelijke variëteit, zowel in bedrijfsomvang als in activiteit. Er zijn voorbeeldbedrijven samengesteld voor industrie, detailhandel, horeca en zakelijke dienstverlening.
De kenmerken van de geselecteerde voorbeeldbedrijven zijn: Bedrijf
WOZ-waarde (x 1.000 euro)
Klein industrieel bedrijf Groot metaalbedrijf Bouwbedrijf Garage Middelgrote winkel Café Camping Middelgroot kantoor
Waterverbruik in m3
2.000 10.397 1.197 334 589 763 2.035 1.417
Aantal toiletten
399 29.932 200 299 100 2494 5.986 399
3 10 3 3 2 4 50 5
Uit het onderzoek en onderstaand overzicht blijkt dat de belastingdruk in de gemeente Schiermonnikoog zowel provinciaal als in vergelijking met de gemeenten gelegen in de provincies Friesland, Groningen en Drenthe gezamenlijk, voor de geselecteerde voorbeeldbedrijven “kleine industrieel bedrijf, bouwbedrijf, garage, middelgrote winkel en middelgroot kantoor” onder het gemiddelde ligt en voor ‘groot metaalbedrijf, café en camping” boven het gemiddelde. Onderstaand overzicht is opgemaakt uit de tabel, welke is opgenomen op bladzijde 15 van de Monitor.
Fryslân Gemeente: Achtkarspelen Ameland Het Bildt Boarnsterhim Bolsward Dantumadeel Dongeradeel Ferwerderadiel Franekeradeel Gaasterlân-Sleat Harlingen
Kleine Middel industrieel Groot grotebedrijf metaalbedrijf Bouwbedrijf Garage winkel Café
6674 3184 6677 4308 6844 4269 6378 4416 5455 7281 6486
40840 23713 34178 22269 39177 21748 37253 22255 28431 64645 38445
4037 1924 4047 2653 4107 2716 3844 2709 3291 4320 3937
1279 673 1220 874 1384 866 1227 875 1173 1440 1228
2075 985 2053 1399 2069 1382 1963 1416 1727 2114 2026
3190 2037 2625 2419 3335 1736 3264 1787 2575 5032 3001
Middelgroot Camping kantoor
8130 5084 6792 5040 8046 4317 8414 4490 6345 12778 7648
Programmabegroting 2010, blz. 15
4792 2316 4766 3105 4956 3085 4573 3175 3955 5269 4654
Heerenveen Kollumerland c.a. Leeuwarden Leeuwarderadeel Lemsterland Littenseradiel Menaldumadeel Nijefurd Ooststellingwerf Opsterland Schiermonnikoog Skarsterlân Smallingerland Sneek Terschelling Tytsjerksteradiel Vlieland Weststellingwerf Wymbritseradiel
7991 5529 11458 5617 5284 4350 6152 7460 3468 5808 5065 4754 8558 8734 4686 8014 5712 6629 4363
60985 28014 78579 28505 47694 22854 31162 37571 25112 35822 50662 34345 43867 44919 48615 41472 64005 33893 21698
4769 3378 6924 3427 3148 2676 3760 4681 2081 3567 2972 2890 5180 5273 2774 4813 3382 4021 2705
1690 1067 2053 1074 1083 877 1189 1695 919 1159 1155 886 1551 1553 992 1374 1267 1218 923
2347 1748 3489 1768 1567 1407 1947 2440 1069 1869 1487 1477 2621 2650 1412 2388 1680 2044 1448
5475 2216 5966 2244 3752 1771 2467 3359 3427 3058 4097 2655 3355 3402 3835 3084 5094 2611 1808
13327 5622 15468 5712 9459 4463 6256 10584 7163 7310 10129 6933 8705 8885 9634 8153 12711 6742 4440
5826 3966 8163 4025 3838 3134 4414 5799 2612 4180 3726 3399 6103 6219 3423 5688 4198 4733 3158
Gemiddelde in Friesland
6053
38424
3667
1199
1869
3156
7959
4375
Gemiddelde Noord-Nederland
6577
39753
4210
1269
2036
3192
8208
4744
84
132
81
96
80
130
127
85
77
127
71
91
73
128
123
79
Schiermonnikoog in % van gemiddelde in Friesland Schiermonnikoog in % van gemiddelde Noord Nederland Bron Monitor Lokale Lasten 2008
Kwijtschelding De aanslagen onroerende zaakbelastingen, afvalstoffenheffing en rioolheffing komen in principe voor kwijtschelding in aanmerking. Kwijtschelding wordt verleend op basis van de maximaal toegestane rijksnormen, zijnde 100% van de bijstandsnorm.
Het totaalbedrag aan kwijtscheldingen voor het jaar 2010 is geraamd op € 1.500. Voor het jaar 2009 is aan 2 belastingplichtigen volledige of gedeeltelijke kwijtschelding verleend. Kwijtschelding van de aanslag rioolheffing vindt plaats na overlegging van de afrekeningsnota van Vitens. Het totaalbedrag verleend aan kwijtscheldingen bedraagt € 627,00.
Programmabegroting 2010, blz. 16
Paragraaf onderhoud kapitaalgoederen Wegen Het onderhoudsplan wegen 2008 – 2012 is op 19 februari 2008 vastgesteld. De Reddingsweg/Kooiweg, de Herdersdam, het gedeelte Heereweg klinkergedeelte naar de Kooiplaats en het Kooipad zijn begin 2009 voorzien van betonwegen. Ook is de Reddingsweg, gedeelte nieuwbouwwijk Aisterbun, gerenoveerd en voorzien van klinkerbestrating. In 2010 gaan we groot onderhoud plegen aan het Vuurtorenpad. Daar doet zich een probleem voor. Halverwege het Vuurtorenpad is een verzakking die op het tijdstip van het opstellen van het wegenplan in 2007 nog niet echt zichtbaar was. Omdat de weg hier direct langs een duinvallei loopt, moet een constructie worden toegepast waarbij de weg als het ware wordt gestut. De extra kosten die dit met zich meebrengt zijn nog niet bekend. De kosten van de renovatie van het Vuurtorenpad (exclusief de aanpak van de verzakking) bedragen € 99.360. De renovatie van het Vuurtorenpad stond gepland voor 2011, maar trekken wij dus een jaar naar voren.
De investering wordt geactiveerd en afgeschreven volgens de door uw raad vastgestelde notitie activerings- en afschrijvingbeleid. De uit te investering voortvloeiende kapitaallasten worden gedekt uit het budget wegenonderhoud. De jaarlijks vrijvallende kapitaallasten op de investeringen worden weer toegevoegd aan het genoemde budget.
Lichtmasten Het onderhoudsplan Lichtmasten is op 15 augustus 2006 door uw raad vastgesteld en daarna voortvarend uitgevoerd. Het lichtmastenbestand op Schiermonnikoog verkeert nu in goede staat en zal de komende jaren weinig onderhoud vergen. Voor 2010 staan geen vervangingen op de planning. In de begroting is voor openbare verlichting een budget aan onderhoud en energieverbruik opgenomen van € 12.555. Verder wordt jaarlijks € 7.500 gestort in de reserve openbare verlichting.
Riolering De zorg voor de aanleg, het in stand houden en het functioneren van het rioolstelsel ligt bij de gemeente. Het gemeentelijk rioleringsplan 2007-2011 (GRP) is op 15 mei 2007 vastgesteld. De planperiode bestrijkt daarmee de periode van 1 januari 2007 tot en met 31 december 2011. In het tijdsvak 2007-2011 is, naast de jaarlijkse exploitatielasten, rekening gehouden met de volgende uitgaven:
Nr 1
doel 1
2
2
3
3
4
3
Maatregel Realisatie resterende rioolaansluiting 1 Perceel aan de Badweg Stelsel aanpassingen periode 2007 – 2011: Vervanging van riolering periode 2007 – 2011: Vervanging drukriolering periode 2007 – 2011:
Investering € p.m.
Uitvoering 2007
€ 300.000
2007 – 2011
€ 108.040
2007 – 2011
€ 96.000
2007 – 2011
Doel 1: rioolrenovatie Doel 2: stelselaanpassing Doel 3: vervanging drukriool
Programmabegroting 2010, blz. 17
In het plan is een voorstel gedaan voor een aantal (vervangings)investeringen. Deze moeten worden geconcretiseerd in een uitvoeringsplan. Naar nu blijkt is er sprake van een verlegging van de prioriteiten. Sommige gedeelten van het gemeentelijke riool die op de nominatie stonden om te worden vervangen blijken zich in een betere onderhoudstaat te bevinden dan 2 jaar geleden was voorzien. Andere gedeelten zijn echter wel aan onderhoud toe. Dit is gebleken tijdens reguliere onderhoudswerkzaamheden en heeft ook te maken met de weersomstandigheden van de afgelopen jaren (extreme neerslag). Kortom er zal zich een aantal wijzigingen voordoen in de geplande uitvoeringswerkzaamheden. Het rioolstelsel is (weer) met een camera geïnspecteerd. Daarvoor is in het rioleringsplan budget. Aan de hand van deze camera inspectie gaan we kijken welke gedeelten van het rioolstelsel moeten worden aangepakt. Dat verwerken we in een eenvoudig uitvoeringsprogramma. Een overschrijding van de geplande uitgaven in de periode 2007-2011 is daarbij niet aan de orde.
Openbaar groen Uw raad heeft op 20 mei 2008 het groenuitvoeringsplan vastgesteld. Het groenuitvoeringsplan is opgebouwd uit drie onderdelen:
het opstellen van de gewenste groenstructuur waarbij zichtbaar wordt gemaakt welke kwaliteiten het openbaar groen heeft en waar met aanpassingen de groenstructuur verder verbeterd kan worden;
het opstellen van groenbeleidsthema’s waarmee handvaten worden gegeven om te komen tot een kwalitatief en duurzaam openbaar groen;
het opstellen van conclusies en aanbevelingen voor het groenbeheer zodat de gemeente Schiermonnikoog keuzes kan maken voor het inzetten van personeel en materieel bij het beheer en onderhoud van het openbaar groen.
Op grond van het groenuitvoeringsplan is een lange termijnvisie vastgelegd voor de groenvoorzieningen in en om het dorp. Het plan vormt de basis voor een structurele opwaardering van het groenonderhoud in het dorp en buitengebied. In 2010 gaan we door met de uitvoering van dit plan. BTL Realisatie ondersteunt de coördinator groen met advies voor het algemene beheer en onderhoud van het groen, praktische werkmethodes, te gebruiken materieel en de afweging voor aanschaf of inhuur van materieel. Een eerste advies is in juli 2009 opgesteld en ter kennisgeving aan uw raad aangeboden.
Jachthaven Om de vaarrecreatie op de Waddenzee beheersbaar te houden en een verdere belasting van de natuurwaarden tegen te gaan is bij de herziening van de PKB Waddenzee in 2000 een maximum gesteld aan het aantal ligplaatsen (4.600). Provincies, gemeenten en belangenorganisaties hebben daarop gevraagd een kwalitatief capaciteitsbeleid te ontwikkelen en het kwantitatieve beleid te schrappen. Het Rijk bleek bereid onder voorwaarden van de maximering van het aantal ligplaatsen af te zien. In de PKB Derde Nota Waddenzee is aangegeven dat op initiatief van de Waddenprovincies een convenant wordt opgesteld waarin integraal beleid voor het beheersbaar maken en houden van recreatie en toerisme op de Waddenzee zal worden uitgewerkt. Op 3 december 2007 is dit convenant door 27 partijen ondertekend. Waaronder de gemeente Schiermonnikoog. Het convenant is een intentieverklaring van de ondertekenaars om economie en ecologie op een verantwoorde manier ruimte te geven. Uitgangspunt van dit convenant vormt een evenwicht tussen ‘beleven en bewaren’ zonder een grens te stellen aan het aantal ligplaatsen in jachthavens. Het convenant richt zich vooral op kwalitatieve maatregelen. De vraag of en zo ja hoeveel ruimte er is voor uitbreiding van de jachthavens, zal op een zorgvuldige manier moeten worden onderzocht. Hierbij moet aan de hand van maatgevende capaciteit en piekbelastingen bekeken worden op welke wijze jachten op een veilige en ecologisch verantwoorde wijze opgevangen
kunnen
worden
in
de
jachthavens.
De
verschillende
havens
wordt
gevraagd
een
Programmabegroting 2010, blz. 18
haveninrichtingsplan op te stellen waarbij niet alleen aandacht wordt besteedt aan passantenplaatsen, maar ook aan
het
mogelijk
permanent
gebruik
van
passantenplaatsen.
Voordat
de
afzonderlijke
havens
haveninrichtingsplannen worden opgesteld, is het wenselijk in beeld te brengen wat de wensen en plannen van de verschillende havens gezamenlijk zijn en wat de invloed en mogelijke verstoring van deze ontwikkelingen zijn op het Wad. Deze zogenaamde Havenvisie is nu gereed. Na behandeling en goedkeuring van de Havenvisie door het Rijk, moet voor de jachthaven in het Waddengebied, waaronder de jachthaven te Schiermonnikoog, een inrichtingsplan worden opgesteld. In afwachting van deze ontwikkelingen wordt alleen noodzakelijk onderhoud aan de jachthaven gepleegd, zoals spoedreparatie trappen, remmingwerken, bolders, glooiing en betonplaten uit oogpunt van veiligheid. Daarnaast moet een nieuwe meterkast voor de kop van de jachthaven worden aangeschaft. De totale extra kosten bedragen in totaal ca. € 14.000. Het baggeren van de jachthaven in 2010 is een heikel punt. Voor het deponeren van het slib zoals dat de afgelopen is gebeurd is een vergunning op grond van de Natuurbeschermingswet noodzakelijk. Volgens informatie van het ministerie van LNV, wordt deze vergunning geweigerd. Alternatieven voor het deponeren van het slib zijn veel te duur en daarom niet aan de orde. Wij hebben de vergunning op grond van de Natuurbeschermingswet nu formeel aangevraagd bij het ministerie van LNV en zullen in beroep gaan tegen een eventuele weigering. De mogelijkheid dat er in 2010 niet kan worden gebaggerd is dus aanwezig. Een notitie over de gevolgen van het niet (meer) of incidenteel baggeren wordt aan uw raad voorgelegd.
Gebouwen Voor het onderhoud van de gemeentelijke gebouwen en woningen heeft de raad op 18 december 2007 het onderhoudsplan vastgesteld. Deze voorziening is gebaseerd op een meerjarenplanning voor het onderhoud. In de jaarschijf 2010 van het onderhoudsplan gemeentelijke gebouwen staan de volgende uitgaven gepland: Progr.
Product
Omschrijving
1A
6.120.20.5
brandweergarage
bedrag
1B
6.560.15.3
kinderboerderij
1.963
1B
6.560.30.3
toiletgebouwen
4.139
1C
6.530.20.6
manege
2C
6.724.10.3
aula
1.090
2D
6.423.10.4
basischolen
7.215
2F
6.541.15.9
Got Tjark
4.358
2A
6.630.10.6
Kittiwake
2.310
3C
6.001.20.0
Ambtswoning burg.
3C
6.820.15.9
Woningen:
3C
6.820.25.9
Overige gebouwen:
9.105
962
0 13.730
-Langestreek 130 / Nieuwestreek / Vuurtorenpad 30 -drukkerij
12.859
3C
6.820.30.9
Reddingsweg 2
4D
6.721.10.3
Olaf
1.987
5.200.10.0
Gemeentehuis
8.115
5.200.15.3
Werkplaats
1.780
5.800.10.6
Gymnastieklokaal
5.693
Totaal
785
76.091
In de opzet van de financiële voorziening voor het onderhoud van de gebouwen is er van uit gegaan dat een aantal gebouwen en woningen worden afgestoten, zoals de garageboxen. Door uiteenlopende oorzaken worden deze gebouwen of woningen (nog) niet allemaal afgestoten. Dit houdt in dat er onvoorziene onderhoudskosten zijn waarvoor de komende jaren extra budgetten nodig zullen zijn. Te zijner tijd komen we met een raadsvoorstel bij u.
Programmabegroting 2010, blz. 19
Paragraaf bedrijfsvoering 1. Inleiding Er zijn in 2010 een aantal ontwikkelingen van groot belang voor de bedrijfsvoering van de gemeentelijke organisatie. Deze ontwikkelingen zijn puntsgewijs: - uitvoering van het projectplan ’Vlieland, Ameland, Schiermonnikoog, Terschelling Vast op koers’, waardoor de geïntensiveerde samenwerking tussen de vier Friese Waddeneilanden gestalte krijgt. - uitvoering van het in het najaar 2009 vast te stellen realisatieplan ‘De gemeente Schiermonnikoog geeft Antwoord’ en de daarmee samenhangende wetgeving die in 2010 van kracht wordt op het terrein van diverse basisregistratie, waaraan de gemeente uitvoering moet gaan geven. - uitvoering van de in het najaar 2009 vast te stellen notitie ‘Leeftijds- en Arbeidsmarktbewust beleid Schiermonnikoog’. - ontwikkeling van een nieuw raads- en collegeprogramma voor de periode 2011 – 2014. Alle nieuwe ontwikkelingen hebben als gezamenlijk kenmerk dat de gemeentelijke organisatie zich dient te ontwikkelen van een produkt- en taakgerichte organisatie naar een regie- / netwerk en ketengerichte organisatie. Dit geldt zowel voor de primaire processen (vergunningverlening en burgerzaken), als voor ontwikkeling en uitvoering van beleid en projecten. In deze paragraaf worden een aantal zaken belicht die er voor 2010 uit springen.
2. Realisatieplan ‘De gemeente Schiermonnikoog geeft Antwoord’. In het realisatieplan geven wij aan hoe wij onze dienstverlening aan de burger vorm willen geven. Daarbij maken wij onderscheid naar de drie belangen die de burger heeft als het gaat om de gemeentelijke dienstverlening:
A. De burger als afnemer van gemeentelijke producten: dienstverlening via de gemeentelijke Frontoffice. Voor de primaire processen (vergunningverlening, burgerlijke stand) wordt aangesloten bij de landelijke ontwikkeling van Antwoord ©, waarbij onderscheid gemaakt wordt naar eerstelijns dienstverlening en tweedelijns dienstverlening (backoffice-activiteiten). Om te voldoen aan de minimale wettelijke eisen op dit terrein zal samen met de andere Friese Waddeneilanden een substantiële investering in ICT infrastructuur en architectuur moeten worden gedaan. Daarbij gaan de vier Friese Waddeneilanden een strategische samenwerking aan met de gemeente Leeuwarden, waarbij gebruik gemaakt wordt van het grote inkoopvolume van de gemeente Leeuwarden en de grote deskundigheid die daar aanwezig is. Hiertoe zal in 2009 een intentieovereenkomst worden afgesloten. Inmiddels is in 2009 al gebleken dat de meerkosten van aanschaf van ICT voor al deze nieuwe ontwikkelingen sterk beperkt kunnen worden door samen op te trekken met Leeuwarden. In 2010 zal bekeken worden of ook bij de werkplekautomatisering een dergelijk groot voordeel te behalen valt.
B. De burger als gebruiker van de leefomgeving: het beheer van het eiland door de buitendienst Het beheer van het eiland is en blijft de taak van de buitendienst. Van belang is dat kritisch gekeken wordt naar de organisatie van de informatie-uitwisseling tussen de buitendienst en de publieksbalie. Dit omdat inwoners zich frequent via vele kanalen (telefoon, email, diverse contactpersonen) wenden tot de gemeente met vragen over het beheer van de leefomgeving. Het is dan van belang dat door snelle informatieuitwisseling de publieksbalie en buitendienst elkaar op de hoogte houden, zodat uniforme informatie teruggegeven kan worden aan de burger.
Programmabegroting 2010, blz. 20
C. De burger die betrokken is bij de verbetering van de leefbaarheid op het eiland: realisatie van beleidsprogramma’s en projecten door regisseurs / programmamanagers dragen zorg voor de uitvoering van de beleidsprogramma’s. Dit onderdeel van de dienstverlening vindt zijn oorsprong in het collegeprogramma en de programmabegrotingen, die elke vier jaar wordt vastgesteld. In drie beleidsprogramma’s (Leefbaar, Sociaal & Gezond, Vooruit) wordt aangegeven welke belangrijke beleidskeuzes in die raadsperiode worden gemaakt. Per programma draagt een verantwoordelijk beleidsmedewerker zorg voor de integrale en samenhangende uitvoering van het programma. Het is een werkwijze, waar in de huidige raadsperiode voor het eerst ervaring mee is opgedaan en verder moet worden uitgebouwd in de komende, nieuwe raadsperiode. Concreet wordt dit idee verder uitgewerkt in de notitie arbeidsmarkt- en leeftijdsbewust beleid van de gemeente Schiermonnikoog, die in het najaar van 2009 wordt aangeboden aan de raad.
3. Leeftijds- en arbeidsmarktbewust beleid De vergrijzing en de te verwachten uitstroom van personeel zullen tussen 2011 en 2013 tot concrete problemen leiden als twee beleidsmedewerkers gebruik kunnen maken van het ABP keuzepensioen. Beide medewerkers hebben voor de gemeente een spilfunctie op hun werkgebied, te weten VROM / Natuur / Recreatie en Welzijn/sociale zaken/WMO. Tijdens hun langdurige loopbaan bij de gemeente hebben de twee medewerkers veel kennis verworven, die eigenlijk behouden moet blijven voor de organisatie. Niet alleen de praktische invulling van deze twee functies, maar ook het bredere arbeidsmarktvraagstuk (en de te verwachten uitstroom van kennis en kunde) vraagt de komende jaren een gedegen aanpak van het personeelsbeleid. Tot slot wordt de vraag “hoe verhoudt de beschikbare formatie zich tot de huidige en toekomstige taken” een prangende vraag en is het zaak om de toekomstige invulling van de huidige beleidsfuncties goed tegen het licht te houden. Welke bezetting vragen de beleidsprogramma’s (kwalitatief en kwantitatief) na het vertrek van de Vries en vd Zwaag? Wat kunnen we zelf doen? Wat kan VAST voor ons betekenen? We bevinden ons nog midden in tal van ontwikkelingen en het is te vroeg om daar op dit moment keuzes in te maken. Anderzijds vragen nieuwe projecten (zoals de invoering van de basisadministraties, uitvoering van het duurzaamheidsmanifest, ontwikkelingen rond het Omrinterrein in aanvulling op het Collegeprogramma extra tijd. Het voorstel is om al dezeontwikkelingen te bundelen (vergrijzing, arbeidsmarkt, toename in werkzaamheden, ontwikkelingen mbt samenwerking) en vanaf 2010 extra te investeren in de personeelsformatie. Primair om het vertrek van T. de Vries en S. vd. Zwaag voor te bereiden en secundair om nieuwe ontwikkelingen het hoofd te kunnen bieden. Theo de Vries en Siep van der Zwaag zullen samen 72 uur achterlaten. Overigens is het nu nog niet bekend op welk moment wie hoeveel uren zal “inleveren”. Dit hangt af van individuele (pensioen)keuzes. In het projectvoorstel leeftijds- en arbeidsmarkt bewust beleid worden concrete maatregelen voorgesteld om naar een toekomstbestendige organisatie te groeien. Wat zijn die maatregelen: A. tijdelijk beschikbaar stellen van extra formatie van 2 * 2 jaar (20 uren per week) en 1 * 1 jaar (20 uren per week in 2913). De drie tijdelijke functies worden gekoppeld aan drie programma’s: - Programma 1: leefbaar Schiermonnikoog (veiligheid, toerisme, natuur, milieu) - Programma 2: Sociaal en gezond Schiermonnikoog (welzijn, onderwijs, sociale zaken, cultuur, sport) - Programma 3: Schiermonnikoog Vooruit (verkeer, vervoer, RO, volkshuisvesting, infrastructuur) Het is de bedoeling dat de drie programmamedewerkers via een intern opleidingstraject worden klaargestoomd om op termijn de beleidstaken van de vertrekkende medewerers over te nemen. B. Naast de arbeidsmarktproblematiek is in de gemeentelijke CAO opgenomen dat voor iedere werknemer een Persoonlijk Ontwikkelings Plan moet worden gemaakt (POP). Op dit moment is het aantal opleidingstrajecten minimaal. Om ervoor te zorgen dat alle medewerkers optimaal inzetbaar blijven en er een situatie ontstaat van permanent leren en ontwikkelen, wordt ook op dit terrein een
Programmabegroting 2010, blz. 21
aantal maatregelen voorgesteld. Daarmee wordt dan ook voldaan aan het gemeentelijk levensfasebewust personeelsbeleid (eveneens voorgeschreven in CAO). C. Invoering van competentie- en coachingsgericht leidinggeven. In het najaar van 2009 zullen de drie leidinggevende medewerkers worden opgeleid om medewerkers aan te sturen op basis van resultaten en competenties. Deze aansturing is er op gericht om de gewenste ontwikkeling naar een regie- / netwerk / ketenorganisatie. Voor de leidinggevenden betekent dit dat de aansturing van de medewerkers minder vanuit de inhoud zal gebeuren, maar dat meer coachende en begeleidende rol wordt aangenomen.
4. Nieuw raads- en collegeprogramma Met de nu ontwikkelde systematiek voor budgetbeheer en programmabegroting ligt er een stevige basis onder onze bedrijfsvoering. In 2009 is aandacht besteed aan de doorvertaling van de tijdsregistratie naar de producten in de programmabegroting. Daarmee zijn de voorwaarden gecreëerd om in 2010 het nieuwe collegeprogramma nog beter vertalen in het beslag dat op mensen en middelen wordt gedaan en hier vervolgens op te monitoren. In het eerste halfjaar van 2010 is binnen de bestuurdienst extra menskracht gereserveerd om het collegeprogramma door te ontwikkelen. In combinatie met het in te voeren programmamanagement verwachten wij hiermee de uitvoering van de diverse programma’s beter te kunnen volgen en waarborgen.
Programmabegroting 2010, blz. 22
Paragraaf grondbeleid Onder gemeentelijk grondbeleid wordt verstaan “De door het bevoegd gezag te maken keuzen met betrekking tot de toepassing van het instrumentarium ten aanzien van grondverwerving, kostenverhaal en gronduitgifte”. In feite gaat het hierbij om aankoop, bouwrijp maken en verkopen van grond.
In het verleden heeft de gemeente deze taken altijd zelf uitgevoerd. Dat lag ook wel voor de hand omdat de gemeente zelf een woningbedrijf exploiteerde. De taken waren doorgaans beperkt tot gronduitgifte voor woningbouw en bedrijventerrein. Dit zal in de toekomst ook zo blijven. In het verleden zijn gronden aangekocht rondom het dorp. Dit zijn potentiële locaties voor woningbouw. Voor het overige voert de gemeente geen actief beleid.
Door de gemeenteraad is een gebied ten oosten van de Oosterreeweg aangewezen als een toekomstige bouwlocatie. Oorspronkelijk bestond de gedachte om de “kale” grond over te dragen aan de bouwcorporatie waarna deze de grond bouwrijp zou maken. Gaandeweg werd echter duidelijk dat hieraan bezwaren kleefden. Daarom is besloten om de grond zelf te ontwikkelen en de bouwrijpe grond over te dragen aan de woningcorporatie. Inmiddels is met de corporatie overeenstemming bereikt over de overdracht en heeft deze plaatsgevonden.
Programmabegroting 2010, blz. 23
Paragraaf weerstandsvermogen Inleiding Het weerstandsvermogen bestaat volgens het BBV uit “de relatie tussen de weerstandscapaciteit en de risico’s waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie”. Deze definitie is uitgebreider dan de voorheen vaak gehanteerde definitie dat weerstandsvermogen is de mate waarin iemand in staat is financiële tegenvallers op te vangen. In de definitie van het BBV wordt een directe link gelegd met de risicoparagraaf uit de ComptabiliteitsVoorschriften’95 doordat weerstandscapaciteit wordt gekoppeld aan bepaalde risico’s.
Het weerstandsvermogen bestaat dus uit de volgende 2 componenten: •
De weerstandscapaciteit, waaronder wordt verstaan de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente (of provincie) beschikt of kan beschikken om niet-begrote kosten te dekken.
In artikel 11 van het BBV wordt het begrip weerstandscapaciteit nog meer verbijzonderd. De weerstandscapaciteit heeft een structurele component en een incidentele component. De structurele weerstandscapaciteit bestaat uit de onbenutte belastingcapaciteit en uit de post onvoorzien. Dit zijn middelen die permanent kunnen worden ingezet om tegenvallers in de lopende exploitatie op te vangen, zonder dat dit ten koste gaat van de uitvoering van de programma’s. De incidentele weerstandscapaciteit bestaat uit de algemene reserve en uit eenmalige ruimte op de begroting. De eenmalige ruimte in de begroting zit in middelen waarmee calamiteiten en andere eenmalige tegenvallers kunnen worden opgevangen, zonder dat dit invloed heeft op de hoogte van de voorzieningenniveaus van de programma’s. •
Alle risico’s waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie.
Uitgangspunt voor het weerstandsvermogen is dat: -
De incidentele weerstandscapaciteit voldoende moet zijn om de incidentele financiële risico’s te bekostigen en
-
De structurele weerstandscapaciteit op een zodanig niveau moet zijn dat daarmee structurele financiële tegenvallers worden gedekt.
Het weerstandsvermogen bestaat derhalve uit de relatie tussen weerstandscapaciteit (zijnde de middelen waarover de organisatie beschikt/kan beschikken om niet begrote kosten te dekken) en de risico’s waarvoor geen voorzieningen zijn getroffen of verzekeringen voor zijn afgesloten. Het weerstandsvermogen is van belang voor het bepalen van de gezondheid van de financiële positie van de organisatie voor het begrotingsjaar, maar ook voor de meerjarenraming.
Bij de opstelling van deze paragraaf is ook de notitie reserves en voorzieningen betrokken, zoals die begin 2006 in de gemeenteraad is vastgesteld.
Programmabegroting 2010, blz. 24
Structurele weerstandscapaciteit Onbenutte belastingcapaciteit: Om de onbenutte belastingcapaciteit te berekenen gaan wij uit van de artikel 12 norm uit de Financiële VerhoudingsWet die het Rijk hanteert voor gemeenten die een beroep doen op het Rijk voor een aanvullende uitkering. Lid 2 van artikel 12 FVW zegt hierover: “Een aanvullende uitkering wordt slechts verleend indien de algemene middelen van de gemeente aanmerkelijk en structureel tekort zullen schieten om in de noodzakelijke behoeften te voorzien, terwijl de eigen inkomsten van de gemeente zich op een redelijk peil bevinden.”
Een redelijk peil van de eigen inkomsten betekent in ieder geval: a. een door Onze Ministers bij ministeriële regeling vast te stellen percentage van de waarde van de onroerende zaken wordt geheven; b. de door de gemeente gemaakte lasten inzake huisvuil en bedrijfsvuil volledig worden doorberekend in de reinigingsheffingen; c. de door de gemeente gemaakte lasten inzake de riolering volledig worden doorberekend in de rioolrechten. Artikel 12 norm
Opbrengst
Opbrengst
lagere (-) / hogere
artikel 12 -norm
geraamd
opbrengst (+)
a/ OZB
€ 0,1164% van de WOZ-waarde
447.558
361.215
b/ afvalstoffenheffing
100% kostendekkend
323.510
323.510
0
100% kostendekkend
0
0
0
246.410
176.685
-69.725
onbenutte belastingcapaciteit 2010
-156.067
reinigingsrechten d/ rioolrechten
100% kostendekkend
-86.342
Onvoorzien: De post onvoorzien bedraagt voor 2010 € 10.000.
De structurele weerstandscapaciteit bedraagt dus in totaal € 166.065 voor 2010.
Incidentele weerstandcapaciteit Op grond van de reeds genoemde notitie reserves en voorzieningen is een minimumstand van de algemene reserve afgesproken van € 454.000. Een vuistregel die door gemeenten wel wordt gehanteerd is een minimumnorm van 5% van het gemeentelijk budget. Voor onze gemeente zou dit een norm betekenen van € 273.000. Andere gemeenten hanteren als norm 20% van de algemene uitkering. In ons geval circa € 521.000 (basis meicirculaire 2009). De prognose van de hoogte van de algemene reserve bedraagt eind 2009 ruim € 1,3 miljoen, inclusief verplichtingen en voldoet dus ruimschoots aan beide vuistregels.
Voor een structureel gezond financieel beleid is het raadzaam een ruime algemene reserve te handhaven. Dit biedt de gemeente de mogelijkheid om in financieel moeilijker perioden op een weloverwogen en doordachte wijze een financiële heroriëntatie uit te voeren. Bij de notitie Financieel kader 2010-2013 hebben we daarom ook ingestoken op een algemene reserve die minimaal € 1.000.000 bedraagt.
Eénmalige ruimte in de begroting die kan worden ingezet in geval van calamiteiten of andere tegenvallers met financiële gevolgen die niet zijn voorzien in de begroting, is in 2010 niet aanwezig. Een eventueel begrotingsoverschot rekenen wij tot deze post en in 2010 is er geen begrotingsoverschot.
Programmabegroting 2010, blz. 25
Oordeel De structurele weerstandscapaciteit bedraagt
€ 166.065
De incidentele weerstandscapaciteit bedraagt minimaal
€ 273.000
Voor een goede beoordeling van de omvang van het weerstandsvermogen moeten de beschreven risico’s op geld worden gezet en dit is niet eenvoudig. Wel voldoet onze incidentele weerstandscapaciteit wat betreft de door de raad vastgestelde minimumhoogte van de algemene reserve en is de totale weerstandscapaciteit in 2010 toegenomen ten opzichte van 2009.
Onder weerstandsvermogen wordt verstaan het vermogen om niet structurele financiële risico’s op te kunnen vangen. Het weerstandsvermogen stelt de gemeente in staat om calamiteiten op te vangen zonder dat de uitvoering van het takenpakket van de gemeente daardoor in de knel komt. De toereikendheid van de omvang van het weerstandsvermogen moet dan ook altijd worden beoordeeld in relatie tot de ingeschatte risico’s.
Risicoparagraaf Onder risico’s worden verstaan alle voorzienbare risico`s waarvoor geen voorzieningen zijn gevormd of die niet tot afwaardering van activa hebben geleid en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot het balanstotaal of de financiële positie. Risico’s:
Milieubeheer algemeen Een permanent risico vormen zich onvoorzien aandienende bodemverontreinigingen waaruit voor de gemeente nadelige financiële consequenties kunnen voortvloeien. De kans dat de bodem ons parten gaat spelen is echter zeer gering. Over het algemeen is de grond hier erg schoon terwijl de risico's voor de gemeente aardig in beeld zijn gebracht. Zo leveren de 2 stortplaatsen uit het verleden geen problemen op, omdat daar bodemonderzoeken hebben plaatsgevonden. Deze hoeven niet te worden gesaneerd. Ook elders zijn ons nu geen problemen bekend die voor de gemeente een risico zouden kunnen opleveren. Wij hebben in het verleden maar met 1 geval te maken gehad en dat was de bodemverontreiniging bij de voormalige PEB-centrale (thans bezoekerscentrum). Deze sanering is inmiddels uitgevoerd; de gemeente moest een gering deel betalen. De kans dat zich een verontreinigingen in de toekomst zal voordoen acht ik gering en daarmee is het financiële risico ook erg gering.
Planschadeclaims Er is sprake van een toenemende tendens, dat belanghebbenden op grond van artikel 49 van de Wet op de Ruimtelijke Ordening schadeclaims bij de vergunningverlenende instantie indienen. Deze regelgeving is momenteel aan wijziging onderhevig. Gemeenten dienen zich bij bouwplannen een oordeel te vormen in hoeverre de verlening van bouwvergunningen schade kan opleveren voor omwonenden. In het kader van het nieuwe structuurplan is het niet ondenkbeeldig dat in de toekomst planschadeclaims worden neergelegd bij de gemeente. Tegenwoordig is het mogelijk om de kosten van planschade te verhalen op degene die van een wijziging of vrijstelling van het bestemmingsplan profiteert. In voorkomende gevallen zal de verhaalsmogelijkheid worden toegepast. Hierdoor verminderen de financiële risico's voor de gemeente.
Programmabegroting 2010, blz. 26
Baggeren Jachthaven Sinds meerdere jaren wordt bij het baggeren van de jachthaven het vrijkomende slib gedeponeerd op het Wad ten noorden van de jachthaven. Door het deponeren van dit bijzonder schone slib is een soort van kweldergebied ontstaan met een eigen flora en fauna. Helaas zijn wij door het ministerie van LNV op de vingers getikt. Het deponeren van het slib is o.g.v. de Natuurbeschermingswet niet langer toegestaan, omdat het volgens genoemd ministerie een “significante” aantasting van het Waddengebied inhoudt. Een mening die wij, maar ook bijvoorbeeld Natuurmonumenten, zeker niet delen. Ook een toets gedaan door bureau Arcadis, wijst uit dat van een aantasting van het Waddengebied geen sprake is. Maar de Natuurbeschermingswet is bepalend en we onderzoeken momenteel welke alternatieve vormen van het deponeren van slib mogelijk zijn. Dat kan betekenen dat het baggeren van de jachthaven (veel) meer geld gaat kosten, omdat het slib naar elders moet worden afgevoerd. Een verdrievoudiging van het huidige budget (ca. € 40.000) of zelfs nog hogere kosten zijn dan niet uitgesloten. Echter precieze bedragen zijn nog niet bekend. Zo gauw meer bekend is wordt uw raad daarover geïnformeerd. Daarnaast gaan wij op politiek/bestuurlijk niveau proberen de huidige wijze van het deponeren van slib alsnog te kunnen continueren. Dat betekent overleg met de “politiek verantwoordelijken”, bijvoorbeeld de staatssecretaris, in Den Haag.
Opbrengst toeristenbelasting De opbrengst van de toeristenbelasting fungeert als dekkingsmiddel voor toeristische voorzieningen. De jaarlijks terugkerende kosten zijn niet direct gerelateerd aan het aantal toeristen dat het eiland bezoekt. Schiermonnikoog moet het ten opzichte van de overige Waddeneilanden meer dan gemiddeld hebben van de dagtoeristen. Om grote fluctuaties in de opbrengst toeristenbelasting te voorkomen -zoals dat de laatste jaren het geval was- wordt vanaf de begroting 2007 voor het deel van de toeristenbelasting verkregen uit de vergoeding van Wagenborg gewerkt met een gemiddeld aantal toeristen over de afgelopen 4 jaar. Om de 4 jaar zal opnieuw het gemiddelde worden vastgesteld. Overschotten worden gestort in een egalisatiereserve en tekorten in de toeristenbelasting worden onttrokken aan de egalisatiereserve toeristenbelasting. Bij de jaarrekening 2008 is er voor het eerst een bedrag in deze reserve gestort.
Vervanging bij ziekte of langdurige afwezigheid In geval van ziekte van gemeentepersoneel geldt een doorbetalingsverplichting van het salaris gedurende een half jaar voor 100% ten laste van de eigen middelen. Het tweede halfjaar is de doorbetalingsverplichting 90%. Het tweede jaar bedraagt de doorbetalingsverplichting 75% van het salaris. De kosten van vervanging als gevolg van ziekte komen voor rekening van de gemeente boven de reguliere loonkosten.
Algemene uitkering De algemene uitkering (inclusief de behoedzaamheidreserve) is de grootste inkomstencomponent in de begroting van een gemeente, die ruim 40% van de inkomsten van de totale begroting van Schiermonnikoog vormt. De algemene uitkering blijft daarmee een risico vormen. Ter illustratie bij de begroting 2009 raamden we voor 2012 en 2013 nog een algemene uitkering van € 2.664.000. In de begroting 2010 rekenen voor beide jaren met een algemene uitkering van rond de € 2.520.000. Een daling van € 144.000!
Wet Werk en Bijstand Met de wijziging van de Algemene Bijstandswet in de Wet Werk en Bijstand is een stuk (budget) verantwoordelijkheid vanuit het Rijk bij de gemeenten neergelegd. Het budget voor de Wet Werk en Bijstand bestaat uit twee delen: het inkomensdeel –waaruit de uitkeringen worden bekostigd- en het werkdeel, waaruit re-
Programmabegroting 2010, blz. 27
integratieactiviteiten worden gefinancierd. Overschotten op het inkomensdeel mogen worden aangewend voor het werkdeel, omgekeerd is aanwending van overschotten echter niet toegestaan.
Onze gemeente heeft tot dusverre geen egalisatiereserve ingesteld voor (negatieve) effecten vanuit het inkomensdeel. Deze kunnen eigenlijk drie verschijningsvormen hebben. De eerste vorm is de maatstaf voor verdeling van de middelen. Deze wordt voor een kleine gemeente als Schiermonnikoog bepaald door historische cijfers. Mutaties in aantal bijstandgerechtigden in het verleden kunnen daardoor budgettair effect hebben op het heden. De tweede verschijningsvorm betreft een toename van het aantal cliënten in het heden, wat leidt tot een toename van lasten in het heden. Deze moeten tot een percentage van 10% van het aantal bijstandsgerechtigden budgettair worden opgevangen voor de gemeente. In het geval van Schiermonnikoog betekent dit op dit moment een stijging van 1 cliënt. Het hiermee gepaard gaande risico bedraagt maximaal een € 20.000. De derde verschijningsvorm heeft zich in 2004 voor het eerst voorgedaan: vanuit het Rijk is er een korting doorgevoerd op het inkomensbudget doordat de economische ontwikkelingen resulteerden in een laag aantal bijstandgerechtigden. De budgetten worden pas in september van het begrotingsjaar definitief vastgesteld en vormen hiermee een risico. In 2010 is ons budget enorm verlaagd, op basis van historische kosten van de afgelopen jaren. In 2009 ontvingen we nog € 31.000. In 2010 is het budget gedaald naar nog geen € 9.000.
WMO Via de algemene uitkering krijgt elke gemeente een uitkering voor de WMO. Voor 2010 hebben we € 155.450 ingezet in de begroting, terwijl we voor 2010 een budget van € 148.220 krijgen via de algemene uitkering. Momenteel lopen nieuwe aanbestedingen voor de WMO. De mogelijkheid is redelijk groot dat er prijsstijgingen komen in de huishoudelijke verzorging, omdat de zorginstellingen bij de vorige aanbestedingsronden flink onder de prijs hebben ingeschreven. Ter illustratie: een prijsstijging van 10% betekent voor Schiermonnikoog een lastenstijging van € 15.000.
AWBZ-pakketmaatregel Voor de invoering van de AWBZ pakketmaatregel is landelijk € 127 miljoen beschikbaar gesteld. Dit bedrag wordt bij de septembercirculaire 2009 verdeeld over de gemeenten. Onduidelijk is nog welke kosten deze pakketmaatregel met zich mee brengt voor de gemeente. Aangezien ook de inkomstenkant nog niet bekend is, zullen wij op dit onderwerp terugkomen zodra er cijfers bekend zijn.
Stijging woningwaarden De mogelijkheid bestaat dat de woningwaarden op Schiermonnikoog in 2009 meer stijgen / minder dalen dan het landelijk gemiddelde. Als dat het geval is, dan zal ook de korting op de algemene uitkering hoger worden. Dit levert dan dus een financieel nadeel op. Mocht dit werkelijkheid worden, dan bestaat tot eind december 2009 de mogelijkheid om middels OZB-tariefstijgingen dit nadeel (deels) weg te werken. Het financiële risico van een meer dan gemiddelde stijging van de woningwaarden is dus klein, omdat gemeenten de mogelijkheid hebben de tarieven voor een nieuw begrotingsjaar aan te passen vóór 1 januari van het nieuwe begrotingsjaar.
Garantieverplichtingen woningbouw Via de Stichting Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) staat de gemeente indirect als achtervang garant voor een aantal leningen. Ten eerste voor een bedrag van € 418.000 aan Nijestee en daarnaast voor een bedrag van € 726.025 aan de Corporatieholding Friesland. Het garantiebedrag van de gemeente Schiermonnikoog voor
Programmabegroting 2010, blz. 28
de CHF daalt jaarlijks met € 59.000. Daarmee daalt ook het financiële risico dat de gemeente loopt met € 59.000 per jaar.
Overige garanties De gemeente Schiermonnikoog heeft garantieverplichtingen ten aanzien van Kabel Noord (samen met de gemeenten Kollumerland, Dantumadeel, Dongeradeel en Ameland) voor in totaal een bedrag van € 75.630 (schuldrestant 1/1/2010). Het bedrag waarvoor Schiermonnikoog garant staat is € 15.125 en is jaarlijks aflopend en daarmee is het financiële risico voor de gemeente Schiermonnikoog ook aflopend.
Voor Tennisvereniging Hinneleup staat de gemeenten per 1-1-2010 nog garant voor een bedrag van € 27.225. Dit is ook de totale lening van De Hinneleup per 1-1-2010.
Verstrekte leningen De gemeente Schiermonnikoog heeft in 2005 een rentedragende lening verstrekt aan de stichting Veldsporten. Hiervan bedraagt de restantlening per 1 januari 2010 nog € 153.585.
De gemeente heeft in 2005 rentedragende leningen verstrekt aan Stichting De Oude Jachthaven, enerzijds voor de exploitatie van een restaurant, anderzijds voor de exploitatie van de jachthaven. De hoogte van de lening aan deze Stichting bedraagt per 1 januari 2010 nog € 208.065.
Tot slot heeft de gemeente in 1994 aan een ambtenaar een hypotheek verstrekt met een looptijd van 25 jaar, waarvan het schuldrestant per 1 januari 2010 nog € 25.000 bedraagt.
Risico’s die de normale bedrijfsvoering overstijgen De belangrijkste kenmerken van deze risico’s zijn de onvoorspelbaarheid en onmeetbaarheid. Te denken valt aan bodemverzakkingen, natuurrampen, frauduleuze handelingen (door ambtenaren en/of bestuurders) en overige calamiteiten. Deze risico’s zijn waar mogelijk met verzekeringen afgedekt door de gemeente, maar in de gevallen dat deze situaties zich zullen voordoen zal via eenmalige beschikbaarstelling van middelen deze risico’s moeten worden afgedekt.
Programmabegroting 2010, blz. 29
Paragraaf financiering Inleiding Op grond van het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) worden in de begroting in afzonderlijke paragrafen beleidsrichtlijnen vastgelegd over relevante beheersmatige aspecten. In de beheersverordening naar artikel 212 van de Gemeentewet geeft de raad het kader aan.
Algemeen Op 1 januari 2009 is de op 1 januari 2001 ingevoerde Wet financiering lagere overheden (Wet fido) gewijzigd. In deze wet worden de kaders gesteld voor een verantwoorde, prudente en professionele inrichting en uitvoering van de treasuryfunctie van decentrale overheden. De Wet fido definieert de treasuryfunctie daarbij als:
het sturen en beheersen van, het verantwoorden over en het toezicht houden op: de financiële vermogenswaarden, de financiële geldstromen, de financiële posities en de hieraan verbonden risico’s
De gemeente Schiermonnikoog onderkent het belang van een verantwoord en adequaat beheer van haar financiële middelen. Mede als gevolg van de Wet fido wenst zij haar activiteiten op het gebied van treasury op een zo transparant en beheersbaar mogelijke wijze in te richten.
Als gevolg hiervan heeft de gemeente Schiermonnikoog in 2001 het Treasurystatuut ingevoerd.
Interne reorganisatie, gewijzigde accountantsverklaringen en rechtmatigheid, hebben ertoe geleid dat het Treasurystatuut 2001 is vervangen door het Treasurystatuut 2008. In het Treasurystatuut 2008 zijn de bevoegdheden en de informatievoorziening specifieker omschreven, er zijn tekstueel aanpassingen gedaan, waardoor aansluiting wordt verkregen met de financieringsparagraaf in het jaarverslag en qua opzet en indeling is het Treasurystatuut 2008, leesbaarder geworden.
Treasury beheer- en beleid Economische ontwikkeling en rentevisie De Nederlandse economie krimpt in 2009 naar verwachting met 4¾%. Voor 2010 is een afname van het BBP voorzien van ½%. Met name de uitvoer krijgt in 2009 rake klappen, omdat de relevante wereldhandel in de raming met een niet eerder vertoonde 15¼% terugvalt. Maar ook consumenten geven beduidend minder uit dan in 2008. De scherp terugvallende productie gaat onherroepelijk gepaard met een fors oplopende werkloosheid. Deze komt volgens de huidige prognose uit op gemiddeld 5½% in 2009 en stijgt in 2010 snel verder tot 9½%. De overheid schrijft in 2009 en 2010 dieprode cijfers, met begrotingstekorten van respectievelijk 4,1 en 6,7% BBP. In augustus 2008 is het Centraal Planbureau (CPB) somberder gestemd over de verwachte economische groei in 2009 ten opzichte van 2008. Het CPB heeft zijn groeiraming voor 2010 bijgesteld van 1,25 naar 1 procent. De aanhoudende kredietcrisis zorgt voor een gespannen economische groei.
In de begroting 2010 wordt voor wat betreft het financieringstekort en voor de bespaarde rente gerekend met een rentepercentage van 4,5%. De rente op de kapitaalmarkt (bij de Bank Nederlandse Gemeenten) ligt momenteel
Programmabegroting 2010, blz. 30
(24 augustus 2009) voor een 25-jarige lineaire lening met vast rentepercentage op het niveau van 4,88 %. Het voornoemde rentepercentage is slechts een momentopname. Wat de rente op lange termijn gaat doen is op dit moment niet te zeggen omdat er vele factoren zijn die invloed uitoefenen op de hoogte van de rente.
Kasgeldlimiet De kasgeldlimiet is bedoeld om het renterisico op opgenomen kortlopende geldleningen te beperken. In de Wet Fido is bepaald dat deze limiet 8,5% is van het begrotingstotaal. De kasgeldlimiet voor begrotingsjaar 2010 is als volgt te berekenen:
Begrotingstotaal
5.457.390
Bij ministeriële regeling vastgesteld percentage
8,5%
Toegestane kasgeldlimiet
463.878
Renterisiconorm In de wet Fido is een norm gegeven voor de omvang van het renterisico. Onder renterisico wordt verstaan de gevoeligheid van de financiële positie van de organisatie voor renteschommelingen. In de volgende tabel (opgesteld in €) wordt het renterisico in relatie tot de norm aangegeven:
Variabelen Renterisico(norm) (1a) (1b) (2) (3)
Renteherziening op vaste schuld o/g Renteherziening op vaste schuld u/g Aflossingen Renterisico (1+2)
(4)
Renterisiconorm
(5a) = (4>3)
Ruimte onder renterisiconorm
(5b) = (3>4)
Overschrijding renterisiconorm
2010
2011
2012
2013
0 0 850.250 850.250
0 0 493.850 493.850
0 0 388.000 388.000
0 0 408.250 408.250
5.457.390
5.385.845
5.303.000
5.282.265
1.077.170
1.060.600
1.056.455
Berekening Renterisiconorm (4a) (4b)
(4) = (4a x 4b / 100)
Begrotingstotaal 2010 Bij ministeriële regeling vastgesteld %
20%
Renterisiconorm (alleen 2010) 1.091.480
Uit bovenstaande tabel blijkt dat het renterisico vaste schuld in de periode 2010 – 2013 binnen de wettelijk gestelde normen blijft.
Administratieve organisatie Geldverkeer vereist een goede administratieve organisatie. Er is dan ook een duidelijke functiescheiding tussen de beheersfunctie (de treasuryfunctie) en de registrerende functie (financieel administratieve afdeling). Bij het aantrekken van nieuwe leningen zal naast de comptabele ook de controller worden betrokken.
Programmabegroting 2010, blz. 31
Treasurybeheer Gewerkt wordt aan een systeem, waaruit de benodigde financiële informatie voor een nog beter treasurybeheer kan worden verkregen. Meer dan momenteel het geval is zal worden gekeken naar betalingsmomenten (het volgen van kasstromen) in combinatie met budgetbeheer en het registreren van (grote) verplichtingen.
De budgetverantwoordelijken hebben bij dit systeem een belangrijke rol, daar zij inzicht zullen moeten verschaffen in de (beleids)geldstromen. Dit is een volgende stap om te komen tot een sluitende planning- en control cyclus.
Programmabegroting 2010, blz. 32
Paragraaf verbonden partijen Een verbonden partij is een derde rechtspersoon waarmee de gemeente zowel een bestuurlijke als een financiële band heeft. Verbonden partijen kunnen zijn deelnemingen (vennootschappen) en openbare lichamen op grond van de wet gemeenschappelijke regelingen, stichtingen en verenigingen.
Op grond van het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten dient aangaande deze partijen tenminste de visie in re latie tot de realisatie van de doelstellingen te worden gegeven en dienen omtrent de verbonden partijen de beleidsvoornemens te worden vermeld. Dat betekent, dat de doelstelling van de verbonden partij moet worden aangegeven, de deelnemers, het bestuurlijk belang, het financieel belang en de ontwikkelingen.
In een bij deze paragraaf gevoegde matrix wordt een opsomming gegeven van de partijen waarmee de gemeenten op dit moment verbonden is.
Progr. & thema
Naam
Vestigingsplaats
Rechtsvorm
Vertegenwoordigers Aard financieel belang
1A
Brandweer N.O.F.
Dokkum
gem. regeling
L.K. Swart
bijdr. in exploitatie
84.395
1C 2A 2B 2C
MilieuAdviesDienst Opus3 Oostergo Hulpverleningsdienst Fryslân Streekarchivariaat N.O.F. Eneco Holding Kabel Noord Welstandszorg Hus en Hiem Afvalsturing Friesland De Waddeneilanden
Leeuwarden Dokkum Dokkum Leeuwarden
gem. regeling gem. regeling gem. regeling gem. regeling
L.J. Wiersema L.J. Wiersma L.J. Wiersma L.J. Wiersema
bijdr. in exploitatie budgetsubsidie bijdrage in tekort bijdr. in exploitatie
14.994 32.450 0 21.420
Dokkum
gem. regeling
L.J. Wiersma
bijdr. in tekort
15.450
Rotterdam Dokkum Leeuwarden
N.V. N.V. gem. regeling
L.K. Swart L.K. Swart E. Korendijk
aandelen aandelen bijdr. in tekort
-24.495 -3.000 4.500
Leeuwarden Texel
N.V. gem. regeling
aandelen bijdr. in exploitatie
0 45.695
verstrekken bijdr.
1.850
verstrekken bijdr.
550
verstrekken bijdr.
800
aandelen
2F 3A 3A 3C 4D 4E
4H
Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG)
Den Haag
vereniging
4H
Vereniging van Friese Gemeenten (VFG)
Leeuwarden
vereniging
4H
Bestuursacademie Noord-Nederland Bank Nederlandse Gemeenten
Zwolle
vereniging
E. Korendijk Eilander college: L.K. Swart Eilanderraad: C. van der Kolk E. Bakker E.D. de Groot Een door het college aan te wijzen lid van de bestuursorganen der gemeente de secretaris inbegrepen kunnen als vertegenwoordiger van de gemeente deelnemen aan de algemene vergadering en namens de gemeente een stem uitbrengen. Een door het college aan te wijzen lid van de bestuursorganen der gemeente de secretaris inbegrepen kunnen als vertegenwoordiger van de gemeente deelnemen aan de ledenvergadering van de vereniging en namens de gemeente een stem uitbrengen. S. Stamhuis
Den Haag
N.V.
Nee
ADM/C
Omvang financieel belang in begr. 2010 €
-14.040
Programmabegroting 2010, blz. 33
Programma 1 Leefbaar Schiermonnikoog Brandweer Noordoost Fryslân De Brandweerkring Noordoost Friesland is eind 2004 vervangen door de gemeenschappelijke regeling Brandweer Noordoost Fryslân. Hieraan nemen deel de gemeenten Achtkarspelen, Dantumadeel, Dongeradeel, Kollumerland c.a. en Schiermonnikoog. Het gemeentebestuur van Ameland heeft nog geen besluit genomen tot deelname aan deze samenwerking. De verwachting is overigens wel dat Ameland per 1 januari 2010 zal toetreden tot de gemeenschappelijke regeling. De gemeenschappelijke regeling voorziet in het vormen van één gemeenschappelijke brandweerorganisatie voor Noordoost Fryslân. De Brandweer Noordoost Fryslân komt onder eenhoofdige leiding te staan, waarbij het beroepspersoneel rechtspositioneel wordt ondergebracht bij de Regionale Brandweer Fryslân te Leeuwarden. Het beheer van de Brandweer Noordoost Fryslân berust bij een gemeenschappelijk orgaan (districtscollege), bestaande uit de burgemeesters van de deelnemende gemeenten. De taken van de Brandweer Noordoost Fryslân bestaan uit: pro-actie, preventie, preparatie, repressie, nazorg en eventuele andere door het districtscollege aangewezen taken. De door de deelnemende gemeenten verschuldigde bijdragen in het nadelige saldo, dat overblijft na aftrek van de kosten van de regeling officier van dienst, worden berekend op basis van het gemiddelde van de verhouding tussen de werkvoorraad preventie en het inwonertal van de gemeenten.
MilieuAdviesDienst De Milieuadviesdienst behartigt de belangen van het milieubeheer en het budgethouderschap Besluit Woninggebonden Subsidies, voor zover dit uit een oogpunt van samenhang en draagvlak een behartiging op regionaal niveau vraagt. Het wordt gevormd door de gemeenten Ameland, het Bildt, Boarnsterhim, Dantumadeel, Dongeradeel, Ferwerderadiel, Franekeradeel, Harlingen, Kollumerland c.a., Leeuwarden, Leeuwarderadeel, Menaldumadeel, Schiermonnikoog, Terschelling en Vlieland. Aan genoemde gemeenten wordt een bijdrage in de vaste kosten in rekening gebracht. Voor het verrichten van diensten worden kostendekkende tarieven berekend.
Programma 2 Sociaal en gezond Schiermonnikoog Opus 3 De stichting Opus 3 heeft ten doel de bevordering van de kunstbeoefening, kunstzinnige vorming en kunsteducatie in de ruimste zin van het woord in ieder geval in de gemeenten Dongeradeel, Ferwerderadiel en Schiermonnikoog. De stichting tracht haar doel onder meer te verwezenlijken door het in stand houden van een muziekschool ten behoeve van de inwoners van de genoemde gemeenten, actief en stimulerend op te treden ter bevordering van de muzische vorming in het algemeen en in het algemeen alle andere middelen aan te wenden, die voor het bereiken van het doel bevorderlijk worden geacht. De begroting van de stichting wordt jaarlijks ter toetsing voorgelegd aan de gemeenten Dongeradeel, Ferwerderadiel en Schiermonnikoog. De jaarstukken worden ter kennisgeving toegezonden aan de colleges van burgemeester en wethouders van genoemde gemeenten. De stichting heeft met iedere deelnemende gemeente een uitvoeringsovereenkomst budgetsubsidie afgesloten. In deze overeenkomst worden geregeld de hoogte van de budgetsubsidie, de door de stichting te leveren prestaties, de planning en control, indexering, reserves en voorzieningen, contractaanpassingen, en overige bepalingen. Aan het begin van iedere contractperiode vindt overleg plaats tussen de deelnemende gemeenten en de stichting over het te voeren tarievenbeleid.
Programmabegroting 2010, blz. 34
Naast enkele bestemmingsreserves heeft de stichting een algemene reserve van bijna 2 ton voor het opvangen van mogelijke tegenvallers in de toekomst. De maximaal toegestane stand van deze reserve is gesteld op 25% van het totaal van de begrote jaarexploitatie van de stichting. Daarboven vindt terugbetaling plaats aan de deelnemende gemeenten.
Oostergo Op grond van de Wet Sociale Werkvoorziening worden aan personen die door lichamelijke, verstandelijke of psychische beperkingen uitsluitend onder aangepaste omstandigheden tot regelmatige arbeid in staat zijn, een dienstverband begeleid werken aangeboden. Verder wordt getracht de uitstroom naar de reguliere arbeidsmarkt te bevorderen. Oostergo vervult deze taak voor de gemeenten Ameland, Dongeradeel, Ferwerderadiel en Schiermonnikoog. Oostergo heeft de afgelopen jaren een groei doorgemaakt. Het traditionele beeld van dienst sociale werkvoorziening is achterhaald. De organisatie ontwikkelt zich van productiebedrijf tot reïntegratiebedrijf. Oostergo is uitgegroeid tot een belangrijke partij bij de uitvoering van regelingen voor gesubsidieerde arbeid en reïntegratie. Na een reeks van jaren van positieve resultaten en voldoende financiële ruimte om te kunnen bouwen aan voorzieningen, is gebleken dat deze trend wordt doorbroken. De uitvoering van de WSW dreigt, binnen de huidige wettelijke en macro-economische kaders en bezuinigingen van het rijk, in toenemende mate verliesgevend te worden. Door de binnen Oostergo aanwezige kennis en kunde op het vlak van arbeidsintegratie voor een brede doelgroep in te zetten, wordt getracht de verliezen tot een minimum te beperken. Samenwerking met omliggende gemeenten, het UWV en andere reïntegratiebedrijven heeft in dit kader een hoge prioriteit. Ondanks deze maatregelen kon niet worden voorkomen dat de gemeenten sinds 2003 weer worden aangesproken voor een bijdrage in het exploitatietekort van Oostergo. Per 1 januari 2008 is de nieuwe WSW in werking getreden. De rijksvergoeding voor de sociale werkvoorziening loopt voortaan via de gemeente en wordt doorbetaald aan Oostergo en andere sociale werkverbanden. Door een gunstig jaarrekeningresultaat 2008 heeft Oostergo een algemene reserve weten te creëren van € 359.000.
Hulpverleningsdienst Fryslân (onderdeel Brandweer) Met ingang van 1 januari 2007 is de Regionale Brandweer/C.P.A. Fryslân opgenomen in de Hulpverleningsdienst Fryslân. Deze gemeenschappelijke regeling biedt voordelen voor de kwaliteit en snelheid van de brandbestrijding en hulpverlening. De doelstellingen op het gebied van veiligheid en bescherming kunnen daardoor op een effectievere en efficiëntere wijze gerealiseerd worden. De participatie is, gelet op deze voordelen, van duurzame aard. De kosten worden omgeslagen over de deelnemende gemeenten op basis van het aantal inwoners.
Hulpverleningsdienst Fryslân (onderdeel G.G.D.) In de Wet Collectieve Preventie Volksgezondheidszorg wordt aan de gemeenteraden opgedragen om de totstandkoming en de continuïteit van de samenhang binnen de collectieve preventie en de curatieve gezondheidszorg te bevorderen en een gemeenschappelijke gezondheidsdienst in stand te houden. Met ingang van 1 januari 2007 hebben de 31 Friese gemeenten deze taak ondergebracht in de Hulpverleningsdienst Fryslân. Jaarlijks wordt een begroting gepresenteerd. Hierin zijn de door de gemeenten verschuldigde bijdragen voor het basispakket en eventueel aanvullende diensten opgenomen.
Streekarchivariaat Noord-Oost Friesland Het Streekarchivariaat Noord Oost Friesland wordt gevormd door de gemeenten Ameland, Dongeradeel en Schiermonnikoog en het waterschap Fryslân. Het Streekarchivariaat heeft krachtens de Archiefwet 1995 tot doel het beheer van de archiefbewaarplaatsen van de deelnemende gemeenten en waterschappen, inhoudende het behouden, bewerken en benutten van de in de archiefbewaarplaatsen berustende archieven en collecties, gericht
Programmabegroting 2010, blz. 35
op de openbaarheid ten dienste van het publiek, en het toezicht op het beheer van de nog bij de administraties van de deelnemende gemeenten en waterschappen berustende archieven, met het oog op hun toekomstige overbrenging naar de archiefbewaarplaatsen. Onze gemeente verleent, evenals de overige deelnemers, jaarlijks een bijdrage in de exploitatie. Het Streekarchivariaat heeft op dit moment geen eigen vermogen.
Programma 3 Schiermonnikoog vooruit Eneco Holding Van oudsher zijn veel gemeenten aandeelhouder van nutsbedrijven. Doel daarvan was invloed uit te kunnen oefenen op het beleid van die nutsbedrijven. Door fusies en schaalvergrotingen heeft deze bestuurlijke invloed aan betekenis ingeboet. Het financiële belang in deze ondernemingen staat nu dan ook voorop. Onze gemeente bezit 1.630 aandelen à € 100,00 nominaal in Eneco Holding. Jaarlijks wordt een dividend uitgekeerd door Eneco.
Kabeltelevisie Noord Oost Friesland De Kabeltelevisie Noord Oost Friesland heeft tot taak de aanleg, het beheer, het onderhoud, de instandhouding en de exploitatie van centrale antenne inrichtingen met bijbehorende kabelnetten in de deelnemende gemeenten, alsmede het verrichten van technische en organisatorische werkzaamheden ten behoeve van het verzorgen van plaatselijke of regionale uitzendingen. De andere deelnemers, naast Schiermonnikoog, in deze vennootschap zijn Ameland, Dantumadeel, Kollumerland c.a. en Dongeradeel. Genoemde gemeenten bezitten aandelen in het kapitaal. Uitgangspunt is het aantal aansluitingen per gemeente. De aandelen zijn om niet verkregen. In 2008 is voor het eerst dividend uitgekeerd en ook voor 2010 hebben we een dividend geraamd en wel van € 3.000.
Welstandszorg Hûs en Hiem Onze gemeente neemt sinds jaren deel in de gemeenschappelijke regeling Welstandszorg Hûs en Hiem. Deze regeling heeft ten doel de gemeenschappelijke belangen van de deelnemende gemeenten te behartigen op het gebied van de bouwkunstige en landschappelijke schoonheid in de provincie Friesland. Tot de taken behoren welstandsadvisering op grond van de Woningwet, het geven van adviezen over welstandsvraagstukken, advisering over de toepassing van de Monumentenwet en de Monumentenverordening en advisering over beschermde gemeentelijke monumenten en beeldbepalende panden. Elke gemeente draagt in de kosten bij naar rato van de dienstverlening op basis van tarieven, die door het algemeen bestuur worden vastgesteld. Onvoorziene tekorten op de exploitatie, die redelijkerwijs niet kunnen worden bestreden uit batige saldi van voorgaande jaren, worden door de gemeenten gedragen in verhouding tot het aantal inwoners op 1 januari van het betreffende jaar. De laatste jaren hebben zich geen tekorten voorgedaan.
Programma 4 Schiermonnikoog tot uw dienst Afvalsturing Friesland N.V. Afvalsturing Friesland N.V (handelsnaam Omrin) is de afvalorganisatie van de Friese gemeenten. In 2006 besloot de gemeente Smallingerland uit de vennootschap te stappen. De organisatie vervult een groot aantal taken op het gebied van de afvalverwijdering in de provincie Friesland. De vennootschap heeft in de eerste plaats tot doel het ontstaan van afval te voorkomen en voor het overige het afval op een doelmatige, milieuhygiënisch
Programmabegroting 2010, blz. 36
verantwoorde manier te (laten) verwijderen. Daarnaast is het actief bevorderen van preventie en hergebruik een kerntaak van de N.V. De gemeente is aandeelhouder van de vennootschap met een aandelenkapitaal van nominaal € 54.454,00. Hierdoor incasseert de gemeente jaarlijks een (bescheiden) bedrag aan dividend.
Vereniging Nederlandse Gemeenten De Vereniging Nederlandse Gemeenten is de belangenorganisatie voor alle gemeenten in Nederland. De VNG zorgt voor belangenbehartiging, dienstverlening en een platformfunctie voor alle gemeenten. Daarnaast voert de VNG (vaak samen met departementen of maatschappelijke organisaties) projecten uit die een gemeentelijk belang dienen. Jaarlijks wordt een contributie in rekening gebracht aan de gemeenten.
Vereniging van Friese Gemeenten De Vereniging van Friese Gemeenten (VFG) is de belangenorganisatie voor de 31 gemeenten in Friesland. Het statutaire doel is om de belangen van gemeenten te behartigen en om gelegenheid voor afstemming te bieden. Hiervoor worden regelmatig thematische bijeenkomsten georganiseerd voor bestuurders per portefeuille. Daarnaast is de VFG vertegenwoordigd in diverse overlegorganen. Jaarlijks wordt een contributie in rekening gebracht aan de gemeenten.
Bestuursacademie Noord Nederland De bestuursacademie Noord Nederland is opgericht door en voor de lokale overheden. Zij verzorgt het bestuursdienstonderwijs voor gemeenten, waterschappen en provincies en is het kennis- en opleidingscentrum voor het openbaar bestuur. De bestuursacademie draagt bij aan de kwaliteit van het binnenlands bestuur door het organiseren van activiteiten die de professionaliteit van ambtenaren en bestuurders bevorderen.
Dat zijn onder meer: -vakopleidingen; -bijscholing op individueel, afdelings- en managementniveau; -training en coaching van managers; -advies, ontwikkeling en uitvoering van trajecten ten behoeve van de ontwikkeling van de organisatie.
In 2002 is besloten tot een verzelfstandiging van de bestuursacademie Noord Nederland en dit heeft geleid tot de vorming van één landelijk opererende bestuursacademie, die de rechtsvorm van een stichting heeft gekregen. De gemeenschappelijke
regeling
Bestuursacademie
Noord
Nederland
is
daarbij
omgevormd
tot
een
vangnetvoorziening voor doorlopende werkgeversverplichtingen en in het kader van de privatisering aan de stichting afgegeven garanties en andere zekerheidsstellingen.
De Waddeneilanden De Waddeneilanden houdt zich als opvolger van het OOW bezig met de voorbereiding van en advisering over gemeenschappelijke bestuursaangelegenheden betreffende de Waddenzee en de eilanden; in verband hiermee wordt het vertegenwoordigd in het Coördinatie College Waddengebied en in diverse werkgroepen die zijn of worden ingesteld in het kader van het Coördinatie College Waddengebied dan wel in andere overlegstructuren met rijk en provincies. Verder zullen de Waddeneilandgemeenten op beleidsmatig en operationeel niveau intensiever gaan samenwerken. Jaarlijks wordt de gemeentelijke bijdrage bepaald.
Programmabegroting 2010, blz. 37
Algemene dekkingsmiddelen Bank Nederlandse Gemeenten Het leeuwendeel van de inkomsten- en uitgavenstroom van de gemeente vindt plaats via de rekening die de gemeente aanhoudt bij de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) te Den Haag. De deelname in het aandelenkapitaal heeft voornamelijk een financieel belang. Na een herstructurering van het aandelenkapitaal van de BNG als gevolg van de invoering van de euro is de gemeente in het bezit gekomen van 7.020 aandelen met een nominale waarde van € 2,50 per stuk. Door dit aandelenbezit ontvangt de gemeente jaarlijks een dividenduitkering. De BNG is al jaren in het bezit van de triple A-rating op het terrein van kredietwaardigheid.
Programmabegroting 2010, blz. 38
Recapitulatie programmabegroting Omschrijving
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Programma 1 Lasten Baten Saldo
1.234.374 202.360 1.032.014
1.262.899 82.897 1.180.002
1.282.499 88.397 1.194.102
1.266.615 78.199 1.188.416
1.246.022 77.467 1.168.555
1.233.955 76.698 1.157.257
Programma 2 Lasten Baten Saldo
1.779.100 672.566 1.106.534
1.474.318 331.873 1.142.445
1.540.129 284.981 1.255.148
1.549.056 273.633 1.275.423
1.550.902 273.369 1.277.533
1.551.278 273.096 1.278.182
Programma 3 Lasten Baten Saldo
711.537 336.729 374.808
583.887 118.879 465.008
651.312 176.977 474.335
558.796 109.362 449.434
552.735 104.719 448.016
549.594 104.719 444.875
Programma 4 Lasten Baten Saldo
1.806.081 944.964 861.117
1.676.600 663.274 1.013.326
1.877.471 811.507 1.065.964
1.903.627 783.401 1.120.226
1.845.599 715.833 1.129.766
1.839.690 698.722 1.140.968
64.487 3.889.954 -3.825.467
66.506 3.981.748 -3.915.242
70.377 4.077.806 -4.007.429
70.377 4.054.755 -3.984.378
70.377 4.045.158 -3.974.781
70.377 4.064.253 -3.993.876
0 0 0
20.000 0 20.000
10.000 0 10.000
10.000 0 10.000
10.000 0 10.000
10.000 0 10.000
237.102 150.723 86.379
29.395 0 29.395
27.373 0 27.373
27.373 0 27.373
27.373 0 27.373
27.373 0 27.373
-364.614
-65.066
19.493
86.494
86.462
64.779
Algemene dekkingsmiddelen Lasten Baten Saldo
Onvoorzien Lasten Baten Saldo
Toevoegingen en onttr. aan reserves Lasten Baten Saldo
RESULTAAT
Programmabegroting 2010, blz. 39
Programmabegroting 2010, blz. 40
Programma 1 Leefbaar Schiermonnikoog
Doel: bevordering en instandhouding van een kwalitatief hoogwaardige leefomgeving van natuur en toerisme van een kwalitatief hoogwaardig toeristisch product
Programmabegroting 2010, blz. 41
1A Openbare orde en veiligheid ►1A / 1 “Huisvesting hulpverleningsdiensten” Wat willen wij bereiken? -
eind 2006 duidelijkheid over de definitieve locaties hulpverleningsdiensten, programma’s van eisen en de gevolgen voor de gemeentelijke begroting;
-
in 2007 moet de huisvesting van de hulpverleningsdiensten gerealiseerd zijn, bij voorkeur samen met andere, op het eiland werkzame diensten.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? Eind februari / begin mei zijn de gebouwen voor Brandweer / Ondersteuningspeloton en Ambulance / GHOR opgeleverd. De gebouwen zijn in april in gebruik genomen door de hulpverleningsdiensten en zijn op 5 juni 2009 feestelijk geopend. Daarmee is dit onderdeel van het collegeprogramma afgerond.
Wat mag het kosten? Niet van toepassing.
Programmabegroting 2010, blz. 42
►1A / 2 “Gemeentelijke Rampenbestrijdingsorganisatie” Wat willen wij bereiken? Actualiseren van rampenplannen en deelplannen, opleiden en oefenen van de medewerkers gemeentelijke rampenbestrijdingsorganisatie.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? In oktober 2008 is het rampenbestrijdingsplan veerdiensten definitief vastgesteld. De gemeentelijke rampenbestrijdingsorganisatie moet voldoen aan de nieuwe wettelijke eisen. Daarom vindt ook in 2010 een inhaalslag plaats in onze gemeente. Deze inhaalslag bestaat uit een gestructureerd opleidings-, trainings- en oefenplan (OTO). Dit plan omvat een reeks samenhangende activiteiten gericht op de actualisering van alle gemeentelijke processen in de rampenbestrijding. Het OTO plan wordt in regionaal verband opgepakt, waarvan de NOFA + gemeenten( + staat voor Ameland) de kern vormen. Tytsjerksteradiel, Opsterland en Schiermonnikoog sluiten aan bij de te houden activiteiten. In de intergemeentelijke sessies wordt ook gewerkt aan de onderlinge vervangbaarheid en versterking van elkaar.
Wat mag het kosten? De eventuele extra kosten voor de externe ondersteuning zijn nog niet bekend en worden meegenomen in één van de tussentijdse rapportages. Raming activiteiten
2006
2007
2008
2009
2010
3.000
3.000
1.500
1.500
12.000
3.000
1.500
1.500
1 actualiseren rampenplan 2 opstellen deelplannen 3 rampenbestrijdingsplan veerdiensten
9.000
4 afstemming Dongeradeel / Marne 5 opleiden en oefenen 6 beheer en onderhoud rampenpl totaal
0
Programmabegroting 2010, blz. 43
►1A / 3 “Beheer zeeweringen” Wat willen wij bereiken? Er dient altijd personeel van de beherende instantie zeeweringen op het eiland aanwezig te zijn.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? De zeewering is door Rijkswaterstaat overgedragen aan het Wetterskip. Daarbij is tegemoet gekomen aan
de randvoorwaarde die de gemeente stelde, namelijk het huisvesten van een medewerker op het eiland, die voor het beheer en de veiligheid van de dijkenring aanspreekpunt is voor de netwerkpartners op het eiland. Het Wetterskip heeft aangegeven dat deze medewerker daarnaast beheerstaken voor de waterzuivering gaat uitvoeren. De formele overdracht van het takenpakket heeft plaatsgevonden op 6 mei 2009. Het huisvesten van de medewerker van Wetterskip op het eiland is nog niet gerealiseerd. Wij zullen er in 2010 op toezien dat deze huisvesting daadwerkelijk een feit wordt.
Wat mag het kosten? Doordat activiteiten vooral op bestuurlijk niveau plaatsvinden, kan deze activiteit binnen de bestaande capaciteit worden opgepakt.
Programmabegroting 2010, blz. 44
►1A / 4 “Integraal Veiligheidsbeleid” Wat willen wij bereiken? Periodiek overleg met politie, horeca, logiesverstrekkende bedrijven, en justitie over openbare orde en recreatieoverlast.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? De volgende activiteiten worden voor dit programma voorgesteld. -
overleg met horeca en groepsaccommodaties vóór en na het hoogseizoen
-
inspraak in de werkplannen van de politie Schiermonnikoog.
-
driemaandelijks beheersmatig en handhavingsoverleg tussen Gemeente, Natuurmonumenten, Rijkswaterstaat, Wetterskip en Politie (GNRWP).
Wat mag het kosten? Deze activiteiten kunnen binnen de bestaande capaciteit worden uitgevoerd.
Raming activiteiten
2006
2007
2008
2009
2010
Notitie Financieel Kader 2010-2013 aanschaf lasergun (gratis)
Totaal
0
0
0
0
0
0
Programmabegroting 2010, blz. 45
►1A / 5 “Bemensing vuurtoren Schiermonnikoog” Wat willen wij bereiken? Behoud van het menselijk oog op de vuurtoren van Schiermonnikoog.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? Op 21 april 2009 heeft het college van B&W een gesprek gehad met de directie van Rijkswaterstaat over de vuurtoren. De afspraak dat het menselijk oog alleen wordt vervangen als met apparatuur een gelijkwaardig veiligheidsniveau kan worden gerealiseerd, is opnieuw bevestigd. Nadrukkelijk uitgangspunt is en blijft het door de minister met de burgemeesters van de eilanden gesloten convenant van 12 juli 2004. Vanuit Rijkswaterstaat is aangegeven dat het aanbestedingsproces voor de aanschaf van de apparatuur bijna is afgerond en dat kan worden overgegaan tot het bouwen van de installaties op de vuurtoren. Rijkswaterstaat wil B&W graag betrekken bij de samenstelling / benoeming van twee onafhankelijke commissies. De gemeente heeft besloten om niet in deze commissie te participeren, om belangenverstrengeling te voorkomen. De eerste onafhankelijke commissie gaat in 2009 / 2010 het bouwtraject van de installaties begeleiden. De tweede onafhankelijke commissie gaat het daaropvolgende onderzoek dat naar verwachting naar het gerealiseerde veiligheidsniveau van de installaties uitvoeren en dit vergelijken met het veiligheidsniveau van het menselijk toezicht. Dit onderzoek zal in 2011 worden uitgevoerd. Op basis van de uitkomsten van dit onderzoek zal een beslissing genomen worden over de bemensing van de vuurtoren. De gemeente zal voor deze tweede commissie een gekwalificeerd commissielid voordragen.
Wat mag het kosten? Dit programma-onderdeel kan binnen de reguliere ambtelijke capaciteit worden opgepakt. Mogelijk zullen extra kosten moeten worden gemaakt voor de inhuur van een externe deskundige. Deze zullen worden opgevangen binnen het reguliere budget dat voor inhuur van externe deskundigen beschikbaar is.
Programmabegroting 2010, blz. 46
►1A / 6 “APV” Wat willen wij bereiken? Vernieuwing Algemene Plaatselijke Verordening uit 1995 en verminderen regeldruk burgers en bedrijven. .
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? In 2008 hebben we het project “deregulering” ofwel vermindering regeldruk uitgevoerd. Hiermee hebben we een aantal maatregelen genomen om de administratieve lasten te verminderen, bijvoorbeeld door het afschaffen of vereenvoudigen van regels, het omzetten van vergunningen in meldingen en het vergroten van de mogelijkheden voor digitale dienstverlening. De vernieuwing van de APV is een belangrijk onderdeel van het project en deze vernieuwde APV is in 2009 in werking getreden. In 2010 gaan we door met het uitbreiden van digitale diensten.
Wat mag het kosten? Raming activiteiten
2006
2007
2008
2009
7.000
2.000
7.000
2.000
2010
1 ondrzk APV, notitie bel.keuzes APV 2 opstellen APV,uitvoeren deregulering 3 inhaal / professionalisering APV totaal
0
0
0
Programmabegroting 2010, blz. 47
►1A / 7 “Reclamebeleid”
Wat willen wij bereiken? Subsidieregeling voor geveladvies vaststellen en uitvoeren, vereenvoudiging regels reclamebeleid.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? De raad heeft in 2008 een besluit genomen over de evaluatie notitie reclamebeleid, waardoor: -
uitvoering van het reclamebeleid onderdeel uit maakt van de bouwvergunning, waardoor ondernemers
-
er een subsidieregeling in de maak is, waarbij ondernemers in aanmerking komen voor een geveladvies;
-
het reclamebeleid is ondergebracht in de welstandsnota en de beoordeling van reclamevergunningen
maar één keer een aanvraag hoeven te doen;
wordt uitgevoerd door Hûs en Hiem. Ondernemers kunnen in 2010 gebruik maken van de nieuwe reclameregels en het gratis geveladvies, dat zij aan kunnen vragen bij Hûs en Hiem. Vanwege de hoge kosten van het ontwerpen van een specifieke subsidieregeling, zeker in relatie tot het aantal aanvragen voor reclame-uitingen, is besloten om geen aparte subsidieregeling in het leven te roepen. De aanvragen voor reclame-uitingen lopen mee met de bouwvergunning en de kosten voor het reguliere geveladvies worden niet rekening gebracht. Gelet op de geringe kosten staat voor deze post geen geraamd bedrag in de begroting.
Wat mag het kosten? De activiteiten worden binnen de bestaande budgetten uitgevoerd.
Programmabegroting 2010, blz. 48
►1A / 8 “Drank en horecawet” Wat willen wij bereiken? Inhaalslag – professionalisering Drank en Horeca vergunningen.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? De inhaalslag om de drank- en horecavergunningen op orde te krijgen was bij de begroting 2009 al afgerond.
Wat mag het kosten? Raming activiteiten
2006
2007
2008
1.500
6.000
2009
2010
0
0
0
0
1 reparatie D&H vergunningen 2 orientatie uitvoering D&H vergunn. 3 professionalisering D&H vergunn. totaal
1.500
6.000
Programmabegroting 2010, blz. 49
►(van B&W) 1A / 9 “Invoering blauwe strandvlag” Wat willen wij bereiken? Inventarisatie mogelijkheden invoering blauwe vlag op het Badstrand.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? Het invoeren van de Blauwe Vlag is niet langer meer een speerpunt. Het binnenhalen van de vlag vergt hoge investeringen die in geen verhouding staan tot de effecten ervan. Ook voor het behouden van de vlag moet jaarlijks enkele duizenden euro worden betaald aan de Stichting Keurmerk, Milieu, Veiligheid en Kwaliteit. Wij hechten meer waarde aan een sobere en kwalitatief verantwoorde invulling van de beide strandovergangen nabije omgeving van Schiermonnikoog. Zie verder het programmaonderdeel 1B / 3 “Aanzien van het strand”.
Wat mag het kosten? Raming activiteiten
2006
2007
1 inventarisatie blauwe vlag
2008
2009
2010
0
0
3.000
2 invoering blauwe vlag totaal
0
0
3.000
Programmabegroting 2010, blz. 50
►1A / 10 “Intensivering opleidings- en oefenprogramma GHOR” Wat willen wij bereiken? Een goed opgeleid en beoefend GHOR / SIGMA-team
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? Dit thema is reeds gerealiseerd.
Wat mag het kosten? Het thema is weliswaar gerealiseerd, maar om een goed getraind GHOR-thema te houden is jaarlijkse oefening en opleiding nodig. Vandaar ook dat er nog wel geld nodig is. Raming activiteiten
2006
2007
1 opleidings- en trainingsprogramma totaal
0
0
2008
2009
2010
2.500
2.500
2.500
3.000
2.500
2.500
Programmabegroting 2010, blz. 51
1B Toerisme en economische ontwikkeling ►1B / 1 “Toerisme en recreatie” Wat willen wij bereiken? Een economische ontwikkeling die in balans is met de op het eiland aanwezige natuurwaarden, het authentieke karakter van het eiland in stand laat en waar mogelijk daar meerwaarde aan toevoegt.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? De hoofdlijnen van het recreatiebeleid zijn vastgelegd in het Structuurplan. Dit plan geeft de kaders aan waarbinnen ruimtelijk gezien de uitwerking moet plaatsvinden. Wij hebben dit uitgewerkt in het nieuwe bestemmingsplan voor het dorp en omstreken. Naar onze mening zijn de volgende rollen voor de gemeente op het gebied van de recreatie weggelegd: -
initiërend: de gemeente neemt zelf initiatief of ondersteunt initiatieven om producten en projecten te ontwikkelen, hierbij kan worden gedacht aan de jachthaven, het zwembad, de bibliotheek, het bezoekerscentrum nieuwe stijl e.a.
-
faciliterend: de gemeente subsidieert met subsidies en andere middelen
-
intermediair: de gemeente probeert partijen ertoe te bewegen om gezamenlijk het product “toerisme” op de markt te zetten.
Om hieraan uitvoering te geven is gestart met de concrete samenwerking tussen de plaatselijke VVV, Wagenborg PassagiersDiensten BV, de SOV, de Vereniging Natuurmonumenten en de gemeente om gezamenlijk financieel activiteiten te ondersteunen die het toeristisch product ten goede komen. De voorbereidende- en uitvoerende werkzaamheden hiervoor worden verricht door de directeur van de plaatselijke VVV. Vanuit de gemeente wordt gezorgd voor de secretariële ondersteuning. Het werken aan het imago van het eiland te weten een eiland van natuur en cultuur vergt steeds inzet en vraag constant om vernieuwende ideeën.
Wat mag het kosten? Raming activiteiten
2007
2008
2009
5.000
5.000
2010
Nieuw beleid: begeleiding recreatieplan
2.800
opstellen recreatieplan
9.000
bijdrage evenementen
5.000
af: bezuiniging notitie financieel kader 2009
5.000 -5.000
Bijdrage promotiefonds
12.500
12.500
12.500
12.500
totaal
29.300
17.500
17.500
12.500
Programmabegroting 2010, blz. 52
►1B / 2 “Aanzien en karakter van het dorp” Wat willen wij bereiken? Een actieve bescherming van het authentieke karakter van het dorp. Een integrale en complete opwaardering van de onderhoudsstaat, het aanzien en de inrichting van het dorp moet worden gerealiseerd.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? Het aanzien van het dorp is een ruim begrip. Het gaat hier zowel om het groenonderhoud als de inrichting (straatmeubilair, bewegwijzering, fietsenrekken etc.) van het dorp. De inrichting van het centrum van het dorp is onlosmakelijk is verbonden met de (auto)mobiliteit. Voordat je tot een integrale aanpak overgaat, moet er eerst politieke overeenstemming zijn over de verkeersstromen in het centrum van het dorp. Daarvoor is een mobiliteitsplan opgesteld. De beleidsvoornemens van dit plan zullen mede bepalend zijn voor de invulling van het allureplan. Zoals u weet wordt een haalbaarheidsonderzoek verricht naar de mogelijkheid van het doortrekken van de Heereweg, richting Mellegrietjespad. De uitkomsten van dit onderzoek zijn van invloed op de verdere (her)inrichting van het centrum van het dorp. Vooruitlopende op deze plannen, gaan we in ieder geval de straatnaamborden in en buiten het dorp vervangen. Een opzet (o.a. de uitvoering van de borden) wordt aan uw raad voorgelegd. Verder gaan we door met de intensivering van het onderhoud van het straatmeubilair (schoonmaken van alle banken, verven van palen, etc.) Op grond van het groenuitvoeringsplan is een lange termijnvisie vastgelegd voor de groenvoorzieningen in en om het dorp. Het plan vormt de basis voor een structurele opwaardering van het groenonderhoud in het dorp en buitengebied. In 2010 gaan we door met de uitvoering van dit plan. De voortuin van het gemeentehuis is sober ingericht. Zo is de tuin geschikt voor het houden van activiteiten, zoals de draaimolen. Wel gaan we kijken of de tuin meer een eigen karakter kan krijgen. De achtertuin ligt er momenteel nog wat desolaat bij. Dat heeft te maken met het feit dat een gedeelte van de tuin een tijdelijke andere bestemming kan krijgen. Zo gauw de definitieve invulling van het terrein bekend is, gaan we de achtertuin verder inrichten. Ook worden dan weer bomen geplant. Langs het Kerkelaantje komt aan beide kanten een haag te staan.
Wat mag het kosten? Raming activiteiten
2006
2007
2008
2009
2010
8.000
8.000
5.000
5.000
Nieuw beleid; extra kosten Aanzien dorp (allure plan) Investeringen i.v.m. allureplan (nog niet bekend) Doorspuiten drainage sportvelden
3.500
Opleidingen (incl. reis- en verblijfkosten) personeel
5.100
5.000
Bomenplan
9.000
Maaien van de ijsbaan
1.000
totaal
0
8.600
5.000
23.000
13.000
Programmabegroting 2010, blz. 53
►1B / 3 “Aanzien van het strand” Wat willen we bereiken? Een zo schoon mogelijk strand en een opwaardering van de kwaliteit van de strandovergangen. Het strand is, naast het dorp, het voornaamste visitekaartje van Schiermonnikoog.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? Voorstel uit de Notitie Financieel Kader 2010-2013: Een meer gecoördineerde en planmatige aanpak van strandschoonmaakacties wordt, in overleg met onder andere het Bezoekerscentrum, de Vereniging Natuurmonumenten en plaatselijke verenigingen en instellingen ook in 2010 toegepast. De Friese Waddeneilanden zijn bezig met een gezamenlijk project opwaardering strandovergangen. Daartoe is een rapport opgesteld. Aan de hand van dit rapport hebben de deelnemende Waddeneilanden een selectie gemaakt uit de voorgestelde verbeterpunten. Het project is ingediend voor de tender oktober 2009 van het Waddenfonds. De verbeterpunten voor de strandovergangen Badweg zijn o.a.: •
groot onderhoud fietsenstallingen;
•
herstraten buslus;
•
aanbrengen uitkijkplateau;
•
verbeteren toegankelijkheid van de strandovergang.
en voor de strandovergang Bernhardweg o.a.: •
aanbrengen van stelconplaten vanaf de Marlijn tot het strand;
•
groot onderhoud afrastering en hekwek;
•
aanbrengen uitkijkplateau;
•
vervangen toiletgebouw.
De totale kosten zijn € 390.000, waarvan 70% subsidiabel. Dat betekent dat de gemeente Schiermonnikoog € 117.000 in de kosten moet bijdragen. Uw raad heeft in de vergadering van september 2009 ingestemd met het project en een krediet van € 117.000 beschikbaar gesteld voor de realisatie ervan. Het wachten is nu op beslissing over de subsidietoekenning uit het Waddenfonds.
Programmabegroting 2010, blz. 54
Wat mag het kosten? activiteiten Notitie Financieel Kader 2010-2013: Strandbewaking Opwaardering strandvoorzieningen subtotaal
2006
2007
2008
2009
Raming 2010
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
2.000 7.313 9.313
2.500
2.500
2.500 3.000 1.500 2.000
2.500
Collegeprogramma 2006-2010: Aanzien van het strand Project opwaarderen strandovergangen stelconplaten (6.560.35.3) strandrolstoelen (6.560.35.3) Huur/aanschaf strandschoonmaak materieel (bedragen nog niet bekend) subtotaal
0
2.500
2.500
9.000
6.000
totaal
0
2.500
2.500
9.000
15.313
1.500 2.000
Programmabegroting 2010, blz. 55
1C Natuur en Milieu ►1C / 1 “Waddenzee” Wat willen wij bereiken? Aandacht besteden aan ontwikkelingen die een negatieve invloed kunnen hebben op het waddengebied (militaire activiteiten, gaswinning en windmolenparken). Hierbij de samenwerking met andere partijen zoeken.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? Aandachtspunten voor 2010 zijn: -
Onze belangen behartigen bij de maatregelen die voortvloeien uit het Beheers- en Ontwikkelingsplan Waddengebied, zoals Natura 2000 en het Convenant Vaarrecreatie.
-
Wij wachten de resultaten af van een Milieu Effect Rapportage naar het voornemen van Gaz de France om gas te winnen op het Nederlands Continentaal plat, op circa 7 kilometer ten noorden van Schiermonnikoog. Wij gaan onderzoeken of de uitkomsten van deze studie aanknopingspunten bieden om gasboringen pal vóór het badstrand te voorkomen.
Wat mag het kosten? Raming activiteiten
2006
1 regie op ongewenste ontwikk. totaal
0
2007
2008
2009
2010
1.500
5.000
0
0
1.500
5.000
0
0
Programmabegroting 2010, blz. 56
►1C / 2 “Natuur en milieu” Wat willen wij bereiken? -
de bijzondere natuurlijke waarden van het eiland moeten worden beschermd. Recreatief gebruik moet binnen de bestaande zonering mogelijk blijven en verder ontwikkeld worden.
-
het geluid van de raad moet duidelijk doorklinken in de vergadering van het Overlegorgaan Nationaal Park.
-
de milieutaken dienen op het gewenste niveau te worden uitgevoerd. Handhavingstaken worden gescheiden van de vergunningverlening. De milieuhandhaving dient aan de landelijke normen te voldoen.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? Nieuw beheerplan In 2008 is een aanvang gemaakt met het opstellen van een nieuw beheerplan voor de natuurgebieden. Het beheerplan voor het Nationaal Park en het beheerplan op grond van de Natura 2000-gebieden zullen worden geïntegreerd. Met een inventarisatie van het bestaande gebruik is een goede start gemaakt. De inventarisatie heeft ter inzage gelegen en een ieder is in de gelegenheid gesteld om opmerkingen te maken dan wel aanvullingen door te geven. Dit is erg belangrijk omdat het bestaand gebruik in het beheerplan zal worden vastgelegd. In de maand april is een eerste discussieavond met de bevolking gehouden. Verschillende deskundigen gaven hun mening over enkele natuuraspecten zoals de verruiging, het groene strand en de natuurlijke dynamiek. Eilanders konden met hen in discussie gaan. De uitkomsten van de discussie leverde belangrijke bouwstenen voor het nieuwe plan. Ook leverde deze avond een belangrijke bouwsteen voor het draagvlak van het plan. Initiatieven om vaker dit soort bijeenkomsten te houden zullen door ons krachtig worden ondersteund. De natura 2000 gebieden zullen onder de werking van de Natuurbeschermingswet vallen. Dit heeft tot gevolg dat in het plan moet worden vastgelegd voor welke activiteiten een vergunning is vereist en voor welke niet. Natuurwetgeving De natuurwetgeving begint steeds meer zijn stempel te drukken op de planvorming. Met name wordt gedoeld op de toepassing van de Flora- en Faunawet en de Natuurbeschermingswet. Wij hebben wel eens de indruk dat de zaak te ver doorschiet. Misschien heeft dit te maken met het feit dat er veelal toetsingscriteria ontbreken op basis waarvan een verzoek kan worden getoetst aan bijvoorbeeld een beheersplan. Daarom vinden wij het belangrijk dat het beheersplan zo snel gereed is. Milieubeleid De voornemens op het gebied van de milieutaken zijn aangegeven in het milieubeleidsprogramma voor het jaar 2010 dat u tegelijkertijd met het vaststellen van de begroting wordt aangeboden. De gestandaardiseerde opzet van beleid en uitvoering begint zijn vruchten af te werpen. Het plan wordt ieder jaar geactualiseerd. Het milieubeleid bevat steeds meer taken voor de gemeente die een specialistisch karakter dragen. Om aan de milieukwaliteitseisen te kunnen voldoen vinden wij de samenwerking met de milieuadviesdienst van de Regio Noord erg belangrijk. Deze dienst beschikt over diverse specialismen waardoor men ons met raad en daad terzijde kan staan. Binnen onze eigen organisatie is het niet doenlijk om al deze aspecten te beheersen. Mogelijkheden tot een verdere uitbouw van de samenwerking worden momenteel onderzocht.
Programmabegroting 2010, blz. 57
Samenwerking met andere instanties vinden wij ook erg belangrijk. Regelmatig worden gegevens met de andere Waddeneilanden uitgewisseld en met de provincie wordt een bodeminformatiesysteem gevoerd.
Wat mag het kosten? De kosten van de uitvoering van het milieubeleidsprogramma zijn in de reguliere begroting opgenomen.
Programmabegroting 2010, blz. 58
Programmabegroting 2010, blz. 59
Recapitulatie programma 1 Rekening Omschijving
Begroting
2008
Begroting
2009
Begroting
2010
Begroting
2011
Begroting
2012
2013
Lasten 1A Openbare orde en veiligheid
472.653
433.786
457.095
455.619
442.265
437.909
1B Toerisme en econ. Ontwikkeling
654.293
728.553
691.609
677.201
669.962
662.251
1C Natuur en milieu
107.428
100.560
133.795
133.795
133.795
133.795
1.234.374
1.262.899
1.282.499
1.266.615
1.246.022
1.233.955
1A Openbare orde en veiligheid
62.386
20.385
18.705
18.705
18.705
18.705
1B Toerisme en econ. Ontwikkeling
66.950
47.102
59.210
58.512
57.780
57.011
0
910
982
982
982
982
Totaal baten
129.336
68.397
78.897
78.199
77.467
76.698
Reserveringen
-73.024
-14.500
-9.500
0
0
0
1A Aanschaf lasergun
0
0
0
0
0
0
1B/2 strandbewaking
0
0
2.000
2.000
5.000
5.000
1B/2 Opwaardering strandvoorzieningen
0
0
7.317
9.734
9.524
9.314
subtotaal
0
0
9.317
11.734
14.524
14.314
Totaal lasten Baten
1C Natuur en milieu
(- = opname, + = storting)
Waarvan nieuw beleid Notitie Financieel Kader 2010-2013:
Collegeprogramma 2006-2010: 1A/1 bouwmanagement
5.880
0
0
0
0
0
1A/2: rampbestr.plan & opleidingen
3.000
1.500
1.500
1.500
1.500
1.500
1A/5: particip. onderzoek/overleg
3.000
0
0
0
0
0
1A/6: onderzoek APV
7.000
2.000
0
0
0
0
1A/8: oriëntatie uitvoer. D&H-verg.
6.000
0
0
0
0
0
1A/9: inventarisatie blauwe vlag
3.000
0
0
0
0
0
1A/10:intens. oefen./opleid. GHOR
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
1B/1: diverse activiteiten
17.500
17.500
12.500
12.500
12.500
12.500
1B/2: diverse activiteiten
5.000
23.000
13.000
5.000
5.000
5.000
1B/3: aanzien van het strand
2.500
9.000
6.000
3.500
3.500
3.500
1C/1: regie ongewenste ontwikk.
5.000
0
0
0
0
0
1C/2: inrichtingenbestand
2.832
0
0
0
0
0
subtotaal
63.212
55.500
35.500
25.000
25.000
25.000
Totaal nieuw beleid
63.212
55.500
44.817
36.734
39.524
39.314
Programmabegroting 2010, blz. 60
Programma 2 Sociaal en gezond Schiermonnikoog Doel: versterking en instandhouding van het sociale leefklimaat op Schiermonnikoog
Programmabegroting 2010, blz. 61
2A Welzijnswerk ►2A “Welzijn en maatschappelijke hulp” Wat willen wij bereiken? De Stichting Welzijn Schiermonnikoog, die belast is met de daadwerkelijke uitvoering van het welzijnswerk, moet blijvend in staat worden gesteld haar werkzaamheden uit te voeren, waardoor een sluitend geheel van welzijnsvoorzieningen van voldoende kwaliteit geleverd wordt. Voor de inwoners van Schiermonnikoog is desgewenst maatschappelijke hulp van voldoende kwaliteit beschikbaar. Voor schrijnende gevallen is deze hulp onmiddellijk beschikbaar. Voor de minder urgente gevallen is een korte wachtlijst aanvaardbaar, maar de nodige hulp moet wel binnen afzienbare tijd geleverd kunnen worden. In Nofa-verband wordt in dit stadium geformuleerd, wat onder maatschappelijke hulp moet worden verstaan, die van de Stichting Maatschappelijk Werk Fryslân of van een andere instantie wordt ingekocht. Er is een situatie gecreëerd, waardoor de gemeente Schiermonnikoog een vrije keus kan maken wat betreft de inkoop van maatschappelijk werk.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? De Stichting Welzijn Schiermonnikoog Jaarlijks dient de Stichting Welzijn op grond van de bepalingen van de gemeentelijke subsidieverordening financiële en inhoudelijke stukken in. Aan de hand daarvan wordt met het stichtingsbestuur de gang van zaken in het voorgaande en het komende jaar besproken en wordt de subsidie aan de stichting vastgesteld. Hierbij moet rekening gehouden worden met het belang van de activiteiten van de stichting, dat bestaat uit de activiteiten, die sinds jaar en dag door de stichting worden uitgevoerd en die naderhand uitgebreid zijn met activiteiten als de exploitatie van de electrobus en de bemensing van het WMO-loket. Verder moet het oog worden gehouden op de financiële middelen van de gemeente. Maatschappelijk Werk Ook op Schiermonnikoog is de landelijke trend waarneembaar, dat financiële problematiek (schuldhulpverlening) steeds meer een rol gaat spelen. Dit legt een groter tijdsbeslag op de maatschappelijk werker. Andere aandachtsvelden zijn relatie- en verliesproblematiek. Op Schiermonnikoog wordt relatief veel maatschappelijke hulp geboden. De gemeente Schiermonnikoog heeft samen met de gemeenten in Noordoost Friesland een raamovereenkomst gesloten met de Stichting Maatschappelijk Werk Fryslân, maar ook met de christelijke instelling Interzorg. In de praktijk heeft dat, zoals al werd ingeschat, geen gevolgen, omdat alleen gebruik gemaakt wordt van de diensten van de Stichting Maatschappelijk Werk Fryslân. Bij de subsidiëring van de Stichting Maatschappelijk Werk wordt er rekening mee gehouden, dat de vaste maatschappelijk werker niet alleen maatschappelijk werk in engere zin uitvoert, maar ook het voorzitterschap van het sociale team en van het Zorgteam Jeugd voor zijn rekening neemt. Het voorzitterschap van het Zorgteam Jeugd omvat bovendien de functie van zorgcoördinator van het Centrum voor Jeugd en Gezin. Het budget dat aan de stichting beschikbaar wordt gesteld, wordt bepaald door het benodigde aantal uren maatschappelijk werk te vermenigvuldigen met de uurprijs, waarover in regionaal verband afspraken gemaakt zijn. Wat ons college betreft wordt vastgehouden aan het uitgangspunt, dat desgewenst maatschappelijke hulp van voldoende kwaliteit beschikbaar moet zijn en dat deze hulp in elk geval in schrijnende gevallen onmiddellijk moet worden geboden. Programmabegroting 2010, blz. 62
Wat mag het kosten? Raming activiteiten
2007
2008
2009
2010
2011
2.150
2.955
2.900
12.150
2.955
2.900
Nieuw o.b.v. raadsprogramma Onderzoek vrijwilligerswerk
10.000
Kittiwake 3de fase krediet € 38.500 (30 jr., 4,5%) totaal
0
0
Programmabegroting 2010, blz. 63
2B Inkomensondersteuning en reïntegratie ►2B /1 “Uitvoeren WWB en werken aan reïntegratie” Wat willen wij bereiken? -Op een juiste en adequate uitvoering geven aan de uitvoering van de WWB inclusief de minimavoorzieningen, Ioaw, Ioaz en Bbz. -Met in acht name van de eigen verantwoordelijkheden optimaal werken aan de reïntegratie van de klanten in het kader van de bovengenoemde wetten / regelingen, waarbij ook wordt gewerkt aan het preventief voorkomen van instroom in deze uitkeringen.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? Adequate uitvoering (alle activiteiten worden jaarlijks uitgevoerd): -
iedere klant krijgt een goede intake (een goed dienstverleningsgesprek), tijdig een beschikking en tijdig zijn/haar uitkering indien er sprake is van een recht op uitkering.
-
iedere klant beschikt over een informatiemap en kan op deze wijze beschikken over de benodigde informatie.
-
iedere klant kan desgewenst snel een beroep doen op zijn haar consulent(e) Sociale Zaken.
Optimale re-integratie (alle activiteiten worden jaarlijks uitgevoerd): -
bij iedere klant wordt er een reïntegratieplan opgesteld uitgaande van reële mogelijkheden;
-
de klant zal primair vanuit zijn/haar eigen verantwoordelijkheid inzet moeten plegen om weer in het eigen levensonderhoud te voorzien. Hij/zij wordt daarbij zonodig ondersteund door productgroep WIZ;
-
Productgroep WIZ streeft middels overleg met het UWV en het CWI te komen tot een beperking van de instroom in de Wwb, Ioaw, Ioaz en Bbz;
-
de gemeente Schiermonnikoog brengt steeds de werkgelegenheid goed in beeld en promoot eveneens de reïntegratiedoelstelling bij de ondernemers / ‘werkverschaffers’. De gemeente is alleen verantwoordelijk voor reïntegratie van personen die onder de werkingssfeer van de WWB vallen. Hiervoor is het budget beschikbaar dat voortvloeit uit (het werkdeel van) de WWB. Dit budget is toereikend.
Wat mag het kosten? Voor de uitvoering van de genoemde activiteiten is geen extra geld nodig.
Programmabegroting 2010, blz. 64
Programmaonderdeel 2C Gezondheidszorg ►2C / 1 “WMO” Wat willen wij bereiken? Handhaving van het bestaande adequate stelsel van gezondheidsvoorzieningen op Schiermonnikoog, waarbij de grens ligt bij de eigen verantwoordelijkheden.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? Gezondheidszorg in engere zin Het raadsprogramma voor de periode 2006-2010 bepaalt dat Schiermonnikoog blijvend moet beschikken over een volwaardig stelsel van gezondheidsvoorzieningen, maar dat het gemeentebestuur bij de instandhouding daarvan niet verder moet gaan dan waar zijzelf verantwoordelijk voor is. Het is gebleken dat dit laatste in de praktijk toch niet altijd vol te houden is en dat de gemeente toch daadwerkelijk in financiële zin bijdraagt in de exploitatie van gezondheidsvoorzieningen. Dit blijft een aandachtspunt, maar wel tegen de achtergrond dat vastgehouden moet blijven worden aan de inhoud van dit onderdeel van het raadsprogramma. WMO De voorpost van het WMO-loket in het Zorg- en Medisch Centrum voldoet zoals ook in voorgaande jaren naar volle tevredenheid. Wij constateren wel, dat de uitvoering van de WMO mogelijk kan worden vergemakkelijkt, wanneer de organisatiestructuur van de uitvoering wordt geoptimaliseerd. Een onderzoek daarnaar wordt met de andere Friese eilanden opgepakt. Daarbij worden mogelijk ook bestaande AWBZ-taken betrokken, omdat blijkt dat steeds meer taken van de AWBZ naar de WMO worden overgeheveld.
Wat mag het kosten? Voor de uitvoering van het programma wordt met name de WMO-uitkering ingezet, welke onderdeel uitmaakt van de algemene uitkering.
Programmabegroting 2010, blz. 65
►2C / 2 “Aula”
Wat willen wij bereiken? Een omgeving van de aula die meer is afgestemd op de aard en het karakter van de voorziening. Hierbij houden we wel rekening met het feit dat in de onmiddellijke omgeving ook het bezoekerscentrum nieuwe stijl mogelijk zal worden gesitueerd.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? In 2009 is een airconditioning aangepast. In 2010 onderzoeken met andere instanties en verenigingen of en in hoeverre een andere plaats voor de aula wenselijk c.q. noodzakelijk is uitdrukkelijk rekening houdend met het karakter van een dergelijke voorziening
Wat mag het kosten? Raming activiteiten Nieuw beleid; extra kosten Aula Vergoeding tijdelijk opbaren totaal
2006
0
2007
0
2008
0
2009
2010
4.500
0
4.500
0
Programmabegroting 2010, blz. 66
►2C / 3 “Begraafplaats” Wat willen wij bereiken? Het realiseren van een begraafplaats die voldoet aan de huidige eisen aan beheer en onderhoud. Daarbij dient te worden ingespeeld op de trend dat begraafplaatsen in toenemende mate worden gebruikt als plek voor rust en reflectie. De zorg voor het behoud van het op de begraafplaats aanwezige funerair erfgoed staat daarbij voorop.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? In het najaar van 2008 is de rapportage van de Adviescommissie Funerair Erfgoed Schiermonnikoog door uw raad behandeld en vastgesteld. De conclusies en aanbevelingen zijn gedeeltelijk in 2009 uitgevoerd en zullen een vervolg krijgen in 2010. In het jaar 2009 zijn o.a. een aantal grafmonumenten geruimd. Dit betekent concreet voor het jaar 2010. Inventariseren achterstallig onderhoud Project web-site (zie tekst hieronder) Project website tekst overnemen.
Wat mag het kosten? Raming 2006 Collegeprogramma 2006-2010 Urnenmuur (investering) Begraafplaats (uitbesteding) Opleiding medew. beheer begraafplaats Cursusavond bewoners Opstellen bel.kader in standhouden en restauratie e.a. Voorber. en effect. ruimen van grafmonumenten Begraafrechten Onttrekken algemene reserve subtotaal totaal
2007
2008
2009
2010
2.380 6.600
2.330 6.600
4.496 4.475
3.000 5.000 -4.486 -8.000 4.486 8.971
-3.412
-3.929
0
5.568
5.001
4.455 4.475 2.000 500 3.000 5.000 -4.465 -5.250 9.715
0
11.135
10.002
19.430
Programmabegroting 2010, blz. 67
►2D “Onderwijs” Wat willen wij bereiken? In het kader van het lokaal onderwijsbeleid zet de gemeente Schiermonnikoog gemeentelijke middelen in. Doel hiervan is voornamelijk het voorkomen en/of bestrijden van onderwijsachterstanden in de gemeente. Daarnaast stelt de gemeente voorzieningen beschikbaar om het onderwijs op het eiland goed te laten functioneren of de reiskosten en de kosten voor uitwonend zijn te verlagen. Hiermee wordt al voldaan aan datgene, wat de raad als eis stelt ten aanzien van het onderwijsbeleid. Het college van burgemeester en wethouders wil een kwalitatief goede en betaalbare onderwijsvoorziening voor kinderen van 2 tot en met 16 jaar op het eiland in stand houden. Mede daarom zijn / worden de beide basisscholen, in overleg met de verschillende partners, tot één school voor basisonderwijs samengevoegd.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? Nu de beide basisscholen zijn samengevoegd, moet ook de huisvesting geoptimaliseerd worden. Daarbij wordt een verbreding van het aantal functies in het bestaande gebouw zeer nadrukkelijk bekeken. Het gemeentebestuur gaat met de betrokken partijen ook dit traject doorlopen. Daarnaast zal er aandacht besteed worden aan de implementatie van de visie op de lokale educatieve agenda Schiermonnikoog.
Wat mag het kosten? Nu de beide basisscholen zijn samengevoegd vindt daardoor een verschuiving plaats van de vergoedingen. Aangezien de gemeente nu geen zelfstandig schoolbestuur meer is, zijn er financiële voor- en nadelen: 5.300.10.6 voordeel
€ 7.500
voordeel uitbestede werkzaamheden aan Ameland. Nu
6.420.15.4 nadeel
€ 2.000
vervallen vergoeding voor ondersteuning gemeente
6.420.20.4 nadeel
€ 12.000
lagere huisvestingsvergoeding van het Rijk
6.480.15.4 voordeel
€ 4.950
lagere kosten onderwijsbegeleiding
t.l.v. school
nadeel
€ 1.550
Onderstaand tref u een overzicht aan van de extra (bovenwettelijke) faciliteiten voor het plaatselijke onderwijs: -
school- en leerlingbegeleiding (onderwijsbegeleiding): € 10.750 per jaar
-
salariskosten gymnastiekleraar basisonderwijs: € 26.600 per jaar
-
bijdragen schoolreisjes basisonderwijs en werkweek VMBO-school: € 1.500 per jaar
In dit verband is het volgende relevant: Het bestuur van de nieuwe basisschool krijgt een “bruidsschat” mee in de vorm van de publieke middelen van de Ds. Hasperschool en een financiële bijdrage van de gemeente, (waartoe nog formeel besloten moet worden). Het is de bedoeling, dat de school met dit budget de school op de rails gaat zetten, maar na verloop van tijd genoegen moeten nemen met de lump-sumuitkering. Dit betekent, dat in de toekomst de bestaande bijdragen in de structurele uitgaven in de exploitatie voor onderwijs kunnen vervallen.
Programmabegroting 2010, blz. 68
Programmaonderdeel 2E Sport ►2E / 1 “Sport” Wat willen wij bereiken? De actieve sportbeoefening door de inwoners wordt gestimuleerd, waardoor de bestaande situatie, waarin de inwoners van Schiermonnikoog meer dan gemiddeld aan sport doen, wordt behouden. Schiermonnikoog beschikt over een geheel aan sportvoorzieningen, waardoor sprake is van een bijdrage aan de kwaliteit van het toeristisch product Schiermonnikoog.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? Het zwembad Voor de toekomst van het zwembad is het “Plan Elim” relevant. In dit plan, dat een kuuroord met verschillende bijkomende voorzieningen wil realiseren, wordt het bestaande zwembad betrokken. Wij laten dit plan op haalbaarheid toetsen. In het seizoen 2009 is het bestaande zwembad geëxploiteerd door de ConeGroup. De ConeGroup heeft de ambitie om het bad verder te ontwikkelen. Wanneer blijkt, dat het Plan Elim levensvatbaar is, willen wij zo mogelijk zien te bereiken, dat gebruik kan blijven worden gemaakt van de expertise van de ConeGroup wat betreft het exploiteren van zwembad en meer in het algemeen van een voorziening op het terrein van recreatie en vrije tijd.
Voorstel uit de Notitie Financieel Kader 2010-2013: Het project Breedtesportimpuls “Wad in beweging” is afgerond met de vaststelling van de Nota Sport en Bewegen. Deze nota heeft een ambitieniveau, dat aangepast is aan de werkelijke situatie en de beschikbare tijd om het gemeentelijk sportbeleid verder uit te bouwen. Daarbij is er van uitgegaan, dat meer tijd voor realisering van sportbeleid beschikbaar zou komen, wanneer de “combinatiefunctie in de sport” kan worden gerealiseerd. Zoals in de Perspectiefnota wordt vermeld, staat ons college op dit moment op het standpunt, dat om financiële redenen van de realisering van deze functie moet worden afgezien.
Wat mag het kosten? Raming ac tiviteiten
2007
2008
2009
2010
0
0
0
50.750
Notitie Financieel Kader 2010-2013 Exploitatie zwembad De Dúnatter door derde partij subtotaal
50.750
Collegeprogramma 2006-2010 -onderzoek haalbaarheid realisering sporthal -(evt) kapitaal- en exploitatielasten sporthal (nog
10.000
niet bek end) subtotaal
0
10.000
0
0
totaal
0
10.000
0
50.750
Programmabegroting 2010, blz. 69
Programmaonderdeel 2F Kunst en cultuur ►2F / 1 “Kunst en cultuur” Wat willen wij bereiken? Een aanbod aan kunst en cultuur, waarmee zoveel mogelijk aan de behoefte van gasten en inwoners tegemoet gekomen kan worden en waardoor het op afstand wonen van voorzieningen als theaters, grote musea e.d. voor inwoners wordt gecompenseerd met als bijkomend voordeel, dat het kunst- en cultuuraanbod tevens meerwaarde toevoegt aan het toeristisch recreatief product Schiermonnikoog.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? Wij voeren een stimulerend en faciliterend beleid gericht op een gevarieerd aanbod van kunst en cultuur voor de inwoners en de gasten van Schiermonnikoog. Naast het voor eigen aanwending beschikbare budget zijn binnen de Stichting MAPS afspraken gemaakt over de gezamenlijke verantwoordelijkheid die we als overheid en bedrijfsleven hebben voor de facilitering en stimulering van het kunst- en cultuuraanbod.
Wat mag het kosten? De uitvoering van dit thema vindt plaats binnen de in de begroting beschikbare budgetten.
Programmabegroting 2010, blz. 70
Programmabegroting 2010, blz. 71
Recapitulatie programma 2 Rekening Omschijving
Begroting
Begroting
Begroting
Begroting
Begroting
2008
2009
2010
2011
2012
2013
418.525
407.735
413.253
412.876
412.499
412.123
86.864
153.497
171.321
171.321
171.321
171.321
2C Gezondheidszorg
399.113
427.118
432.306
424.147
423.989
422.508
2D Onderwijs
592.677
285.670
269.485
268.242
266.999
265.485
2E Sport
230.364
149.454
209.392
209.127
208.751
208.478
49.933
49.147
42.599
50.524
54.524
58.544
1.777.476
1.472.621
1.538.356
1.536.237
1.538.083
1.538.459
Lasten 2A Welzijnswerk 2B Inkomensonderst. & reïntegratie
2F Kunst en Cultuur Totaal lasten Baten 2A Welzijnswerk
6.459
2.448
4.745
4.745
4.745
4.745
2B Inkomensonderst. & reïntegratie
110.305
128.832
118.657
118.657
118.657
118.657
2C Gezondheidszorg
104.635
93.088
96.312
96.312
96.312
96.312
2D Onderwijs
345.741
74.910
45.715
45.715
45.715
45.715
21.105
13.330
7.195
6.940
6.676
6.403
7.563
0
4.358
4.358
4.358
4.358
Totaal baten
595.808
312.608
276.982
276.727
276.463
276.190
Reserveringen (- = opname, + = storting)
-75.134
-17.568
-6.227
1.773
1.773
1.773
2E exploitatie zwembad Dúnatter door derde
0
0
50.750
50.750
50.750
50.750
subtotaal
0
0
50.750
50.750
50.750
50.750
2A: verbetering Kittiwake
0
12.150
2.955
2.900
2.845
2.790
2C/2: aula
0
4.500
0
0
0
0
5.001
9.715
4.486
4.486
4.486
4.486
2E Sport 2F Kunst en Cultuur
Waarvan nieuw beleid Notitie Financieel Kader 2010-2013:
Collegeprogramma 2006-2010:
2C/3: urnenmuur&begraafplaats 2E: onderzk sporthal & extra Vitam.
Totaal nieuw beleid
10.000
0
0
0
0
0
15.001
26.365
7.441
7.386
7.331
7.276
15.001
26.365
58.191
58.136
58.081
58.026
Programmabegroting 2010, blz. 72
Programma 3 Schiermonnikoog vooruit! Doel: versterking en instandhouding van de infrastructuur (wegen en voorzieningen) en van de ruimtelijke ordening en huisvesting
Programmabegroting 2010, blz. 73
3A Infrastructuur en verkeer ►3A / 1 “Geslotenverklaring voor motorvoertuigen” Wat willen wij bereiken? -
Evaluatie ontheffingenbeleid, met bijzondere aandacht voor zware voertuigen. Gezien de grote projecten die in het dorp op stapel staan of nu uitgevoerd worden is het van belang dit onderwerp in samenhang met het onder 3A / 2 genoemde belevingsonderzoek snel te evalueren, zodat nagegaan kan worden welke effecten het zware verkeer op de infrastructuur en de leefbaarheid heeft en welke oplossingsrichtingen er zijn om de negatieve effecten te niet te doen.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? Het rapport is gereed en vormt onderdeel van de onderbouwing van het inmiddels vastgestelde mobiliteitsplan. Verwezen wordt daarom naar speerpunt 3A/2.
Wat mag het kosten? Raming activiteiten
2006
1 evaluatie onthefingenbeleid 2 implementatie gewijzigd beleid totaal
0
2007
2008
0
0
0
0
2009
2010
0
0
Programmabegroting 2010, blz. 74
►3A / 2 “Mobiliteitsbeleid en autoluw karakter” Wat willen wij bereiken? -
onderzoek naar de beleving van het verkeer door gasten en inwoners. Alle belanghebbende partijen, en met name de commissie Verkeer en Vervoer worden bij dit onderzoek betrokken.
-
Onderzoek naar de mobiliteit in 2007, waarbij de knelpunten in beeld worden gebracht. Alle belanghebbende partijen, en met name de commissie Verkeer en Vervoer worden bij dit onderzoek betrokken.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? In de raadsvergadering van 24 februari 2009 is het mobiliteitsplan met 10 maatregelen definitief vastgesteld. De 10 maatregelen zullen in 2009 en in 2010 worden uitgevoerd. In onderstaande tabel is aangegeven wat we gaan doen in 2009 en 2010. Planning 10 maatregelen mobiliteitsplan Algemeen versterking regie op maatregel 1 t/m 10 Verkeerstelling Heereweg augustus 2009 maatregel 1 haalbaarheidsonderzoek Onderzoek verlenging Heereweg maatregel 2 parkeermogelijkheden Voorstel aanleg / aanpassing maatregel 3 handhaving en voorlichting autoluw voorlichting maatregel 4 terugdringen zware voertuigen Overleg over alternatieve route landbouwverkeer maatregel 5 stimuleringsregeling electr voertuigen Onderbrengen in programma duurz energie maatregel 6 terugdringen fietsverkeer Heereweg Aanbrengen nieuwe bebording maatregel 7 attentieverhogende wegmarkeringen heereweg Voorstel attentie verhogende wegmarkeringen maatregel 8 snelheidsremmende maatregelen Badweg Voorstel aanleg snelheidsremmende maatregelen maatregel 9 voetpadaanduiding Aanbrengen voetpadaanduidingen maatregel 10 educatie en voorlichting Ontwikkelen en organiseren voorlichtingsprogramma voor de verschillende doelgroepen
2009
2010
X X
X
X X X
X
X X
X
X X* X X
X
Wat mag het kosten? De raad heeft op 24 februari 2009 € 32.500 beschikbaar gesteld voor de inzet van extra menskracht en voor de kosten van voorlichtingsmateriaal in 2010.
Programmabegroting 2010, blz. 75
Raming activiteiten
2006
2007
2008
2009
2010
67.500
32.500
67.500
32.500
1 ambtelijke coord belevingsonderzoek 2 belevingsonderzoek extern bureau 3 ambtelijke coord mobiliteitsonderzoek 4 mobiliteitsonderzoek extern bureau 5 mobiliteitsplan en uitvoeringsplan
3.600
6 uitvoering maatregelen mobiliteitsplan totaal
0
0
3.600
Programmabegroting 2010, blz. 76
►3A / 3 “Openbaar vervoer” Wat willen wij bereiken? In standhouden volwaardig openbaar vervoerssysteem bij aanbesteding in 2008
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? Geen activiteiten: de aanbesteding van het OV is op Schiermonnikoog succesvol verlopen en de nieuwe concessie is in 2008 van start gegaan.
Wat mag het kosten? Niet van toepassing.
Programmabegroting 2010, blz. 77
►3A / 4 “Bagagevervoerssysteem”
Wat willen wij bereiken? Invoering van een bagagevervoerssysteem binnen de grenzen van de eigen bevoegdheden gemeente.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? Op dit moment vindt op Terschelling een nadere oriëntatie plaats op een bagagevervoersysteem. Dit systeem ziet er op hoofdlijnen als volgt uit. Thuis worden bagagelabels met barcodes geprint. In Harlingen levert de toerist zijn bagage in. Deze bagage wordt in rijdende karren geplaatst. Deze karren komen in een container, die ‘opgepakt’ kan worden door een voertuig. Het voertuig gaat niet mee aan boord, om volumeverlies te vermijden. De informatie over de bagage komt in een database die gekoppeld is aan een GPS-systeem, die het uitrijden op Terschelling makkelijker en efficiënter maakt. Op adressen waar veel bagage heen gaat kan men een complete kar achterlaten. Voor de individuele adressen wordt gewerkt met depotpunten (afsl, clusters van zes vakantiehuisjes. De toerist ziet zijn/haar bagage weer terug bij het vakantie-adres. Er is een berekening gemaakt dat als de toerist € 7 voor deze service betaalt, dat het financieel haalbaar is. Er is vanuit gegaan dat de helft van de toeristen naar Terschelling gebruik maakt van deze service. Dit idee wordt nu verder uitgewerkt. Een ondernemer van Schiermonnikoog heeft ook belangstelling voor dit project en draait in de projectgroep mee. Voorgesteld wordt om het verdere verloop van dit project af te wachten en vervolgens te kijken of dit voor Schiermonnikoog ook een optie is. Uw raad zal regelmatig worden geïnformeerd over de resultaten van het project op Terschelling.
Wat mag het kosten? Raming activiteiten
2006
2007
2008
1 eerste verkenning
6.000
2 ambtelijke coord
4.500
2009
2010
0
0
3 haalbaarheidsstudie ext. 4 opstellen bedrijfsplan 5 invoering totaal
0
0
10.500
Programmabegroting 2010, blz. 78
►3A / 5 “Veerdienst Lauwersoog Schiermonnikoog” Wat willen wij bereiken? -
behartiging belangen gemeente voor wat betreft dienstregeling, tariefstructuur en serviceniveau in het overleg met WPD en RWS
-
bij verlenen langdurige concessie: een transparante financiële bedrijfsvoering van de veerdienst.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? In de maand en mei t/m september 2009 is door WPD geëxperimenteerd met een dienstregeling met 6 afvaarten. Op grond van de ervaringen met deze dienstregeling zal in het najaar van 2009 worden bekeken of in 2010 het gehele jaar door een dienstregeling met 5 afvaarten kan worden ingevoerd, gebaseerd op een vaste tijd van 3 uren tussen een afvaart. Daarnaast zal ook een watertaxidienst door WPD in bedrijf worden gebracht. De twee veerboten zullen een ingrijpende verbouwing ondergaan en er zal een nieuwe concessiesystematiek t.a.v. de veerdiensten worden ontwikkeld.
Wat mag het kosten? Dit kan worden opgepakt binnen de bestaande formatie. Het is mogelijk dat voor zeer specialistische juridische zaken externe deskundigheid moet worden aangetrokken. Naar verwachting kan dit binnen de bestaande budgetten. Raming activiteiten
2006
2007
2008
2009
2010
0
0
0
0
0
1 coördinatie en adv Openbare Dienstcontr. 2 participatie en adv commissie Bootdiensten 3 participatie en adv bij invoering concessies totaal
Programmabegroting 2010, blz. 79
►3A / 6 “Veerdam” Wat willen wij bereiken? -
onderzoek naar verplaatsing van de veersteiger dichter bij het dorp;
-
overkapping Veerdam voor wachtende passagiers (Doel B&W);
toelichting: WPD heeft voorgesteld om op de Veerdam voor wachtende passagiers een transparante overkapping te plaatsen, te financieren door de gemeente. Afgesproken is dat WPD met een voorstel zal komen, waarna de gemeente dit voorstel beoordeelt.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? In de eerste vier maanden van 2009 is door een student van TU Delft een afstudeer onderzoek gedaan naar de geomorfologische ontwikkeling van de vaargeulen onder Schiermonnikoog. Uit dit onderzoek blijkt dat vraagtekens kunnen worden gezet bij het huidige baggerbeleid van RWS. Te verwachten valt dat met het huidige baggerregime in de toekomst de bereikbaarheid van de veerdam steeds lastiger wordt. Uit het onderzoek blijkt ook dat verplaatsing van de veerdam naar een locatie dichter bij het dorp, bijvoorbeeld de jachthaven, betekent dat een geul gebaggerd moet gaan worden. Het lijkt er op dat een dergelijke geul daarna met relatief beperkt baggeronderhoud onderhouden kan worden, maar zeker is dit niet. Dit zou onderwerp van nader onderzoek moeten worden. Op basis van dit onderzoek is een werkconferentie georganiseerd, waaraan Natuurmonumenten, Rijkswaterstaat, WPD, Provincie Fryslan en gemeente aan deelnamen. In deze werkconferentie gaven de deelnemers aan dat een dergelijke ingreep in de Waddenzee alleen te realiseren is, als het een aanzienlijke versterking van de natuurwaarden op het Wad oplevert. Dit is echter op dit moment nog niet aangetoond. De deelnemers van de conferentie adviseerden de gemeente om de diverse deelaspecten van dit thema verder te laten uitwerken door studenten, begeleid door de gemeente. In het najaar van 2009 vindt de discussie in de gemeenteraad plaats over de wijze waarop het onderzoek moet worden voortgezet.
Wat mag het kosten? In de begroting is een budget van € 9.000 opgenomen voor externe begeleiding van het afstudeeronderzoek. In 2009 is het uitgevoerde afstudeeronderzoek intern begeleid door de gemeente. Hierdoor was het mogelijk om de directe kosten van het onderzoek ten laste te brengen van dit budget, waardoor geen aanvullend budget noodzakelijk was. Mocht besloten worden om in 2010 nog een aantal afstudeeronderzoeken uit te voeren, dan zal mogelijk aanvullend op de beschikbaar gestelde € 9.000 een budget worden aangevraagd bij de raad. Indien besloten wordt om het thema na de verkiezingen op te nemen in het nieuwe raads- en collegeprogramma, dan kan het budget van € 9.000 voor 2010 vervallen.
Programmabegroting 2010, blz. 80
Raming activiteiten
2006
2007
1 ambt coordinatie ondrzk verplaatsing
2008
2009
2010
9.000
9.000
9.000
9.000
9.000
9.000
2 ondezoek verplaatsing 3 Ambtelijke coordinatie overkapping 4 Aansch. en plaatsing overkapp. (B&W) totaal
0
0
Programmabegroting 2010, blz. 81
►3A / 7 “Wegen” Wat willen wij bereiken? Het in stand houden van een goed onderhouden en veilig wegenstelsel, waarbij achterstallig onderhoud wordt voorkomen.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? Het onderhoudsplan voor wegen 2008 -2012 is door uw raad vastgesteld. Een belangrijk onderdeel van het plan –de aanleg van betonwegen in het buitengebied- is voltooid. In verband met bouwactiviteiten aan de Reeweg, wordt het in 2010 geplande onderhoud aan de weg doorgeschoven naar 2011. In 2010 gaan we groot onderhoud plegen aan het Vuurtorenpad. Daar doet zich een probleem voor. Halverwege het Vuurtorenpad is een verzakking, die op het tijdstip van het opstellen van het wegenplan in 2007, nog niet echt zichtbaar was. Omdat de weg hier direct langs een duinvallei loopt, moet een constructie worden toegepast waarbij de weg als het ware wordt gestut. De extra kosten die dit met zich meebrengt zijn nog niet bekend.
Wat mag het kosten? Raming activiteiten
2006
2007
2008
2009
2010
0
0
0
0
9.000
Piketdiensten gladheidsbestrijding en veerdam
5.200
5.200
5.200
4.000
4.900
subtotaal
5.200
5.200
5.200
4.000
4.900
totaal
5.200
5.200
5.200
4.000
13.900
Notitie Financieel kader 2010-2013 Voeding duurzaam energiefonds subtotaal
9.000
Collegeprogramma 2006-2010 Wegenplan 2008-2012 blijft voorlasnog binnen budget
Programmabegroting 2010, blz. 82
►3A / 8 “Lichtmasten” Wat willen wij bereiken? Een verlichtingsniveau dat voldoende is om het openbare leven bij duisternis zo goed mogelijk te laten functioneren en dat bijdraagt aan een sociaal veilige, verkeersveilige en leefbare situatie. Uitgangspunt is daarbij is dat lichtvervuiling en lichthinder wordt voorkomen.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? De lichtmasten op Schiermonnikoog zijn in goede conditie. Jaarlijks wordt een gedeelte van het lichtmastenbestand schoongemaakt.
Wat mag het kosten? Jaarlijks wordt conform het onderhoudsplan € 7.500 toegevoegd aan de reserve openbare verlichting. Het periodiek schoonmaken van de lichtmasten en armaturen is onderdeel van het reguliere onderhoudscontract.
Programmabegroting 2010, blz. 83
Programmaonderdeel 3B Ruimtelijke ordening ►3B “Ruimtelijke ordening” Wat willen wij bereiken? -
De uitgangspunten van het Structuurplan worden uitgewerkt in het bestemmingsplan. Met name moet aandacht worden geschonken aan het gebruik van bijgebouwen, de bebouwingsmogelijkheden op de overtuinen, kwaliteitsverbeteringen aan recreatiewoningen in relatie met de inpassing in het landschap.
-
Er moet aandacht worden besteed aan de rol van bestaande adviesinstanties bij de beoordeling van Bouwplannen.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? Bestemmingsplan Dorp Het bestemmingsplan voor het dorp en omgeving werd in het afgelopen jaar vastgesteld, na een uitvoerige voorbereidingsprocedure. Wij zijn voornemen om het plan jaarlijks aan te passen zodat het actueel blijft. Een voorstel daartoe wordt momenteel uitgewerkt. In dat voorstel wordt tevens de werkwijze van de Adviescommissie Ruimtelijke Ordening omschreven. Wij zullen u hierover binnenkort berichten. Bestemmingsplan Buitengebied Het bestemmingsplan Buitengebied omvat de polder en de natuurgebieden, met uitzondering van de Waddenzeen en de Noordzee. Ook voor dit gebied moet een nieuw bestemmingsplan worden gemaakt. De nieuwe Wro geeft ook de mogelijkheid om een beheerverordening op te stellen in plaats van een bestemmingsplan. Een beheerverordening is met name bedoeld voor gebieden waar vrij weinig meer gebeurt. Dat is vooral het geval voor het natuurgebied. De huidige situatie is daarbij vastgelegd en de nadruk ligt voornamelijk op het beheer van dit gebied. De ervaringen in de afgelopen jaren wijzen uit dat we met een bestemmingsplan in het natuurgebied nauwelijks iets doen. Dit klemt temeer nu voor dat gebied een beheerplan wordt opgesteld. Bovendien is de natuurbeschermingswet hiervoor van kracht. Het zou best eens kunnen zijn dat een beheerverordening voor het natuurgebied doelmatiger is dan een bestemmingsplan. Met het maken van een nieuw bestemmingsplan zullen we wij ieder geval wachten tot het nieuwe beheerplan gereed is. Wij hebben dan ook meer zicht op de problematiek. Het plan zal eind 2009 / begin 2010 gereed moeten zijn. Vervolgens zullen wij bezien of een bestemmingsplan moet worden gemaakt of dat een beheerverordening de meest aangewezen weg is. Dat geldt niet voor de polder; hiervoor zal in ieder geval een bestemmingsplan worden gemaakt. Omgevingsvergunning De omgevingsvergunning komt in de plaats van een groot aantal bestaande vergunningen zoals de bouwvergunning en de milieuvergunning. De invoering hiervan zal op 1 januari 2010 plaatsvinden. Wij werken hierover samen met de provincie en de Milieuadviesdienst. Ook maken wij gebruik van kennis die is opgedaan bij verschillende proefprojecten in den lande. Bijscholing van de betreffende ambtenaren heeft reeds plaatsgevonden.
Programmabegroting 2010, blz. 84
Wat mag het kosten? Raming activiteiten
2007
-project omgevingsvergunning
2.240
totaal
2.240
2008
2009
2010
0
0
0
Programmabegroting 2010, blz. 85
3C Volkshuisvesting ►3C / 1 “Huisvesting” Wat willen wij bereiken? Om de nijpende vraag naar huisvesting op te lossen is uitbreiding van de woningvoorraad nodig. Inmiddels is een plan uitgewerkt voor de bouw van 30 huurwoningen in het uitbreidingsplan aan de Oosterreeweg. Na ampele overwegingen is voor huurwoningen gekozen omdat hieraan de meeste behoefte bestaat. Uit de bestaande woningvoorraad zullen koopwoningen op de markt worden gebracht die onder stringente voorwaarden zullen worden verkocht. Deze voorwaarden zijn erop gericht om te voorkomen dat ermee wordt gespeculeerd. Wij hebben er bij de woningcorporatie op aangedrongen om zo spoedig mogelijk een plan uit te werken voor de herstructurering van de Riich en omgeving. Uitvoering van dit plan moet geschieden nadat de nieuwbouw aan de Oosterreeweg is gerealiseerd.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? De bouwlocatie aan de Oosterreeweg is inmiddels bouwrijp gemaakt en binnenkort zal met de daadwerkelijke bouw van 30 woningen worden begonnen. Wij overleggen momenteel met de woningbouwvereniging over verdere informatie aan de bevolking. Het ligt in de bedoeling om een inloopmiddag te houden waarbij belangstellen informatie kunnen krijgen. Ook wordt men in de gelegenheid gesteld om hun interesse kenbaar te maken voor een woning. Een ontwerpregeling voor de toewijzing van de woningen is gereed. Het ligt in de bedoeling om de woningen in de maand oktober 2009 toe te wijzen. Door WoonFriesland is een voorstel uitgewerkt om 10 huurwoningen, onder beperkende voorwaarden, over te dragen aan de huurders. Met het opstellen van een herstructureringsplan voor de RIICH en omgeving is al een begin gemaakt. Zodra hierover meer bekend is zullen wij u op de hoogte stellen. Ook vindt overleg plaats over het overdragen van het Groene Kruisgebouw.
Wat mag dit kosten? Dit kan worden uitgevoerd binnen de bestaande capaciteit.
Programmabegroting 2010, blz. 86
►3C / 2 “Onttrekking woonruimte aan de bestemming tot bewoning” Wat willen wij bereiken? Invoering vergunningstelsel onttrekking woonruimte aan bestemming tot bewoning (doelstelling B&W)
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? De uitvoering van de beleidsregels onttrekking woonruimte is in 2008 opgepakt. Inmiddels zijn alle bekende gevallen aangeschreven. In 2009 is de aandacht verlegd naar de handhaving van beleidsregels.
Wat mag het kosten? Raming activiteiten
2006
2007
2008
2009
2010
1 implementatie vergunning onttr w
0
10.000
17.000
5.000
5.000
totaal
0
10.000
17.000
5.000
5.000
Programmabegroting 2010, blz. 87
Recapitulatie programma 3 Rekening Omschijving
Begroting
Begroting
Begroting
Begroting
Begroting
2008
2009
2010
2011
2012
2013
3A Infrastruct. en verkeer
243.325
307.221
336.403
291.568
290.437
289.244
3B Ruimtelijke ordening
121.166
69.521
39.237
70.162
40.088
38.353
3C Volkshuisvesting
267.987
173.141
229.640
208.112
207.899
207.686
Totaal lasten
632.478
549.883
605.280
569.842
538.424
535.283
85.289
34.795
36.995
36.995
36.995
36.995
300
0
0
0
0
0
3C Volkshuisvesting
220.626
59.550
77.807
67.724
67.724
67.724
Totaal baten
306.215
94.345
114.802
104.719
104.719
104.719
48.545
9.469
-16.143
-4.643
25.357
25.357
3A Bestemmingsplan buitengebied
0
0
0
30.000
0
0
3A Voeding duurzaam energiefonds
0
0
9.000
9.000
9.000
9.000
subtotaal
0
0
9.000
39.000
9.000
9.000
0
Lasten
Baten 3A Infrastruct. en verkeer 3B Ruimtelijke ordening
Reservering (- = opname, + = storting)
Waarvan nieuw beleid Notitie Financieel Kader 2010-2013:
Collegeprogramma 2006-2010: 3A/2: mobiliteitsonderzoek
3.600
67.500
32.500
0
0
3A/4: verkenning & coördinatie
0
10.500
0
0
0
0
3A/5: particip. invoering consessies
0
4.500
0
0
0
0
3A/6: coördinatie ondrzk. versteiger
9.000
9.000
9.000
0
0
0
3A/7: piketdienst gladh.bestrijding
5.200
5.200
4.900
4.900
4.900
4.900
3B: project omgevingsvergunning
0
0
0
0
0
0
3C/2: implementatie vergunn. woon.
17.000
5.000
5.000
5.000
5.000
5.000
subtotaal
34.800
101.700
51.400
9.900
9.900
9.900
Totaal nieuw beleid
34.800
101.700
60.400
48.900
18.900
18.900
Programmabegroting 2010, blz. 88
Programma 4 Schiermonnikoog tot uw dienst Doel: vergroting van de dienstverlening van de gemeentelijke organisatie aan de burgers, aan bedrijven en aan gasten. Het tweede doel is het optimaliseren van de bestuurlijke taken.
Programmabegroting 2010, blz. 89
Programmaonderdeel 4A Burgerzaken ►4A “Dienstverlening aan burgers” Wat willen wij bereiken? Vergroting dienstverlening aan de burger.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? -
Invoering Basisadministratie Adressen en Gebouwen In 2008 is uitvoering gegeven aan de invoering van de Basisadministratie van Adressen en Gebouwen. Deze is in 2009 aangesloten op de landelijke voorziening.
-
Invoering Basisregistratie personen Op 1 januari 2010 geldt er een basisregistratie voor personen, waarvan voor alle administraties met publiekrechtelijk taken gebruik wordt gemaakt. Afnemers van de GBA moeten terugmelden aan de bronhouder als gegevens afwijken van de authentieke GBA gegevens.
-
Versterken elektronische dienstverlening, invoering DigiD, internetkassa Om de dienstverlening aan de burgers te verbeteren willen we de mogelijkheden voor elektronische dienstverlening vergroten (o.a. internetkassa).
Voorstel uit de Notitie Financieel Kader 2010-2013: In het najaar van 2009 zal het realisatieplan ‘De gemeente Schiermonnikoog geeft antwoord’ aan de raad worden aangeboden. In dit realisatieplan wordt ingegaan op het dienstverleningsconcept van de gemeente schiermonnikoog tot 2015. Voor een korte weergave van de inhoud van dit plan wordt verwezen naar de paragraaf bedrijfsvoering.
Wat mag dit kosten? Raming activiteiten
2006
2007
2008
2009
2010
1 basisadministratie adressen en gebouwen 2 DigiD en Burgerservicenummer 3 electronische aanvraag paspoort totaal
0
0
0
0
0
Voorstel uit de Notitie Financieel Kader 2010-2013: In de perspectiefnota 2010, waarvan de gemeenteraad op 30 juni heeft kennis genomen zijn voor 2010 de volgende bedragen opgenomen: Arbeidsmarkt- en leeftijdsbewust beleid
€ 68.105
Realisatieplan Schiermonnikoog geeft antwoord ®
€ 38.277
Programmabegroting 2010, blz. 90
Programmaonderdeel 4B Vergunningen ►4B “Vergunningen” Wat willen wij bereiken? -
Vergroting van de dienstverlening aan de burger
-
Bevorderen rechtsgelijkheid van de burger (doelstelling B&W)
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? De omgevingsvergunning is met ingang van 2010 worden van kracht. Dit betekent dat bij een aanvraag van een burger of bedrijf gekeken wordt naar alle elementen, waarvoor een vergunning nodig is. Dus naast bijvoorbeeld de bouwvergunning wordt tegelijkertijd bekeken of een sloopvergunning, kapvergunning en milieuvergunning.
Wat mag het kosten? Raming activiteiten
2006
2007
2008
2009
2010
14.000
11.900
11.300
14.000
11.900
11.300
1 digitale vergunningverlening 2 deregulering verorden. en vergunnin. 3 invoering omgevingsvergunningen 4 versterken formatie handhaving 5 evaluatie leges vergunningen totaal
0
0
Toelichting: van de oorspronkelijke geraamde € 28.000 voor 2009 en verder is € 16.700 ingevuld en meegenomen in de personeelskosten vanaf 2010.
Programmabegroting 2010, blz. 91
Programmaonderdeel 4C Bestuur ► 4C “Rechtmatigheid” Wat willen wij bereiken? Naast de huidige goedkeuring van de jaarrekening voor wat betreft de getrouwheid van de cijfers, tevens een goedkeuring voor de rechtmatigheid te beginnen met de jaarrekening 2006.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? Het project rechtmatigheid is afgerond en heeft geleid tot goedkeurende verklaring over de jaarrekeningen van 2006 tot en met 2008. De aanbevelingen van de accountant en de bevindingen van de door ons zelf gedane interne controles zullen worden opgepakt door de organisatie met als doel om de beheersing van onze processen verder te optimaliseren.
Wat mag het kosten? Niet van toepassing.
Programmabegroting 2010, blz. 92
Programmaonderdeel 4D Afvalstoffen en riolering ► 4D / 1 “Afvalinzameling” Wat willen wij bereiken? Een systeem van afvalinzameling waarbij huishoudelijke, bedrijfsmatige en toeristische afvalstromen worden gescheiden en registratie van het aangeboden afval mogelijk is. Het systeem moet passen in het aanzien van en karakter van het dorp. De kosten voor zowel de inwoners als bezoekers moeten binnen de perken blijven.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? In samenwerking met OMRIN is hard gewerkt aan de invoering van een nieuw systeem van ondergrondse afvalinzameling. Het ondergrondse systeem is vanaf midden april 2009 in bedrijf en werkt probleemloos. Ook het aantal “illegale” afvaldumpingen is nihil. Voor 2010 gaan we in eigen beheer een afvalkalender maken. Daarnaast blijven we via de gemeentelijke nieuwsbrief, Dorpsbode, Lytje Pole e.d. actief communiceren naar de inwoners en gasten over afval en alles wat daarmee samenhangt. We hebben gemerkt dat een actieve en gerichte communicatie over de afvalproblematiek veel problemen voorkomt/oplost en tot een meer bewuster omgaan met afval leidt.
Voorstel uit de Notitie Financieel Kader 2010-2013: Het overslagstation wordt begin 2010 grondig gerenoveerd en ingericht als een effectieve milieustraat. Het terrein nemen we over van Omrin. Daarover hebben we met Omrin overeenstemming bereikt. Omdat het huishoudelijke afval niet langer meer wordt opgeslagen op het overslagstation, blijft er ruimte over. Aan uw raad zal een totaal voorstel worden gedaan waarin in ieder geval de volgende aspecten aan de orde komen: •
overname overslagstation van Omrin (overname som);
•
inrichting van een adequate milieustraat en de daarmee gepaard gaande kosten;
•
aanwending en verkoop van de overblijvende ruimte op het overslagstation t.b.v. een mestvergistingsinstallatie.
In de notitie financieel kader 2009 zijn al richtinggevende bedragen genoemd. De uiteindelijke bedragen worden in een apart voorstel aan de raad voorgelegd.
Programmabegroting 2010, blz. 93
Wat mag het kosten? Raming activiteiten Notitie Financieel Kader 2010-2013 Overname overslagstation / biovergistingsinstallatie subtotaal
2006
2007
2008
2009
2010
0
0
0
20.000
-4.670
6.000
6.000
6.000
6.000
Collegeprogramma 2006-2010 Afvoer GFT afval/huur GFT versnipperaar reeds aangevraagd in 1ste tussent. rapp. '06 Overslagstation (zie not. fin. kader 2009) tekort uren kostendekking uit afvalstoffenheffing subtotaal
0
10.125
6.000
-6.000 0
-6.000 0
totaal
0
10.125
6.000
20.000
-4.670
4.125
Programmabegroting 2010, blz. 94
► 4D /2 “Riolering” Wat willen wij bereiken? Een goed en adequaat beheer van de riolering in het belang van de volksgezondheid, het milieu en het beperken van wateroverlast. Dit tegen de laagst mogelijk maatschappelijke kosten.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? Adviesbureau DHV heeft het gemeentelijke rioleringsplan in 2007 opgesteld. Mede op basis van theoretische modellen. Belangrijkste onderdeel van het plan is overigens het uitstippelen van het wettelijke verplichte beleid op het terrein van rioleringen, afwatering etc. voor de komende jaren. Daarnaast is in het plan een voorstel gedaan voor een aantal (vervangings)investeringen. Deze moeten worden geconcretiseerd in een operationeel- of uitvoeringsplan. Naar nu blijkt is er sprake van een verlegging van de prioriteiten. Sommige gedeelten van het gemeentelijke riool die op de nominatie stonden om te worden vervangen blijken zich in een betere onderhoudstaat te bevinden dan 2 jaar geleden was voorzien. Andere gedeelten zijn echter wel aan onderhoud toe. Dit is gebleken tijdens reguliere onderhoudswerkzaamheden en heeft ook te maken met de weersomstandigheden van de afgelopen jaren (extreme neerslag). Kortom er zal zich een aantal wijzigingen voordoen in de geplande uitvoeringswerkzaamheden. Het rioolstelsel is (weer) met een camera geïnspecteerd. Daarvoor is in het rioleringsplan een budget opgenomen. Aan de hand van deze camera inspectie gaan we kijken welke gedeelten van het rioolstelsel moeten worden aangepakt. Dat verwerken we in een eenvoudig uitvoeringsprogramma. Een overschrijding van de geplande uitgaven in de periode 2007-2011 zal daarbij niet aan de orde zijn. Gebleken is dat, net zoals in iedere andere gemeente in Nederland, het riool het hemelwater bij extreme daghoeveelheden neerslag niet kan verwerken. Gelukkig valt het op Schiermonnikoog erg mee, omdat het regenwater door de ondergrond van zand snel wegstroomt. Wel besteden we extra aandacht aan de “ontlasting” van het gemeentelijk riool. Zo zijn de hemelwaterafvoeren van de 30 woningen in de nieuwbouwwijk aan de Oosterreeweg niet gekoppeld aan het gemeentelijk rioolstelsel. Ook bij toekomstige renovatieprojecten heeft de ontkoppeling van de hemelwaterafvoeren van het gemeentelijke riool prioriteit.
Programmabegroting 2010, blz. 95
Wat mag het kosten? activiteiten Nieuw beleid; extra kosten Vervanging riolering dekking rioolrechten + voorziening totaal
2006
0
2007
0
2008
2009
Raming 2010
0
6.657 -6.657 0
8.729 -8.729 0
Programmabegroting 2010, blz. 96
Programmaonderdeel 4E Bestuurlijke samenwerking ► 4E “Ontwikkeling van de samenwerking in het Waddeneilandenverband” Wat willen wij bereiken ? Dat de kwaliteit van bestuur en organisatie wordt versterkt en gewaarborgd door uitbreiding van de intergemeentelijke samenwerking tussen de Waddeneilandgemeenten gericht op de verbetering van de slagkracht en duurzaamheid van de lokale organisaties vooral ook met het oog op de dienstverlening richting burger. Uitgangpunt is hierbij handhaven en versterken van de front office op alle eilanden en plenaire dan wel partiële samenwerking voor back office zaken en middelen.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? In december 2008 is het projectplan Vlieland, Ameland, Schiermonnikoog Terschelling VAST op Koers vastgesteld. Dit plan is gericht op de intensivering van de samenwerking tussen de Friese Waddeneilanden (VAST). In het projectplan zijn de volgende zaken expliciet aangegeven - een toename van taken en bevoegdheden van de huidige Gemeenschappelijke regeling - secretariaat in Harlingen met een structurele bezetting van 4 fte In 2009 en 2010 zal een projectteam, bestaande uit de vier gemeentesecretarissen en een externe procesmanager handen en voeten geven aan de nieuwe organisatie, in nauwe samenwerking met het eilander college.
Wat mag het kosten? De meerjarige financiële consequenties zijn verwerkt in de begroting 2010 en in de meerjarenbegroting 2011-2013.
Programmabegroting 2010, blz. 97
Programmaonderdeel 4F Voorlichting ►4F “digitale voorlichting” Wat willen wij bereiken? Communicatie met de burger dient vlot, correct en dienstbaar te zijn. Digitale dienstverlening dient waar mogelijk te worden aangeboden.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? Wij gaan in 2010 door met onze wekelijkse nieuwsbrief en met onze publicaties in de Dorpsbode. Daarnaast neemt in onze voorlichtingstaak de gemeentelijke website een steeds belangrijkere plaats in.
Wat mag het kosten? Raming ac tiviteiten
2006
2007
2008
2009
2010
Nieuw beleid o.b.v. raadsprogramma verbeteringen overheidsloket
10.000
software raadpleging Bestemmingsplannen
7.000
onderhoud nieuwe modules
2.500
2.500
2.500
2.500
verbetering dienstverlening
10.200
10.200
10.200
10.200
22.700
19.700
12.700
12.700
totaal
0
Programmabegroting 2010, blz. 98
Programmaonderdeel 4G Archief ►4G “Archief” Wat willen wij bereiken? Een
efficiënte,
actuele
en
betrouwbare
afhandeling
van
poststukken
in
een
steeds
groeiende
documentenstroom.
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? De werkprocessen voor de documentaire informatievoorziening worden zodanig ingericht dat de documenten ook daadwerkelijk snel, adequaat en op ruimtebesparende wijze kunnen worden opgeborgen. Hiervoor werken wij met een Documentair Structuurplan.
Wat mag het kosten? Raming activiteiten
2006
2007
2008
2009
2010
EGEM-I licentiekosten software
0
0
EGEM-I aanschaf software en menskracht
0
0
0
0
20.908
0
62.724
Project arbeidsmarkten leeftijdsbewust pers.beleid
0
0
6.915
0
0
66.000 10.454
Notitie Financieel Kader 2010-2013
Verhoging kosten ICT als gevolg van uitbesteding
0
0
0
0
Aanschaf sofware digitaal documenteren
0
0
0
0
982
personele maatregel
0
0
0
0
27.200
subtotaal
0
0
0
62.724
132.459
9.000
9.000
2.595
2.009
1.947
1.884
Collegeprogramma 2006-2010 1 Quick Scan kwaliteit werkprocessen 2 Ambtelijke coordinatie Doc structuurplan 3 Documentair structuurplan 4 Aanschaf paternosterkast subtotaal
0
11.595
11.009
1.947
1.884
totaal
0
11.595
11.009
64.671
134.343
Programmabegroting 2010, blz. 99
Progr.onderdeel 4H Afronding bouw gemeentehuis ►4H “Bouwtraject gemeentehuis” Wat willen wij bereiken? Afronding bouwtraject gemeentehuis
Wat gaan wij daarvoor doen in 2010? Geen activiteiten, bouwtraject is afgerond
Wat mag het kosten? Niet van toepassing.
Programmabegroting 2010, blz. 100
Programmabegroting 2010, blz. 101
Recapitulatie programma 4 Rekening Omschijving
Begroting
2008
Begroting
2009
Begroting
2010
Begroting
2011
Begroting
2012
2013
Lasten 4A Burgerzaken
198.895
193.397
192.397
192.397
199.397
192.397
4B Vergunningen
129.640
113.111
118.042
118.042
118.042
118.042
4C Bestuur
530.483
605.526
740.507
760.244
770.070
778.260
4D Afvalstoffen en Riolering
819.407
540.988
573.383
573.383
573.383
573.383 133.526
4E Bestuurlijke samenwerking
93.006
109.059
133.526
133.526
133.526
4F Voorlichting
112.891
103.680
106.901
94.163
94.125
94.088
4G Archief
-78.241
10.839
12.715
31.871
-42.944
-50.006
1.806.081
1.676.600
1.877.471
1.903.627
1.845.599
1.839.690
Totaal lasten Baten 4A Burgerzaken
33.216
29.235
29.820
30.416
31.025
31.645
4B Vergunningen
144.717
108.052
112.925
118.044
120.405
122.813
4C Bestuur 4D Afvalstoffen en Riolering
1.257
100
100
100
100
100
654.331
525.887
507.683
507.683
507.683
507.683
4E Bestuurlijke samenwerking
0
0
0
0
0
0
4F Voorlichting
0
0
0
0
0
0
76.617
0
0
774
1.541
1.402
Totaal baten
910.138
663.274
650.528
657.017
660.754
663.643
Reservering (-= opname, + = storting)
-34.826
0
-160.979
-126.384
-55.079
-35.079
4G Archief
Waarvan nieuw beleid Notitie Financieel Kader 2010-2013: 4D Overslagstation / biovergistinginstallatie
0
0
-4.670
10.515
13.450
12.885
4G EGEM-I licentiekosten
0
0
20.908
20.908
20.908
20.908
4G EGEM-I aanschaf softw. / exra menskracht
0
0
6.915
7.585
7.315
7.045
4G aanschaf software digitaal documenteren
0
0
982
1.964
1.964
1.964
4G Personele maatregel
0
0
27.200
27.200
-16.845
-20.845
subtotaal
0
0
16.238
31.423
34.358
33.793
14.000
11.900
11.300
11.300
11.300
11.300
6.000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
4F: diverse activiteiten
19.700
12.700
12.700
0
0
0
4G: coördinatie Doc. structuurplan
11.009
1.947
1.884
1.822
1.760
1.698
subtotaal
50.709
26.547
25.884
13.122
13.060
12.998
Totaal nieuw beleid
50.709
26.547
42.122
44.545
47.418
46.791
Collegeprogramma 2006-2010: 4B: versterken formatie handhaving 4D/1: GFT en tekort uren 4D/2: Riolering
Programmabegroting 2010, blz. 102
Algemene dekkingsmiddelen en Onvoorzien
Programmabegroting 2010, blz. 103
Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Algemene dekkingsmiddelen Op grond van het besluit begroting en verantwoording worden de algemene dekkingsmiddelen in de gemeentelijke begroting apart zichtbaar gemaakt. De algemene dekkingsmiddelen bestaan uit: -
Lokale Heffingen: dit zijn de opbrengsten uit de gemeentelijke belastingen en heffingen en de daarmee samenhangende uitvoeringskosten.
-
Algemene uitkeringen: opbrengsten uit de algemene uitkering van het Rijk en de daarmee samenhangende uitvoeringskosten.
-
Dividend: verwachte opbrengsten uit dividend van het gasbedrijf en de BNG.
-
Financieringsfunctie: het verschil tussen de aan de exploitatie toegerekende rente en de werkelijke verwachte rentekosten
-
BTW-compensatiefonds: het verschil tussen de te compenseren BTW en de BTW die daadwerkelijk door
-
Overige algemene dekkingsmiddelen: het gaat hierbij voornamelijk om de bespaarde rente over het eigen
het Rijk wordt vergoed. vermogen.
Onvoorzien Op grond van het besluit begroting en verantwoording worden de gereserveerde middelen voor structureel onvoorzien apart zichtbaar gemaakt in de gemeentebegroting.
Mutaties in de reserves Op grond van het besluit begroting en verantwoording worden de mutaties inde algemene- en bestemmingsreserves apart zichtbaar gemaakt in de begroting. In bijlage 3 Staat van reserves en voorzieningen ziet u welke mutaties dit zijn voor het jaar 2010.
Resultaat na bestemming Nadat de begrote toevoegingen aan en de begrote onttrekkingen aan de reserves zijn verwerkt resulteert een resultaat na bestemming. Als er sprake is van een tekort is het resultaat aan de batenkant zichtbaar. Als er sprake is van een overschot is het resultaat aan de lastenkant verantwoord.
Programmabegroting 2010, blz. 104
Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Rekening
Omschijving
Begroting
Begroting
Begroting
Begroting
Begroting
2008
2009
2010
2011
2012
2013
62.544
64.747
69.778
69.778
69.778
69.778
1.375
0
0
0
0
0
568
759
599
599
599
599 0
Lasten A Lokale heffingen B Algemene uitkering C Dividend D Financieringsfunctie
0
0
0
0
0
E BTW-compensatiefonds
0
0
0
0
0
0
F Overige algemene dekkingsmidd.
0
0
0
0
0
0
64.487
65.506
70.377
70.377
70.377
70.377
0
20.000
10.000
10.000
10.000
10.000
Toevoeging/onttrekking aan reserves
237.102
29.395
27.373
27.373
27.373
27.373
Resultaat na bestemming
364.611
65.068
0
0
0
0
Totaal lasten Onvoorzien
Baten A Lokale heffingen
1.348.221
1.314.413
1.338.699
1.363.632
1.389.036
1.414.921
B Algemene uitkering
2.395.563
2.537.685
2.605.060
2.557.076
2.522.075
2.515.285
12.371
14.040
14.040
14.040
14.040
14.040
9.199
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
124.600
115.610
120.007
120.007
120.007
120.007
3.889.954
3.981.748
4.077.806
4.054.755
4.045.158
4.064.253
0
0
0
0
0
0
150.723
0
0
0
0
0
0
83.399
83.368
61.685
C Dividend D Financieringsfunctie E BTW-compensatiefonds F Overige algemene dekkingsmidd.
Totaal baten Onvoorzien Toevoeging/onttrekking aan reserves Resultaat na bestemming
19.492
Programmabegroting 2010, blz. 105
Programmabegroting 2010, blz. 106
BIJLAGE 1A: Lijst met verwerkte voorstellen uit de notitie financieel kader 2010-2013 Bestaand beleid Progr./thema 1B Kostenplaats Kostenplaats
nr. Omschrijving voorstel 3 Strandbewaking 7 EGEM-I: licentiekosten software EGEM-I: aanschaf software en extra menskracht voor invoering 8 andere overheid
2E
4
Exploitatie zwembad De Dúnatter door derde partij
Kostenplaats Kostenplaats
5 6
Project arbeidsmarkt en leeftijdsbewust personeelsbeleid Verhoging kosten ICT a.g.v. uitbesteding
Score A, B of C * A A
i = incid.
A
INVEST. excl BTW
40.000
B
BTW niet subs. verrekenb. gelden 0 20.000 908
eenmalige dekking 2009 2010 2011
1.816
60.000
62.724
0
49.775
BTW niet verrekenb.
B/C B
Totaal extra aanvragen bestaand beleid
40.000
1.816
EXPL. kosten
2.724
66.000 10.000
2.105 454
28.750
205.775
6.191
28.750
62.724
rente kapitaal lasten
nr. 15 20 13 14
Omschrijving voorstel bestemmingsplan Buitengebied Aanschaf software digitaal documenteren Opwaardering strandvoorzieningen Uitvoeringsstructuur WMO
4D
17
Overname overslagstation+opknappen / begeleiding biovergistingsi
kostenplaats 1A
19 12
Personele maatregel Aanschaf lasergun voor snelheidsmetingen
16
Schiermonnikoog zelfvoorzienend qua nutsvoorzieningen in 2020 > formatie + pm post voor voeding duurzaam energiefonds
Score A, B of C * A A B B B B/C C
i= incid. i
INVEST. excl BTW 10.000 390.000
BTW niet verrekenb.
EXPL. BTW niet subs. kosten verrekenb. gelden 30.000 0
454 0
0
0
eenmalige dekking 2009 2010 2011 0 0 30.000
273.000
i
2010 2.000 20.908
7.855
Nieuw beleid Progr./thema 3A kostenplaats 1B 2C
4,5%
7.855 rente kapitaal lasten
0
40.000
0
20.000
20.000
27.200
0
0
27.200
6.915
7.585
7.315
50.750
50.750
50.750
68.105 10.454
64.105 10.454
20.000 10.454
159.132
155.802
114.427
Opmerkingen 2013 5.000 20.908 7.045 aanschaf software wordt geactiveerd. Implementatiekosten is eenmalig nadeel. B&W-besluit 03-03-2009. Eerst uitgegaan van structurele extra bijdrage voor het 50.750 zwembad. B&W 03-03-2009. Bedragen zijn inclusief totaal geraamde subsidie van € 28.750. -10.000 Vanaf 2013 structureel voordeel van € 10.000 op salariskosten. 10.454 daardoor uren vrijgespeeld die worden ingezet op aanvraag 6&7 84.157
4,5% 2010
structureel 2011 2012 0 0 1.964 1.964 9.734 9.524 0 0
Opmerkingen 2013
1.964 9.945
0 982 7.313 0
38.500
-4.670
10.515
13.450
12.885 dekking in begroting voor € 23.920 (vergoeding aan Omrin voor overslagstation)
0
0 0
0 0
-16.845 0
-20.845 eenmalige kosten 2009 gedekt uit lagere leasekosten 2009 ondergr. inzameling 0 geraamde kosten € 7.000, maar dit kunnen we gratis krijgen
15.000 550.000
structureel 2011 2012 2.000 5.000 20.908 20.908
27.200
0 1.964 afschrijvingstermijn 7 jaar tegen 4,5% 9.314 25 jaar tegen 4,5% > 1ste jaar half jaar rente, daarom lagere kap.lasten 0 bijdrage zorgkantoor. Omvang bijdrage onbekend.
0
0
9.000
0
9.000
9.000
9.000
Totaal extra aanvragen nieuw beleid
950.000
454
106.200
0
273.000
53.000
47.200
57.200
50.409
12.624
31.213
17.093
12.318
Totaal Bestaand beleid + Nieuw beleid
990.000
2.270
311.975
6.191
301.750
115.724
47.200
57.200
58.264
171.756
187.016
131.520
96.475
3A
C
18.000
9.000 B&W-besluit 24-02-2009.
* score A, B en C staan voor: A = wettelijk verplicht B = noodzakelijk voor vortzetting houdig beleidstaken C = wensen ad 9: verkoop garageboxen + drukkerij pm onderhoud Nieuwestreek (Koningshuis) 8.000 onderhoud Langestreek 130 8.000 onderhoud Vuurtorenpad 5.000 Let op: opbrengst verkoop autoboxen, groene kruis gebouw (WOZ € 80.000) en drukkerij (WOZ-waarde € 129.000) is nog niet ingeboekt! Daar kunnen eenmalige kosten uit worden gedekt. Ook huren en kosten als verzekeringen/belastingen/energie zijn nog niet verwerkt. ad 17: opbrengst grondverkoop aan boeren moet nog worden verwerkt.
Programmabegroting 2010, blz. 107
BIJLAGE 1b: Lijst met niet verwerkte voorstellen uit notitie financieel kader 2010-2013 Bestaand beleid Progr./thema 1A 1B Kostenplaats
nr. 1 2 9
Omschrijving voorstel TS Schiermonnikoog 4x4 Bevordering toerisme Doorlopende onderhoud gebouwen ivm in bezit houden van enkele gem. gebouwen
Score A, B of C * C C B
Totaal extra aanvragen bestaand beleid
EXPLOITATIE kosten
BTW niet verrekenb.
rente kapitaal lasten
eenmalige dekking 2009 2010 2011
subs. gelden
nr. 10 11 22 21
Omschrijving voorstel ontwerp subsidieregeling advies reclamevergunningen uitbesteden Subsidieregeling adviezen gevelreclame Combinatiefunctie sport > 0,5 fte extra Digitalisering archief > extra personele inzet
0
Score A, B of C * C C B B/C
2010
structureel 2011 2012
Opmerkingen 2013 investering € 280.000 uitgesteld tot 2015
0
0
0
0
0
Nieuw beleid Progr./thema 1A 1A 2E kostenplaats
4,5%
EXPLOITATIE kosten 12.000 30.000
BTW niet verrekenb.
eenmalige dekking 2009 2010 2011 12.000 12.000
subs. gelden 0 0 0 0
0 rente kapitaal lasten
11.000 21.000
11.000 21.000
11.000 21.000
11.000 21.000
32.000
32.000
32.000
32.000
4,5% 2010 0 2.000 30.000 11.000
structureel 2011 2012 0 0 2.000 2.000 30.000 30.000 11.000 11.000
Opmerkingen 2013 0 2.000 30.000 11.000
Totaal extra aanvragen nieuw beleid
42.000
0
0
0
24.000
0
0
43.000
43.000
43.000
43.000
Totaal Bestaand beleid + Nieuw beleid
42.000
0
0
0
24.000
0
0
75.000
75.000
75.000
75.000
* score A, B en C staan voor: A = wettelijk verplicht B = noodzakelijk voor voortzetting houdig beleidstaken C = wensen
Programmabegroting 2010, blz. 108
Bijlage 2: Besparingen 2009 i.h.k.v. Notitie Financieel Kader 2010-2013 Progr. Productnr. econ. cate omschrijving bedrag 5.300.10.0343062/063 minder (juridisch) advies derden 0 5.500.10.0 4300000 minder personeel van derden 2.275 1A 6.120.20.5 4310001 gasverbruik brandweergarage 3.000 6.120.35.5 4424160 ramen compensabele BTW bijdrage brandweer 3.000 6.560.10.3 4343257 zelf uitvoeren iepziektebestrijding 5.000 1B 1B 6.560.25.3 4000007 naast de bijdrage voor het promotiefonds is geen 5.000 extra bedrag van € 5.000 nodig voor evenementen 1B 6.560.25.3 4425152 minder kosten toeristische activiteiten 2.500 2C 6.652.10.4 4423103 lager budget woningaanpassingen 6.000 2F 6.541.10.6 4425000 minder niet voorziene subsidies 2.000 2F 6.541.10.6 4425270 schrappen subsidiebudget beeldende kunst/ 2.250 podiumkunst > wordt geen gebruik van gemaakt 3A 6.210.10.3 4343253 minder kosten gladheidsbestrijding 2.000 4F 6.002.10.0 4343052 verlaging budget representatie 2.500 35.525
n.b. Het bestuur van de nieuwe basisschool krijgt een “bruidsschat” mee in de vorm van de publieke middelen van de Ds. Hasperschool en een financiële bijdrage van de gemeente, (waartoe nog formeel besloten moet worden). Het is de bedoeling, dat de school met dit budget de school op de rails gaat zetten, maar zich na verloop van tijd moet redden met de lump-sumuitkering. Dit betekent, dat in de toekomst de bestaande bijdragen in de structurele uitgaven voor onderwijs zouden kunnen vervallen.
Programmabegroting 2010, blz. 109
Bijlage 3: overzicht incidentele lasten en baten In dit overzicht zijn alleen de incidentele lasten en baten opgenomen met een bedrag hoger dan € 10.000. lasten
baten
Programma 1 Geen Programma 2 Geen Programma 3 thema 3A: Uitvoeringskosten mobiliteitsplan thema 3A: Onttrekking aan de algemene reserve ter dekking van kosten mobiliteitsplan
32.500 32.500
Programma 4 thema 4D: Overname overslagstation / biovergistingsinstallatie (notitie financieel kader 2010-2013) thema 4D: Onttrekking aan de algemene reserve ter dekking van kosten overname overslagstation / biovergistingsinstallatie thema 4F: Verbetering dienstverlening (collegeprogramma 2006-2010)
thema 4F: Onttrekking aan de algemene reserve ter dekking van kosten verbetering dienstverlening thema 4G: Project arbeidsmarkt en leeftijdsbewust personeelsbeleid (notitie financieel kader 2010-2013) thema 4G: Onttrekking aan de algemene reserve ter dekking van kosten project arbeidsmarkt en leeftijdsbewust pers.beleid thema 4G: personele maatregel (notitie financieel kader 2010-2013) thema 4G: Onttrekking aan de algemene reserve ter dekking van kosten personele maatregel
20.000 20.000 12.700 12.700 66.000 66.000 27.000 27.000
Programma Algemene DekkingsMiddelen Geen 158.200
158.200
Programmabegroting 2010, blz. 110
Bijlage 4 Analyse verschillen begroting 2010 t.o.v. begroting 2009 Meest in het oog springende verschillen zijn meegenomen met een minimum afwijking van€ 10.000 Programma 1 A
B
product
omschrijving
afwijking omschrijving
6.120.15.5 Brandblus- en reddingsmiddelen
-11.000 minder kapitaallasten
6.120.35.5 Regionale brandweer 6.140.10.1 Openbare orde 6.560.10.3 Openbaar groen
10.785 vervallen leges verbruiksvergunningen 13.800 vanaf 2010 uren geraamd door secretarie: 180 uur -48.100 lagere kosten jaarschijf 2010 uit coll.progr.2006-2010,
lagere personeelskosten
C
6.560.25.3 6.580.10.7 6.550.10.7 6.580.15.7
Bevordering toerisme Bezoekerscentrum
Natuur- en landschapsbescherming Nationaal park
-12.600 11.450 30.200 -28.000
7.500 bezuinigingen, daarnaast minder personeelslasten kapitaallasten 270 uren geraamd
70 uren geraamd
6.723.10.7 Milieubeheer
30.500 extra uren + extra kosten milieusysteem
6.610.10.4 Bijstandsverlening
26.400 lagere WWB uitkering voor het I-deel
6.611.10.4 Sociale werkvoorziening 6.611.30.4 Werkdeel WWB 6.612.10.4 IOAW
23.600 zowel hogere baten als lasten 18.000 lagere baten 17.000 zowel hogere baten als lasten
C
6.623.30.4 Participatiebudget > reïntegratie 6.652.10.4 Voorzieningen gehandicapten
20.500 verschuiving van 6.611.30.4 i.v.m. nieuwe functievoorschriften 15.900 lagere kosten
D
6.420.20.4 Groepsafhankelijke voorzieningen
55.500 toerekening kostenplaats 5.700 scholencomplex vanaf 2010 aan dit ene product. 12.000 door fusie ontvangen wij een lagere huisvestingsvergoeding
2 B
D E 3 A A
B C C
6.420.30.4 Gymn.onderw. Openb. basisonderw 6.421.10.4 Huisvesting openbaar onderwijs
-21.750 kosten van gymnastiekonderwijs verschuiven naar 6.420.30.4 -26.600 alle kosten overgebracht naar 6.423.10.4 Huisv. bijz. basisonderw
6.422.10.4 6.480.15.4 6.482.10.4 6.530.10.6
19.700 zie toelichting product 6.420.30.4 -13.300 geen uren secretarie verschuiving naar product 6.623.10.4 54.300 extra geld voor uitbesteden exploitatie zwembad
Gymnastiekonderw. bijz. basisonderw Overige onderwijsvoorzieningen Volwasseneneducatie Zwembad
6.210.10.3 Wegen 6.211.10.1 Verkeersregelingen
-14.100 voordeel op uren buitendienst 22.700 32.500 voor uitvoeren mobiliteitsplan
6.330.25.3 6.810.10.7 6.820.15.9 6.822.10.7
15.100 -30.300 8.570 -21.400
Duurzame energie Bestemmingsplannen Woningen Overige volkshuisvesting
6.822.20.9 Toezicht en handhaving bouwzaken
135 uren voor duurzame energie minder uren bestemmingsplannen extra kosten minder uren
46.200 meer uren
verklaring door het langer meegaan van investeringen is vervanging van aantal zaken nog niet nodig Daarnaast wordt C-2000 apparatuur nu centraal aangeschaft via de HVD, wat voordelig is zoals al eerder is aangegeven, zijn deze leges per 2009 vervallen uren besteed aan nieuwe taak gevonden en verloren voorwerpen extra geld nodig voor 2010 uit coll.progr. 2006-2010 is 15.000 lager dan in 2009. Zie thema 1b/2 lager dan in 2009. Zie thema 1b/2. Daarnaast 30.000 voordeel op uren. urentoerekening als gevolg van een lager uurtarief Voornamelijk een voordeel doordat de stofkam nogmaalsdoor de begroting is gehaald kapitaallasten bezoekerscentrum al vanaf 2010 volledig meegenomen
Voor het eerst uren geraamd op dit product. Zie hieronder. deel uren verschoven naar 6.550.10.7 Natuur en landschapsbescherming, om zuiverder toe te rekenen. Alleen uren voor het secretariaat van het Nationaal Park hier nog geraamd. kosten milieusysteem 5.700 (zie 2de turap '08). In 2009 minder uren besteed aan milieu dan nodig, in verband met project Oosterreeweg. Daarom in 2010 meer uren In 2010 ontvangt Schiermonnikoog minder budget voor WWB-I, als gevolg van weinig bijstandskosten in de afgelopen jaren. Was al gemeld in meerjarenperspectief WSW-budget van werkvoorziening overgegaan naar gemeente. Budgetneutraal uitkering te hoog geraamd, reeds gemeld in 1ste turap 2008 kosten IOAW worden uiteindelijk vergoed door Rijk via Rijksbudget en declaratie, dus grofweg budgetneutraal budgetttair is het neutraal. Het betreft zuiver een verschuiving van budge verlaging budget in het kader van de Not.Fin.Kader van€ 6.000. Budget electrokar van 5.360 is overgeheveld naar subsidie stichting Welzijn door fusie wordt de kostenplaats scholencomplex nog maar aan 1 product toegerekend, waar dit t/m 2009 aan 2 producten werd toegerekend. Een verschuiving dus in 2010 ontvangen wij een huisvestingsvergoeding voor 1 school. In het verleden voor 2 basisscholen. Per saldo gaan we achteruit op de vergoeding door fusie verschuiven de kosten naar 1 product: 6.422.10.4. Dus daar een nadeel door fusie is er nu nog maar 1 basisschool en daarom kosten overgebracht naar 1 product Per saldo geen effect. extra uren 2009 hadden te maken met fusieproces. Dat is in 2010 achter de rug budgettair neutraal Extra geld is aangevraagd in notitie financieel kader 2010-2013 iets minder werk verwacht voortvloeiend uit het MOP Wegen extra kosten voor mobiliteitsplan van 32.500. Kosten worden echter gedekt uit algemene reserve. Dus budgettair neutraal Vanaf 2010 is dit product nieuw in begroting. Geraamd voor biovergistingsinstallatie nieuwe bestemmingsplan kostte veel tijd in 2009. Daarom veel uren geraamd in 2009 gevolg van extra budget van 10.000 uit notitie financieel kader voor onderhoud gebouwe in 2010 ligt nadruk op handhaving van gemaakte beleidsregels voor onttrekking woonruimte. Onder andere van dit product zijn uren deels verschoven naar 6.822.20.9 in 2010 ligt nadruk op handhaving van gemaakte beleidsregels voor onttrekking woonruimte. Daarom hier
fors meer uren. 4 A A
6.003.10.8 Burgerlijke stand 6.003.15.8 Uitvoering GBA
-27.400 290 uren minder in 2009, met name door secretarie 36.500 kosten GBA, extra uren
A
6.003.30.0 Project andere overheid
-11.100 extra budget EGEM-I, geen uren geraamd
C C D
6.002.20.0 Ondersteuning B&W 6.003.25.8 Verkiezingen 6.721.10.3 Huishoudelijk afval
91.500 extra uren 21.300 extra kosten iv.m. verkiezingen 23.800 extra kosten not.fin.kader 2010-2013
D D E
6.722.10.3 Riolering 6.725.10.2 Afvalstoffenheffing 6.005.10.0 Bestuurlijke samenwerking
1.100 meerkosten 20.300 hogere opbrengst 24.500 hogere bijdrage De Waddeneilanden, meer uren
in 2009 320 uren extra geraamd o.a. voor invoering basisregistratie GBA. Uren vervallen in 2010 kosten GBA-systeem 17.900 (aangevraag in 2008 middels raadsvoorstel). 150 uur extra geraamd voor werkzaamheden rondom rondom de BAG Extra budget is aangevraagd voor EGEM-I bij de not.fin.kader 2010-2013. Daartegenover staat dat de uren niet meer worden toegerekend aan dit product, maar toegerekend worden aan andere producten Uren begrotingscyclus nu ook volgens de regels toegerekend (productbegroting / turaps) aan dit product extra uren + kosten in verband met gemeenteraadsverkiezingen in 2010 bij notitie fin.kader 2010-2013 is voor 2010 20.000 aangevraagd voor begeleiding biovergistingsinst Dit wordt overigens gedekt uit de algemene reserve. Per saldo dus budgettair neutraal verwerking jaarschijf 2010 uit het MOP riolering 100% kostendekkendheid in 2009 De bijdrage stijgt met 10.000. Het budget voor co-financiering is verlaagd met 5.000. Meer uren geraamd voor project "VAST"
ADM 6.936.10.2 Toeristenbelasting 6.921.10.2 Algemene uitkering 6.922.10.2 Onvoorzien
14.800 hogere opbrengst 67.400 hogere uitkering -10.000 budget verlaagd
raming 2009 + 2% conform notitie financieel kader in septembercirculaire 2008 en maartcirculaire 2009 is Programmabegroting extra geld vrijgekomen budget verlaagd om aanvragen uit not.fin.kader 2010-12013 gedekt te krijgen
2010, blz. 111
Programma product omschrijving Kostenplaatsen 5.200.10.0 Huisvesting gemeentehuis 5.300.10.0 Administratie
afwijking omschrijving 15.300 diverse kostenstijgingen 28.200 urentoerekening vanaf 2010
diverse kleine stijgingen, waaronder de energiekosten met name uren voor financiële administratie worden -terecht- toegerekend extra kosten het gevolg van aanvraag uit not.fin.kader voor het "project arbeidsmarkt en leeftijdsbewust personeelsbeleid". Dekking hiervan vindt plaats t.l.v. alg.res., dus budgettair neutraa extra kosten het gevolg van aanvraag uit not.fin.kader voor het "project arbeidsmarkt en leeftijdsbewust personeelsbeleid". Dekking hiervan vindt plaats t.l.v. alg.res., dus budgettair neutraal Het schoonmaken van de gemeentelijke gebouwen is uitbesteed. Dit heeft geleid tot een aantal verschuivingen van bestaande budgetten. Per saldo kost dit€ 7.000 meer. Voor dit product is het nadeel € 20.200. Dat betekent dus dat op andere producten een voordeel van € 13.000 zit, waardoor per saldo het nadeel van 7.000 over blijft. zowel de baten als de lasten zijn vervallen als gevolg van de fusie zowel de baten als de lasten zijn vervallen als gevolg van de fusie
5.500.10.0 Secretariepersoneel
36.300 extra kosten not.fin.kader 2010-2013
5.600.10.1 Grondgebied
79.000 extra kosten not.fin.kader 2010-2013
5.700.10.4 Gymlokaal
20.200 extra kosten schoonmaken gebouwen
5.750.xx.x Openbaar basisonderwijs
verklaring
291.500 vervallen baten -291.500 vervallen lasten
N.b. aan inkomstenkant komt op verschillende producten een bate voor i.v.m. onttrekking aan de voorziening gemeentelijke gebouwen. Dit betreft de kosten voor onderhoud aan een gebouw, dat wordt gedekt uit de voorziening. U ziet aan de uitgavenkant op die producten een zelfde bedrag staan aan onderhoudskosten.
Programmabegroting 2010, blz. 112
Bijlage 5 Meerjarenperspectief Mutaties 2008 t/m 2010 Begrotingsoverschot 2010
83.606 -47.638
Mutaties 2008 t/m 2011 Begrotingsoverschot 2011
147.690 -6.694
Mutaties 2008 t/m/ 2012 Begrotingsoverschot 2012
177.492 -52.609
Begrotingsoverschot 2013 (gelijk gehouden aan 2012)
1.
Notitie financieel kader -gehonoreerde voorstellen -toegezegde besparingen -onvoorzien € 10.000 verlaagd -besparing rente 2% rentetoevoeging i.p.v. 4,5%
-52.609
114.655 -35.000 -10.000
2.
effect meicirculaire 2009 t.o.v. basisjaar 2010: € 2.605.000
3.
GBA-audit (vanaf 2009 ieder 3 jaar) dekking algemene reserve
4.
Verkiezingen (2010 gemeente / 2011 landelijk / 2013 provincie)
5.
divers
-5.527
Mutaties 2009 t/m 2010 Begrotingsoverschot 2010
67.128 19.490
Mutaties 2009 t/m 2011 Begrotingstekort 2011 Mutaties 2009 t/m 2012 Begrotingstekort 2012 Mutaties 2009 t/m 2013 Begrotingstekort 2013
133.915 -35.000 -10.000 -31.250
122.525 -35.000 -10.000 -31.250
107.480 -35.000 -10.000 -31.250
48.000
83.000
89.750
7.000 -7.000 3.000 -15.572
3.000
3.000
3.702
-9.686
90.093 83.399 135.977 83.368 114.294 61.685
Programmabegroting 2010, blz. 113
Bijlage 6 Kerngegevens KERNGEGEVENS 2009
Dienstjaar 2010
Aantal inwoners van 0 tot 20 jaa van 20 tot 64 jaa 65 jaar en oude ouderen 75-85
951 183 500 198 70
951 183 500 198 70
Aantal WWB'ers
4
3
Aantal uitkeringsgerechtigden ingevolge de overige wette
44
44
Aantal personen laag inkomen
190
150
Aantal leerlingen voortgezet onderwij
35
28
Eenouderhuishoudens
14
14
A. Sociale structuur
B. Fysieke structuur Oppervlakte van de gemeente (in hectares binnenwater (in hectares Aantal woningen (incl. recreatiewoningen
4.399 24
4.399 24
989
1.001
Lengte van wegen (in kilometers
26
26
Lengte recreatieve fietspaden (in kilometers
23
23
94.000
94.000
Aantal m2 openbaar groen
C. Financële structuur
totaal 2009
per inwoner
totaal 2010
per inwoner
gewone uitgaven
5.123.800
5.388
5.457.390
5.739
opbrengst belastingen
1.984.500
2.087
2.010.442
2.114
algemene uitkering gemeentefond
2.537.685
2.668
2.605.060
2.739
vaste schuld
OPBRENGST BELASTINGEN 004.10.8 - leges burgerlijke stand 120.35.5 - leges gebruiksverguninngen 211.15.8 - auto-ontheffingen 724.15.3 - begraafrechten 725.10.2 - afvalstoffenheffing 725.15.2 - reinigingsrechten bedrijfsafval op not 726.10.2 - rioolrechten 823.10.9 - leges bouwvergunningen 823.15.9 - leges welstandstoezich 931/932 - onroerende zaakbelastin 935.10.2- forensenbelasting 936.10.2 - toeristenbelasting
4.258.300
4.478
4.550.000
2009 29.250 10.800 29.000 23.750 319.750 5.500 174.600 75.100 4.000 357.250 126.000 829.500
2010 29.820 0 37.520 21.312 322.750 5.500 176.685 75.405 4.500 361.215 131.440 844.295
verschil 570 -10.800 8.520 -2.438 3.000 0 2.085 305 500 3.965 5.440 14.795
1.984.500
2.010.442
25.942
4.784
Programmabegroting 2010, blz. 114