Portfolio
voor pedagogisch medewerkers om het eigen leerproces vorm te geven en te volgen
Colofon Z’evenZien methodiek voor ontwikkelingsgericht werken met kinderen bestaat uit: • Map ‘Handreiking voor managers’ • Map ‘Modules 1 t/m 7’ • Map ‘Portfolio voor pedagogisch medewerkers’ • Kaartjescassette met vragen, opdrachten en kenmerkende uitspraken • DVD • Bureaustandaard + set van 7 competentiekaarten Z’evenZien is ontwikkeld in opdracht van Stichting Kinderopvang Alphen aan den Rijn (SKA) door de Maatschap Van Duuren, Van Zuylen & partners, 2011 Vormgeving Fotografie Drukwerk
: Groos ontwerpt! (www.groosontwerpt.nl) : Angelique de Vries (www.angeliquedevries.nl) : Okay Color Graphics (www.okaycolor.com)
Kijk voor meer informatie op de officiële website van de methodiek: www.zevenzien.nl
www.zevenzien.nl
Leerdoelen portfolio voor pedagogisch medewerkers Portfolio? Een portfolio is een eigen dossier waarin je documenten verzamelt. Deze documenten laten zien op welke manier jij je werkervaring opbouwt en welke professionele ontwikkeling je doormaakt. Je leven lang leren Je stopt niet met leren als je van school komt; leren gaat je hele leven door. SKA biedt alle medewerkers op verschillende manieren de mogelijkheid om zich blijvend op hun vakgebied te ontwikkelen. Daarnaast verwacht SKA van haar medewerkers dat zij zich actief lerend op stellen.
Portfolio | Leerdoelen
Z’evenZien
1
Portfolio | Leerdoelen
Doel van dit portfolio is dat je je leerproces op het gebied van ontwikkelingsgericht werken en de zeven competenties volgt en vastlegt. Ook je leidinggevende kan (mede) door middel van jouw portfolio jouw leerproces volgen en je daarbij helpen.
Leerdoelen In je ambitiegesprek stel je samen met je leidinggevende je leerdoelen voor de komende tijd vast. Deze doelen komen voort uit de doelen van de organisatie en de pedagogische doelen van de locatie en de groep waar je werkt. Je beschrijft je leerdoel of -doelen op het formulier dat opgenomen is in dit portfolio. Voorbeeld: Het pedagogische doel van de locatie is bijvoorbeeld: Het buitenspelen is stimulerend voor kinderen ten aanzien van alle zeven competenties. Je persoonlijke leerdoel kan zijn: • het kennen van de verschillende competenties en ontwikkelkansen kunnen creëren voor kinderen als zij buiten zijn. Je collega kan hetzelfde leerdoel hebben, maar het kan ook zijn dat zij nog toevoegt: • het kennen van de verschillende ontwikkelfasen van de kinderen van mijn groep (0-4 jaar) en ontwikkelkansen creëren voor kinderen in de leeftijd van 0-1 jaar. Opdrachten om je leerdoel te halen Samen met je leidinggevende bespreek je welke opdrachten je gaat maken en hoeveel. Deze opdrachten hebben natuurlijk altijd met je doel te maken. Wanneer je een groot en omvangrijk doel hebt, dan is het belangrijk om dat doel in ‘stukjes te knippen’ en de doelen kleiner en concreet te maken. Ook de opdrachten zijn zoveel mogelijk klein en concreet. Je doel wordt uiteindelijk behaald door een aantal opdrachten uit te voeren.
De opdrachten Twee soorten opdrachten In dit portfolio zitten blanco opdrachtformulieren. Dit zijn formulieren om opdrachten volgens Kolb uit te voeren. Je maakt met je leidinggevende de afspraak hoeveel je van deze opdrachten uitvoert. Daarnaast kun je, samen met je leidinggevende of je begeleider, ook nog andere opdrachten bedenken. Bijvoorbeeld dat je eens een artikel leest en daarvan een korte samenvatting geeft in een groepsoverleg. Of dat je informatie opzoekt op internet over een bepaald onderwerp. Soms is dit onderdeel van het verkennen van theorie (Kolb) [ 1 ] , maar het kan ook een aparte opdracht zijn. Dit bespreek je met je leidinggevende en leg je vast in dit portfolio. Een opdracht kan bijvoorbeeld ook zijn dat je samen met je collega’s tijdens een groepsgesprek de quizvragen rondom de ontwikkelingsfasen bespreekt.
1
2
Ontwikkelingsgericht werken met kinderen
Lees over Kolb en de leercirkel in de modules
Opdrachtformulier Hoewel het om kleine en concrete opdrachten gaat, is het altijd van belang om je opdrachtformulier helemaal in te vullen; dit is een belangrijk deel van je opdracht. Je zult zien dat het formulier begint met een aantal voorbereidende vragen. Dat is om goed na te denken over het ‘waarom’ van je opdracht. Vervolgens is de opdracht in vier stappen verdeeld. Dit zijn de vier stappen uit het leerproces van Kolb. Met welke stap je begint, mag je natuurlijk zelf weten maar ze moeten wel allemaal genomen worden. Onderdeel van de opdracht is ook altijd het invullen van het reflectieformulier. Dat formulier kun je invullen wanneer je je opdracht helemaal hebt uitgevoerd in de praktijk. Want ook dat weten we nog van Kolb. Je reflecteert op wat je gedaan hebt en daar leer je weer van. In dit portfolio verzamel je in ieder geval de ingevulde opdrachtformulieren die je hebt gemaakt en de reflectieformulieren die daarbij horen. Je kunt verder foto’s toevoegen, aantekeningen of een verslag, een samenvatting van theorie. Alles wat laat zien hoe jij je ontwikkelt. Hoe kom je aan je opdrachten? Je maakt je eigen opdrachten. Je kunt gebruikmaken van bestaande opdrachten die in de verschillende modules staan beschreven of een combinatie daarvan. Je kunt ze ook helemaal zelf bedenken. Als ze maar met je doel te maken hebben en je helpen meer ontwikkelingsgericht te werken met kinderen. Je hoeft het niet alleen te doen Met je clustermanager bespreek je op welke manier je begeleid gaat worden. Het kan zijn dat zij je helpt of de clustercoördinator, een meester of een ervaren collega. Je begeleider bespreekt met jou de opdracht en helpt je door het stellen van vragen vooraf en door reflecterende vragen achteraf. Zij kan je helpen met ideeën of suggesties voor verdieping en verbreding. Twee mensen zien altijd meer dan één tenslotte. Je begeleider ondertekent het reflectieformulier nadat je dit hebt ingevuld. Je bespreekt met je leidinggevende de inhoud en de voortgang van de opdrachten die je in je portfolio verzamelt. Samen maak je de afspraak wanneer je dat doet.
Houd me een spiegel voor, dan zie ik mezelf.
Leren doe je samen Omdat je leerdoel alles te maken heeft met jullie gezamenlijke pedagogische doelen is het belangrijk je collega’s bij je leerprocessen te betrekken. Wanneer jullie als collega’s elkaar op de hoogte houden van jullie leerdoelen en de manier waarop jullie die willen bereiken, dan kunnen jullie elkaar helpen. Iedereen is tenslotte aan het leren. We helpen elkaar en geven elkaar feedback.
Portfolio | Leerdoelen
Z’evenZien
3
Portfolio | Leerdoelen
Opbergen in de map In de map vinden jullie verschillende tabbladen. Deze inleiding staat uiteraard voorin. Voor elke competentiebril vind je een tabblad in de map. Je doet de opdracht en het reflectieformulier bij de competentie waar de focus het meest op gericht is. Wanneer je opdracht op meer dan een competentie is gericht dan voeg je dezelfde opdracht op meer plaatsen in, maar op niet meer dan twee plaatsen! Je kunt gezamenlijk opdrachten maken en uitvoeren en je doet dan allebei je opdrachtbeschrijving en je eigen reflectie in je persoonlijke map. Achterin de map vind je blanco formulieren. Deze formulieren zijn ook digitaal beschikbaar (via www.zevenzien.nl).
4
Ontwikkelingsgericht werken met kinderen
Emotioneel
Emoties
Motorisch
Sociaal
Sociaal
Sociaal
Taal
Cognitief
Emoties
Sociaal
Taal
Motorisch- zintuiglijk
Motorisch
Cognitief
Cognitief
Expressief
Moreel
Sociaal
Taal
Expressief
Taal en communicatie
Cognitief
Moreel
Moreel
Cognitief
Expressief
Moreel
Expressief en beeldend
Formulieren
Leerdoelen pedagogisch medewerker Naam medewerker: ......................................... Handtekening: ....................... Naam begeleider:
......................................... Handtekening: .......................
Naam manager:
......................................... Handtekening: .......................
Datum: ........................................... Locatie: ..................................................
Doel:w
.....................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................................
Dit is mijn leerdoel/zijn mijn leerdoelen op het gebied van het ontwikkelingsgericht werken: ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................
Ik heb met de clustermanager afgesproken dat ik de volgende opdrachten ga maken: ......................................................................................................
(de opdracht is af op
................................. )
......................................................................................................
(de opdracht is af op
................................. )
......................................................................................................
(de opdracht is af op
................................. )
......................................................................................................
(de opdracht is af op
................................. )
Dit formulier gaat ingevuld in je portfolio.
Opdrachtformulier door pedagogisch medewerker zelf in te vullen
Naam:
............................................................................................................
Datum:
.............................. Locatie: ......................................................
Maak de opdracht zo klein en concreet mogelijk en neem de ingevulde formulieren op in je portfolio.
Wat wil je doen en wat wil je bereiken? Beantwoord de vragen en vul het schema op de achterzijde in. Wat wil je met deze ontwikkelprikkel bereiken, wat is je doel met de kinderen (kinddoel)? ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................
Welke ontwikkelkansen wil je creëren of verwacht je te zien en welke ontwikkelprikkels wil je toepassen? ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................
Door welke bril of brillen ga je kijken? En leg uit waarom. ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................
Kijk naar het pedagogische beleid. Welke waarden betreft het? (SKA: hart van de cirkel) ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................
Welke houding hoort daarbij? (SKA: tweede ring) ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................
Welk gedrag/handelen hoort daarbij? (SKA: derde ring) ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................
Wat is je eigen leerdoel, wat wil je er zelf van leren? ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................
Wat ga je de ouder(s) vertellen of laten zien? En hoe doe je dat? ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................
1 / 2
( zie ook de andere zijde )
Leer-/werkwijze
Het maakt in principe niet uit met welke stap je begint, als je maar alle stappen maakt.
Wat moet je over dit onderwerp weten/kennen (theorie verkennen)? Hoe zorg je ervoor dat je je in de theorie verdiept? Je bril helpt je te focussen.
Op welke manier bereid je je voor op de uitvoering (actief experimenteren). Bijvoorbeeld: een korte oefening doen, een checklist maken of een gesprek voorbereiden. Vergeet je bril(len) niet!
Op welke manier voer je je idee uit en in hoeverre kan je collega, meester of manager je op dit punt begeleiden? (concreet ervaren). Hoe helpen de brillen je?
Hoe zorg je ervoor dat je wordt geobserveerd en gereflecteerd? Heb je in de fase van actief experimenteren al een paar aandachtspunten aangestipt? Denk je aan je bril of brillen?
Vul na het uitvoeren van je opdracht (na alle vier de stappen) het reflectieformulier in.
2 / 2
( zie ook de andere zijde )
Reflectieformulier door pedagogisch medewerker zelf in te vullen
Naam:
............................................................................................................
Datum:
.............................. Locatie: ......................................................
Ingevuld opnemen in portfolio, aanhechten aan je eigen leeropdracht.
Zichtbaar gedrag van het kind/ de kinderen
Situatie: welke ontwikkelkans zag je en welke ontwikkelprikkel gaf je? Door welke bril(len) keek je?
Gevolg: wat deed het met de kinderen/het kind? Heb je je voorgenomen kinddoel behaald?
Heb je je eigen leerdoel behaald? Zo niet, wat wil je aanpassen? En welke vervolgdoelen formuleer je voor jezelf?
Z’evenZien is ontwikkeld in opdracht van Stichting Kinderopvang Alphen aan den Rijn (SKA) door de Maatschap Van Duuren, Van Zuylen & partners, 2011
