PROGRAMMA- BEGROTING 2016 MEERJAREN- PERSPECTIEF

PROGRAMMA BEGROTING 2016 -

MEERJARENPERSPECTIEF 2017-2019

Inhoudsopgave Aanbiedingsbrief ........................................................................................................ 3 Beleidssamenvatting .................................................................................................. 4 Financiën .................................................................................................................. 9 1 Bereikbaarheid en openbare ruimte.......................................................................... 14 2 Bestuur en dienstverlening...................................................................................... 20 3 Cultuur en ontspanning .......................................................................................... 26 4 Economische ontwikkeling ...................................................................................... 35 5 Integrale veiligheid ................................................................................................ 44 6 Sociaal domein ...................................................................................................... 49 7 Onderwijs ............................................................................................................. 63 8 Ruimtelijke ontwikkeling en wonen .......................................................................... 67 9 Algemene dekkingsmiddelen ................................................................................... 79 Paragraaf Lokale heffingen ........................................................................................ 85 Paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing ..................................................... 89 Paragraaf Onderhoud Kapitaalgoederen ....................................................................... 99 Paragraaf Financiering............................................................................................. 112 Paragraaf Bedrijfsvoering ........................................................................................ 118 Paragraaf Verbonden Partijen ................................................................................... 122 Paragraaf Grondbeleid ............................................................................................. 129 Paragraaf Taakstellingen en reserveringen ................................................................. 132 Financiële toelichting............................................................................................... 143 Bijlage 1 Reserves en voorzieningen ......................................................................... 148 Bijlage 2 Algemene uitkering.................................................................................... 151

Programmabegroting 2016

2

Aanbiedingsbrief Datum: 24 september 2015 Aan de leden van de raad van Haaksbergen, Voor u ligt de Programmabegroting 2016-2019. Deze begroting is een belangrijke volgende stap naar duurzaam herstel, zoals we dat in 2014 hebben ingezet. We gaan door op de ingeslagen weg. We handelen daarbij binnen de kaders van de door de raad vastgestelde Eerste Bestuursrapportage 2015 (Eerste Berap) en de Kadernota 2016. We bieden u deze begroting tegelijkertijd met de Tweede Bestuursrapportage 2015 (Tweede Berap) aan. Alle effecten uit de Tweede Berap die ook doorwerken in de jaren 2016 tot en met 2019 hebben we meegenomen in deze begroting. Er is dan ook een nauwe samenhang tussen beide stukken. De Eerste Berap en Kadernota 2016 vormen de kaders waarbinnen we deze Begroting 2016 hebben opgesteld. Daarnaast gaat de aandacht uit naar de verdere uitwerking en invulling van de belangrijkste pijlers uit het Financieel Herstelplan: de bezuinigingstaakstellingen op personeel en organisatie en subsidies. In de nu voorliggende begroting hebben we de bezuinigingstaakstelling op personeel en organisatie voor 2016 volledig ingevuld. De taakstelling op subsidies is tot en met 2018 volledig ingevuld. Nu de budgetten in het Sociaal domein inzichtelijk zijn, blijkt dat de door het rijk opgelegde vermindering van de uitkering Sociaal domein met afgerond € 400.000, oplopend tot € 500.000 in 2019, zoals die is opgenomen in de meicirculaire, niet opgevangen kan worden. Dit leidt tot een verslechtering van het perspectief. Daarom is de al bestaande algemene taakstelling van € 100.000 in 2016, oplopend tot structureel € 300.000 in 2018, verhoogd met € 100.000 per jaar vanaf 2016. Door de invulling van de taakstellingen uit het Financieel Herstelplan zien we vanaf 2017 een perspectief dat de nodige structurele ruimte biedt. Vanaf 2016 zijn de inkomsten en uitgaven weer minimaal in evenwicht en daarmee is de begroting structureel sluitend. De ruimte is de komende jaren hard nodig om onze reservepositie op peil te brengen, want de algemene reserve laat in 2016 en 2017 nog een negatief saldo zien. Door de positieve saldi de komende jaren te gebruiken voor het op peil brengen van de algemene reserve wordt deze in 2018 positief. Dit laatste is in het kader van het toezicht door de provincie een belangrijk criterium. We constateren dat op basis van de nu voorliggende begroting de voorgenomen bezuinigingen voldoende zijn. Daarom heeft het realiseren van de resterende taakstellende bezuiniging op personeel en organisatie en de invulling van de algemene taakstelling voor de jaren 2016 tot en met 2019 prioriteit. Opbouw begroting In het hoofdstuk “Beleidssamenvatting” gaan we in op de belangrijkste beleidsmatige ontwikkelingen. Vervolgens lichten we aan de hand van het verloop van het resultaat onze financiële positie toe. Beleid en kaders zijn uitgewerkt in de programma’s. Programma-overstijgende ontwikkelingen komen in de paragrafen aan bod. In de paragraaf Financiering zijn de investeringen voor de jaren 2016 tot en met 2019 opgenomen. We sluiten deze begroting af met een aantal informatieve bijlagen. Het college van burgemeester en wethouders.


3

Beleidssamenvatting “Door op de ingeslagen weg,” dat is samengevat de toon van deze begroting. We werken verder aan duurzaam herstel. Niet alleen werken we aan financieel herstel, maar vooral ook herstel van vertrouwen. Werken aan vertrouwen betekent ook: doen wat je belooft. In de Kadernota 2016 hebben wij het al aangegeven: wij moeten bepalen wat voor een gemeente Haaksbergen WIL zijn en wat voor gemeente Haaksbergen KAN zijn, gezien de beschikbare financiële middelen. Wij krijgen meer verantwoordelijkheid voor werk, zorg en jeugd en wij brengen een eigen bestuursstijl met ons mee. Dit zijn de ingrediënten die de koers bepalen voor deze raadsperiode. Wij willen het accent verleggen van fysiek naar sociaal. Wij willen meer investeren in mensen. We geven daarbij de voorkeur aan activiteiten boven stenen. Voor het financieel herstel is het noodzakelijk alle maatregelen uit het financieel herstelplan daadwerkelijk te realiseren. De taakstellende bezuiniging op personeel en organisatie voor 2016 van € 600.000 is volledig onderbouwd en ingevuld. Ook de geplande bezuinigingstaakstelling op subsidies is in nauwe samenwerking met de betrokken instellingen volledig gerealiseerd. In de nieuwe paragraaf “Taakstellingen en reserveringen” lichten we dit verder toe. Op termijn creëren we daarmee de nodige financiële ruimte. De volgende stap op weg naar volledig financieel herstel is het op peil brengen van de algemene reserve. Met het nu voorliggende perspectief is de algemene reserve eind 2018 weer positief. Uitvoering moties De raad heeft bij de behandeling van de Eerste Berap 2015 en Kadernota 2016 een vijftal moties aangenomen die allemaal betrekking hebben op de beoogde bezuiniging op subsidies. We informeren u hier kort over de wijze waarop wij zijn omgegaan met deze moties. Hiervoor hebben we de nummering uit de begrotingsvergadering aangehouden. Motie 2: Aandringen dat er vier wijkagenten worden ingezet voor Haaksbergen Deze motie is uitgevoerd. In het gemeentehuis worden op verzoek van de politie zes werkplekken op de begane grond ingericht. De inzet van minimaal vier wijkagenten in Haaksbergen is gegarandeerd. Motie 3: Onderzoek naar een extra bezuiniging van € 100.000 op Scala De motie is uitgevoerd. Wij hebben Scala Welzijn gevraagd voor dit onderzoek informatie aan te leveren. Scala Welzijn heeft onder meer de effecten van een bezuiniging van € 100.000 op de uitvoering van zowel het algemeen jongerenwerk als het ambulant jongerenwerk in beeld gebracht. Deze informatie hebben wij aangevuld met informatie van andere partijen, waaronder de politie, de jeugdagent, Noaberpoort, jeugdregisseurs en het onderwijs (v.o.). Op grond hiervan zien wij af van een extra bezuiniging in 2016. De aangekondigde kortingen in het financieel herstelplan voor de jaren 2016-2018 blijven overeind. In breder perspectief zien wij op termijn mogelijkheden voor een extra bezuiniging i.v.m. de doorontwikkeling van de partners in het preventief team van de Noaberpoort. Nieuwe samenwerking leidt tot minder overlap in uitvoering, aansturing en bedrijfsvoeringselementen en zal leiden tot vernieuwde financieringsafspraken. In 2016 wordt hier nadrukkelijk op ingezet. Motie 4: Het deels of geheel in stand houden van de subsidie voor Sternet In deze Begroting is de bijdrage aan Sternet gehandhaafd en is dus invulling gegeven aan de motie. Motie 5: GFT containers In de periode mei t/m oktober 2016 worden de GFT-containers weer iedere week geleegd. In de afvalbegroting 2016 is hiermee rekening gehouden.


4

Motie 6: De bezuiniging op stichting Groot Scholtenhagen per 1 januari 2016 niet door te voeren De huidige bijdrage van iets meer dan € 270.000 is in deze begroting voor de jaren 2016 en 2017 gehandhaafd. Zicht op 2016 en volgende jaren: de belangrijkste ontwikkelingen In de aanhef van deze aanbieding gaven wij het al aan: wij gaan door op de ingeslagen weg. Bij de Kadernota en deze begroting zijn keuzes gemaakt. We kiezen daarom voor het bestendigen van het bestaande beleid en niet voor het maken van nieuw beleid, omdat onze financiële situatie ons daarvoor onvoldoende ruimte biedt. Financiën Wij blijven sturen in plaats van corrigeren. We komen nog meer in control, blijven onze interne controle verbeteren, voeren risicomanagement en versterken het weerstandsvermogen. De paragraaf Onderhoud Kapitaalgoederen is verder verbeterd. Het meerjarig beleid en het financieel kader zijn meerjarig beter in beeld gebracht. Daarnaast werken we aan de actualisatie van de beleids- en beheerplannen. In deze begroting hebben we een meerjarig investeringsplan opgenomen. Hierdoor lopen we in het meerjarenperspectief minder financiële risico’s. In lijn met hetgeen al in de Kadernota is aangegeven is er vanaf 2017 extra structurele ruimte. In control: een sluitende en inzichtelijke begroting Met de invulling van de taakstellende bezuinigingen op personeel en organisatie en subsidies hebben we een stap gezet op weg naar financieel herstel. De komende jaren laten een structureel sluitend perspectief zien. Alle bezuinigingen zijn onderbouwd en ingevuld. Een toelichting hierop is opgenomen in de nieuwe paragraaf Taakstellingen en reserveringen. Kostentoerekening We hebben ons in deze begroting gericht op het voldoen aan alle gemaakte afspraken met de raad en de provincie in het kader van het opgelegde toezicht. Extra aandacht is besteed aan de invulling van de taakstellingen op personeel en organisatie en subsidies. Ook het verder in beeld brengen en onderbouwen van de budgetten binnen het Sociaal domein was een prioriteit. We hebben ons daarbij gericht op de beïnvloedbare posten. Binnen deze prioritering hebben we niet gekeken naar de actualisatie van de kostentoerekening en de urenverdeling. We geven prioriteit aan het schrappen van taken en het invullen van de personele taakstelling. Daarbij speelt ook mee dat het Besluit begroting en verantwoording (BBV) op dit punt in 2016 de nodige veranderingen ondergaat. Belastingdruk In 2016 stijgen de lokale lasten met 0,8%. Dit is minder dan het in de Kadernota 2016 opgenomen percentage van 1,5%. Sociaal Domein De transformatie naar anders uitvoeren en komen tot vernieuwde werkwijzen door zorgaanbieders en instellingen in het voorliggende veld heeft in de overgangsjaren 2015/2016 prioriteit. De beleidsuitgangspunten en de uitvoeringsagenda 2015-2016 zijn daarbij leidend. In de Tweede Berap en deze begroting zijn noodzakelijke vervolgstappen gezet. Daarbij zijn alle ramingen en stelposten in het meerjarenperspectief onderbouwd en/of aangepast. Begrotingsscan De informatiewaarde van de begroting hebben we, mede aan de hand van de adviezen uit onder meer de begrotingsscan, verder verbeterd. Met de auditcommissie willen we kijken naar verdere verbeteringen, niet alleen voor de begroting maar voor alle P&C-stukken. Uit de vergelijking van de uitgaven met andere gemeenten kwam naar voren dat we op de onderdelen Veiligheid, Onderwijs en Minima meer uitgeven dan vergelijkbare gemeenten. Voor wat betreft Veiligheid heeft dit vooral te maken met de uren voor Vergunningverlening die onterecht aan dit product zijn toegerekend. Zoals hiervoor al is aangegeven is de toerekening van de uren in deze


5

Begroting 2016 nog ongewijzigd. In deze begroting is in het programma Onderwijs een bezuiniging op het leerlingenvervoer verwerkt, die oploopt tot ruim € 50.000 in 2018. De kosten van de WWB lopen tot en met 2019 terug. We doen daarmee recht aan de constateringen en aanbevelingen uit de begrotingsscan. Financieel toezicht Deze begroting en meerjarenperspectief laat voor de komende jaren een positief saldo zien en is structureel sluitend. De algemene reserve is aan het eind van 2018 positief. Daarmee is aan twee belangrijke voorwaarden in het kader van het financieel toezicht voldaan. Ook hebben we, zoals de provincie van ons verwacht, de aanzuivering van de algemene reserve niet doorgeschoven. Deze algemene reserve is ook nodig om onze risico’s te kunnen afdekken. Daarnaast heeft de provincie in de brief over de goedkeuring van de herziene Begroting 2015 (ic. Eerste Berap 2015 en Kadernota 2016) nog een aantal aandachtspunten genoemd. De uitvoering van de moties die door de raad bij de Eerste Berap/Kadernota zijn vastgesteld, zijn hiervoor al toegelicht. De onderwerpen Sociaal Domein en Hameland worden in het onderdeel Maatschappelijke Ontwikkeling toegelicht. Hierna geven we kort de stand van zaken rond de overige onderwerpen weer. Onderhoudsvoorziening wegen Een nieuw beleidsplan Wegen is gereed. In de uitwerking van de paragraaf Onderhoud Kapitaalgoederen is voor het onderdeel Wegen rekening gehouden met dit nieuwe beleidsplan dat dit najaar aan de raad wordt voorgelegd. Daarmee is ook onderbouwd dat de voorziening voldoende is. Gevolgen van verlengen van afschrijvingstermijnen voor onderhoudsvoorzieningen Met de verlenging van de afschrijvingstermijnen hebben we vooral de afschrijvingstermijn van investeringen met een maatschappelijk nut in lijn gebracht met de verwachte technische levensduur. Omdat in de beheerplannen voor het onderhoud de verwachte technische levensduur al het uitgangspunt is heeft de verlenging van de afschrijvingstermijnen geen gevolgen voor de onderhoudskosten. Meerjarige visie op vervangingsinvesteringen In deze begroting is op basis van de meerjarige beleids- en beheerplannen en in samenhang met de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen een meerjarige doorrekening van de investeringen opgenomen. De visie op vervangingsinvesteringen pakken we verder op in samenhang met de actualisatie van de financiële verordening, die eind dit jaar aan de raad wordt voorgelegd. Weerstandsvermogen De risico’s voor de grondexploitatie zijn nu ook in de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing in beeld gebracht en doorgerekend. Meicirculaire gemeentefonds De gevolgen van de meicirculaire zijn in 2015 vooral incidenteel van aard (zie Tweede Berap 2015). Voor de jaren 2016 tot en met 2019 betreft het vooral door het rijk opgelegde vermindering van de uitkering Sociaal domein met € 0,4 mln., oplopend tot € 0,5 mln. in 2019. Rentevisie De opmerkingen van de provincie hebben geen aanleiding gegeven tot een aanpassing van de scenario’s, die we al in de Kadernota 2016 hadden meegenomen. We lossen op dit moment af en lopen geen risico’s met het structureel verwerken van de rentevoordelen in ons perspectief. Uitvoering WWB Met een actualisatie van de in-, door- en uitstroom in de WWB en de doorrekening daarvan in de begroting is verder invulling gegeven aan de conclusies die naar aanleiding van de deze zomer uitgevoerde onderzoeken zijn getrokken.


6

Maatschappelijke ontwikkeling Sociaal domein Transformatie van de zorg Wij willen een verschuiving van zwaardere vormen van zorg naar lichte(re) ondersteuning. Om dit te bereiken zetten we in op preventie en het versterken van de algemeen toegankelijke voorzieningen. Dit leidt op termijn tot een meer passend aanbod voor inwoners en tot lagere kosten in de zorg. Integrale toegang: versterking en verbreding Noaberpoort Door de huisvesting van Noaberpoort in het gemeentehuis, waarbij de verschillende partijen zoals maatschappelijke partners, Preventief team en Sociaal team bij elkaar worden gehuisvest, versterken we de integrale werkwijze tussen deze partijen op een natuurlijke wijze. Dit sluit aan bij de ontwikkeling de dienstverlening efficiënter en effectiever in te richten en de overhead te verminderen. Samenwerking Hengelo/Borne Voor de uitvoering van de Participatiewet is hiervoor een principebesluit genomen door de raad om aansluiting te zoeken bij de GR Hengelo/Borne in 2016. Het college legt in het vierde kwartaal 2015 de uitwerking van de businesscase voor aan de raad. Doelgroepenvervoer In 2016 wordt de in 2015 vastgestelde regionale visie op vervoer verder uitgewerkt. Dit heeft consequenties voor onder meer de aanbesteding van de diverse vervoersvoorzieningen. Het (verder) ontwikkelen van een brede participatievoorziening/inloop GGZ In de tweede helft van 2015 is een lokale laagdrempelige inloopvoorziening gecreëerd. Deze voorziening ontwikkelt zich in 2016 verder tot een voorziening voor GGZ cliënten, bijvoorbeeld mensen in een sociaal isolement om dagritme op te doen. Dit kan leiden tot arbeidsmatige dagbesteding en participatiemogelijkheden bij externe organisaties. Cultuur en ontspanning Het Kulturhus Het Kulturhus is een laagdrempelige culturele en maatschappelijke voorziening die mensen verbindt. De middelen voor het Kulturhus lopen aanzienlijk terug in 2016, 2017 en 2018. Hierdoor wordt het steeds belangrijker inventieve verbindingen tussen organisaties en verenigingen te leggen om tot een optimaal aanbod van sociaal culturele diensten te komen. Sportaccommodaties De rol van de gemeente, als het gaat om aanleg, vervanging, onderhoud en beheer van sportaccommodaties, is aan het verschuiven. Wij zetten in op verdere verzelfstandiging van accommodaties die nog gemeentelijk eigendom zijn of waarin wij nog een taak hebben. Ruimtelijke Ontwikkeling Centrumplan Wij zetten komend jaar in om de markt en het centrum te verlevendigen. Dit doen wij door concentratie van detailhandel en horeca en het invullen van lege plekken. In onze aanpak richten wij ons met name op de inrichting en het beheer en onderhoud van de openbare ruimte en voeren wij regie op de realisatie van ruimtelijke kwaliteit. Daarbij kunnen ondernemers rekenen op een pro–actieve houding ten aanzien van de door hen ontwikkelde initiatieven, waarbij de door de raad vastgestelde kaders leidraad vormen voor de toetsing van de ingediende plannen.


7

Wissinkbrink In 2015 hebben wij de ruimtelijke toekomst van de Wissinkbrink vastgelegd in een strategische beleidsnotitie. In 2016 geven wij verdere uitvoering aan de ontwikkeling van deze beleidsvisie. Vastgoed Wij gaan het bezit van gemeentelijke panden beperken tot datgene wat echt nodig is. Voor de panden die we houden kijken we naar maatregelen om de duurzaamheid van de panden te verbeteren. Vrijkomende locaties stoten wij af of vullen wij in met een andere functie. Een belangrijke ontwikkeling die hier deel van uitmaakt is de komst van Noaberpoort naar de locatie gemeentehuis. Naast deze ontwikkelingen zijn we ook met Keender in gesprek over het samenvoegen van schoollocaties. Dit leidt er toe dat de komende jaren locaties vrijkomen, die vragen om een herontwikkeling. De komende jaren zullen de onderhoudswerkzaamheden worden uitgevoerd zoals opgenomen in het meerjarenonderhoudsprogramma. Betaald parkeren In 2016 schaffen we het betaald parkeren af en komen er meer blauwe zones in het centrum. Onkruidbestrijding Voor de bestrijding van onkruid op verhardingen zoeken we voor het komende jaar naar een alternatieve bestrijdingsmethode omdat de wetgeving verandert en we de huidige bestrijdingsmiddelen niet meer mogen gebruiken. Bestuur en organisatie Visie op bestuur en organisatie In de visie op bestuur en organisatie geven we aan welke verandering nodig is om de taken uit te voeren, zoals we dat nodig achten. Bij de visie is een uitvoeringsagenda opgesteld. Bij de Kadernota 2016 is aangegeven welke niet-wettelijke taken we schrappen. Dit begrotingsjaar starten we met de verdere heroriëntatie op taken. Gevolgen voor de medewerkers De heroriëntatie op taken en inzet van middelen betekent ook een heroriëntatie op de medewerkers; in kwalitatieve en kwantitatieve zin. Vervolgens wordt uitgewerkt wat de rol van de gemeente als regisseur inhoudt en wat er nodig is om de medewerkers hiertoe in staat te stellen. Regionale samenwerking Wij blijven bewerkstelligen dat Haaksbergen in de toekomst een zelfstandige gemeente blijft. We blijven dicht bij onze inwoners. We willen samenwerken met de mensen in het veld en dat vraagt om een lokaal bestuur dichtbij de organisaties. Daarvoor is flexibiliteit en vindingrijkheid nodig. Een gemeente “voert regie, stimuleert, ondersteunt en voert minder zelf uit”. De betrokkenheid van inwoners, bedrijven en instellingen is van groot belang en wordt waar dat mogelijk is ten volle benut. Samenwerkingsvormen zijn nodig voor de juiste kwaliteit van dienstverlening, kostenbesparing, het op niveau houden van de voorzieningen en het beperken van de kwetsbaarheid. Regionale samenwerking is van groot belang, waarbij wij een actieve rol willen spelen binnen diverse samenwerkingsvormen. Wij zetten ons ten volle in op de regionale samenwerking. Binnen de Regio Twente wordt in 2015 een heroriëntatie op regionale samenwerking voorbereid. De Raad moet nog voor 1 november 2015 een besluit te nemen over de aanpassing van de Gemeenschappelijke Regeling Regio Twente zodat per 1 januari 2016 is voldaan aan het overgangsrecht van de Wet gemeenschappelijke regelingen. Op het gebied van de bedrijfsvoering wordt gekeken naar mogelijkheden voor samenwerking: voorbeelden zijn samenwerking op het gebied van ICT, de drie decentralisaties en de salarisadministratie.


8

Financiën In onderstaande tabel lichten we toe hoe we tot het resultaat van de Begroting 2016 en Meerjarenperspectief 2017-2019 gekomen zijn. Het vertrekpunt voor deze analyse op hoofdlijnen is het saldo voor de jaren 2015-2018 van de herziene Begroting 2015 (Lees: stand van zaken uit Eerste Berap 2015 en Kadernota 2016). Na vaststelling van de Eerste Berap en Kadernota heeft de raad nog één begrotingswijziging vastgesteld: de vorming van de voorziening voor de ontmanteling van werkvoorzieningschap Hameland. Hoewel deze wijziging niet meerjarige consequenties heeft, werkt dit besluit wel door in het verloop van de reserves. In onderstaande tabel lichten we de grootste mutaties toe die van invloed zijn op het resultaat van deze begroting. Bedragen x € 1.000

2016 Saldo meerjarenperspectief Kadernota

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24.

Mutaties per programma Bereikbaarheid en openbare ruimte Kosten verkeer en vervoer Actualisatie riolering obv GRP Bestuur en dienstverlening wachtgeld burgemeester Verlenging termijn reisdocumenten Integrale veiligheid Uitstel realisatie vervanging garage Sociaal domein Individuele voorzieningen Natura Jeugd PGB Jeugd Mutaties transitie WSW/Participatie Zorg in natura Wmo Hogere kosten Huishoudelijke hulp Vrijval kosten bijdrage uitv. HH PGB Wmo Vervallen oud product Werk en ink. Vrijval stelpost budget Jeugd Vrijval stelpost budget Wmo Onderwijs Lagere kosten leerlingenvervoer Ruimtelijke ontwikkeling Legesopbrengsten aanleg N18 Algemene dekking Gevolgen meicirculaire voor AU Vervallen taakstelling prijsinflatie Vervallen nieuw beleid 2017 Resultaat rente en afschrijving Kosten uitvoering WWB Taakstelling personeel 2019 Algemene taakstelling Diverse kleinere mutaties Totaal mutaties begroting 2016 Bijgesteld saldo begroting 2016-2019


2017

2018

2019

-304,9

532,8

1.756,7

1.548,3

36,0 71,4

36,0 178,9

36,0 154,7

36,0 154,1

-84,8

-84,8

-84,8 -35,0

-84,8 -100,0

140,0 399,8 204,9 -50,0 -160,0 -110,0 154,0 365,0 -50,0 -159,1 -171,8

399,8 204,9 50,0 -160,0 -110,0 0,0 365,0 -50,0 -442,0 -262,6

399,8 204,9 50,0 -160,0 -110,0 0,0 365,0 50,0 -641,5 -379,7

399,8 204,9 50,0 -160,0 -110,0 0,0 365,0 50,0 -641,5 -379,8

16,0

36,0

46,0

56,0

100,0

140,0

-165,9 -75,0 92,5 -200,0

-395,0 -75,0 150,0 -30,6 0,0

-495,8 -75,0 150,0 -98,3 0,0

100,0

100,0

100,0

-536,3 -75,0 150,0 -41,3 0,0 150,0 100,0

26,2 339,2

196,4 386,9

170,3 -353,5

53,3 -359,6

34,2

919,7

1.403,2

1.188,7

9

Toelichting op hoofdlijnen De grootste mutaties voor deze begroting vinden we terug op de programma’s Sociaal domein en Algemene dekkingsmiddelen. De mutaties hebben een nauwe relatie met elkaar, die we hierna toelichten. 1. Kosten verkeer en vervoer We ontvangen een vergoeding voor reclame-inkomsten van € 36.000 als gevolg van de nieuwe aanbesteding onderhoud bushokjes (abri’s). 2. Actualisatie riolering obv GRP Na verwerking van alle mutaties van baten en lasten binnen het product riolering resteert een positief saldo. Dit positieve saldo komt doordat de inkomsten inclusief btw, en de uitgaven exclusief btw worden geraamd. Hiervoor worden we ook gekort op onze algemene uitkering. Het resterende positieve saldo hebben we bepaald op een vast bedrag van € 470.000. De bij deze begroting eerste meerjarige doorrekening op basis van het GRP levert een begrotingstechnisch voordelig resultaat voor de algemene dienst van iets meer dan € 70.000 op in 2016, oplopend tot meer dan € 150.000 in 2019. 3. Wachtgeld burgemeester Vanwege het monstertruckdrama is de burgemeester afgetreden. Het gevolg is dat hij recht heeft op wachtgeld (€ 85.000). 4. Verlenging termijn reisdocumenten In 2014 is de wettelijke geldigheidsduur van paspoorten verlengd van 5 naar 10 jaren. In 2018 en 2019 volgt daardoor een grote daling in de gemeentelijke opbrengsten, omdat de paspoorten die in 2013 en 2014 zijn afgegeven door de verlengde geldigheidsduur niet vervallen. 5. Uitstel vervanging brandweergarage Door de latere start van de nieuwbouw van de brandweergarage hebben we een jaar langer recht op de bijdrage van € 140.000. Hierdoor blijft 2017 nog op het kostenniveau van 2016. Vanaf 2018 rekenen we niet meer op deze bijdrage. 6. Individuele voorzieningen Natura Jeugd Op basis van de cliënten die in ons registratiesysteem staan opgenomen, (voorschot)facturen van aanbieders die nog geen cliëntgegevens hebben aangeleverd, omzetverwachtingen van aanbieders, informatie van de regisseurs Jeugd en het resultaat van de uitvraag die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) onder aanbieders van jeugdzorg heeft gedaan hebben wij een prognose gemaakt van de uitgaven aan jeugdzorg die wij in 2015 in totaal verwachten. In deze prognose hebben wij een risicobuffer van € 565.000 meegenomen. Op basis van deze prognose ramen wij vanaf 2016 een structureel bedrag af van € 400.000 op het budget voor individuele voorzieningen natura jeugd. 7. PGB Jeugd Wij maken aan de Sociale Verzekeringsbank (SVB) elke vier weken een bedrag over waarmee de SVB de persoonsgebonden budgetten kan betalen. Gebleken is dat elke periode van vier weken een ongeveer even groot bedrag wordt overgemaakt aan de SVB. Wij hebben op basis hiervan een prognose van de uitgaven voor persoonsgebonden budgetten voor heel 2015 gemaakt. Bij deze prognose hebben wij rekening gehouden met een bedrag voor onvoorzien. Op basis van deze prognose verwachten wij een structureel overschot van € 205.000. 8. Mutaties transitie WSW/Participatie Er is in 2016 rekening gehouden met meerkosten ad € 50.000 als gevolg van nog te ontwikkelen nieuw beleid, in totaal is in 2016 hiervoor € 100.000 beschikbaar (zie ook paragraaf Taakstellingen en reserveringen). Voorts is in het perspectief al voorzichtig rekening gehouden met de afloop van de rijksbijdrage, het beschikbare budget voor ontwikkelingen van nieuw beleid van € 50.000 vervalt vanaf 2017.


10

9. Zorg in Natura Wmo Voor Ondersteuning zelfstandig leven en maatschappelijke deelname gaan we in 2016 uit van 75% van het voor 2015 geprognosticeerde budget van € 1.650.000 op basis van de herbeoordelingen in 2015 en het niet maximaal verzilveren van indicaties. De verwachte structurele kosten komen uit op een bedrag van € 1.240.000. Ten opzichte van het in de begroting 2015 opgenomen structurele budget van € 1.080.000 leidt dit tot een structureel nadeel van € 160.000. 10. Hogere kosten Huishoudelijke hulp Op Wmo huishoudelijke ondersteuning worden meer uitgaven verwacht dan begroot. Voor 2015 is op dit product vanwege rijksbezuinigingen en resultaatfinanciering € 400.000 als bezuiniging ingeboekt. Deze bezuiniging blijkt niet haalbaar. Dit leidt tot een structureel nadeel van € 110.000 op huishoudelijke ondersteuning. 11. Vrijval kosten bijdrage uitvoering Huishoudelijke Hulp Door het rijk is voor de jaren 2015 en 2016 jaarlijks € 270.000 toegekend voor de uitvoering van de Huishoudelijke Hulp Toelage (hierna HHT). Omdat ongeveer 40% van de Wmo cliënten gebruik maakt van de regeling verwachten wij dat de uitgaven aan HHT € 154.000 lager uitvallen dan de rijksbijdrage. Dit betekent een incidenteel voordeel van € 154.000 in 2016. 12. PGB Wmo Op basis van de prognose 2015 verwachten wij een structureel overschot van € 365.000 op PGB Wmo. 13. Vervallen oud product Werk en inkomen Net als de correctie die onder de punten 14. en 15. wordt toegelicht, gaat het hier om de correctie van nog resterende budgetten op een oud en inmiddels vervallen product (Werk en inkomen). 14. en 15. Correctie meerjarige stelposten Jeugd en Wmo Nu we de budgetten binnen het Sociaal domein reëel geraamd en onderbouwd hebben, zijn de oude ramingen gecorrigeerd en op nul gesteld. Daaronder valt ook de meerjarige terugloop van de budgetten Jeugd en Wmo zoals die vorig jaar in de begroting 2015 waren opgenomen. 16. Lagere kosten leerlingenvervoer In het meerjarenperspectief is op basis van krimp leerlingenaantallen, consequenties passend onderwijs en beleid gericht op overgang van aangepast leerlingenvervoer naar openbaar vervoer een oplopende bezuiniging doorgevoerd van respectievelijk € 16.000 (2016), € 36.000 (2017), € 46.000 (2018 ) en € 56.000 (2019). 17. Legesopbrengsten aanleg N18 Met de aanleg van de N18 worden er ook nieuwe tunnels en viaducten aangelegd. Hiervoor zijn vergunningen nodig waarvoor we extra leges ontvangen van Rijkswaterstaat. We verwachten hierdoor in 2016 extra inkomsten van € 100.000 en in 2017 € 140.000. 18. Gevolgen meicirculaire voor AU De raad is per brief geïnformeerd over de gevolgen van de meicirculaire. In tabelvorm ziet het effect van de meicirculaire voor de jaren 2015-2019 er als volgt uit:

Meicirculaire 2015 Algemene uitkering (incl. Wmo HH) Sociaal Deelfonds

2015

2016

2017

2018

2019

-449 2 -447

202 -368 -166

-67 -328 -395

-16 -480 -496

7 -543 -536

Wij verwijzen verder naar de toelichting in het programma Algemene dekkingsmiddelen en de brief over de meicirculaire.


11

19. Vervallen taakstelling prijsinflatie Het gaat hier om het vervallen van een taakstelling prijsinflatie van € 75.000 (structureel). Wanneer er geen inflatiecorrectie op de budgetten nodig is nemen wij vanaf 2016 dit voordeel voorzichtigheidshalve achteraf in plaats van vooraf op. 20. Vervallen nieuw beleid 2017 Voor we ons richten op nieuw beleid moet eerst de algemene reserve weer voldoende van omvang zijn. Omdat de algemene reserve in 2017 nog negatief is hebben we de structurele post nieuw beleid voor 2017 geschrapt. 21. Resultaat rente en afschrijving We hebben op basis van de geactualiseerde kredietenlijst in de Tweede Berap 2015 de afschrijvingen en rente geactualiseerd, dit leidt tot een voordeel van € 92.500 in 2016 en nadelen van respectievelijk € 30.600, € 98.300 en € 41.300 in de jaren erna. 22. Kosten uitvoering WWB In 2016 hebben we een bedrag van € 200.000 opgenomen voor extra kosten van personeel voor de uitvoering van de bijstand. 23. Taakstelling personeel 2019 De verhoging van de taakstelling op personeel en organisatie van € 1,95 mln. in 2018 naar € 2,1 mln. in 2019 was in de Kadernota 2016 nog niet opgenomen. Een voordeel van € 150.000. 24. Algemene taakstelling Nu de budgetten in het Sociaal domein inzichtelijk zijn, blijkt dat de door het rijk opgelegde vermindering van de uitkering Sociaal domein met afgerond € 400.000, oplopend tot € 500.000 in 2019, zoals die is opgenomen in de meicirculaire, niet opgevangen kan worden. Dit leidt tot een verslechtering van het perspectief. Daarom is de al bestaande algemene taakstelling van € 100.000 in 2016, oplopend tot structureel € 300.000 in 2018, verhoogd met € 100.000 per jaar vanaf 2016. Verloop algemene reserve Bedragen x € 1.000

Verloop reserve in eerste berap en kadernota Doorwerking mutaties vorige jaren Bijgesteld saldo algemene reserve per 1-1 Mutaties in het jaar Vorming voorziening ontmanteling Hameland Resultaat Tweede berap 2015 Resultaat Begroting 2016 Totaal mutaties algemene reserve per jaar Bijgesteld saldo reserves per 31-12

2015 -687,8

2016 -992,7 -1.276,2 -2.268,9

2017 -459,9 -937,0 -1.396,9

2018 1.296,8 -550,1 746,7

2019 2.845,1 -903,6 1.941,5

-1.276,2

339,2 339,2

386,9 386,9

-353,5 -353,5

-359,6 -359,6

-1.964,0

-1.929,7

-1.010,0

393,2

1.581,9

-687,8 -857,0 -419,2

Toelichting verloop algemene reserves In het kader van het toezicht heeft de provincie nadrukkelijk gesteld dat het herstel van de algemene reserve niet doorgeschoven mag worden. Concreet betekent dit dat de algemene reserve in ieder geval eind 2018 een positief saldo moet laten zien. Bovenstaande tabel schetst het verloop van de algemene reserve tot en met 2019. Zolang de reserve niet van voldoende omvang is, we streven naar een saldo van minimaal € 3 mln., worden voordelige begrotingsresultaten aan de reserve toegevoegd. Daarbij is ook rekening gehouden met het resultaat van de Tweede Berap. Daarnaast is in het verloop van de reserve rekening gehouden met de gevolgen


12

van het besluit van de raad, om een voorziening voor de ontmanteling van Hameland te vormen en dit ten laste van de algemene reserve te brengen. Structureel en incidenteel saldo In het hoofdstuk “Financiële toelichting” hebben we de incidentele baten en lasten voor de jaren 20162019 in beeld gebracht en toegelicht. Dit is op grond van het Besluit begroting en verantwoording (BBV) een verplicht onderdeel in de begroting, dat nodig is om het structureel begrotingssaldo te kunnen berekenen. Het structureel begrotingssaldo moet positief zijn. Dat betekent dat alle jaarlijks terugkerende uitgaven volledig kunnen worden betaald uit de jaarlijks te ontvangen inkomsten. In onderstaande tabel brengen we het structurele begrotingssaldo in beeld, door de incidentele effecten in minder te brengen op het totale resultaat van het meerjarenperspectief. Bedragen x € 1.000

Overzicht incidenteel en structureel saldo Resultaat perspectief Totaal incidentele effecten Structureel saldo meerjarenperspectief 2016-2019

2016 34,2 -125,2 159,4

2017 919,7 50,0 869,7

2018 1.403,2 0,0 1.403,2

2019 1.188,7 0,0 1.188,7

Uit bovenstaande tabel blijkt dat het begrotingssaldo voor de jaren 2016 tot en met 2019 positief is.


13

1 Bereikbaarheid en openbare ruimte 1.

Wat is onze visie?

Bereikbaarheid en openbare ruimte De kracht van Haaksbergen is dat het de voorzieningen van een stad combineert met de gemoedelijkheid, gezelligheid, bereikbaarheid en groene sfeer van een dorp te midden van een prachtig landschap. Dit betekent dat wij ons inzetten om de dorpse groene sfeer en de gezelligheid te versterken, waarbij wij de bereikbaarheid op peil willen houden. De door de raad vastgestelde Structuurvisie 2030 is hierin leidend. Hierin zijn ambities geformuleerd die deze visie moeten laten slagen. Voor het deelprogramma bereikbaarheid en openbare ruimte is van belang dat het centrum sfeervol en groen wordt ingericht met de Markt als stralend middelpunt. Steeds duidelijker wordt dat het klimaat aan het veranderen is. Als gevolg daarvan zullen wij ten aanzien van het toekomstige waterbeheer maatregelen gaan treffen. Het beheer van de openbare ruimte wordt uitgevoerd volgens de principes ‘schoon, heel en veilig’, passend bij de gewenste kwaliteit van de omgeving, zoals omschreven in de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen.

2.

Belangrijkste beleidsontwikkelingen

Bereikbaarheid en openbare ruimte Parkeren Per 1 januari 2016 wordt het betaald parkeren afgeschaft en vervangen door een blauwe zone. Groen en Duurzaam Duurzaamheid wordt een afwegingscriterium bij onze aanbestedingen. Wij willen inwoners en bedrijven meer betrekken bij duurzaam groen en geven hen hierin graag een eigen verantwoordelijkheid. We streven naar duurzame en energiezuinige verlichting in de openbare ruimte. Groenadoptie en gebruiksovereenkomsten voor individuele gevallen worden meer gestimuleerd. Wij streven naar verhoging van de biodiversiteit (motie 6 november 2013). Dit houdt in meer variatie in groen, meer natuurlijk groen en meer aandacht voor drachtplanten (beplanting die nectar/stuifmeel levert) en in het buitengebied bloeiende bermen. Onkruidbestrijding op verhardingen Vanaf 2016 is het niet meer toegestaan om onkruid chemisch te bestrijden. Speellocatie De Pas/De Els en Losloopvoorziening voor honden In de wijk De Pas gaan we het veld naast de sporthal een upgrade geven. De speelvoorziening wordt onderhanden genomen, zodat de jeugd weer een aantrekkelijk speelveld krijgt. Ook ontwikkelen we op verzoek van oudere wijkbewoners een hondenuitlaatgebied. De plannen worden in 2016 verder uitgewerkt.


14

Doelstelling BEREIKBAARHEID Verkeer Zorgen dat Haaksbergen bereikbaar blijft.

Wat willen we bereiken?

1. Afschaffen van betaald parkeren om daarmee de aantrekkelijkheid van het centrum te vergroten.

2. Met minder inzet van ambtelijke capaciteit de educatie en communicatie op verkeersgebied uitvoeren.

Verlichting Doelmatige, duurzame en energiezuinige verlichting in de openbare ruimte.

Wegen 1. Verbeteren van de bereikbaarheid van Haaksbergen.

2.

Het maaien van de bermen met in achtneming van de biodiversiteit.


Wat doen we in 2016

1. Monitoren van de parkeerdruk als gevolg van het afschaffen van betaald parkeren. Realiseren van voldoende stallingsmogelijkheden voor fietsen. 2. Met scholen en verkeersouders worden afspraken gemaakt om op het gebied van educatie en communicatie meer in zelfredzaamheid uit te voeren.

Verlichting optimaliseren op sociaal en verkeersonveilige situaties.

1. Reparatieronde van 1 naar 3 keer per jaar. 2. Het beleids- en beheerplan openbare verlichting uit 1998 wordt voor de Kadernota 2017 geactualiseerd. 3. De in technische slechte staat verkerende lichtmasten vervangen.

1. Bevorderen voortgang aanleg N18.

1. Beoordelen uitwerking ontwerp onderliggend wegennet, toetsen aanvraag omgevingsvergunningen t.b.v. kunstwerken N18, onteigening Kolenbranderweg en afronden civieltechnische voorbereiding Kolenbranderweg. 2. Bermmaaisel afvoeren waardoor verdere verschraling van bermen ontstaat. 3. Onkruid op wegen bestrijden op alternatieve wijze. Dit kan o.a. door de methode heet water, hete lucht of branden.

2. Vergroten van de biodiversiteit (meer bloemen in de bermen door verschraling). 3. Geen gebruik van bestrijdingsmiddelen als gevolg van verwachte wetgeving.

15

Doelstelling OPENBARE RUIMTE Afval Verminderen van de hoeveelheid restafval waarbij rekening wordt gehouden met het landelijk Afvalbeheerplan 2009-2021 en voldoen aan het programma Van Afval Naar Grondstof (VANG). Waterbeheer Optimaliseren van het watersysteem zodat deze geschikt is voor de toekomst (riolering, sloten, wadi’s hemelwater, regenwater etc).

Groenbeheer Versterken van de ruimtelijke kwaliteit.


Wat doen we in 2016

Optimale combinatie van bronscheiding en nascheiding en een efficiënte wijze van afvalinzameling.

Opstellen van een gewenst afvalbeleidsplan en daaraan gekoppeld uitvoeringsplan.

1. Toekomstbestendig watersysteem met het nodige bewustzijn daarvan bij gebruikers, planvormers en bestuurders. 2. Voldoende ruimte voor water bij nieuwe plannen.

1. Zoveel mogelijk kennis over water inbrengen bij ruimtelijke plannen voor waterberging en infiltratie. 2. Aanpakken van knelpunten wateroverlast in 2016, waaronder: - ’t Varck (Twijnerstraat); - Veldmaat (Berk, Lijsterbes en omgeving); - Eibergsestraat; - Blankenburg en omgeving; - Brink/Buurserstraat.

Ontwikkelen van accentgroen bij de entrees van Haaksbergen.

In gesprek gaan met maatschappelijke partners om in de vorm van sponsoring/adoptie het visitekaartje van Haaksbergen terug te krijgen (betreft bloembakken in de vorm en kleuren van het Haaksbergse pentagram).

BELEIDSNOTA’S Beleidsnota Bereikbaarheid Beleidsplan Wegbeheer 2015 Beleidsplan Openbare verlichting 1998 * Parkeerbeleidsplan 2010 GVVP 2007 Openbare ruimte GRP 2013 Waterplan 2006 Groenvisie 2012 en uitvoeringsplan Groenvisie 2014 *= Het beleidsplan wordt in 2017 geactualiseerd.


Einddatum 2024 2020 2017 2016 2025 2021

16

3.

Met wie werken we samen?

Product Bereikbaarheid Openbaar vervoer

Parkeren Verkeer

Verlichting Wegen

Openbare ruimte Afval Plantsoenen Riolering

Speelvoorzieningen Waterbeheer


Externe partners Provincie Overijssel/Regio Twente, verantwoordelijke voor openbaar vervoer en verstrekken subsidies. Provincie Overijssel, kennis delen en overleg andere Overijsselse gemeenten. Openbaar vervoersbedrijven, waken over kwaliteit buslijnen. Twentse gemeenten Provincie Overijssel, samenwerken aan de verkeersveiligheid in Overijsselse gemeenten. Veilig Verkeer Nederland, voor de organisatie van verkeersveiligheidsprojecten. Verkeersouders voor de organisatie van schoolprojecten. Provincie en Twentse gemeenten (schakeltijden en energie-inkoop). Hof van Twente (machinaal vegen van straten en pleinen). Gemeenten regio Twente ten behoeve actualiseren verordening ondergrondse infrastructuren. Regio Twente (projectplan Afvalloos Twente). Wijkraden en verenigingen/stichtingen. Waterschappen Vechtstromen en Rijn en IJssel. Gemeente Hof van Twente (onderhoud drukriolering). Twents Waternet (14 Twentse gemeenten en waterschap Vechtstroom). Wijkraden en belangengemeenschappen. Wijkbewoners. Waterschappen Vechtstromen en Rijn en IJssel. Twents Waternet (14 Twentse gemeenten en waterschap Vechtstroom).

17

4.

Wat kost het?

Baten Lasten Baten

Deelprogramma Product Bereikbaarheid Openbaar vervoer Parkeren Verkeer Verlichting Wegen Openbare ruimte Afval Begraafplaatsen Nutsvoorzieningen Plantsoenen Riolering Speelvoorzieningen Waterbeheer

Lasten Bereikbaarheid Openbaar vervoer Parkeren Verkeer Verlichting Wegen Openbare ruimte Afval Begraafplaatsen Dierenoverlast en -bescherming Nutsvoorzieningen Plantsoenen Riolering Speelvoorzieningen Waterbeheer Saldo

Werkelijk Primitief 2014 2015 6.550,5 6.172,6 499,4 265,4 46,3 13,4 109,3 118,3 1,5 0,0 4,7 7,0 337,6 126,7 6.051,1 5.907,2 2.167,7 2.130,2 34,8 30,4 56,8 43,5 16,6 52,2 3.641,2 3.522,0 8,2 0,0 125,9 128,9 10.838,9 11.092,3 3.849,7 3.899,7 37,8 73,3 81,7 34,3 209,5 227,0 317,1 280,9 3.203,6 3.284,3 6.989,2 7.192,6 1.944,4 1.877,2 123,0 111,9 154,7 165,9 22,3 24,9 1.267,9 1.246,6 3.238,0 3.484,7 87,4 94,0 151,3 187,3 -4.288,4 -4.919,8

Bedragen x € 1.000 Begroot 2015 na Begroot Begroot Begroot Begroot wijziging 2016 2017 2018 2019 6.448,3 6.496,3 6.405,1 6.425,6 6.506,9 431,1 225,5 226,3 227,2 228,1 13,4 49,4 49,4 49,4 49,4 88,3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 7,0 7,0 7,0 7,0 7,0 322,4 169,0 169,9 170,8 171,7 6.017,2 6.270,8 6.178,8 6.198,3 6.278,8 2.130,2 2.169,5 2.089,5 2.089,5 2.089,5 30,4 31,1 31,8 32,5 32,5 53,5 53,5 53,5 53,5 53,5 152,2 152,2 62,2 2,2 2,2 3.522,0 3.735,2 3.809,9 3.886,1 3.963,9 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 128,9 129,3 131,8 134,5 137,2 11.430,6 11.269,6 11.184,6 11.005,5 11.123,7 4.216,1 4.274,0 4.189,2 3.947,0 3.987,0 73,3 73,9 73,8 73,7 73,7 59,3 19,8 19,8 19,8 19,8 232,7 231,9 231,1 230,3 230,3 280,9 289,7 280,1 252,7 252,7 3.570,0 3.658,7 3.584,4 3.370,5 3.410,5 7.214,4 6.995,6 6.995,4 7.058,5 7.136,7 1.877,2 1.872,2 1.792,2 1.792,2 1.792,2 81,9 81,0 83,8 82,0 82,0 165,9 165,9 165,9 165,9 165,9 24,9 24,9 24,9 24,9 24,9 1.301,6 1.307,4 1.298,7 1.286,8 1.286,8 3.484,7 3.265,2 3.337,5 3.414,9 3.493,2 94,0 95,2 108,8 108,5 108,5 184,1 183,9 183,6 183,3 183,3 -4.982,3 -4.773,3 -4.779,4 -4.579,9 -4.616,8

Verschillen 2016-2019 ten opzichte van Begroting 2015 na wijziging Baten Binnen het product Openbaar vervoer ontvangen we een vergoeding voor reclame-inkomsten van € 36.000 (voordeel) als gevolg van de nieuwe aanbesteding onderhoud abri’s. Binnen het product Parkeren nemen de inkomsten met € 88.000 af (nadeel), omdat we het betaald parkeren afschaffen. Binnen het product Wegen nemen de inkomsten met € 153.000 af (nadeel). De opbrengsten van de verhuur veegwagen van € 31.000 (nadeel) worden bij de algemene dekkingsmiddelen verantwoord. De doorbelasting van kosten straatreiniging van € 43.000 (voordeel) was bij riolering niet geraamd. Incidentele afwikkelingbudgetten inrichting De Greune, Stepelo, Hoeve en Hassinkbrink van € 165.000 (nadeel) vervallen. Binnen het product Afval realiseren we € 39.000 meer inkomsten (voordeel). Minder inkomsten als gevolg van de besparing op de lasten van € 11.000 (nadeel), waardoor we minder afvalstoffenheffing aan de inwoners in rekening hoeven te brengen. Meeropbrengst van het afvalfonds (voordeel € 3.000). We voeren een correctie door voor de opbrengst van oud papier van € 47.000 (voordeel). Deze opbrengsten waren als negatieve lasten geraamd. De kwijtschelding afvalstoffenheffing binnen het product Afval gaat vanaf 2017 niet meer via de afvalstoffenheffing maar via het minimabeleid. Hierdoor zijn zowel de baten als de lasten lager. Het verschil tussen de baten en de lasten op dit product is de BTW compensatie van € 297.000.


18

Binnen het product Plantsoenen nemen de inkomsten groenverkoop in 2017 en 2018 gefaseerd af. Binnen het product Riolering willen we de belastingdruk niet al te veel op laten lopen en ruimte houden voor verhoging van de OZB. De afweging of een eigenaarsheffing wordt ingevoerd doen wij bij de actualisatie van het GRP. De tarieven zijn met het inflatiepercentage aangepast en de opbrengst is daarop vervolgens berekend rekening houdend met leegstand en recente gegevens grootverbruik. De storting in de voorziening is, exclusief de vaste BTW compensatie van € 471.000, zodanig bepaald dat de lasten in evenwicht zijn met de baten. Lasten Binnen het product Parkeren schaffen we het betaald parkeren af, waardoor de lasten met € 39.000 afnemen (voordeel). Binnen het product Verlichting gaan op termijn de kapitaallasten omlaag, omdat een deel van de investeringen in de verlichting is afgeschreven. Binnen het product Wegen nemen de lasten toe met € 89.000 (nadeel). De bezuiniging in 2015 op onderhoud was incidenteel als gevolg van de zachte winter, voor 2016 nemen we de € 200.000 weer op (nadeel). Voor areaaluitbreiding hebben we de onderhoudskosten verhoogd met € 53.000 (nadeel). We hebben de nog niet begrote kosten voor het storten van bermmaaisel geraamd op € 12.000 (nadeel) en het onderhoudsbudget voor bruggen en straatmeubilair verhoogd met € 10.000 (nadeel). De kapitaallasten voor wegen zijn € 21.000 lager (voordeel), omdat een deel van de investeringen is afgeschreven. De incidentele afwikkelingbudgetten voor de inrichting Greune, Stepelo, Hoeve en Hassinkbrink van € 165.000 vervallen (voordeel). Binnen het product Wegen gaan de kapitaallasten vanaf 2017 omlaag, omdat deze investeringen voor een deel zijn afgeschreven. In de jaren 2015-2017 wordt een inhaalslag doorgevoerd als gevolg van de uitgavenstop 2014. Vanaf 2018 wordt deze incidentele verhoging van het onderhoudsbudget verlaagd. Binnen het product Riolering nemen de lasten af door een verlaging van de onderhoudskosten drukriolering met € 216.000 (voordeel). De lasten nemen door indexering toe met € 143.000 (nadeel). Omdat we met de egalisatievoorziening-riolering de lasten over de jaren egaliseren, worden grote schommelingen in de lasten niet zichtbaar. Door de beperking van de stijging van de rioolheffing is de dotatie aan de voorziening naar beneden bijgesteld met € 147.000 (dit wordt gezien als voordeel op lasten als compensatie lagere baten; dit is een neutrale mutatie binnen riolering). De lasten binnen het product Riolering zijn vanaf 2017 met 2% prijsindexering verhoogd. De kwijtschelding rioolheffing wordt vanaf 2017 deels niet meer via de rioolheffing maar via het minimabeleid bekostigd, waardoor de lasten die op het product Riolering drukken lager zijn.


19

2 Bestuur en dienstverlening 1.

Wat is onze visie?

Bestuur Wij willen bewerkstellingen dat Haaksbergen in de toekomst een zelfstandige gemeente blijft. Daarvoor zijn flexibiliteit, vindingrijkheid en samenwerking nodig. De gemeente “voert regie, stimuleert, ondersteunt en voert minder zelf uit”. De betrokkenheid van inwoners, bedrijven en instellingen is van groot belang en wordt waar mogelijk ten volle benut. Samenwerkingsvormen zijn nodig voor de juiste kwaliteit van dienstverlening, kostenbesparing, het op niveau houden van de voorzieningen en beperken van de kwetsbaarheid. Regionale samenwerking in Twente is van groot belang, waarbij wij een actieve rol willen spelen binnen diverse samenwerkingsvormen. Dienstverlening Wij willen onze dienstverlening klantgericht en efficiënt vormgeven. Wij streven ernaar onze dienstverlening zoveel mogelijk onder te brengen in een nog te ontwikkelen Klant Contact Center (KCC). In dit KCC zijn de beschikbare communicatiekanalen (telefoon, internet, balie en post) gebundeld. Vragen worden eenduidig beantwoord, ongeacht het kanaal dat inwoners kiezen om de vraag te stellen. Daar waar mogelijk benutten we kansen om samen te werken met andere gemeenten. In 2016 actualiseren we de visie op dienstverlening. 2.


Bestuur In onze visie staat dat wij ons focussen op samenwerking in regionaal verband. Binnen Regio Twente is in de loop van 2014 werk gemaakt van de heroriëntatie op de regionale samenwerking. Een heroriëntatie die de afgelopen 1,5 jaar heeft opgeleverd dat de invloed van de gemeenteraden op hoofdonderwerpen wordt vergroot en de portefeuillehouders een meer leidende positie krijgen. Wij blijven ons actief opstellen in deze discussie en de uitwerking ervan. In verband met de wijziging van de Wet gemeenschappelijke regelingen is de ingangsdatum voor de aanpassingen van de gemeenschappelijke regeling Regio Twente 1 januari 2016. In Regio Twente willen wij de nadruk leggen op arbeidsmarkt, economie, infrastructuur en internationale samenwerking, kortom op sociaaleconomische structuurversterking. In verband met de noodzaak tot bezuinigen heeft binnen Regio Twente, met de deelnemende gemeenten, een heroriëntatie op samenwerking plaats gehad. De door de regio ingestelde visitatiecommissie heeft een aantal voorstellen geopperd. Deze voorstellen zijn betrokken bij bezuinigingsvoorstellen, die in 2014 verder zijn uitgewerkt. De voorstellen hebben veelal betrekking op vermindering van overheadkosten. Deze bezuinigingen hebben een looptijd tot en met 2017. Ondanks reeds vastgestelde bezuinigingen en door de gemeenten nieuw opgelegde taakstellingen kent de gemeentelijke bijdrage aan de Regio een geringe toename. De oorzaak daarvan ligt deels in de kosten voor looncompensatie en het verplichte schatkistbankieren. De afschaffing van de Wgr+ per 1 januari 2015 is een feit. De eerste 5 jaren heeft dit nog geen gevolgen voor de BDU voor Verkeer en Vervoer. Regio Twente blijft zich inzetten voor het behoud van de BDU-middelen voor de Twentse gemeenten.


20

De bijdrage voor de internationale lobby, de lobby in Brussel, komt in 2015 binnen Regio Twente aan de orde. De huidige voorstellen zijn gericht op voortzetting van de lobby, maar dan meer voor het totale gebied Oost-Nederland. We zijn voorstander van voortzetting, omdat de lobby van groot belang is voor de economie van Twente en Oost-Nederland, evenals voor de werkgelegenheid en innovatieve ontwikkelingen in onze regio. In het kader van verdere regionale samenwerking op het gebied van bedrijfsvoering in het Shared Service Netwerk Twente (SSNT) is voor 2014/2015 een uitvoeringsagenda opgesteld. De inzet richt zich vooralsnog op samenwerking BGT (Basiskaart Grootschalige Topografie), Werken voor de Twentse Overheid en de interne arbeidsmarkt. Ook bij de projecten juridische zaken, communicatie, ICT en inkoop zitten we aan tafel. Deze samenwerking vergt ook voor 2016 een bijdrage. Wij komen nog in 2015 met een voorstel aan de raad waarin in principe wordt voorgesteld een besluit te nemen over de toetreding tot de lichte gemeenschappelijke regeling met de gemeente Hengelo voor wat betreft de uitbesteding van de ICT (hardware en infrastructuur). Dit als uitvoering van onze onderzoeksopdracht van 2 september 2014 en zoals vermeld in de Begroting 2015 en Kadernota 2016. De financiële consequenties van deze keuze worden voor zover nodig samen via een voorstel tot wijziging van de begroting voorgelegd aan de raad. Bestuurskosten In de meerjarenraming is rekening gehouden met middelen voor vier voltijdswethouders. Deze middelen kunnen ingezet worden voor voortzetting hiervan en/of eventuele in de toekomst ontstane wachtgeldverplichtingen. De bestuurskosten zijn toegenomen als gevolg van wachtgeldverplichtingen wegens het terugtreden van de burgemeester per 8 juni 2015. Dienstverlening Verhuizing Noaberpoort Er is besloten Noaberpoort onder te brengen in het gemeentehuis. We zien veel voordelen. Er is daadwerkelijk sprake van één toegang waar onze inwoners terecht kunnen. Maar ook behalen we besparingen op de kosten en vullen we deels het probleem van overcapaciteit aan huisvesting in. Dit verlaagt de kosten van overhead. Dit voordeel wordt ten gunste van de taakstellende bezuiniging op personeel (en organisatie) gebracht. Doelstelling Bestuur Bezwaar en beroep Optimale toets, op rechten doelmatigheid, die de kritiek van de rechterlijke macht kan doorstaan.



Wat doen we in 2016

Juridische kwaliteit en functie op een voldoende peil houden. De beslissingen op bezwaar en ingediende klachten kunnen de toets van de rechterlijke macht c.q. Overijsselse ombudsman doorstaan.

1. De beslissingen op bezwaar en ingediende klachten kunnen de toets van de rechterlijke macht c.q. Overijsselse ombudsman doorstaan. 2. Reguliere afhandeling van klachten. 3. Pre-mediation inzetten bij ingediende bezwaren. 4. Juridische kwaliteit vergroten, kwetsbaarheid verminderen en kosten besparen.

21

Communicatie Het behouden van een goede verstandhouding met inwoners, ondernemers, omliggende gemeenten en andere partners is belangrijk.

Een goede communicatie tussen gemeente en haar inwoners, bedrijven en maatschappelijke instellingen is belangrijk voor vertrouwen en draagvlak van besluitvorming. De veranderende rol van de gemeente, meer een regisseur die faciliteert en stimuleert vraagt om goede communicatie. Eén van de middelen om deze doelstellingen te bereiken, is interactieve beleidsvorming.

Gemeentebestuur (College van B&W) Zorg dragen voor een goede Het college gaat voor besluitvorming binnen de wetuitvoering van het coalitietelijke bevoegdheden die het programma Krachtig, Energiek, bestuursorgaan heeft en zorg Verbindend. dragen voor de uitoefening van de wettelijke bevoegdheden. Raad Het gemeentebestuur draagt Een goed functionerend zorg voor een goede democratisch bestuur, waarin besluitvorming binnen de de raad de hoofdlijnen van het wettelijke bevoegdheden die beleid vaststelt. Het college het bestuur heeft en draagt voert dit uit en de raad zorg voor de uitoefening van de controleert of de gemaakte eigen wettelijke bevoegdheden. afspraken zijn nagekomen. Daarnaast geeft de raad invulling aan zijn volksvertegenwoordigende rol.


1. We communiceren met onze verschillende doelgroepen via kanalen als GemeenteNieuws, de website, social media, (digitale) nieuwsbrieven, brieven en bijeenkomsten. De communicatie is bedoeld om de dienstverlening te verbeteren en doelgroepen te informeren over en betrekken bij projecten en activiteiten. 2. Het is wettelijk verplicht inwoners elektronisch te informeren over de vaststelling van algemeen verbindende voorschriften (zoals belasting- of subsidieverordeningen). Daarnaast zijn wij wettelijk verplicht ontwerpbesluiten (zoals een ontwerp bestemmingsplan) en besluiten gericht tot één of meer belanghebbenden die niet kunnen worden toegezonden in een schriftelijk huis-aanhuisblad bekend te maken. 1. 2.

Geschiedt in het desbetreffende programma. Een sluitende begroting en een sluitend meerjarenperspectief

Actief zorgen voor een tijdige en juiste informatieverstrekking aan de raad in de verschillende fasen van het beleids- en besluitvormingsproces.

22

Intergemeentelijke zaken Aangaan en onderhouden van regionale samenwerking om kwetsbaarheid te verminderen, minimaal behoud van kwaliteit en streven naar verbetering, kostenbesparing en kostenbeheersing. In samenwerking met de overige deelnemende gemeenten behartigen van de gemeentelijke belangen (regionaal, landelijk en internationaal).

Internationale contacten Onderhouden van contacten met partners in Hongarije (Nagykőrös) en Duitsland (Ahaus).

Verkiezingen Het houden van verkiezingen.

Wij gaan ons ten volle inzetten op samenwerking in regionaal verband, ook op het gebied van de bedrijfsvoering. Samenwerking is nodig voor het behoud van een juiste kwaliteit van dienstverlening, kostenbesparing en het op niveau houden van voorzieningen, waarbij het beperken van de kwetsbaarheid een bijkomend voordeel is. Binnen Regio Twente wordt gestreefd naar de implementatie van de heroriëntatie op de regionale samenwerking. Uitgangspunten daarbij zijn dat de invloed van de gemeenteraden op hoofdonderwerpen moet worden vergroot en de portefeuillehouders meer een leidende positie moeten verkrijgen. Wij blijven ons actief opstellen in deze discussie en de uitwerking hiervan.

1.

Continuïteit, verdieping en verbreding van de internationale samenwerking met Ahaus.

Inhoud geven aan partnerschapsverdrag Ahaus-Haaksbergen en vriendschapsverdrag Nagykőrös door de volgende activiteiten: bijeenkomsten, werkgroep en werkbezoek met colleges en raden Ahaus gezamenlijke 4 meiherden-king uitwisseling scholen Het Assink en Anne Frank Realschule seniorenuitwisseling AhausHaaksbergen jubileumbijeenkomsten

In 2016 zijn geen verkiezingen gepland.

In 2016 zijn geen verkiezingen gepland.

Ons doel voor de komende jaren is onze dienstverlening klantgericht en efficiënt vorm te geven en onze dienstverlening onder te brengen in een nog te ontwikkelen Klant Contact

Actualisering van de Visie op Dienstverlening, inclusief uitvoeringsplan. Doorvoering van dienstverlening op afspraak en het aanscherpen van de dienstverleningsnormen.

2.

Zorgdragen voor een goede behartiging van de belangen van Haaksbergen in samenwerkingsverbanden, zoals Regio Twente. Vergroten van de effectiviteit en efficiency van ons lokaal bestuur door intensievere samenwerking met andere overheden.

Dienstverlening Publiekszaken Wij willen onze dienstverlening klantgericht en efficiënt vormgeven. De dienstverlening wordt ondergebracht in een Klant Contact Center (KCC). In dit KCC zijn de beschikbare communicatiekanalen (tele-


23

foon, internet, balie en post) gebundeld. Vragen worden eenduidig beantwoord, ongeacht het kanaal dat de inwoner kiest. 3.


Product Bestuur Bezwaar en beroep Communicatie Intergemeentelijke zaken

Internationale contacten Dienstverlening Publiekszaken

4.

Center (KCC). Daar waar mogelijk benutten we kansen om samen te werken met andere gemeenten.

Externe partners Hof van Twente op basis van samenwerkingsconvenant en overige Twentse gemeenten (SSNT). SSNT waaronder Hof van Twente, met name voor kennisuitwisseling, ontwikkeling en eventueel gebruikmaking van elkaars producten. - De Twentse gemeenten, binnen Regio Twente en Shared Service Netwerk Twente (SSNT). - Hengelo (ICT, Sociale Zaken). - Regio (personeels- en salarisadministratie) Ahaus en Nagykőrös. Gemeentelijk Belastingkantoor Twente voor uitvoering dienstverlening belastingaanslagen en aanmaningen.

Wat kost het?

Baten Lasten Baten

Deelprogramma Product Bestuur Bezwaar en beroep Gemeentebestuur Internationale contacten Dienstverlening Publiekszaken

Lasten Bestuur Bezwaar en beroep Communicatie Gemeentebestuur Gemeenteraad Intergemeentelijke zaken Internationale contacten Verkiezingen Dienstverlening Publiekszaken Saldo

Werkelijk Primitief 2014 2015 439,9 340,6 47,9 14,0 0,5 0,0 35,0 14,0 12,5 0,0 392,0 326,6 392,0 326,6 3.068,3 2.944,5 1.982,1 1.903,3 23,7 37,0 57,0 71,0 1.276,6 1.141,8 492,0 494,2 69,6 97,7 0,3 16,0 62,8 45,8 1.086,3 1.041,1 1.086,3 1.041,1 -2.628,4 -2.603,9

Bedragen x € 1.000 Begroot 2015 na Begroot Begroot Begroot Begroot wijziging 2016 2017 2018 2019 340,6 420,2 460,2 426,2 277,2 14,0 14,0 14,0 14,0 14,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 14,0 14,0 14,0 14,0 14,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 326,6 406,2 446,2 412,2 263,2 326,6 406,2 446,2 412,2 263,2 2.933,6 2.992,0 3.008,4 3.000,1 2.943,1 1.892,5 1.902,0 1.907,9 1.901,5 1.931,5 37,0 37,0 37,0 37,0 37,0 83,0 64,5 64,5 64,5 64,5 1.107,8 1.205,9 1.181,8 1.171,5 1.171,5 505,3 457,1 457,1 457,1 457,1 97,7 117,7 117,7 117,7 117,7 16,0 16,0 16,0 16,0 16,0 45,8 3,8 33,8 37,8 67,8 1.041,1 1.090,0 1.100,5 1.098,5 1.011,5 1.041,1 1.090,0 1.100,5 1.098,5 1.011,5 -2.593,0 -2.571,8 -2.548,2 -2.573,9 -2.665,9

Verschillen 2016-2019 ten opzichte van Begroting 2015 na wijziging Baten Publiekszaken In 2014 is de wettelijke geldigheidsduur van paspoorten verlengd van 5 naar 10 jaren. Het gemeentelijk legesdeel bleef nagenoeg ongewijzigd en het rijkslegesdeel werd fors verhoogd. Op dit moment zijn de rijksleges een stuk hoger dan de gemeentelijke leges. De verhoging rijksleges zijn budgettair neutraal, maar verhogen wel het tarief voor de burger.


24

De jaren 2016 en 2017 zijn piekjaren met meer dan 5.000 reisdocumenten door een run op id-kaarten voor jongeren in 2011 en 2012, die in 2016 en 2017verlengd worden. In 2018 is sprake van een “normaal” jaar, maar een daling ten opzichte van 2017. In 2019 volgt een grote daling in de gemeentelijke opbrengsten, omdat de paspoorten die in 2014 zijn afgegeven door de verlengde geldigheidsduur niet vervallen. In dat jaar wordt een daling ingezet van de leges, gemeentelijke- (€ 100.000 nadeel) en rijksleges (€ 45.000 nadeel). De mogelijke personele consequenties worden in 2016 onderzocht Als gevolg van de beschikbaarheid van digitale landelijke voorzieningen vragen steeds minder instanties een uittreksel uit het basisregister personen (structureel € 5.000 nadeel). Lasten Communicatie Een verhoging in 2015 i.v.m. de deelname aan het onderzoek “waar staat je gemeente” is niet structureel (€ 6.000 voordeel). In de kadernota is bezuinigd op de publicatie in gemeentenieuws (€ 12.000 voordeel). Gemeentebestuur Vanwege het monstertruckdrama is de burgemeester afgetreden. Het gevolg is dat hij recht heeft op wachtgeld. In 2016 is hiermee rekening gehouden (€ 85.000). De rechten bestaan ook nog na 2016. De wethouderswedden zijn op grond van rechtspositie verhoogd (€ 3.000). Daarnaast zijn de wachtgelduitkeringen van de voormalige wethouders toegenomen door wijzigingen in hun primaire inkomens (€ 4.000). Enkele verzekeringspremies zijn gestegen als gevolg van markt- en schadeontwikkeling (€ 6.000). Gemeenteraad Met de invoering van de werkkostenregeling worden de onkostenvergoedingen van raadsleden niet meer gebruteerd (voordeel € 39.000). Intergemeentelijke zaken Bij de kadernota was het perspectief voor 2016 al verhoogd met € 10.000 vanwege de toename van de bijdrage aan de Regio Twente. We verwachten dat verdergaande samenwerking nogmaals tot een toename van € 10.000 zal leiden (nadeel € 20.000). Verkiezingen In 2016 zijn er geen geplande verkiezingen. In 2017 en 2018 houden we rekening met één verkiezing per jaar (tweede kamer resp. raad) en in 2019 twee (waterschappen en Europees Parlement). Publiekszaken De effecten van de ontwikkeling van de baten van met name de paspoortuitgifte (zie hiervoor) werken door in de rijksleges die worden opgenomen als lasten van dit product.


25

3 Cultuur en ontspanning 1.

Wat is onze visie?

Cultuur Cultuur is een zeer divers en breed beleidsterrein: cultuureducatie, cultuurparticipatie, cultureel erfgoed, monumenten, kunstwerken, amateurkunst, muziekonderwijs en het Kulturhus zijn belangrijke onderwerpen die aan bod komen binnen ons gemeentelijk cultuurbeleid. Cultuur draagt bij aan de ontwikkeling, de economie en de kwaliteit van de gemeente. Cultuur vergroot de aantrekkelijkheid van onze gemeente, omdat het bijdraagt aan vermaak, ontspanning en persoonlijke groei voor en van onze inwoners. Wij willen actief en passief deelnemen aan kunst en cultuur stimuleren. Dat is goed voor de ontwikkeling van talent, zelfvertrouwen, reflectie en kritisch vermogen van onze inwoners. Wij willen daarin een verbindende, stimulerende en faciliterende rol spelen om zo de deelname aan kunst en cultuur, gericht op doelgroepen, te bevorderen. Sport en bewegen Sport en bewegen zijn belangrijk voor onze inwoners. Haaksbergen presenteert zich als een vitale gemeente. Wij richten ons primair op het stimuleren van de breedtesport, waarbij meedoen en de mogelijkheid tot bewegen voor iedereen centraal staan. De bijdrage van sport aan de samenleving en de rol van de sportvereniging veranderen, waarbij de maatschappelijke rol van de sportvereniging steeds belangrijker wordt. Het sportbeleid draagt in steeds grotere mate bij aan het realiseren van maatschappelijke doelen op andere beleidsterreinen. Daarvoor is nauwe samenwerking met andere sectoren op het gebied van jeugdbeleid, volksgezondheidsbeleid, Wmo en participatiebeleid nodig. Wij vervullen hierin een verbindende, faciliterende en stimulerende rol. Ontspanning Op het gebied van sport en ontspanning zijn vele voorzieningen voor onze inwoners aanwezig. Het park Scholtenhagen vervult hier een belangrijke rol met de vele sportvoorzieningen en het park. Door het sportiever inrichten van de openbare ruimte met speelvoorzieningen en speelaanleidingen in de wijken worden de mogelijkheden voor sport en ontspanning verder vergroot. Ook het geven van een kwaliteitsimpuls aan het netwerk van aaneengesloten wandel-, fietsen ruiterpaden worden deze voorzieningen verbeterd. Daarnaast kent Haaksbergen een groot gevarieerd aanbod van sportvoorzieningen in de kerkdorpen en Haaksbergen zelf. Deze voorzieningen bieden vele mogelijkheden voor ontspanning voor onze inwoners. 2.


Subsidiebeleid In 2016 treedt het herziene subsidiebeleid in werking. De doorwerking van dit nieuwe beleid voor de maatschappelijke en culturele verenigingen en instellingen wordt in 2016 en verder zichtbaar. Cultuur Kulturhus Het Kulturhus biedt een integraal aanbod op sociaal, cultureel en educatief gebied, dat tegemoetkomt aan de behoefte van inwoners. Inwoners ervaren het Kulturhus als hun eigen Kulturhus en zijn bereid daar hun steentje aan bij te dragen. De kernfuncties vanuit de nieuwe bibliotheekwet worden geborgd.


26

De bezuiniging op de subsidie van € 190.000 voor het Kulturhus in 2016 dwingt het Kulturhus tot het nemen van ingrijpende maatregelen. Daarbij ligt het accent op de uit te voeren activiteiten. Regeling cultuurarrangement 2013-2016 Ook in 2016 nemen wij deel aan de regeling Cultuurarrangement van de provincie Overijssel. Dit is het laatste jaar dat deze regeling van kracht is. Via deze regeling willen wij verder werken aan het bevorderen en versterken van de culturele infrastructuur in onze gemeente. Daarvoor krijgen wij ondersteuning van een cultuurmakelaar die gefinancierd wordt via een speciale subsidieregeling van de provincie Overijssel. Cultuureducatie Wij hechten groot belang aan cultuureducatie en geven daar invulling aan door middel van het Cultuureducatieplan 2013-2016. Wij werken daarvoor nauw samen met de Commissie Culturele Vorming van het basisonderwijs die wij voor de ontwikkeling en uitvoering van het cultuureducatieprogramma subsidiëren. Sport en bewegen Wij nemen vanaf 2013 tot 2017 deel aan het programma Sport en bewegen in de buurt. Het ministerie van VWS wil met dit programma dat een gezonde keuze ook een gemakkelijke keuze wordt. Als mensen gemakkelijker kunnen sporten en bewegen, bijvoorbeeld door aansluiting te zoeken bij werk, school of het veldje om de hoek, dan worden zij gestimuleerd in een actieve en gezonde leefstijl. Wij realiseren dat met de inzet van buurtsportcoaches, die activiteiten opzetten en uitvoeren in samenwerking met het onderwijs, sportaanbieders en welzijnsorganisaties. De huidige landelijke regeling buurtsportcoaches loopt tot en met 2016. Vanuit rijkswege is aangegeven dat de regeling per 2017 structureel aan de algemene uitkering wordt toegevoegd. Wij leggen in 2016 een voorstel voor om deze regeling te continueren gezien de positieve maatschappelijke effecten. De beweegimpuls voor kwetsbare senioren (looptijd 2015-2016) In 2015 zijn wij gestart met de uitvoering van de zogeheten beweegimpuls, die gericht is op het bevorderen van een gezonde (dus ook actieve) leefstijl van kwetsbare senioren, zodat ze langer kunnen (blijven) participeren in de samenleving. Door het creëren (of versterken) van een wijkgerichte infrastructuur voor beweeg- en gezondheidsaanbod voor kwetsbare senioren, zorgen wij ervoor zorgen dat deze doelgroep zo lang mogelijk kan (blijven) participeren in de samenleving. Dit project loopt tot en met 2016. Ook hierbij spelen buurtsportcoaches een belangrijke rol. Sportaccommodaties De rol van de gemeente, als het gaat om aanleg, vervanging, onderhoud en beheer van sportaccommodaties, is aan het verschuiven. In de afgelopen jaren hebben diverse verenigingen met veel succes zelf een kunstgrasveld aangelegd en ook op het gebied van beheer en onderhoud zijn gemeentelijke taken overgedragen aan verenigingen. Wij zetten in op verdere verzelfstandiging van accommodaties die nog gemeentelijk eigendom zijn of waarin wij nog een taak hebben.


27

Doelstelling Cultuur Kulturhus Het Kulturhus is een innovatief knooppunt van informatie, advies, dienstverlening, cultuur en ontmoeting, waarbij laagdrempeligheid voor onze inwoners en culturele verenigingen voorop staan.


Wat doen we in 2016

1. Het Kulturhus heeft een leidende rol bij de organisatie van de Week van de Amateurkunst.

1.

2. Verbeteren van de communicatie tussen Kulturhus en de amateurkunstverenigingen. 3. Het realiseren van een kwalitatief aanbod van theater van professionele en niet-professionele voorstellingen met toegankelijke tarieven voor scholen en verenigingen. 4. De kernfuncties uit de nieuwe bibliotheekwet zijn geborgd.


Het Kulturhus organiseert in samenwerking met lokale amateurkunstverenigingen en culturele organisaties de Week van de Amateurkunst van 28 mei tot en met 6 juni 2016. Het Kulturhus organiseert 2 Masterclasses voor amateurkunstverenigingen. 2. Er komt een nieuwe website en portal die beheerd wordt door het Kulturhus t.b.v. activiteiten amateurkunst en sport. 3. Aantal niet-professionele en professionele voorstellingen worden uitgevoerd. De niet-professionele verenigingen die van het theater gebruik maken zijn tevreden. 4. - ter beschikking stellen van kennis en informatie; - bieden van mogelijkheden tot ontwikkeling en educatie, waaronder laaggeletterdheid; - leesbevordering en het laten kennismaken met literatuur; - organiseren van ontmoeting en debat; - laten kennis maken met kunst en cultuur.

28

Cultuur Wij stimuleren een actieve en passieve deelname aan kunst en cultuur. Dat is goed voor de ontwikkeling van talent, zelfvertrouwen, reflectie en kritisch vermogen van onze inwoners. Wij spelen daarin een verbindende, stimulerende en faciliterende rol.

Lokale omroep De lokale omroep levert een omroepprogramma dat als nieuws- en informatievoorziening voor en door Haaksbergenaren bijdraagt aan de Haaksbergse identiteit, aan de sociale cohesie en sociaal burgerschap.


Door het stimuleren van samenwerkingsverbanden bestaat er over vier jaar een stevige culturele infrastructuur binnen onze gemeente waarin veel wordt samengewerkt. Het ontwikkelen van een ‘toekomstdroom’ verenigingsleven door middel van bijscholing en verenigingsondersteuning staat daarbij centraal.

Wij voeren de regeling cultuurarrangement uit in nauwe samenwerking met partners als het Kulturhus, en de Commissie Culturele Vorming en culturele verenigingen.

Cultuureducatie: wij willen de samenwerking bevorderen tussen scholen en culturele verenigingen, waardoor een duurzame structuur ontstaat rondom cultuureducatie.

Daarom subsidiëren wij de Commissie Culturele Vorming van het basisonderwijs voor: 1. Het ontwikkelen van een aanbod van cultuureducatieve activiteiten voor het primair onderwijs. 2. Activiteiten gericht op het versterken van de meerjarige samenwerking van de school met de lokale culturele omgeving en het uit ontwikkelen en implementeren van de doorgaande leerlijn erfgoed. 3. Activiteiten die bijdragen aan de vakinhoudelijke deskundigheid van leerkrachten. 4. Wij nemen deel aan het jeugdcultuurfonds Overijssel.

Een goed functionerende lokale omroep.

Bekostiging van de lokale omroep is geen subsidiëring. Er geldt op grond van de Mediawet wel een zogenaamde zorgplicht voor lokale media, die ook als zodanig zijn aangewezen door het Commissariaat voor de Media. Om die reden is de bekostiging van de lokale omroep geheralloceerd (product Communicatie in het programma Bestuur en dienstverlening).

De gemeente neemt deel aan de provinciale regeling cultuurmakelaars om daarmee extra ondersteuning te kunnen bieden aan het culturele veld.

29

Monumenten Monumentenbeleid zorgt voor het behoud en instandhouding van het historisch erfgoed. Dit is van belang omdat monumenten een bijdrage leveren aan de aantrekkelijkheid van onze gemeente. Muziekonderwijs Aanbod van laagdrempelig muziekonderwijs.

In stand houden van de Haaksbergse monumenten en hun geschiedenis en betekenis onder de aandacht brengen bij de inwoners.

1. Restauraties gemeentelijke monumenten 2. Restauratie gemeentelijke rijksmonumenten 3. Organisatie jaarlijkse Open Monumentendag en Klassendag.

Een ruim aanbod van muziekonderwijs in Haaksbergen op meerdere locaties in de gemeente

Wij zijn in gesprek met de stichting muziekonderwijs over uitvoering en aanpassing van het convenant. De huidige omstandigheden maken het noodzakelijk de bestaande afspraken te heroverwegen. Het proces van het beëindigen van dienstverbanden wordt afgerond.

Wij willen voldoende en laagdrempelige mogelijkheden aanbieden voor onze inwoners en verenigingen voor het uitoefenen van sporten beweegactiviteiten, recreatie en ontspanning en cultuur.

De stichting Groot Scholtenhagen is verantwoordelijk voor de instandhouding en het beheer van de in het sporten recreatiepark Groot Scholtenhagen aanwezige voorzieningen. Het onderhoudsniveau van de sportvelden is vergelijkbaar met het onderhoud van de sportvelden van de gemeente.

Ontspanning Scholtenhagen Het sporten recreatiegebied park Groot Scholtenhagen is een belangrijk concentratiegebied als het gaat om sport en bewegen, recreatie en ontspanning voor onze inwoners en verenigingen.

De stichting Groot Scholtenhagen is als verbonden partij een belangrijke samenwerkingspartner. Zwembad De Wilder Het recreatiebad de Wilder biedt vele mogelijkheden voor sport, bewegen en ontspanning van onze inwoners andere bezoekers. Het zwembad is een maatschappelijke voorziening en geeft invulling aan allerlei functies op het gebied van sport, bewegen, ontspanning en gezondheid.


Het recreatiebad De Wilder en de functies van het recreatiebad op het gebied van sport en bewegen, recreatie en gezondheid op een financieel en duurzaam verantwoorde manier voor Haaksbergen instandhouden.

Wij subsidiëren zwembad De Wilder op basis van de overeenkomst die met Optisport in 2015 is getekend.

30

Sport en Bewegen Sport algemeen Ons sportbeleid richt zich primair op het stimuleren van de breedtesport, waarbij meedoen en bewegen voor iedereen centraal staat. Sporten is leuk, gezond en zorgt ook voor verbinding en samenhang op allerlei beleidsterreinen zoals op het gebied van gezondheid, jeugdbeleid en Wmo. Ook de maatschappelijke functie van sport en sportverenigingen in het bijzonder wordt van steeds groter belang.

Sportaccommodaties Sportaccommodatiebeleid is een belangrijke pijler van ons gemeentelijk sportbeleid. Onze gemeente kent een zeer gevarieerd aanbod van sportaccommodaties. Goede multifunctionele sportaccommodaties zijn noodzakelijk om sporten en bewegen te stimuleren.

1. Door middel van het buurtsportcoachproject bereiken wij dat sportverenigingen invulling geven aan hun maatschappelijke rol en een actieve rol spelen in het sociale netwerk van wijkteams. 2. Zoveel mogelijk jongeren nemen deel aan sport, onder meer door het promoten jeugdsportfonds Haaksbergen. 3. Bevorderen sportdeelname en bewegen van inwoners, sportverenigingen, scholen en wijken via het buurtsportcoachtraject en de beweegimpuls voor kwetsbare ouderen.

1. Eind 2016 is 3,6 FTE aan buurtsportcoaches ingevuld bij maatschappelijke organisaties.

1. Wij zorgen voor een goede kwaliteit van de binnen- en buitensportaccommodaties 2. Wij streven naar privatisering en/of overname beheer van sportaccommodaties

1. De sportvloer van sporthal De Bouwmeester is vernieuwd. 2. In 2016 wordt besluit voorbereid en genomen over toekomst atletiekbaan. 3. in 2016 is het beheer van de binnensportaccommodaties overgedragen aan derden. 4. Indicator: onderzoek KIWA sportvloeren de Els en Bouwmeester 2015.

2. Dit wordt gemeten in de monitor Fit en Gezond die in 2016 wordt uitgevoerd.

3. In 2016 zijn twee pilots afgerond.

Indicator: sportkeuring atletiekbaan KNAU Normen sportaccommodaties NOC-NSF. Beleidsnota Cultuur Cultuurvisie Haaksbergen 2013-2017 Beleidsplan Wmo Regionale nota en lokaal uitvoeringsprogramma Vitale Coalities Beleidsplan Jeugd


Einddatum 2017

2018

31

3.

Met wie werken we samen? Externe partners

Cultuur Stichting Kulturhus Haaksbergen (theater, bibliotheek). Amateurkunstverenigingen Museale en cultuurhistorische organisaties Commissie Culturele Vorming (primair onderwijs) Adviescommissie beeldende kunst RTV Sternet Monumentenraad en monumentencommissie Historische kring VVV, Centrummanagement Stichting Muziekonderwijs Haaksbergen Onderwijs, primair en voortgezet. Wijkraden, belangengemeenschappen Provincie Overijssel (in kader van diverse subsidieregelingen op het gebied van cultuur) Ontspanning Stichting Groot Scholtenhagen als verbonden partij van de gemeente. Optisport en eventuele andere marktpartijen. Regio Twente (sportief inrichten van de openbare ruimte) VVV, Centrummanagement Haaksbergen Wijkraden, belangengemeenschappen Sport en bewegen Ministerie van VWS, projectbureau combinatiefuncties, dit in verband met de buurtsportcoach. Sportservice Overijssel, in verband met de Wmo projecten Actief Betrokken Club en beweegimpuls kwetsbare senioren Sportmaatwerk in verband met ondersteuning buurtsportcoach Sportverenigingen Onderwijs (primair en voortgezet onderwijs) Stichting Groot Scholtenhagen Wijkraden en belangengemeenschappen


32

4.

Wat kost het?

Baten Lasten Baten

Deelprogramma Product Cultuur Cultuur Monumenten Muziekonderwijs Ontspanning Zwembad de Wilder Sport Sport algemeen Sportaccommodaties

Lasten Cultuur Cultuur Lokale omroep Monumenten Muziekonderwijs Kulturhus Ontspanning Scholtenhagen Zwembad de Wilder Sport Sport algemeen Sportaccommodaties Saldo

Werkelijk Primitief 2014 2015 891,5 324,8 49,3 98,0 -2,0 37,3 5,2 5,0 46,0 55,7 528,5 0,0 528,5 0,0 313,7 226,8 26,1 22,0 287,6 204,8 4.790,1 2.756,9 1.387,8 1.354,8 185,1 200,8 13,5 13,5 68,7 74,5 218,7 202,5 901,8 863,4 2.695,6 620,4 350,4 303,3 2.345,2 317,1 706,7 781,7 86,0 193,4 620,7 588,4 -3.898,6 -2.432,0

Bedragen x € 1.000 Begroot 2015 na Begroot Begroot Begroot Begroot wijziging 2016 2017 2018 2019 296,0 291,0 243,3 243,3 243,3 47,3 42,3 5,5 5,5 5,5 42,3 37,3 0,5 0,5 0,5 5,0 5,0 5,0 5,0 5,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 248,7 248,7 237,8 237,8 237,8 35,9 35,9 25,0 25,0 25,0 212,8 212,8 212,8 212,8 212,8 2.752,5 2.500,0 2.302,7 2.080,1 2.080,1 1.279,2 1.097,1 899,4 808,7 808,7 207,6 193,7 156,7 156,6 156,6 12,1 12,1 12,1 12,1 12,1 65,3 64,5 63,9 63,3 63,3 130,7 124,7 114,7 84,7 84,7 863,4 702,0 552,0 492,0 492,0 645,4 627,4 591,8 553,4 553,4 303,3 300,4 264,8 226,4 226,4 342,1 327,0 327,0 327,0 327,0 828,0 775,6 811,5 718,0 718,0 196,7 194,7 183,8 183,8 183,8 631,3 581,0 627,7 534,2 534,2 -2.456,6 -2.209,1 -2.059,5 -1.836,8 -1.836,8

Verschillen 2016-2019 ten opzichte van Begroting 2015 na wijziging Baten Cultuur De provinciale regelingen cultuurarrangement en cultuureducatie lopen t/m 2016. Dit verklaart de afname van de baten vanaf 2017. Lasten Kulturhus In het meerjarenperspectief zijn de bezuinigingsvoorstellen subsidiebeleid conform de kadernota verwerkt. Voor het Kulturhus betekent dit een bezuiniging in 2016 van € 190.000, in 2017 van € 340.000 en vanaf 2018 structureel € 400.000. Cultuur De compensatieregeling OZB voor vrijwilligersorganisaties wordt vanaf 2016 geheel afgeschaft, wat leidt tot een structureel voordeel van € 15.000 vanaf 2016. Hiermee wordt invulling gegeven aan de taakstelling subsidiebeleid. De provinciale regeling cultuurarrangement loopt tot en met 2016. In het perspectief was al rekening gehouden met het wegvallen van dit budget dat bestond uit een provinciale bijdrage van € 30.000 en een gemeentelijke bijdrage van € 15.000 (totaal € 45.000). Vanaf 2017 is in het meerjarenperspectief een structureel bedrag van € 15.000 opgenomen als gemeentelijke eigen bijdrage cultuurarrangement. Aangezien de extra provinciale subsidie van € 30.000 vanaf 2017 vervalt, is dit bedrag noodzakelijk om continuïteit te kunnen bieden aan al in gang gezet beleid en/of voor nieuwe activiteiten op cultureel gebied. Dit leidt per saldo in het perspectief tot een verlaging van de uitgaven van € 30.000.


33

De provinciale regeling cultuureducatie loopt ook tot en met 2016. In het perspectief was al rekening gehouden met het wegvallen van dit budget dat bestond uit een provinciale bijdrage van € 7.000 en een gemeentelijke bijdrage van € 5.000 (totaal € 12.000). Vanaf 2017 is in het meerjarenperspectief een structureel bedrag van € 7.000 opgenomen als gemeentelijke eigen bijdrage cultuureducatie. Aangezien de extra provinciale subsidie van € 7.000 vanaf 2017 vervalt, is dit bedrag noodzakelijk om toch de basis voor kennismaking met cultuur voor jeugd te waarborgen Dit leidt per saldo in het perspectief tot een verlaging van de uitgaven van € 7.000. Muziekonderwijs De subsidie aan het muziekonderwijs wordt vanaf 2017 gekort met € 10.000 en vanaf 2018 nog eens met € 30.000 extra. Scholtenhagen De subsidie aan Stichting Groot Scholtenhagen is voor 2016 conform uw motie bij de Kadernota 2016 gehandhaafd op € 273.000 en wordt vanaf 2017 gekort met € 35.000 en vanaf 2018 structureel met € 70.000. Hiermee wordt invulling gegeven aan de taakstelling subsidiebeleid. Sportaccommodaties In de Begroting 2015 was ervan uitgegaan dat de wettelijke regeling BTW-aftrek Sport zou komen te vervallen. Deze wettelijke regeling blijft vooralsnog van kracht en dat leidt tot een structureel lagere last van € 25.000. Actualisatie van verzekeringspremies leidt tot structureel voordeel van € 12.000. Samen met enkele kleine voordelen van € 13.000 een totaal voordeel van € 50.000 ten opzichte van de gewijzigde Begroting 2015. De verschillen in het meerjarenperspectief worden veroorzaakt door mutaties in kapitaallasten en een incidenteel geraamd bedrag van € 50.000 voor binnenschilderwerk in sporthal de Els conform de meerjarenonderhoudsplanning.


34

4 Economische ontwikkeling 1.

Wat is onze visie?

Detailhandel en economische ontwikkeling Economie en duurzaamheid zijn voor de gemeente Haaksbergen belangrijke thema’s. We willen een goed vestigingsklimaat creëren en bedrijven voldoende groeimogelijkheden bieden. Wij zijn een aantrekkelijke woongemeente met een goed voorzieningenniveau, met winkels, werkgelegenheid, cultuur, sport, recreatie etc. Onze relaties met bedrijfsleven, onderwijs en zorg intensiveren wij en waar mogelijk werken wij mee aan vernieuwende initiatieven die leiden tot toename van het aantal banen, ook in samenhang met re-integratie en participatie. Essentieel hierbij is dat wij proactief en ondernemersgericht zijn en zo min mogelijk belemmerende regels hanteren. Wij zorgen ervoor dat ondernemers weten bij wie zij terecht kunnen, bestuurlijk en ambtelijk. Economie en arbeidsmarkt houden niet op bij de gemeentegrens. Twente is onze entiteit en wij investeren in de Twentse samenwerking. Toerisme en recreatie De vrijetijdseconomie is een groeiende sector. De gemeente Haaksbergen speelt in op deze groei en probeert ontwikkelingen in de sector te stimuleren. Haaksbergen wil een rol van betekenis hebben in de toeristische sector in Regio Twente, de omliggende gemeenten in de Achterhoek en het grensgebied in Duitsland. Ook voor de regionale bevolking moet Haaksbergen meer betekenis krijgen als toeristische, recreatieve gemeente, een levendige gemeente waar interessante evenementen worden georganiseerd en waar je naar toe kunt voor een leuk dagje uit. Bij ontwikkelingen is kwaliteit belangrijker dan kwantiteit. We willen inspelen op versterking van het aanwezige aanbod en vinden uitbreiding met name wenselijk op het gebied van dagrecreatie. 2.


Economische ontwikkeling Duurzaamheid en bedrijvigheid gaan goed samen. De vestiging van het bedrijf Unipro op het in ontwikkeling zijnde bedrijventerrein Stepelerveld is hiervan een goed voorbeeld. Hieraan wordt verder vervolg gegeven door de attractiviteit van het toekomstige bedrijventerrein sterk te verhogen en de eerste fase daarvan te ontwikkelen tot het “duurzaamste bedrijventerrein van Twente”. Bedrijventerrein Stepelerveld is daarmee uniek en sterk onderscheidend ten opzichte van het bestaande aanbod aan bedrijventerreinen. Dit wordt onder andere bereikt door de landschappelijke structuren in dit gebied te handhaven en te versterken. Ook wordt uitgewerkt of op een andere manier kan worden omgegaan met onder meer het watersysteem, intensiteit van beheer, verminderen van energiegebruik, inzetten van andere energiebronnen, verhogen van de ecologische waarde en een duurzame inrichting. Om deze ambitie te realiseren kunnen innovatieve duurzame initiatieven worden toegepast. Het project Smart Roads is hiervan een sprekend voorbeeld. Om te komen tot daadwerkelijke realisatie van het bedrijventerrein is een samenwerking aangegaan vanuit het programma Innovatiegericht Inkopen Innovatiedriehoek (3I). De ambitie die hier bij hoort is toekomstige kandidaten te vestigen die recht doen aan het duurzaamheidsprofiel van het Stepelerveld. Bij de uitgifte van bedrijfskavels wordt aandacht besteed aan het begrip duurzaam ondernemen. Denk daarbij onder andere aan de wijze van inrichting van de bedrijfskavel, de bouw van het bedrijfsgebouw en de bedrijfsvoering van het bedrijf. Bij dat laatste moet worden gedacht aan de mate waarin het milieu wordt ontlast bij het productieproces, maar ook de maatschappelijke betrokkenheid van het bedrijf. De verduurzaming van het bedrijventerrein dient binnen het bestaande financiële kader, de vastgestelde grondexploitatie, plaats te vinden.


35

Ondernemers Een goede bedrijfsomgeving is essentieel. De tweede en laatste fase van de revitalisering van het oostelijk deel van ’t Varck wordt in 2016 afgerond. De laatste maatregelen hebben met name betrekking op de herinrichting van de Twijnerstraat en Spoelsterstraat. Na afronding zijn de bedrijventerreinen in Haaksbergen weer up-to-date. Parkmanagement is aanwezig op de bedrijventerreinen ’t Varck-Brammelo, de Greune en Stepelo. Wij zijn in adviserende zin nauw betrokken bij parkmanagement. Zo zijn de afgelopen jaren diverse projecten op het vlak van parkmanagement opgepakt en uitgevoerd. Het glasvezelnetwerk op Stepelo, camerabewaking en het behalen van het certificaat “Keurmerk Veilig Ondernemen” zijn daar voorbeelden van. De voorgenomen aanstelling van één gezamenlijke parkmanager heeft een positieve invloed op de verregaande samenwerking tussen de drie parkmanagementorganisaties. Het bestuur van Bedrijvenvereniging ’t Varck-Brammelo heeft besloten om over te gaan tot het instellen van een zogeheten bedrijveninvesteringszone (BIZ). De BIZ levert, als een meerderheid van de stemgerechtigden voor is, een positieve bijdrage aan de borging van de kwaliteitsslag die gemaakt is met de revitalisering. De ondernemers kunnen op deze wijze investeren in hun eigen bedrijfsomgeving. Detailhandel en horeca Samen met de koepelorganisaties, Stichting Centrummanagement Haaksbergen (SCH) en de Haaksbergse Ondernemersvereniging (HOV), werken wij aan de ontwikkeling van het centrum en het realiseren van een kwaliteitsslag. Zo maken wij samen met SCH, pandeigenaren, banken, accountants en makelaars onderdeel uit van de werkgroep “de Nieuwe Winkelstraat”. Dit project is gericht op invulling en voorkomen van leegstand, het realiseren van een verdere verbetering van de kwaliteit in de openbare ruimte op pand-niveau en samenwerking tussen ondernemers. Het investeren in duurzaamheid is ook een van de acties die binnen de detailhandel en horeca wordt opgepakt. Met name is behoefte aan gerichte informatie over dit onderwerp om inzichtelijk te maken welke kansen er liggen die niet per se geld kosten maar op (langere) termijn geld opleveren. Ten aanzien van de koopzondagen is er door de raad een amendement aangenomen om alle ondernemers te vragen vóór 1 januari 2016 te komen met een evaluatie van de zondagopenstelling. De HOV en de SCH zijn gevraagd deze evaluatie te verzorgen. De BIZ is na een experimentele fase in 2015 omgezet in definitieve wetgeving. In 2016 zal de SCH zich volop inzetten voor de verlenging van de BIZ voor ons centrum. De huidige BIZ, met een looptijd van vijf jaar, loopt af op 1 januari 2017. Met de inkomsten vanuit de BIZ financiert de SCH haar meerjarenbeleidsplan. Onze invloed en taken beperken zich tot inning van de heffingen en controle of de bestedingen conform het meerjarenbeleidsplan hebben plaatsgevonden. Toerisme en recreatie De beleidsnota economie met het actieprogramma geven de belangrijkste beleidsontwikkelingen weer. Wij willen inspelen op versterking van het aanwezige aanbod en ondernemers hebben aangegeven uitbreiding van met name dagrecreatie wenselijk te vinden. Museum Buurtspoorweg In 2015 hebben wij subsidie ontvangen voor de versterking van de Museum Buurtspoorweg (MBS). Vanaf 2016 moeten hiervan de eerste resultaten zichtbaar worden en willen wij dit project afronden. Wel houdt de MBS onze aandacht op het gebied van promotie, verbindingen met het centrum en andere recreatiegebieden en verdere professionalisering van de organisatie. Zoutmarke/Regio Twente Samen met Regio Twente en de gemeenten Enschede, Hof van Twente en Borne gaan wij de samenwerking in het gebied Zoutmarke/Groene Poort bevorderen en onze positie binnen Twente versterken. Tevens geven wij naar aanleiding van de visie die is opgesteld door Regio Twente richting aan de promotie en de organisatiestructuur in Twente. Wellicht heeft dit ook gevolgen voor de taken van onze lokale VVV.


36

Stichting Haaksbergen Promotie De positionering van Haaksbergen en de promotie van de hele gemeente, niet alleen toeristisch, vallen vanaf 2016 onder de Stichting Haaksbergen Promotie. Ook de VVV gaat hier onderdeel van uit maken. Een sterkere positionering van Haaksbergen moet leiden tot meer bezoekers en economische groei. De Stichting Haaksbergen Promotie zal voor 2016 een totale subsidieaanvraag indienen waarin meerdere activiteiten op het gebied van evenementen en promotie gebundeld worden, inclusief de subsidies die nu nog verstrekt worden aan de HOV en het Platform Toerisme & Recreatie. Dit is in lijn met de Visie op bestuur & organisatie om tot een meer regievoerende gemeente te komen. De stichting is gevraagd voor 2016 met een uitvoeringsprogramma te komen, waarin duidelijk wordt hoe men de positionering van Haaksbergen als “vitale” gemeente gaat realiseren. In verband met de verhuizing van de Noaberpoort en andere plannen voor het gebouw waar de VVV ook in gehuisvest is, zijn wij in gesprek met de VVV over alternatieve huisvesting, waarbij we proberen een praktische samenwerking te realiseren met de Museum Buurtspoorweg. Routestructuren Met het project Kwaliteitsimpuls routestructuren zijn in samenwerking met Regio Twente en actieve, betrokken inwoners uit de gemeente in 2015 de eerste acties opgepakt om ommetjes te realiseren en te verbeteren. Met deze ommetjes willen wij de kernen en het buitengebied beter met elkaar verbinden en een recreatieve voorziening realiseren voor onze eigen inwoners. In 2016 geven wij hier vervolg aan. Doelstelling Detailhandel Markt Het faciliteren van en ruimte bieden aan ondernemers in de ambulante handel (Stichting weekmarkt Haaksbergen, Standplaatshouders vrijdag- en zaterdagmarkt).


Wat doen we in 2016

Behoud van de zelfstandige weekmarkt en een goed functionerende vrijdag- en zaterdagmarkt

1. Het bieden van staanplaatsen aan ondernemers in de ambulante handel. 2. Naast het aanbieden van ruimte faciliteren wij in het, tegen betaling, aanbieden van elektra en waterpunten.

Economische ontwikkeling Revitalisering bedrijventerreinen Afronding van de tweede fase Revitalisering: uitvoering en van de revitalisering van afronding tweede en laatste bedrijventerrein ’t Varck fase van de revitalisering op ’t Varck Oost waarmee ook dit deel van het bedrijventerrein weer up-to-date is.


1. Het uitvoeren van de laatste fase van de revitalisering (oostelijke deel van ’t Varck) met name de herinrichting van de Spoelsterstraat en Twijnerstraat. 2. Opstellen stedenbouwkundige visie met als doel het realiseren van een goede overgang tussen wonen en werken.

37

Economische zaken Versterken van de veelzijdigheid van de Haaksbergse economie

1. Samen met het bedrijfsleven en samenwerkende organisaties inspanningen leveren voor behoud en uitbreiding van economische bedrijvigheid en werkgelegenheid. Individuele initiatieven faciliteren en/of ondersteunen de gemeente daar waar mogelijk.

2. Bedrijventerrein Stepelerveld positioneren als een uniek project

3. Met de inning van de BIZgelden is Stichting Centrummanagement Haaksbergen (SCH) in staat haar meerjarenbeleidsplan uit te voeren. Dit plan is gericht op het verbeteren van het vestigingsklimaat en het trekken van meer bezoekers naar Haaksbergen door het organiseren van evenementen en promotionele acties.


1. Stimulering lokale economie door: a. initiatieven vanuit het (georganiseerde) bedrijfsleven ondersteunen en faciliteren met gebruikmaking van één aanspreekpunt, soepele begeleiding met zo min mogelijk regels. b. verregaande samenwerking creëren tussen de afzonderlijke parkmanagementorganisaties. c. samen met ondernemersorganisaties en bedrijven uitvoering geven aan de Participatiewet. De werkgevers worden centraal gesteld om de match tussen vraag en aanbod bij elkaar te brengen. Voorlichting en uitvoering hierover vinden plaats door het Werkplein. 2. Uitvoering geven aan de diverse actiepunten (bestemmingsplan, marketingstrategie, etc.) om het bedrijventerrein Stepelerveld als een uniek project op een unieke locatie in de provincie Overijssel en in Twente te vermarkten. 3. a. De gemeente int voor Stichting Centrummanagement Haaksbergen (SCH) de BIZ-heffing waarmee men uitvoering kan geven aan het meerjarenbeleidsplan 2012-2016. b. De gemeente toetst of de gelden zijn besteed conform de wet BIZ. c. In 2016 worden door de SCH de voorbereidingen getroffen voor een verlenging van de BIZ-

38

d.

termijn met vijf jaar. Vanuit de gemeente zullen wij de stemming hierover organiseren en begeleiden. Als lid van de stuurgroep “de nieuwe winkelstraat” zorgen voor het realiseren van een kwaliteitsslag in de sector detailhandel zodat het centrum van Haaksbergen toekomstbestendig wordt. Realiseren duurzaam bedrijventerrein Stepelerveld fase 1. Opstellen van een marketingplan in lijn met de ambities van een duurzaam bedrijventerrein. In de eerste helft van 2016 het bedrijventerrein bouwrijp maken.

4. De openbare ruimte van het nieuw te realiseren bedrijventerrein Stepelerveld wordt op een duurzame wijze ingericht. Dit moet een aanzet zijn om ook op kavelniveau deze duurzaamheidsgedachte door te zetten.

4. a.

Verenigingen en organisaties de kans bieden een aantrekkelijk aanbod aan evenementen te organiseren voor onze inwoners en bezoekers.

1. De gemeente stelt materiaal beschikbaar. Indien wenselijk wordt het materiaal, tegen betaling, gebracht en gehaald. 2. De organisatoren van evenementen kunnen via de Stichting Promotie Haaksbergen ondersteuning krijgen bij de promotie van het evenement en de aanvraag van de vergunning.

b.

c.

Toerisme en Recreatie Evenementen Haaksbergen is een levendige gemeente, voor de eigen bevolking en inwoners uit de regio, waar interessante evenementen worden georganiseerd.


39

Recreatie en toerisme Benutten van de toeristische potentie van de samenhang tussen dorp en landschap

Meer economisch rendement uit de vrijetijdssector.

1. Faciliteren van ondernemers bij samenwerking door het zoeken en leggen van verbinding met andere partijen. 2. Uitvoering geven aan de volgende punten uit het uitvoeringsprogramma van de Economische Visie: a. Intensievere samenwerking tot stand brengen tussen VVV en MBS (zie ook programma ruimtelijke ontwikkeling en wonen). b. Samenwerking bevorderen en arrangementen/promotie realiseren voor het gebied Langelo/ Scholtenhagen. c. Versterken promotie MBS. d. Vrijetijdscoördinator aanstellen en begeleiden voor de Zoutmarke. e. Grensfunctie versterken met het project De Schipbeek.

Toeristische fietspaden Goede mogelijkheden creëren om van het buitengebied en de natuurgebieden te genieten en actief te recreëren.

Goed onderhouden fietspaden, en een uitgebreid, informatief routenetwerk.

1. Binnen het project kwaliteitsimpuls routestructuren worden het fietsknooppuntensysteem en het wandelnetwerk uitgebreid. 2. De beleving wordt vergroot door het toevoegen van informatie en minimaal twee themaroutes. 3. Er worden circa vier Toeristische Informatie Punten gerealiseerd.

VVV Goede prestatieafspraken met de Stichting Haaksbergen Promotie over de positionering van Haaksbergen en het trekken van (extra) gasten naar Haaksbergen

Meer bezoekers uit Twente, de Achterhoek en Duitsland, stijging van het aantal overnachtingen met 1% t.o.v. 2015

Verstrekken van subsidie aan de Stichting Haaksbergen Promotie op basis van de prestatieafspraken. De rol van de gemeente beperkt zich tot monitoring en het beoordelen van de activiteiten in relatie tot de gemaakte afspraken.


40

Een geschikte locatie waar gasten informatie kunnen krijgen over Haaksbergen

De verhuizing van de VVV naar een andere geschikte locatie

We ondersteunen de VVV en voeren gesprekken met verschillende partijen om te komen tot een goede locatie, waarbij efficiëntie door samenwerking nadrukkelijk wordt betrokken.

BELEIDSNOTA’S Beleidsnota Economische ontwikkeling Bedrijventerreinenvisie Haaksbergen Detailhandelsvisie Haaksbergen Masterplan Bedrijventerreinen Haaksbergen Beleidsnota economie en actieprogramma Toerisme en recreatie Beleidsnota economie en actieprogramma Verblijfsrecreatie in het Landelijk Gebied

Einddatum

Voor alle in de hiervoor opgenomen tabel vermelde nota’s geldt dat er geen einddatum voor de betreffende nota’s is aangegeven. 3.


Product Externe partners Detailhandel Bedrijven Stichting Centrummanagement Haaksbergen. Investeringszone Markt Stichting Markt Haaksbergen. Economische ontwikkeling Revitalisering Ten aanzien van de revitalisering is een subsidie aangevraagd en bedrijventerreinen toegekend door de Provincie Overijssel. Economische zaken Georganiseerd verband van ondernemers en haar ondernemersorganisaties zoals: IKT Haaksbergen, Stichting Parkmanagement Haaksbergen, Bedrijvenvereniging Stepelo, Bedrijvenvereniging Industrieterrein ’t Varck-Brammelo, Bedrijvenvereniging de Greune, Gezamenlijke Ondernemers Hoeve GOH, OCB Ondernemersclub Buurse, HOV, SCH. Toerisme en recreatie Evenementen Vele verenigingen en comités die Haaksbergen rijk is. Recreatie en toerisme Platform Toerisme en recreatie, toeristisch bedrijfsleven, Museum Buurtspoorweg, Zoutmarke (gemeenten Enschede, Hengelo, Hof van Twente en Borne). Toeristische fietspaden Stichting Rijwielpaden Haaksbergen, Routebureau Twente. VVV Stichting Haaksbergen Promotie


41

4.

Wat kost het?

Baten Lasten Baten

Deelprogramma Product Detailhandel Markt Economische ontwikkeling Revitalisering bedrijventerreinen Toerisme en recreatie Recreatie en toerisme Toeristische fietspaden

Lasten Detailhandel Markt Economische ontwikkeling Economische zaken Revitalisering bedrijventerreinen Toerisme en recreatie Evenementen Recreatie en toerisme Toeristische fietspaden VVV Saldo

Werkelijk Primitief 2014 2015 201,2 121,5 124,5 121,5 124,5 121,5 60,0 0,0 60,0 0,0 16,7 0,0 0,0 0,0 16,7 0,0 754,8 707,9 124,0 118,6 124,0 118,6 249,9 190,1 166,7 166,9 83,2 23,2 381,0 399,2 94,3 91,5 202,3 205,3 36,6 35,9 47,7 66,5 -553,6 -586,4

Bedragen x € 1.000 Begroot 2015 na Begroot Begroot Begroot Begroot wijziging 2016 2017 2018 2019 461,0 132,9 132,9 132,9 132,9 121,5 132,9 132,9 132,9 132,9 121,5 132,9 132,9 132,9 132,9 230,0 0,0 0,0 0,0 0,0 230,0 0,0 0,0 0,0 0,0 109,5 0,0 0,0 0,0 0,0 93,5 0,0 0,0 0,0 0,0 16,0 0,0 0,0 0,0 0,0 1.358,1 698,3 698,1 697,9 697,9 118,6 123,8 123,8 123,8 123,8 118,6 123,8 123,8 123,8 123,8 738,6 187,8 187,8 187,8 187,8 200,4 164,7 164,7 164,7 164,7 538,2 23,2 23,2 23,2 23,2 500,9 386,7 386,5 386,2 386,2 96,5 91,5 91,5 91,5 91,5 302,0 209,3 209,1 208,8 208,8 35,9 35,9 35,9 35,9 35,9 66,5 50,0 50,0 50,0 50,0 -897,1 -565,4 -565,2 -564,9 -564,9

Verschillen 2016-2019 ten opzichte van Begroting 2015 na wijziging Baten Revitalisering bedrijventerreinen In 2015 verwachten we incidenteel een subsidie te ontvangen voor de revitalisering van bedrijventerreinen. De laatste fase van de revitalisering is inmiddels in gang gezet, we verwachten daarom vanaf 2016 geen inkomsten meer. Recreatie en toerisme In 2015 ontvangen we nog een subsidie van € 90.000 voor de MBS. De bijdrage is incidenteel en vervalt dus in de inkomsten vanaf 2016. Toeristische fietspaden 2015 is het laatste jaar dat we van de regio Twente nog een bijdrage ontvangen voor het onderhoud van de fietspaden. Vanaf 2016 is hiervoor geen bedrag meer geraamd. Lasten Economische zaken In 2015 is incidenteel een bedrag van € 40.000 in de begroting opgenomen voor de promotie van Haaksbergen, deze lasten vervallen dus vanaf 2016. Revitalisering bedrijventerreinen De laatste fase van de revitalisering is inmiddels in gang gezet. Hiervoor is in 2015 nog een bedrag opgenomen van ruim € 500.000. We verwachten daarom vanaf 2016 geen inkomsten meer. Recreatie en toerisme De ontvangen subsidie van € 90.000 is ook aan de MBS betaald. De last is daarmee net als de baat incidenteel en vervalt dus in de lasten vanaf 2016.


42

VVV De lasten op het product VVV nemen vanaf 2016 structureel af met een bedrag van € 16.500. Dit is het gevolg van het korten op de subsidie. Dit is gebeurd als onderdeel van de invulling van de taakstellende generieke korting op subsidies.


43

5 Integrale veiligheid 1.

Wat is onze visie?

Veiligheid Samen met inwoners en bedrijven zorgen wij voor een veilige gemeente, op het gebied van wonen, werken en recreëren. We willen dat inwoners zich over vier jaar nog net zo veilig voelen in Haaksbergen als in 2012 het geval was. Handhaving De gemeente Haaksbergen wil haar inwoners en ondernemers een veilige omgeving bieden door haar handhavingstaken op een structurele en integrale manier uit te voeren. Door daarbij handhaving transparant en eenduidig te maken, worden de verschillende doelgroepen van de handhaving gestimuleerd en geadviseerd de regels na te leven. 2.


Veiligheid Monstertruck-drama De onderzoeksresultaten van de onderzoeken ingesteld door de Onderzoeksraad voor Veiligheid en het Openbaar Ministerie zijn bekend. De nazorg van getroffenen loopt naar verwachting nog door en wij verwachten ook in 2016 nog inzet in verband met het monstertruck-drama. De hiermee gepaard gaande kosten ramen wij voor 2016 op € 75.000. Financieringssystematiek Veiligheidsregio Twente (VRT) Voor de bepaling van de bijdrage aan de VRT is door het algemeen bestuur op 30 maart 2015 een nieuwe systematiek afgesproken. Hoewel wij tegen deze in onze ogen niet redelijke systematiek hebben gestemd, is in meerderheid besloten de nieuwe systematiek in te voeren. Voor ons betekent deze systematiek, die aansluit bij de CEBEON-methode, een nadeel dat oploopt tot € 80.000 structureel. De CEBEON-methode sluit aan bij de ontvangsten die wij voor de brandweer in de algemene uitkering krijgen en is dus niet gerelateerd aan dat wat wij als Haaksbergen aan brandweerzorg krijgen. Basisteam Driehoek midden Met de komst van de nieuwe politiewet heeft de driehoek een formelere status gekregen. De burgemeesters van Hengelo, Haaksbergen, Borne en Hof van Twente, Politie en Openbaar Ministerie vormen samen de Basisteam Driehoek midden. Zij maken samen afspraken over de inzet van politiecapaciteit op veiligheidsspeerpunten. De Minister van Justitie heeft toegezegd met de politiebonden aan tafel te gaan om te praten over een stevigere rol van de burgemeester bij het bepalen van de beleidsprioriteiten. De uitkomsten hiervan zijn nog niet bekend. Veiligheidsmonitor In 2015 start het bevolkingsonderzoek, de Veiligheidsmonitor, in Haaksbergen. De resultaten vormen input voor het meerjarig veiligheidsprogramma, dat in 2016 opgesteld wordt voor de periode 20172020. In de Kadernota 2016 is aangegeven wat we op dit terrein nog wel en niet meer willen uitvoeren. Niet-wettelijke taken op het gebied van preventieadvies inbraken, toezicht woningen inbraakgevoelige situaties, verkeer i.v.m. evenementen regelen, worden drastisch verminderd. We gaan onze toezichtstaken nader prioriteren. In het nieuwe veiligheidsprogramma wordt dit duidelijk.


44

Handhaving Het handhavingsuitvoeringsprogramma 2016 wordt gebaseerd op het VTH (vergunningen, toezicht en handhaving) beleidsplan 2016-2019, dat nog in 2015 aan de raad wordt aangeboden. Beleid en uitvoering zijn erop gericht invulling te geven aan de in het kader van IBT-toezicht Wabo gemaakte afspraken met de provincie. In het kader van de bezuinigingen wordt in 2016 toegewerkt naar een efficiëntere en doelmatigere inzet van onze BOA’s. Doelstelling Veiligheid Brandweer Optimale (brand-)veiligheid en hulpverlening in de gemeente volgens wettelijke eisen en normen, nader uitgewerkt en vastgesteld in beleidsdocumenten, (brand)risicoprofiel en dekkingsplan van de Veiligheidsregio Twente (VRT).


Wat doen we in 2016

We willen bereiken dat het accent verschuift van “bestrijden” naar “voorkomen”. Basisbrandweerzorg geleverd door vrijwilligers met binding met Haaksbergen; vanuit een lokale brandweergarage om zichtbaar te blijven in de gemeente en te voldoen aan de wettelijke eisen en normen. Adequate, professionele en tegelijkertijd betaalbare brandweerzorg en hulpverlening.

1.

2.

3.

4.


In de afgelopen jaren bereikte de brandweer in situaties van brand 47% van de objecten binnen de vastgestelde normtijd. We willen dat zogeheten dekkingspercentage omhoog brengen. Het wettelijk vastgestelde minimumpercentage is 80. In het principebesluit staat dat door een onderbouwde en weloverwogen verdeling van taken op het gebied van vergunningverlening en toezicht tussen gemeenten en Brandweer Twente het mogelijk is de norm bij te stellen tot zo’n 75%. Zie verder beleidsplan en dekkingsplan van de VRT waarin Haaksbergen als één van de vier aandachtspunten in Twente is opgenomen. We willen het aantal vrijwilligers in Haaksbergen op peil houden en er op andere wijze voor zorgen dat basisbrandweerzorg lokaal georganiseerd kan blijven. Vanuit een brandweergarage die voldoet aan daaraan gestelde eisen. Onnodige en onechte brandmeldingen kosten veel. We willen dat deze meldingen afnemen. We willen bereiken dat inwoners en bedrijven zich meer bewust zijn van brandveilig leven/ondernemen en het voorkomen

45

Doelstelling

Openbare orde en veiligheid Samen met inwoners en bedrijven zorgen voor een veilige gemeente op het gebied van wonen, werken en recreëren. We willen dat inwoners zich over vier jaar in elk geval nog net zo veilig voelen in Haaksbergen als in 2012 het geval was. Hoe we dit gaan doen, is uitgewerkt in het Integraal Veiligheidsprogramma 2013-2016.

Rampenbestrijding Optimale bevolkingszorg in crisissituaties.



Wat doen we in 2016 van brandonveilige situaties. 5. We willen de kosten voor brandweerzorg (via de gemeentelijke bijdrage aan de VRT) betaalbaar houden, zo mogelijk bezuinigen na 2014 met prioriteit voor wettelijke taken.

Hiervoor hebben wij voor de volgende prioriteiten doelstellingen met streefwaarden vastgesteld in het Integraal Veiligheidsprogramma 2013– 2016: - terugdringen inbraken; - verminderen woonoverlast in buurt/wijk; - aanpak alcohol- en drugsgebruik; - verbeteren verkeersveiligheid; - aanpak witwassen (georganiseerde criminaliteit);

1. Terugdringen a. diefstal/inbraak woningen, b. garagesboxen-schuren, c. uit/vanaf motorvoertuigen. 2. Verminderen woonoverlast en op peil houden van de kwaliteit van de leefomgeving. 3. Bevorderen dat alcohol- en drugsgebruik afnemen, specifiek onder jeugdigen en jongeren. Verminderen van overlast in buurt/wijk als gevolg van alcohol- en drugsgebruik. Terugdringen van drugshandel. 4. Bevorderen dat het aantal ongevallen met letsel afneemt. Bevorderen verkeersveilig gedrag. Bevorderen dat de verkeersveiligheid bij scholen verbetert. 5. Met gericht beleid voor vergunningen, subsidies, aanbestedingen, gemeentelijke vastgoedtransacties voorkomen dat criminele activiteiten plaatsvinden. Terugdringen van het aantal hennepkwekerijen.

Goed functionerende crisisorganisatie, met opgeleide en getrainde mensen. Verdere ontwikkeling naar crisisorganisatie met meer aandacht voor communicatie en zelfredzaamheid.

Samen met de andere Twentse gemeenten: 1. Het regionaal team bevolkingszorg is opgeleid en geoefend tot en met het operationele niveau. 2. De vakbekwaamheid van de gemeentelijke functionarissen is geborgd. 3. Het landelijk slachtoffer

46

Doelstelling


Wat doen we in 2016 informatie systeem is geïmplementeerd.

Wij willen onze inwoners en ondernemers in Haaksbergen een veilige omgeving bieden door handhavingstaken op een structurele en integrale manier uit te voeren. Door daarbij handhaving transparant en eenduidig te maken worden verschillende doelgroepen van de handhaving gestimuleerd en geadviseerd de regels na te leven.

1. Overeenkomstig de gestelde prioriteiten toezicht houden op bouwen milieuactiviteiten en op activiteiten in de openbare ruimte. Handhavend optreden overeenkomstig de handhavingsstrategie. Accent op voorkomen overtredingen door het gesprek aan te gaan en communicatie. 2. Invulling geven aan de gemaakte IBT-afspraken Wabo met de provincie w.o. vaststellen Handhavingsuitvoeringsprogramma 2016 voor 1 januari en Handhavingsjaarverslag 2015 voor 1 april. 3. Doorvoeren gevolgen VTH (vergunningen, toezicht en handhaving) beleidsplan 2016-2019.

Handhaving Handhaving uitvoering Het bieden van een veilige omgeving door consequente handhaving van wetten en regels.

Beleidsnota Veiligheid Integraal Veiligheidsprogramma 2013-2016 Begroting 2015 VRT en zienswijze college en raad Regionaal hennepconvenant Oost-Nederland 2014 Actieplan Platform IVZ 2015-2016 Integraal Plan van Aanpak Heling Twente 2013 Beleidsplan VRT incl. dekkingsplan, raadsbesluit 26 september 2012 Algemene plaatselijke verordening (APV) Beleidsregels (van de burgemeester) Damocles 2013 Raadsbesluit 27 januari 2011 “regionaliseren brandweer” Raadsbesluit 25 april 2012 “Principebesluit vorming één brandweer Twente” en ter uitvoering daarvan overdrachtsdossier aan VRT Regionaal crisisplan 2012-2015 Handhaving Integraal handhavingsbeleid 3.

Einddatum 2016

2015

2013-2017


Product Veiligheid Brandweer


Externe partners Veiligheidsregio Twente (VRT): sinds 1 januari 2013 voert de VRT de taken op het gebied van brandweerzorg en hulpverlening uit.

47

Product Openbare orde en veiligheid

Rampenbestrijding

Handhaving Handhaving

Externe partners - Veiligheidsregio Twente (VRT). - Bestuurders en ambtenaren van de Twentse gemeenten. - De “gezagsdriehoek midden Twente” tussen Openbaar Ministerie, politie, burgemeesters van Hengelo, Borne, Hof van Twente en Haaksbergen. - Brandweer, politie en bedrijven(-verenigingen) bij Keurmerk Veilig Ondernemen. - Politie, woningbouwcorporaties, wijken, inwoners bij Keurmerk Veilig Wonen. - Horecaondernemers en vrijwilligersorganisaties op het gebied van drank- en horecawet. - Diverse andere veiligheids- en zorgpartners zoals Veiligheidshuis, verslavingszorg, reclassering, Regionaal Informatie- en Expertisecentrum. - Samen met de andere Twentse gemeenten zorgen voor voldoende personele capaciteit en middelen. - Veiligheidsregio Twente. Verplichte samenwerking in de vorm van een gemeenschappelijke regeling. -

4.

Uitvoering via de RUD en ICS (Informatie-, Coördinatie- en Sturingseenheid) met de veertien deelnemende Twentse gemeenten. Bestuurlijke afstemming met de Twentse portefeuillehouders.

Wat kost het?

Baten Lasten Baten

Deelprogramma Product Veiligheid Brandweer Openbare orde en veiligheid Rampenbestrijding

Lasten Handhaving Handhaving uitvoering Veiligheid Brandweer Openbare orde en veiligheid Rampenbestrijding Saldo

Werkelijk Primitief 2014 2015 1,6 0,0 1,6 0,0 0,6 0,0 0,7 0,0 0,4 0,0 2.474,8 2.431,8 1.193,6 1.205,4 1.193,6 1.205,4 1.281,2 1.226,3 1.062,4 1.133,5 31,9 53,8 187,0 39,1 -2.473,2 -2.431,8

Bedragen x € 1.000 Begroot 2015 na Begroot Begroot Begroot Begroot wijziging 2016 2017 2018 2019 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 2.647,8 2.545,3 2.489,1 2.648,9 2.668,7 1.205,4 1.204,6 1.203,7 1.203,7 1.203,7 1.205,4 1.204,6 1.203,7 1.203,7 1.203,7 1.442,3 1.340,6 1.285,4 1.445,2 1.465,0 1.133,5 1.171,3 1.190,3 1.349,3 1.368,4 53,8 54,4 54,7 55,0 55,3 255,1 115,0 40,4 40,9 41,3 -2.647,8 -2.545,3 -2.489,1 -2.648,9 -2.668,7

Verschillen 2016-2019 ten opzichte van Begroting 2015 na wijziging Lasten Brandweer Op grond van prijs- en loonontwikkeling gaat de bijdrage aan de VRT met € 17.000 omhoog. Daarnaast is de financieringssystematiek van de Veiligheidsregio Twente (VRT) gewijzigd. Voor Haaksbergen betekent dit uiteindelijk een verhoging van € 20.000 in 2016, € 40.000 in 2017, € 60.000 in 2018 tot € 80.000 in 2019. Door de latere start van de nieuwbouw van de brandweergarage hebben we een jaar langer recht op de bijdrage van € 140.000. Hierdoor blijft 2017 nog op het kostenniveau van 2016. Vanaf 2018 rekenen we niet meer op deze bijdrage. Rampenbestrijding In 2016 is nog een bedrag van € 75.000 opgenomen voor de nazorg van het monstertruckdrama. Daarna keren we terug op het normale kostenniveau van € 40.000.


48

6 Sociaal domein 1.

Wat is onze visie?

Onze inwoners staan centraal. Zij worden aangesproken op hun talenten, mogelijkheden en hun vermogen zelf hun leven in te richten. Daarnaast is in het bijzonder aandacht voor onze inwoners in een kwetsbare positie; zij moeten ook (naar vermogen) kunnen participeren. Noaberpoort is daarbij de toegang tot ondersteuning voor onze inwoners. Met onze geïntegreerde aanpak in Noaberpoort, waar we samenwerken met maatschappelijke partners, vrijwilligers en klanten, hebben we een duurzame structuur neergezet voor de uitvoering van taken op het gebied van zorg, welzijn, jeugd en werk. De    

inhoudelijke uitgangspunten voor het sociaal domein zijn: de inwoner staat centraal; deelnemen naar vermogen; eigen kracht en verantwoordelijkheid; voorkomen is beter dan genezen.

Het programma is opgebouwd uit de deelprogramma’s Participatie, Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en Jeugd. In de deelprogramma’s wordt aangegeven hoe deze centrale uitgangspunten in 2016 vorm krijgen. Participatie Wij stimuleren dat mensen zonder werk weer aan de slag gaan, want werk geeft perspectief en voorkomt dat mensen een beroep doen op bijstand en andere voorzieningen. Wij zorgen voor de afstemming tussen ondernemers, overheid, onderwijs en zorg. De integrale aanpak in Noaberpoort stimuleert de samenhang tussen participatie en ondersteuning. De doelstellingen voor ons participatiebeleid zijn: • Inwoners benutten zoveel mogelijk hun maximale verdiencapaciteit in een reguliere baan. • Uitkeringsgerechtigden worden zoveel mogelijk geplaatst op de reguliere arbeidsmarkt, eventueel met loonkostensubsidie. • Inwoners met een arbeidshandicap, die voorheen onder de Wsw of Wajong vielen, gebruiken ook hun verdiencapaciteit (het salaris dat iemand ondanks z’n beperkingen met arbeid nog kan verdienen). Wmo Sinds de inwerkingtreding van de nieuwe Wmo per 1 januari 2015 zorgen we via Noaberpoort dat de toegang tot deze voorzieningen goed geregeld is. Meer dan voorheen wordt er aandacht besteed aan wat inwoners (nog wel) zelf kunnen. Het eigen netwerk wordt ingezet bij het realiseren van zelfredzaamheid en participatie. Het verstrekken van een maatwerkvoorziening is alleen aan de orde als andere oplossingen, zoals algemene voorzieningen, niet (meer) beschikbaar zijn. Daarnaast kijken we integraal naar alle leefgebieden van inwoners en als dat nodig is neemt de regisseur van het Noaberpoortteam de zorgcoördinatie op zich. De dienstverlening aan onze inwoners blijft hierbij hoog in het vaandel staan. Ook als er minder geld te besteden is, zullen wij ervoor zorgdragen dat belangrijke sociale en maatschappelijke voorzieningen overeind blijven. De doelstellingen voor ons Wmo beleid zijn:  nze inwoners zijn zelfredzaam, betrokken, nemen (actief) deel aan de samenleving, hebben de mogelijkheid zich te ontwikkelen en nemen verantwoordelijkheid voor hun omgeving.  ook onze kwetsbare inwoners (jong en oud) krijgen de kans om mee te doen, richting te geven aan hun toekomst en zich (naar vermogen) te ontwikkelen.


49

Jeugd Wij vinden dat de Haaksbergse jongeren zich optimaal moeten kunnen ontplooien en in staat moeten zijn actief deel te nemen aan de maatschappij. Voor kinderen en gezinnen die extra hulp of zorg nodig hebben schakelen wij zoveel mogelijk het eigen sociale netwerk van mensen in. De professionele (gesubsidieerde) partners springen bij waar de expertise in het eigen netwerk ontbreekt. Ook wordt expertise ingezet bij het oplossen van zware problematiek als gevolg van de nieuwe jeugdzorgtaken. Daarnaast werken wij aan preventie (door middel van het geven van opvoed- en opgroeiondersteuning) en vroegsignalering om situaties op te pakken en op te lossen voordat het problemen worden. De doelstellingen voor ons jeugdbeleid zijn in lijn met de speerpunten van het Wmo-beleid, mede om de samenhang tussen de beleidsterreinen weer te geven:  onze inwoners (inclusief kinderen en ouders/verzorgers) zijn zelfredzaam, betrokken, nemen actief deel aan de samenleving, hebben de mogelijkheid zich te ontwikkelen en nemen verantwoordelijkheid voor hun omgeving;  kinderen in een kwetsbare positie (en hun gezinnen) krijgen de kans mee te doen, richting te geven aan hun toekomst en zich te ontwikkelen. 2.


3D-breed Transformatie Wij willen een verschuiving van zware (individuele) zorg naar vormen van lichte(re) ondersteuning, preventie en nazorg. Randvoorwaarde hierbij is een versterkt algemeen voorzieningenaanbod. Wij werken hierbij aan: samenwerking: de overlap en overhead in aanbod er uit halen; taakverschuivingen tussen organisaties; het verder ontwikkelen van het outreachend werken; versterken van de opvoedfunctie van ouders. De transformatie is een zaak van lange adem waarbij de kosten voor de baten uitgaan. Het vergt meerdere jaren om een cultuur- en zorgstelsel om te vormen naar nieuwe werkwijzen en samenwerkingsafspraken. De komende jaren is de transformatie voor ons een speerpunt van beleid. Integrale toegang: versterking en verbreding Noaberpoort Door de huisvesting van Noaberpoort in het gemeentehuis, waarbij de verschillende partijen zoals maatschappelijke partners, Preventief team en Sociaal team (gezamenlijk het Noaberpoortteam) bij elkaar worden gehuisvest, wordt de integrale werkwijze tussen deze partijen op een natuurlijke wijze versterkt. Wij streven ernaar de overhead steeds meer te verminderen en verkennen in 2016 de mogelijkheden tot meer integrale aansturing van de maatschappelijke partners binnen Noaberpoort. Leerplicht en leerlingenvervoer brengen wij ook onder in Noaberpoort. Noaberpoort is daardoor beter herkenbaar, bereikbaar en werkt waar nodig meer outreachend. Participatie Algemeen De uitvoering van de Participatiewet is complex, maar we hechten eraan om als gemeente het eerste aanspreekpunt voor onze inwoners te blijven. Participatie maakt dan ook deel uit van de Noaberpoort. Wel zien wij de noodzaak om daarachter een krachtige uitvoeringsorganisatie te positioneren. Voor de uitvoering van de Participatiewet is hiervoor een principebesluit genomen door de raad om aansluiting te zoeken bij de GR Hengelo/Borne in 2016. Ook in de beleidsvoorbereiding werken we regionaal samen. De werkgeversbenadering en uitstroom van uitkeringsontvangers naar werk is een belangrijk speerpunt. Hiertoe verstevigen wij de samenwerking met het Werkplein De Gieterij en de inzet van het uitstoomteam. De werkgelegenheidsaanpak wordt in Twents verband en grensoverschrijdend aangepakt (Duitsland). De arbeidsmarkt houdt namelijk niet op aan de gemeentegrens, maar


50

ontwikkelt zich vooral ook regionaal en landelijk. Hierbij is de focus niet alleen op het voorkomen en bestrijden van werkloosheid, maar ook op het versterken van de aantrekkelijkheid voor ondernemers. Vangnetregeling Er is een wettelijke tijdelijke regeling voor de compensatie van een tekort op de bijstandsuitgaven, de zogeheten “Vangnetregeling”. Als we een overschrijding verwachten op onze bijstandsuitgaven, dan kunnen wij een beroep doen op deze regeling. Hameland De Gemeenschappelijke Regeling Hameland wordt in 2017 ontmanteld en uiteindelijk opgeheven. In het door de raad bekrachtigde Transitieplan Hameland worden de stappen van de gefaseerde ontmanteling beschreven. De vijf deelnemende gemeenten hebben tot 1 januari 2017 om de uitvoering van de Wsw op een andere manier te organiseren. Doel is de werkzaamheden van SWmedewerkers bij een nieuwe organisatie te beleggen, waardoor de dienstverlening aan de SWmedewerkers is geborgd. Hiervoor worden concrete plannen opgesteld. Evaluatie minimabeleid Wij herijken het minimabeleid en doen de raad daartoe een voorstel. Naast de verordening minimabeleid betrekken we daarbij ook het kwijtscheldingsbeleid voor rioolrecht en afvalstoffenheffing, de collectieve ziektekostenverzekering, de uitvoering van de schuldhulpverlening en het beleid voor bijzondere bijstand. In het laatste kwartaal van 2015 leggen wij een voorstel aan de raad voor, met de bedoeling om het nieuwe beleid in 2016 te implementeren. Wmo en Jeugd Inkoop Wmo en Jeugd 2017 In 2016 vindt in regionaal verband een nieuwe inkoopprocedure voor het jaar 2017 plaats. De inkoopprocedure betreft de maatwerkvoorzieningen Wmo (ondersteuning zelfstandig leven en ondersteuning maatschappelijke deelname) en de individuele voorzieningen Jeugd (J-GGZ inclusief de academische functies, J-AWBZ, specialistische jeugdhulp en pleegzorg, Jeugdbescherming en Jeugdreclassering en Jeugdzorgplus). In regionaal verband vraagt dit op ambtelijk niveau inspanningen van ons. Organisatie voor Zorg en Jeugdhulp Twente (OZJT) en Samen14 De Twentse gemeenten werken samen in de Organisatie voor Zorg en Jeugdhulp Twente (OZJT) en Samen14-verband. In 2016 worden beide samenwerkingen regionaal geëvalueerd. Bij de evaluatie wordt ook op de verbinding met de jeugdgezondheidszorg ingegaan. De evaluatie vormt mede de basis voor vormgeving van het OZJT vanaf 2017. Veilig Thuis Twente (VTT) Veilig Thuis Twente is de regionale naam waaronder de advies- en meldpunten huiselijk geweld en kindermishandeling opereren. Het OZJT subsidieert namens de Twentse gemeenten VTT. In 2016 wordt het functioneren van VTT en de samenwerking van VTT met de gemeentelijke toegangen, voor Haaksbergen Noaberpoort, geëvalueerd. Doelgroepenvervoer In 2016 eindigt een aantal vervoersovereenkomsten. Er wordt onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om diverse vervoersvoorzieningen in combinatie aan te besteden (zowel lokaal als regionaal), om efficiëntie en effectiviteit te bevorderen. De regionale visie op vervoer, zowel leerlingenvervoer als Wmo-vervoer, voorziet in mogelijkheden om deze efficiëntie te realiseren. Maatschappelijke begeleiding statushouders Jaarlijks stelt het Rijk een taakstelling vast voor de opvang van statushouders. De taakstelling voor 2016 wordt mogelijk naar aanleiding van de actuele maatschappelijke situatie naar boven bijgesteld. Voor nieuwkomers/statushouders moeten wij de opvang en begeleiding organiseren. Deze mensen worden in overleg met woningcorporatie Domijn gehuisvest. Scala Welzijn draagt zorg voor de


51

maatschappelijke begeleiding van deze nieuwe inwoners. Hiervoor wordt de rijksbijdrage voor statushouders ingezet. Het actuele vluchtelingenvraagstuk leidt tot nieuwe afspraken met maatschappelijke partners. Wmo Investeren in algemene voorzieningen In 2015 en 2016 is de Huishoudelijke Hulp Toelage (HHT) beschikbaar waarmee mensen tegen gereduceerd tarief gebruik kunnen maken van huishoudelijke diensten als wassen en strijken bij een gecontracteerde zorgaanbieder als algemene voorziening. In 2016 is onderzoek naar de haalbaarheid van bredere algemene voorzieningen in de persoonlijke sfeer voorzien. Ook de haalbaarheid van andere algemene voorzieningen als bijvoorbeeld een rolstoelen scootmobielpool is daarbij aan de orde. Het (verder) ontwikkelen van een brede participatievoorziening/inloop GGZ In de tweede helft van 2015 is een lokale laagdrempelige inloopvoorziening gecreëerd, o.a. voor GGZ cliënten. Deze voorziening ontwikkelt zich in 2016 verder tot een leerontwikkelplaats voor de meest kwetsbare inwoners (arbeidsmatige dagbesteding, participatiemogelijkheden bij externe organisaties). Uitbreiden/beter benutten/combinatie van dagbestedingsmogelijkheden (als algemene voorziening) Als blijkt dat er onvoldoende passende dagbestedingsmogelijkheden zijn bekijken we of we nieuwe vormen kunnen ontwikkelen, waar mogelijk binnen bestaande dagbestedingsactiviteiten. Jeugd Anticiperen op de daling rijksbijdrage Jeugd In de meicirculaire van het Gemeentefonds worden wij vanaf 2016 geconfronteerd met een (structureel) nadeel op het budget voor jeugd van ruim € 400.000. Een dergelijke forse structurele verlaging van het budget vormt een mogelijk risico voor ons. Omdat 2015 een overgangsjaar is, kan er nog geen volledige schatting worden gemaakt van het (jeugd)zorggebruik. Wij monitoren de instroom in de jeugdzorg en het gebruik van de individuele vormen van jeugdzorg daarom nauwlettend. Daarnaast werken wij aan vroegsignalering, preventie, inzet van eigen kracht en algemene voorzieningen en nazorg om daarmee waar mogelijk de instroom in jeugdzorgvoorzieningen te voorkomen en de inzet van zware vormen van jeugdzorg terug te dringen. Hier is in het afgelopen jaar concrete ervaring mee opgedaan, waarbij regisseurs jeugd ervoor kozen jongerenwerk in te zetten met als gevolg dat er geen individueel zorgtraject nodig was. Deze ontwikkeling willen we doorzetten en versterken. Versterken zorgstructuur voorschoolse voorzieningen Samen met de gemeenten Hengelo, Hof van Twente en Borne werken wij inmiddels al enkele jaren samen in de subregio Plein Midden Twente (PMT). In PMT-verband is het ”Ondersteuningsplan Basiszorg Voorschools” geschreven. Dit ondersteuningsplan heeft als doel de basiszorg in de voorschoolse voorzieningen in de PMT-gemeenten te verstevigen. Door net als in het basisonderwijs in de voorschoolse voorzieningen steviger te werken aan de basiszorg willen wij dat de inzet van zwaardere ondersteuningsvormen vermindert en dat problemen bij jeugdigen en gezinnen eerder effectief worden opgepakt. Vanuit onze verantwoordelijkheid voor de voorschoolse voorzieningen vergt dit een structurele inzet van ons. Het Ondersteuningsplan Basiszorg Voorschools heeft een relatie met de ontwikkeling van het Voorschools Ondersteunings Team (VOT). Het VOT is in ontwikkeling en vraagt structurele financiële inzet van de gemeente. Onze inzet is gericht op maatschappelijk werk, JGZ en professionalisering van de pedagogische ondersteuners. Jeugdgezondheidszorg De jeugdgezondheidszorg, in opdracht van de gemeenten uitgevoerd door GGD Twente, vervult een spilfunctie op het gebied van preventie en (voorkomen van) toeleiding naar gespecialiseerde zorg. Wij willen deze rol van de jeugdgezondheidszorg, in het kader van de transformatie, de komende jaren


52

verder vormgeven en versterken. De jeugdgezondheidszorg onderscheidt vier ontwikkelrichtingen: ouders, lokale toegang, huisartsen en onderwijs. In het op te stellen uitvoeringsplan en het lokale deelplan Haaksbergen wordt de rol van de jeugdgezondheidszorg binnen onze gemeenten beschreven. Wat willen we Toelichting bereiken en wat gaan we ervoor doen Participatie Inwoners benutten zoveel mogelijk hun maximale verdiencapaciteit in een reguliere baan Uitkeringsgerechtigden worden zoveel mogelijk geplaatst op de reguliere arbeidsmarkt, eventueel met loonkostensubsidie De uitstroom van In het Beleidsplan Participatiewet 2015-2018 is aangegeven dat rekening uitkeringsgerechtigden gehouden moet worden met een toename van het bestand stimuleren. uitkeringsgerechtigden, als gevolg van de nieuwe doelgroepen in de Participatiewet (voormalige Wsw-ers en Wajongers). Tegenover deze nieuwe instroom staat dat wij extra investeren in uitstroom. We gaan met name inzetten op de reïntegratie van groepen met arbeidspotentieel. Vanaf 2018 willen we op maximaal 285 uitkeringsgerechtigden uitkomen. Om dat doel te behalen moeten we de komende jaren 190 mensen laten uitstromen naar de arbeidsmarkt. We gaan ervan uit dat het bestand zich vanaf 2018 stabiliseert. De komende jaren gaan we verdere uitstroom bereiken door extra inzet op de bemiddeling naar werk. Voor de begeleiding van deze mensen zetten we extra ambtelijke capaciteit in en werken we samen met het werkplein in Hengelo. Ook de mensen die verder van de arbeidsmarkt af staan gaan we intensiever begeleiden. Door deze aanpak willen wij realiseren dat de omvang van het aantal uitkeringsgerechtigden de komende periode afneemt. Er wordt gewerkt vanuit het Werkplein, locatie de Gieterij in Hengelo om de matching van Haaksbergse WWB-ers te bevorderen én voor de werkgeversbenadering. Er is een regionaal sectorplan gemaakt voor de werkgeversbenadering, waarbij wij participeren in de sectoren zakelijke dienstverlening en zorg. In onderstaande tabel laten we de geprognotiseerde bestandsontwikkeling zien. Aantal bijstand 2016 2017 2018 2019 Begin stand 316 305 295 285 Mutatie instroom 29 30 50 50 Mutatie uitstroom -40 -40 -60 -50 Eind stand 305 295 285 285

De uitvoering van het transitieplan Hameland.


De uitvoering van het Transitieplan Hameland loopt tot 1 januari 2017. In deze periode wordt het bedrijf ontmanteld. Daarna volgt de liquidatie (opheffing) van Hameland. De uitvoering is beschreven in het transitieplan. Er is inmiddels een projectorganisatie ingericht. Doel is de werkzaamheden van SW-medewerkers bij een nieuwe organisatie te beleggen waardoor de dienstverlening aan de sw-medewerkers is geborgd. Hiervoor wordt een plan of plannen opgesteld. Wij informeren de raad per kwartaal over de voortgang.

53

In regionaal verband ontwikkelen we arrangementen om uitkeringsgerechtigden te plaatsen in kansrijke sectoren met prioriteit voor jongeren tot 27 jaar. Inwoners met een arbeidshandicap die voorheen onder de Wsw of Wajong vielen, gebruiken ook hun verdiencapaciteit. Centrale toegang via de Noaberpoort.

Minimabeleid.

In 2015 is een ESF-aanvraag ingediend door centrumgemeente Enschede, waaraan ook Haaksbergen meedoet. Er zijn Europese middelen aangevraagd om de bemiddeling en begeleiding van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, waaronder jongeren, een extra impuls te geven. In 2016 verwachten wij dit te kunnen gaan uitvoeren.

De raad heeft een verordening vastgesteld voor de regels over loonwaardemeting. Uit een regionale aanbesteding is inmiddels een keuze naar voren gekomen voor een gecertificeerd loonwaardeinstrument. We gebruiken dit instrument voor het bepalen van de verdiencapaciteit van inwoners met een arbeidshandicap. Ook de dienstverlening op het gebied van de Participatiewet vindt plaats vanuit de integrale toegang in de Noaberpoort. De samenwerking met de GR Hengelo-Borne werkt niet belemmerend voor een eigen lokale toegang op het gebied van werk en inkomen. De uitwerking van de toegang is meegenomen in de Business Case Sociale Zaken. Het minimabeleid (inclusief bijzondere bijstand) is eind 2015 herijkt. Wij willen sociale uitsluiting en beperking van de participatie voorkomen. De insteek van het minimabeleid is dat het ondersteunend is. De hoogste vorm van participatie is immers werk.

Wmo Onze inwoners zijn zelfredzaam, betrokken, nemen (actief) deel aan de samenleving, hebben de mogelijkheid zich te ontwikkelen en nemen verantwoordelijkheid voor hun omgeving Ook onze kwetsbare inwoners (jong en oud) krijgen de kans mee te doen, richting te geven aan hun toekomst en zich (naar vermogen) te ontwikkelen. Het versterken van Wij investeren in preventie, vroegsignalering en vroege interventie bij preventie, (vroeg) problemen. Dit doen we door zoveel mogelijk aan te sluiten bij al signalering en vroege bestaande netwerken in wijken. Bijvoorbeeld het ouderenwerk en het interventie. opbouwwerk worden hierbij betrokken. In 2016 gaan we 4 wijknetwerken (Centrum, De Veldmaat, st. Isidorushoeve en Buurse) verder ontwikkelen en de werkwijze vastleggen in een convenant. We ondersteunen en stimuleren de wijknetwerken tot het opzetten en uitvoeren van initiatieven op fysiek en sociaal gebied (minimaal 1 per wijknetwerk). De wijkgerichte aanpak krijgt hiermee een extra impuls. Wijkgericht werken Netwerken van maatschappelijke partners en inwoners stimuleren en zodanig benutten dat de eigen verantwoordelijkheid en het zelforganiserend vermogen toenemen. Het versterken van eigen kracht en burgerkracht.

Eigen kracht gaat over de aanwezige mogelijkheden en krachten binnen het gezin/huishouden en/of sociale omgeving om kwetsbare situaties en problemen op te lossen of dragelijk te maken. Ondersteuning is daarbij gericht op het aanboren en versterken van de eigen kracht. In de gesprekken met cliënten door medewerkers Noaberpoort is “eigen kracht” onderdeel van het gesprek en in het ondersteuningsplan leggen de medewerkers vast welke inbreng/ondersteuning er vanuit het gezin en het sociaal netwerk geboden wordt.


54

Intensiveren (inzet/ondersteuning) mantelzorg en vrijwilligerswerk.

Het versterken van mantelzorg en vrijwilligerswerk blijft een belangrijk speerpunt in het lokale Wmo beleid en dit willen we verder uitbouwen. Mantelzorg en vrijwilligerswerk zijn namelijk van onschatbare waarde voor toekomstbestendige zorg en spelen een belangrijke rol voor de samenhang en leefbaarheid in Haaksbergen. Concreet wordt in 2016 ingezet op: het efficiënter inrichten van de ondersteuning van vrijwillige inzet (uitvoering plan van aanpak Scala en SIZ). Dit leidt tot minder en efficiëntere ureninzet in 2016; in de gesprekken met cliënten door medewerkers Noaberpoort is de positie van mantelzorgers onderdeel van het gesprek en de mogelijke ondersteuning wordt vastgelegd in het ondersteuningsplan. Het doel daarbij is de mantelzorger te ontlasten en ruimte te geven voor ontspanning. Indicatoren: Ten opzichte van 2015 is het: - aantal mantelzorgers dat wordt ondersteund toegenomen met 5%; - aantal vrijwilligers dat wordt ingezet toegenomen met 5%.

Snelle, eenvoudige en goede toegang tot ondersteuning.

Noaberpoort is beter herkenbaar, bereikbaar en werkt waar nodig meer outreachend. Evaluatie van de werkwijze vindt plaats in 2017, een tussenevaluatie gericht op quick wins wordt halverwege 2016 uitgevoerd.

Investeren in algemene voorzieningen en het bieden van maatwerkvoorzieningen.

Wij willen extra investeren in voldoende voorliggende voorzieningen en algemene voorzieningen. Dit moet op termijn leiden tot een kostenbesparing op de duurdere maatwerkvoorzieningen. Om toegang te krijgen tot een algemene voorziening hoeft er geen diepgaand onderzoek te worden uitgevoerd naar behoeften, persoonskenmerken en mogelijkheden. Een beschikking van de gemeente is daarmee ook niet nodig. Het aanbod van voorliggende voorzieningen wordt uitgebreid met de wettelijk verplichte voorzieningen en daarnaast worden de mogelijkheden voor specifieke lokale voorzieningen verkend, zoals wasen strijkservice, rolstoelen scootmobielpool. De resultaten van deze verkenning zijn in de tweede helft van 2016 bekend en waar nodig/gewenst worden acties in gang worden gezet.

Het bieden van nazorg om terugval te voorkomen

In de meeste gevallen wordt ondersteuning of hulp gestopt na het bereiken van de gestelde doelen. In sommige gevallen is nazorg nodig om terugval te voorkomen. Hier wordt onder meer jongerenwerk voor ingezet, maar ook een project inzake het volgen van psychisch kwetsbare inwoners. In 2016 zetten we hier actief op in om verder vorm te geven aan nazorg en tot slimme inzet van dit instrument te komen. Bijgehouden wordt in hoeveel gevallen er nazorg wordt geboden.

Communicatie met alle betrokkenen

Voor 2016 wordt een lokale communicatieagenda opgesteld en uitgevoerd.

Jeugd Onze inwoners (inclusief kinderen en ouders/verzorgers) zijn zelfredzaam, betrokken, nemen actief deel aan de samenleving, hebben de mogelijkheid zich te ontwikkelen en nemen verantwoordelijkheid voor hun omgeving. Ook onze kinderen (en hun gezinnen) in een kwetsbare positie krijgen de kans om mee te doen, richting te geven aan hun toekomst en zich te ontwikkelen.


55

Het versterken van opgroei- en opvoedondersteuning, hulp en zorg.

Indicatoren sociaal domein.

Wij investeren in voldoende voorliggende en algemene voorzieningen, wat op termijn moet leiden tot een lagere instroom in de individuele- of maatwerkvoorzieningen. Op deze manier maken wij de beweging van zware zorg naar lichte(re) ondersteuning. De inzet van jongerenwerk leidt tot minder gebruik van individuele voorzieningen. Dit willen we in 2016 verder versterken en ontwikkelen. Door de (verdere) samenwerking tussen de verschillende disciplines binnen de Noaberpoort reduceren wij de bestaande overlap in het preventieve aanbod. De Noaberpoort gaat in 2016 meer outreachend werken, in het bijzonder het LOES loket. Wij versterken de opvoedfunctie van ouders door ons preventieve en voorliggende aanbod af te stemmen op de vragen die bij de Noaberpoort en de daarbij betrokken organisaties binnenkomen. Kennispunt Twente heeft van de Twentse gemeenten via de Organisatie voor Zorg en Jeugdhulp Twente (OZJT)/Samen14 opdracht gekregen een regionale monitorfunctie op te zetten die strategische beleidsinformatie en tactische stuurinformatie op het gebied van jeugdhulp oplevert en die op termijn wordt uitgebreid naar het bredere sociaal domein (‘Regionale Monitor’). Het doel hiervan is dat de 14 Twentse gemeenten van elkaar leren, zodat de regionale en lokale jeugdhulp wordt versterkt. De ‘startset indicatoren’ bevat ruim 40 indicatoren; het betreft output-, proces-, outcome- en financiële indicatoren. De Monitor Jeugd verschijnt vanaf 2016 vier keer per jaar en biedt zicht op: - de uitnutting van de budgetten; - ontwikkelingen in vraag en aanbod; - resultaten die op het niveau van jeugdigen en hun omgeving worden bereikt. Wij verwachten, met gebruikmaking van de Regionale Monitor, in de gemeentebegroting 2017 indicatoren voor het Sociaal Domein op te nemen.

Kaderstellende beleidsstukken Sociaal domein Uitvoeringsplan 2015 – 2016, Decentralisaties Jeugd, Wmo, Participatiewet Notitie integrale toegang Participatie Beleidsplan participatiewet Verordeningen en beleidsregels Participatiewet: de Verordening tegenprestatie Haaksbergen, de Verordening individuele inkomenstoeslag Haaksbergen, de Afstemmingsverordening Haaksbergen, de Verordening verrekening bestuurlijke boete bij recidive Haaksbergen, de Re-integratieverordening Haaksbergen, de Verordening loonkostensubsidie Haaksbergen, de Verordening individuele studietoeslag Haaksbergen. de Beleidsregels individuele inkomenstoeslag Haaksbergen. beleidsregels bijzondere bijstand Beleidsplan schuldhulpverlening Wmo Beleidsplan Wmo


Einddatum 2016 2018 2018

2016 2018

56

Uitgangspunten notitie vrijwilligerswerk Regionale nota en lokaal uitvoeringsprogramma ‘Vitale coalities’ Beleidsregels en nadere regels Wmo Verordening Wmo Jeugd Beleidsplan Jeugd Verordening jeugdhulp Haaksbergen Nadere regels jeugdhulp Haaksbergen 3.

2016 2016

2018

Met wie werken we samen? Externe partners

Participatie Werk en inkomen


Werkgeversbenadering: Werkplein Twente Lokale en regionale werkgevers Regio Twente Arbeidsmarktregio Enschede UWV ROC Twente Sociale werkvoorziening: Hameland SWB Overig: Alle 14 Twentse gemeenten in het Ambtelijk Overleg Arbeidsmarkt (AOA) Alle 14 Twentse portefeuillehouders in het Portefeuillehoudersoverleg Arbeidsmarkt (PHA) Participatieraad Haaksbergen Stadsbank Oost Nederland (SON) Regionale Organisatie Zelfstandigen (ROZ)

57

Wmo en jeugd Op het gebied van de uitvoering van de Wmo en de Jeugdwet werken we met veel partijen samen. Zo zijn er in totaal circa 300 zorgaanbieders op gebied van jeugd, maatwerk en zorg. Hiervan betreft ruim de helft (162) zorgaanbieders maatwerkvoorziening. Andere partijen die hier apart genoemd worden: Mediant/Tactus: organisaties voor geestelijke gezondheid en verslavingsproblematiek; GGD Twente; regionale gezondheidsdienst Twente; Stichting Maatschappelijke Dienstverlening EnschedeHaaksbergen; Stichting Scala Welzijn; Samenwerkende partijen in de Noaberpoort; Het Veiligheidshuis; netwerksamenwerking tussen straf, zorg en andere gemeentelijke partners; Veilig Thuis Twente; Raad voor de kinderbescherming; Politie; Jeugdbescherming Overijssel/Jeugdreclassering; begeleidt jongeren tussen 12 en 18 jaar die een strafbaar feit hebben gepleegd; Regionale en bovenlokale samenwerkingsverbanden tussen de veertien Twentse gemeenten (Samen 14) wat betreft de decentralisaties, inkoop maatwerkvoorzieningen en het collectief vervoer; Participatieraad; Halt; preventie en repressie van veelvoorkomende jeugdcriminaliteit. Daarnaast: belangengemeenschappen en wijkraden, maatschappelijke partners, vrijwilligers(organisaties) en mantelzorgers, het ROC en kerken.


58

4.

Wat kost het?

Baten Lasten Baten

Lasten

Saldo

Deelprogramma Product

Werkelijk Primitief 2014 2015 8.994,4 5.741,8 Jeugd 151,3 0,0 Algemene voorziening Jeugd 151,3 0,0 Ouderbijdragen individuele voorzieningen en opvang 0,0 Jeugd 0,0 Participatie 8.269,5 5.066,7 Bijstandsverlening en inkomensvoorziening 4.745,7 5.014,2 Gemeentelijk armoede- en schuldenbeleid 23,8 37,5 Minima 4,5 15,0 Sociale werkvoorziening 3.195,8 0,0 Werk en inkomen 299,7 0,0 WMO 573,7 675,1 Algemene voorzieningen WMO 99,2 0,0 Eerstelijnsloket WMO 0,0 0,0 Eigen bijdragen maatwerkvoorzieningen en opvang 0,0WMO 0,0 Individuele voorzieningen (6) 408,5 529,5 Leefbaarheid en sociale samenhang (1) 4,0 0,0 Maatwerkvoorzieningen Natura materieel WMO61,9 145,6 16.969,2 24.095,1 Jeugd 1.186,1 567,5 Algemene voorziening Jeugd 690,7 0,0 Centra voor Jeugd en Gezin (jeugdgezondheiszorg) 495,5(uniformdeel) 567,5 Eerstelijnsloket Jeugd 0,0 0,0 Individuele voorzieningen Natura Jeugd 0,0 0,0 PGB Jeugd 0,0 0,0 Veiligheid, jeugdreclassering en opvang Jeugd 0,0 0,0 Participatie 10.578,9 10.796,9 Bijstandsverlening en inkomensvoorziening 5.310,3 6.235,9 Gemeentelijk armoede- en schuldenbeleid 757,1 678,1 Minima 4,5 15,0 Re-integratie- en participatievoorzieningen Participatiewet 0,0 0,0 Sociale werkvoorziening 3.337,3 0,0 Werk en inkomen 1.169,6 3.867,8 WMO 5.204,2 12.730,7 Algemene voorzieningen WMO 734,4 635,9 Bijzondere groepen (7-9) 32,2 47,2 Eerstelijnsloket WMO 0,0 10,0 Individuele voorzieningen (6) 2.645,5 5.202,2 Jeugd (2) (onderdeel in WMO) 339,1 5.242,1 Leefbaarheid en sociale samenhang (1) 396,7 405,1 Maatwerkvoorzieningen Natura immaterieel WMO 0,0 0,0 Maatwerkvoorzieningen Natura materieel WMO 779,0 902,5 Minderheden -10,5 8,3 Openbare gezondheidszorg 210,9 198,0 PGB WMO 0,0 0,0 Vrijwilligerswerk & Mantelzorg (4) 21,9 27,1 Welzijnswerk 55,0 52,5 -7.974,7 -18.353,3

Bedragen x € 1.000 Begroot 2015 na Begroot Begroot Begroot Begroot wijziging 2016 2017 2018 2019 5.896,3 5.676,1 5.522,3 5.382,3 5.382,3 5,0 5,0 5,0 5,0 5,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 5,0 5,0 5,0 5,0 5,0 5.301,7 5.016,6 4.877,6 4.737,6 4.737,6 5.264,2 4.979,1 4.840,1 4.700,1 4.700,1 37,5 37,5 37,5 37,5 37,5 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 589,7 654,5 639,7 639,7 639,7 0,0 50,0 50,0 50,0 50,0 0,0 14,8 0,0 0,0 0,0 508,4 508,4 508,4 508,4 508,4 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 81,2 81,2 81,2 81,2 81,2 25.091,1 22.778,4 22.376,4 22.012,3 22.012,3 5.662,1 5.014,6 5.007,1 5.002,1 5.002,1 757,3 714,5 707,0 702,0 702,0 567,5 567,5 567,5 567,5 567,5 386,6 386,6 386,6 386,6 386,6 2.293,6 1.893,8 1.893,8 1.893,8 1.893,8 974,9 770,0 770,0 770,0 770,0 682,2 682,2 682,2 682,2 682,2 12.138,9 10.746,4 10.486,8 10.134,7 10.134,7 6.633,9 6.172,7 6.030,7 5.890,7 5.890,7 815,6 747,1 879,1 879,1 879,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 569,8 572,0 572,0 572,0 572,0 4.119,6 3.254,6 3.005,1 2.793,0 2.793,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 7.290,1 7.017,4 6.882,5 6.875,5 6.875,5 1.560,4 1.536,7 1.518,3 1.511,3 1.511,3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 252,4 252,4 252,4 252,4 252,4 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 2.424,6 2.540,6 2.424,1 2.424,1 2.424,1 1.765,4 1.765,4 1.765,4 1.765,4 1.765,4 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 196,5 196,5 196,5 196,5 196,5 1.090,9 725,9 725,9 725,9 725,9 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 -19.194,8 -17.102,3 -16.854,1 -16.630,1 -16.630,1

Verschillen 2016-2019 ten opzichte van Begroting 2015 na wijziging Baten Bijstandsverlening en inkomensvoorziening De rijksbijdrage inkomensdeel (BUIG) is op basis van een nieuw verdeelmodel constant gehouden. De daling van het aantal bijstandsgerechtigden in het perspectief leidt ook tot een navenant lagere uitkering vangnetregeling welke het verloop in het perspectief verklaart. Daarnaast was in 2015 nog sprake van een incidentele opbrengst uit terugvordering van € 250.000.


59

Algemene voorzieningen Wmo Wij ontvangen structureel een bedrag van € 50.000 voor de maatschappelijke begeleiding door gemeenten voor inburgeringsplichtige asielgerechtigden (€ 1.000 per asielgerechtigde). Lasten Algemene voorzieningen jeugd Eind 2014 is een totale bezuiniging van € 26.000 op de subsidie van Scala Welzijn voor het jaar 2015 doorgevoerd. Een bedrag van € 10.000 hiervan is ten laste gebracht van het onderdeel jongerenwerk. Deze bezuiniging was nog niet in de begroting 2015 en volgende jaren verwerkt. Bij het vaststellen van de Kadernota 2016 heeft de raad besloten een bezuiniging van € 65.000 in 2016, oplopend via € 80.000 in 2017 en vanaf 2018 structureel € 90.000 op Scala Welzijn door te voeren. In de begroting is deze bezuiniging voor de helft ten laste van jongerenwerk en voor de andere helft ten laste van ouderen- en vrijwilligerswerk gebracht. Individuele voorzieningen Natura Jeugd Wij registreren jeugdzorgcliënten in een registratiesysteem. Op dit moment zijn nog niet alle cliënten in ons registratiesysteem opgenomen. De belangrijkste reden hiervoor is dat een aantal zorgaanbieders nog geen cliëntgegevens bij ons heeft aangeleverd. Wij verwachten deze gegevens binnenkort te ontvangen. Op basis van de cliënten die in ons registratiesysteem staan opgenomen, (voorschot)facturen van aanbieders die nog geen cliëntgegevens hebben aangeleverd, omzetverwachtingen van aanbieders, informatie van de regisseurs jeugd en het resultaat van de uitvraag die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) onder aanbieders van jeugdzorg heeft gedaan, hebben wij een prognose gemaakt van de uitgaven aan jeugdzorg die wij in 2015 in totaal verwachten. In deze prognose hebben wij een risicobuffer van € 565.000 meegenomen. Op basis van deze prognose ramen wij vanaf 2016 een structureel bedrag af van € 400.000 op het budget voor individuele voorzieningen Natura Jeugd. Tegelijkertijd hebben wij, vanwege onzekerheid over de kosten voor jeugdzorg, in de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing het risico in verband met ‘Aantallen jeugdhulptrajecten onzeker’ verhoogd met € 140.000 tot in totaal € 280.000. Wij zijn daarbij uitgegaan van een risico van € 400.000 en kans van optreden van 70%. PGB Jeugd Wij maken de Sociale Verzekeringsbank (SVB) elke vier weken een bedrag over waarmee de SVB de persoonsgebonden budgetten kan betalen. Gebleken is dat elke periode van vier weken een ongeveer even groot bedrag wordt overgemaakt aan de SVB. Wij hebben op basis hiervan een prognose van de uitgaven voor persoonsgebonden budgetten voor heel 2015 gemaakt. Bij deze prognose hebben wij rekening gehouden met een bedrag voor onvoorzien. Op basis van deze prognose verwachten wij een structureel overschot van € 205.000. Bijstandsverlening en inkomensvoorzieningen Het verschil tussen de begroting 2016 en 2015 wordt veroorzaakt door een incidenteel budget van € 250.000 in 2015 voor onderzoek naar rechtmatigheid van verstrekte bijstandsuitkeringen, een incidenteel budget voor de business case sociale zaken en tokens van € 70.000 en een incidenteel budget van € 18.000 voor de extra kosten van overgang uitvoering van het Besluit Bijstandsverlening Zelfstandigen (Bbz) door de Regionale Organisatie Zelfstandigen (ROZ). Daarnaast is sprake van een verwachte afname van het aantal bijstandsgerechtigden WWB van 320 in 2015 naar 305 in 2016, een voordeel van € 210.000. Een structureel nadeel op de Ioaw van € 94.000 is het gevolg van een stijging van werkloosheid onder 50-plussers. Tezamen met enkele kleine verschillen een totaal voordeel van € 460.000 in 2016 ten opzichte van 2015. Het verloop in het perspectief wordt verklaard door de verwachte afname van bijstandsgerechtigden naar 295 in 2017 (voordeel € 140.000) en naar 285 in 2018 (voordeel € 140.000). Het gemeentelijk


60

aandeel in de bijstandskosten bedraagt voor de komende jaren afgerond € 310.000, terwijl de geraamde vangnetuitkering daalt van € 278.000 in 2016 naar € 189.000 in 2017 tot € 49.000 in 2018 en 2019. Gemeentelijk armoede- en schuldenbeleid De mutaties in de begroting en meerjarenraming van de Stadsbank zijn verwerkt (nadeel 2016 € 20.000 en vanaf 2017 structureel € 30.000). Omdat in het perspectief van de begroting 2015 rekening was gehouden met een afloop in de bijdrage is nu weer sprake van een constante bijdrage aan de Stadsbank in het perspectief. Vanaf 2017 worden de kosten van kwijtschelding riolering (deels) en afval (volledig) van in totaal € 132.000 ten laste gebracht van het gemeentelijk armoede- en schuldenbeleid. Sociale Werkvoorziening Het verschil ten opzichte van de begroting 2015 wordt veroorzaakt door de in 2015 getroffen voorziening van € 857.000 voor de ontmantelingskosten van Hameland. Er is in 2016 rekening gehouden met € 50.000 meerkosten als gevolg van nog te ontwikkelen nieuw beleid. Voorts is in het perspectief al deels rekening gehouden met de afloop van de rijksbijdrage. Algemene voorzieningen Wmo Welzijnsorganisatie Scala voert de maatschappelijke begeleiding uit voor de gemeente. Een structureel nadeel van € 50.000. Hier staat voor hetzelfde bedrag een structureel voordeel op de baten tegenover. Per saldo dus budgettair neutraal. Wij geven structureel € 21.000 minder uit aan subsidie aan Stichting Maatschappelijke Dienstverlening Enschede-Haaksbergen voor huisvesting, doordat SMD verhuist naar de Noaberpoort in het gemeentehuis en dan minder huurlasten heeft. Eind 2014 is een totale bezuiniging van € 26.000 op de werkzaamheden van Scala Welzijn voor het jaar 2015 doorgevoerd. Een bedrag van € 16.000 hiervan is ten laste gebracht van het onderdeel ouderen- & vrijwilligerswerk en participatie. Deze bezuiniging was niet in de begroting 2015 en volgende jaren verwerkt. Bij het vaststellen van de Kadernota 2016 heeft de raad besloten een bezuiniging van € 65.000 in 2016, oplopend tot € 80.000 in 2017 en vanaf 2018 structureel € 90.000 op Scala Welzijn door te voeren. In de begroting wordt deze bezuiniging voor de helft ten laste van het ouderen- & vrijwilligerswerk en participatie gebracht. Bij het vaststellen van de Kadernota 2016 heeft de raad besloten een bezuiniging van € 10.000 in 2016, oplopend tot € 15.000 in 2017 en vanaf 2018 structureel € 17.000 op Steunpunt Informele Zorg door te voeren. Tezamen met nog enkele kleine verschillen een totaal voordeel van € 23.000 ten opzichte van de begroting 2015. In het perspectief nog sprake van structureel niet ingevulde stelposten van € 136.000 voor tegemoetkoming chronisch zieken en € 155.000 voor cliëntondersteuning. Maatwerkvoorzieningen Natura immaterieel Wmo Voor Ondersteuning zelfstandig leven en maatschappelijke deelname gaan we in 2016 uit van 75% van het voor 2015 geprognosticeerde budget van € 1.650.000 op basis van de herbeoordelingen in 2015 en het niet maximaal verzilveren van indicaties. De verwachte structurele kosten komen uit op een bedrag van € 1.240.000. Ten opzichte van het in de begroting 2015 opgenomen structurele budget van € 1.080.000 leidt dit tot een structureel nadeel van € 160.000. Op Wmo huishoudelijke ondersteuning worden meer uitgaven verwacht dan begroot. Voor 2015 is op dit product vanwege rijksbezuinigingen en resultaatfinanciering € 400.000 als bezuiniging ingeboekt.


61

Deze bezuiniging blijkt niet haalbaar. Dit leidt tot een structureel nadeel van € 110.000 op huishoudelijke ondersteuning. Door het Rijk is voor de jaren 2015 en 2016 jaarlijks € 270.000 toegekend voor de uitvoering van de Huishoudelijke Hulp Toelage (hierna HHT). Omdat ongeveer 40% van de Wmo-cliënten gebruik maakt van de regeling verwachten wij dat de uitgaven aan HHT € 154.000 lager uitvallen dan de rijksbijdrage. Dit betekent een incidenteel voordeel van € 154.000 in 2016. Per saldo een totaal voordeel in 2016 ten opzichte van de begroting 2015 van € 116.000. Vanaf 2017 is de regeling Huishoudelijke Hulp Toelage ten einde en vervalt het budget. Een structureel voordeel ten opzichte van 2016 van € 116.000. PGB Wmo Op basis van de prognose 2015 verwachten wij een structureel overschot van € 365.000 op PGB Wmo.


62

7 Onderwijs 1. Wat is onze visie? Wij dragen samen met de schoolbesturen zorg voor kwalitatief goed onderwijs dat aansluit op de talenten van het kind en waarbij het kind zo nodig extra ondersteuning ontvangt. Daarbij zijn Passend Onderwijs en nieuwe jeugdzorgtaken leidend. Wij houden voldoende scholen in stand (zorgplicht). Hierbij wordt rekening gehouden met de wettelijke verplichtingen en eisen waar het gaat om uitbreiding en eventuele nieuwbouw, waarbij duurzaamheid hoge prioriteit vraagt. 2. -

-

Belangrijkste beleidsontwikkelingen In de Lokaal Educatieve Agenda zijn de afspraken tussen de onderwijsorganisaties en maatschappelijke organisaties vastgelegd over waar we de komende jaren inhoudelijk met elkaar op inzetten. Met name de zorg in en rond de school is een belangrijke rode draad binnen de Lokaal Educatieve Agenda. In het eerste kwartaal vindt besluitvorming plaats over de invulling van het schoolzwemmen vanaf het schooljaar 2016-2017. Herschikking schoollocaties basisscholen Troubadour, De Weert en Theo Scholte.

Doelstelling


Wat doen we in 2016

Onderwijs Basisonderwijs huisvesting (incl materiele instandhouding) Gemeentelijke zorgplicht uitvoeren met betrekking tot verantwoorde huisvesting van het onderwijs.

Voldoende duurzame, adequate en veilige huisvesting.

Uitwerking van het herschikkingsplan bestaande schoolgebouwen en gymnastiekvoorzieningen. In nauwe samenwerking met de Stichting Keender wordt gewerkt aan de samenvoeging van de scholen Troubadour, De Weert en Theo Scholte. Naar aanleiding van een programma van eisen voor deze school wordt er een ontwerp opgesteld binnen de daarvoor vastgestelde financiële kaders.

Met inachtneming van de wettelijke plicht en met toepassing van de lokale verordening leerlingenvervoer, zorgen voor veilig en voldoende leerlingenvervoer. Gecombineerd vervoer in regionaal verband.

Het gebruik van het openbaar vervoer/eigen fiets stimuleren. Ouders/verzorgers meenemen in bevordering zelfstandig reizen. Het aangepast vervoer terug dringen. Verscherpte uitvoering geven aan de in 2015 vastgestelde nieuwe verordening leerlingenvervoer. Stimuleren GoOV. Bieden van maatwerkvoorziening vervoer en structureel vervoer, zowel lokaal als regionaal.

Leerlingenvervoer Het leerlingenvervoer uitvoeren conform wettelijk voorschrift en gemeentelijke verordening. In regionaal verband onderzoek doen naar het combineren van diverse vervoersvoorzieningen.


63

Doelstelling


Wat doen we in 2016

Met het onderwijsaanbod elk kind de kans bieden binnen zijn mogelijkheden deel te nemen aan de samenleving.

Uitvoering geven aan Lokaal Educatieve Agenda (LEA), met als hoofdthema’s: 1. Zorg voor leerlingen. Aansluiting voorschoolse instellingen en basisonderwijs en basisonderwijs-voortgezet onderwijs. 2. Afstemmen jeugdzorg en onderwijszorg (Beleidsplan Jeugd en Passend onderwijs). 3. Zorgen voor een optimale onderwijs- en zorginfrastructuur. 4. Sluitende aanpak voorkomen schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten. 5. Voorbereiden en uitvoeren van onderwijsachterstandenbeleid en voor- en vroeg-schoolse educatie. 6. Visie ontwikkelen inzake inte-grale kindcentra met betrek-king tot samenwerking en huisvesting. 7. Vergroten en stimuleren Ouderbetrokkenheid, bijv. leerlingenvervoer, leerplicht en voor- en vroegschoolse educatie.

Lokaal onderwijsbeleid Verbinden van de beleidsvelden/uitgangspunten Jeugd, Passend onderwijs (voorschools, basis- en voortgezet onderwijs) en Wmo.

Binnen het passend onderwijs stimuleren van de integrale aanpak tussen de voorschoolse instellingen, basisonderwijs en voortgezet onderwijs door middel van de doorgaande lijn (zie ook deelprogramma Jeugd). Herijking gemeentelijke middelen ten behoeve van het onderwijs in samenspraak met de schoolbesturen. Speciaal onderwijs Faciliteren ondersteuning (ernstig) ziekelijke kinderen


Dat deze kinderen in Haaksbergen onderwijs kunnen (blijven) volgen (in 2015 3 kinderen uit Haaksbergen).

Waar mogelijk zorgen voor maatwerkvoorziening in overleg met onderwijsorganisatie Schutte’s Bosschool Enschede.

64

Volwassen/basiseducatie Inzet van middelen voor arbeidsmarktversterkend aanbod.

Verhogen van de competenties en vaardigheden bij de doelgroep

Zorgen voor aanbod van opleidingen dat aansluit op de vraag naar basiseducatie en voortgezet volwassenonderwijs, incl. aanbod alfabetiseringscursussen (zie doelstelling in de Participatienota).

Beleidsnota

Einddatum

Onderwijs Lokale Educatieve Agenda

2018

Herziening notitie Onderwijsachterstandenbeleid/VVE

2018

Beleidsnota Jeugd

2018

Beleidsnota Participatie

2018

Beleidsnota Wmo

2018

3.


Product

Externe partners

Onderwijs Basisonderwijs

Schoolbesturen

Leerlingenvervoer

Vervoerders, regio gemeenten en scholen.

Lokaal onderwijsbeleid

Schoolbesturen, voorschoolse instellingen, maatschappelijke organisaties in Haaksbergen, samenwerkingsverbanden passend onderwijs, primair- en voortgezet onderwijs, gemeenten in Twente en Gelderland.

Materiële instandhouding

Niet meer van toepassing.

Speciaal onderwijs

Schutte’s Bosschool

Volwassen/basiseducatie

ROC Twente.

4.

Wat kost het?

Baten Lasten Baten

Deelprogramma Product Onderwijs Basisonderwijs openbaar IHP Leerlingenvervoer Lokaal onderwijsbeleid Materiële instandhouding Volwassen/basiseducatie

Lasten Onderwijs Basisonderwijs openbaar IHP Leerlingenvervoer Lokaal onderwijsbeleid Materiële instandhouding Speciaal onderwijs Volwassen/basiseducatie Saldo


Werkelijk Primitief 2014 2015 232,6 191,3 232,6 191,3 -2,8 0,0 3,5 2,8 104,5 59,5 70,4 72,0 57,0 57,0 2.926,9 2.458,0 2.926,9 2.458,0 1.250,4 949,3 408,2 380,2 766,5 639,0 442,7 426,6 2,1 6,0 57,0 57,0 -2.694,3 -2.266,8

Bedragen x € 1.000 Begroot 2015 na Begroot Begroot Begroot Begroot wijziging 2016 2017 2018 2019 200,4 147,6 135,1 135,1 135,1 200,4 147,6 135,1 135,1 135,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 3,5 2,8 2,8 2,8 2,8 69,9 60,8 48,3 48,3 48,3 70,0 84,0 84,0 84,0 84,0 57,0 0,0 0,0 0,0 0,0 2.495,8 2.333,6 2.251,3 2.223,9 2.213,9 2.495,8 2.333,6 2.251,3 2.223,9 2.213,9 949,3 921,4 887,7 962,9 962,9 380,2 364,2 344,2 334,2 324,2 707,2 634,7 611,9 611,9 611,9 396,2 407,3 401,5 308,9 308,9 6,0 6,0 6,0 6,0 6,0 57,0 0,0 0,0 0,0 0,0 -2.295,5 -2.186,0 -2.116,3 -2.088,8 -2.078,8

65

Verschillen 2016-2019 ten opzichte van Begroting 2015 na wijziging Baten Volwassen/basiseducatie De Wet Educatie Beroepsonderwijs is per 1 januari 2015 gewijzigd. Eén van de wijzigingen is dat er met centrumgemeenten wordt gewerkt. De rijksbijdrage van € 57.000 gaat daarom rechtstreeks naar centrumgemeente Enschede hetgeen een structureel nadeel betekent. Hier tegenover staat een structureel voordeel op de lasten van € 57.000, per saldo dus budgettair neutraal. Lasten Basisonderwijs openbaar IHP De mutaties in het meerjarenperspectief hebben betrekking op kapitaallasten. De stijging vanaf 2018 wordt veroorzaakt door de kapitaallasten met betrekking tot de herschikking van schoollocaties. Leerlingenvervoer In het meerjarenperspectief is op basis van krimp leerlingenaantallen, consequenties passend onderwijs en beleid gericht op overgang van aangepast leerlingenvervoer naar openbaar vervoer een oplopende bezuiniging doorgevoerd van respectievelijk € 16.000 (2016), € 36.000 (2017), € 46.000 (2018 ) en € 56.000 (2019). Lokaal onderwijsbeleid In de begroting 2015 zijn vanaf 2016 structurele bezuinigingen doorgevoerd op schoolzwemmen (€ 16.000 oplopend met € 23.000 vanaf 2017), bijdrage DOBO (€ 15.000) en door derden uitgevoerde onderwijsbegeleiding (€ 40.000). Materiële instandhouding Voor basisschool de Holthuizen is sprake van een structureel nadeel op energielasten van € 20.000. De overige mutaties in het meerjarenperspectief hebben betrekking op kapitaallasten. Volwassen/basiseducatie Door de wijziging van de Wet Educatie Beroepsonderwijs gaat de rijksbijdrage vanaf 1 januari 2015 rechtstreeks naar de gemeente Enschede. Daarmee komt ook het uitgavenbudget voor onze gemeente van € 57.000 structureel te vervallen. Zie ook de baten.


66

8 Ruimtelijke ontwikkeling en wonen 1. Wat is onze visie? De kracht van Haaksbergen is dat het de voorzieningen van een stad combineert met de gemoedelijkheid, gezelligheid, bereikbaarheid en groene sfeer van een dorp te midden van een prachtig landschap. Deze combinatie willen we graag versterken. Dit betekent dat we het voorzieningenniveau op zijn minst op peil willen houden en waar mogelijk naar een hoger plan willen tillen. Daarnaast willen wij ons inzetten om de dorpse groene sfeer en de gezelligheid te versterken, waarbij we de bereikbaarheid op peil willen houden. Tot slot willen we de kwaliteit van het buitengebied met zijn hoge cultuurhistorische waarden en de bijzondere natuurgebieden op peil houden en ervoor zorgen dat er een optimale verbinding ontstaat tussen de bebouwde omgeving en het buitengebied. Vanuit de Structuurvisie 2030 zijn ambities geformuleerd om deze visie te laten slagen. Hieraan werken wij. Deze ambities zijn: 1. Verbeteren van de relatie tussen bebouwde omgeving en buitengebied en het verzachten van de overgang hiertussen. 2. Een sfeervol groen centrum met de Markt als stralend middelpunt. 3. Het stimuleren van een gezonde plattelandseconomie en het op peil houden van de ecologische en cultuurhistorische kwaliteiten van de dorpsstructuur. 4. Versterken van de cultuurhistorische kwaliteit van de dorpsstructuur. 5. Benutten van de toeristische potentie van de samenhang tussen dorp en landschap (deelprogramma economische ontwikkeling). 6. Versterken van de veelzijdigheid van de Haaksbergse economie (deelprogramma Economische ontwikkeling). 7. Verbreden van het aanbod aan woonmilieus. 8. Het op peil houden en concentreren van het voorzieningenniveau. 9. Het verduurzamen en beleefbaar maken van het watersysteem. Deze ambities gaan ons de komende jaren helpen om beleid te maken en in te voeren waaraan initiatieven kunnen worden getoetst. Omdat deze ambities niet op zichzelf staan, moet er integrale afstemming plaatsvinden tussen de verschillende disciplines. Deze veranderende rol pakken wij op. 2.


De gemeente heeft met de Structuurvisie 2030 de grote lijnen uitgezet voor de toekomstige ruimtelijke ontwikkeling. Dit heeft invloed op de wijze waarop beleid de komende jaren wordt ontwikkeld. Dit moet in grote mate motiverend en ondersteunend zijn naar de ontwikkelingen die zich aandienen. De volgende beleidsontwikkelingen kunnen worden genoemd. Natura 2000 De provincie Overijssel is verantwoordelijk voor de te treffen maatregelen in de EHS en Natura 2000gebieden. In 2014 hebben wij in het kader van ‘Samen werkt Beter’ de opdracht aanvaard om een verkenning uit te voeren voor het Natura 2000 gebied Buurserzand en Haaksbergerveen. Na goedkeuring van de verkenning worden er met ons afspraken gemaakt over de planfase en de uitvoeringsfase. Indien wij deze onderdelen voor onze rekening nemen, komen alle te maken kosten voor rekening van de provincie Overijssel en moet de gemeente zorgdragen voor de juiste planvorming en uitvoering. De verwachting is dat de uitvoering 3 tot 4 jaren in beslag gaat nemen. De ambtelijke inzet van Haaksbergen wordt vergoed uit de provinciale subsidie.


67

Uitwerking Structuurvisie Wij omarmen de Structuurvisie 2030 van Haaksbergen. Daarin spreken wij de ambitie uit in 2030 de groenste gemeente van Twente te zijn. Wij willen deze ambitie nader vormgeven onder de noemer van het project Groene Kwaliteitsgemeente. Wij onderzoeken voor de verschillende deelgebieden wat de mogelijkheden zijn. Belangrijk hierbij is de realisering van de nieuwe N18. Door de realisering van de N18 wijzigt de ruimtelijke structuur en ontstaan er kansen voor het versterken van de groenstructuren in de deelgebieden. Gebiedsvisie Twentse Kracht: Groene Metropool Twente De gemeenten Almelo, Borne, Enschede, Haaksbergen, Hengelo, Hof van Twente, Rijssen-Holten en Wierden hebben samen met de Waterschappen Regge en Dinkel en Rijn en IJssel een nieuw programma voor de periode 2014-2020 opgesteld. Dit is verwoord in de gebiedsvisie Twentse Kracht: Groene Metropool Twente. Dat is een visie over Twente, waarin stad en platteland als eenheid worden beschouwd, waar Twente als één economie en als één sociale eenheid wordt beschouwd. Vrijkomende agrarische bebouwing Door schaalvergroting in de landbouw gaan de komende jaren veel erven in het buitengebied hun agrarische functie verliezen. De prognose van de onderzoekers is dat er in Nederland naar verwachting 24.000 bedrijven stoppen en dat er ook een omvangrijke leegstand ontstaat. Tot 2030 wordt verwacht dat in Twente gebouwen met een oppervlakte van ten minste 1,4 miljoen m² hun agrarische functie verliezen. Daarvan kan voor ongeveer de helft een andere invulling worden gevonden. Wij verwachten dat tot 2030 in Haaksbergen 125.000 m2 agrarische bedrijfsbebouwing vrijkomt. Gezamenlijk met de Groene Metropool Twente wordt invulling gegeven aan een visie en een programma voor vrijkomende agrarische bebouwing. Leader In 2016 starten we effectief met het nieuwe Leader programma met 10 gemeenten in het gebied Zuidwest Twente. Bestuurlijk vertegenwoordigt Haaksbergen in de Lokale Actie Groep de gemeenten uit Zuid Twente en ambtelijk de gemeenten uit Zuid Twente en de steden. Met het LEADER 3 programma willen we partijen, organisaties en vooral ook mensen met elkaar verbinden, het middenen kleinbedrijf stimuleren en kennis met elkaar delen. Hierbij willen we jongeren betrekken, zodat talent ontwikkeld wordt. Dit samenwerken en verbinden moet leiden tot sociale impulsen, (meer) economische activiteiten en een bloeiende uitwisseling tussen stad en platteland. Voor de nieuwe LEADER periode is een ontwikkelstrategie geschreven en daarin staan vijf hoofdthema’s genoemd:  levendige gemeenschappen houden of creëren  bedrijvigheid in het buitengebied versterken  zuidwest Twente als een boeiende omgeving voor recreant en toerist profileren  de relatie tussen landbouw, voedsel en stad te verstevigen  samenwerkingsprojecten realiseren We zetten ons in om mensen, partijen en bedrijven te stimuleren ook in Haaksbergen projecten van de grond te krijgen die bijdragen aan deze focusthema’s. Ook passen we bestaande initiatieven in binnen deze thema’s om daarmee via LEADER middelen te kunnen generen om deze initiatieven te realiseren. Omgevingswet In 2018 treedt de Omgevingswet in werking. Doel van deze wet is te komen tot een decentralisatie van regels betreffende de leefomgeving. Wij krijgen meer ruimte om met inwoners en bedrijven integrale keuzes te maken over de inrichting van de fysieke leefomgeving. Daarbij gaat het om onderwerpen als bouwen, milieu, waterbeheer, ruimtelijke ordening, monumentenzorg en natuur. Waar mogelijk wordt hierin opgetrokken met buurgemeenten. Centrumplan De raad heeft het ruimtelijk kader voor de herontwikkeling van het marktplan en het centrum vastgesteld in de ‘haalbaarheidsstudie ‘de Markt centraal’, het bestemmingsplan ‘Centrum’ en de


68

Structuurvisie 2030. Belangrijke uitgangspunten hierin zijn de concentratie van detailhandel en horeca en het invullen van lege plekken. Hierdoor neemt de verlevendiging van de markt en het centrum toe. In onze aanpak richten wij ons met name op de inrichting en het beheer en onderhoud van de openbare ruimte en voeren wij regie op de realisatie van ruimtelijke kwaliteit. Daarbij kunnen ondernemers rekenen op een pro–actieve houding ten aanzien van de door hen ontwikkelde initiatieven waarbij de door uw raad vastgestelde kaders leidraad vormen voor de toetsing van de ingediende plannen. Wissinkbrink In 2015 is de ruimtelijke toekomst van de Wissinkbrink vastgelegd in een strategische beleidsnotitie. Aan de ontwikkeling hiervan geven wij uitvoering. Actualisatie bestemmingsplannen De bestemmingsplannen dienen elke 10 jaar te worden geactualiseerd. Voor het gehele gebied van de gemeente dient een bestemmingsplan van toepassing te zijn dat niet ouder is dan 10 jaar. Een aantal locaties in het Buitengebied is nog niet voorzien van een actueel bestemmingsplan. In 2016 worden ook deze locaties door een actueel bestemmingsplan gedekt. Ruimtelijke regievoering inbreidingslocaties Inbreidingslocaties nemen de komende jaren een steeds belangrijkere plaats in. Om deze ontwikkeling te kunnen sturen, wordt hiervoor beleid opgesteld. Hierin wordt per locatie de ruimtelijke en functionele uitgangspunten beschreven, mede om een variatie in woonmilieus te laten ontstaan. Prestatieafspraken Domijn Wij continueren onze samenwerking met Domijn, waarbij de afspraken die in 2015 worden gemaakt leidend zijn. De nadruk ligt daarbij liggen op beschikbaarheid en betaalbaarheid van huurwoningen (ook voor starters) en de leefbaarheid in de wijken. Deze prestatieafspraken zijn vastgesteld met inachtneming van de nieuwe Woningwet die in 2015 van kracht is geworden. In regionaal verband worden met de provincie prestatieafspraken gemaakt voor de periode vanaf 2016. Hiervoor vindt afstemming plaats tussen de diverse gemeenten met betrekking tot de woningbouwaantallen. Wij willen energiebesparende maatregelen en de toepassing van nieuwe technieken in de totale woningvoorraad en in projecten verder stimuleren. Hiervoor wordt onderzocht of het mogelijk is extra investeringen voor duurzaamheid te verrekenen met de hoogte van de bouwleges. Met woningcorporatie Domijn willen wij in gesprek over het verder verduurzamen van de bestaande woningvoorraad. Wij willen het gebruik van zonnepanelen in Haaksbergen stimuleren. Vastgoed Wij willen het bezit van gemeentelijke panden beperken tot datgene wat echt nodig is. Hiervoor moeten we stappen gaan zetten om vrijkomende locaties af te stoten dan wel in te vullen met een andere functie. Een belangrijke ontwikkeling die hier deel van uitmaakt is de komst van de Noaberpoort naar de locatie gemeentehuis. Daarnaast zijn we ook met Keender (Stichting voor katholiek en primair onderwijs) in gesprek over het samenvoegen van schoollocaties. Dit leidt er toe dat de komende jaren locaties vrijkomen, die vragen om een herontwikkeling. De komende jaren worden de onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd zoals opgenomen in het meerjarenonderhoudsprogramma. Hierbij wordt aandacht geschonken aan de wijze waarop duurzaamheid mogelijk is bij het uitvoeren van het onderhoud. Dit wordt uitgevoerd in samenwerking met het vastgoedbedrijf van de gemeente Enschede. Voor de gebouwen die we willen afstoten voeren wij alleen die onderhoudswerkzaamheden uit, welke noodzakelijk zijn om het gebouw in stand te houden.


69

In verband met de verhuizing van de Noaberpoort en plannen voor het gebouw waar de VVV ook in gehuisvest is, zijn wij in gesprek met de VVV over alternatieve huisvesting, waarbij we proberen een praktische samenwerking te realiseren met Museum Buurtspoorweg. Doelstelling Verbeteren van de relatie tussen bebouwde omgeving en buitengebied en het verzachten van de overgang hiertussen zodat er meer verbondenheid ontstaat tussen bebouwing en landschap

Wat willen we bereiken? 1. Landschappelijke inpassing nieuwe N18

1.

2. Afronding herinrichting Kolenbranderweg

2.

3. Ontwikkelen van de Wissinkbrink

3.

4. Beleidskader ontwikkelen over de wijze waarop de overgang tussen bebouwde omgeving en buitengebied kan worden verzacht.

Ruimtelijke ontwikkelingen en activiteiten mogelijk maken door een faciliterend vergunningverlening beleid vanuit de wettelijke kaders.

Wat doen we in 2016

Ruimtelijke ontwikkeling door particulieren stimuleren en faciliteren door het bieden van een effectieve vergunningverlening. Vanuit de rol als adviseur willen wij het vergunning proces blijven faciliteren en wijzigingen in regelgeving inpassen. We blijven de komende jaren dan ook blijven werken aan een verbetering van de dienstverlening, welke aansluit bij de behoefte en financiële mogelijkheden.

4.

1.

2. 3.

4.

5.


Initiatieven toetsen aan het plan landschappelijke inpassing N18 (uitwerking structuurvisie). Civiel ontwerp maken voor de herinrichting en voorbereiding aanbesteding. Start verkoop gronden Wissinkbrink en ontwikkelen stedenbouwkundige visie op gronden die we in eigendom willen behouden. Beleidskader nader invullen voor de wijze waarop de verzachting tussen de bebouwde omgeving en het buitengebied kan worden vormgegeven op basis van initiatieven die worden ingediend. Goede externe en interne dienstverlening en advisering op gebied van vergunningverlening. Juridisch houdbare vergunningen verlenen. Fatale termijnen in acht houden en daar waar mogelijk verkorten. Naast de reguliere vergunningen gaan we in 2016 ook een deel van de vergunningen verlenen voor 10 kunstwerken in het traject van de N18. Doorvoeren van gevolgen VTH (vergunningen, toezicht en handhaving) beleidsplan 2016-2019.

70

Doelstelling Een sfeervol groen centrum met de Markt als stralend middelpunt.


Wat willen we bereiken? 1. Herinrichting Markt en de Molenstraat.

1.

2. Gemeentelijk bezit aan Markt verkopen.

2.

3. Actualiseren van het Beeldkwaliteitsplan voor het centrumgebied.

3.

4. Regie voeren op ontwikkelingen in het centrumgebied. 5. Verfraaien van de groene uitstraling van de Markt.

4.

5.

Wat doen we in 2016 Maken van een civiel ontwerp voor de herinrichting van de Markt en de Molenstraat en voorbereiden van de aanbesteding. Verkopen van de aan de gemeente in eigendom toebehorende gronden om daarmee herontwikkeling mogelijk te maken die een bijdrage levert aan de verlevendiging van de Markt. Beeldkwaliteitsplan opstellen/actualiseren voor het centrumgebied op basis van recente ontwikkelingen. Initiatieven ondersteunen en pro actief oppakken en afhandelen. Aanbrengen van groenvoorzieningen in het centrum passend bij het gebruik.

71

Doelstelling Het stimuleren van een gezonde plattelandseconomie en het op peil houden van de ecologische en cultuurhistorische kwaliteiten van de dorpsstructuur.

Wat willen we bereiken? 1. De natuurlijke en landschappelijke waarden in het buitengebied behou-den en de samen-hang van de natuurgebieden versterken. 2. Vervolgacties naar aanleiding van het onderzoek of Haaksbergen zich kan aansluiten bij het kwaliteitskeurmerk Cittaslow.

2.

3. Sterke agrarische bedrijven houden die economisch en milieutechnisch volwaardig kunnen meedraaien.

3.

4. Aansluiten bij projecten uit het uitvoeringsprogramma Groene Metropool Twente.

4.

5. De stoppende agrarische bedrijven kansen bieden om alternatieve activiteiten te ontplooien. 6. Aan de bestaande nietagrarische bedrijven in het landelijk gebied ruimte bieden om zich verder te ontwikkelen. 7. Duurzame kerkdorpen.

5.

8. Versterken van het platteland door levendige ontmoetingsplekken te creëren, bedrijvigheid in het buitengebied te versterken en de regio als boeiende omgeving voor recreant en toerist te profileren.


1.

6.

7.

Wat doen we in 2016 Inzetten van de provinciale Groene Blauwe Dienstenregeling voor de onderdelen aanleg en beheer van landschapselementen (verwachting 3 projecten). In 2015 is het onderzoek naar de mogelijkheid om al dan niet aan te sluiten afgerond. Indien aansluiting haalbaar is worden er in 2016 vervolgacties opgestart. Faciliteren van agrarische bedrijfsontwikkeling, waaronder sterlocaties en LOG-ontwikkeling (2 aanvragen). Mede uitvoering geven aan het uitvoeringsprogramma van de Groene Metropool, waaronder o.a. realisatie glasvezel buitengebied, opstellen programma invulling vrijkomende agrarische bebouwing (visie en programma opstellen) en baanbrekend landschap. Faciliteren van particuliere projecten (Rood voor Rood, VAB). 20 aanvragen. Uitvoering geven aan projecten in het kader van de Kwaliteitsimpuls Groene Omgeving (KGO) binnen de financiële mogelijkheden van de gemeente (2 aanvragen).Samen met de kerkdorpen Buurse, St. Isidorushoeve en de Veldmaat een uitvoeringsprogramma duurzaamheid. opstellen en vaststellen van We streven voor de nieuwe LEADER periode naar gemiddeld twee gehonoreerde projecten per jaar met inbreng vanuit Haaksbergse partijen.

72

Doelstelling Versterken van de cultuurhistorische kwaliteit van de dorpsstructuur.

Wat willen we bereiken? 1. Verkoop van het pand Sterrebosstraat 2 waarbij de cultuurhistorische kwaliteiten behouden blijven. 2. Opstellen van een toekomstvisie voor de OBS Ons Dorp

Actuele vastlegging van ons grondgebied in ruimtelijke plannen

Het gehele grondgebied is opgenomen in actuele en digitaal beschikbare bestemmingsplannen.

Verbreden van het aanbod aan woonmilieus.

1. Er moeten voldoende (levensloopbestendige) woningen beschikbaar zijn/komen op basis van de woningvraag en de woonwensen, met daarbij aandacht voor starters. 2. Jongeren/starters aan Haaksbergen binden en er voor zorgen dat Haaksbergen met de aanwezige voorzieningen een prima woongemeente voor de diverse doelgroepen is. 3. Aanpassing van de bestaande voorraad en woonomgeving op inbreidingslocaties in plaats van op grootschalige nieuwbouw op uitbreidingslocaties (incl. schoollocaties).


Wat doen we in 2016 In 2016 tegen marktwaarde verkopen waarbij behoud van de beeldbepalende gevel uitgangspunt is. 2. Onderzoek naar mogelijkheden tot afstoten of herinvulling van dit gemeentelijke monument. De laatste zogenaamde ‘witte’ vlekken worden opgenomen in actuele bestemmingsplannen, die digitaal beschikbaar zijn. Het gaat om de gedeelten in het bestemmingsplan Buitengebied, waaraan goedkeuring is onthouden en een aantal locaties waarvoor nog geen bestemmingsplan is opgesteld en die vallen onder de oude planregels. 1. Samen met partners zorgen voor een aantrekkelijke woonomgeving en een aantrekkelijk woningaanbod dat flexibel is en past bij de verschillende doelgroepen. 2. Uitvoering geven aan de in 2015 opgestelde prestatieafspraken met Provincie Overijssel en Domijn. De klankbordgroep starters verder ontwikkelen om meer grip te krijgen op de wensen en beperkingen van deze doelgroep. 3. Actualiseren van de notitie inbreidingslocaties en initiatieven hieraan toetsen. 1.

73

Doelstelling

Het op peil houden en concentreren van het voorzieningenniveau.


Wat willen we bereiken? 4. De samenwerking met woningcorporatie Domijn op het fysieke en sociale domein versterken en concretiseren.

4.

5. Stimuleren energiebesparende maatregelen en de toepassing van nieuwe technieken in de totale woningvoorraad en in projecten.

5.

6. Verkoop kavels Vregelinkshoek, Veldmaat, Wissinkbrink en Buurse

6.

1. Heroriëntatie op de bestaande gymlokalen

1.

2. Vestiging Noaberpoort en politie in gemeentehuis

2.

3. Aanpak leegstand centrum

3.

4. Adequaat onderhoud gemeentelijk vastgoed

4.

Wat doen we in 2016 In de prestatieafspraken geven we prioriteit aan de thema’s leefbare wijken en buurten en betaalbaarheid en beschikbaarheid van woningen. We kiezen voor een raamwerk van prestatieafspraken voor een periode van 4 jaar die jaarlijks herijkt wordt. Verduurzamen van de bestaande (particuliere) woningvoorraad stimuleren door stimuleren van de plaatsing van zonnepanelen en het onderzoeken van de mogelijkheden investeringen in duurzaamheid te verrekenen met de bouwleges. Verder gaan met kaveluitgifte en waar nodig verkoopstrategie aanpassen. Voorbereiden en vaststellen van een notitie waarin de behoefte en spreiding van gymlocaties centraal staat. Dit kan aanleiding zijn het aantal gymlokalen te verminderen. De vestiging van de Noaberpoort en politieservicepunt wordt begin 2016 afgerond. Tot stand brengen van een intensievere samenwerking tussen VVV en MBS Actief deelnemen in de projectgroep die met de voorbereiding van een plan van aanpak bezig is om de leegstand tegen te gaan. Het initiatief hiervoor is afkomstig van de Rabobank. Op basis van het meerjarenonderhoudspro-gramma worden de onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd aan het gemeentelijk vastgoed.

74

Doelstelling Het op peil houden en concentreren van het voorzieningenniveau.

Het verduurzamen en beleefbaar maken van het watersysteem.


Herprofilering Eibergsestraat

Wat doen we in 2016 5. In het kader van duurzaamheid worden de gemeentelijke gebouwen voorzien van een energielabel en wordt er een scan gemaakt om te bezien welke maatregelen genomen kunnen worden om energiebesparing te realiseren. De herprofilering van de Eibergsestraat wordt nader uitgewerkt. Daarbij wordt aandacht worden geschonken aan de waterberging en duurzaamheid.

Beleidsnota Plattelandsontwikkeling Landschapsontwikkelingsplan (LOP) Ruimtelijke ontwikkeling Structuurplan Inbreidingslocaties Rood voor Rood en VAB beleid Vastgoedbeleid Nota Grondbeleid Wonen Woonvisie 3.

Einddatum 2030 2015 -


Externe partners - Provincie Overijssel. - Twentse gemeenten. - Waterschappen. - Overige particuliere en semi-overheidspartijen bepaalt door de projecten. Projectontwikkelaars Woningcorporatie Domijn Huurders van de gemeentelijke panden. Via de RUD en de ICS (Informatie-, Coördinatie- en Sturingseenheid) met de veertien deelnemende Twentse gemeenten.


75

4.

Wat kost het?

Baten Lasten Baten

Deelprogramma Product Plattelandsontwikkeling Plattelandsontwikkeling Ruimtelijke ontwikkeling Bouwgrondexploitatie Ruimtelijke ordening Stedelijke ontwikkeling Vastgoedexploitatie Wonen Vergunningen Wonen en Bouwen

Lasten Plattelandsontwikkeling Plattelandsontwikkeling Ruimtelijke ontwikkeling Bouwgrondexploitatie Ruimtelijke ordening Stedelijke ontwikkeling Vastgoedexploitatie Wonen Vergunningen Wonen en Bouwen Saldo

Werkelijk Primitief 2014 2015 3.512,1 1.142,7 122,0 37,5 122,0 37,5 2.588,3 558,7 1.814,0 0,0 251,1 128,7 25,6 0,0 497,7 430,0 801,8 546,5 488,5 445,5 313,3 101,0 6.044,8 4.070,6 243,5 197,4 243,5 197,4 4.024,4 2.155,9 1.843,4 133,7 1.128,8 1.088,8 112,5 60,3 939,7 873,2 1.776,9 1.717,3 1.641,4 1.649,8 135,4 67,5 -2.532,7 -2.928,0

Bedragen x € 1.000 Begroot 2015 na Begroot Begroot Begroot Begroot wijziging 2016 2017 2018 2019 10.766,7 1.043,6 1.061,6 927,9 927,9 80,3 15,0 0,0 0,0 0,0 80,3 15,0 0,0 0,0 0,0 10.107,7 472,3 459,0 459,1 459,1 9.367,5 22,9 22,9 22,9 22,9 154,2 128,7 128,7 128,7 128,7 156,0 0,0 0,0 0,0 0,0 430,0 320,7 307,5 307,5 307,5 578,6 556,3 602,5 468,8 468,8 445,5 555,3 601,6 467,9 467,9 133,1 1,0 1,0 1,0 1,0 14.443,7 4.332,1 4.316,7 4.256,3 4.281,3 233,2 187,4 172,4 172,4 197,4 233,2 187,4 172,4 172,4 197,4 12.461,1 2.421,4 2.420,9 2.370,6 2.370,6 9.501,2 157,9 157,9 157,9 157,9 1.114,3 1.088,0 1.085,8 1.083,3 1.083,3 650,3 59,1 77,4 44,9 44,9 1.195,4 1.116,5 1.099,9 1.084,5 1.084,5 1.749,5 1.723,3 1.723,3 1.713,3 1.713,3 1.649,8 1.645,8 1.645,8 1.635,8 1.635,8 99,6 77,5 77,5 77,5 77,5 -3.677,1 -3.288,6 -3.255,1 -3.328,4 -3.353,4

Verschillen 2016-2019 ten opzichte van Begroting 2015 na wijziging Baten Plattelandsontwikkeling In het meerjarenperspectief houden we geen rekening meer met inkomsten voor plattelandsontwikkeling. In 2015 was nog een bijdrage geraamd van € 80.000, in 2016 ontvangen we nog een bijdrage van € 15.000, waardoor de daling van de inkomsten in 2016 € 65.000 bedraagt (nadeel). Vanaf 2017 dalen de inkomsten structureel verder met € 15.000 (nadeel) tot nul. Bouwgrondexploitatie De stijging van de inkomsten vanaf 2016 met structureel € 23.000 (voordeel) hangt samen met de actualisatie van de uitgaven voor belastingen en verzekeringen. De hogere kosten worden aan het eind van het jaar toegerekend aan de boekwaarde. Hierdoor nemen de baten toe met eenzelfde bedrag als de lasten (is budgettair neutraal, zie ook uitgaven). In de begroting 2015 na wijziging is de jaarschijf 2015 van de verschillende complexen in de exploitatie incidenteel verwerkt. Voor 2016 is dit niet gebeurd. Het gevolg hiervan is een verschil tussen de inkomsten (en ook de uitgaven, zie hieronder) van 2016 ten opzichte van 2015 van € 9,35 mln (nadeel inkomsten). Ruimtelijke ordening In 2015 is via de transitoria nog een vooruitontvangen exploitatiebijdrage geraamd in de Eerste Berap van € 26.000. Deze bijdrage is incidenteel en vervalt in 2016 (nadeel, zie ook uitgaven). Stedelijke ontwikkeling In 2015 ontvangen we een subsidie voor de Kop Parallelweg (bodem) van het Rijk. In 2016 verwachten we geen inkomsten meer op dit product; € 156.000 (nadeel).


76

Vastgoedexploitatie In 2015 is in de begroting een bedrag geraamd voor de verkoop van de voormalige Nortwic-mavo. We ontvangen dit bedrag alleen in 2015. Hierdoor dalen de geraamde inkomsten in 2016 met € 100.000 (nadeel). Door de verkoop van de van de voormalige Nortwic-mavo en verder door onder meer de verhuizing van de Noaberpoort van de voormalige basisschool Ons Dorp naar het gemeentehuis missen we huurinkomsten. Vanaf 1 september 2016 wordt de voormalige school ook niet meer gebruikt door de kinderopvang en maakt alleen de VVV nog gebruik van dit pand. In 2016 gaat het om een bedrag van € 42.000 (nadeel). Vanaf 2017 is de daling van de inkomsten € 56.000 (nadeel). Tegenover dit nadeel staan extra inkomsten door de verhuur van het gemeentehuis aan Noaberpoort, terwijl ook de politie zijn intrek in het gemeentehuis neemt. Dit levert vanaf 2016 € 17.000 per jaar op (voordeel). Daarnaast zien we een stijging van de huurinkomsten voor de voormalige peuterspeelzalen Hummelheukske en Kiekenren. Ook zijn de inkomsten voor de huur van Basisschool Holthuizen samen met nog wat kleinere mutaties voor een bedrag van € 16.000 (voordeel) verwerkt. Vergunningen Met de aanleg van de N18 worden er ook nieuwe tunnels en viaducten aangelegd. Hiervoor zijn vergunningen nodig waarvoor we extra leges ontvangen van Rijkswaterstaat. We verwachten hierdoor in 2016 extra inkomsten van € 106.000 en in 2017 € 46.000 (voordeel). Vanaf 2018 worden in inkomsten weer verlaagd met € 134.000 (nadeel). Wonen en bouwen In 2015 krijgen we een incidentele bijdrage stedelijke vernieuwing van de provincie voor nieuw te bouwen woningen van € 100.000, deze vervalt in 2016 (nadeel). In 2016 vervalt de subsidie energieloket van € 32.000 (nadeel). Lasten Plattelandsontwikkeling We willen meer overlaten aan het particulier initiatief; zo ook voor plattelandsontwikkeling. We stimuleren dit door gericht beleid en we gaan regie voeren op plattelandsontwikkeling. We kunnen hierdoor het stimuleringsbudget verlagen met € 46.000 in 2016 (voordeel). Vanaf 2017 tot en met 2018 verlagen we de lasten incidenteel nogmaals met € 15.000 (voordeel). Dit loopt gelijk met de verlaging van de inkomsten. In 2019 neemt het budget weer met € 25.000 toe (nadeel). Bouwgrondexploitatie De kosten van de bouwgrondexploitatie bedragen vanaf 2016 € 158.000. Een stijging met € 23.000 (nadeel) door de actualisatie van de ramingen voor belastingen en verzekeringen. Met uitzondering van de kosten die nog over de complexen verdeelt moeten worden zijn deze extra lasten aan het eind van het jaar verrekend met de boekwaarde van de complexen. De inkomsten stijgen hierdoor vanaf 2016 structureel met € 23.000 (voordeel). In de begroting 2015 is na wijziging de jaarschijf 2015 van de verschillende complexen in de exploitatie incidenteel verwerkt. Voor 2016 is dit nog niet gebeurd. Daardoor zien we een verschil tussen de inkomsten en uitgaven van 2016 ten opzichte van 2015 van € 9,35 mln. (zie ook baten). Ruimtelijke ordening De uitgaven voor adviezen en diensten derden voor bestemmingsplannen worden in 2018 structureel verlaagd met € 26.000 (voordeel). Stedelijke ontwikkeling In 2016 is de daling van de lasten met € 591.000 (voordeel) het gevolg van afronding van het project Kop Parallelweg. In 2018 nemen de lasten met € 18.000 toe (nadeel). Vanaf 2018 nemen de lasten af met € 33.000 (voordeel).


77

Vastgoedexploitatie De daling van de geraamde kosten van 2015 naar 2016, ongeveer € 80,000 (voordeel), wordt vooral veroorzaakt door de incidentele lasten voor asbestsanering van scholen die in 2015 via de budgetoverheveling beschikbaar zijn gesteld (voordeel). De verdere daling van de lasten in 2016 en volgende jaren met € 16.000, oplopend tot € 32.000 vanaf 2017 is het gevolg van het vervallen van kosten van onroerende zaakbelasting, waterschapslasten en verzekeringen door de verkoop van de Nortwic-mavo en het mindere gebruik van de voormalige basisschool Dorp (voordeel). Wonen en bouwen Vanaf 2016 verlagen we de lasten met € 32.000 (voordeel) als gevolg van het vervallen van de subsidie energieloket. Een administratieve correctie verlaagd vanaf 2016 de lasten met € 10.000 (voordeel).


78

9 Algemene dekkingsmiddelen 1.

Wat is onze visie?

Algemene dekking We streven naar een sluitende begroting en een sluitend meerjarenperspectief. Hierbij richten we ons op versterking van onze reservepositie en streven we naar beperking van de belastingdruk. Wij zijn financieel gezond als wij een begroting en meerjarenperspectief hebben waar de jaarlijks terugkerende uitgaven volledig worden gedekt door jaarlijks terugkerende inkomsten (dit noemen we dan een structureel positief begrotingssaldo). Reserves De algemene reserve moet voldoende zijn volgens normen die door de raad zijn vastgesteld. Het weerstandsvermogen en de weerstandsratio geven aan in hoeverre we (financieel) in staat zijn toekomstige risico’s op te kunnen vangen. 2. Belangrijkste beleidsontwikkelingen Algemene dekking Algemene baten en lasten Wij voldeden in 2015 niet aan de belangrijkste voorwaarden voor een gezonde financiële huishouding. De jaarschijven waren niet structureel sluitend en we voorzagen een negatieve algemene reserve. Om het tij te keren is met het financieel herstelplan een pakket maatregelen doorgevoerd. Begrotingsscan Ter ondersteuning van het financiële verbeteringsproces hebben het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de provincie Overijssel een begrotingsscan uitgevoerd. De conclusies en aanbevelingen hebben we deels al betrokken bij de Kadernota 2016 en die worden in deze begroting verder uitgewerkt. Interbestuurlijk toezicht Onze slechte financiële positie heeft er toe geleid dat we door de provincie onder preventief toezicht zijn geplaatst en dat de in november 2014 ingediende Begroting 2015 niet is goedgekeurd. Belangrijkste bezwaar was het ontbreken van een concrete invulling van de taakstellende bezuinigingen op personeel en organisatie en subsidies. Met de Eerste Bestuursrapportage 2015 en Kadernota 2016 hebben we een gerepareerde Begroting 2015 aan de provincie ter goedkeuring voorgelegd. Deze gerepareerde Begroting 2015 is in juli 2015 door de provincie goedgekeurd. De door GS in het kader van toezicht aangegeven aandachtspunten zijn opgepakt en verder uitgewerkt in deze Begroting 2016 en Meerjarenperspectief 2017-2019. Financiële verordening Zowel nieuwe weten regelgeving als nieuwe inzichten, onder meer op grond van de begrotingsscan, maken dat we nog in 2015 een geactualiseerde Financiële verordening (op grond van artikel 212 van de Gemeentewet) voorleggen. Daarbij betrekken we ook de actualisatie van het treasurystatuut. Aandachtspunten hierbij zijn een uitgewerkte visie op het rentebeleid en een visie op vervangingsinvesteringen. Dit waren ook aandachtspunten in het kader van het financieel toezicht. Waar mogelijk en nodig wordt dit ook verder opgepakt en uitgewerkt in de paragrafen Financiering en Onderhoud kapitaalgoederen. Algemene uitkering gemeentefonds Op 1 juni 2015 is de meicirculaire gemeentefonds 2015 gepubliceerd. De basis voor de meicirculaire is de Voorjaarsnota van het Rijk. Met deze circulaire worden gemeenten geïnformeerd over de gemeentefondsuitkeringen. De ontwikkeling ervan bepaalt in belangrijke mate de financiële ruimte van gemeenten.


79

De hoofdlijn voor Haaksbergen is: • Vanaf 2017 wordt de algemene uitkering als gevolg van de accresontwikkeling (grootte van het gemeentefonds) gekort € 0,2 mln. structureel. • Een deel van het eerder aangegeven voordeel groot onderhoud gemeentefonds is recent door het Rijk sterk beperkt op het onderdeel Ruimtelijke ontwikkeling (VHROSV): een nadeel van € 0,1 mln. in 2016 oplopend tot € 0,2 mln. vanaf 2017. • Mutaties in de hoeveelheden en overige bijstellingen geven een positief effect van € 0,1 mln. in 2016 oplopend tot € 0,2 mln. in 2018. • Voor het sociaal domein is de financiering op basis van historische kosten omgezet naar een verdeling o.b.v. objectieve verdeelmodellen. Ook is een efficiencykorting doorgevoerd. Op het budget Jeugd betekenen het herverdeeleffect en de efficiencykorting een nadeel vanaf 2016 van structureel ruim € 0,4 mln. en voor het budget Wmo vanaf 2018 een korting van € 0,1 mln. • Voor de Wmo huishoudelijke hulp (Wmo HH) ontvangen we vanaf 2016 een hogere uitkering, oplopend tot ruim € 0,1 mln. vanaf 2017. Omschrijving Al gemene ui tkeri ng Integra ti e ui tkeri ng WMO

2016

2017

2018

2019

18.533.908 18.353.604 18.253.137 18.379.863 1.674.989

1.734.851

1.734.851

1.734.851

439.570

169.072

174.271

174.271

3D decentra l i s a ti e AWBZ na a r WMO

2.964.882

2.961.311

2.861.276

2.831.439

3D jeugdzorg

3.637.666

3.539.899

3.552.157

3.557.214

3D Pa rti ci pa ti ewet

3.229.839

3.029.876

2.856.347

2.713.835

Overi ge i ntegra ti e- en decentra l i s a ti eui tkeri ngen

Tota a l ui tkeri ng gemeentefonds

30.480.854 29.788.613 29.432.039 29.391.473

Belastingen/rechten De tarieven voor afval worden verlaagd met 3,5%. De ruimte die dit geeft in de belastingdruk is conform de Kadernota gebruikt om de OZB te verhogen met 5%. De OZB-tarieven worden daarnaast zoals gebruikelijk nog aangepast in verband met de waardeontwikkelingen. De overige gemeentelijke belastingtarieven stijgen met de inflatiecorrectie van 1,5%. Leningen, beleggingen Wij hebben een hoge leningenportefeuille met bijbehorende rentelasten. Dit komt omdat we veel activa moeten financieren. Wij willen aflossen op onze leningenportefeuille. Hiervoor investeren wij nu minder dan in de afgelopen jaren. Voor 2016 wordt begroot dat we per saldo ongeveer € 5 mln. aflossen op onze langlopende leningen. Daarnaast worden de begrote verkoopopbrengsten van de gronden aan de Wissinkbrink gebruikt om extra af te lossen. We verwachten ook na 2016 jaarlijks ongeveer € 5 mln. af te kunnen lossen op onze leningenportefeuille. Doordat er flink wordt afgelost, dalen de rentelasten substantieel. Reserves De algemene reserve is door de negatieve begrotingssaldi in 2015 negatief. Vanaf 2016 treedt herstel op. In de door de raad vastgestelde Nota weerstandsvermogen en risicomanagement is aangegeven dat wanneer de weerstandsratio onder de 1 uitkomt, zoals nu het geval is, alle meevallers respectievelijk het rekeningresultaat prioritair bestemd worden om het weerstandsvermogen weer op een financieel verantwoord niveau te brengen. Als de positieve begrotingsresultaten vanaf 2016 naar de algemene reserve vloeien, dan staat de ratio in 2019 weer op het minimale niveau van 1.


80

Doelstelling Algemene baten en lasten Een zelfstandige en financieel gezonde gemeente met een evenwichtige meerjarenbegroting, waarbij de structurele uitgaven gedekt worden door structurele inkomsten.


Wat doen we in 2016

1. Een structureel sluitende begroting; 2. In het kader van het Interbestuurlijk Toezicht (IBT) door de provincie Overijssel kleuring groen op het onderdeel Financiën; 3. Een goedkeurende verklaring voor getrouwheid en rechtmatigheid van de accountant bij de rekening.

1. Verdere uitvoering van de bezuinigingsmaatregelen van het financieel herstelplan met extra aandacht voor de maatregelen op personeel en organisatie en subsidies. 2. Uitwerken van de aandachtspunten uit het Interbestuurlijk Toezicht. 3. Uitwerken aanbevelingen uit de Begrotingsscan. 4. Uitwerken acties en aanbevelingen uit de managementletter bij de rekening 2014.

Algemene uitkering gemeentefonds Een realistisch, actueel en Een realistisch, actueel en accuraat beeld van de accuraat beeld geven van de ontwikkelingen in het ontwikkelingen in het gemeentefonds en de gemeentefonds en de (financiële) gevolgen. (financiële) gevolgen. Belastingen/rechten Lokale heffingen hebben tot Een belastingdruk die in doel dat de gemeente door het verhouding staat tot de verwerven van eigen middelen voorzieningen in Haaksbergen dekking vindt voor haar en die niet meer dan 10% uitgaven in het kader van de hoger is dan het gemiddelde in uitvoering van de Nederland. De belastingdruk gemeentelijke taken. neemt in 2016 met niet meer dan het inflatiepercentage toe.

Leningen en beleggingen Leningen: voor de primaire processen benodigde liquiditeiten beschikbaar hebben. Beleggingen: invloed hebben op het beleid van nutsbedrijven. Reserves Met de algemene reserve vangen wij onvoorziene tegenvallers (risico’s) op. Bestemmingsreserves zijn ingesteld voor een specifiek doel.


Leningen: verlagen van de leningenportefeuille.

Beleggingen: belangen behartigen van onze inwoners.

Onvoorziene tegenvallers opvangen met een algemene reserve van minimaal 5% van de algemene uitkering. Bestemmingsreserves inzetten voor een specifiek doel.

Maatstaven actualiseren.

1. Het afvaltarief daalt met 6,2%. Rioolrecht blijft gelijk. De OZB wordt in 2016 verhoogd met 5%. De totale belastingdruk stijgt maximaal met het inflatiepercentage van 1,5%. 2. Het fiscale tarievenbeleid vastleggen in belastingverordeningen. 1. Beperken investeringen tot hoogst noodzakelijke. 2. Voor € 5 mln. aflossen op langlopende leningen. 3. Beperken rentekosten door optimaal gebruik te maken van kasgeldleningen.

Alle financiële meevallers worden in 2016 aan de algemene reserve toegevoegd.

81

Beleidsnota Financiële verordening (2013) Nota risicomanagement en weerstandsvermogen (2012) Treasurystatuut Nota reserves en voorzieningen (2012) 3.

2015


Product Belastingen/rechten Leningen/ beleggingen

4.

Einddatum 2015

Externe partners Het Gemeentelijk Belastingkantoor Twente (GBT) (Heffing en invordering gemeentelijke belastingen en uitvoering wet WOZ). Met gemeenten en andere overheden in BNG (bank), Twence Holding (afval), Vitens (water), Enexis (energienetwerk), Attero (afval) en Publiek Belang Elektriciteitproductie.

Wat kost het?

Baten Lasten Baten

Lasten

Saldo

Deelprogramma Product

Werkelijk Primitief 2014 2015 58.570,6 61.288,1 Algemene dekking 55.363,0 60.797,8 Algemene baten en lasten 16,6 165,0 Algemene uitkering gemeentefonds 22.291,9 30.195,8 Belastingen/rechten 4.344,8 4.851,2 Kostenplaatsen (afdelingen) 28.389,3 25.365,7 Leningen en beleggingen 320,4 220,0 Reserves 3.207,5 490,3 Reserves 3.207,5 490,3 31.526,6 26.339,6 Algemene dekking 30.322,9 26.339,6 Algemene baten en lasten 1.481,6 666,0 Algemene uitkering gemeentefonds 0,0 0,0 Belastingen/rechten 309,9 297,0 Kostenplaatsen (afdelingen) 28.389,3 25.365,8 Leningen en beleggingen 11,5 10,9 Resultaat na winstbepaling en winstbestemming 130,6 0,0 Algemene taakstelling 0,0 0,0 Reserves 1.203,7 0,0 Reserves 1.203,7 0,0 27.044,0 34.948,5

Bedragen x € 1.000 Begroot 2015 na Begroot Begroot Begroot Begroot wijziging 2016 2017 2018 2019 64.202,4 61.212,3 60.846,0 60.228,1 60.123,7 61.466,7 61.207,3 60.841,0 60.223,1 60.118,7 165,0 0,0 0,0 0,0 0,0 30.650,3 30.480,9 29.788,6 29.432,0 29.391,5 4.868,2 5.097,9 5.291,5 5.374,3 5.449,3 25.563,2 25.428,5 25.543,4 25.199,3 25.060,5 220,0 200,0 217,5 217,5 217,5 2.735,7 5,0 5,0 5,0 5,0 2.735,7 5,0 5,0 5,0 5,0 26.969,3 25.936,2 25.259,5 24.573,2 24.519,6 26.479,7 25.936,2 25.259,5 24.573,2 24.519,6 656,0 426,0 -379,0 -738,8 -653,6 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 277,0 270,7 253,5 253,5 253,5 25.535,9 25.428,6 25.543,4 25.199,3 25.060,5 10,9 10,9 141,6 259,2 259,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 -200,0 -300,0 -400,0 -400,0 489,6 0,0 0,0 0,0 0,0 489,6 0,0 0,0 0,0 0,0 37.233,1 35.276,1 35.586,5 35.654,9 35.604,1

Verschillen 2016-2019 ten opzichte van Begroting 2015 na wijziging Baten Algemene baten en lasten In 2015 waren er baten uit verkoop van materieel (voordeel incidenteel € 65.000) en was er een incidentele algemene taakstelling opgenomen voor het extra werven van subsidies van € 100.000. Algemene uitkering Het negatieve effect in 2016 wordt veroorzaakt door de accresontwikkeling (voordeel € 419.000), verlaging van de integratie uitkering Wmo (HHT) (nadeel € 179.000) en de korting op de drie decentralisaties zorg, jeugd en werk (nadeel € 409.000). Het negatieve effect in 2017 wordt veroorzaakt door de accresontwikkeling (nadeel € 180.000), verhoging van de integratie uitkering Wmo (voordeel € 59.000), vervallen van de extra toekenning van Huishoudelijke hulp toelage (HHT) in 2015 en 2016 (nadeel € 270.000 per jaar en de korting op de drie decentralisaties zorg, jeugd en werk (nadeel € 301.000).


82

Het negatieve effect in 2018 door de accresontwikkeling (nadeel € 100.000), toename integratieuitkering Decentralisatie provinciale taken vergunningverlening, toezicht en handhaving (voordeel € 5.000) en de korting op de drie decentralisaties zorg, jeugd en werk (nadeel € 261.000). Het negatieve effect in 2019 door de accresontwikkeling (voordeel € 127.000) en de korting op de drie decentralisaties zorg, jeugd en werk (nadeel € 167.000). Belastingen en rechten De onroerende zaak belasting (OZB) wordt in 2016 verhoogd met 5%. Dit levert een voordeel op van € 227.000. Ook na 2016 zal het tarief van de OZB stijgen, waarbij wordt getracht om de totale woonlasten gelijk te laten. (zie verder de paragraaf lokale heffingen). Kostenplaatsen Er is geen rekening meer gehouden met baten uit detachering (nadeel str. € 15.000). De neerwaartse renteontwikkeling heeft ook effect op ontvangen rente van uitgezette middelen (nadeel € 76.000, oplopend voor 2017 en verder met € 60.000). De verhuur van de veegwagen (kostenplaats materieel) is voordelig bijgesteld (str. € 36.000). De kapitaallasten laten een (intern toerekening) voordeel in 2016 zien van € 50.000 en nogmaals € 136.000 meer voor 2017. In 2018 en 2019 fors dalend met € 295.000 als gevolg van volledig afgeschreven zijn van enkele grotere investeringen. Daarnaast heeft een nadeel van € 130.000 betrekking op toerekening van uren, een organisatiebreed neutraal effect. Leningen en beleggingen De inkomsten uit dividend lopen terug met € 20.000 (nadeel). Het resultaat van de BNG is lager dan verwacht vanwege afwaarderingen van leningen en doordat overheden veel minder investeren. Lasten Algemene baten en lasten Zoals we in de inleiding van deze begroting al hebben aangegeven hebben we de kostentoerekening van de kostenplaatsen aan de producten niet geactualiseerd. Daardoor is er een verschil tussen de baten en lasten op de kostenplaatsen. Dit verschil, dat in 2016 nog een voordeel van € 331.000 oplevert en in de jaren erna een nadeel geeft van respectievelijk € 540.000, € 1.120.000 en € 1.260.000, wordt gepresenteerd op de algemene baten en lasten. Op dit product is het effect in 2016 nadelig, de jaren erna is sprake van een voordeel. Daarnaast is op dit product de stelpost voor inflatiecorrectie van € 75.000 in 2016, oplopend tot € 300.000 in 2019, geraamd. Ook de structurele ruimte voor nieuw beleid van € 150.000 in 2018 en € 300.000 in 2019, is hier verwerkt. Belastingen en rechten We verwachten vanaf 2017 € 20.000 minder aan uitvoeringskosten GBT te betalen vanwege bezuinigingen bij het GBT. Kostenplaatsen/personeelskosten De personeelskosten in het meerjarenperspectief 2015-jaarschijf 2016 waren € 10.893.000. In 2016 was de taakstelling € 600.000. Door invulling van de taakstelling moet de te realiseren loonsom dan € 10.293.000 zijn. We begroten in 2016 € 10.280.000 en blijven daarmee binnen de gestelde kaders. Er is echter een aanvullend nadeel ontstaan, doordat we als gevolg van de personele ontwikkelingen bij de uitvoering van de bijstand € 200.000 opgenomen hebben voor extra inhuur van personeel. Ten opzichte van begroot 2015 na wijziging is het verschil € 284.000 (voordeel). Rekening houdend met het opheffen van de stelpost voor 2016 van € 600.000 en de stelpost voor loonontwikkeling van € 100.000 is het werkelijke effect € 284.000 - € 600.000 + € 100.000 = € 216.000 nadelig. De volgende tabel specificeert dit resultaat.


83

Bedragen x € 1.000

Looneffect Besparing op loonkosten Vrijval taakstelling 2016 loonkosten Loonstijging 1,4% Besparing pensioenpremies Loonstijging 0,74% Loonruimte 0,2% en stagevergoeding Al meegenomen loonstijg. 1% Overige effecten Extra inzet uitvoering WWB Effect op loonkosten

Bedrag 600 -600 -153 153 -81 -29 100 -6 -200 -216

De afschrijvingen op kapitaalgoederen nemen toe met € 152.000 in 2016 (nadeel), lopen nog € 18.000 verder op in 2017 en dalen vervolgens in 2018 met € 215.000 als gevolg van volledig afgeschreven zijn van enkele grotere investeringen. In 2015 zijn de uren voor grondexploitaties geactualiseerd. Voor 2016 is nog geen resultaat genomen m.b.t. te activeren uren (voordeel € 180.000). De kapitaallasten m.b.t. automatisering, huisvesting en materieel nemen € 106.000 toe (nadeel) in 2016 en vertonen daarna weer een dalend verloop. Aanpassingen van urentoerekeningen hebben hier een effect van € 325.000 (nadeel), maar zijn organisatiebreed neutraal. Overige effecten € 12.000 (voordeel). Leningen en beleggingen De kapitaallasten voor nieuwe investeringen in 2017, 2018 en 2019 zijn hier begroot. Algemene taakstelling In de begroting 2015 was de algemene taakstelling van € 100.000 in 2016, oplopend tot € 300.000 in 2018 onder algemene baten en lasten verwerkt. Voor het opvangen van de korting op de uitkering Sociaal domein uit de meicirculaire hebben we de taakstelling met € 100.000 verhoogd. De algemene taakstelling wordt nu apart in dit programma gepresenteerd.


84

Paragraaf Lokale heffingen Lokale heffingen hebben tot doel dat de gemeente door het verwerven van eigen middelen dekking vindt voor haar uitgaven in het kader van de uitvoering van de gemeentelijke taken. De invoering, wijziging of intrekking van lokale heffingen wordt door middel van een door de raad vast te stellen verordening gedaan. De definitieve vaststelling van de tarieven door de raad vindt plaats in het najaar van 2015. De lokale heffingen bestaan uit de gemeentelijke belastingen, rechten en retributies. Deze vormen een belangrijke inkomstenbron voor ons, welke vooral door de burgers dienen te worden opgebracht. Lokale belastingen worden onderscheiden in heffingen waarvan de besteding gebonden dan wel ongebonden zijn. Ongebonden lokale heffingen (OZB en hondenbelasting) worden tot de algemene dekkingsmiddelen gerekend. De besteding is niet gebonden aan een bepaalde taak. Gebonden heffingen, zoals de afvalstoffen- en rioolheffing, worden verantwoord op het betreffende programma en worden niet tot de algemene dekkingsmiddelen gerekend. Voor het betalen van rechten en retributies verricht de gemeente diensten. De kosten van de gemeentelijke dienstverlening worden doorberekend in de tarieven. Het beleid is er op gericht deze kosten zoveel mogelijk te beperken en rechtvaardig te verdelen. Volgens het Besluit Begroting en Verantwoording dient de paragraaf betreffende de lokale heffingen tenminste te bevatten: a. de geraamde inkomsten; b. het beleid ten aanzien van de lokale heffingen; c. een overzicht op hoofdlijnen van de diverse heffingen; d. een aanduiding van de lokale lastendruk; e. een beschrijving van het kwijtscheldingsbeleid. a. Overzicht opbrengsten gemeentelijke heffingen (*€ 1.000)

Realisatie 2014

Begroting 2015 na wijziging

Begroting 2016

Leges reisdocumenten, rijbewijzen, persoonsregistratie en burgelijke stand

233

224

249

Leges omgevingsvergunning en kapvergunningen

461

442

549

35

30

31

Afvalstoffenheffing

1.909

2.066

1.988

Rioolheffing woningen / niet woningen

3.270

3.522

3.735

125

139

141

2.451

2.730

2.867

OZB eigenaren niet-woningen

947

1.104

1.159

OZB gebruikers niet-woningen

584

691

726

Forensenbelasting

60

60

45

Toeristenbelasting

166

157

159

BIZ-heffing

121

124

121

10.362

11.289

11.770

Begraafrechten

Hondenbelasting OZB eigenaren woningen

Totaal

b. Beleid ten aanzien van lokale heffingen Onbenutte belastingcapaciteit In de Gemeentewet is limitatief aangegeven welke belastingen een gemeente kan heffen. Wij heffen de volgende belastingen niet: Belastingen op roerende woon- en bedrijfsruimten, Baatbelasting, Reclame- en Precariobelasting. Met ingang van 2016 wordt het betaald parkeren afgeschaft. Hieronder worden in hoofdlijnen de belangrijkste ontwikkelingen benoemd voor de belastingdruk voor 2016 en volgende jaren.


85

Macronorm Hiermee wordt de grens bedoeld van de jaarlijkse stijging van de totale opbrengst OZB voor alle gemeenten bij elkaar. Op basis van de macronorm moet een onevenredige stijging van de collectieve lastendruk worden voorkomen en zo nodig gecorrigeerd. De macronorm is een landelijke norm en niet een norm voor individuele gemeenten. In de meicirculaire 2015 is aangegeven dat de besluitvorming over de vaststelling van de macronorm OZB voor het jaar 2016 en de overschrijding van de macronorm in 2015 uitgesteld zou worden tot het Bestuurlijk overleg financiële verhoudingen (Bofv) in het najaar van 2015. Achtergrond daarvan was het lopende onderzoek naar de verruiming van het belastinggebied van gemeenten in het kader van een herziening van het belastingstelsel. Vanwege op dit moment onvoldoende politiek draagvlak is vooralsnog afgezien van het voornemen tot een dergelijke verruiming. Met het oog op de begrotingsvoorbereiding 2016 van gemeenten is daarom in het Bofv van 14 september 2015 afgesproken de macronormsystematiek te continueren voor 2016. Tegelijkertijd is vastgesteld dat de overschrijding van de macronorm 2015 (€ 43,5 miljoen ofwel 1,17%) in mindering wordt gebracht op de macroruimte in 2016. De macronorm 2016 van 2,7% wordt gecorrigeerd met € 43,5 miljoen. Dit houdt in dat de maximale macro-opbrengststijging € 60,9 miljoen bedraagt ofwel een macronorm van 1,57% voor 2016. Experimentenwet Bedrijfsinvesteringzones De Wet op de bedrijveninvesteringszones (hierna BIZ) is op 1 januari 2015 in werking getreden en is een vervolg op de Experimentenwet BI-zones die 1 januari 2009 in werking trad. De BIZ is een instrument gericht op het stimuleren van het ondernemingsklimaat op bedrijventerreinen en in winkelgebieden. Bijvoorbeeld activiteiten in de openbare ruimte en op het internet, die zijn gericht op het bevorderen van de leefbaarheid of de veiligheid in een deel van de gemeente. De BIZ voor het centrum is ingesteld op basis van de Experimentenwet BI-zone en loopt nog tot 1 januari 2017. Als daar behoefte aan is, kan dit worden voortgezet. Inmiddels hebben ondernemers van bedrijventerrein ’t Varck het initiatief genomen om voor dit bedrijventerrein per 1 januari 2016 ook een BIZ in te voeren. De BIZ-verordening wordt door uw raad behandeld en treedt in werking als blijkt dat er voldoende steun is bij de verplichte draagvlakmeting. WOZ-waarde woningen openbaar De WOZ-waarde is nu in beginsel niet openbaar. Tot nu is het slechts in beperkte mate mogelijk om de WOZ-waarde van andere woningen of panden op te vragen. Dit kan wanneer de aanvrager een gerechtvaardigd belang heeft. De eerder uitgesproken verwachting, dat in de loop van 2015 de WOZwaarde van alle woningen openbaar zou worden, is niet uitgekomen. De staatssecretaris van Financiën heeft op 27 mei 2015 samen met de minister van BZK bestuurlijk overleg gevoerd over de uitvoering van de Wet WOZ met de VNG, de Unie van Waterschappen, de Waarderingskamer en de Belastingdienst. Van dit overleg is nu een besluitenlijst vrijgegeven. Hieruit blijkt onder meer dat de openbaarmaking van de WOZ-waarde van woningen niet voor 1 oktober 2016 plaatsvindt. Een definitief besluit wordt na de zomer 2015 genomen. Een transparantere WOZ-waarde draagt bij aan de acceptatie van de WOZ-waarde door burgers en verbetert de kwaliteit van die WOZ-waarde. Met de realisatie van een landelijke voorziening WOZ kunnen burgers eenvoudig en laagdrempelig de WOZ-waarde opvragen bij één centraal punt. De WOZ-waarde kan makkelijk vergeleken worden met de WOZ-waarde van zelf gekozen woningen. Onderzoek forfaits toeristenbelasting De grondslag voor de toeristenbelasting is het aantal overnachtingen. Het vaststellen van het aantal overnachtingen op vaste jaar- en seizoenplaatsen is arbeidsintensief voor de verblijfsbieder en voor ons als belastingheffer ook in verband met de controle op de aangiftes. Daarom zijn er in de verordening Toeristenbelasting forfaits opgenomen, waarbij per soort plaats wordt uitgegaan van een


86

gemiddeld aantal overnachtingen. Indien er gebruik wordt gemaakt van forfaits, is de voorwaarde dat dit gebaseerd is op recente onderzoeksgegevens. Het GBT heeft voor de deelnemers, die toeristenbelasting heffen, een onderzoek opgestart om de forfaits opnieuw te onderbouwen. Het onderzoek is inmiddels afgerond en wordt in het voorstel belastingtarieven 2016 nader toegelicht. Eigenarenheffing rioolheffing De afweging of een eigenaarsheffing wordt ingevoerd doen wij bij de actualisatie van het GRP. c. Tariefsaanpassingen De OZB-tarieven worden met 5% verhoogd en daarnaast zoals gebruikelijk nog gecorrigeerd in verband met de waardeontwikkelingen. Voor de overige gemeentelijke belastingtarieven 2016 gaan we in principe uit van een inflatiecorrectie van 1,5%. Voor de overige heffingen wordt aangetekend dat de tarieven: voor de leges uit het besluit kostendekkendheid leges verschillende tarief mutaties zullen plaatsvinden en een deel van de tarieven door de rijksoverheid wordt bepaald of is gemaximeerd; voor de afvalstoffen- en rioolheffing zodanig worden vastgesteld dat de lasten volledig door de opbrengsten worden gedekt. d. Belastingdruk Tot de gemeentelijke woonlasten worden de onroerende-zaakbelastingen, de riool- en afvalstoffenheffing gerekend. Uitgaande van gemiddelde waarden van woningen en van een meerpersoonshuishouden liggen de gemiddelde woonlasten in 2016 landelijk op € 727 en in Haaksbergen op € 832. We gaan er van uit dat de gemiddelde landelijke stijging uitkomt op 1,5%. Volgens Coelo was in 2015 de gemiddelde landelijke stijging 1,7%. Onze gemiddelde woonlasten liggen in 2016 14,5% boven het landelijk gemiddelde. In 2015 was dit percentage 15,2%. Er is dus een lichte verbetering zichtbaar (zie verder paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing onderdeel 8.5). Het COELO (Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden) heeft over 2015 een rangorde gemaakt voor alle 407 gemeenten en deelgemeenten. Nummer 1 heeft de laagste woonlasten en nummer 407 de hoogste. Uitgaande van gemiddelde waarden van woningen en van een meerpersoonshuishouden heeft de gemeente Haaksbergen rangordecijfer 350. Rangorde van Twentse gemeenten naar hoogte van de gemeentelijke woonlasten, uitgaande van gemiddelde waarden van woningen * Oldenzaal Hengelo Almelo Borne Enschede Hof van Twente Dinkelland Haaksbergen

124 172 208 254 265 322 344 350

Ontwikkeling belastingdruk Onderstaand overzicht geeft de hoogte van de woonlasten voor een gemiddeld meerpersoonshuishouden in 2014, 2015 en begroot 2016* weer. De uitgangspunten komen overeen met die van Coelo.


87

Belastingsoort

Werkelijk 2014

Werkelijk 2015

Begroot 2016*

Percentage stijging 2016 tov 2015

Onroerende zaakbelasting

255,75

281,33

295,48

5,0%

Rioolheffing

320,00

343,00

348,14

1,5%

Afvalstoffenheffing

188,00

200,60

188,16

-6,2%

Totale woonlasten

763,75

824,93

831,78

0,8%

Landelijk gemiddelde woonlasten

704,00

716,00

726,74

1,5%

8,5%

15,2%

14,5%

Percentage boven landelijk gemiddelde

(*) Deze belastingdruk is bepaald op basis van de voorlopige tarieven. In december 2015 wordt door de vaststelling van de belastingverordeningen de definitieve belastingdruk bepaald.

e. Kwijtschelding De gemeente moet bij het vaststellen van kwijtschelding landelijke regels toepassen. Binnen deze mogelijkheden zijn de volgende eigen beleidskeuzes gemaakt: kwijtschelding kan worden verleend voor de afvalstoffenheffing, rioolheffing en ozb; bij de normkosten van bestaan wordt uitgegaan van 100% van de bijstandsnorm; ondernemers voor de privébelastingen zijn gelijkgesteld met particulieren; kosten voor kinderopvang worden in aanmerking genomen als uitgaven bij de berekening van de betalingscapaciteit en; bij de normkosten van bestaan voor AOW’ers wordt uitgegaan van 100% van de netto AOWnorm. Voor 2016 wordt voor afvalstoffenheffing € 80.000 en rioolheffing € 139.500 geraamd.


88

Paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing 1. Algemeen In deze paragraaf wordt beschreven hoe wij omgaan met risico’s en hoe groot het weerstandsvermogen moet zijn om deze op te kunnen vangen. Ook worden wijzigingen in beleid en mutaties in risico’s gerapporteerd. In deze paragraaf worden voor het eerst vijf kengetallen opgenomen. Dit om de raad meer inzicht te geven (zie punt 8). 2. Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen is incidenteel buffervermogen en geeft aan of het vermogen van de gemeente Haaksbergen toereikend is om financiële tegenvallers op te vangen zonder dat het beleid moet worden aangepast. Bij het weerstandsvermogen gaat het om de relatie tussen enerzijds de beschikbare weerstandscapaciteit; de middelen en mogelijkheden waarover wij beschikken of kunnen beschikken om niet begrote kosten te dekken, en anderzijds de benodigde weerstandscapaciteit; alle risico’s waarvoor geen dekkingsmaatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie. Het verhoudingsgetal, de beschikbare weerstandcapaciteit ten opzichte van de benodigde weerstandscapaciteit noemen we het ratio weerstandsvermogen. 3. Relevante wetgeving en gemeentelijk beleid De wetgeving en het gemeentelijk beleid voor het weerstandsvermogen zijn vastgelegd in: · Nota weerstandsvermogen en risicomanagement 2012; · Financiële verordening; · Het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV). 4. Inventarisatie van de weerstandcapaciteit Met weerstandscapaciteit bedoelen we alle middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt om tegenvallers te bekostigen. De weerstandscapaciteit bestaat in de gemeente Haaksbergen uit de algemene reserve, vrij aanwendbare bestemmingsreserve, de post onvoorzien en de onbenutte belastingcapaciteit. De onbenutte belastingcapaciteit is op nul gesteld aangezien onze lokale woonlasten meer dan onze norm van 10% boven het landelijke gemiddelde uitkomen. Bij de beschikbare weerstandscapaciteit wordt de stille reserve niet meegenomen, evenmin als bestemmingsreserves waar verplichtingen aan zijn verbonden. De bestemmingsreserve Essentgelden kan bijvoorbeeld niet zonder gevolgen ergens anders voor worden ingezet. Bestemmingsreserves waar de bestemming wel zonder gevolgen van kan worden veranderd (zoals kunstaankopen), worden wel meegenomen in de weerstandscapaciteit. De beschikbare weerstandscapaciteit is in 2016 als volgt:

Omschrijving

Bedrag (* € 1.000)

Algemene reserve (31-12) Bestemmingsreserves (zonder verplichtingen) Totaal incidentele weerstandscapaciteit Onvoorzien (structureel) Begrotingsruimte (structureel) Onbenutte belastingcapaciteit (structureel) Totaal structurele weerstandscapaciteit

Totale beschikbare weerstandscapaciteit


-1.930 43 -1.887 40 0 0 40

-1.847

89

5. Inventarisatie van de risico’s Bij de Begroting 2016 zijn alle risico’s opnieuw beoordeeld. Voor een aantal risico’s zijn maatregelen getroffen, zodat ze niet meer een risico zijn. Voor de inschaling van de kans dat een risico optreedt wordt de volgende indeling gebruikt: Kans van optreden Kleiner dan eenmaal per 10 jaar Tussen de eenmaal per 5 jaar en eenmaal per 10 jaar Tussen de eenmaal per 2 jaar en eenmaal per 5 jaar Tussen de eenmaal per 1 jaar en eenmaal per 2 jaar Groter dan eenmaal per jaar

Omschrijving risico (* € 1.000)

Risico 10% 30% 50% 70% 90%

Financieel gevolg

Kans van optreden

Op te nemen weerstandsvermogen

Inc/Str.

3. Cultuur en ontspanning Theater belaste verhuur

500

10%

50

Inc.

Participatie / WSW

150

Lagere rijksbijdrage Inkomensdeel

300

40%

60

Str.

50%

150

Str.

Aantallen jeugdhulptrajecten

400

70%

280

Str.

Kosten Wmo begeleiding

412

70%

288

Str.

500

10%

50

Inc.

1.612

50%

806

Inc.

450

10%

45

Inc.

1.600

10%

160

Inc.

Calamiteiten

400

30%

120

Inc.

Claims

100

50%

50

Inc.

6. Sociaal domein

8. Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Milieuverontreiniging Grondexploitaties 9. Algemene dekkingsmiddelen Leningen bibliotheek Garantstellingen Diverse programma’s

Totale benodigde weerstandscapaciteit

2.059

Theater belaste verhuur (€ 50.000) Bij het theater is geopteerd voor belaste verhuur. De fiscus gaat bij een controleonderzoeken of het Kulturhus het van ons gehuurde theater voor minimaal 90% fiscaal belast verhuurt. Als blijkt dat men deze norm niet haalt, kan de fiscus de optieregeling intrekken en met terugwerkende kracht de aftrek van voorheffing, die de gemeente heeft genoten, terugdraaien. Het risico is € 0,5 miljoen. Participatie/WSW (€ 60.000) Het budget voor WSW neemt de komende jaren af waardoor bij ongewijzigd beleid een tekort ontstaat van € 300.000 in 2017. Door de in gang gezette ontmanteling van Hameland verwachten wij het tekort te kunnen vermijden, maar er blijft een risico aanwezig (40% kans op € 150.000). Lagere rijksbijdrage Inkomensdeel (€ 150.000) De hoogte van het Inkomensdeel is van veel factoren afhankelijk. Hierdoor dragen gemeenten een financieel risico m.b.t. de resultaten op het onderdeel bijstand. Op basis van voorgaande jaren wordt het risico voor 2016 en volgende jaren bepaald op € 0,3 mln. per jaar. 50% van € 0,3 mln. is € 0,15 mln.


90

Aantallen jeugdhulptrajecten (€ 280.000) Sinds 1 januari 2015 is de gemeente verantwoordelijk voor alle vormen van Jeugdzorg. Hoewel wij inmiddels inzicht hebben, blijft er onzekerheid over het totaal aantal cliënten en de bijbehorende kosten voor jeugdzorg. Ook is er een kans op het moeten leveren van meer dure zorgtrajecten dan in de begroting als kostenpost zijn opgenomen. Het risico is geschat op € 400.000. De kans dat er meer zorgtrajecten worden geleverd is 70%. Kosten Wmo begeleiding (€ 288.000) Per 1 januari 2015 is de gemeente verantwoordelijk voor individuele begeleiding, dagbesteding en kortdurend verblijf vanuit de AWBZ. Omdat 2015 een overgangsjaar betreft met nog oude indicaties (hogere tarieven en uren) is de verwachting dat de herbeoordelingen leiden tot gemiddeld lagere indicaties (zowel in volume als tarieven). In 2016 gaan we uit van 75% van het voor 2015 geraamd bedrag van € 1.650.000 is € 1.237.500. Het risico is € 412.500. De kans wordt geschat op 70%. Milieuverontreiniging (€ 50.000) Verspreiding gevaarlijke stoffen gemeentelijk grondgebied bij grootschalige calamiteiten waarbij enige spoed noodzakelijk is. Bijv. vrijkomen asbest en andere gevaarlijke stoffen. Grondexploitaties (€ 806.000) Vanuit het Ministerie van Binnenlandse Zaken is de IFLO-norm opgesteld. Met deze norm kan de minimaal noodzakelijke weerstandscapaciteit bij het grondbedrijf worden bepaald. De IFLO-norm relateert de hoogte van de benodigde weerstandscapaciteit aan de boekwaarden van de grondexploitaties (10%) en de nog te maken kosten (10%). De verwachtingswaarde is 50% omdat niet alle risico’s zich gelijktijdig voor zullen doen.

Nr.

Grex (bedragen * € 1.000)

Boekwaarde per 01-01-2016

Totaal nog te maken kosten

Opgenomen voorziening

Boekwaarde + nog te maken kosten -/voorziening

1 Frankenhuis

0

0

0

2 De Veldmaat

133

616

749

3 Stepelerveld

2.946

3.874

6.820

4 Buurse Zuid

1.372

185

1.557

5 Vregelinkshoek

824

176

6 Marktplan

1.721

311

7 Wissinkbrink

4.646

218

4.864

11.642

5.380

16.116

Totaal 10% IFLO-norm

1.000 906

1.126

1.612

De noodzakelijke weerstandscapaciteit wordt berekend op 50% van € 1.612.000 = € 806.000. Door de voorziene grondverkopen loopt het risico de komende jaren snel terug. Naast de bovenstaande weerstandscapaciteit, hebben we bij de grondexploitaties ook nog de volgende zekerheden: 1. Indien er bij een grondexploitatie een verlies wordt verwacht, wordt er een verliesvoorziening gevormd. Voor het marktplan is € 675.000 opgenomen. In de Tweede Berap 2015 is de verliesvoorziening voor het Marktplan opgehoogd met een bedrag van € 231.000. Totaal € 906.000. 2. Een aantal grondexploitaties hebben een winstverwachting waar binnen tegenvallers kunnen worden opgevangen. Een financiële tegenvaller gaat dan dus eerst ten koste van de winstverwachting (zie paragraaf grondbeleid). 3. Binnen de grondexploitaties zijn ook “kosten onvoorzien” opgenomen. Hiermee kunnen ook tegenvallers worden opgevangen. De totale kosten onvoorzien in alle grondexploitaties tezamen zijn € 774.000.


91

Leningen bibliotheek (€ 45.000) De gemeente Haaksbergen heeft twee leningen aan de bibliotheek verstrekt met een restantbedrag van € 450.000. De twee leningen worden als financieel risico opgevoerd met een kleine kans van optreden. Garantstellingen (€ 160.000) De gemeente heeft garanties afgegeven op leningen die zijn aangetrokken door instellingen met een maatschappelijk nut zoals sportverenigingen. In totaal gaat het om € 1,6 mln. Alhoewel er een aantal zekerheden door de instellingen zijn afgegeven, blijft er een financieel risico bestaan. Calamiteiten (€ 120.000) Diverse risico’s ten aanzien van o.a. ongevallen, natuurrampen, storm- en elektriciteitsschade, storingen en ziektes waarvoor wij niet zijn verzekerd. Claims (€ 50.000) De gemeente wordt in sommige kwesties gedagvaard tot schadeloosstelling. Als de schadeloosstelling door de rechter toegekend wordt, komt een deel hiervan voor rekening van de gemeente. Niet alles valt onder de dekking van onze aansprakelijkheidspolis. Daarom nemen wij dit bedrag als risico op. Vervallen risico’s  Er is in 2015 een ongevallenverzekering eigen personeel afgesloten. Hiermee is het risico afgedekt.  Het risico op een verhoging van de sociale lasten is komen te vervallen omdat in 2017 en 2018 de loonkosten gaan dalen waardoor de potentiële stijging niet meer aan de orde is.  De effecten van de tweede tranche van het groot onderhoud en de overgang van historische verdeling naar een objectieve verdeling van de middelen voor de decentralisaties zijn via de meicirculaire 2015 bekend en verwerkt in de Begroting 2016. Op dit moment verwachten wij geen grote wijzigingen en lopen geen specifiek risico op een verlaging van de algemene uitkering uit het gemeentefonds.  Het risico van Hameland is opgenomen in de begroting. Er wordt een onttrekking gedaan uit de algemene reserve. Hiermee is het risico Hameland komen te vervallen.  De IAU 2014 is inmiddels afgewikkeld en is geen risico meer. 6. Beleid omtrent weerstandscapaciteit en risico's Alle risico’s worden tweemaal per jaar beoordeeld. Bekeken wordt of risico’s kunnen worden afgedekt. Bijvoorbeeld door het afsluiten van een verzekering of door het risico op te nemen in de begroting. De benodigde weerstandscapaciteit die uit de risico beoordeling voortvloeit, wordt afgezet tegen de beschikbare weerstandscapaciteit per 31 december 2016. De uitkomst van die berekening vormt het weerstandsvermogen.

Ratio weerstandsvermogen

=

Beschikbare weerstandscapaciteit Benodigde weerstandscapaciteit

=

-1.847 = 2.059

-0,9

Aangezien de ratio negatief uitvalt, wordt deze op nul gesteld. Om de ratio voor het weerstandsvermogen te kunnen beoordelen, maken wij gebruik van de waarderingstabel die in samenwerking tussen de NAR en de Universiteit Twente is opgesteld.


92

Waarderingscijfer

Ratio

Betekenis

A

> 2,0

B

1,4 – 2,0

Ruim voldoende

C

1,0 – 1,4

Voldoende

D

0,8 – 1,0

Matig

E

0,6 – 0,8

Onvoldoende

F

< 0,6

Uitstekend

Ruim onvoldoende

Ons weerstandsvermogen wordt dus als ruim onvoldoende geclassificeerd. Volgens de nota reserves en voorzieningen dient de ratio minimaal 1,0 te bedragen. De verwachte ontwikkeling weerstandsratio 2016 tot en met 2019:

Omschrijving (bedragen * € 1.000) Algemene reserve (31-12) Bestemmingsreserves (zonder verplichtingen) Totaal incidentele weerstandscapaciteit Onvoorzien Structurele exploitatieruimte Onbenutte belastingcapaciteit (structureel) Totaal structurele weerstandscapaciteit

Totaal beschikbare weerstandscapaciteit Benodigde weerstandscapaciteit Ratio

2016

2017

2018

2019

-1.930

-1.010

393

1.582

43

38

33

28

-1.887

-972

426

1.610

40

40

40

40

0

0

0

0

0

0

0

0

40

40

40

40

-1.847

-932

466

1.650

2.059

2.059

2.059

2.059

-0,9

-0,5

0,2

0,8

7. Algemene reserve In de Nota Reserves en voorzieningen is aangegeven dat de algemene reserve minimaal 5% van de algemene uitkering moet zijn. Voor 2016 wordt de minimale algemene reserve berekend op 5% van € 30,5 mln. Dit komt neer op € 1,5 mln. aan algemene reserve. De algemene reserve is in 2016 en 2017 negatief. Er is een financieel herstelplan opgesteld waarin wordt aangegeven hoe we de algemene reserve weer op het vereiste niveau krijgen. Zolang de algemene reserve lager is dan € 1,5 mln., vloeien alle financiële meevallers en het jaarlijkse rekening resultaat naar de algemene reserve. Verder stellen we alle niet direct noodzakelijke investeringen uit totdat de algemene reserve (en de weerstandsratio) weer op niveau is. In 2018 is de algemene reserve weer positief. In 2019 is deze weer op het minimale niveau van 1,5 mln. Vanaf 2016 heeft de gemeente weer een structureel sluitende meerjarenbegroting oplopend van € 159.000 in 2016 naar € 1,2 mln. in 2019 (zie pag. 9). Daarnaast wordt er vanaf 2018 jaarlijks een bedrag voor nieuw beleid opgenomen. 8. Kengetallen Het Rijk verplicht gemeenten om vanaf 2016 vijf verplichte kengetallen op te nemen in de begroting en in de jaarrekening. De kengetallen geven zicht op de financiële positie van onze gemeente en bieden de mogelijkheid gemeenten onderling te vergelijken. Daarmee dragen deze kengetallen bij aan de controlerende en kaderstellende taak van de raad. Eén afzonderlijk kengetal zegt niet alles en moet altijd in relatie worden gezien met andere kengetallen. Als de kengetallen gezamenlijk een verontrustend beeld geven, betekent dit dat de


93

financiële positie van de gemeente onder druk staat en dat maatregelen noodzakelijk zijn om de situatie te verbeteren. De volgende kengetallen worden opgenomen 1a. netto schuldquote; 1b. netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen; 2. solvabiliteitsratio; 3. grondexploitatie; 4. structurele exploitatieruimte; 5. Lokale lasten. Per saldo zijn de uitkomsten als volgt:

Kengetal

oordeel

ontwikkeling

1. Netto schuldquote

onvoldoende

matig vanaf 2017

2. Solvabiliteit

onvoldoende

blijft onvoldoende

3. Grondexploitatie

voldoende

blijft voldoende

4. Structurele exploitatieruimte

matig

voldoende vanaf 2017

5. Lokale lasten

matig

voldoende vanaf 2018

8.1a netto schuldquote Inkomsten bepalen hoeveel schuld een gemeente kan dragen. Het is goed te vergelijken met het afsluiten van een hypotheek. Hoeveel geld u kunt lenen, is afhankelijk van uw loon. Dat principe geldt ook voor gemeenten. De hoogte van de schuld die een gemeente kan dragen, hangt af van de hoogte van de inkomsten. Om een grove indicatie te krijgen van de hoogte van de schuld, wordt de netto schuldquote berekend. Norm gemeente Haaksbergen Onze norm is dat wanneer de schuld lager is dan de jaaromzet (<100%) dit als voldoende kan worden bestempeld en boven de 130% als onvoldoende. Deze norm wordt ook door de VNG gehanteerd. Berekening Voor de berekening van de netto schuldquote wordt de netto schuld gedeeld door het totaal van de inkomsten binnen de exploitatie. Verloop van de netto schuldquote: Kengetallen Netto schuldquote

Realisatie 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Begroting 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

160%

149%

139%

128%

120%

107%

De netto schuldquote is volgens de gestelde norm onvoldoende. Ontwikkeling In onderstaande grafiek wordt de verwachte ontwikkeling van de netto schuldquote van de gemeente Haaksbergen weergegeven.


94

De gemeente Haaksbergen heeft een netto schuldquote die boven de 130% ligt. We zitten dus in de gevarenzone. Wel vertoont de quote een dalende trend. De reden is dat we de komende jaren substantieel gaan aflossen op onze langlopende leningen. In 2017 verwachten we onder de norm van 130% uit te komen. 8.1b netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen Van de langlopende leningen is voor een bedrag van ongeveer € 10,5 mln. doorgesluisd. De doorgesluisde leningen betreffen voornamelijk hypotheekleningen aan eigen personeel (ongeveer € 10 mln.) en enkele leningen aan de bibliotheek en Scholtenhagen (€ 0,5 mln.). Als we de netto schuldquote corrigeren met alle verstrekte leningen dan zijn de kengetallen als volgt: Kengetallen Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen

Realisatie 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Begroting 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

137%

127%

119%

110%

104%

94%

De netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen is volgens de gestelde norm matig (ligt tussen de 100% en 130%). Feitelijk betekent dit dus dat als we de netto schuldquote corrigeren met de uitgezette hypotheekleningen, de netto schuldquote niet meer onvoldoende is in 2015. Sinds 1 januari 2009 worden er geen nieuwe hypotheekleningen meer verstrekt. De totale portefeuille neemt dus jaarlijks af. 8.2 Solvabiliteit De solvabiliteitsratio geeft de mate aan waarmee de gemeentelijke bezittingen zijn betaald met eigen middelen. Hoe hoger de verhouding eigen vermogen ten opzichte van het totale vermogen, hoe gezonder de gemeente. Norm gemeente Haaksbergen Onze norm is een solvabiliteit van minimaal 20%. Dit wordt ook door de VNG geadviseerd. Een solvabiliteit kleiner dan 15% is onvoldoende. Berekening Voor de berekening van de solvabiliteit wordt het eigen vermogen gedeeld door het totale vermogen: solvabiliteitsratio = EV:TV Kengetallen Solvabiliteitsratio

Realisatie 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Begroting 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

3,2%

-1,9%

-1,5%

0,0%

2,6%

5,2%

De solvabiliteit is volgens de gestelde norm onvoldoende. Ontwikkeling In onderstaande grafiek wordt de verwachte ontwikkeling van de solvabiliteit weergegeven. In 2015 en 2016 is de solvabiliteit negatief aangezien we een negatieve reserve hebben. Vanaf 2017 is er weer een opwaartse lijn te zien. Onze solvabiliteit blijft in de komende jaren echter ruim onder de norm.


95

8.3 Kengetal grondexploitatie De afgelopen jaren is gebleken dat de grondexploitatie een forse impact kan hebben op de financiële positie van een gemeente. De boekwaarde van de voorraden grond is van belang, omdat deze waarde moet worden terugverdiend bij de verkoop. Het financiële kengetal “grondexploitatie” geeft aan hoe groot de grondpositie (boekwaarde) is ten opzichte van de jaarlijkse baten. Wanneer een gemeente grond tegen de veel lagere prijs van landbouwgrond heeft aangekocht, loopt ze veel minder risico dan wanneer er dure grond is aangekocht terwijl de vraag naar woningen is gestagneerd. Norm gemeente Haaksbergen Onze norm is een ratio van maximaal 25%. Een ratio van meer dan 35% is onvoldoende. Berekening Voor de berekening van dit kengetal worden de niet in exploitatie genomen gronden en de bouwgrond in exploitatie bij elkaar opgeteld en gedeeld door de totale baten uit de programmabegroting. Hoe lager het percentage hoe beter de ratio. Kengetallen Kengetal grondexploitatie

Realisatie 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Begroting 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

29,8%

22,9%

18,1%

8,9%

0,8%

0,8%

Het kengetal grondexploitatie is voldoende. Dit onder meer vanwege de forse afwaardering van de gronden een aantal jaren geleden. Ontwikkeling De verwachting is dat de komende jaren vrijwel alle gronden worden verkocht. De ratio zal de komende jaren dus verder verbeteren (= lager worden).

8.4 Structurele exploitatieruimte Het financiële kengetal “structurele exploitatieruimte” geeft aan hoe groot de structurele vrije ruime binnen de vastgestelde begroting is. Daarnaast geeft dit kengetal ook aan of de gemeente in staat is om de structurele tegenvallers op te vangen dan wel of er nog ruimte is voor nieuw beleid. Norm gemeente Haaksbergen Wij hanteren de norm van 0,5% van het begrotingstotaal. Dit percentage sluit aan bij de norm die wordt gehanteerd voor art. 12 gemeenten. Indien de structurele exploitatieruimte ligt tussen de 0% en 0,5% van het begrotingstotaal, wordt dit bestempeld als matig. Een ratio kleiner dan 0% is onvoldoende. Berekening Kengetal structurele exploitatieruimte = (structurele baten-/- structurele lasten) : totale baten Kengetallen Kengetal structurele exploitatieruimte

Realisatie 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Begroting 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

1,8%

-2,6%

0,3%

1,8%

3,0%

2,5%

De structurele exploitatieruimte is volgens de gestelde norm matig.


96

Ontwikkeling Vanaf 2016 heeft de gemeente weer een structureel sluitende meerjarenbegroting oplopend van € 159.000 in 2016 naar € 1,2 mln. in 2019 (zie pag. 12). De structurele exploitatieruimte neemt de komende jaren toe naar ruim 2,5%.

4,0% 2,0% ruimte

0,0% -2,0%

2014 2015 2016 2017 2018 2019

"norm"

-4,0% 8.5 Lokale lasten De ruimte die een gemeente heeft om zijn belastingen te verhogen wordt vaak gerelateerd aan de totale woonlasten. Onder de woonlasten wordt verstaan de OZB, de rioolheffing en afvalstoffenheffing voor een woning met gemiddelde WOZ-waarde in die gemeente. In de paragraaf Lokale heffingen vindt u ook veel informatie over dit onderwerp. Norm gemeente Haaksbergen Wij hanteren de norm van maximaal 10% boven het landelijk gemiddelde. Tussen de 10% en 20% boven het landelijk gemiddelde wordt gezien als matig. Meer dan 20% boven het landelijk gemiddelde is onvoldoende. Berekening De belastingcapaciteit van gemeenten wordt berekend door de totale woonlasten meerpersoonshuishouden te vergelijken met het landelijk gemiddelde en uit te drukken in een percentage. Werkelijk 2014

Belastingsoort

Werkelijk 2015

Percentage stijging 2016 tov 2015

Begroot 2016*

Onroerende zaakbelasting

255,75

281,33

295,48

5,0%

Rioolheffing

320,00

343,00

348,14

1,5%

Afvalstoffenheffing

188,00

200,60

188,16

-6,2%

Totale woonlasten

763,75

824,93

831,78

0,8%

Landelijk gemiddelde woonlasten

704,00

716,00

726,74

1,5%

8,5%

15,2%

14,5%

Percentage boven landelijk gemiddelde

Kengetallen Kengetal lokale lasten

Realisatie 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Begroting 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

108,5%

115,2%

114,5%

111,5%

109,0%

109,0%

Het kengetal lokale lasten in 2016 is volgens de gestelde norm matig.


97

Ontwikkeling De verwachting is dat de lokale lasten in 2018 weer onder de gestelde norm zitten. Om dit te bereiken wordt binnenkort het GRP herzien en wordt bij afvalverwerking gekeken naar nieuwe mogelijkheden om de kosten te kunnen verlagen.


98

Paragraaf Onderhoud Kapitaalgoederen Inleiding In deze paragraaf wordt aandacht besteed aan de instandhouding van de gemeentelijke kapitaalgoederen. Het onderhoud van voornoemde kapitaalgoederen maakt een substantieel deel uit van de begroting. Goed beheer is van essentieel belang om kapitaalvernietiging te voorkomen. Bovendien is goed beheer van groot belang vanwege de beleving van de buitenruimte door de burger. Schoon heel en veilig is hierbij ons uitgangspunt. In de openbare ruimte hebben we te maken met diverse kapitaalgoederen: openbare verlichting; wegen; begraafplaatsen; openbaar groen; riolering; speelvoorzieningen; water; gebouwen. Naast de beleidsplannen bestaan voor de meeste hiervoor genoemde kapitaalgoederen beheer en onderhoudsplannen die elk jaar aan de hand van eventuele gewijzigde arealen en de actuele onderhoudstoestand worden geëvalueerd en geactualiseerd. Deze gegevens vormen jaarlijks de basis voor de actuele gegevens voor de nieuwe begroting. Op basis van de beheer- en onderhoudsplannen worden bovendien de onderhoudswerkzaamheden uitbesteed en/of ingepland. Voor het generen van de benodigde gegevens voor dergelijke beheeronderhoudsplannen wordt gebruik gemaakt van een geautomatiseerd beheersysteem. Het huidige beheersysteem wordt vervangen en zal daarna tevens geschikt zijn voor het aanleveren van de verplichte gegevens voor de Basisregistratie grootschalige Topografie (BGT). Overzicht beleidsplannen voor begrotingsjaar 2016 Beleidsplannen Door de Looptijd raad vast- t/m gesteld Wegen 2015* 2024 Openbare verlichting 1998** Riolering (GRP) 2012 2016 Water (Waterplan) 2004 2025 Openbaar groen (Groenvisie) 2012 2021 Gebouwen 2010 (Vastgoedbeleidsplan) Speelvoorzieningen 2009 2015

Financiële vertaling in de begroting Ja Ja Ja Ja Ja Ja

Achterstallig onderhoud nee nee nee nee nee nee

Ja

nee

* Beleidsplan Wegen wordt nog in 2015 aan de raad voorgelegd. **Beleidsplan Openbare verlichting wordt in 2016 geactualiseerd. In de beleidsplannen staan de doelen aangegeven waar de gemeente naar toe wil werken, rekening houdend met nieuwe ontwikkelingen en regelgeving, én wat de kosten daarvan zijn. Bovendien staat er in aangegeven op welk onderhoudsniveau en tegen welke meerjarige kosten de kapitaalgoederen in stand worden gehouden.


99

Overzicht beheerplannen voor begrotingsjaar 2016 Beheerplannen Door het Looptijd college t/m vastgesteld Wegen 2015 2019 Openbare verlichting 1998 Riolering (GRP) 2012 2016 Water (Waterplan) 2004 2025 Openbaar groen 2012 2021 (Groenvisie/Ambitienota) Gebouwen 2010 (Vastgoedbeleidsplan) Speelvoorzieningen 2013 2018

Financiële vertaling in de begroting Ja Ja Ja Ja Ja

Achterstallig onderhoud nee nee nee nee nee

Ja

nee

Ja

nee

Openbare verlichting Basisgegevens Lichtmasten Tunnel/viaductverlichting Abri’s Infoborden Kunstobjecten Lichtreclamebakken Sfeerverlichting

5360 2 32 12 6 13 4

stuks stuks stuks stuks stuks stuks stuks

Energiekosten Energiekosten

Gemeentehuis/Toren/Wind- Watermolen

Stand van zaken: Financiële consequenties beleidsdoel Het huidige budget stelt ons in staat de installaties op een verantwoorde manier te laten functioneren. Beleidskader Beleidsplan openbare verlichting 1998. Stand van zaken Het grootste deel van de openbare verlichting in Haaksbergen is up to date. Doordat energiezuinige installaties/technieken worden toegepast, is het totale energieverbruik van de openbare verlichting in de loop der jaren getemperd en de laatste jaren zelfs gedaald. De mogelijkheden voor verdere (energie) besparingen zijn beperkt. Met ingang van 2016 worden er door een onderhoudsfirma drie reparatierondes uitgevoerd op basis van meldingen door burgers en eigen waarneming. Financiële consequenties beleidsdoel De onderhoudskosten zijn wegens het gewijzigde onderhoudssysteem opgehoogd met € 15.000. Voor vervanging van de nodige lantaarnpalen met moderne led-armaturen is voor 2016 een krediet beschikbaar van € 26.000. Financiële vertaling in de begroting Voor Haaksbergen is binnen de exploitatie van het product Openbare verlichting het volgende meerjaren onderhoudsbudget opgenomen: Onderdeel (bedrag x € 1.000) 2016 2017 2018 2019 Regulier onderhoud 124 124 124 124 Energiekosten 91 91 91 91 Totaal meerjarige raming kosten 215 215 215 215 onderhoud Openbare verlichting Kapitaallasten 75 65 38 38 Totaal voor Openbare verlichting 290 280 253 253


100

Actuele risico inschatting Voor zover bekend zijn er geen risico’s. Wegen Basisgegevens Totaal aantal kilometers weg

230km

w.v. binnen de bebouwde kom

100 km (43%)

w.v. buiten de bebouwde kom

110 km (48%)

w.v. buiten de bebouwde kom vrijliggend fietspad Oppervlakte wegennet w.v. elementenverharding (klinkers etc.) w.v. asfalt

20 km (9%) 1.765.903 m2 699.514 m2 (40%) 1.066.389 m2 (60%)

Beleidskader Het onderhoudsbeleid en beheer van het gemeentelijke wegennet is vastgelegd in respectievelijk de Beleidsnota Wegenbeheer en het Beheerplan Wegenbeheer die in oktober 2015 worden voorgelegd. In de Beleidsnota en Beheerplan Wegenbeheer is er voor gekozen om binnen de gemeente verschillende onderhoudsniveaus te hanteren. De komende vier jaar wordt het centrum op niveau A onderhouden, de woonwijken op niveau B en de bedrijventerreinen en het buitengebied op niveau C. Alle asfaltverhardingen blijven op niveau B. Elementenverhardingen buiten het centrum verlagen wij naar niveau C. De impact van deze verlaging van niveau B naar C is beperkt omdat de uitstraling de komende 4 á 5 jaar niet veel minder wordt dan nu, want de huidige staat van onderhoud is goed, en de onderhoudscycli zijn erg lang (meer dan 20 jaar). Jaarlijks bepalen visuele inspecties de onderhoudstoestand van het Haaksbergse wegennet wat de basis is voor het vaststellen van de urgentie en daarmee de volgorde voor de onderhoudswerkzaamheden. Voor 2016 wordt, evenals voorgaande jaren, een onderhoudsplan opgesteld volgens deze systematiek. Het onderhoudsplan houdt rekening met overige onderhoudswerkzaamheden (b.v. vervanging riool en/of openbaar groen) in de openbare ruimte. Hiermee bereiken wij dat de overlast voor de burger en de maatschappelijke kosten zo beperkt mogelijk kunnen blijven, en dat het wegbeheer zo kostenefficiënt mogelijk wordt uitgevoerd. Bij het onderhoud aan de bermen wordt gedifferentieerd ecologisch bermonderhoud toegepast. Dit houdt in dat bij de druk bereden wegen voor de zomer de eerste meter wordt gemaaid en het maaisel vervolgens wordt afgevoerd. Na de zomer wordt het resterende deel gemaaid, en bij de andere wegen de gehele berm. Hiervan wordt het maaisel eveneens afgevoerd. Stand van zaken De meerjaarlijkse instandhoudingskosten zijn bepaald op basis van de CROW-systematiek. De jaarlijkse onderhoudskosten fluctueren sterk. Om hier op in te spelen is een voorziening onderhoud wegen ingevoerd om voor toekomstig groot onderhoud en vervanging in enig jaar voldoende financiële middelen te hebben. Groot voordeel van een voorziening onderhoud wegen is dat, bij een gelijke jaarlijkse investering, pieken en dalen in de investeringsbehoefte en onderhoud kunnen worden opgevangen. Financiële consequenties beleidsdoel In het meerjarig beheersplan wegen zijn de gemiddelde jaarlijkse kosten berekend. De verwachte investeringsbehoefte voor de periode 2015-2027 is opgebouwd uit drie onderdelen: het klein onderhoud, groot onderhoud en de kosten voor de vervanging van de wegen (CROW noemt dit rehabilitatie).


101

Voor het bepalen van deze jaarlijkse instandhoudingskosten gebruiken we een theoretische benadering van de verwachte onderhouden vervangingskosten volgens CROW, publicatie 145, die voor verschillende wegtypes eenheidsprijzen aangeeft voor de instandhouding. Omdat de jaarlijkse instandhoudingskosten niet ieder jaar gelijk zijn en er over een aantal jaren een onderhoudspiek wordt verwacht is in 2014 gestart met een voorziening Wegen en een inhaalslag door 5 jaar lang jaarlijks € 200.000 extra hieraan toe te voegen. In 2019 wordt het totale reguliere budget voor instandhouding toereikend geacht om ook de voorziening Wegen op peil te houden. De bepaling van de meerjarige instandhoudingskosten op basis van CROW is theoretisch. De daadwerkelijke instandhouding geschiedt op grond van een meerjaren onderhoudsplan met een horizon van 5 jaar waarvan de jaarlijkse schouw de basis vormt. Dit is noodzakelijk omdat de theoretische levensduur/onderhoudsmaatregelen sterk worden beïnvloed door wegopbouw, weersomstandigheden (strenge winters) en verkeersintensiteit. Naar het uitvoeringsjaar toe wordt door de jaarlijkse schouw de prioritering van het wegenonderhoud steeds duidelijker. De theoretisch benodigde eeuwigdurende beheerkosten, bestaande uit de exploitatie voor klein onderhoud, groot onderhoud en vervanging bedragen € 709.000 per jaar. De kosten van de reconstructie van wegen hebben geen betrekking op instandhouding maar op herinrichting of wijziging van de wegopbouw, en zijn naar de aard onderdeel van groot onderhoud. De kosten van reconstructie worden jaarlijks op grond van het Besluit Begroting en Verantwoording en de bepalingen in onze Financiële Verordening geactiveerd. In de ideale situatie is het uitvoeren van normaal onderhoud voldoende en hoeven geen reconstructies te worden uitgevoerd. Aangezien de komende jaren bij een aantal wegen niet kan worden volstaan met rehabilitaties maken de reconstructies nadrukkelijk onderdeel uit van de instandhouding van de wegen. Op basis van meerjarig verwachte reconstructiekosten is er jaarlijks gemiddeld een krediet van € 240.000 nodig, waarvan we de kapitaallasten structureel meenemen in de begroting. Financiële vertaling in de begroting Als wegbeheerder is de gemeente verantwoordelijk voor de veiligheid op haar wegen. Op basis van het financieel herstelplan is, waar mogelijk de planning onderhoud uitgesteld c.q. doorgeschoven, waardoor het kwaliteitsbeeld van elementenverhardingen niveau-C (niveau Laag) wordt, maar nog steeds voldoet aan de minimale eisen van de CROW (heel en veilig). Door het vereiste onderhoudsniveau voor de wegen terug te brengen naar de minimaal vereiste kwaliteit kan het budget de komende jaren met € 150.000 worden verlaagd (onderdeel financieel herstelplan 2014) zodat er € 139.000 per jaar over blijft voor groot onderhoud en vervangingen. Met het huidige budget kunnen we de wegen de komende jaren onderhouden op de minimaal vereiste kwaliteit volgens het vastgesteld beleid en regelgeving. We voorzien echter tegen 2019 een onderhoudspiek waardoor we € 1.000.000 extra nodig hebben om op alle wegen aan de verplichte onderhoudsnormen te kunnen blijven voldoen. Een van de maatregelen die hier voor nodig zijn is het invoeren van een voorziening wegen, waarmee pieken en dalen in de investeringsbehoefte kunnen worden afgevlakt. Omdat de gemeente Haaksbergen pas sinds 2014 een voorziening wegen kent was het niet mogelijk om voor toekomstig groot onderhoud te reserveren. Volgens het beheerplan wegbeheer 2015, uitgaande van de richtlijnen van het CROW, had in de periode 2005 tot 2012 voor toekomstig groot onderhoud jaarlijks gemiddeld € 145.000 gespaard moeten worden (ofwel ongeveer € 1.000.000). Daarnaast is ook voor 2016 een regulier krediet voor reconstructies van € 240.000 beschikbaar. Vanaf 2019 wordt voor de reconstructie van wegen structureel budget in de begroting opgenomen. We handelen daarmee in de geest van het huidige Besluit Begroting en Verantwoording (BBV), dat uitgaat van het ineens ten laste brengen van investeringen met een maatschappelijk nut ten laste van


102

het resultaat. Dit voorstel past ook in onze visie op het financieel beleid, waarbij we zoveel mogelijk investeringen financieren met eigen geld. Overigens voorzien huidige voorstellen wel in een aanpassing van het BBV op dit punt. Daarbij dienen ook investeringen met een maatschappelijk nut te worden geactiveerd. Wel kunnen de kosten vervolgens worden gedekt uit het egalisatiefonds. We volgen de ontwikkelingen nauwgezet. Om te zorgen dat onze wettelijke zorgplicht niet in gevaar komt blijven we jaarlijks de onderhoudstoestand monitoren. Op basis van de actuele inspecties zal dan worden besloten of het beleid moet worden bijgesteld, of dat de temporisering moet worden aangepast. Voor Haaksbergen zijn binnen de exploitatie van het product Wegen de volgende budgetten opgenomen: Onderdeel (bedrag x € 1.000) 2016 2017 2018 2019 Onderhoud 1.825 1.825 1.727 1.727 Dotatie 339 339 339 379 Totaal meerjarige raming kosten 2.164 2.164 2.066 2.106 onderhoud Wegen Kapitaallasten 1.495 1.420 1.305 1.305 Totaal beschikbaar exploitatie 3.659 3.584 3.371 3.411 Wegen Voor Haaksbergen is, conform het Wegenbeheerplan 2015, expliciet voor de wegen het volgende meerjaren onderhoudsbudget opgenomen: Onderdeel (bedrag x € 1.000) 2016 2017 2018 2019 Regulier onderhoud 515 515 407 407 Voorziening wegen 139 139 139 1037 Groot onderhoud en vervanging Dotatie i.v.m. onderhoudspiek 200 200 200 Totaal meerjarige raming kosten 854 854 746 786 onderhoud wegen Reconstructies (obv Crow 145) 240 240 240 Krediet Totaal beschikbaar voor 1.094 1.094 986 1444 uitvoering wegenbeheerplan Resultaat voorziening Wegen voor onderhoudspiek

658

858

1.058

400

In de jaren 2015-2017 is een inhaalslag doorgevoerd als gevolg van de uitgavenstop 2014. Vanaf 2018 stopt deze incidentele verhoging van het onderhoudsbudget. Actuele risico inschatting Door te sparen voor de verwachte onderhoudspiek en het beleid en/of de temporisering indien nodig aan te passen bestaat er geen risico dat onze doelstellingen niet gehaald kunnen worden. Hiertoe zullen we jaarlijks monitoren waarvoor de jaarlijkse schouw en de kengetallen van de CROW de basis vormt. We blijven voldoen aan de minimale eisen (veilig) van de CROW. Begraafplaatsen De gemeente onderhoudt 2 begraafplaatsen. Op de begraafplaats Enschedesestraat worden geen graven meer uitgegeven. Bestaande grafrechten worden gerespecteerd. Het rechter deel van de begraafplaats is in 2013 ingericht tot een parkje waar nabestaanden een herdenkingsboom kunnen laten planten. Op ’t Waarveld is in 2010 een nieuw urnenveld aangelegd met een capaciteit van 170 urnenkeldertjes. Grafveld 2 is in 2009 aangelegd met een capaciteit van ruim 600 graven.


103

Op de begraafplaats ’t Waarveld vinden per jaar in totaal ca. 50 begravingen, uitstrooiingen c.q. bijzettingen plaats. De begraafplaats biedt de komende 10 jaar voldoende capaciteit voor de verschillende wijzen van begraven en bijzettingen. De begraafplaats ’t Waarveld en aan de Enschedesestraat wordt onderhouden op kwaliteitsniveau A (hoog). Beleidskader Verordening begraafrechten 2012 Beheerverordening gemeentelijke begraafplaatsen 2007 Uitvoeringsbesluit grafbedekkingen 2007 Stand van zaken Het algemene deel van de oude gemeentelijke begraafplaats aan de Enschedesestraat is, volgens een particulier initiatief, omgevormd tot een herdenkingspark. Het ligt in de bedoeling dat er met een marktpartij een exploitatieovereenkomst wordt afgesloten, zodat de gemeente de onderhoudskosten van dit deel niet hoeft te dragen. De overdracht zal om niet plaatsvinden aangezien de marktpartij ook nog enkele investeringen zal moeten doen, waaronder het realiseren van een herdenkingsmuur en – zuil. In 2016 wordt gestart met de inventarisatie van de graven/grafrechten van het katholieke (midden)deel. Doel daarvan is om mogelijk weer grafrechten te genereren of daar waar mogelijk de graven (op) te ruimen en die gedeelten her in te richten. Gedacht wordt aan het inrichten van een gedeelte als strooiveld en de mogelijkheid voor het begraven van urnen. Met betrekking tot de begraafplaats ’t Waarveld is in 2015 begonnen met het aanschrijven van nabestaanden van die overledenen waarvan de grafrechten zijn verstreken (30 jaar). Wanneer zij hiervan geen gebruik wensen te maken zal het grafteken door hen of door de gemeente worden verwijderd. De begraafplaatsen Enschedesestraat en ’t Waarveld worden beide sinds 2015 weer door de eigen dienst onderhouden. Het delven van de graven is tot 2018 uitbesteed. Financiële consequenties beleidsdoel Voor de inventarisatie van het katholieke middendeel van de gemeentelijke begraafplaats aan de Enschedesestraat is een krediet van € 15.000 beschikbaar. Financiële vertaling in de begroting Voor Haaksbergen is binnen de exploitatie van het product Begraafplaatsen het onderhoudsbudget opgenomen: Onderdeel (bedrag x € 1.000) 2016 2017 2018 Regulier onderhoud 31 33 Graf delven en lijkschouwingen 33 33 Totaal meerjarige raming kosten 64 66 onderhoud Begraafplaatsen Kapitaallasten 17 18 Totaal beschikbaar exploitatie 81 84 Begraafplaatsen

volgende meerjaren 2019 32 33 65

32 33 65

17 82

17 82

Actuele risico inschatting Door een verschuiving van begraven naar crematie zijn de inkomsten de laatste jaren afgenomen. In 10 jaar tijd is het percentage crematies in geheel Haaksbergen gestegen van 60 naar 75 procent. Dit is regionaal, op één gemeente na, het hoogste percentage crematies. Een verdere stijging wordt niet verwacht. Overigens wordt een deel van de terugloop in grafrechten gecompenseerd door het dividend dat jaarlijks wordt ontvangen uit het aandeelhouderschap van het Crematorium Twente.


104

Openbaar Groen Basisgegevens Totaal areaal openbaar groen w.v. binnen de bebouwde kom w.v. buiten de bebouwde kom

75 hectare 60 hectare 15 hectare

Totaal openbaar groen binnen de bebouwde kom Gazon en ruw gras Bloemrijk grasmengsel Bosplantsoen Heesterbeplanting Botanische rozen Blokhagen Vaste planten Bomen Verhuurd openbaar groen

600.000 m2 327.000 m2 2.333 m2 112.000 m2 130.000 m2 7.000 m2 8.500 m2 9.000 m2 8.100 stuks 11.500 m2

Totaal openbaar groen buiten de bebouwde kom Singles en houtwallen Bomen Bermen en ruw gras

150.000 m2 131.000 m2 9.800 stuks 1.295.000 m2

Beleidskader Op 30 mei 2012 is de Groenvisie door de raad goedgekeurd. In de Beleidspaspoorten (Bijlage 1) van de Groenvisie staan de vastgestelde onderhoudsniveaus (volgens CROW) voor de verschillende gebieden aangegeven t.w.: Centrum Woonwijken Industriegebieden Accentgroen Groene linten Groene wiggen Parken

niveau niveau niveau niveau niveau niveau niveau

A (hoog) B (basis) C (laag) A (hoog) B (basis) C (laag) B ( basis)

De realisatie van enkele speerpunten uit de groenvisie (de eyecatchers), die een investering vergen, worden uitgesteld tot 2019. Met de daardoor gegenereerde gelden, € 50.000 op jaarbasis, kunnen we hetzelfde onderhoudsniveau realiseren en voldoen we aan het financiële herstelplan. In de Groenvisie zijn speerpunten geformuleerd die vervolgens in het uitvoeringsprogramma zijn uitgewerkt. Dit betreft verkoop/verhuur van snippergroen; omvorming van groen; revitalisering van groen. Overigens is de afgelopen 10 jaar steeds een bedrag geïnvesteerd in de revitalisering van openbaar groen. Bij de uitwerking zijn tevens de financiële consequenties in beeld gebracht. Voor de verkoop/verhuur van openbaar groen is de Structuurgroenkaart met bijbehorende verkoopregels in 2014 geactualiseerd. Er kan nu meer openbaar groen (het zogenaamde snippergroen) verkocht worden. Totaal gaat het om ruim 3 ha. Ook de verkoop- en verhuurprijzen zijn aangepast. Stand van zaken Alle groengegevens zijn opgenomen in een geautomatiseerd beheersysteem en worden jaarlijks geactualiseerd. De gegevens hieruit worden gebruikt voor aanbesteding en de verplichte jaarlijkse bomeninspectie waarop noodzakelijke onderhoudsmaatregelen volgen aan de bomen.


105

Sinds 2013 wordt gedifferentieerd beheer toegepast waarbij het onderhoudsniveau en de inrichting afgestemd is op het gebruik van de openbare ruimte. Sinds 2014 wordt het gehele onderhoud door derden aanbesteed en gecontroleerd op basis van een combinatie van frequentie- en beeldbestekken. Groenonderhoud door de eigen dienst wordt eveneens uitgevoerd en gecontroleerd op basis van frequentie- en beeldbestek. In het voorjaar van 2014 is het uitvoeringsplan Groenvisie vastgesteld. Het plan bestaat uit de volgende onderdelen: verkoop/verhuur van snippergroen, omvorming van groen en het revitaliseren van groen. Het project omvorming van groen zal nog zeker 2 jaar doorlopen. Revitalisering van het openbaar groen is een continu proces dat uiteindelijk steeds weer aan de orde komt. Financiële consequenties beleidsdoel Doordat eind 2014 is begonnen met omvorming en verkoop zijn de besparingseffecten in 2015 zichtbaar geweest. Voor verdere realisering van de gewenste omvorming van openbaar groen, als onderdeel van het Uitvoeringsplan Groenvisie hebben wij voor de jaren 2015 t/m 2017 een krediet van in totaal € 150.000 opgenomen. Voor revitalisering van openbaar groen is structureel € 49.000 in de begroting opgenomen. Financiële vertaling in de begroting Voor Haaksbergen zijn binnen de exploitatie van het product Openbaar groen de volgende budgetten opgenomen: Onderdeel (bedrag x € 1.000) 2016 2017 2018 2019 Regulier onderhoud +verkoop 1.259 1.254 1.144 1.144 Revitalisering/inboet/aanschaf 116 116 116 116 planten Totaal meerjarige raming kosten 1.375 1.270 1.260 1.260 onderhoud Openbaar groen Kapitaallasten 32 29 27 27 Totaal beschikbaar exploitatie 1.307 1.298 1.287 1.287 Openbaar groen Uit de verkoop van openbaar groen verwachten we in 2016 een bruto opbrengst van € 150.000 te ontvangen (exclusief opbrengsten verhuur € 2.200). Actuele risico inschatting De afgelopen jaren hebben we vaker te maken gehad met stormschade. In de begroting was voor herplant al enkele jaren een separaat budget opgenomen. In verband met de bezuinigingen zijn voor deze post de komende jaren geen financiële middelen beschikbaar. Deze bezuiniging is met ingang van 1 januari 2015 van kracht geworden Riolering Basisgegevens: Vrij-verval rioolstelsel Persleiding Drukriolering Rioolgemalen Pompunits Bergbezinkbassins Kolken Aansluitingen drukriool buitengebied Transportleiding naar waterzuivering


146 km 4 km 215 km 30 stuks 876 stuks 9 stuks 11.000 stuks 1.260 stuks 2 stuks

106

Beleidskader Het onderhoudsbeleid is eind 2012 vastgesteld in het (Verbreed) Gemeentelijk Rioleringsplan 20132016. In dit kader wordt gestreefd naar optimalisatie van het stelsel. De volgende uitgaven zijn in het GRP verwerkt: de kosten voor renovatie, herstel en vervanging van riolen, bezinkbassins, putten en kolken; de kosten voor het dagelijks onderhoud van de riolen, rioolgemalen, kolken e.d., evenals de kosten voor verschillende nutsvoorzieningen (exploitatiekosten); de kosten zoals verzekeringen, belastingen, personeelslasten e.d. (algemene lasten); de kosten voor de in het verleden gedane kapitaalsinvesteringen; de kosten voor de benodigde maatregelen om de riolering te laten voldoen aan de gestelde milieueisen, en de benodigde vervangingen van riolering in het buitengebied. Stand van zaken Mede door visuele inspecties wordt de actuele onderhoudsbehoefte van het rioleringsstelsel bepaald en het onderhoudsprogramma desnoods bijgesteld. Financiële consequenties beleidsdoel: Aan de hand van het actuele GRP, berekenen we de jaarlijkse rioolheffing. Om tarieffluctuaties te beperken, worden de jaarlijkse wisselingen in lasten gecompenseerd met een dotatie of onttrekking aan een voorziening riolering. Op basis van het GRP zou het tarief oplopen tot € 370 (prijspeil 2012). Het tarief is in het kader van het financieel herstelplan afgevlakt tot € 340. Het kostendekkingsplan in het GRP ziet 70 jaren vooruit. Hierdoor zijn alle toekomstige vervangingen in beeld. Hierbij is het streven naar een kostendekkend GRP op de lange termijn. In 2016 wordt het GRP 2017-2020 geactualiseerd en ter besluitvorming aan de raad voorgelegd. De totale exploitatiekosten volgens het GRP en rekening houdend met de huidige ontwikkelingen bedragen voor 2016 € 3.265.000, exclusief € 470.000 compensabele BTW. Hiermee is de stijging van het gemiddelde tarief 1,5% ten opzichte van 2015. Voor Haaksbergen is binnen de exploitatie van het product Riolering het volgende meerjaren onderhoudsbudget opgenomen: Onderdeel (bedrag x € 1.000) 2016 2017 2018 2019 Gemalen 318 324 331 337 Riolering 534 543 555 567 Drukriolering 554 566 577 588 Systeemkosten 294 300 306 312 Totaal meerjarige raming 1.700 1.733 1.769 1.804 onderhoud Riolering Kapitaallasten 934 1.128 1.105 1.017 Dotatie voorziening riolering 408 325 388 517 Invorderingskosten 72 74 75 77 Kwijtscheldingen/vermindering/ 151 78 78 78 oninbaar Totaal beschikbaar exploitatie 3.265 3.338 3.415 3.493 Riolering Actuele risico inschatting De berekeningen in het GRP houden rekening met de reële onderhoudssituatie van het rioolstelsel. De verwachting was, dat de toekomstige kosten door de berekende heffingen konden worden gedekt. Het ambitieniveau is zodanig, dat aangenomen mag worden dat er een kleine kans is dat calamiteiten in het rioolstelsel optreden. Met de gevolgen van het financieel herstelplan lukt dat niet zonder beleidswijziging. Zonder aanpassing in het GRP eindigt de egalisatievoorziening voor het riool in de rode cijfers. Hier gaan we met het opstellen van het volgende GRP (periode 2017-2020) invulling aan geven.


107

Speelvoorzieningen De gemeente Haaksbergen onderhoudt 77 kindspeelplaatsen, waarvan 17 trapvelden, 7 basketbalvelden en 1 skate-plateau voor jongeren. Daarnaast zijn 13 kindspeelplaatsen in eigendom en beheer bij de schoolbesturen, maar wel openbaar toegankelijk. Beleidskader Eind 2009 is het beleidsplan “Haaksbergen speelt verder” vastgesteld. De doelstelling van dit beleidsplan is: Op interactieve wijze en op de wensen en behoeften van de eigenlijke gebruikers afgestemd en gevarieerd aanbod van speelvoorzieningen te ontwikkelen, dat tevens hun ontwikkeling stimuleert en voldoet aan de geldende eisen. Stand van zaken Het eerder ingezette beleid voor versobering van het onderhoud, opknappen/vervanging van toestellen of sanering van speelvoorzieningen, zoals verwoord in het raadsbesluit Meerjarenplanning speelvoorzieningen van 26 juni 2013, zal ook in 2016 worden doorgezet. Financiële consequenties beleidsdoel De voorbije jaren zijn de nodige bezuinigingen op het onderdeel speelvoorzieningen doorgevoerd. In het raadsvoorstel Meerjarenplanning speelvoorzieningen is t/m het jaar 2016 voorzien in onderhoud en vervanging van de bestaande speelvoorzieningen. Financiële vertaling in de begroting Voor Haaksbergen is binnen de exploitatie van het product Speelvoorzieningen het volgende meerjaren onderhoudsbudget opgenomen: Onderdeel (bedrag x € 1.000) 2016 2017 2018 2019 Regulier onderhoud 92 96 96 96 Totaal meerjarige raming kosten 92 96 96 96 onderhoud Speelvoorzieningen Kapitaallasten 3 13 13 13 Totaal beschikbaar exploitatie 95 109 109 109 Actuele risico inschatting: Niet van toepassing. Water Basisgegevens Watergangen en vijvers sloten Duikers Bruggen Overstorten Brandkranen

15 ha 250 km 1.500 stuks 26 stuks 40 stuks 900 stuks

Op het grondgebied van de gemeente is 15 hectare open water, dat grotendeels in beheer is bij het Waterschap. De gemeente onderhoudt, naast wadi’s, duikers, bruggen, overstorten en alle sloten in eigen beheer. Bovendien is de bluswatervoorziening in beheer bij de gemeente. Beleidskader Het beleid op het gebied van waterhuishouding is op hoofdlijnen vastgesteld in 2004 in het Waterplan en verder uitgewerkt in het Uitvoeringsplan. Daarnaast is de afgelopen jaren het Baggerprogramma 2003-2012 voor de gemeentelijke vijvers afgewerkt. Beide plannen zijn in samenspraak met de voorganger van het waterschap Vechtstromen tot stand gekomen. Bij de vaststelling van het vGRP in 2013 is besloten om de rioolheffing niet te belasten met beheer en onderhoudsactiviteiten voor sloten in het buitengebied.


108

Kwaliteit Het onderhoud van de watergangen dat is overgedragen aan het Waterschap wordt onderhouden op kwaliteitsniveau B (Basis volgens CROW). Voor het onderhoud aan de bruggen bestaat een meerjarig onderhoudsplan waarbij het veiligheidsaspect bepalend is. Stand van zaken Het huidige beheer bestaat uit het jaarlijks tweemaal verwijderen van begroeiing op de oevers binnen de bebouwde kom. In diep water verwijderen we de begroeiing eenmaal per jaar. De gemeentelijke vijvers zijn, behoudens de vijver op de gemeentelijke begraafplaats, de afgelopen jaren al gebaggerd. Buiten de bebouwde kom worden de watergangen en bermsloten eenmaal per jaar gemaaid. Daarnaast worden sloten en duikers eenmaal per 4 jaar schoon gemaakt en worden de sloten eenmaal in de 15 jaar uitgediept Sinds 2013 worden deze werkzaamheden in eigen beheer uitgevoerd. In 2016 zijn geen verdere grote werkzaamheden gepland buiten de bebouwde kom. De controle van de brandkranen is uitbesteed aan Vitens. Het borgen van de bereikbaarheid en toegankelijkheid is een taak van de gemeente. Financiële consequenties beleidsdoel Het huidige onderhouds-budget is voldoende om de wadi’s, drainages, duikers, uitlopen/-overstorten en sloten te onderhouden. Financiële vertaling in de begroting De exploitatielasten bestaan uit dienstverlening door derden, materieelkosten en personeelskosten. De totale exploitatielasten bedragen per saldo € 184.000. Een bijdrage wordt ontvangen vanuit het GRP ten bedrage van € 126.000. Onderdeel (bedrag x € 1.000) Regulier onderhoud Energiekosten Personele kosten Totaal meerjarige raming kosten onderhoud Water Kapitaallasten Totaal beschikbaar exploitatie

2016

2017

2018

2019

113

113

113

113

58

58

58

58

171

171

171

171

13 184

12 183

12 183

12 183

Actueel risico inschatting Geen risico’s Gebouwen Wij hebben per 1-1-2016 de volgende gebouwen in eigendom: Soort gebouw Aantal Huisvesting divers 9 Gymnastieklokalen 1 Scholen 1 Begraafplaatsen 2 Sporthallen 2 Wind- en watermolen 2 Theater 1 Kerktoren 1 Fietsenstalling 1


109

Beleidskader Op 22 december 2010 is door de raad de nota vastgoedbeleid vastgesteld. Hierin hebben wij onder andere beleidsuitgangspunten opgenomen over het onderhoud en verbeterbeleid van de gemeentelijke gebouwen. In september 2012 hebben wij een vastgoedprognose opgesteld waarin wij hebben opgenomen welke gebouwen wij in eigendom willen behouden, welke gebouwen wij willen afstoten en welke gevolgen dit heeft voor het onderhoud van deze gebouwen. In afwijking van deze vastgoedprognose zijn wij voornemens om het pand aan de Sterrebosstraat 2 (vm Iemenschoer) af te stoten en een toekomstvisie op te stellen voor het pand aan de Blankenburgerstraat 40 (OBS Dorp). Stand van zaken Voor het technisch onderhoud van de gemeentelijke gebouwen en de installaties hebben wij meerjaren-onderhoudsplanningen opgesteld. Deze zijn, conform de nota vastgoedbeleid, gebaseerd op landelijke normen en zijn gericht op het in stand houden van de gebouwen en de technische installaties. Voor de gebouwen die wij in eigendom willen behouden bekijken wij jaarlijks, aan de hand van de planning, welke onderhoudswerkzaamheden daadwerkelijk moeten worden uitgevoerd en welke kosten dit met zich meebrengt. Voor de gebouwen die wij willen afstoten voeren wij alleen die onderhoudswerkzaamheden uit, welke noodzakelijk zijn om het gebouw in stand te houden. Het onderhoud voor deze panden voeren wij dus niet uit conform de meerjaren-onderhoudsplanning. Voor de gemeentelijke rijks-monumentale panden (molens en gemeentetoren) bestaat separaat een zesjarig onderhoudsplan 2013-2018. Het onderhoud aan de gemeentelijke gebouwen voeren wij uit in samenwerking met het vastgoedbedrijf van de gemeente Enschede. Financiële consequenties beleidsdoel In de meerjaren-onderhoudsplanning zijn de onderhoudskosten voor de komende tien jaar berekend. De verwachte onderhoudskosten bestaan uit kosten voor dagelijks onderhoud, contract onderhoud en groot onderhoud (alleen voor de panden die wij in eigendom willen houden). De onderhoudsplanningen geven de volgende bedragen voor de komende jaren: Beheer gebouwen (bedrag x € 1.000) Groot onderhoud Dagelijks- en contract onderhoud Totaal kosten

2016 149 230 379

2017 256 217 473

2018 272 218 490

2019 493 218 711

Financiële vertaling in de begroting Als eigenaar zijn wij verantwoordelijk voor het onderhoud van onze gebouwen. De jaarlijkse kosten voor groot onderhoud fluctueren sterk. Om hier op in te spelen hebben wij per 1 januari 2015 een voorziening Groot onderhoud gemeentelijke panden ingesteld. Groot voordeel van een voorziening is dat, bij gelijke jaarlijkse dotatie, pieken en dalen in de onderhoudskosten kunnen worden opgevangen.


110

Op basis van de 10-jarenplanning (2015 tot en met 2024) is er jaarlijks een dotatie van € 356.000 benodigd voor het uitvoeren van het groot onderhoud. Verloop voorziening Groot onderhoud gemeentelijke panden (bedrag x € 1.000) Startkapitaal Jaarlijkse dotatie Kosten groot onderhoud Saldo einde jaar

2016

2017

64 356 149 272

272 356 256 372

2018

372 356 272 457

2019

457 356 493 320

Actuele risico inschatting: Niet van toepassing omdat de onderhoudsplanningen actueel zijn.


111

Paragraaf Financiering 1. Algemeen De Wet Financiering Decentrale Overheden (Wet Fido) geeft de kaders aan waarbinnen decentrale overheden de treasuryactiviteiten moeten uitvoeren. Het doel hiervan is de bevordering van een gezonde financiering, het bijdragen aan het behouden van de goede kredietwaardigheid en handhaving van de positie van decentrale overheden op de kapitaalmarkt. In ons treasurystatuut zijn de beleidskaders inzake treasury opgenomen. Hierin zijn onder meer de verdeling van taken en bevoegdheden en de verantwoordingsrelaties vastgelegd. De doelstellingen zijn o.a.:  het tegengaan van ongewenste financiële risico’s, zoals renterisico’s, kredietrisico’s, liquiditeitenrisico’s en koersrisico’s.  het minimaliseren van de rentekosten van de uitstaande leningen, rekening houdend met de wettelijke normen uit de Wet fido zijnde de renterisiconorm en de kasgeldlimiet. In 2014 is de Wet Houdbare Overheidsfinanciën (Hof) ingevoerd. De Wet Hof vloeit voort uit de Europese begrotingsafspraak om onder de 3% EMU-tekort te blijven. Zowel het investeren als het gebruik van reserves leidt volgens deze wet tot een begrotingstekort. Dit komt door een verschil in boekhoudstelsels van Rijk en decentrale overheden. Wij dragen niet bij aan het EMU-tekort (zie onderdeel 10). Daarnaast zijn gemeenten, provincies en waterschappen vanaf 2014 door schatkistbankieren verplicht om liquiditeit overschotten bij het Rijk te stallen. Het moet helpen om de Nederlandse staatsschuld te verlagen. Statistisch daalt de overheidsschuld dan, maar de feitelijke omvang van de schulden daalt hiermee niet. Intussen lopen decentrale overheden wél rendement mis. Wij spelen hier op in door liquiditeit overschotten te voorkomen. 2. Risicobeheer Onder financiële risico’s worden zowel renterisico’s (van vaste en vlottende schuld) als kredietrisico’s, liquiditeitenrisico’s en koersrisico’s verstaan. De Wet Fido geeft een aantal verplichte elementen aan die het risico beperken. Een belangrijke eis uit de Wet Fido is dat de uitvoering van de treasuryfunctie uitsluitend de publieke taak dient en dat het beheer prudent (verstandig) dient te zijn. Wij bezitten een aantal aandelenpakketten, uitsluitend in het kader van de publieke taak (zie paragraaf verbonden partijen). Sinds 2009 is het verstrekken van geldleningen aan gemeentepersoneel niet meer toegestaan. De portefeuille met personeelshypotheken wordt daarom steeds kleiner. Daarnaast wordt zeer terughoudend omgegaan met het verstrekken van leningen. Er zijn leningen verstrekt aan de bibliotheek, Scholtenhagen en twee leningen vanuit de deelneming in Vitens en Enexis. Op de leningen die zijn verstrekt aan de bibliotheek lopen we risico. Hiervoor wordt verwezen naar de risico’s in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing. Ook met garanties wordt terughoudend omgegaan. Alleen instellingen met een maatschappelijk nut kunnen in aanmerking komen voor een garantstelling. Vaak zijn dit sportverenigingen die een grote investering doen in een sportveld of gebouw. De risico’s die hieruit voortvloeien zijn opgenomen in de paragraaf weerstandsvermogen. Daarnaast neemt Haaksbergen een achtervangpositie in bij het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) voor verstrekte leningen aan corporaties. De risico’s hiervan zijn ingeschat op nihil aangezien er momenteel geen aanwijzingen zijn dat het WSW niet aan haar garantieverplichtingen voldoet en de gemeente aanspreekt op haar achtervangpositie. Wij hebben geen beleggingen of derivaten uitstaan.


112

3. Omslagrente Bij de toerekening van rente door middel van kapitaallasten wordt uitgegaan van een gemiddelde rekenrente, ook wel de omslagrente genoemd. De omslagrente wordt berekend aan de hand van:  de rente van langlopende geldleningen;  de rente van kortlopende geldleningen;  het totaal geïnvesteerde vermogen. Voor 2016 is het omslagpercentage berekend op 2,93%. Wij hebben geen rente resultaat begroot omdat de rente inkomsten en -uitgaven budgettair aan elkaar gelijk zijn. Wij berekenen conform de door de raad vastgestelde Nota Reserves en voorzieningen geen rente toe aan het eigen vermogen. Vanaf 2013 belasten we ook de grondexploitatie met de rentevoet van de algemene dienst. De achterliggende gedachte is dat het onder de huidige economische omstandigheden niet verantwoord wordt geacht de “algemene dienst” te bevoordelen of benadelen door het doorbelasten van een afwijkend rentepercentage aan de grondexploitatie. 4. Kasgeldlimiet De kasgeldlimiet geeft de grens aan voor de korte financiering. Een korte financiering is een lening met een looptijd korter dan één jaar. Deze kortlopende leningen worden kasgeldleningen genoemd. Aangezien de te betalen rente op deze kasgeldleningen momenteel zeer laag is, wordt er getracht maximaal kort te lenen. De rente op een kasgeldlening ligt momenteel rond de 0%. De Wet Fido stelt wel een grens aan het bedrag dat een gemeente op deze wijze mag financieren. De kasgeldlimiet wordt berekend in een bedrag ter grootte van een percentage (8,5%) van het totaal van de jaarbegroting bij aanvang van het jaar. Voor 2016 komt dit uit op ongeveer € 4,2 mln. Voor 2016 tot en met 2019 ontwikkelt de norm zich als volgt: Berekening kasgeldlimiet (x € 1.000)

2016

2017

2018

2019

1. Begrotingstotaal

49.957

48.343

47.299

47.480

2. Vastgesteld percentage

8,50%

8,50%

8,50%

8,50%

3. Kasgeldlimiet (1. x 2.)

4.246

4.109

4.020

4.036

Met behulp van een liquiditeitsprognose monitoren we of we binnen de kasgeldlimiet blijven. De kasgeldlimiet mag twee achtereenvolgende kwartalen worden overschreden. In het daaropvolgende kwartaal moeten wij weer binnen de limiet uitkomen. Dit betekent dat dan kortlopende schulden moeten worden omgezet naar langlopende leningen, zodat binnen de kasgeldlimiet gebleven wordt. 5. Renterisiconorm In de Wet Fido is bepaald dat de gemeente binnen de renterisiconorm moet blijven. Het uitgangspunt van de renterisiconorm is het beheersen van de renterisico’s op de langlopende schulden (schulden met een looptijd van één jaar of langer). Dit gebeurt door het aanbrengen van spreiding in de looptijden van de leningen. Hiermee wordt voorkomen dat een groot deel van de leningen tegelijk opnieuw moet worden afgesloten, met het risico van snel oplopende rentelasten. De renterisiconorm beoogt dat de jaarlijkse aflossingen en renteherzieningen totaal niet meer dan 20% van de totale begroting van baten en lasten mogen bedragen. Uit de onderstaande tabel blijkt dat wij in de komende jaren de norm niet overschrijden: Ontwikkeling renterisiconorm en de ruimte in beeld:

Berekening renterisiconorm (x € 1.000) 1. Begrotingstotaal 2. Vastgesteld percentage

2016

2017

2018

2019

49.957

48.343

47.299

47.480

20%

20%

20%

20%

3. Renterisiconorm (1. x 2.)

9.991

9.669

9.460

9.496

4. Herfinanciering bestaande leningen

7.000

2.000

2.000

2.000

5. Ruimte onder renterisiconorm (3.-4.)

2.991

7.669

7.460

7.496


113

6. Ontwikkeling leningenportefeuille De afgelopen jaren hebben wij flink afgelost op onze totale leningenportefeuille. Deze ontwikkeling zet zich de komende jaren voort. In 2016 lossen we ongeveer € 11,6 mln. af op langlopende leningen. We moeten een nieuwe lening aantrekken van € 7 mln. Per saldo neemt het totaal aan langlopende leningen dus af met € 4,6 mln. We gaan ervan uit dat we de nieuw af te sluiten lening tegen een rentepercentage van 1,0% kunnen afsluiten. Op het moment van schrijven ligt de rente voor deze lening op 0,6%. Om het risico op rentestijgingen af te kunnen dekken, wordt (een deel van) de lening mogelijk binnenkort op een gunstig moment via een lening met uitgestelde betaling vastgelegd. Vanwege de afname van onze leningenportefeuille nemen de rentekosten ook af. Daarnaast is het rentepercentage dat we dienen te betalen voor de nieuwe lening van € 7 mln. een stuk lager dan de rente die we momenteel betalen voor de leningen van in totaal € 11,5 mln. die we aflossen. Het rentepercentage voor de leningen die we aflossen ligt op 4,15% voor een lening van € 2,5 mln. en 2,45% voor een lening van € 8 mln. Het voordeel op de rente door herfinanciering wordt ingezet als dekkingsmiddel. Er kleven geen risico’s aan deze handelswijze aangezien de totale leningenportefeuille afneemt met 4,5 mln. en de nieuw af te sluiten lening voor een lager percentage kan worden afgesloten dan het percentage dat we er nu voor dienen te betalen. De kortlopende pieken in de financieringsbehoefte worden zoveel mogelijk opgevangen met kasgeldleningen. De rentekosten voor kasgeldleningen zijn begroot op gemiddeld 0,1%. We verwachten ook na 2016 ongeveer € 5 mln. per jaar af te kunnen lossen. Dat we jaarlijks zoveel kunnen aflossen komt o.a. doordat wij veel activa en daarmee veel afschrijvingen hebben. Tegenover deze afschrijvingen staan slechts beperkte nieuwe investeringen. Ook wordt er minder geïnvesteerd in het grondbedrijf: door verkoop is er nu sprake van een positieve cashflow uit de grondexploitatie. Verwachte stand langlopende leningen

2015

2016

2017

2018

2019

68,1

63,4

58,3

54,2

48,3

Langlopende leningen per 31-12 (x 1 mln)

Van de langlopende leningen is voor een bedrag van ongeveer € 10,5 mln. doorgesluisd. De doorgesluisde leningen betreffen voornamelijk hypotheekleningen aan eigen personeel (ongeveer € 10 mln.) en enkele leningen aan de bibliotheek en Scholtenhagen (€ 0,5 mln.) Staat van langlopende geldleningen: Staat E 2016 Lening Oorspronkelijk nr. bedrag

Naam bank

Soort Opmerkingen lening looptijd

rente restantbedrag % per 1-1-2016

rente

restantbedrag per 31-12-2016

aflossing

175

3.000.000

NWB

L

2018

4,14%

600.000

17.174

200.000

187

2.500.000

Achmea

fixe

2016

4,15%

2.500.000

31.551

2.500.000

0

188

6.000.000

BNG

fixe

2026

4,21%

6.000.000

252.600

0

6.000.000

189

26.882.363

BNG

L

2036

4,80%

18.817.654

887.118

896.079

17.921.575

190

6.000.000

ASN bank

fixe

2017

4,46%

6.000.000

267.600

0

6.000.000

197

12.000.000

NWB

fixe

2021

4,06%

12.000.000

487.200

0

12.000.000

198

4.000.000

BNG

fixe

2021

3,07%

4.000.000

122.800

0

4.000.000

301

8.000.000

BNG

fixe

2016

2,45%

8.000.000

140.153

8.000.000

0

302

5.000.000

BNG

fixe

2019

1,35%

5.000.000

67.500

0

5.000.000

303

5.000.000

BNG

fixe

2018

0,30%

5.000.000

14.750

0

5.000.000

304

7.000.000

fixe

2020

70.000

0

7.000.000

67.917.654

2.358.446

11.596.079

63.321.575

133.500

8.123

11.500

122.000

133.500

8.123

11.500

122.000

68.051.154

2.366.569

11.607.579

63.443.575

nieuwe lening

Total rubriek a: geldleningen 174

260.000

BNG

Scholtenhagen

Totaal rubriek b: doorgesluisde geldleningen Totaal alle geldleningen


L

2041

5,55%

400.000

114

7. Rentevisie Vanwege de economische vooruitzichten staat de rente historisch gezien op een laag niveau. Zolang de ECB haar opkoopoperatie voortzet (en ze heeft beloofd dat tot september volgend jaar te blijven doen) treedt er naar verwachting weinig verandering op in zowel de lange als de korte rente. Ook de banken zien de komende periode weinig veranderingen aan het front. 8. Visie op meerjarige vervangingsinvesteringen We hebben voor 2016 en verder de jaarlijks terugkerende vervangingen in beeld gebracht. De vervangingen zijn op basis van de technische levensduur zo goed mogelijk ingeschat en doorgerekend. Verder zijn er voor de belangrijkste onderdelen beleidsplannen gemaakt zoals het materieelbeheerplan. Bovendien is rekening gehouden met incidentele vervangingen, zoals bijvoorbeeld de inventaris van sporthallen. Ook daarvoor is nu, afhankelijk van de afschrijvingstermijn, jaarlijks ongeveer € 250.000 beschikbaar. In onderstaande tabel hebben we dit meerjarig in beeld gebracht. Nr. Overzicht nieuwe kredieten (* € 1.000) a

Materieel beheerplan

b

Vervangingen WMO

c

2016

2017

2018

2019

173

313

360

144

50

50

50

50

Plan vervanging hard- en software

330

330

330

330

d

Wegenbeheerplan

240

240

240

e

Kredieten riolering

345

230

235

f

Tachymeter

g

Herschikking schoollocaties

h

Extreme buien

i

Verplaatsing Brandweergarage

j

Aansluiting Kolenbranderweg op N18

2.478

k

Verdiepte aanleg N18

4.400

l

Overige vervangings investeringen Totaal

250 40

2.348 500

500 1.996

250

250

250

250

1.888

6.257

8.343

1.064

In de begroting 2016 worden de kredieten van de jaarschijf 2016 vastgesteld. Kredieten vanaf 2017 zijn alleen voor het meerjarenperspectief. a. Materieel beheerplan In 2015 is een nieuw materieel beheerplan opgesteld. In dit materieel beheerplan zijn de jaarlijks benodigde vervangingsinvesteringen tot en met 2020 voor klein- en groot materieel opgenomen. b. Vervangingen Wmo Jaarlijks krediet voor de aankoop van elektrische rolstoelen en scootmobielen via de Wmo. c. Plan vervanging hard- en software Jaarlijks krediet voor aanschaf nieuwe hardware en software volgens het ICT projectenplan. d. Wegenbeheerplan Jaarlijks is er een krediet voor reconstructies van € 240.000 beschikbaar. Vanaf 2019 wordt voor de reconstructies van wegen een structureel budget in de begroting opgenomen. We handelen daarmee in de geest van het huidige Besluit Begroting en Verantwoording (BBV), dat uitgaat van het ineens ten laste brengen van investeringen met een maatschappelijk nut ten laste van het resultaat. e. Kredieten riolering Het betreffen hier vervangingen en reconstructies riolering volgens het GRP.


115

f. Tachymeter Geplande vervanging meter in 2019 g. Herschikking schoollocaties Herschikking schoollocaties basisscholen Troubadour, De Weert en Theo Scholte. h. Extreme buien Betreft een geplande investering riolering i. Verplaatsing Brandweergarage Het krediet verplaatsing brandweergarage is al door de raad vastgesteld. De brandweergarage zal na de bouw worden overgedragen aan de VRT. j. Aansluiting Kolenbranderweg op N18 Het krediet aansluiting Kolenbranderweg op N18 is al door de raad vastgesteld. k. Verdiepte aanleg N18 Het krediet verdiepte aanleg N18 is al door de raad vastgesteld. Het betreft hier de totale investering incl. de bijdrage van de provincie. l. Overige vervangingsinvesteringen Voor toekomstige vervangingen vanaf 2016 die niet in deze lijst zijn opgenomen is jaarlijks een bedrag begroot van € 250.000, uitgaande van een gemiddelde afschrijvingstermijn van 10 jaar. 9. Aandelen Wij bezitten aandelen. Het betreft uitsluitend aandelen van nutsbedrijven. Aandelen van nutsbedrijven zijn uit hoofde van de publieke taak aangetrokken. De marktwaarde van deze aandelen is op dit moment vele malen hoger dan de aankoopwaarde. De aandelen zijn tegen de aankoopprijs gewaardeerd, in overeenstemming met de BBV. De geschatte marktwaarde blijft een inschatting, aangezien de aandelen (nu nog) niet verhandelbaar zijn. Momenteel komt steeds vaker de vraag aan de orde of- en in welke mate het aanhouden van aandelen in nutsbedrijven het algemeen belang nog dienen. Zodra wij een mogelijkheid hebben om aandelen te verzilveren, wordt de raad geïnformeerd. Aankoop aandelen Twente Milieu In het kader van de “Afvalketen slimmer en efficiënter” is het mogelijk dat we aandeelhouder van Twente Milieu worden. Een eventuele toetreding als aandeelhouder brengt een geringe investering in de aanschaf van aandelen met zich mee. Waarde aandelen In de onderstaande tabel zijn de aankoopwaarde en de geschatte marktwaarde van onze aandelen weergegeven. De geschatte marktwaarde is het totale eigen vermogen van een bedrijf/het totaal aantal uitstaande aandelen * het aantal aandelen dat de gemeente Haaksbergen bezit. Bij een eventuele verkoop zal de opbrengst waarschijnlijk hoger zijn.

Aandeel

Aankoopwaarde

Geschatte marktwaarde

BNG

€

81.585

€

1.700.000

Vitens (WOG)

€

4.084

€

1.100.000

Twence*

€

-

€

4.442.000

Crematoria Twente

€

-

€

300.000

Netwerkbedrijf

€

4.043

pm

* In overleg is de geschatte marktwaarde van de aandelen berekend op basis van het ‘zichtbare eigen vermogen’ (intrinsieke waarde).


116

10. EMU-saldo en financieringsbehoefte Landelijk wordt er meer uitgegeven dan er aan middelen binnenkomen en ontstaat een EMU-tekort. Wij hebben relatief veel afschrijvingen en investeren weinig. Hierdoor hebben wij een EMU-overschot. Onderstaande tabel is een uitvloeisel van het bestuurlijk akkoord "Beheersen EMU-saldo lokale overheid" waarbij is afgesproken dat elke gemeente onderstaande tabel dient op te nemen in de begroting. Aangezien wij werken met het baten/lastenstelsel en niet met het kasstelsel (waar de berekening van het EMU-saldo op is gebaseerd), sturen wij niet op het EMU-saldo. Nr.

Berekening EMU-saldo / liquiditeitsprognose Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit 1 reserves 2 Afschrijvingen ten laste van de exploitatie Bruto dotaties aan de post voorzieningen ten laste van de 3 exploitatie Investeringen in (im)materiële activa die op de balans worden 4 geactiveerd Baten uit bijdragen van andere overheden, de Europese Unie 5 en overigen, die niet op de exploitatie zijn verantwoord en niet al in mindering zijn gebracht bij post 4 Desinvesteringen in (im)materiële vaste activa: Baten uit desinvesteringen in (im)materiële vaste activa 6 (tegen verkoopprijs), voor zover niet op exploitatie verantwoord Aankoop van grond en de uitgaven aan bouw-, woonrijp 7 maken e.d. (alleen transacties met derden die niet op de exploitatie staan) 8

Baten bouwgrondexploitatie: Baten voorzover transacties niet op exploitatie verantwoord

Lasten op balanspost voorzieningen voorzover deze transacties met derden betreffen Lasten ivm transacties met derden, die niet via de onder post 1 genoemde exploitatie lopen, maar rechtstreeks ten laste 10 van de reserves (inclusief fondsen en dergelijke) worden gebracht en die nog niet vallen onder één van bovenstaande posten 9

11a Gaat u effecten verkopen? (ja/nee) Zo ja wat is bij verkoop de verwachte boekwinst op de 11a exploitatie? Berekend EMU-saldo

2015

2016

2017

-1.930

34

920

3.856

3.911

4.090

1.371

1.180

1.097

1.310

2.340

5.188

0

0

0

1.000

1.000

1.000

2.162

1.790

1.182

3.851

3.026

2.402

685

591

584

0

0

0

nee

nee

nee

0

0

0

3.991

4.430

2.555

Een positief EMU saldo betekent dat er sprake is van een vorderingenoverschot. Er komt bij ons meer geld binnen dan dat er uitgegeven wordt. Het gaat daarbij om de daadwerkelijke geldstromen. Nr.

Financieringsbehoefte 1 Reguliere exploitatie excl. afschrijvingen, dotaties en onttrekkingen aan reserve en voorziening 2 Nieuwe investeringen 3 Resultaat uit grexen 4 Aflossingen op leningen Nieuw af te sluiten lening (korten langlopend)

2015

2016

2017

2.612

4.534

5.523

-1.310

-2.340

-5.188

1.689

2.307

4.673

-10.187

-11.596

-7.096

-7.196

-7.095

-2.088

Aan de hand van een liquiditeitsprognose wordt berekend wat de financieringsbehoefte is in de komende jaren. Bij nieuwe investeringen is ingeschat wanneer de daadwerkelijke uitgaven plaatsvinden.


117

Paragraaf Bedrijfsvoering Organisatieontwikkeling en personeelsbeleid Visie bestuur en organisatie Op 15 januari 2015 hebben we onze visie op bestuur en organisatie, vastgelegd in de discussienotitie “Samen werken aan een vitaal Haaksbergen”, met de raadscommissie Bestuur en Middelen besproken. De raad waardeerde de vroege betrokkenheid bij de concept-visie en onze open houding, maar had ook duidelijk behoefte aan concretisering van de visie van het college. In 2015 hebben we onze visie verder uitgewerkt en gelijktijdig ook over de visie gecommuniceerd met de medewerkers, het GO en de OR. We hebben één plan van aanpak voor de uitvoering gemaakt. Binnen dit uitvoeringsplan zijn verschillende trajecten benoemd, die in samenhang met elkaar bijdragen aan de realisatie van onze ambities. Op 21 juli 2015 hebben we de visie en het plan van aanpak voor uitvoering voorlopig vastgesteld. Daarna verzamelen we zoveel mogelijk reacties van alle betrokken partijen. In 2015 willen we de visie definitief vaststellen. Financieel herstelplan Op basis van de Visie op bestuur en organisatie en het Financieel herstelplan gaat de organisatie krimpen. De totale taakstelling voor de personeels- en organisatiekosten is € 2,1 mln. Deze taakstelling moet uiterlijk in 2018 zijn gerealiseerd. Per 1 januari 2015 is een bezuiniging van € 0,2 mln. gerealiseerd. De taakstelling per 1 januari 2016 bedraagt € 0,6 mln. Welke taken en bijbehorende formatie per 1 januari 2016 is vervallen is in de paragraaf Taakstellingen en Reserveringen opgenomen. De formatie wordt per 1 januari 2016 ingeleverd en in mindering op het formatiebudget gebracht. Daarmee is een totale besparing van € 0,8 mln. van de € 2,1 mln. gerealiseerd. In 2016 worden werkzaamheden verder afgebouwd, waarmee de volgende fase in het afvloeien van personeel wordt ingezet. Dit moet leiden tot de volgende structurele bezuiniging op personeel van € 0,55 mln. per 1 januari 2017. In 2015 zijn hiervoor al met enkele medewerkers afvloeiingsafspraken gemaakt. De financiële ruimte die hierdoor ontstaat wordt gebruikt voor de frictiekosten vanwege afbouw van taken en voor de op onderdelen noodzakelijke versterking van de kwaliteit. Opzet personele begroting De lijn die in de begroting 2015 is ingezet wordt in de personele begroting voor 2016 voortgezet. Er is uitgegaan van een personeelsbudget dat uitgaat van de vastgestelde formatie en het maximum van de functieschaal waarop de beschikbare functies gewaardeerd zijn. Eventuele kosten o.a. in de vorm van toelagen, overwerk, beschikbaarheidsdiensten zijn afzonderlijk geraamd. Uitgangspunt is dat zoveel mogelijk tot afroming van deze extra kosten wordt gekomen en daarmee wordt bijgedragen aan de totale besparing van € 2,1 mln. De CAO-ontwikkelingen zijn inmiddels vertaald in de begroting personeelskosten. Voor 2016 is rekening gehouden met 1,4% loonstijging evenals 0,74% aan eenmalige uitkering per 1 juli 2016. Deze 0,74% wordt structureel, indien er voor 1-7-2016 een (nieuwe) cao wordt afgesloten. De stijging van de lonen met 1,4% kan worden gecompenseerd door een verlaging van de pensioenpremies. Het pensioenruimteakkoord is dus budgetneutraal. Tot dusverre is er 1% loonstijging in het MJP opgenomen. Als een nieuwe cao wordt afgesloten wordt bepaald of dit bijgesteld moet worden. Daarnaast is 0,2% aan extra loonruimte begroot in de personele begroting voor 2016. Deze ruimte is specifiek bedoeld voor plaatselijke afspraken. Deze loonruimte wordt in overeenstemming met de bonden in het Georganiseerd Overleg ingezet.


118

Formatie-bezetting In de paragraaf Taakstellingen en Reserveringen is vanuit de werkelijke formatie per 1-1-2014 de prognose t/m eind 2018 (1-1-2019) weergegeven. Hierbij is uitgegaan van het niet meer uitvoeren van bestaande werkzaamheden. Uitbesteding van werkzaamheden is in deze prognose niet verwerkt. Bij uitbesteding zal het aantal formatieplaatsen verder afnemen. Voor de personele begroting is de formatie de basis. Het verschil in formatie en bezetting wordt aangewend om bijvoorbeeld inhuur voor de in de formatie opgenomen werkzaamheden te bekostigen. Formatie begroting 1-1-2015

Afdeling 1)

Gemeentesecretaris Griffier

6,6

Mutatie

Formatie begroting 1-1-2016

-1,3

1,0

Maatschappelijke ontwikkeling

2)

5,3 1,0

21,8

-0,5

21,3

Publieks- en Sociale zaken

26,5

-1,7

24,8

Ruimtelijke ontwikkeling

40,7

-2,5

38,2

Beheer Openbare Ruimte

33,2

-1,0

32,2

Interne Dienstverlening

27,2

-1,4

25,8

Financiën

10,3

-0,6

9,7

167,3

-9,0

158,3

-9,0

163,3

Subtotaal College van B&W

5,0

Totaal 1)

2)

172,3

5,0

Onder de gemeentesecretaris zijn tevens het secretariaat van directie en college opgenomen, evenals de algemeen adviseurs. In 2015 is de eerste bezuiniging van 4,5 fte opgenomen. Per 1-1-2015 is de bezuiniging van een halve fte administratieve taken op de afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling niet opgenomen. Deze bezuiniging is gerealiseerd, waardoor de besparing 2014 5,0 fte zou moeten zijn. Het effect is nu in 2015 opgenomen.

In bovenstaande tabel lichten we uitsluitend de mutaties in 2016 toe. In 2016 wordt de formatie verminderd met 9,0 fte’s. In de paragraaf Taakstellingen en reserveringen geven we een totaalbeeld van de stand van zaken. Over de jaren 2015 en 2016 hebben we inmiddels 13,5 fte formatie verminderd. Personeelskosten

Omschrijving soort personeelskosten Loonkosten Inhuur personeel Detachering Voormalig personeel Reis- en verblijfkosten Opleiding Verzuimbegeleiding/arbo Overige kosten

Begroot 2015 Begroot 2015 na primitief wijzigingen 11.654,4 11.654,4 89,0 89,0 -70,5 -70,5 84,8 50,8 1)

57,0 156,6 31,0 20,1 12.022,4

57,0 191,9 31,0 20,7 12.024,3

Mutatie 2016 -393,7 0,0 14,8 67,6

Begroot 2016 11.260,7 89,0 -55,7 118,4

-13,4 -35,0 0,0 0,0 -359,7

43,6 156,9 31,0 20,7 11.664,6

1)

In de begroting 2015 was in kostenplaatsen bedrag van 24,0 voor reiskosten opgenomen, maar organisatiebreed ging het ook toen om 57,0. Vergelijkingsgetal 2015 primitief is daarom aangepast.


119

Loonkosten/inhuur personeel In de aanloop naar de begroting 2016 hebben we ingezet op een volledige realisatie van de doelstelling om € 600.000 loonkosten te besparen. Er zijn aanwijsbare taken voor een bedrag van € 600.000 op de formatie in mindering gebracht. Dat het uiteindelijke resultaat op € 394.000 uit komt is te verklaren door extra loonkosten voor de uitvoering bijstand (€ 200.000 in 2016) en het deel van de autonome loonstijgingen, die we niet binnen de bestaande raming kunnen opvangen. We hebben in 2016 nog een forse opdracht om de personele sterkte en de kwaliteit van het team bijstand op peil te brengen. Naast de kosten van de medewerkers die vooralsnog thuis zitten zullen er kosten gemaakt moeten worden om de werkzaamheden te blijven doen en gelijktijdig een verbeteringsslag in de uitvoering door te voeren. In 2016 is hiervoor € 200.000 geraamd, waardoor de gerealiseerde besparing van € 594.000 wordt ingeperkt tot € 394.000. Voor 2017 en verder verwachten we hiervoor geen extra middelen meer nodig te hebben. Naast de ingeleverde formatie op basis van niet meer uitgevoerde taken zijn er nog taken die niet kunnen worden beëindigd, maar waarbij met de betrokken medewerkers al wel een afvloeiingsschema is afgesproken. Gedurende het jaar worden de besparingen die hier uit voort komen ingezet om knelpunten op te lossen. Om die reden is en blijft het bedrag voor inhuren personeel ongewijzigd. Detachering Detacheringsinkomsten worden ingezet om bezettingsvraagstukken op te lossen. De al begrote detacheringsbaten stellen we bij indien nodig. Voor 2016 hebben we de baten van de muziekdocenten met € 15.000 naar beneden bijgesteld, omdat het aantal te factureren uren vermindert door het geleidelijk afbouwen van de contracten van deze docenten. Voormalig personeel De toename van kosten voormalig personeel (€ 68.000) wordt veroorzaakt door de wachtgelden voor de vertrokken burgemeester en voormalige wethouders. Bij de wethouders gaat het om bijstellingen van wachtgelduitkeringen van collegeleden van het vorige college vanwege nieuw verworven inkomsten. Daarnaast is van een collegelid uit een voor-vorige collegeperiode de wachtgeldtermijn verlengd in verband met het opschuiven van de pensioenleeftijd. In 2016 verwachten we hiervoor € 118.000 nodig te hebben. Ten opzichte van de eerste bestuursrapportage nemen de wachtgelden van wethouders af met € 17.000 en nemen we een volledig jaar wachtgeld burgemeester mee (€ 85.000). Opleidingskosten In de begroting 2015 was binnen het budget Opleidingen al rekening gehouden met een bedrag van € 35.000 voor opleidingen voor de drie transities. Ook binnen het Sociaal Domein was hiervoor eenzelfde budget opgenomen. Deze dubbeling werd duidelijk toen bij de eerste bestuursrapportage 2015 het budget van € 35.000 van het Sociaal domein werd overgebracht naar de centrale post opleidingskosten. Hiermee kwamen de opleidingskosten ten onrechte een niveau van € 192.000. Dit is in de tweede bestuursrapportage 2015 hersteld. Informatisering en automatisering Samenwerking Wij komen nog in 2015 met een voorstel aan de raad waarin in principe wordt voorgesteld een besluit te nemen over de toetreding tot de lichte gemeenschappelijke regeling met de gemeente Hengelo voor wat betreft de uitbesteding van de ICT (hardware en infrastructuur). Dit als uitvoering van onze onderzoeksopdracht van 2 september 2014 en zoals vermeld in de begroting 2015 en kadernota 2016. De financiële consequenties van deze keuze zullen voor zover nodig via dit voorstel tot wijziging van de begroting worden voorgelegd. Afhankelijk van de keuze zal een nieuwe automatiseringsvisie en dito beleid worden opgesteld. Basisinfrastructuur en wettelijke verplichtingen


120

Zolang er geen sprake is van besluitvorming over de aard en omvang van ICT-samenwerking zullen we een terughoudend ICT-investeringsregime voeren. Daar waar de continuïteit van dienstverlening en bedrijfsvoering in het geding is, zullen we de ICT-voorzieningen op orde houden. Daarnaast geven we opvolging aan wettelijke verplichtingen. Ons projectenplan 2016 is hierop ingericht. De investeringen m.b.t. de hardware die in 2016 zijn voorzien, zijn mede afhankelijk van de keuze voor samenwerking. Informatiebeveiliging De toenemende digitalisering heeft als gevolg dat de mate van afhankelijkheid van ICT groter wordt. Dat houdt in dat de kwetsbaarheid toeneemt. Hiermee neemt het belang van informatiebeveiliging toe. Ook de rijksoverheid stelt strengere eisen aan niveau van informatiebeveiliging. Dat betekent dat er wordt gewerkt aan de ontwikkeling van informatiebeveiligingsbeleid en –plan. Ook de ontwikkelingen rondom Suwinet worden door ons nauwlettend gevolgd en er is een plan opgesteld om te voldoen aan de eisen die de rijksoverheid heeft opgelegd.


121

Paragraaf Verbonden Partijen Een verbonden partij is een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie waarin de gemeente Haaksbergen een bestuurlijk en een financieel belang heeft. Een partij waaraan alleen een financieel risico kleeft, zoals bijvoorbeeld een door de gemeente gesubsidieerde instelling, valt hier niet onder. Datzelfde geldt voor leningen en garantstellingen. Daar haalt de gemeente juridisch verhaal als de partij failliet gaat. In zowel de vastgestelde Visie op Samenwerking als in het Coalitieprogramma 2014 – 2018 is duidelijk aangegeven dat samenwerken met (verbonden) partijen tot doel heeft continuïteit van dienstverlening en voorzieningenniveau, kwaliteitsverbetering, kosten besparing en vermindering van kwetsbaarheid. Onderstaand een overzicht van de verbonden partijen, welke rechtsvorm, zeggenschap, het openbare belang of doel dat er mee is gemoeid. Ook is, indien dat aan de orde is, melding gemaakt van (financiële) risico’s voor de gemeente als deelnemer. Apart is opgenomen een tabel over het verwachte eigen en vreemd vermogen en het verwachte resultaat van de verbonden partijen over het begrotingsjaar 2016. Het betreft de gegevens voor zover deze bekend zijn. Daarnaast is een tabel opgenomen met het belang en de bijdragen die in 2015 zullen worden gedaan en voor 2016 staan begroot, aan deze verbonden partijen. De verbonden partijen komen in de programmabegroting op verschillende en soms meerdere beleidsvelden voor. De uitgebreide beleidsontwikkelingen zijn in de diverse programma’s opgenomen. De relevante risico’s zijn eveneens vermeld in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing. Ontwikkelingen indien voor deze paragraaf relevant, zijn in onderstaand overzicht opgenomen. Verbonden partij Regio Twente Enschede

Ontwikkelingen

Vorm/ zeggenschap

Openbaar belang/doel (incl. eventuele veranderingen)

Gemeenschappelijke Met de Twentse gemeenten het behartigen van de belangen op het gebied Regeling van de 14 van volksgezondheid, jeugdhulp en maatschappelijke ondersteuning, Twentse gemeenten. milieu en afvalverwerking, verkeer- en vervoer, ruimtelijke ontwikkeling, _________________ sociaaleconomische ontwikkeling, recreatie en toerisme, 2 leden AB (+ plv) grensoverschrijdende samenwerking, volkshuisvesting en (1 raad + 1 college) arbeidsvoorziening. (inter)nationale lobby Besluitvorming over de heroriëntatie op samenwerking is door een ingestelde stuurgroep (commissie Robben) binnen de Regio Twente volop in gang. Het definitieve rapport is uitgebracht en voor een reactie naar de deelnemers gezonden. De stuurgroep stelt voor de gemeenschappelijke regeling te wijzigen zodat een collegeregeling wordt aangegaan. Reden is dat geen raadsbevoegdheden aan de Regio Twente worden overgedragen. Gemeentelijke portefeuillehouders krijgen een prominente rol in de intergemeentelijke samenwerking. De raden zijn niet meer vertegenwoordigd maar kunnen via een regionaal breed raadsleden overleg richtingen geven aan de samenwerking. In de voorstellen van de stuurgroep wordt de ambtelijke organisatie het Twentebedrijf genoemd, waar naast de ambtelijke ondersteuning van het AB en DB ook nadrukkelijk de taak van facilitaire en uitvoerende ondersteuning moet plaatsvinden voor andere samenwerkingsvormen en gemeenschappelijke regelingen, zoals bijvoorbeeld de VRT. Voorstellen voor het aangaan van een bedrijfsvoeringorganisatie op grond van de Wgr liggen voor. De gevolgen van de afschaffing van de Wgr+ moet uiterlijk 1 januari 2016 in een aangepaste gemeenschappelijke regeling zijn verwerkt, zodat deze per die datum in werking treedt. De voorstellen van de commissie Robben worden naar verwachting daarin ook verwerkt. Ten aanzien van het economisch beleid is in 2014 een start gemaakt met een herbezinning op de Agenda van Twente per 2018. De urgentie voor versterking van economie en arbeidsmarkt voor Twente wordt gezamenlijk sterk gevoeld. In dat verband zijn afspraken gemaakt om hierin nauwer te gaan samenwerken. Het actieprogramma Twente Werkt is gezamenlijk met bedrijfsleven, onderwijs- en onderzoeksinstellingen, de Twente Board, vastgesteld. Uitvoering is gaande en heeft ook in 2016 plaats.


122

Verbonden partij Financiële risico’s Euregio Enschede/Gronau

Ontwikkelingen

Financiële risico’s Hameland Lichtenvoorde

Ontwikkelingen

Financiële risico’s Groot Scholtenhagen Haaksbergen

Ontwikkelingen

Financiële risico’s Openbaar Lichaam Crematoria Twente / Crematoria Twente-Oost

Vorm/ zeggenschap


N.v.t. SamenwerkingHet stimuleren, ondersteunen en coördineren van regionale verband van 104 grensoverschrijdende samenwerking van haar leden. De ambities zijn Duitse en 26 gericht op de doelstelling: een sterke deelregio, één verzorgingsgebied, Nederlandse geïntegreerd en krachtig woon- en werkgebied waarin de grens niet gemeenten langer een scheidende en belemmerende uitwerking heeft. Een _________________ belangrijke taak is het regionaal beheer van het EU-subsidieprogramma 2 leden raad AB INTERREG. Vertegenwoordiging is politiek gerelateerd Een lichte structuur verandering wordt uitgevoerd: van werkgroepen is overgegaan naar commissies. Reden is kennis en kunde nog beter benutten. Om nog nadrukkelijker naast deskundigheid ook de politiek te betrekken is gekozen voor deelname in de commissies van Euregioraadsleden. De ingestelde commissies zijn: duurzame ruimtelijke ontwikkeling, economie en arbeidsmarkt en de Mozercommissie, waarin naast sociaal-culturele samenwerking ook de onderwerpen onderwijs, gezondheidszorg en openbare veiligheid zijn opgenomen. Daarnaast wordt de juridische status van de Euregio per 1 januari 2016 aangepast. De Euregio wordt per die datum omgezet naar een openbaar lichaam met rechtspersoonlijkheid naar Duits recht en gebaseerd op het Verdrag van Arhus. Het resultaat is dat het de Nederlandse deelnemers meer gelijkheid biedt met de Duitse deelnemers en de bijdrage met inwoner iets wordt verlaagd. N.v.t. Gemeenschappelijke Uitvoeren van de Wet Sociale Regeling van 5 werkvoorziening (Wsw) door het beheer gemeenten van een werkverband voor wsw_________________ geïndiceerden Lid DB Lid AB + plv Op 8 juli 2015 heeft de raad besloten in te stemmen met de ontmanteling van Hameland. In de komende periode wordt Hameland in fasen ontmanteld. Voor deze ontmanteling heeft het Algemeen Bestuur een transitieplan vastgesteld. Vanaf 1 januari 2017 wordt gestart met de liquidatie. De raad heeft een begrotingswijziging vastgesteld waarmee een voorziening van € 857.223 voor de ontmanteling van Hameland is getroffen. Stichting Sport en Recreatiepark Groot Scholtenhagen is ontstaan dankzij een ________________ schenking door textielfabrikant Jordaan van een gedeelte van zijn grondbezit aan de gemeenschap van Haaksbergen. Het dient bij te dragen Collegelid is aan de mogelijkheden tot ontspanning en recreatie voor de bevolking van voorzitter Haaksbergen. De Stichting Groot Scholtenhagen is verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van het gehele sporten recreatiepark, dat onder meer bestaat uit sportvelden, fietsen wandelpaden, parken bosplantsoenen, kinderboerderij en monumenten. De Stichting draagt op deze wijze bij aan de realisatie van beleidsdoelen op verschillende beleidsterreinen zoals sport, kunst en cultuur en recreatie en toerisme. In verband met strengere regels in het kader van de BBV mag de gemeente geen kapitaallasten opvoeren van investeringen aan eigendommen van de Stichting. De Stichting heeft daardoor nu de mogelijkheid om desgewenst extra budgetsubsidie aan te vragen voor 2016. Een voorgenomen bezuiniging van € 35.000 voor 2016 is teruggedraaid, conform motie 6 bij de behandeling van de Eerste bestuursrapportage 2015 en Kadernota 2016. De subsidie blijft gelijk aan 2015 (€ 272.500). Indien de stichting niet voldoet aan voorwaarden voor de subsidieverstrekking is terugvordering aan de orde. Gemeenschappelijke Gemeenschappelijke regeling, met openbaar lichaam gevestigd te regeling van 13 Enschede. In stand houden en exploiteren van crematoria (Enschede en gemeenten met een Almelo). Besloten Vennootschap als In verband met goede resultaten is aparte BV opgericht om onderdeel. dividenduitkering mogelijk te maken.


123

Verbonden partij Nederland BV Enschede Ontwikkelingen

Financiële risico’s Gemeentelijk Belasting Kantoor Twente Hengelo

Ontwikkelingen

Financiële risico’s Regionale Uitvoeringsdienst Twente Hengelo

Ontwikkelingen

Financiële risico’s

Stadsbank Oost Nederland Enschede

Vorm/ zeggenschap


_________________ Lid AB Conform de meerjaren-strategie van CT BV wordt in 2016 verder gewerkt aan de realisatie van de nieuwbouw crematorium Oldenzaal, verbouw/investeringen crematoria Almelo en Enschede en nieuwbouw crematorium in Borne. De CT BV heeft inmiddels overeenstemming bereikt met de Dela en gaat het crematorium in Oldenzaal alleen realiseren. Naar verwachting wordt de crematieruimte en de aula in Oldenzaal in 2016 gerealiseerd. Het onderzoek naar de haalbaarheid van een nieuw crematorium te Borne heeft geresulteerd in de start van de bouw van het crematorium in 2016 in Borne-west. Op dit moment is nog niet bekend wanneer met de renovatie van het crematorium in Enschede en Almelo wordt gestart. Voor 2016 wordt er vooralsnog vanuit gegaan dat er over 2015 geen dividend wordt uitbetaald vanwege financiering uit eigen middelen van de investeringen zoals aangegeven in genoemde strategie (totale investering € 14 mln.). De bedrijfsrisico’s zijn grotendeels afgedekt door procedures en verzekeringen. Gemeenschappelijke Heffen en invorderen van gemeentelijke belastingen en de uitvoering van regeling met Hengelo, de Wet waardering onroerende zaken. Enschede, Borne, Losser, Almelo en Oldenzaal _________________ 1 bestuurder lid AB Lid DB (positie delen met Borne, Oldenzaal en Losser). In het najaar van 2015 wordt besluitvorming voorbereid voor aanpassing van de gemeenschappelijke regeling, waarbij de mogelijkheid wordt opgenomen dat het Gemeentelijk Belastingkantoor Twente voor niet deelnemende publiekrechtelijke rechtspersonen financieel administratieve handelingen kan verrichten. N.v.t. Netwerkorganisatie In een netwerkorganisatie uitvoeren van door het rijk verplicht gestelde gebaseerd op een bovenlokale basistaken op gebied van vergunningverlening, toezicht en Bestuursovereenhandhaving op milieu gerelateerde uitvoeringstaken. Wettelijke basis is de komst. Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). _________________ Lidmaatschap bestuur Uiterlijk met ingang van de inwerkingtreding van de Omgevingswet (verwachting 1-1-2018) moet de RUD de vorm van een openbaar lichaam hebben. Hierop is op 19 juni 2015 door het bestuur van de RUD opdracht gegeven hiervoor een toekomstscenario uit te werken. De organisatie van de RUD ondersteunende ICS (Informatie-, Coördinatie- en Sturingseenheid) is vanwege de toenemende werkzaamheden per 1 september 2015 van 5,0 fte uitgebreid naar 6,5 fte waardoor de gemeentelijke bijdrage in 2016 toeneemt. Er wordt regionaal kwaliteitscriteria opgesteld voor het uitvoeren van de werkzaamheden die vallen onder het zogenaamde basistakenpakket (grotendeels milieu). Per RUD worden deze kwaliteitscriteria in een verordening vastgelegd die daarop één op één door de deelnemende gemeenten moeten worden overgenomen. Een eerste inschatting van de eenmalige kosten van het huidige voorkeurstoekomstscenario binnen de RUD van een Gemeenschappelijke Regeling waarbij de medewerkers in dienst zijn bij de RUD, maar wel lokaal blijven gehuisvest is voor Haaksbergen € 0,1 mln. De structurele meerkosten zijn in dat scenario vooral door efficiency verwachtingen vooralsnog beperkt. De mogelijke extra kosten zijn in afwachting van de uitgewerkte businesscase en besluitvorming niet in de begroting 2016 opgenomen. Gemeenschappelijke Op maatschappelijk en zakelijk verantwoorde wijze voorzien in behoefte regeling met 21 van geldkredieten, regelen van schulden van personen die in financiële andere gemeenten moeilijkheden zijn geraakt, budgetbeheer voeren en voorlichting en _________________ advisering over al deze aangelegenheden. Daarnaast bewindvoerderswerkzaamheden op basis van Wet Schuldsanering


124

Verbonden partij

Ontwikkelingen

Financiële risico’s

Veiligheidsregio Twente Enschede

Ontwikkelingen

Financiële risico’s Twence Holding BV Hengelo

Ontwikkelingen

Vorm/ zeggenschap


Lid AB Natuurlijke Personen. Als gevolg van de recessie zijn steeds meer burgers genoodzaakt een beroep te doen op schuldhulpverlening. Reden van de verhoging van de begrote bijdrage voor 2016 en van een sterke toename van het aantal aanvragen. Vanaf 2016 gaat de Stadsbank Oost Nederland met een ander dienstverleningsmodel werken. Kern daarvan is dat alle deelnemende gemeenten een kleiner standaardpakket krijgen aangeboden, maar meer mogelijkheden krijgen de wijze van schuldhulpverlening naar eigen wensen in te richten. Volumebeleid gemeenten: Indien gemeenten besluiten tot een ingrijpende beperking van het gebruik van onze diensten, heeft dit direct consequenties voor de inkomsten van de bank, terwijl de bank niet onmiddellijk haar bedrijfsvoering op een ingrijpende daling van de omzet kan aanpassen. Kredietomzet: Een substantiële daling van de kredietomzet (> 20%) heeft een negatief gevolg voor de resultaten en brengt op termijn een herschikking van de formatie met zich mee. Gemeenschappelijke Wet Veiligheidsregio, Wet geneeskundige hulpverlening en Wet rampen regeling en zware ongevallen schrijven deze gemeenschappelijke regeling voor. _________________ Doel: bereiken van een adequaat veiligheidsniveau voor de bevolking. Burgemeester lid AB De brandweerzorg is volledig geregionaliseerd. De Veiligheidsregio Twente heeft besloten om per 2016 een herfinanciering van de kosten in te voeren. Dit nieuwe kostenverdeelmodel beoogt een duurzame en rechtvaardige verdeling van de lasten maar betekent dat Haaksbergen uiteindelijk € 80.000 per jaar meer moet betalen (ingroeimodel over drie jaar). N.v.t. Besloten Deelnemende gemeenten (Regio Twente gemeenten) en Berkelland, Vennootschap als Attero en Vuilverwerkingsbedrijf Noord-Groningen voeren actief onderdeel van een aandeelhouderschap. holding Duurzame en betaalbare verwerking van afval, door een optimale _________________ terugwinning van grondstoffen en energie uit afval, samenwerking op gebied van innovatief afvalbeleid en duurzaamheid. Aandeelhouderschap Beheren en exploiteren van milieuvoorzieningen en verlening van diensten op gebied van milieubeheersing in het algemeen en het bewerken en verwerken van huishoudelijk afval en bedrijfsafval; het produceren en leveren van (duurzame) energie en secundaire grondstoffen. Twence heeft en blijft zich sterk richten op het terugwinnen van grondstoffen uit afval omdat dit een onmisbare schakel vormt in de keten van verbruik naar nieuw gebruik. Hiermee wordt bijgedragen aan de verdere ontwikkeling naar een seculaire economie. Een gezonde business case voor een verwerkingsfabriek van kunststof hoort ook bij deze ontwikkeling. In 2014 is gestart met de opstelling van het Strategisch beleidsplan 2016-2019. Vaststelling vindt plaats in het najaar van 2015. Het concept dat ter besluitvorming voorligt geeft een voortzetting van het huidig Strategisch Beleidsplan aan en onderstreept de doelstelling: het intensiveren de transitie van Twence tot een grondstoffen- en energiebedrijf. Daarvoor worden de bestaande installaties geoptimaliseerd en worden nieuwe bedrijfsactiviteiten ontwikkeld, meer grondstoffen gewonnen uit afval, reststromen en biomassa en meer duurzame energie opgewekt uit hernieuwbare energiebronnen. Ongeveer 50% van de omzet was in 2014 afkomstig van de productie van energie uit nietherbruikbare materialen. Door de inspanningen op het gebied van materiaalterugwinning en productie van energie uit hernieuwbare bronnen, zijn de bedrijfseconomische perspectieven ook op langere termijn positief. Het tarieven- en dividendbeleid voor de periode na uitkering van het superdividend voor de Agenda van Twente zal in de loop van 2016 in discussie komen. De onderlinge relatie tussen tarieven voor de aandeelhouders, het dividend en het regionaal beleid voor economie en arbeidsmarkt moet hierbij ook worden betrokken. Ook wordt van belang de continuering van de afvalaanlevering van aandeelhoudende gemeenten na afloop van het in 1995 afgesloten contract. Voor de periode na 2022 zullen nieuwe afspraken gemaakt moeten worden. Sprake kan zijn van het aantrekken van nieuwe publieke aandeelhouders die zich willen verbinden aan de


125

Verbonden partij

Financiële risico’s De Overijsselse Ombudsman Zwolle

Ontwikkelingen Financiële risico’s Dataland Gouda

Ontwikkelingen Financiële risico’s Waterbedrijf Vitens NV Utrecht Ontwikkelingen Financiële risico’s Enexis Holding NV Voorheen: Essent (deels) ’s-Hertogenbosch

Relevante ontwikkelingen Financiële risico’s

Vorm/ zeggenschap


dienstverlening van Twence. N.v.t. Stichting De OO richt zich op de behandeling van klachten over gedragingen van bestuursorganen van aangesloten overheidsinstanties, als de interne klachtenprocedure niet tot tevredenheid van klager heeft geleid. De OO hanteert de volgende tarieven: o € 1.500 (uitgebreide behandeling) o € 200 (bemiddeling en verkorte behandeling) N.v.t.

N.v.t. Besloten De missie van DataLand is het realiseren van een landelijke voorziening Vennootschap / die leidt tot het breed toegankelijk en beschikbaar maken van Stichting gebouwengegevens uit het informatiedomein van de gemeenten voor de _________________ publieke en private markt. Aandeelhouderschap N.v.t. N.v.t. Naamloze De drinkwatervoorziening is basisvoorziening en Vitens moet zorg dragen Vennootschap voor de juiste kwantiteit en kwaliteit van drinkwater. _________________ Aandeelhouderschap Over 2014 ontvangen dividend € 69.942. N.v.t. Naamloze Enexis beheert het energienetwerk in Noord-, Oost- en Zuid-Nederland Vennootschap voor de aansluiting van ongeveer 2,7 miljoen huishoudens, bedrijven en _________________ overheden. De netbeheerderstaak is een publiek belang, wettelijk Aandeelhouderschap geregeld met o.a. toezicht vanuit de Autoriteit Consument en Markt. Het belang van deelneming is behartigen van publieke belang van een betrouwbare en continue transport van nutsvoorziening tegen de laagst mogelijke prijs. Partijen: 6 provinciale en 130 gemeentelijke aandeelhouders. N.v.t.

Verkoop Vennootschap BV ‘s- Hertogenbosch

De aandeelhouders lopen een zeer gering risico (een deel van) de boekwaarde ad € 6,2 miljoen te moeten afwaarderen. Omdat Enexis opereert in een gereguleerde (energie)markt, onder toezicht van de Energiekamer en vanwege de (intrinsieke) waarde van Enexis Holding N.V. is dit risico zeer gering. Enexis heeft op dit moment meer dan 50% eigen vermogen wat 10% boven de wettelijke eis ligt. Een aanvullend risico is het achterblijven van de geraamde dividendinkomsten. Het risico is echter gemitigeerd door middel van een overeengekomen garantiedividend van € 100 miljoen. Besloten VennootDeze BV is in het leven geroepen om de aandeelhouderslening aan Enexis Schappen doelmatig en efficiënt te kunnen beheren. De lening is ontstaan bij de _________________ interne verkoop van de gas- en elektriciteitsdistributie-netwerken van Essent. Aandeelhouderschap Partijen: 6 provinciale en 130 gemeentelijke aandeelhouders N.v.t. Zeer beheerst geachte risico’s voor de niet -tijdige betaling van rente en/of aflossing en, in het ergste geval, faillissement van Enexis. Het risico en daarmee de aansprakelijkheid voor de aandeelhouders is relatief gering en beperkt tot de hoogte van het nominale aandelenkapitaal van deze vennootschap (ongeveer € 20.000). Besloten VennootDeze BV is in het leven geroepen voor een efficiënte afwikkeling van de Schappen rechten en verplichtingen van de Verkopende Aandeelhouders van Essent N.V. Partijen: 6 provinciale en 130 gemeentelijke aandeelhouders Aandeelhouderschap

Relevante ontwikkelingen Financiële risico’s

De vennootschap zal eind 2015 (mogelijk begin 2016) kunnen worden geliquideerd. Een positief liquidatiesaldo zal vrijvallen aan de aandeelhouders. N.v.t.

Vordering op Enexis BV ‘s- Hertogenbosch

Ontwikkelingen Financiële risico’s


126

Verbonden partij CBL Vennootschap BV ‘s- Hertogenbosch Ontwikkelingen Financiële risico’s

Publiek Belang ElectriciteitsProductie BV ‘s- Hertogenbosch Ontwikkelingen Financiële risico’s

Claim Staat Vennootschap

Ontwikkelingen Financiële risico’s

Bank Nederlandse Gemeenten ’s-Gravenhage Ontwikkelingen Financiële risico’s

Vorm/ zeggenschap Besloten VennootSchappen

Openbaar belang/doel (incl. eventuele veranderingen) In het kader van de transactie met RWE is een eventueel te verwachten claim in verband met de afwikkeling van de Cross Border Leases (CBL) en belastingclaims door Essent N.V. hierin ondergebracht. Partijen: 6 provinciale- en 130 gemeentelijke aandeelhouders

Aandeelhouderschap Eind 2015 of begin 2016 voortijdige beëindiging van alle CBL-contracten. Met de voortijdige beëindiging van alle CBL-contracten is alleen nog sprake van een risico en daarmee aansprakelijkheid voor de Verkopende Aandeelhouders ter hoogte van het bedrag in het CBL Escrow Fonds ($ 20 mln.). Daarnaast is het risico en daarmee de aansprakelijkheid voor de verkopende Aandeelhouders relatief gering en beperkt tot de hoogte van het nominale aandelenkapitaal van deze vennootschap (totaal € 20.000). Besloten VennootHier is het aandeel van 50% van Essent N.V. in de NV Elektriciteit Schappen Productiemaatschappij Zuid-Nederland (EPZ) opgenomen. _________________ Partijen: 6 provinciale en 130 gemeentelijke aandeelhouders. Aandeelhouderschap N.v.t. Het financiële risico na de levering van ERH aan RWE, waarmee de vervreemding van de aandelen Essent nu is afgerond, is beperkt tot eventuele contractueel vastgelegde mogelijkheden van claims c.q. garanties. Eventuele claims komen ten laste van het General Escrow Fonds (zie Verkoop Vennootschap BV). Besloten VennootDeze BV is in het leven geroepen voor een efficiënte afwikkeling van de Schappen rechten en verplichtingen van de Verkopende Aandeelhouders van Essent N.V. De looptijd van deze vennootschap is afhankelijk van de periode dat een eventuele schadeclaim wordt gevoerd tegen de Staat en dat claims Aandeelhouderschap (die door Waterland tot 5 jaar na completion (mei 2019) kunnen worden ingediend) worden afgewikkeld. Conform de verkoopkoopovereenkomst (“SPA”) zal de escrow-rekening tot 5 jaar na completion blijven staan voor de afwikkeling van potentiële claims van Waterland. Het financiële risico is beperkt tot eventuele claims van Waterland als gevolg van garanties en vrijwaringen die door de verkopende aandeelhouders zijn afgegeven en tot het maximale bedrag (EUR 13,5 mln.) op de escrow-rekening. Daarnaast is het risico en daarmee de aansprakelijkheid voor de aandeelhouders relatief gering en beperkt tot de hoogte van het nominale aandelenkapitaal van deze vennootschap (ongeveer € 20.000). Naamloze Bank van en voor overheden en instellingen die maatschappelijk belang Vennootschap behartigen. Met gespecialiseerde dienstverlening draagt BNG bij aan zo _________________ laag mogelijke kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger. Klanten van de BNG zijn overheden en instellingen op het gebied Aandeelhouderschap van volkshuisvesting, gezondheidszorg, onderwijs en nut. Over 2014 ontvangen dividend: € 20.496. N.v.t.


127

Kengetallen verbonden partijen


Eigen Vreemd Eigen Vreemd Eigen Vreemd Resultaat vermogen vermogen vermogen vermogen vermogen vermogen 2014 1.1.15 1.1.15 1.1.16 * 1.1.16 * 31.12.16 * 31.12.16 *

Resultaat 2015 *

Resultaat 2016 *

Regio Twente

7.067

98.282

6.536

20.404

4.532

20.012

1.168

nnb

0

Euregio

1.177

2.054

1.126

1.500

1.036

1.750

-27

-51

31

Hameland Lichtenvoorde

279

13.713

279

12.597

279

11.931

563

448

0

Groot Scholtenhagen

349

156

n.n.b.

n.n.b.

n.n.b.

n.n.b.

0

n.n.b.

n.n.b.

Openbaar Lichaam C rematoria Twente / C rematoria Twente-Oost Nederland BV

1.613

0

1.597

0

1.580

0

911

n.n.b.

n.n.b.

Gemeentelijk Belasting kantoor (GBT)

1.030

3.580

481

3.580

481

3.580

546

0

0

Regionale Uitvoeringsdienst Twente

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

0

0

0

Stadsbank Oost Nederland

1.741

17.964

1.662

n.n.b.

1.652

n.n.b.

11

0

0

Veiligheidsregio Twente

1.556

52.785

614

53.749

54

53.374

306

0

0

Twence Holding BV (in € mln)

123

199

n.n.b.

n.n.b.

n.n.b.

n.n.b.

9

n.n.b.

n.n.b.

De Overijsselse Ombudsman

n.n.b.

n.n.b.

n.n.b.

n.n.b.

n.n.b.

n.n.b.

n.n.b.

n.n.b.

n.n.b.

Dataland

728

592

n.n.b.

n.n.b.

n.n.b.

n.n.b.

200

n.n.b.

n.n.b.

Waterbedrijf Vitens NV (in € mln)

421

1.293

464

1.263

488

1.259

42

n.n.b.

32

3.517

2.900

3.616

n.n.b.

3.716

n.n.b.

266

n.n.b.

200

66

862.000

45

860.000

25

355.000

-/- 17

-20

-20

Enexis NV Voorheen: Essent (deels) (in € mln) Vordering op Enexis BV Verkoop Vennootschap BV (in € mln)

363

80

70

65

0

0

17

10

-0,1

C BL Vennootschap BV (in USD)

9.811

107

9.000

100

0

0

-/- 67

-800

0

Publiek Belang ElectriciteitsProductie BV

1.598

108

1.600

100

0

0

-/- 19

-20

-20

C SV Amsterdam B.V.

9

36

-40

80

-90

130

-/- 44

-50

-50

Bank Nederlandse Gemeenten (in € mln)

n.n.b.

n.n.b.

n.n.b.

n.n.b.

n.n.b.

n.n.b.

126

n.n.b.

n.n.b.

* Het eigen en vreemd vermogen in 2016 is gebaseerd op het verwachte vermogen. Dit geldt ook voor het resultaat in 2015 en 2016.

Bijdragen aan verbonden partijen Bedragen x € 1.000 Regio Twente Euregio

Rekening 2014

Begroting 2015

895

Begroting 2016

889

884

9

9

9

3.304

3.153

3.085

Groot Scholtenhagen

275

275

272

Gemeentelijk Belasting kantoor

381

386

377

32

32

39

Stadsbank Oost Nederland

147

150

153

Veiligheidsregio Twente 1)

1.059

1.312

1.351

Hameland Lichtenvoorde

Regionale Uitvoeringsdienst Twente

Twence Holding BV Totaal

-

-

-

6.102

6.206

6.170

1) Op deze bijdrage o ntvangen we vanaf de start van de VRT in 2013 co mpensatie vo o r de ko sten van de nieuwe brandweergarage van € 140.000. Deze co mpensatie vervalt zo dra de nieuwe garage gereed is. In de bijdrage Rekening 2014 is de co mpensatie garage van € 140.000 en het rekeningresultaat 2013 van € 113.000 verrekend.


128

Paragraaf Grondbeleid Onder het programma Ruimtelijke Ontwikkeling en Wonen is de visie weergegeven. De paragraaf is gebaseerd op de besluiten en informatie zoals deze aan de raad zijn aangeboden en besloten. De Nota Grondbeleid 2012 is in relatie tot die visie nog steeds actueel en geeft de beleidskeuzes van onder andere: - actief en faciliterend grondbeleid; - het gebruik van verschillende samenwerkingsvormen; - minnelijke grondverwerving; - het gebruik van de Wet voorkeursrecht gemeenten; - het gebruik van de Onteigeningswet; - het financieel kader van de grondexploitaties. De marktsituatie vraagt dat we voortdurend kritisch kijken naar de vraag en afzetmogelijkheden . Dit kan leiden tot verkoopbevorderende aanpassingen, zoals kavelgrootte en de normen die we stellen aan welstand. Tussenactualisatie grondexploitaties 2015 Voor de Begroting 2016 hebben wij daar waar nodig ook de grondexploitaties tussentijds geactualiseerd. De grondexploitaties zijn jaar overschrijdend en over de looptijd van de grondexploitaties leiden de daarin geboekte en nog te realiseren kosten en opbrengsten tot een bepaald verwacht eindresultaat. Vanuit de grondexploitaties zijn er voor de Begroting 2016 meerdere factoren van invloed. Urentoerekening De urentoerekening aan de grondexploitaties wordt de komende jaren verder afgebouwd. We ronden lopende exploitaties af en steeds minder nemen we nieuwe gronden in exploitatie. En daar waar wel nieuwe exploitaties worden gestart laten we dat waar mogelijk aan de markt over. Aanscherping weten regelgeving De regels voor grondexploitaties in het Besluit begroting en verantwoording (BBV) zijn aangepast. Voor ons zijn de volgende wijzigingen van belang - toerekening van rente - in exploitatie genomen gronden met een looptijd langer dan tien jaar Wij hanteren voor de toerekening van rente aan het grondbedrijf de omslagrente. Daarmee zijn we voorbereid op de nieuwe regels en is het risico zeer beperkt. Voor onze in exploitatie genomen gronden is de verwachting dat we deze exploitaties in elk geval binnen de komende tien jaar afsluiten. Daarmee is er op dit moment geen sprake van een acuut risico. Verwachte bijstelling of instelling van een verliesvoorziening Wij voorzien op dit moment geen ontwikkelingen die van invloed zijn op deze Begroting 2016. Wel is in de Tweede Berap 2015 de verliesvoorziening voor het Marktplan opgehoogd met een bedrag van € 231.000. Voor de grondexploitaties Buurse-Zuid en Vregelinkshoek verwachten wij ondanks de stagnerende grondverkopen nog geen verliesvoorziening in te hoeven stellen. Winstneming Op dit moment verwachten we bij de jaarrekening 2015 geen winst te nemen.


129

De waardering van de grondvoorraad Dit is de toets hoe de marktwaarde van de grond in relatie staat tot de boekwaarde. Deze toets wordt bij de jaarrekening 2015 uitgevoerd en eventuele gevolgen worden daarin verwerkt. Risicoparagraaf De dekking van de risico’s, die verbonden zijn aan de bouwgrondexploitaties en betrekking hebben op bijzondere gebeurtenissen voor zover daar sprake van is, loopt via de algemene reserve. Bij de rekening 2014 heeft de accountant opmerkingen gemaakt over de wijze waarop wij omgaan met risico’s binnen de grondexploitatie. Onze handelwijze was volgens de accountant in strijd met onze eigen interne regels. Ook in het kader van het toezicht kijkt de toezichthouder kritisch naar de wijze waarop wij omgaan met risico’s binnen de grondexploitatie. In deze begroting hebben wij de risico’s voor de grondexploitatie beter inzichtelijk gemaakt. Daarvoor hanteren wij voor elke grondexploitatie een checklist, waardoor we de risico’s beter kunnen beheersen. Daarnaast hebben we de risico’s volgens de IFLO-methode uitgewerkt en gekwantificeerd in de paragraaf Weerstandsvermogen en Risicomanagement. Frankenhuis We willen deze exploitatie aan het einde van dit jaar afsluiten. De afsluiting en de gevolgen daarvan worden verwerkt in de rekening 2015. Het project bevindt zich in een risico-arme fase. Er zijn op dit moment geen verdere bijzonderheden te melden. Stepelerveld De huidige grondexploitatie is gebaseerd op de realisatie van een traditioneel opgezet bedrijventerrein. De ambitie om het meest duurzame bedrijventerrein van Twente te ontwikkelen gaat uit van een andere stedenbouwkundige opzet. Daarnaast worden duurzame innovatieve oplossingen uitgewerkt, zoals het project Smart Roads. De gewijzigde stedenbouwkundige opzet gaat uit van fors minder verharding door een andere ontsluiting, maar daarentegen is er ook sprake van minder zichtlocaties. Omdat hier sprake is van een nieuwe opzet wordt in september een marktbehoefteonderzoek uitgevoerd dat verder moet uitwijzen waar in de markt de kansen en mogelijkheden liggen voor een succesvolle exploitatie. Vregelinkshoek De verkoop van de drie bouwkavels in Vregelinkshoek stagneert, waardoor de verkoop van één kavel per jaar gerekend vanaf 2015 naar verwachting niet wordt gehaald. Dit zal nog niet direct tot het instellen van een verliesvoorziening leiden. Wel zoeken wij naar mogelijkheden om de verkoop te bevorderen. De Veldmaat De grondexploitatie Veldmaat loopt volgens de prognose. Fase 2 is inmiddels in ontwikkeling genomen. Buurse-Zuid Het project bevindt zich in een risico-arme fase. Er zijn op dit moment geen verdere bijzonderheden te melden. Wissinkbrink Voor de Wissinkbrink wordt ingezet op verkoop van ruim 40 ha aan de agrarische sector. Voor het resterende deel wordt uitgegaan van gebruik als woningbouwlocatie. Verdere uitwerking zal de komende tijd plaatsvinden. Marktplan De verkoop van de gronden is binnen een tweetal varianten (met en zonder supermarkt) mogelijk. Op basis van de gevoerde gesprekken met door ontwikkelaars/ marktpartijen hebben wij de verwachting in 2016 tot contractvorming te kunnen komen.


130

Meerjarenperspectief Het meerjarenperspectief is gebaseerd op de tussenactualisatie 2015 van de grondexploitaties. Koppeling van alle grondexploitaties geeft het volgende boekwaardeverloop, waarbij deze terug loopt van € 12,2 mln. kapitaalschuld per 1-1-2015 naar € 0,6 mln. kapitaalbezit per 31-12-2019.

Boekwaarde: op 31-12 van het jaar. Kosten, rente en opbrengsten: gedurende het jaar.

Meerjarenperspectief Kosten Rente Opbrengsten Boekwaarde

2016 -1.698,2 -212,8 4.056,6 -8.998,8

2017 -1.842,5 -160,2 6.621,9 -4.486,7

2018 -1.341,2 -86,1 6.063,8 -160,0

2019 -498,2 -20,0 1.620,6 632,4

Totaal -5.380,2 -479,1 18.362,9

Onderstaande tabellen geven een overzicht van de verwachte eindresultaten op eindwaarde per grondexploitatie.

MEERJARENPERSPECTIEF GRONDEXPLOITATIE datum afsluiting Voorziening Resultaat op eindwaarde grondexploitatie 1-1-2016 Marktplan -1.012.760,5 31-12-2019 -906.000,0 Frankenhuis -953.026,9 31-12-2015 -922.684,2 Wissinkbrink * 295.274,9 31-12-2018 De Veldmaat 332.329,8 31-12-2017 Stepelerveld 1.452.421,8 31-12-2019 Vregelinkshoek -56.398,4 31-12-2018 Buurse Zuid 69.833,0 31-12-2018 Totaal 127.673,7 -1.828.684,2 *Nog niet in exploitatie genomen.


131

Paragraaf Taakstellingen en reserveringen In deze paragraaf informeren wij u over de stand van zaken omtrent de taakstellingen en de reserveringen in de begroting 2016.

Taakstellingen In de Begroting 2015 is het vastgestelde pakket maatregelen uit het Financieel herstelplan opgenomen. Voor de actuele stand van zaken gaan we uit van het overzicht van bezuinigingsmaatregelen en de verdere uitwerking daarvan zoals we die hebben opgenomen in de Eerste Berap 2015 en Kadernota 2016. Overzicht maatregelen financieel herstelplan


De technische vertaling van de invulling van de taakstellende bezuinigingen op bestuur en organisatie en subsidies naar de programma’s vindt u in deze Begroting 2016. Ad 1 Korting ambtelijk apparaat/uitwerking Visie op bestuur en organisatie Perspectief en uitgangspunten Visie op bestuur en organisatie Als onderdeel van het Financieel herstelplan is het reduceren van de kosten van onze organisatie een doel op zich. Maar met de Visie op bestuur en organisatie wordt duidelijk dat wij als gemeentelijke organisatie in een alomvattend veranderproces zitten. In onderstaand kader staan de ambities van de Visie op bestuur en organisatie weergegeven. Bewerkstelligen dat Haaksbergen in de toekomst als zelfstandige gemeente kan blijven bestaan en dat: Haaksbergen zelf het strategisch beleid blijft bepalen; Haaksbergen een gemeente is waar inwoners, organisaties, bedrijven en gemeente dicht bij elkaar staan en samen datgene tot stand brengen waar in Haaksbergen behoefte aan is; Haaksbergen een gemeente is die bestuurt, regie voert, stimuleert, ondersteunt en minder zelf uitvoert; Haaksbergen een financieel gezonde gemeente is. Bron: Visie op bestuur en organisatie, juli 2015 Het doel van dit veranderproces is te komen tot een geoliede en slanke organisatie die financieel gezond is. De nu voorliggende uitwerking van het laten vervallen van werkzaamheden en invulling bezuiniging is een belangrijke eerste stap. Daarnaast is ook productiviteit, klantgerichtheid, kwaliteit w.o. taakvolwassenheid en mate van regievoering belangrijk. Met name investeren in kwaliteit is een belangrijke randvoorwaarde. De komende tijd ligt de nadruk op het laten vervallen van werkzaamheden. Parallel wordt gewerkt aan de professionalisering van de organisatie.


132

Uitgangspunten Bij het opstellen van de voorstellen zijn met name de volgende uitgangspunten van het coalitieprogramma, het Financieel herstelplan en de Visie op bestuur en organisatie gehanteerd: De gemeente regisseert en faciliteert. De uitvoering ligt daar waar deze bedrijfsmatig en financieel het beste uitgevoerd kan worden. De risico’s worden niet (alleen) bij de gemeente Haaksbergen neergelegd. Wij krijgen vanwege onze beperktere financiële middelen een ambtelijk apparaat dat kleiner is dan vergelijkbare gemeenten. Om die reductie te bereiken, worden werkzaamheden geschrapt en indien mogelijk efficiënter en/of effectiever georganiseerd. De betrokkenheid van onze inwoners, bedrijven en instellingen is van groot belang en wordt ten volle benut. Besparingen primair in het fysieke domein en bedrijfsvoering en niet primair in het sociale domein. Middelen worden ingezet voor activiteiten. De lasten worden gedeeld: het ambtelijk apparaat, de burgers, instellingen en verenigingen moeten allemaal hun bijdragen leveren. De uitvoering van niet wettelijke taken vervalt waar dat verantwoord is. Indien deze taken maatschappelijk relevant zijn, worden deze door inwoners, bedrijven en instellingen opgepakt. Het niveau van de niet wettelijke taken wordt aangepast aan de financiële mogelijkheden. De kosten op het gebied van huisvesting, ICT en overhead zijn gelijk of lager dan van vergelijkbare gemeenten. Financiële opgave In het Financieel herstelplan is onder meer de volgende opgave t.a.v. het personeel opgenomen. Totaal 2014 Fte (per 1/1) Fte bezuiniging (in loop van het jaar) € mln. (oplopend)

2015

165

2016

167

2017

158

2018

149

2019

140

131

-4

-9

-9

-9

-9

-40

0,00

0,20

0,80

1,35

1,95

2,10

Door de decentralisaties zijn er taken bijgekomen en is er vanaf 1 januari 2015 6 fte aan formatie toegevoegd. De totale taakstellende besparing op personeel is € 2,1 mln. Hierbij is uitgegaan van € 50.000 aan gemiddelde personeelslasten per fte en 40 fte aan vervallen werkzaamheden. Daarnaast is € 0,1 mln. aan overige te besparen overheadkosten (informatisering, huisvesting, drukwerk etc.) begroot. Leidend is het totaal te besparen bedrag: € 2,1 mln. Met de nu voorliggende besparingen van totaal 33 fte en diverse overige besparingen wordt deze bezuiniging van € 2,1 miljoen als geheel ingevuld. Alleen voorstellen waarvan de werkzaamheden vervallen Er zijn alleen voorstellen opgenomen voor werkzaamheden, die voor de gemeente vervallen en werkzaamheden waar wij efficiencyvoordelen verwachten te behalen. Lopende en toekomstige onderzoeken naar samenwerking of uitbesteding (o.a. ICT, sociale zaken) kunnen tot voordelen leiden v.w.b. continuïteit, kwaliteit en mogelijk ook financieel. Op de mogelijke uitkomsten van deze onderzoeken is niet vooruitgelopen. Er zijn dus geen voorstellen met financiële voordelen van eventuele samenwerking of uitbesteding opgenomen. Moment van bezuinigen Bij de bepaling wanneer de werkzaamheden daadwerkelijk worden gestopt is belangrijk of vervallen werkzaamheden worden overgenomen door inwoners, instellingen of worden gestopt. Ook is belangrijk of door het stoppen met de werkzaamheden (direct) kosten worden voorkomen. Tenslotte wordt zoveel mogelijk bij (toch al) lopende ontwikkelingen aangesloten. Dit alles om zo de gevolgen voor de medewerkers, de organisatie als geheel en de dienstverlening naar inwoners, instellingen en bedrijven zo beperkt mogelijk te laten zijn.


133

Overhead In onze visie staat dat we de omvang en kosten van de organisatie omlaag willen brengen. Daarbij vinden we het belangrijk dat middelen zo weinig mogelijk aan huisvesting en overhead besteed worden. Wij gebruiken de definitie van overhead van Berenschot 1. De werkzaamheden die bij de overhead vervallen, zijn bij elkaar gebracht en daar toegelicht (zie in de tabel op de volgende pagina onder nr. 18). Naast de fte’s voor overhead is er ook sprake van invloed op de overige kosten van overhead. Huisvestinglasten en automatiseringskosten bijvoorbeeld worden in principe lager bij een daling van de personele formatie. Invulling per heden Per 1 januari 2016 is voor totaal 13,5 fte aan werkzaamheden geschrapt. De resterende 19,8 fte wordt uiterlijk 2018 gerealiseerd. Door pensionering en vertrek van medewerkers alsmede het niet opvullen van vacatures zijn de loonkosten in 2016 € 1,1 mln. lager de raming in 2015. Dit volledige bedrag kan nog niet worden ingeboekt, omdat we ook vacatures gedeeltelijk en/of tijdelijk in moeten vullen en een aantal investeringen moeten doen. We willen toe naar een regiegemeente, dat vraagt een nadere bepaling van de competenties en kwaliteiten van medewerkers en investeringen in opleidingen van medewerkers, digitalisering van werkprocessen en mobiliteit. Periodiek wordt beoordeeld of de gemeentelijke organisatie en het takenpakket op elkaar is afgestemd. In een volgende stap wordt beoordeeld welke taken wellicht beter uitbesteed kunnen worden. Ook wordt de gemeentelijke overhead en bedrijfsvoering nader beoordeeld. Werkzaamheden: vervallen/efficiency Onderstaande werkzaamheden kunnen vervallen omdat wij deze als gemeente niet meer betalen en/of dat deze werkzaamheden efficiënter uitgevoerd kunnen worden. De besparing is gerekend vanaf de formatie per 1 januari 2014 en is uiterlijk 31 december 2018 geheel gerealiseerd.

1

Overhead is het geheel van functies gericht op sturing en ondersteuning van het primaire proces. De

overheadfuncties staan niet rechtstreeks ten dienste van de klant. Ze leveren een indirecte bijdrage aan het doel van de organisatie.


134

Nr. Programma/ Onderwerp

Bespa- Vervallen/ Realisatie Realisatie Nog te ring fte Efficiency 2015 2016 realiseren

Bereikbaarheid en openbare ruimte 1.

Inrichten en onderhouden van plantsoenen

0,2 Vervallen

2.

Verkeersveiligheid

0,1 Vervallen

Beheer openbare ruimte

Vervallen / 6,5 Efficiency

1,5

1,0

4,0

0,9 Over

0,9

0,6

-0,6

3.

0,1

0,1 0,1

Bestuur en dienstverlening 4.

Vervallen formatie frontoffice Cultuur en ontspanning

5.

Sportaccommodaties

0,9 Vervallen

0,9

6.

Ambtelijke ondersteuning projecten, stichtingen en commissies

0,4 Vervallen

0,4

Economische ontwikkeling 7. 8.

9.

Vastgoedexploitatie en bouwgrondexploitatie

0,8 Vervallen

RO-processen en grondexploitatie


Integrale Veiligheid Preventieadvies inbraken, toezicht woningen inbraakgevoelige situaties, verkeer i.v.m. evenementen regelen, prioriteren toezicht

10. Lagere handhavingsfrequentie Sociaal Domein Afbouw subsidies en efficiëntere en effectievere 11. beleidsvorming rondom welzijn 12. Schuldhulpverlening

0,8

2,2

1,5 Vervallen 1

0,5

Vervallen / Efficiency

1 Efficiency

0,0

1,0 1,0

0,1

0,9

0,7 Vervallen

0,7

1,2 Vervallen

1,2

0 Vervallen

0,0

Onderwijs 13. Logopedie 14. Muzieklessen Ruimtelijke ontwikkeling en Wonen 15. Plattelandsontwikkeling 16. Vereenvoudigen proces vergunningverlening 17. Administratieve ondersteuning RO en wonen Totaal programma’s 18. Overhead Totaal programma’s + overhead

1 Vervallen

0,3

0,8


1,0

1,4

0,5 Vervallen

0,5

21,3 12 33,3

Vervallen/ Efficiency

1,9

4,8

5,2

4,5

9,0

19,8

Toelichting (integraal overgenomen uit Eerste bestuursrapportage 2015/ Kadernota 2016) 1. Inrichten en onderhouden van plantsoenen Het groenbeleid is uitgewerkt in de groenvisie en wordt concreet vertaald in een beeldbestek. Het is een speerpunt van beleid. Besparing is mogelijk door visie en beleid voor langere tijd gelijk te houden. Het gaat hier om het beleidsproces en betreft geen wijzigingen in de uitvoering. Aandachtspunten: actualisatie doen we slechts als veranderde inzichten of nieuwe wetgeving daarom vragen. Dat vraagt in die gevallen wel om incidenteel budget. Gevolgen voor inwoners: visie en beleid voor langere tijd gelijk houden kan betekenen dat gewenste wijziging van beleid later wordt doorgevoerd. 2. Verkeersveiligheid De organisatie en begeleiding van lessen en projecten over verkeersveiligheid zijn geen primaire taak van de gemeente, maar ligt bij de scholen en ouders.


135

Aandachtspunten: risico dat er niet voldoende middelen en/of menskracht beschikbaar is waardoor de lessen en projecten geen doorgang vinden. Gevolgen voor inwoners: mogelijk geen verkeerslessen waardoor dit een taak alleen voor de ouders wordt. 3. Beheer openbare ruimte Door met name efficiency maatregelen in de organisatie van beheer en onderhoud buitenruimte zijn gefaseerd besparingen mogelijk. Dit wordt mede mogelijk gemaakt omdat vele kleine (oneigenlijke) werkzaamheden niet meer worden uitgevoerd. De werkzaamheden zijn per einde 2018 met totaal 6,5 fte afgenomen. Aandachtspunten: deze besparing is gebaseerd op het huidige vastgestelde kwaliteitsniveau van de buitenruimte. Wijziging hiervan heeft in principe gevolgen voor de bij BOR benodigde formatie. Gevolgen voor inwoners: adoptie/zelfonderhoud van groenstroken door inwoners. 4. Vervallen formatie frontoffice De formatie van 0,9 fte frontoffice Publiekszaken is niet meer ingevuld. Deze is in de Begroting 2015 al geschrapt. Deze teruggang in fte’s is onderdeel van de bezuiniging op personeel. 5. Sportaccommodaties In lijn met de afspraken over het beheer en onderhoud van de Bouwmeester dragen we ook het beheer en onderhoud van andere sportterreinen en accommodaties over. Mogelijkheden: 1. overdragen aan verenigingen/inschakelen voor beheer; 2. overdragen aan commerciële partij. Aandachtspunten: in goede staat overdragen, afspraken over maatschappelijke functie en hoogte tarieven, juridische aandachtspunten inkoop- en aanbestedingsregels. Gevolgen voor inwoners: via betrokken verenigingen wordt meer beroep op vrijwilligers en betrokkenheid van inwoners gedaan. Mogelijk consequenties voor beschikbaarheid en staat van onderhoud als verenigingen deze taak niet voldoende aan kunnen. 6. Ambtelijke ondersteuning projecten, stichtingen en commissies We beperken de interne inzet van personeel voor verschillende projecten op gebied van kunst en cultuur. De gevolgen voor projectsubsidies worden betrokken bij de uitvoeringsagenda Financieel herstelplan, onderdeel subsidies. Ten aanzien van kunst en cultuur beperken wij onze rol tot het beleidsmatige deel. De uitvoering laten we aan het maatschappelijk veld. Van hen wordt ook een actieve rol verwacht in het zoeken naar partners voor onderhoud en aankopen. Specifiek voor monumentenzorg geldt dat wij stoppen met ambtelijke ondersteuning op dit terrein. Partners adopteren monumenten. Versterken relatie tussen Cultuur en Kulturhus. Hierdoor meer samenhang in de culturele activiteiten. Organisatie door maatschappelijke initiatieven. Aandachtspunten: staat van onderhoud, overdragen van kunstwerken bij adoptie, afspraken over behoud van kunstwerken. Gevolgen voor inwoners: niet oppakken van culturele activiteiten door maatschappelijke initiatieven kan tot verschraling van cultureel aanbod leiden. 7. Vastgoedexploitatie en bouwgrondexploitatie We bouwen onze vastgoedportefeuille af. Daar waar dat wenselijk of noodzakelijk is gaan we over tot verkoop van gemeentelijk vastgoed. We kijken daarbij kritisch naar het maatschappelijk belang van


136

de panden. De afbouw van de portefeuille leidt op termijn tot minder werkzaamheden op het gebied van in stand houden, onderhoud etc. Door de crisis op de woningmarkt is het aantal bouwgrondexploitaties al verminderd en/of zijn de ontwikkelingen vertraagd. Daarbij laten we de komende jaren nieuwe exploitatiegebieden meer over aan de markt, wij beperken ons tot het stellen van kaders en voeren bij de ontwikkelingen de regie. Aandachtspunten: afspraken met externe partijen over het uit te voeren onderhoud op ons vastgoed. Gevolgen voor inwoners: geen. 8. RO-processen en grondexploitatie De kosten voor het wijzigen van een vastgesteld bestemmingsplan worden door de aanvrager betaald. De mogelijkheid hiervoor ligt zowel binnen het bestaande instrumentarium (nadere eisen, afwijkings– en wijzigingsregels) als in het formuleren van begripsbepalingen, de bestemmingsomschrijving en in de bouw– en gebruiksregels. Daarnaast worden er op basis van de huidige Structuurvisie minder uitbreidingslocaties ontwikkeld. Aandachtspunten: deze keuze vereist een heldere en eenduidige communicatie. Gevolgen voor inwoners: Inwoners worden door deze nieuwe lijn beperkt in initiatieven en ontwikkelingen, maar ook de gemeente kan zelf worden beperkt in uitvoering van gewenste ontwikkelingen. 9.

Preventieadvies inbraken, toezicht woningen inbraakgevoelige situaties, verkeer i.v.m. evenementen regelen, prioriteren toezicht We zien inbraakpreventie primair als de eigen verantwoordelijkheid van onze inwoners. Hierdoor vervalt het geven van adviezen hierover. Ook het toezicht houden op inbraakgevoelige situaties (bij bijvoorbeeld zomerhuisjes) vervalt: het is aan bewoners dit zelf te regelen. Het verkeer regelen bij evenementen laten wij over aan de (vrijwilligers)organisatie. Wij richten ons bij het toezicht houden op de openbare ruimte primair op de veiligheid en overlast. Aandachtspunten: de beleidsdoelstellingen uit het Integraal Veiligheidsprogramma w.o. terugdringen inbraakpreventie en woonoverlast worden mogelijk niet gehaald. Gevolgen voor inwoners: inwoners meer initiatief laten nemen. Mogelijk dat de dalende lijn van minder inbraken niet doorzet. Bij het regelen van verkeer bij evenementen ligt meer bij (vrijwilliger)organisaties. 10. Lagere handhavingsfrequentie Binnen het huidige handhavingsuitvoeringsprogramma kunnen een aantal taken op lagere frequentie worden uitgevoerd. Momenteel worden hiervoor integrale voorstellen uitgewerkt. Brede verbetering van processen. Inzetten op taakgericht werken, gebruik makend van mogelijkheden digitalisering en werkprocessen. Meer inzetten op uitvoering door (goedkopere) ondersteuning. Verwachte afronding langslepende en complexe dossiers. Door nieuw beleid helder te formuleren in de toekomst geen/beperkt nieuwe dossiers. Het zorgen voor veiligheid en voorkomen van overlast heeft hierbij eerste prioriteit. Aandachtspunten: huidige situatie nog geen transparante, vraaggerichte en geïntegreerde dienstverlening. In de samenwerking binnen de RUD Twente worden prioriteiten deels regionaal vastgesteld. In het kader van de kleuring rood binnen Inter Bestuurlijk Toezicht (IBT) eerst verbeteringen doorvoeren voordat taken- en formatiereductie kan worden gerealiseerd. Beeld van taken en benodigde formatie moet bevestigd worden door momenteel lopende uitwerking van het beleid op Vergunningen, toezicht en handhaving.


137

Gevolgen voor inwoners: het intern slimmer werken heeft geen gevolgen voor inwoners. Verlaging van de handhavingsfrequentie vraagt van inwoners en bedrijven meer eigen verantwoordelijkheid voor het naleven van weten regelgeving. Wij moeten met elkaar accepteren dat niet op elk verzoek tot handhaving in gegaan kan worden. 11. Afbouw subsidies en efficiëntere en effectievere beleidsvorming rondom welzijn We werken lopende, veelal met provinciale subsidies betaalde, projecten die niet bijdragen aan innovatie in het sociale domein af. We constateren dat naast provinciale subsidie er vaak ook nog eigen cofinanciering en ook ambtelijke inzet nodig is. In de toekomst kijken we bij het starten van dergelijke projecten meer naar de bijdrage die projecten kunnen leveren aan de doelstellingen van ons beleid. Daarbij zien we het wel als een randvoorwaarde dat inwoners zelf een actieve rol in de uitvoering van het beleid binnen het sociale domein (in brede zin) gaan spelen. Aandachtspunten: effectievere en efficiëntere beleidsvorming mag niet ten koste gaan van innovatie en kennisdeling. Inbreng van inwoners vraagt om een andere werkwijze, zowel voor gemeente als voor inwoners. Gevolgen voor inwoners: meer verantwoordelijkheid bij onze inwoners, maar ook een actievere rol bij beleidsvorming en innovatie. Zowel een kans als een aandachtspunt. 12. Schuldhulpverlening We stoppen met eigen werkzaamheden voor de schuldhulpverlening en laten deze volledig uitvoeren door Stadsbank Oost Nederland. Daar zijn we al bij aangesloten en werken we mee samen. Daarmee maken we optimaal gebruik van de beschikbare expertise én voorkomen we dat taken dubbel worden uitgevoerd, zoals nu het geval is. Ook zien we in Haaksbergen dat er gevallen in de relatief zware categorie hulpverlening zijn ingedeeld. In lijn met ons algehele beleid leggen we de verantwoordelijkheid voor de eigen financiën en het oplossen van schulden ook meer bij inwoners en brengen deze indeling in de zwaardere categorie terug. Aandachtspunten: deze werkwijze sluit aan bij die van de gemeenten Hengelo, Hof van Twente en Borne, waarmee we samenwerken binnen werkplein de Gieterij. Gevolgen voor inwoners: inwoners worden eerst aangesproken op eigen verantwoordelijkheid en kunnen dus niet direct beroep doen op ondersteuning. 13. Logopedie Bij de behandeling van de Begroting 2015 is besloten dat de uitvoering van logopedie geen verantwoordelijkheid meer van de gemeente is. De teruggang in aantal fte’s is onderdeel van de reductie op personeel. Aandachtspunten: logopedie in het kader van preventie opnemen in jeugdbeleid en VVE, afstemming met scholen en de GGD. Logopedie is onderdeel van de ziektekostenverzekering. Gevolgen voor inwoners: scholen, ziektekostenverzekeraars, huisartsen en de ouders zelf zullen alert moeten zijn op mogelijke problemen in de spraakontwikkeling. 14. Uitvoering muzieklessen Muzieklessen geven is geen gemeentelijke taak en is vervallen. Hierover zijn afspraken gemaakt met de betrokkenen en de Stichting Muziekonderwijs Haaksbergen (SMH) zodat het aanbod van lessen en de kosten daarvan voor ouders niet in het geding komen. Muziekonderwijs is ondergebracht in een subsidierelatie met SMH. In dat kader zijn de 2,0 fte aan muziekdocenten niet meer opgenomen vanaf 1/1/2014 in de formatie van de gemeentelijke organisatie. Daarom is geen besparing in het aantal fte’s opgenomen. Op de subsidie aan SMH is in de Begroting 2015 een besparing opgenomen in 2016 van € 15.000 oplopend naar € 55.000 in 2018. De kosten van het muziekonderwijs zijn € 90.000. Het


138

resterende te besparen bedrag van € 35.000 wordt ondergebracht onder de besparing personeel en telt dus mee als invulling op de bezuiniging op personeel van € 2,1 mln. 15. Plattelandsontwikkeling Wij werken intensief samen met andere (Twentse) gemeenten en nemen een actieve rol in het bestuur Leader Zuid Twente. We richten ons ambtelijk niet langer op het verder stimuleren van de verandering op sociaal en economisch gebied. We accepteren daarbij dat we minder invloed hebben op de ontwikkelingen. Aandachtspunten: rol van voortrekker plattelandsontwikkeling verandert naar volger en van ambtelijk naar bestuurlijk. Gevolgen voor inwoners: initiatieven op het gebied van plattelandsontwikkelingen worden niet meer door ons gestimuleerd en aangejaagd. Inwoners moeten hierin meer zelf het initiatief nemen en mogelijkheden verkennen. 16. Vereenvoudigen proces vergunningverlening De afhandeling van vergunningen kan binnen de wettelijke regels eenvoudiger. Aanvragen voor vergunningen door een gecertificeerd architect worden bijvoorbeeld op een aantal onderdelen niet meer getoetst. Inwoners worden voor algemene informatie eerst verwezen naar internet. Open vragen of vragen van meer algemene aard worden in principe niet inhoudelijk beantwoord. Kijken naar het verder beperken van regels, zodat meer zaken met een melding kunnen worden afgedaan of zelfs vergunningvrij worden. Verder stellen we beperkt beleid op en zoeken het meer in praktische uitvoeringsregels. Kapstok en tevens voorwaarde is hierbij het VTH-beleid dat momenteel uitgewerkt wordt. Brede verbetering van processen. Inzetten op taakgericht werken, gebruik makend van mogelijkheden digitalisering en inrichting werkprocessen. Meer inzetten op uitvoering door (goedkopere) ondersteuning. Verwachte afronding langslepende en complexe dossiers. Door nieuw beleid helder te formuleren in de toekomst geen/beperkt nieuwe dossiers. Aandachtspunten: huidige situatie is nog geen transparante, vraaggerichte en geïntegreerde dienstverlening, in de samenwerking binnen de RUD Twente worden prioriteiten deels regionaal vastgesteld. In het kader van kleuring rood binnen Inter Bestuurlijk Toezicht (IBT) eerst verbeteringen doorvoeren voordat taken- en formatiereductie kan worden gerealiseerd, beeld van taken en benodigde formatie moet bevestigd worden door het momenteel lopende onderzoek beleid Vergunningen, toezicht en handhaving. Gevolgen voor inwoners: het intern slimmer werken leidt voor inwoners tot een verbetering van de dienstverlening. Ook de mondige en veeleisende inwoners moeten accepteren dat zij verwezen worden of dat wij niet op hun verzoek ingaan. 17. Administratieve ondersteuning RO en wonen Teruggang in aantal werkzaamheden bij ruimtelijke ontwikkeling en wonen vraagt om minder administratieve ondersteuning op de afdeling. Aandachtspunten: realisatie is mede afhankelijk van realisatie van de besparing in het aantal fte’s in het primaire proces van RO. Gevolgen voor inwoners: Geen. 18. Overhead Minder werkzaamheden in het primaire proces leiden tot minder werkzaamheden voor de overhead. Dit vooral nu er veel uitvoerende werkzaamheden in het primaire proces vervallen. Daarnaast streven wij in de Visie op bestuur en organisatie naar meer taakvolwassen medewerkers. Ook is er sprake van dat de ‘klassieke’ overhead verdwijnt: overheadprocessen verlopen door automatisering meer in het


139

primaire proces. Tenslotte zijn medewerkers steeds meer selfsupporting waardoor de dienstverlening vanuit de overhead verminderd kan worden. Aandachtspunten: realisatie is mede afhankelijk van realisatie van de besparing in het aantal fte’s in het primaire proces en de toename van de taakvolwassenheid van de medewerkers, waardoor slimmer wordt gewerkt en financiële, communicatieve en juridische kennis meer aanwezig is. Gevolgen voor inwoners: Geen. Overhead

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Directie, lijnmanagement Personeel en organisatie / OR-secretariaat Informatisering en Automatisering Financiën en Control Juridische Zaken Bestuurszaken / bestuursondersteuning Communicatie / webcoördinator Facilitaire Zaken Secretariaten in het primaire proces Totaal

1/1/ 2014 7,0 6,4 6,0 12,7 2,8 4,0 3,1 12,1 0,5 54,6

Besparing 2,0 2,9 0,0 1,6 0,8 1,6 0,0 3,1 0,0 12,0

31/12/ 2018 5,0 3,5 6,0 11,1 2,0 2,4 3,1 9,0 0,5 42,6

Toelichting 1. Een kleinere organisatie heeft minder afdelingshoofden nodig. Verdere invoering van de Visie op bestuur en organisatie en bijvoorbeeld uitbestedingen kan nog leiden tot een aangepaste wijze van aansturing en benodigd aantal fte’s voor lijnmanagement. 2. Er is minder behoefte aan formatie voor (arbo)beleid, het aantal adviseurs kan terug vanwege een lager aantal fte’s in de organisatie en van de medewerkers wordt meer zelfredzaamheid verwacht. 3. Bij Informatisering en Automatisering wordt per saldo geen teruggang van werkzaamheden verwacht. 4. Centrale en decentrale ondersteuning kan minder door minder facturen, toename taakvolwassenheid en efficiency door digitale crediteurfactuurstromen. 5. Op termijn verwachte terugloop van juridische geschillen en toename taakvolwassenheid medewerkers moet leiden tot beperking van de formatie. 6. Verwachte teruggang in algemeen organisatorische zaken. 7. Bij communicatie/webcoördinator wordt niet ingezet op teruggang van de werkzaamheden. 8. Bij facilitaire zaken wordt door teruglopende werkzaamheden een teruggang bij het callcenter en bodes voorzien. 9. Decentrale ondersteuning blijft gewenst: geen besparing. Ad 2 Korting subsidiebeleid De forse bezuiniging op budgetsubsidies levert het grootste deel van de bezuiniging op. In deze Begroting 2016 hebben we de keuzes daarvoor uitgewerkt en geven we een onderbouwing van de ingevulde taakstelling van € 0,7 mln. Daarnaast wordt de korting op het subsidiebeleid deels gerealiseerd door een nieuwe nota subsidiebeleid. Deze nota is in augustus 2015 aan uw raad aangeboden en treedt per 1 januari 2016 in werking. Bezuinigingen op subsidies Hieronder treft u een tabel aan met de totalen en een korte toelichting op alle bezuinigingsvoorstellen.


140

Tabel: bezuinigingsvoorstellen subsidies en realisatie

Nr Naam organisatie

2016

2017

x € 1.000 2019

2018

Taakstelling Realisatie Taakstelling Realisatie Taakstelling Realisatie Taakstelling Realisatie 1 RTV Sternet 2 St. Muziekonderwijs Haaksbergen

11

0

11

0

11

0

11

0

0

0

0

0

25

25

25

25

190

190

340

340

400

400

400

400

4 Stichting Groot Scholtenhagen

35

0

35

35

70

70

70

70

5 VVV

17

17

17

17

17

17

17

17

6 SMD

21

21

26

21

26

21

26

21

7 MBS

0

0

0

0

0

0

0

0

8 Mediant

5

5

5

5

5

5

5

5

9 GGD

0

0

0

0

0

0

0

0

65

65

80

80

90

90

90

90

0

0

0

0

0

0

0

0

10

10

15

15

17

17

17

17

3 Stichting Kulturhus Haaksbergen

10 Scala 11 Halt 12 Steunpunt Informele Zorg 13 Peuterspeelzaalwerk 14 C ompensatie OZB 15 Bezuiniging op normsubsidies

Totaal

0

0

0

0

0

0

0

0

15

15

15

15

15

15

15

15

30

20

40

20

41

20

41

20

399

343

584

548

717

680

717

680

Toelichting Ad 1 Lokale omroep De bezuiniging op de subsidie voor Sternet hebben we niet gerealiseerd, omdat we gehoor hebben gegeven aan de motie van de raad. Ad 3 Stichting Kulturhus Haaksbergen De bezuiniging op het Kulturhus ten opzichte van de in 2014 verstrekte subsidie is in de begroting verwerkt. Ad 4 Stichting Groot Scholtenhagen Deze bezuiniging is niet volledig ingevuld in 2016. Uitvoering van de door de raad aangenomen motie ligt hieraan ten grondslag. Ad 6 Stichting Maatschappelijke Dienstverlening Enschede-Haaksbergen Deze bezuiniging is vrijwel helemaal ingevuld. Er rest nog een bedrag van € 5.000. Ad 10 Scala De bezuiniging van € 65.000 oplopend tot € 90.000 is verwerkt. Over het onderzoek naar een mogelijke extra bezuiniging op Scala van € 100.000 wordt uw raad geïnformeerd. Een extra bezuiniging op jongerenwerk is niet doorgevoerd. Ad 15 Bezuinigen op normsubsidies De algemene subsidieverordening en de nadere regels zijn in het najaar 2015 vastgesteld. Het effect van de nadere regels wordt in 2016 en verder duidelijk. Ad 3 t/m 5 Overige maatregelen financieel herstelplan De onder de punten 3 tot en met 5 genoemde maatregelen uit het financieel herstelplan zijn in de begroting verwerkt en ingevuld.


141

Ad 6 Algemene taakstelling Toelichting Nu de budgetten in het Sociaal domein inzichtelijk zijn, blijkt dat de door het rijk opgelegde vermindering van de uitkering Sociaal domein met afgerond € 400.000, oplopend tot € 500.000 in 2019, zoals die is opgenomen in de meicirculaire, niet opgevangen kan worden. Dit leidt tot een verslechtering van het perspectief. Daarom is de al bestaande algemene taakstelling van € 100.000 in 2016, oplopend tot structureel € 300.000 in 2018, verhoogd met € 100.000 per jaar vanaf 2016. In tabelvorm ziet dit er als volgt uit: Bedragen x € 1.000

Overzicht algemene taakstelling Algemene taakstelling Financieel Herstelplan Bijstelling in begroting 2016 Bijgestelde algemene taakstelling

2016 100,0 100,0 200,0

2017 200,0 100,0 300,0

2018 300,0 100,0 400,0

2019 300,0 100,0 400,0

Reserveringen In het kader van reëel ramen zijn in de begroting 2016 budgetten opgenomen waartegen over nog geen directe verplichtingen staan. Wij maken onderscheid in de 2 soorten budgetten. 1. Bijstelling van bestaand/nieuw beleid 2. Stelposten Bijstelling van bestaand/ nieuw beleid Voor voorziene wijzigingen of invoering van nieuw beleid zijn stelposten opgenomen. Bedragen x € 1.000

2016

2017

Nieuw beleid

2018

2019

150,0

300,0

Innovatie Jeugd

40,0

40,0

40,0

40,0

Innovatie Wmo

25,0

25,0

25,0

25,0

35,0

35,0

35,0

35,0

200,0

100,0

250,0

400,0

Nieuw beleid WSW door ontmanteling Hameland Automatisering 3D Totale ruimte voor beleid

100,0

Stelposten Vanuit de financiële uitgangspunten is financieel rekening gehouden met diverse stelposten. Bedragen x € 1.000

2016

2017

2018

2019

Onvoorzien

40,0

40,0

40,0

40,0

Inflatie

75,0

150,0

225,0

300,0

Niet geplande vervangingen

26,2

26,2

26,2

26,2

100,0

200,0

300,0

136,0

136,0

136,0

Loonruimte Tegemoetkoming chronisch zieken Cliëntondersteuning Totale ruimte voor risico's

136,0 154,7

154,7

154,7

154,7

431,9

606,9

781,9

956,9

In de bestuursrapportages informeren wij u over de inzet van deze budgetten.


142

Financiële toelichting Totaaloverzicht lasten en baten per deelprogramma Programmaoverzicht De totale baten en lasten per programma voor de jaren 2016 tot en met 2019 zien er als volgt uit:

Baten Werkelijk Primitief Lasten 2014 2015 Baten 6.550,5 6.172,6 Lasten 10.838,9 11.092,3 Totaal Bereikbaarheid en openbare ruimte -4.288,4 -4.919,8 Bestuur en dienstverlening Baten 439,9 340,6 Lasten 3.068,3 2.944,5 Totaal Bestuur en dienstverlening -2.628,4 -2.603,9 Cultuur en ontspanning Baten 891,5 324,8 Lasten 4.790,1 2.756,9 Totaal Cultuur en ontspanning -3.898,6 -2.432,0 Economische ontwikkeling Baten 201,2 121,5 Lasten 754,8 707,9 Totaal Economische ontwikkeling -553,6 -586,4 Integrale veiligheid Baten 1,6 0,0 Lasten 2.474,8 2.431,8 Totaal Integrale veiligheid -2.473,2 -2.431,8 Sociaal Domein Baten 8.994,4 5.741,8 Lasten 16.969,2 24.095,1 Totaal Sociaal Domein -7.974,7 -18.353,3 Onderwijs Baten 232,6 191,3 Lasten 2.926,9 2.458,0 Totaal Onderwijs -2.694,3 -2.266,8 Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Baten 3.512,1 1.142,7 Lasten 6.044,8 4.070,6 Totaal Ruimtelijke ontwikkeling en wonen -2.532,7 -2.928,0 Algemene dekking Baten 55.363,0 60.797,8 Lasten 30.322,9 26.339,6 Totaal Algemene dekking 25.040,1 34.458,2 Resultaat voor bestemming -2.003,9 -2.063,7 RESERVES Baten 3.207,5 490,3 Lasten 1.203,7 0,0 Totaal RESERVES 2.003,9 490,3 Resultaat voor bestemming 0,0 -1.573,4 Omschrijving programma Bereikbaarheid en openbare ruimte

Bedragen x € 1.000 Begroot 2015 na Begroot Begroot Begroot Begroot wijziging 2016 2017 2018 2019 6.448,3 6.496,3 6.405,1 6.425,6 6.506,9 11.430,6 11.269,6 11.184,6 11.005,5 11.123,7 -4.982,3 -4.773,3 -4.779,4 -4.579,9 -4.616,8 340,6 420,2 460,2 426,2 277,2 2.933,6 2.992,0 3.008,4 3.000,1 2.943,1 -2.593,0 -2.571,8 -2.548,2 -2.573,9 -2.665,9 296,0 291,0 243,3 243,3 243,3 2.752,5 2.500,0 2.302,7 2.080,1 2.080,1 -2.456,6 -2.209,1 -2.059,5 -1.836,8 -1.836,8 461,0 132,9 132,9 132,9 132,9 1.358,1 698,3 698,1 697,9 697,9 -897,1 -565,4 -565,2 -564,9 -564,9 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 2.647,8 2.545,3 2.489,1 2.648,9 2.668,7 -2.647,8 -2.545,3 -2.489,1 -2.648,9 -2.668,7 5.896,3 5.676,1 5.522,3 5.382,3 5.382,3 25.091,1 22.778,4 22.376,4 22.012,3 22.012,3 -19.194,8 -17.102,3 -16.854,1 -16.630,1 -16.630,1 200,4 147,6 135,1 135,1 135,1 2.495,8 2.333,6 2.251,3 2.223,9 2.213,9 -2.295,5 -2.186,0 -2.116,3 -2.088,8 -2.078,8 10.766,7 1.043,6 1.061,6 927,9 927,9 14.443,7 4.332,1 4.316,7 4.256,3 4.281,3 -3.677,1 -3.288,6 -3.255,1 -3.328,4 -3.353,4 61.466,7 61.207,3 60.841,0 60.223,1 60.118,7 26.479,7 25.936,2 25.259,5 24.573,2 24.519,6 34.987,0 35.271,1 35.581,5 35.649,9 35.599,1 -3.757,0 29,3 914,7 1.398,2 1.183,7 2.735,7 5,0 5,0 5,0 5,0 489,6 0,0 0,0 0,0 0,0 2.246,1 5,0 5,0 5,0 5,0 -1.510,9 34,3 919,7 1.403,2 1.188,7

In de kolom Begroting 2015 na wijziging is de stand van de herziene begroting 2015 opgenomen zoals die gold na de vaststelling van de Eerste Berap/Kadernota.


143

Financiële uitgangspunten Bij het opstellen van de begroting 2016 en het meerjarenperspectief 2017-2019 zijn de volgende grondslagen en uitgangspunten gehanteerd. Loonontwikkeling In onze begroting is meerjarig rekening gehouden de gevolgen van de cao. Voor de jaren vanaf 2016 is rekening gehouden met jaarlijks 1% loonstijging. Prijsontwikkeling In het perspectief is een jaarlijkse structurele stelpost opgenomen van € 150.000 voor prijsinflatie, afgeleid van een inflatiepercentage van 1,5% en € 10 mln. aan inflatie onderhevige begrotingsposten. Het inflatiepercentage is gebaseerd op de ontwikkeling van de index van de gezinsconsumptie, zoals die jaarlijks door het CBS wordt gepubliceerd. Op basis van de informatie in de meicirculaire 2015 actualiseren wij dit percentage in de begroting 2016. Van deze inflatiecorrectie ramen wij 50%. Door nog efficiënter te werken en in te kopen verwachten we de gevolgen van de prijsontwikkelingen voor onze budgetten op te kunnen vangen. Aanpassing lonen en prijzen We gaan in de begroting en het meerjarenperspectief uit van lopende lonen en prijzen. Omslagpercentage In februari 2012 heeft de raad de beleidskaders vastgesteld voor de nieuwe wijze van kostentoerekening. Met dit besluit zijn ook de nieuwe kaders vastgesteld voor de toerekening van rente aan de producten op basis van het omslagpercentage. Uitgaande van de vastgestelde kaders komt het renteomslagpercentage voor 2016 uit op 2,93. Belastingen en heffingen De belastingen en heffingen worden volgens de vastgestelde kaders met de inflatiecorrectie verhoogd. Voor 2016 hanteren we daarvoor een percentage van 1,5%. Gemeentefondsuitkering De in deze begroting opgenomen gemeentefondsuitkering is gebaseerd op de meircirculaire 2015. Onvoorzien In de begroting 2016 en meerjarenperspectief 2017-2019 ramen we jaarlijks een bedrag van € 40.000 voor de kosten van onvoorziene ontwikkelingen. De raad besluit over de aanwending van deze post. Investeringen, afschrijvingen en rentetoerekening Op de investeringen is de nieuwe, in december 2012 vastgestelde Financiële Verordening van toepassing. De afschrijving en rentetoerekening starten op 1 januari van het jaar ná afronding en/of ingebruikname van een actief. De rente berekenen we over de boekwaarde per 1 januari. De materiële vaste activa met economisch nut worden onder aftrek van bijdragen van derden lineair afgeschreven in maximaal: 60 jaar: pompputten, persleidingen en voedingskabel riolering; 40 jaar: nieuwbouw woonruimten, kantoren, bedrijfs- en schoolgebouwen; 25 jaar: renovatie, restauratie en aankoop van woonruimten, kantoren, bedrijfs- en schoolgebouwen en drukrioleringsgemalen; 15 jaar: technische installaties in bedrijfsgebouwen, tijdelijke uitbreiding gebouwen, pomp en appendages en elektrische installaties grote gemalen; 10 jaar: veiligheidsvoorzieningen bedrijfsgebouwen, telefooninstallaties, kantoormeubilair, schoolmeubilair, aanleg tijdelijke terreinwerken, aanleg kunstgrasvelden, nieuwbouw tijdelijke woonruimten en bedrijfsgebouwen, aanhangwagens en handgereedschappen; 8 jaar: personen- en vrachtauto’s;


144

5 jaar: hard- en software; Activa met een verkrijgingsprijs van minder dan € 5.000 worden niet geactiveerd. Gronden en terreinen worden altijd geactiveerd en niet afgeschreven. Aankoop en vervaardiging van activa met een meerjarig maatschappelijk nut worden onder aftrek van bijdragen van derden en bestemmingsreserves lineair afgeschreven over een termijn van maximaal: 25 jaar: aanleg en reconstructie van wegen en rotondes; 15 jaar: verkeersinstallaties en openbare verlichting; 40 jaar: bruggen, viaducten en overige grotere kunstwerken of een kortere, door de raad aan te geven, tijdsduur. Toerekening van de apparaatskosten De indirecte apparaatskosten (personeelskosten en overhead) zijn aan de directe kosten toegerekend. Voor de begroting 2016 is dezelfde toerekening aangehouden als die in de begroting 2015. De begrote toerekening van de indirecte apparaatskosten aan de verschillende producten wordt ook als realisatie verantwoord. Hierdoor worden afwijkingen op de programma’s alleen veroorzaakt door afwijkingen in de directe kosten. Afwijkingen op de indirecte apparaatskosten worden verantwoord onder programma 9 Algemene dekkingsmiddelen. Kengetallen De volgende (belangrijkste) kengetallen zijn gebruikt bij het opstellen van de begroting 2016: Omschrijving

2016

2017

2018

2019

24.351

24.351

24.351

24.351

305

295

285

285

Particuliere huishoudens

9.895

9.895

9.895

9.895

Huishoudens met laag inkomen

2.790

2.790

2.790

2.790

Leerlingen VO

1.574

1.574

1.574

1.574

10.076

10.142

10.142

10.142

294

294

294

294

Inwoners Bijstandsontvangers

Woningen Recreatiewoningen


145

Overzicht en toelichting incidentele baten en lasten In onderstaande tabel hebben wij de incidentele baten en lasten per programma samengevat. Bedragen x € 1.000

Programma/toelichting Bereikbaarheid en openbare ruimte Groenverkoop Bestuur en dienstverlening Kosten wachtgeld van wethouder Cultuur en ontspanning Geen Economische ontwikkeling Geen Integrale veiligheid Monstertruckdrama Onderwijs Geen Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Geen Sociaal Domein Regres Wmo Uitgaven extra ondersteuning HH Doorontwikkeling WSW agv ontmanteling Hameland Algemene dekkingsmiddelen Bijdrage extra ondersteuning HH Vervallen dividend crematoria voor nieuwe inv. Kosten extra personeel uitvoering WWB Totaal incidentele effecten

2016 135,0 135,0 -37,0 -37,0

2017

2018

2019

50,0 50,0 0,0 0,0

0,0 0,0 0,0 0,0

0,0 0,0 0,0 0,0

-75,0 -75,0

0,0 0,0

0,0 0,0

0,0 0,0

-200,7 14,8 -115,5 -100,0 52,5 270,5 -18,0 -200,0 -125,2

0,0 0,0 0,0

0,0 0,0 0,0

0,0 0,0 0,0

0,0 0,0 0,0 0,0 50,0

0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Toelichting incidentele baten en lasten per programma: Algemeen Voor het beoordelen van de incidentele baten en lasten volgen we de notitie van de commissie BBV. Het aanmerken van voor- en nadelen, die uiteindelijk bepalend zijn voor het berekenen van het structurele begrotingssaldo, zijn aan deze regels gebonden. Een van de belangrijkste voorwaarden is dat voor- en nadelen, die voortvloeien uit het uitvoeren van een structurele taak, niet als incidenteel worden aangemerkt. Verder geldt dat inkomsten en uitgaven, die langer dan vier jaar in de begroting worden opgenomen, als structureel worden aangemerkt. Uitzondering op die regel is weer dat als de periode door de raad is beperkt, bijvoorbeeld omdat het om een project gaat, dit wel weer als incidenteel mag worden aangemerkt. Bereikbaarheid en openbare ruimte Daarnaast verwachten we net als in 2014 en 2015 ook in 2016 en 2017 extra opbrengsten van respectievelijk € 15.000 en € 60.000 door de verkoop van snippergroen. Daar staan wel incidentele kosten van € 15.000 in 2016 en € 10.000 in 2017 tegenover. Bestuur Het komende jaar houden we nog rekening met de kosten van het wachtgeld van de afgetreden wethouders tot een bedrag van € 37.000 per jaar.


146

Monstertruckdrama Voor de nazorg en overige kosten verwachten we in 2016 nog voor een bedrag van € 75.000. Sociaal Domein In 2016 ontvangen we een bedrag voor de regres Wmo. Het betreft een afkoopregeling van risico’s van de VNG. Verder ontvangen we in 2016 via de algemene uitkering geld voor aanvullende maatregelen in de uitvoering van de Huishoudelijke Hulp. Dit bedrag ontvangen we via de Algemene uitkering. De kosten van de uitvoering van deze regeling bedragen € 115.000. Zoals we ook hebben opgenomen in het overzicht nieuw beleid in de Paragraaf Reserveringen en taakstelling is voor het ontwikkelen van nieuw beleid als gevolg van de ontmanteling van Hameland in 2016 een bedrag van € 100.000 opgenomen in deze begroting. Algemene dekking Voor de uitvoering van de aanvullende maatregelen voor de Huishoudelijke hulp ontvangen we via de Algemene uitkering in 2016 een bedrag van € 270.000. In 2015 vindt een incidentele correctie op onze Algemene Uitkering plaats. Crematoria Twente keert de komende jaren geen dividend uit om investeringen mee te financieren. Daarnaast houden we met het oog op diverse maatregelen in het belastinggebied rekening met incidente kosten van het GBT. Ook is incidenteel nog een relatief klein bedrag voor het Klant Contact Centrum vrijgemaakt. Voor uitvoering van beleid van de Bijstand moeten we in 2016 nog extra inspanningen verrichten en daarvoor is ook extra personeel nodig. We hebben hiervoor in 2016 nog een bedrag van € 200.000 in de begroting opgenomen.


147

Bijlage 1 Reserves en voorzieningen Mutaties en verloop reserves Naast de aard van de reserves lichten we hierna de mutaties en de gevolgen voor de stand van de reserves toe aan de hand van het onderstaande verloopoverzicht van de reserves. Omschrijving reserve (* € 1.000) Algemene reserve

Begr.

Muta-

Begr.

1-1

ties

2016

2016

-1.964

Muta-

Begr.

31-12

ties

2016

2017

34

-1.930

Muta-

Begr.

31-12

ties

2017

2018

920

-1.010

Muta-

Begr.

31-12

ties

31-12

2018

2019

2019

1.403

393

1.189

1.582

Bestemmingsreserve Aankoop kunstvoorwerpen

13

0

13

0

13

0

13

0

13

Gemeentelijke monumenten

35

-5

30

-5

25

-5

20

-5

15 522

Inzet Essentgelden

522

0

522

0

522

522

0

Bestemmingsreserve totaal

570

-5

565

-5

560

-5

555

-5

550

-1.394

29

-1.365

915

-450

1.398

948

1.184

2.132

Totale reserve

Ontwikkeling algemene reserve Verloop algemene reserve (* € 1.000)

Bedrag

Algemene reserve 1-1-2015

Begrotingssaldo 2015

334 130 359 -857 -1.930

Stand 31-12-2015

-1.964

Resultaat rekening 2014 Vrijval reserve gemeentelijke panden (4e wijz.) Vorming voorziening ontmanteling Hameland


34

Stand 31-12-2016

-1.930


920

Stand 31-12-2017

-1.010


1.403

Stand 31-12-2018

393


1.189

Stand 31-12-2019

1.582

Overzicht van beoogde structurele toevoegingen en onttrekkingen aan de reserve Structurele toevoegingen

2016

2017

2018

2019

aan de reserve (* € 1.000) geen structurele toevoegingen

0

0

0

0

Totaal

0

0

0

0

Structurele onttrekkingen

2016

2017

2018

2019

aan de reserve (* € 1.000) Gemeentelijke monumenten

5

5

5

5

Totaal

5

5

5

5

Bestemmingsreserve aankoop kunstvoorwerpen In de begroting 2016 en meerjarenperspectief 2017-2019 zijn geen aanwendingen voorzien.


148

Bestemmingsreserve gemeentelijke monumenten De reserve heeft als doel het jaarlijks kunnen verlenen van bijdragen aan derden voor het in stand houden van gemeentelijke monumenten. Jaarlijks wordt hiervoor € 5.000 aan de reserve onttrokken. Bestemmingsreserve inzet Essentgelden De opbrengst uit de verkoop van aandelen Essent aan RWE is in een bestemmingsreserve gestort. De reserve zal worden ingezet voor de aansluiting van de Kolenbranderweg op de N18. Mutaties en verloop voorzieningen Naast de aard van de voorzieningen lichten we hierna de mutaties en de gevolgen voor de stand van de voorzieningen toe aan de hand van het onderstaande verloopoverzicht van de voorzieningen. Omschrijving voorziening (* € 1.000)

Begr.

Muta-

Begr.

Muta-

Begr.

1-1

ties

2016

2016

Muta-

Begr.

31-12

ties

2016

2017

Muta-

Begr.

31-12

ties

2017

2018

31-12

ties

31-12

2018

2019

2019

Pensioenen wethouders

1.042

77

1.119

77

1.196

77

1.273

77

1.350

Egalisatievoorziening rioolbeheer

1.808

408

2.216

325

2.541

387

2.928

517

3.445

Egalisatievoorziening afvalstoffen

135

-100

35

-35

0

0

0

0

0

35

-4

31

-4

27

-4

23

-4

19

458

200

658

200

858

200

1.058

-1.000

58

64

208

272

100

372

85

457

-137

320

857

-857

0

0

0

0

0

0

0

Voormalig personeel Voorziening Wegenfonds Onderhoud gemeentelijke panden Voorziening ontmanteling Hameland Voorziening personeel Voorzieningen totaal

350

-200

150

-150

0

0

0

0

0

4.749

-268

4.481

513

4.994

745

5.739

-547

5.192

Toelichting voorzieningen Aard van de voorziening Als voorzieningen worden in overeenstemming met de regelgeving aangemerkt: verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op de balansdatum onzeker zijn, maar redelijkerwijs zijn te schatten; bestaande risico’s ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs zijn te schatten; kosten die in een volgend begrotingsjaar zullen worden gemaakt, mits het maken van die kosten zijn oorsprong mede vindt in het begrotingsjaar of in een voorafgaand begrotingsjaar en de voorzieningen strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal jaren; van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden (geoormerkte gelden). hiervan zijn uitgezonderd de voorschotbedragen van Europese of Nederlandse overheidslichamen met een specifiek bestedingsdoel die dienen ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren. Deze worden conform het op dit punt het gewijzigde BBV als overlopende passiva opgenomen. Voorziening pensioenen wethouders Het doel is om op elk moment te kunnen voldoen aan de verplichting tot het uitbetalen van toekomstige aanspraken van wethouders op ouderdomspensioen. Voorheen lag dit tijdstip bij het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Binnen de nu geldende wet APPA bestaat voor wethouders ook het recht op pensioenoverdracht na afloop van de wethouders- en/of wachtgeldperiode. Ook is er de mogelijkheid dat in de toekomst een externe (landelijke) pensioenregeling voor alle wethouders wordt voorgesteld, in welk geval alle pensioenverplichtingen ineens afgekocht moeten worden. Er is rekening gehouden met een jaarlijkse toevoeging aan de voorziening van € 76.500.


149

Egalisatievoorziening rioolbeheer Het doel van deze voorziening is al te grote schommelingen binnen de jaarlijkse exploitatie van de rioleringen te voorkomen, waardoor een stabiel tarievenbeleid kan worden gevoerd. Egalisatievoorziening afvalstoffen Het doel van deze voorziening is al te grote schommelingen binnen de jaarlijkse exploitatie van de afvalstoffen te voorkomen, waardoor een stabiel tarievenbeleid kan worden gevoerd. Voorziening voormalig personeel Doel: te voorzien in kosten van personeel dat niet meer in actieve dienst werkzaam is. Voorziening wegenfonds Onze exploitatie is gebaseerd op de langjarige gemiddelde kosten van klein- en groot onderhoud en rehabilitaties. Per jaar kunnen de kosten van het onderhoud verschillen, deze voorziening is bedoeld voor het opvangen van deze pieken en dalen in de exploitatie. Specificatie van de toevoegingen en onttrekkingen: Voorziening wegenfonds (* € 1.000)

Muta-

Muta-

Muta-

Muta-

Muta-

ties

ties

ties

ties

ties

2015

2016

2017

2018

2019

Toevoeging

339

339

339

339

Onttrekking

-139

-139

-139

-139

-1.139

Mutatie

200

200

200

200

-1.000

139

Onderhoud gemeentelijke panden De jaarlijkse kosten voor groot onderhoud fluctueren sterk. Om hier op in te spelen hebben wij per 1 januari 2015 een voorziening Groot onderhoud gemeentelijke panden ingesteld. Groot voordeel van een voorziening is dat, bij gelijke jaarlijkse dotatie, pieken en dalen in de onderhoudskosten kunnen worden opgevangen. Specificatie van de toevoegingen en onttrekkingen: Voorziening gemeentelijke panden (* € 1.000)

Muta-

Muta-

Muta-

Muta-

Muta-

ties

ties

ties

ties

ties

2015

2016

2017

2018

2019

Toevoeging

356

356

356

356

356

Onttrekking

-392

-148

-256

-271

-493

-36

208

100

85

-137

Mutatie

Voorziening ontmanteling Hameland Vanwege de ontmanteling van het werkvoorzieningsschap Hameland, is een verliesvoorziening gevormd van € 857.000. Voorziening personeel De voorziening personeel is gevormd voor verwachte extra kosten in verband met het terugdringen van de werkzaamheden. Deze is bedoeld voor (zover de reguliere opleidingskosten niet voldoende zijn) voor omscholing, ontwikkeling, outplacement.


150

Bijlage 2 Algemene uitkering Gemeente: Opgave: Circulaire: Jaar: Uitkeringsfactor: Uitgezette maatstaven: Uitgezette maatstaven met niet-0 waarden: Datum afgerond: Eigen toelichting: Datum rapport:

Haaksbergen Begroting 2016 meicirculaire 2015 (2015 - 000299186) dd 30 mei 2015 2016 Lopende prijzen 36:01,4 maatstafnummers: 0, 6a, 6b, 6c, 15d, 17, 20, 26, 27a, 27b, 27c, 28, 29, 30, geen 9-6-2015 12-8-2015 16:45

Onderdeel A - Inkomstenmaatstaven Maatstaf 1c Waarde niet-woningen eigenaren 1f Waarde niet-woningen gebruikers (onder aftrek amendement De Pater) 1a Waarde woningen eigenaren Subtotaal

Berekende Aantallen 3.872.519,00

Gewicht / % -0,1546

Uitkering -598.691

3.406.263,00 16.243.648,00

-0,1246 -0,1139

-424.420 -1.850.152 -2.873.263

Gewicht 381,6 2.071,25 208,3 90,74 21,05 153,39 242,58 81,12 26,78 44,08 453,19 320,53 83,58 39,19 22,12 370,5 76,62 12.328.880,91 7.566.718,34 9.063,77 14.833,11 55.518,40 11,7 5,81 75,66

Bedrag in basis 147.775 671.775 101.859 923.824 56.603 3.730.598 1.347.774 422.879 44.910 122.983 794.442 278.861 124.478 929.979 405.902 466.534 168.564 4.168 1.856 54.383 88.999 55.518 19.726 22.582 778.317

1.520,38 958,59

150.518 94.900

3.080,12 1.139,69 605,19 37,19 41,15 26,19 60,78 51,35 236.572,62

492.819 182.350 156.744 2.752 431.087 274.366 630.289 532.500 236.573 14.950.188

Onderdeel B - Uitgavenmaatstaven waarop de uitkeringsfactor van toepassing is Berekende Aantallen Maatstaf 387,25 1e OZB waarde niet-woningen 324,33 8a Bijstandsontvangers (vanaf 2016) 489 3a Eén-ouder-huishoudens 10.181,00 3b Huishoudens 2.689,00 3c Eenpersoonshuishoudens 24.321,00 2 Inwoners 5.556,00 4 Inwoners: jongeren < 20 jaar 5.213,00 5 Inwoners: ouderen > 64 jaar 1.677,00 5a Inwoners: ouderen > 74 en < 85 jaar 2.790,00 7 Lage inkomens 1.753,00 7a Lage inkomens (drempel) 870 12 Minderheden 1.489,33 11a Uitkeringsontvangers (vanaf 2016) 23.730,00 13 Klantenpotentieel lokaal 18.350,00 14 Klantenpotentieel regionaal 1.259,20 15e Leerlingen VO 2.200,00 38 Bedrijfsvestigingen 0,00033804 31a ISV (a) stadsvernieuwing 0,00024524 31b ISV (b) herstructurering 6 36 Meerkernigheid 6 37 Meerkernigheid * bodemfactor buitengebied 1 36a Kernen met 500 of meer adressen 1.686,00 34 Oeverlengte * bodemfactor gemeente 3.886,75 35a Oeverlengte * bodemfactor gemeente * dichtheidsfactor 10.287,04 32 Omgevingsadressendichtheid 23 Oppervlakte bebouwing buitengebied * bodemfactor 99 buitengebied 99 23a Oppervlakte bebouwing buitengebied 22 Oppervlakte bebouwing woonkernen * bodemfactor 160 woonkernen 160 22a Oppervlakte bebouwing woonkern 259 21 Oppervlakte bebouwing 74 19 Oppervlakte binnenwater 10.476,00 16 Oppervlakte land 10.476,00 18 Oppervlakte land * bodemfactor gemeente 10.370,00 24 Woonruimten 10.370,00 25 Woonruimten * bodemfactor woonkernen 1 39 Vast bedrag Subtotaal Onderdeel C - Uitkeringsfactor (uf) Uitkeringsfactor Subtotaal (B x C (=uf))

1,433 21.423.620

Onderdeel D - Uitgavenmaatstaven waarop de uitkeringsfactor niet van toepassing is Berekende Aantallen Maatstaf 55.887,00 61 Suppletieregeling OZB -43.819,00 56a Suppletie-regeling groot onderhoud verdeelstelsel 2e fase -28.517,00 56b Cumulatieregeling gemeentefonds (SU) Subtotaal

Uitkering 55.887 -43.819 -28.517 -16.449

Onderdeel E - Integratie- en decentralisatieuitkeringen waarop de uitkeringsfactor niet van toepassing is Berekende Aantallen Maatstaf 72.600,00 71 Impuls Brede scholen combinatiefuncties (DU) 60.811,00 113 Peuterspeelzaalwerk (DU) 170 Decentralisatie provinciale taken vergunningverlening, toezicht 35.661,00 en handhaving (IU) 1.674.989,00 62 Wet maatschappelijke ondersteuning (IU) 270.498,00 185 Huishoudelijke hulp toelage (DU) Subtotaal

35.661 1.674.989 270.498 2.114.559

Onderdeel F - 3 D’s in het sociaal domein Maatstaf 172 decentralisatie AWBZ naar WMO (IU) 173 decentralisatie jeugdzorg (IU) 174 decentralisatie Participatiewet (IU) Subtotaal

Berekende Aantallen 2.964.882 3.637.666 3.229.839

Uitkering 2.964.882 3.637.666 3.229.839 9.832.387

Opgave

Uitkering 0

Onderdeel G - Aanvullingen van de gebruiker Aanvullingen van de gebruiker Subtotaal

Uitkering 72.600 60.811

Totaal uitkering 2016:

30.480.854

Functie 921 Functie 923

20.648.467 9.832.387


151

PROGRAMMA- BEGROTING 2016 MEERJAREN- PERSPECTIEF

Recommend Documents